Nghiên cứu tình hình mắc bệnh giun đũa ở lợn tại một số xã của huyện Phú Lương – tỉnh Thái Nguyên và biện pháp phòng trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

--------------o0o--------------

: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa

Thú y
: 2011 2016


--------------o0o--------------

ÌNH

: Chính quy
Chuyên ngành: Thú Y
: K43

TY N02

Khoa
: 2011 2016


i

L IC

cs

ng ý c a Ban Giám hi

ng, Ban ch nhi m khoa

ng d n và s nh t trí c a phòng Nông nghi p
huy

nh Thái Nguyên, em th c hi n nghiên c
u tình hình m c b

tài:

l n t i m t s xã c a huy n

t nh Thái Nguyên và bi n pháp phòng tr .
Trong quá trình th c hi

c s giúp

và ch b o ân c n c a

các th

o và toàn th các

cán b phòng Nông nghi p huy
Em xin g i l i c
T

n Ban Giám hi

i h c Nông L

n tình dìu d t và d y d

em trong su t quá trình h c t

i gian th c t p.

c bi t em xin bày t lòng bi
Nguy

c ti

u

c t i th

ng d n TS.

ng d n em trong su t quá trình th c t p và

hoàn thành b n khóa lu n này.
xin g i l i c

o và toàn th các cán b

phòng Nông nghi p huy
u ki n thu n l

o

em trong su t quá trình th c t p t

.

M t l n n a, em xin kính chúc toàn th các th y, cô giáo trong khoa
c kh e h

t.
tháng
Sinh viên

Phùng Th Th Anh


ii

DANH M C B NG
Trang
B ng 4.1. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 30
B ng 4.2. T l

nhi

n

m t s xã c a huy n Phú

nh Thái Nguyên ................................................................ 31
B ng 4.3. T l

nhi

a tu i l n...................... 33

B ng 4.4. T l

nhi

m tra............ 35

B ng 4.5. T l

nhi

t........................... 36

B ng 4.6. T l

nhi

... 37

B ng 4.7. T l

nhi

ng l n......................... 40

B ng 4.8. Tri u ch ng khi l n m

................................................. 41

B ng 4.9. Hi u l

u tr

a m t s lo i thu c............................ 42


iii

DANH M C CÁC T

As:

Ánh sáng

Cs:

C ng s

LMLM:

L m m long móng

Nxb:

Nhà xu t b n

TT:

Th tr ng

THT:

T huy t trùng

VI T T T


iv

M CL C
Trang
PH N 1: M
tv

U.......................................................................................... 1
................................................................................................... 1

1.2. M

u.................................................................................. 2
tài....................................................................................... 2
c .................................................................................... 2
c ti n ........................................................................... 2

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 3
khoa h c c

tài .......................................................................... 3

m sinh lý, tiêu hóa c a l n.......................................................... 3
2.1.2. Hi u bi t chung v loài giun ký sinh ...................................................... 6
2.1.3. B

n ................................................................................... 8

2.1.4. Nh ng hi u bi t v thu c hanmectin

25 và levamisol 7,5% ............. 18

2.2. Tình hình nghiên c

c.............................................. 19

2.2.1. Tình hình nghiên c

c.......................................................... 19

2.2.2. Tình hình nghiên c

c ......................................................... 22

PH N 3:

NG, N

C U ................................................................................................................ 24
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 24

a

m và th i gian ti n hành ............................................................... 24

3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 24
3.3.1. N i dung nghiên c u............................................................................. 24
3.3.2. Các ch tiêu theo dõi.............................................................................. 24
pháp nghiên c u.......................................................................... 24
p thông tin ......................................... 24
y m u............................................................................ 25


v

3.4.3.

m tr

.............................................. 25

pháp tính các ch tiêu. .............................................................. 26
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 28
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 28
4.1.1. Công tác tuyên truy n ........................................................................... 28
4.1.2. Công tác phòng b nh............................................................................. 28
4.1.3. Công tác khác ........................................................................................ 30
4.2. K t qu nghiên c u .................................................................................. 31
4.2.1. T l

nhi

n t i m t s xã c a huy n Phú

nh Thái Nguyên................................................................................ 31
4.2.2 T l

nhi

a tu i l n ............................. 32

4.2.3. T l

nhi

m tra .................. 34

4.2.4. T l

nhi

t ................................. 36

4.2.5. T l

nhi

........ 37

4.2.6. T l

nhi

ng l n ............................... 39

4.2.7. Tri u ch ng khi l n m

........................................................ 41

4.2.8. Hi u l

u tr

a m t s lo i thu c .................................. 41

PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 43
5.1 K t lu n ..................................................................................................... 43
5.2 Ki n ngh ................................................................................................... 43
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 45


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv
ng công nghi p hóa, hi

i hóa,

cùng v i s phát tri n c a n n kinh t

ng

c phát tri n, áp d ng nh ng thành t u khoa h c vào s n xu t và có nh ng
v s

ng s n ph
n có m t v trí quan tr

c trên th gi

n không nh ng cung

c p th c ph m có giá tr

i mà còn là ngu n cung c p

phân bón l n cho ngành tr ng tr t và là ngu n cung c p các s n ph m ph :
Da, lông, m

p ch bi n. V i nh ng l

y,

c ta ngày càng phát tri n.
Tuy nhiên trong nh

ch b

gây thi t h i

l n cho ngành kinh t này c v s

n. Bên

c nh nh ng b nh truy n nhi m có tính lây lan m nh, gây thi t h i l n thì b nh
ký si

t h i không nh

b nh ký sinh trùng thì b
ch

n th t l

s

ng l n s làm l n g y còm, gi

n. Trong
bi n

l n, b nh ít khi làm l n

Khi l n nhi

i
ng h p ch t do

giun sán làm t c ru t, th ng ru t, m

c do a ch y n

u

tr k p th i.
Chính vì v y vi c nghiên c u b

l n là r t c n thi

t

cho vi

u tr b nh giun sán nói riêng và b nh ký

sinh trùng nói chung có hi u qu

n hành nghiên c

Nghiên c u tình hình m c b
T nh Thái Nguyên và bi

l n t i m t s xã c a huy n
u tr

2

1.2. M

u

- Nghiên c u bi n pháp phòng tr b
-

n

xu t quy trình phòng tr b

n cho hi u qu cao

1.3. M c tiêu nghiên c u
-

nh tình hình nhi

nt

m nghiên c u

-

nh m t s

-

nh hi u l c c a thu c hanmectin 25 và levamisol 7,5 %

m d ch t c a b

n

tài
c
K t qu c

tài là nh ng thông tin khoa h c v b nh và quy trình

phòng ch ng b

l n con, có m t s

1

i cho khoa h c.

c ti n
K t qu c

cách nh n bi

khoa h

khuy

c l n m c b

phòng, tr b
l n, h n ch tác h

n, nh m h n ch t l
i v i l n, góp ph n nâng
n phát tri n.

t

ng quy trình
nhi m giun


3

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U

khoa h c c

tài

B

ng là nh ng b nh ti n tri n

th mãn tính, tri u ch ng c a b nh ti n tri
b nh khác che khu

ng b các

c m m b nh nhi

và lây lan sang con v t khác. Ngu n b nh phân tán r ng
ng và phát tri n c

n ra bên ngoài
n sinh

t nuôi.

i m sinh lý, tiêu hóa c a l n
Theo Tr

[17],

a l n bao

g m: mi ng, h u, th c qu n, d dày, ru t non, ru
th

tham gia c a các tuy n tiêu hóa: tuy

tuy n m t

tiêu hóa
c b t, tuy n t y,

t ra các d ch tiêu hóa giúp cho quá trình tiêu

hóa hoàn thi n.
- Tiêu hóa

mi ng

mi ng c a l n quá trình tiêu hóa di n ra ch y
c (quá trình nhai th
Amylaza

i tác d ng c a men tiêu hóa

c b t).

L n l y th
d ng

i gian r t ng n nên th i gian th

khoang mi

c chuy n xu ng d dày. M c dù v y

c b t c a l n v
ng

Tác d ng c

i hai hình th c

c ti t ra v i m

ng khá l n kho ng 15 - 16

c b t ti t ra ph thu c vào th

cb

th
tr ng trong vi c tiêu hóa tinh b t.

t th
c b t (amylaza, m

t kích

n d nhai, d nu t


4

- Tiêu hóa
Tiêu hóa

d dày
d dày g

c và hóa h c:

c: là s co bóp nhào tr n th

a d dày th c

hi n. Quá trình này giúp cho th
th

u các m

n và làm cho th

s

c

c tri

+ Hóa h

ng c a các men tiêu hóa do d ch v ti t ra.

d dày l n có hai ki u phân ti t d ch: m t là s phân ti t mang tính ki m
ng v ,

c ti t ra r t h n ch so v i t ng s d ch ti t.

Hai là s phân ti t mang tính axit t vùng thân v và h v
r tl nt

ng phân ti t này

dày l n có quá trình lên men vi

sinh v t

manh tràng t

ng

th p ch kho ng 0,1%.
D dày l

ng y u nên th

c x p thành t ng

l p làm cho ho t tính c

axit c a các l p th

nhau.

m sát thành d dày th

vùng h v và ph n th

v i d ch v t

vù

ng

ng v th

nhi u ki m và men tiêu hóa c

c tr n
ng

c b t nên quá trình tiêu hóa tinh b t v n

ti p t c di n ra.
- Tiêu hóa

ru t non

Th

n ru t non s

c tiêu hóa tri

nh tác

d ng c a các men c a d ch t y, d ch ru t và d ch m t.
+ D ch t

ng d ch t y ti

i theo l a tu i,

ng d ch t y ti t ra th p ch kho
kh

l n có

ng 100kg ti t ra kho

ra

n c a d ch t y ti t

i theo thành ph n th
bù cho vi c tiêu hóa

d ch t

d dày kém thì

l

ng HCl trong d dày
ru t non ho t tính tiêu hóa c a

i k này v t ch t khô và v t ch t h
u

l

l n con

ng thành.

ch t y


5

D ch t

i v i s tiêu hóa. Nó phân gi i t 60

80% protein, gluxit và lipit c a th
y u t chính gi

axit c

ch t y bao g
p trong tá tràng t d dày xu ng, ngoài

ra trong d ch t y còn ch a các enzyme giúp cho quá trình tiêu hóa tinh b t,
protit, ch
men tiêu hóa m g m triacyglycerol, photpholipaza A2, cholesterol esteraza.
+ D ch m t: D ch m t do tuy n m t ti t ra, có màu xanh th m. Trong
m

n ti t ra t 2,4

3,8 lít m t. Thành ph n d ch m t bao g m

các s c t
Ngoài các s c t và axit còn có colestelin, photphotit, m th y phân và t do,
các s n ph m phân gi i protit (ure, axit uric, ki m purin) mu i natri, kali,
canxi, photphat và các axit khác. Ngoài ra trong d ch m t còn ch a lecithin,
ch t này vào ru

c men photpholipaza tuy n t y bi

lycolecithin góp ph n vào c
+ D ch ru t:

t chu i phân t c a các ch t béo.

màng nh y tá tràng có các tuy n bruner, các tuy n này

ti t ra d ch ru t thu n khi
ru t ti t ra

i thành

ki m r

tá tràng l n kho ng 12,8

ng d ch

13,7 ml/gi . Trong thành ph n c a

d ch ru t l
lactaza. Ngoài ra còn có m t s các men khác ho

ng y

lipaza, amilaza.
Trong ru t non, ngoài s

ng tiêu hóa do tác

d ng c a các men còn có quá trình tiêu hóa nh s ti p xúc gi a th
màng nh y ru t.
- Tiêu hóa

ru t già

Ru t già ti p t c quá trình tiêu hóa nh ng gì ru
tri

. Ru t già ch y u tiêu hóa ch

gi i, h p thu l
kho ng 12
kh

t

manh tràng phân

c và ch t khoáng. Th i gian th

16 gi , m c dù th i gian th

ru t già l i r t th p.

i trong ru t già
i trong ru


6

Ho

ng tiêu hóa c a l

gian th

ng l

ng tiêu hóa c a l

tuy nhiên có m t ph n nh th

i

ng vào kho ng 24 gi ,

c th i trong vòng 4

5 ngày.

2.1.2. Hi u bi t chung v loài giun ký sinh
ng v

loài s ng ký sinh

u loài và hi

ng v t. Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [9], cho bi t

hi

c l p giun tròn (Nematoda
ng t

ng ký sinh. Các giun

tròn ký sinh có liên quan nhi u t i thú y g m 8 b ph .
Ascaridaza)

1. B

2. B giun kim (Oxyurata)
3. B ph giun tóc (Trichocephalata)
4. B ph

Rhabdiasata)

5. B ph

Stronggylata)

6. B ph giun ch (Filariata)
7. B ph

xo n (Spirurata)

8. B ph Dioctophymata
Trong

gia súc, gia c m thu c b ph Ascaridaza.

Theo Nguy n Th Lê và cs (1996) [14]; Phan Th Vi t và cs (1997)
[25],

n có v trí trong h th ng phân lo

ng v

Ngành Nemathelminthes Schneider, 1873
L p Nematoda Rudolphi, 1808
Phân l p Rhabditia Pearse, 1942
B Ascaridida Skrjabin et Schulz, 1940
Phân b Ascaridina Skjrabin, 1915
H Ascaridoidea Baird, 1853
Gi ng Ascaris Linneaus, 1758
Loài Ascaris suum Goeze, 1782


7

L n b nhi
-

ng d

n nh ng h u qu sau:

v t nuôi g y còm, thi u máu, niêm m c nh t nh t d m c các

b nh khác d

n gi m

- Gi m s

ng và phát tri n.

kháng và kh

- Làm t

ng.

ch c và ho

- Làm thi t h

ns

ng sinh lý c

ng và ch

ng c a s n ph m v t nuôi.

S

a ký sinh t

gia súc, gia c
s c ch

.

ng này ph thu

c

ký ch

n

c l c c a ký sinh trùng

n phát d c c a ký sinh trùng, nh

ng c a các v t môi gi i.
-

i: H u h

u gây nên nh ng bi n

n ít hay nhi u khí quan mà nó xâm nh p; ho c làm t c
ho c chèn ép và phá ho i các t ch c, ho c làm th ng, làm rách, ho c do khí
quan bám hút c a ký sinh trùng làm tróc niêm m c, xu t huy

ng th y

gây viêm c p tính, th c p tính, mãn tính. Viêm d n t i s n sinh m t cái v
b ng t ch c liên k t b c l y ký sinh trùng ; cái v và ký sinh trùng b c bên
trong ch

n thành m t cái h t, thành v a r i thành vôi.

-

ng chi

t: Ký sinh trùng t

ch c c a ký ch
ký ch

t ph n th

ng b
a ký ch

ng này ti p di n liên t c b i r t nhi u ký sinh trùng, gây t n h i

r t l n cho ký ch (thi u máu, g y r c).
-

c: Trong quá trình ký sinh trùng ký sinh
ng xuyên ti

gây r i lo n v b
u ti

ct

c t . Ngoài ra, giun sán ch
ký ch . C

ký ch ,
ct

u trùng và thành trùng giun sán

c t do u trùng bài ti

ng m

v i thành trùng. Các ch t này ng m vào máu ký ch , gây ra nh ng bi n lo n
ng th y là nh ng bi n lo n th
li

t, b i

n tu n hoàn gây thi u máu, b n huy

c

t phá ho i h ng c u và m nh máu ngo i biên gây ra r i lo n tiêu hóa, nh
i ch t. Nói chung ch
tác d

ng

c do giun sán ti t ra có

th mãn tính.


8

-

ng truy n b nh: M t s loài ti

t súc v t làm con v t khó

ch u, có th b viêm ngoài r

m mà cái nguy hi m là

chúng truy n nh ng b nh có th thành d

t h i nhi u súc v t. Ví

d mu i truy n b nh s t rét và b nh s t vàng

tuy

ng bì, m

xâm nh

i, ve truy n b nh lê d ng

n các niêm m

ch, phá v phòng

ng cho các vi khu

ng, chung s ng

(ru t), vi khu n gây m t b nh cùng ghép v i b nh ký sinh
ng k t h p làm t n h i thêm cho ký ch .

2.1.3. B nh giun

n

Hình thái, c u t

n.

n thu c h Ascaridea loài Ascaris suum ký sinh

-

ru t

non l n.
-

ng s a, hình

u giun

ng, m t môi

phía b ng,

trên rìa môi có m

t rõ. C u t o c

a
ng không th y rõ

b

n
Theo Ph m S L

dài 24

và cs (2006) [11],
c nh

c dài 10 - 22cm, giun cái
phía b

ng.

c có hai gai giao h p b ng nhau (1,2 - 2mm) không có túi giao h p.
- Tr
0,046

ud

c 0,056 - 0,087 x

0,067mm. V tr ng dày g m 4 l p: L p ngoài cùng là protit, màu

vàng cánh gián, nh p nhô làn sóng.


9

Hình 1.1. nh c u t

c

(ngu n: Ph
Theo Tr

])

nh (1996) [22]
, hình tr

n có hình thái, kích

u thót màu tr ng s a, thân c ng và

u mang ba môi, b

t nh , môi b c l y

mi ng, m t môi

t; hai môi kia

gi a phía

c nh b ng và ch có m t gai th t.
c dài 15

20 c

ng kính t 3,2

v phía b ng mang hai gai giao h p ng n, b
b ng

m i bên có t 69

75 gai th t sau h u môn, nh ng gai th t x p trên

m t ho c hai hàng, m t gai th t l
Con cái dài t 20

t

c h u môn.
ng kính t 5

u môn v phía b ng ( g n chóp

n sau th ng.
u môn có hình d ng

m t cái khe ngang, b c hai môi g lên. Âm h có hình dáng m t l nh hình
b u d c, g n v phía b ng kho ng m t ph
vùng có m t cái vòng th t l i m t chút (g i là th t

c thân, ngang m t


10

i
n phát tri n không c n ký ch
ngày 200.000 tr ng. Trung bình m
phân ra ngoài, tr ng có phôi,

m i
27 tri u tr ng. Tr ng theo

24o

nhi

m thích h p 80

95% thì

sau hai tu n trong tr ng có phôi, sau m t tu n n a thì phôi l t xác thành tr ng
có s c gây b nh. Khi l n ph i tr ng này thì u trùng
m ch máu, niêm m c r i theo máu v gan. M t s
ba màng treo ru

ru

u trùng chui vào ng lâm

ch màng treo ru t r i vào gan. Sau khi nhi m 4

5 ngày thì h u h t các u trùng di hành t i ph i s m nh t là sau 18 gi ,
mu n nh t là sau 12 ngày v n có u trùng vào ph i, khi vào ph i u trùng l t
xác k 3, u trùng này t m ch máu c a ph i chui vào ph bào, qua khí qu n
và cùng v i niêm d ch, u trùng lên h u, r

c nu t xu ng ru t non. Tr i

qua quá trình l t xác l n n a và phát tri
u trùng di hành là 2

ng thành. Th i gian

3 tu n. Trong khi di hành m t s

u trùng có th vào

lách, tuy n giáp tr
Th

i c n t 54 62 ngày.
ng nh vào ch

tiêu hóa phân gi i

ng c a ký ch

niêm m c ru t và l y t ch

gian s ng c

ng th i ti t d ch
nuôi b n thân. Th i

10 tháng. H t tu i th

theo

phân ra ngoài.
Tu i th c a giun ph thu c
i sinh lý, s

kháng c a l
i th c a giun s ng

a giun và tình tr ng thay
u ki n s ng b t l i (lúc ký ch s t
ng giun có th vài nghìn con/1

l n (Nguy n Th Kim Lan và cs, 1999) [9].
Th i k phát d c c a phôi ph thu c vào nhi
không khí.

m, oxi c a


11

D ch t h c
Tr ng

kháng r t cao do có 4 l p v

ki n t

u

c1-

kháng m nh
nhi t d 45 - 50oc thì

v i m t s hóa ch
c nóng 60oc di

tr ng ch t trong n a gi
c nóng 70oc ch c n 1 -

c tr ng trong 5 phút,
c. L i d

tuyên truy n cho các h

m
t sinh

h c thì s tiêu di t tr
Theo Ph m S
bi n

[11], b

kh

gi i

n là b nh ph

c bi t là

Á và Châu Phi. Tr

n c a Châu

m nhi m có th s ng r t lâu t

ng t nhiên. Nguyên nhân b
i c a nó r

bi n vì vòng

n có th truy n tr c ti p và tr ng có s

kháng cao.

- Tu i m c b
nhi

n

[23], l n

l

l n

l a tu i 3 - 5 tháng. Theo Bùi Quý

Huy (2006) [5], l n t 2 - 6 tháng tu i m c v i t l cao, tuy nhiên m i l a
tu

u m c. Nhìn chung l n nhi

tu

l a tu i t 2 - 6 tháng

m d n.
Nguyên nhân có tình tr

u ki n khí h

c ta nóng và

m, thu n l i cho tr ng giun phát tri n. M t khác công tác thú y
nuôi m

c quan tâm

c hi n t

phân, còn

ng tr ng th
-

ng v t c m nhi m: Theo Ph m S

và l n r ng
và b b nh n

các l a tu i 1

4 tháng tu i nhi
ng thành. L

[13], l n nhà
i t l cao nh t
i 2 tháng tu i t l nhi m

4 tháng tu i t l nhi m là 48,0%; trên 8 tháng tu i t l
nhi m 24,9%.


12

-

ng truy n b nh: B

qua th

c truy n ch y

c u ng có nhi m tr

ng mi ng,

Nguy n Xuân Bình, 2005)

[2]. M t khác l n li m g m d ng c

n chu

t

nên tr ng d

ng, thì

tr

c vài tháng, khi l

con nhi m b nh do lúc bú nu t ph i tr ng giun dính
-

i s b nhi m b nh. L n
u vú m .

ng 70% l n nuôi

các h

c c truy

u m c b nh

ng ru t. L n nuôi
s ng

i

vùng

c, l

c b nh (Nguy n
[15].

sinh b nh
Tr

n sau khi xâm nh
u gây b nh.

ng cho vi khu

th i k

u trùng

u trùng di hành gây t

.

u trùng di hành qua ph i làm cho b nh suy n l n càng n
và t l phát b nh có th lên g p 10 l n. Theo Anderdahl (1997)[1], n u
cho l n kh e nu t tr
b nh tích

m b nh suy n thì

ph i r ng g p 10 l n so v i l n ch b suy n. Khi u trùng

theo máu vào gan d ng l i

m ch máu gây l m t m xu t huy

ng th i

gây ho i t t bào gan.
Khi u trùng t m ch máu ph i chuy n t i ph bào gây v m ch máu,
ph i có nhi

i m xu t huy t, ph i b viêm, tri u ch ng viêm ph i có th

kéo dài 5 - 14 ngày, có khi làm cho con v t b ch
gây loét niêm m c ru t non, l n có tri u ch
nhi u s d
m t gây hi

ng thành thì
ng, khi s

ng giun

n t c và th ng ru t, có khi chui vào ng m t làm t c ng d n
n.

13

Theo Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [9], giun ti
nhi

c th

c t gây

ch máu, con v t có tri u ch ng th n

kinh (tê li t ho

n).
ng c a ký ch , th i c

k t qu là ký ch g y còm, ch m l n,

c cho ký ch ,

ng t

(Phan Th Vi t và cs, 1997) [25].
Tri u ch ng
Khi l n nhi m ít giun, tri u ch ng không rõ. B
bi u hi n rõ

nh ng l n nuôi thi

giun (Chu Th

ng, thi u vitamin, nhi m nhi u

[23].

Ph m S

[12], cho bi t: b

ch ng rõ r t và tác h i nhi u

l n2

ng có tri u

4 tháng tu i.

Giun ký sinh trong ru t c a l n, l y ch t dinh d
t .L

ng

ng t ký ch , ti

c

ng thành bi u hi n lâm sàng không rõ, ph n nhi

tr thành ngu n reo r c m m b nh: g y, ch m l n, sút cân, r i lo n tiêu hóa.
T

hi n

tg yy

c, còi c c, thi u máu. Lúc này b nh hay th

th mãn tính.
Theo Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [9], khi u trùng

viêm ph i (thân nhi
t c, th ng ru

ph i gây

p nhanh, ho). Khi nhi u giun thì làm
ng. M t s con có tri u ch ng th n kinh, n i m n. L n

l n thì tri u ch ng không rõ.
Th c p tính ít x

ng g p

u ki
a ch

n u trùng di hành trong

ng kém. Bi u hi n con v

ng b ng, miêng hôi, s

vàng da và niêm m

tri u ch ng th

c,
u máu,
o, quay

cu ng, ki t s c.
L n nhi

ng có các bi n ch ng: Co gi

n h th

c t tác

c ru t, t c ng m t do quá nhi u giun
c th ng ru t chui vào khoang b ng, con v t ch

ng t, ho c viêm phúc m c c p.

t


14

B nh tích
Khi viêm ph i bi u hi n trên b m t ph

t huy t màu h ng

th m, có nhi u

ng thành thì th y

non viêm cata, có nhi u giun ký sinh
d

ru t non. T

ru t

ng h p quá nhi u giun

n t c và làm v ru t, có b nh tích viêm phúc m c. M khám

l nb

nhi m giun n ng th y ru t có nhi u giun, niêm m c có t
N u có viêm cata th phát s th y viêm niêm m c d dày, ru t có t huy t
t

t loét (Nguy n Thi n và cs, 2004)[19].
Ch
-

i v i con v t còn s ng : ki m tra phân b

i

tìm tr ng giun.
+

c mu

(Nacl), khu
400g mu

c, cho t

n khi mu i không tan n a (1

t

mu

c sôi cho kho ng

ngu i l c c n.

+ Cách ti n hành: l y 10 - 15g phân cho vào c c th y tinh nh r i cho vào
- 60ml dung d
phân và l

y tinh khu y cho tan

il cb

nh

b c n bã thô, l

n mi

cl

ng lên 1 chút r i l y phi

lên mi ng l (sao cho phi n kính ti p súc v i b m t c a dung d ch
20 phút r i l y phi

i kính hi

t
yên 15 -

tìm tr ng.

ch
ph n ng bi n thái n i bì (dùng kháng nguyên pha loãng 1:200 tiêm n i bì vành
ngoài tai ho c nh vào xoang k t m c m

t t t, không gây

ph n ng chéo v i các giun khác, có k t qu
10 ngày. Ph n

c 110

n nhi m 8

140 ngày. Th i gian ph n ng bi n

thái xu t hi n phù h p v i th i gian kháng th t p trung trong máu sau khi nhi m
giun và không ph thu
2007) [12].

ng thành

ru t. (Ph m S


15

-

i v i l n ch

ng thành, u trùng và ki m tra b nh

tích cách ti n hành m

toàn di n c a

chu

nh giun sán).

c tiên l t da, xem k t ch

i da, l

không làm r i lo

t, hô h p,

sinh d

ch l

xoang b ng, l

m tra k xoang ng c và

c các xoang này cho vào bình ki m tra. L y t y s ng,

ki m tra d ch trong m t, ki m tra d ch

kh

xoang m t, ki m tra

i, môi, r i ki m tra l
c ch t các b ph n (th c qu n, d dày, ru t
non, ru t già, manh tràng, gan, tuy n t y) r i tách ra và cho riêng vào thùng
ho c ch u.
Th c qu n: Dùng kéo c t d c th c qu n. Ki m tra k niêm m c, n u
th

c có m thì ki m tra k

n kính n o

niêm m c th c qu n r i ép ch t n o gi a hai phi n kính trong su t, soi kính
hi n vi ho c kính lúp, n u th y giun thì dùng kim ho c bút lông l y ra.
D dày: C t d c theo chi u cong c a d dày, l y ch t ch a cho vào
c r a thành d

c r a và ch t c n cho vào v i nhau,

i l ng c
l ng c

c vào khu

ul n

yên,

c trong su

l y c n soi kính lúp.
Ru t non, ru t già và manh tràng: Ki m tra riêng ba b ph n, dùng kéo
c t d c theo chi u cong c a ru
sán trong ch t ch a

n r a sa l ng tìm giun

m i b ph

ng th i dùng phi n kính n o niêm m c

ép kính ki m tra.
Gan: Tách m t cho vào h p l

ki m tra riêng b

pháp g n r a sa l ng d ch m t. Dùng tay bóp nát gan r i g n r a sa l ng
ki m tra.
Tuy n t

gt

i v i gan.


16

p: Dùng kéo c t h u, khí qu n và nhánh khí qu n. Sau
o niêm m c d ch soi kính lúp. Còn ph
n r a sa l

ki m tra.

t: C t th
n

th

c,
t th

ng ki

ki m tra, l y t ch c th n ép lên phi n kính lúp.
c: V i d ch hoàn, dùng dao c t lát m ng, ép gi a hai

phi

i kính hi n vi. V i ng d n tr ng, dùng kéo

c t d c ng dùng phi n kính n o vét niêm m c ép gi a hai phi n kính, tìm ký
i kính lúp ho

i kính hi n vi.

khám không toàn di
ký sinh

ru t non nên ch m khám

L

ng thành s ng

ru t non.

i hai tháng tu i m khám tìm u trùng

ph

tr ng.
u tr
Theo Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [9], cho bi t có th dùng m t
trong các lo

t

n:

+ natri fjuorat (NaF): 0.1g/kg TT. Cho l n nh n
v i m t ít th
cho l

gi , tr n thu c

ng thu c cho l n nh
c vì d

c. Hi u qu

t 70 80%.

+ silico fluorat natri: Không c n nh
Tr n l n v i th

c và sau khi cho thu c.

t li u. Hi u qu

L n4

n a. Không

t 75 - 100%.

u cho m i b a 0,2g.

L n7

u cho m i b a 0,3g.

L n 20

u cho m i b a 0,5g.

+ piperazin hydrat: 250mg/kg TT. Tr n thu c vào th
c u ng. N u l

c thì dùng a

n
gi

+ piperazin citrate: 150mg/kg TT.(cho u ng ho c tr n v i th
+ mebenvet: 0,2g/kg TT. Tr n th
+ levamisol: 6 - 6,5mg/kg TT. Tiêm b p.

c.
).


17

Theo Tr

nh (1996) [22] nên t y giun cho l n m 1 tháng
kh i lây b nh sang con. L n th t ph

l n sau cai s a và 1 l

c t y giun 2 l n: 1

c khi v béo.

Nh ng thu c tr b

ng dùng là:

+ H t cau 5 - 20g, tùy theo l n l n nh .
+ S quân t (b t) 20g
+ V r xoan: 20g, c o s ch, thái m
hôm sau g n l

cách

c, hòa thêm b t diêm sinh 10g, cho l n u ng

ng 3 sáng li n, li u này dùng cho l n n ng trên 20 kg.
tr n v i cám cho l n n ng 15 vào bu

n nh

Ph m S

a.

11], cho bi t: có th t

b ng m

n

c sau:

menbedazol: 5mg/kg TT. Cho u ng.
ivermectin: 0,3mg/kg TT. Tiêm b p.
Theo kinh nghi m c a nhân dân thì nuôi l n b ng b
ch

u cùng h n

c s phát tri n c
Phòng b nh
-

nh k t y giu

- V sinh th
-

n 2 - 3 tháng 1 l n.
c u ng, d ng c

ng tr i.

di t tr ng giun.

- Không nuôi chung l n nhi u l a tu i khác nhau trong cùng m t khu v c.
- Chú ý phòng b nh cho l n con m
cho l n m

, cho vào chu

nh t chung m và con trong chu
Chu Th

n 3 - 4 tháng tu i (t m r a

[23], cho bi

c sôi. Sau
.
phòng b nh có hi u qu c n:

- N n chu ng ph i luôn khô ráo.
- Tránh d

c vào n n chu ng nh t là l n con theo m .


18

-V

n chu ng l

u ph i

khô ráo.
2.1.4. Nh ng hi u bi t v thu c hanmectin

25 và levamisol 7,5%

hanmectin 25
- Thu c hanmectin

25 do công ty Hanvet s n xu t, là bi

Ivermectin. Trong 10ml dung d ch hanmectin

cc a

25 ch a 25mg ivermectin và

các ch t dung môi b o qu n.
- Tính ch t c a ivermectin: ivermectin là thu c ch ng ký sinh trùng có
ngu n g c t vi sinh v t thu c nhóm Imidazo-thiazd d n xu t c a Imidazol.

ivermectin có d ng b t k t tinh màu tr ng ngà vàng, không hòa tan trong
c, thu

c bào ch

i d ng dung d ch tiêm, dung d ch u ng.

- Tác d ng c a ivermectin:
ivermectin có tác d ng di t giun tròn và ngo i ký sinh trùng thông qua
tác d ng gây li t, tác d ng này th y rõ trên các lo i giun tròn ký sinh trong
ng tiêu hóa, giun ph i và các lo i ký sinh trùng ngoài da.
ivermectin c ch s d n truy n th n kinh qua các synapse do kích
thích ti t và gi i phóng Gama Amino Benzoic Acid t
ly tâm và gây li t dây th n kinh ly tâm c m nh n, t
truy n các xung th n kinh, gây tê li t và d
-

ng tr s d n

n ch t ký sinh trùng.

ng v t có vú dung n p và ch

Amino Benzoic Acid ch phân b

u mút dây th n kinh

ng t t v i ivermectin b i Gama

h th

trong khi

ivermectin không th xâm nh p vào m ch máu não.
- ivermectin có tác d ng di t giun tròn k c

ng thành

n u trùng giun di hành trong ph i. Tác d ng c a thu c
i ch m và kéo dài.
- Ch

nh: ivermectin dùng

giun ph i, giun k t h

u tr các lo