Tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái ngoại tại trại Trần Thị Mai xóm Soi Vàng xã Tân Cương thành phố Thái Nguyên và biện pháp phòng trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

--------------

Tên

tài :

C B NH VIÊM T CUNG
N NÁI NGO I
T I TR I TR N TH MAI - XÓM SOI VÀNG THÀNH PH THÁI NGUYÊN VÀ BI N PHÁP PHÒNG TR

KHÓA LU N

IH C

Chính quy
Chuyên ngành: Thú Y
Khoa:
2011-2016

Thái Nguyên-

2015


--------------

Tên

tài:

C B NH VIÊM T CUNG

N NÁI NGO I
T I TR I TR N TH MAI - XÓM SOI VÀNG THÀNH PH THÁI NGUYÊN VÀ BI N PHÁP PHÒNG TR

KHÓA LU N

Chuyên ngành:
Khoa:

IH C

Chính quy
Thú y
2011- 2016

Thái Nguyên-

2015


i

L IC

-

-

.

Thái Nguyên, tháng 11

Sinh viên


ii

L
tr thành m t k
b cho mình m

U

c bác s

c ph i trang

ng ki n th c v lý thuy t, m i sinh viên c n ph i tr i qua

n th c t p th thách v th c t . Chính vì v y th c t p t t nghi p là
m t tr i nghi m th c t

t khâu quan tr

ih
gian c n thi

i h c nông lâm nói riêng.
m i sinh viên c ng c ki n th

d ng nh ng ki n th

h c h i thêm nhi u kinh
u khoa h c, k thu t m i, áp

d ng nh ng ki n th

c vào trong th c ti n, s n xu t, góp ph n vào s

phát tri n c

c nhà.
ng ý c a Ban giám hi

ng và ban ch nhi m khoa

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, s
tình c

i
ng, áp

c vào trong th c ti

nghi m, ti p c n v

cs

i v i các

ng d n và các anh k
n hành th c hi

nhi t

i l n nái ngo i c a cô Mai,

tài:

c b nh viêm t cung

l n nái ngo i t i tr i Tr n Th Mai - xóm Soi Vàng-

-

thành ph Thái Nguyên và bi n pháp phòng tr
Sau th i gian th c t
s

cs

t n tình c a các anh k

ng d n t n tình c a các th y cô giáo, cùng
i và s n l c c a b

c khóa lu n. Do th i gian có h n và m i làm quen v i công tác
nghiên c u khoa h c nên lu
cs

a em không tránh kh i nh ng thi u sót. Kính

, góp ý ch b o c a th y cô giáo, b

c hoàn thi

Em xin chân thành c

khóa lu n c a em


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1. Các ch tiêu ch
B

t các th viêm t cung ................. 12

b trí thí nghi m .................................................................... 23

B ng 4.1. L ch phòng b nh c a tr i l n nái .................................................... 28
B ng 4.2. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 33
B ng 4.3. S

n nái c a tr i Tr n Th Mai................... 34

B ng 4.4. T l m c b nh viêm t cung c

n nái theo l

B ng 4.5. T l m c b nh viêm t cung c

n nái theo tháng.............. 36

B ng 4.6. T l m cb nh viêm t cung
B

u qu
tr s d

B ng 4.8: K t qu

n nái theo

u tr b nh viêm t cung b

u ki

............. 35

........ 37
u

tài..................................................................... 38
u tr b nh viêm t cung và kh

n c a l n nái

sau khi kh i b nh............................................................................. 39

iv

DANH M C CÁC T , C M T

cs

: C ng s

Nxb

: Nhà xu t b n

STT

: S th t

TT

: th tr ng

Kg

: Kilogam

VI T T T


v

M CL C
Trang
Ph n 1: M
tv

U ............................................................................................ 1
................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c

tài ................................................................... 2

tài....................................................................................... 2
c .................................................................................... 2
c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3
khoa h c............................................................................................ 3
2.1.1. C u t o gi i ph

c l n cái............................ 3

m sinh lý, sinh d c c a l n nái ................................................... 5
c v B nh viêm t cung (Metritis) ............................................... 7
2.2. Tình hình nghiên c

c..................................... 14

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i........................................................ 15
2.2.2. Tình hình nghiên c
Ph n 3:

NG, N

c.......................................................... 16
U

......................................................................................................................... 19
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 19
m và th i gian ti n hành ............................................................... 19
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 19
3.3.1. N i dung nghiên c u............................................................................. 19
3.3.2. Các ch tiêu theo dõi.............................................................................. 19
hiên c u.......................................................................... 20
3.4.1.

............................................................................ 20
u tr h u hi u ................................. 21
trí thí nghi m.............................................................. 22


vi

lý s li u.................................................................... 23
Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N............................. 24
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 24
ng............................................................. 24
4.1.2. Công tác thú y ....................................................................................... 26
4.1.2. Công tác khác ........................................................................................ 32
4.2. K t qu nghiên c u và th o lu n.............................................................. 34
n nái c a tr i ...................................................... 34

4.2.2. K t qu theo dõi tình hình m c b nh viêm t cung

n nái ngo i

t i tr i Tr n Th Mai........................................................................................ 35
u qu

u tr b nh viêm t cung b

u tr

s d

tài......................................................................................... 38

4.2.4. K t qu

u tr b nh viêm t cung và kh

n c a l n nái sau

khi kh i b nh................................................................................................... 39
Ph n 5: K T LU

NGH ............................................................. 43

5.1. K t lu n .................................................................................................... 43
ngh ..................................................................................................... 43
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 45

1

Ph n 1
M

U

tv
n có v

C

c ta. Theo

u tiêu th th t l n c a Vi t Nam vào kho ng 2,245
tri u t

Vì v

phát tri

nc

n không nh ng cung c p th
xu t kh

c mà

i c i thi n sinh k cho nh ng

i có thu nh p th

bi

i các s n

ph m t
ng t i phát tri
c n ph i c i t

n gi

nv
có ch

ng con gi ng t t và mang l i giá

tr kinh t cao. T i các tr
ym

n ngo i. B
g kh

c uc

n ngo i không nh ng

ng

c t t nh t nhu

i tiêu dùng.
N

cy ut

i tr i l n c a bà Tr n Th Mai

- thành ph

xây d

xóm Soi Vàng v t ch t có
p ph i nh ng khó
u vào... còn ph i

i m t v i d ch b
kho

c bi t là b nh s n khoa. M t trong nh ng b nh s n

ng g p là b nh viêm t cung

l n nái. B nh này tuy không x y ra

nh truy n nhi
tr
ti p theo,

y thai, nghiêm

nh làm h n ch kh

nc
t, ch

n nái

các l a

ng và s phát tri n c a ngành

n. Xu t phát t tình hình th c ti n trên, chúng tôi ti n hành
nghiên c

Tình hình m c b nh viêm t cung

n nái ngo i


2

t i tr i Tr n Th Mai - xóm Soi Vàng -

- thành ph Thái

Nguyên và bi n pháp phòng tr
1.2. M c tiêu và yêu c u c
-

tài

nh t l m c b nh viêm t cung c

tr

n nái ngo i nuôi t i

u tr có hi u qu cao.
tài
c
nh m t s thông tin có giá tr khoa h c b sung thêm

nh ng hi u bi t v b nh viêm t cung

l

khoa h c cho nh ng

bi n pháp phòng tr b nh có hi u qu .
c ti n
K t qu nghiên c u s x
nái, t

c t l m c b nh viêm t cung

l n

xu t các bi n pháp phòng tr b nh hi u qu .

Nh ng khuy n cáo t k t qu c
c nh ng thi t h i do b nh gây ra.

n ch


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c
2.1.1. C u t o gi i ph

d c l n cái

C ut

c l n cái g m b ph n sinh d c bên ngoài (âm

môn, âm v t, ti

ph n sinh d c bên trong

d n tr ng, bu ng tr ng). M i b ph

o, t cung, ng

m nhi m m t ch

khác nhau và gi m t vai trò quan tr ng khác nhau.
2.1.1.1. B ph n sinh d c bên ngoài
Âm môn (Vulva)
Âm môn hay còn g i là âm h , n
môi dính v i nhau

i h u môn. Bên ngoài có hai
i. B trên c a hai môi có s c t màu

u tuy n ti t ch t nh n màu tr ng,

n ti t m hôi.

Âm v t (Clitoris)
Âm v t c

c c u t o gi

nh l i. Trên âm v t có n p da t
i là ch t

tc
t,

c thu

gi a âm v t g p xu ng

u mút các dây th n kinh.

Ti

(Vetstibulum vaginae simusinogenitalism)

Là gi i h n gi
Ti

o. Trong ti

t s tuy n x

ng quay v âm v t.

2.1.1.2. B ph n sinh d c bên trong
o
C ut

t

c là c t cung, phía sau là

ti
c c u t o b i ba l p: l p liên k t bên ngoài, l
l p niêm m c.


4

Các lo i gia súc khác nhau có chi
Tr n Ti

Theo

o c a l n dài 10 - 12 cm.
o còn là b ph n th

và là ng

th i c a các ch t d ch t trong t cung.
T cung
T cung g m hai s ng t cung, m t thân và m t s ng t cung.
T l

i c a m i m t b ph

c a các s ng bi

ình dáng và s s p x p

ng theo loài.
ng Quang Nam và Ph

t

cung c a l n dài và tròn, không g p n p hoa n mà là nh ng c t th t dài xen
k

cv

dàng cho vi c th tinh nhân t

ng th i

gây s y thai.
Theo Tr n Ti

t cung l n dài 10 - 18

cm.
Thân t cung dài 3 - 5cm n i gi a s ng t cung và c t cung.
S ng t cung hình ru t non, thông v i ng d n tr ng.
ng d n tr ng
ng d n tr ng (vòi Fallop) n m

màng treo bu ng tr ng. Ch

c a ng d n tr ng là v n chuy n tr
ng d n tr ng, ti t các ch

tinh trong
ng tr ng, duy trì s s

ng c a tinh trùng, ti t các ch
khi phôi vào t cung. C u t o c a ng d n tr
này, m

c
p v i ch

u ng d n tr ng thông v i xoang b ng, g n sát bu ng tr ng có loa

kèn là m t màng m ng t o thành m t tán r
tr ng. Tr

ng phôi

c v n chuy n qua l p nh

u ôm l y
n lòng ng d n tr

x y ra quá trình th tinh và phân chia phôi. Th i gian t bào tr ng di chuy n


5

trong ng d n tr ng t 3 l

ng di hành, t bào tr ng có th

n khác nhau do nh ng ch h p c a ng d n tr ng.
Có th chia ng d n tr ng thành b

n ch

n ph u, ph ng c a ng d n tr

m,

n co c a ng d n tr ng.

Bu ng tr ng
Hình d ng c a bu ng tr ng r

n l n có hình b u

d c ho c ovan d t, không có lõm r ng tr ng. Bu ng tr ng có hai ch
n là t o giao t

cái và ti t các hoocmon: Estrogen, Progesteron và

Inhibin. Các hoocmon này tham gia vào vi

u khi n chu k sinh s n c a

l n cái.
ng Quang Nam và Ph
tr ng c a l n dài 1,5 - 2,5 cm, kh
C ut

ng
ng kho ng 3 - 5g.

c bao b c b i m t l p màng b ng t ch c liên

k t s i, bên trong chia làm hai mi n: mi n v và mi n t y, hai mi

c

c u t o b ng l p mô liên k t s i x p t o ra cho bu ng tr ng m t ch

mi n t y có nhi u m ch máu và t ch c x
d ng v sinh d c vì

m.

n v có tác

y ra quá trình tr ng chín và r ng tr ng.

m sinh lý, sinh d c c a l n nái
2.1.2.1. S thành th c v tính
Thành th c v tính là tu i con v t có ph n x sinh d c và có kh
sinh s n. So v i thành th c th vóc, s hình thành v tính
và l
d

ng s
u tiên, mà ph i cho l n

ng b qua chu k
chu k

v th vóc, b ph n sinh d c và có th
S thành th c v
c

c và s bi

gia súc nói chung

l
c vào ho

n toàn di n
ng sinh s n.

c nh n bi t b ng s bi
i c a th

và có d ch ch y ra, sau chuy

ng

i b ph n ngoài

u tiên hai mép âm môn
th m và keo dính. Th n kinh


6

có s bi

it

n chuy

hi n sinh d c bên ngoài,

n mê ì. Cùng v i s bi u

bên trong bu ng tr

bi

i, các

noãn bào n i lên trên b m t tr ng và chín, niêm m c t

t

cung m d n kèm theo ti t d ch.
l n tu i thành th c v tính là 6 - 8 tháng (Tr n Ti

và cs 2002

[2]).
2.1.2.2. Chu k tính
Theo Nguy n Th Thúy M và Tr n Thanh Vân (2014) [7] cho bi t: l n
cái sau khi thành th c v tính thì b

u có bi u hi

ng bi u hi

ng d c, l n th nh t

- 16 ngày l

này bi u hi

ng d c, l n

t mang tính chu k .
t quá trình sinh lý ph c t

phát tri n hoàn

c không có bào thai và không có hi

ng b nh lý thì

bên trong bu ng tr ng các noãn bào phát tri n, chín và n i c m lên b m t
bu ng tr ng. Khi noãn bào v , tr ng r ng g i là s r ng tr ng, m i l n r ng
tr ng con v t có bi u hi n tính d c ra bên ngoài g
M t chu k

ng d

ng d c.

c tính t l n th i tr

n l n th i

tr ng sau. Các loài gia súc khác nhau thì th i gian hình thành chu k là khác
nhau.

l n th i gian hình thành m t chu k trung bình là 21 ngày bi

ng

trong ph m vi t 18 - 25 ngày. Khi ti n hành ph i gi ng l n có ch a thì l n
ng d c l i. Th i gian có ch a c a l n là 114 ngày, th
d c tr l i là 7 ngày sau cai s

ng

ng t 5 - 12 ngày.

Theo Tr n Ti n D ng và cs (2002) [2] thì gia súc cái mang thai trong
m t th i gian nh

nh tùy t ng loài gia súc, khi bào thai phát tri

ng c a h th n kinh - th d ch, con m s xu t hi n nh

n


7

y bào thai, nhau thai và các s n ph m trung gian ra ngoài, quá trình
này g

.
c a gia súc cái do co bóp c a t

s cr

y thai, màng nhau thai cùng v

ng,
c thai ra ngoài. Quá

c chia làm 3 th i k : th i k m c t cung, th i k

, th i

k s nhau.
m t th i gian niêm m c t cung có hi
bi

ng tái sinh.

i và tróc ra. Nh ng m ch

máu c a núm nhau m b v , cùng v i b ch c u và m t
thai

ng l i trong t cung. T t c các th

ng l

cc a

ct

c

g i là s n d ch.
th tích t cung nh l i, thành t cung dày lên, s bi
này là do các s

i, các t ch c liên k t bi

i.

Hai s ng t cung buông thõng vào xoang b
ít l n ho
súc già y u ho

i

cong c a t cung
l

ng gia

nhi u l n thì t cung co l i r t y u.

c v B nh viêm t cung (Metritis)
2.1.3.1. Khái ni m v b nh
ng x y ra
và l n nái sinh s n nói riêng, b

gia súc cái sinh s n nói chung

ng x y ra

c

m c a b nh là quá trình viêm làm phá h y t bào t ch c
cung, gây hi
kh

ng r i lo n sinh s n, làm
n c a gia súc cái.

các l p c a t

ng l n (th m chí làm m t)


8

2.1.3.2. Nguyên nhân
Có r t nhi u nguyên nhân gây b nh viêm t cung:
Theo Ph m S

t: b nh viêm t cung do

d ng c th tinh nhân t o c ng gây sát và t o ra các viêm nhi m trong t
cung, do tinh d ch b nhi m khu n và d ng c th
các vi khu n gây viêm nhi m vào b ph n sinh d c l n cái, chu ng tr i và
ng s ng c a l n cái b ô nhi m.
o r ng: nguyên
nhân do vi trùng Streptoccocus và Colibacillus nhi m qua cu ng r
khó, s y thai, sót nhau hay qua ph i gi

m b o v sinh.

Theo Nguy

b nh viêm t cung

l n

ng do các nguyên nhân sau:
c bi

ng h

thi p b ng tay hay d ng c , làm xây xát niêm m

khó, ph i can

ng sinh d c cái.

Do k phát t m t s b

p k p th i làm

cho nhau thai b phân h y th i r a trong t cung, gây hi

ng nhi m trùng

t cung.
Do công tác v

mb

sinh, n n chu ng, d ng c

không vô trùng.

T t c các nguyên nhân trên t

u ki n cho các t

xâm nh p t bên ngoài vào t cung, vào nh ng v t tr
cung. Chúng sinh sôi n y n
Các vi khu

ng v s

ng g p trong b nh viêm t

n

c c a niêm m c t
c l c gây viêm.
cung là Streptococcus,

Staphylococcus, E.coli
2.1.3.3. H u qu c a b nh viêm t cung
T cung là b ph n quan tr ng c
mb om
u

u ki
ng tr c ti

và

thai phát tri n. M i quá trình b nh lý
n kh

t

n. H u qu c a viêm t


9

cung làm c t cung b t

ng d c niêm d ch không thoát ra

c. Theo Tr n Ti
d

n nái b viêm t cung s

n m t s h u qu sau:
- Khi l n b viêm t cung d d n t i s y thai. L

thành t

c tính co th t. Khi mang thai s co th t c

i tác

d ng c a Progesteron, nh v y phôi có th bám ch t vào t cung. Khi b viêm
t

cung c p tính do nhi m trùng, t bào l p n i m c t
phá h y th vàng

cách bám vào t bào c a th
thoái hoá các mao qu n
Th

cung ti t nhi u

bu ng tr ng b ng

làm ch t t bào và gây co m ch ho c

th vàng nên gi

n th vàng.

vàng b phá hu , không ti t Progesteron n

ng

Progesteron trong máu s gi

at

gây nên gia súc cái có ch a d b s y thai.
- L n m b viêm t

n kém ho c thai ch t

p n i m c c a t cung có nhi m v ti t các ch t vào lòng t
giúp phôi thai phát tri n. Khi l p n i m c b viêm c p
gi m nên kh

ng Progesteron

t d ch c a niêm m c t cung gi

bào thai nh

c ít th m chí không nh

ng t m nên phát

tri n kém ho c thai ch
-

ng s a gi m ho c m t h n s a nên l n con trong
n theo m
ng sinh d

n

ng b tiêu ch y. Khi l n nái b nhi m trùng t cung,

ng có m t c a vi khu n e.coli. Vi khu n này ti t ra

c t làm c ch s phân ti t kích thích t t o s a gi m, thành ph n s a
tha

i nên l

ng b tiêu ch y, còi c c. L n nái b viêm t

cung m n tính s không có kh
m n tính thì s phân ti
ti t Progesteron. Progesteron c ch

ng d c tr l i. N u t cung b viêm
vàng v n t n t i, v n ti p t c
c tuy n yên ti

c


10

ch s phát tri n c a noãn bao trong bu ng tr ng, nên l n nái không th
d c tr l

c và không th i tr

ng

c.

2.1.3.4. Phân lo i các th viêm t cung
Theo Nguy

] cho bi t: tùy vào v trí tác

ng c

iv it

i ta chia ra 3 th viêm khác

nhau:
Viêm n i m c t cung
y ra

trong l p niêm m c c a t

th viêm nh nh t trong các th viêm t cung.
Viêm n i m c t
ng h
ti

ng x

, nh t là

khó ph i can thi p, làm niêm m c t cung b t
n xâm nh

ng lên l p niêm m c và gây viêm

(Setter Green I., 1986 [20]).
Theo Nguy n H u Ninh, B

Phong (2000) [10] b nh viêm n i

m c t cung có th chia làm 2 lo i: viêm n i m c t cung th cata c p tính có
m và viêm n i m c t cung màng gi .
- Viêm n i m c t

cung th

cata c p tính có m

puerperalis Catarhalis purulenta acuta): ch gây t

(Endomestritis

niêm m c t cung.

Khi b b nh, gia súc có m t s tri u ch ng ch y u: thân nhi
ng gi

ng s a gi m. Con v t có tr

n nh , t v

c th i ra ngoài h n d ch, niêm d ch l n v i
d ch viêm, m , l n c n nh ng m nh t ch c ch

N

u tr k p th i và tích c c, sau hai tu n b nh có th kh i h n.

- Viêm n i m c t cung màng gi : t ch c niêm m
t
ho i t .

xu ng ph

ho i t ,

a t cung và chuy n thành viêm


11

Theo Tr n Ti

th viêm này, niêm m c t

ng b ho i t . L n nái m c b
toàn thân rõ: thân nhi

ng xu t hi n tri u ch ng

ng gi m, k phát viêm vú, con v

n. T

c luôn th i ra ngoài h n d ch: d ch viêm, máu, m .

l n c n nh ng m nh t ch c ho i t , niêm d
cung
y ra

l

p niêm m c c a t

y t ng gi a (l

d cc at

i n ng trong các th

viêm t cung.
L n nái b b
nhi

ng bi u hi n tri u ch ng toàn thân rõ: thân

t m i,

ng gi

ng s a gi m ho c m t h n.

o

th m. Gia súc

o tím th m, niêm m
bi u hi n tr

n, r n liên t c. T

ngoài h n d

nâu, l n c n m và nh ng m nh t ch c th i r a nên

có mùi tanh th i. Con v
Vi

ng k phát viêm vú, có khi viêm phúc m c.
c t cung
y ra

nh

c luôn th i ra

l

viêm n ng

u tr nh t trong các th viêm t cung.
ct

phát t

cung. Th

hi n nh ng tri u ch
m ,l

ng k

ng c p tính c c b , toàn thân xu t

n hình và n ng. N u b viêm n ng nh t là viêm có

c có th dính v i các t ch c xung quanh gây nên tình tr ng

viêm mô t cung, thành t cung dày lên có th k phát viêm phúc m c. L n
nái bi u hi n tri u ch ng toàn thân: nhi
t m i, u o
s a r t ít ho c m t h
n, khó ch

i ti u ti

ch nhanh, con v t
ng kém ho c b

ng

ng k phát viêm vú. Con v t luôn bi u hi
r n liên t c. T âm h th i ra ngoài r t nhi u

h n d ch l n m và t ch c ho i t , có màu nâu và mùi th i kh m. Khi kích


12

thích vào thành b ng th y con v t có ph n x
nhi u d

u tr không k p th i b

tính, thành ngoài t

ng b

l n sau g p nhi

d

2.1.3.5. Ch

i, quá trình th
n tình tr ng vô sinh.

bi t các th viêm t cung

Theo Nguy

2004) [15

các th viêm t

t

n hình

u tr thích h p v i t ng th viêm,

u tr cao: th

m b o kh

u tr ng

u tr th p;

n cho gia súc cái nói chung và l n nái

sinh s n nói riêng sau khi kh i b nh. Có th d a vào các ch tiêu
B ng 2.1. Các ch tiêu ch
Các tri u

Viêm n i m c

ch ng

(th nh +)

S t (°C)

c c b và

t các th viêm t

tr ng trong vi c áp d ng nh
t k t qu

ch

i ta d a vào các tri u ch

toàn thân. Vi c ch

c bi

ng tr thành th mãn

ng dính v i các t ch c xung quanh, v trí các

b ph n c

nh

t, t âm h ch y ra

S t nh 38,539,5

b ng sau:

t các th viêm t cung
c

(th v a ++)
S t cao 39,5- 40,5

(th n ng+++)
S t r t cao 40,541,5

D ch viêm
- Máu

Tr ng ,xám

- Mùi

Tanh

H

Nâu r s t
Tanh th i

Th i kh m
R

Ph n

tri u ch ng viêm
phúc m c


13

2.1.3.6. Bi n pháp phòng và tr b nh viêm t cung
Phòng ng a b nh viêm t cung
Theo Ph m S

phòng b nh viêm t cung ta

c n: ki m tra nghiêm ng t d ng c th tinh, ph
c n th

i th tinh viên ph i r a s

tác th tinh nhân t o; không s d ng l n

c khi làm công
cb b

ng sinh d

l y

y tr c ti p; th c hi n v sinh chu ng tr
th c a l n cái.
m r a l n s ch s , t y
u chu

c khi cho l

. Lót

ch hàng ngày. N u l

c

5 - 7 ngày gi m th
l

d , không sót nhau.
Trong khuôn kh c

t cung cho l

tài, tôi ti n hành th nghi m phòng b nh Viêm
c sau:

- V sinh chu

c bi t là b ph n sinh d

s ch s , phun sát trùng b ng dung d ch aldekol.
-

m b o v sinh ngu

c, gi m kh u ph

- Th c hi
trùng k

c khi sinh.

thu

ph

c sát

c khi thao tác.

- Khi ph i gi ng cho l n b
m b o v sinh s ch s
tinh ph i nh

mb

- Sau khi l

tinh nhân t o c n ph i

c khi ph i, sát trùng d ng c d n tinh, khi d n
thu t.

xong tiêm ngay 1 li u kháng sinh vetrimoxin LA ho c

amoxinject LA, li u 1ml/10kg TT và tiê
Bi

xytocin 2ml/ con.

u tr

u tr b nh viêm t cung có hi u qu c n ph

phát hi n, ch

u tr s m có hi u qu cao.

n


14

Theo Nguy

nH

oxytocin v i li u 20-

t: dùng

làm d con co bóp t ng ch t

d

t r a t cung b ng han

b n,

iotdine 5%, tiêm

kháng sinh: gentamicin 4% 1ml/6Kg TT ho c lincomycin 10% 1ml/10Kg TT

liên t c 3- 5 ngày.
tr at
xong b ng thu c tím 1%, hay rivanol 1%, ho
t vào 4 viên cloranol/ ngày khi có s t cao. Tiêm
streptomycin ho c penicillin 1 - 2 v

/ Kg TT.

u tr b nh t i tr i l n c a Tr n Th Mai
u tr b ng thu c
I:
Vetrimoxin L.A. tiêm b p 1ml/10kg TT/ ngày, tiêm 3 -

Oxytocin tiêm b p 2ml/con/ ngày.
K th pv

, h lý và v sinh chu ng tr i t t.

II:
Pendistrep L.A: 1ml/20kg TT/ngày, tiêm 3 -

Oxytocin tiêm b p 2ml/con/ngày.
Thu c tr s c
Vitamin C tiêm b p 5ml/con/ngày.
Vitamin B1 tiêm b p 5ml/con/ngày.
2.2. Tình hình nghiên c
Hi n nay v
toàn di

c

b nh sinh s
n nay nh

c nghiên c u m t cách
u v b nh s n khoa

l n còn


15

r t ít. Và trong nh

u v nghiên c

c u b nh Viêm t cung

t p trung vào nghiên

l n.

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
Hi n nay, trên th gi

t phát tri

c không ng

c bi t là

i t o ch

ng v t

áp d ng các bi n pháp khoa h c k thu t tiên ti n nh
c i t o ch
là m t v

ng thì v

t t y u c n ph i gi i quy

t
h n ch b nh sinh s n

c bi t là b nh viêm t cung. Do

t nhi u nhà khoa h c nghiên c u v b nh viêm t cung
ra các k t lu

n nái sinh s n h n ch

này. Tuy v y, t l m c b nh viêm t

c b nh

n nái sinh s n v n r t

cao.

Theo Sobko A.I và GaDenKo N.I (1987) [12], nguyên nhân c a b nh
viêm t cung là do t cung b t

ng sát nhau. B nh

phát tri

ch

nh ng ch

ng sinh d c

, chúng phá h y ho c làm k t t a ch t nhày

b

máy sinh d c.
Theo Madec.F và Neva.C (1995) [19], hi n viêm t cung âm kéo dài
t l

nl

gi

m

ng d c ti p theo có th gi i thích nguyên nhân làm

,t

t sinh s

khi ti n hành nghiên c

n nái

x

t,
-ta-

1991 thì phát hi n th y 15% s l n nái b viêm t cung. Viêm t cung
ng b

u b ng s t

sau và b

ng

m t vài gi

, ch y m vào ngày hôm

n 72 gi .

Theo ngu n tin t trang web www.Science direct.com, Công ty Bayer
nghiên c u 828 l

c chia thành 4 nhóm g m:
u tr .


16

u tr b ng 25g h n h p theo t l 1,25g furazolidone + 5g
sulphadimidine sodiumsulfat.
u tr b ng 2,5mg/kg P enrofloxacin
u tr b ng 5mg/ kg P enrofloxacin
K t qu cho th y khi dùng enrofloxacin làm gi m t l ch t
gi m t l s t và hi

l n con,

ng pH s a m
g web này,

l

n pháp phòng tr cho b t c l n nái nào có nhi
t trong t

o

l

Cuba, các bác s thú y s d ng dung d ch l
cao và dùng thu c n

và
u tr

t k t qu

C.

t k t qu

u tr cao.

Theo Trekaxova A.V (1983) [17], trong

+ Tr

o, t cung s ch, không có váng,

niêm m

u, c t cung kín, có màu h

+ Tr ng thái b viêm: x y ra

u.

ba th :

Th nh (+): c t cung có v y nh t, m màu xám, th i, niêm m c l m
t ms

u.
Th v a (++): có v y nh t l n m tr ng, niêm m c nh

d ch m ch y ra t c t cung, mùi th

o dính váng m

u,
c.

Th n ng (+++): niêm m c nh t nh t, c t cung m , m tr
u ho c m
cung có m

c, ch y ra mùi th i kh

c th
o, c t

ng l i.

Tùy t ng th mà con v t s t v i nhi
ho c b

cao th p khác nhau, l

ng s a nuôi con gi m rõ r t.
u tr h u hi u

- Theo dõi t t c các cá th

u tr , ghi chép s li u nh ng con kh i

b nh, không kh i b
- Hi u qu
k t qu

u tr kh i b nh.
u tr c a t

u tr

u tr .

Theo dõi các ch tiêu sau:
T l kh i b nh (%) =
- Th i gian

S l n kh i b nh (con)
T ng s l

u tr (con)

u tr trung bình:
T ng th

Th

x 100

u tr t ng con

u tr trung bình (ngày/ con) =

x 100
T ng s

u tr


22

T l ph

tv il

ng d c:
T ng con nái có ch a

T l ph

tv il

ng d c (%) =

x 100
T ng con nái ph i gi ng

trí thí nghi m