Nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng tái sinh và nhân nhanh chồi cây Bình vôi tím Stephania rotunda Lour (Khóa luận tốt nghiệp)

ÁI SINH VÀ NHÂN NHANH
BÌNH VÔI TÍM (Stephania rotunda Lour)

: Chính quy
Chuyên ngành
Khoa

: CNSH-CNTP
: 2011-2015

CÂY


ÁI SINH
BÌNH VÔI TÍM (Stephania rotunda Lour)

: Chính quy
Chuyên ngành
Khoa

: CNSH-CNTP
: 43-CNSH
: 2011-2015
: 1. PGS.TS. Ngô Xuân Bình
2.

Khoa CNSH-CNTP -

Thái Nguyên,

2015

i

-

-

Nguy

em

Sinh viên


ii

Trang

Bình vôi (Stephania spp) .....................................4
B ng 3.1: Thi t b , d ng c và hóa ch t....................................................................26
B ng 3.2: Nghiên c u

ng n

, th i gian ch t kh trùng HgCl2

kh

o v t li u vô trùng cho nuôi c y in vitro sau 7 ngày.............................29

B ng 3.3: Nghiên c u nh h

ng c

n kh

i cây

Bình vôi tím sau 20 ngày nuôi c y. ..................................................................30
B ng 3.4: Nghiên c u

ng c

ng GA3

n kh

i

c a cây Bình vôi tím sau 20 ngày nuôi c y......................................................30
B ng 3.5: Nghiên c u

ng c

n kh

ic a

cây Bình vôi tím sau 30 ngày nuôi c y. ...........................................................31
B ng 3.6: Nghiên c u

ng c a t h p BA+NA

n kh

ch i c a cây Bình vôi tím sau 40 ngày nuôi c y. .............................................31
B ng 3.7: Nghiên c u

ng c a t h p BA+ IB

n kh

ch i c a cây Bình vôi tím sau 40 ngày nuôi c y. .............................................31
B ng 3.8: Nghiên c u

ng c a IBA và than ho

n kh

ra r cây Bình vôi tím sau 40 ngày nuôi c y. ..................................................32
K t qu nghiên c u

ng n

, th i gian c a HgCl2

n kh

o v t li u vô trùng cho nuôi c y in vitro. (sau 7 ngày) ........................33

Bình vôi tím

.................................35
3

Bình vôi tím

................................37
3

Bình vôi tím

.......................................39

Bình vôi tím

.......................................41


iii

cây Bình vôi tím

cây Bình vôi tím

.................................43

...........................................................45

iv

Trang

Hình 2.1: Cây Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour)...............................................5
Bình vôi tím ........................................................7
nghiên c u
kh

ng c a m t s ch

n

ng tái sinh, nhân nhanh ch i và ra r c a cây Bình vôi tím...................27
Bình vôi tím

2

..............................................................................................36
3

cây Bình vôi tím sau 20 ngày
Bình vôi tím

...........................................................38
3

khác

..............................................................................40

Hình 4

Bình vôi tím
.................................................................42
Bình vôi tím
..............................................................................44
Bình vôi tím
..............................................46


v

BA

: 6-Benzylaminopurine

GA3

: Gibberellic Acid

IBA

: Indole butyric acid

MS

: Murashige & Skoog (1962)

CS
CT

CV

: Coeficient of Variation

LSD

: Least Singnificant Difference Test

MS

: Murashige & Skoog (1962)

MT
NAA
WHO

-Naphthalene acetic acid
: World Health Organization


vi

Trang

PH N 1:

....................................................................................................1
....................................................................................................1
....................................................................2
..........................................................................................2

...........................................................................................2

1.3
PH N 2:

........................................................................................3
.........................................................................4

2.1. Gi i thi u chung v chi Bình vôi ................................................................4
2.1.1. Ngu n g c ................................................................................................4
2.1.2. Phâ

............................................................................................4
.................................................................4
Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour)........................6
Bình vôi tím .......................................................................7
.......................................................................................7
...................................................................................7
-

..................9

.................................................................................................9
-

.....................................9
....................................................10

n c a nhân gi ng vô tính in vitro...........................................10
..................................................................................10

............................................................................10
.....................................................................11
.................................................................................11
....................................12
.......12
.....................................................................................12


vii

..................................................................................13
..........................................................................13
................................................13
2.6

Bình vôi tím....................................20
................................................21
............................................................21
..........................................................21

2.6.4

.........................................................22
....................................22
.........................................................22

2.7.2. Tình hình nghiên c

........................................................23

PH N 3

...26

3.1.

.............................................................26
.............................................................................26

3.1.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................................26
m và th i gian ti n hành nghiên c u..............................................26
3.3. Thi t b , d ng c và hóa ch t ....................................................................26
3.4. N i dung nghiên c u .................................................................................27
3.5

u...........................................................................27

3.5.1. Chu n b

ng nuôi c y invitro ....................................................27
u........................................................................27
trí thí nghi m...............................................................28

3.6. X lí s li u ...............................................................................................32
PH N 4:

...............................................................33

4.1. K t qu nghiên c u

ng n

, th i gian c a HgCl2

n kh

o v t li u vô trùng cho nuôi c y in vitro...............................................33
4.2.
Bình vôi tím..................................................................35


viii

sinh
Bình vôi tím

........................................35

4.2.2.

3

Bình vôi tím
4.3.

.........................................37

ghiên c u

ng c a n

n kh

m ts

auxin, gibberellin và

i cây Bình vôi tím. ............................39

4.3.1

GA3

g

Bình vôi tím

Bình vôi tím...................................................................41

Bình vôi tím....................................................................43
4.4.

nghiên c u

ng c a n

m ts

n kh

ra r c a cây Bình vôi tím. ...............................................................................44
PH N 5:

....................................................................47
.....................................................................................................47
...................................................................................................47
......................................................................................48
........................................................................................48
.......................................................................................50

III. Tài l

...........................................................................................51


1

Vi t Nam c Bình vôi tím m c

nh

Tuyên Quang, Ninh Bình, Hòa Bình, Hà Tây, Hà Nam, H i Phòng, Cao B ng, B c
K n, L

n giá tr

thu c r t nhi u vào vùng phân b
Trong c

c li u c a c Bình vôi tím ph

u ki n sinh thái.

Bình vôi tím có ch a alkaloid bao g m L-tetrahydropalmatin

(rotundin), stepharin, roemerin, cycleanin.
ng nh t là L-

oxygen, acid malic, men oxydase [24].

tetrahydropalmatin (rotundin) và roemerin và cepharanthin. Rotundin

[13].

Bình vôi

0,3%.

Roemerin

Cepharanthin

in
vitro)

cepharanthin

Hela S3. Ngoài ra, Bun Sok-Siya và cs (20
d ng c ch 2 dòng t

có tác

i tr c tràng và ung th
Ngoài công d

còn

c tr ng làm cây c nh

c nhi

Tuy nhiên, t

. M t khác, còn
u tr b nh, c Bình vôi

ng [6].
i dân ch bi t khai thác ngu n c Bình vôi

t t nhiên mà ít có các nghiên c u v tr ng tr t và nhân gi ng. Trong khi Bình vôi
nhân gi ng b ng h t
Tuy nhiên

c t o ra t quá trình th ph n gi

c và cây cho hoa cái n m khác g c vì v y vi c th ph n

g p nhi

t ph

i hi u qu cao.

nhi u c
giá tr

c và hoa cái [6].

c ta vi sinh v t ho
c li u c Bình vôi

u c , c thành t ng m nh
u ki n th i ti t nóng

ng m nh làm th i c hàng lo t. Bên c
c công b d

n vi c khai thác

t làm cho s


2

ng trong t nhiên suy gi m nghiêm tr ng. Vì v y cây này hi
hi

c c n b o t n. Theo Ngh

nh s

a Chính ph , trong danh m
c p, quý hi

thì các loài Bình vôi (Stephania sp.

t khan
-

Th c v t r ng nguy
c x p trong nhóm IIA

(Th c v t r ng h n ch khai thác, s d ng vì m

i) [6].

(in vitro)
in vitro
trong th i gian ng n.
u
kh

ng c a m t s ch t kích thích sinh t

n

ái sinh và nhân nhanh ch i cây Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour
c th c hi n nh m giúp cho vi c hoàn thi n quy trình vi nhân gi ng cây Bình vôi tím,

gi i quy

c ph

ng h

này, góp ph n b o t n và phát tri n gi ng cung c p nguyên li

ng cây tr ng
c.

X
ái sinh, nhân nhanh

cây Bình vôi tím

in vitro.

-

2

in vtiro.
gibbererllin (GA3) và cytokinin (BA)

tái sinh

cây Bình vôi tím

(Stephania rotunda Lour).
(NAA, IBA), gibberellin (GA3) và cytokinin (BA)
cây Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour).

auxin
nhân nhanh


3

auxin

cây Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour).

(IBA)
1.3
-

trong khoa

:

+

auxin,

gibberellin và cytokinin

, nhân nhanh

Bình vôi tím.
+ Cung c p tài li u tham kh o, nghiên c u cho sinh viên, giúp sinh viên hoàn
thi n c v ki n th c lý thuy t l n th c ti n.

-

:

Góp ph n nhân nhanh t o s
c li u quý theo Ngh
c a Chính ph

nh s

ng l n cây gi ng ph c v m c tiêu b o t n
-


4

2

2.1. Gi i thi u chung v chi Bình vôi
2.1.1. Ngu n g c
Chi Bình vôi
lia [17

Stephania

Chi Bình vôi
Perichasma
(Menispermaceae

Stephania glabra (Roxb) Miers, S. kuinanensis, S. Pierrei Diels, S. Sinica Diels,

S.rotunda Lour

[46].

Bình vôi

chi Bình vôi

22].
2.1:

Bình vôi (Stephania spp) [2]
regnum)

Plantae
Magloliophyta
Magloliosida (Dicotyedones)
Ranunculales
Menispermaceae
Stephania
Rotunda

Ngành
ordo)
(familia)
Chi (genus)
Loài (Species)
2.1.3

Stephania,

Bình vôi
Menispermaceae

Bình vôi
6 m.
và


5

và hoa
-

không. Mùa hoa: tháng 4-

-10 [12],[28].

Hình 2.1: Cây Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour)
-230C,

Bình vôi
2500

-7.

Bình vôi

Thái Nguyên, Phú T

.
Bình vôi [28], [47]:

Bình vôi (Stephania rotunda

Stephania pierrei
ông có cánh hoa.


6

S. hainanensis

S. cambodia
S. dielsiana
S. excentria
S. cepharantha
S. sinica
Stepphania viridiflavens

2.1.4

Bình vôi tím (Stephania rotunda Lour)
Cây Bình vôi tím

tòm

Bình vôi

Lo

Menispermaceae. Bình vôi tím
D

Bình vôi khác.
Bình vôi tím

Bình vôi

t
Bình vôi t
Bình vôi
Bình vôi tím
Bình vôi tím
Bình vôi
tím

[47].


7

Hình 2.2:
Bình vôi tím

Bình vôi tím

Cây Bình vôi tím
ta. K

Bình vôi tím còn có gi

(350.000

. Cây Bình vôi tím

ng
lã
Bình vôi tím

Bình vôi

tàn phá

Cây Bình vôi
Bình vôi

L-

tetrahydropalmatin (rotundin), stepharin, roemerin, cycleanin.

rotundin

Bình vôi có tác


8

Theo kinh nghi

Bình vôi

dùng: 3 - 6 g/ngày.

Bình vôi
- 15 ml [30]
].
Bình vôi

sau:
GS.TS

Bonnet và

Bình vôi Stephania. R
nhóm alcaloid và
tetrahydropalmatin.

(benzylisoquinolin, bis - benzylisoquinolin, protoberberin, aporphin, proaporphin,
hasubanan, morphinan, dibenzazonin) [45].
heo Ngô

7].
và cs

Rotundin ít
c, k


9

-

[30], [45].

40].
1984,

và cs. Cepharanthin

].
2.3.

-

2.3
[15].
in vitro

N

[15].
Tro
in vitro

in vitro
[15].

2.3

y mô (Totipotence)


10

23].
2.3.2.2
ý, sinh hoá khác nhau.

n c a nhân gi ng vô tính in vitro
7]: t
in vitro.
2, NaOCl, HgCl2

Sharma G.J. (2005) [39

7].

cây
2

0,2% trong 15
1) [36]

c

giây và HgCl2


11

in vitro

in vitro

[35]. S

hoá [33].

,
.

- 4000 lux

vô tính. Các
1,0
[41].

sinh


12

-

-D 1,0
[14].

in vitro

in vitro
[37]. Cây con
tái sinh in vitro
in vitro

[38].

-

-

in vitro

-

2.5
2.5
c
y mô-

[26].


13

[26].

Có

Ca(OCl)2-hypoclorit canxi, NaOCl-hypoclorit natri, oxy già, HgCl2[26].

2.5
-

-

[26].
[26].
2.5

2.5.4


14

2.5.4.1.

in vitro

in vitro [25].

0

, NaOCl, Ca(OCl)2, HgCl2

- Ánh sáng

các loài cây là 12-18 h/ngày [25].
Theo Ammirato (1986): c
- 7000 lux, ngoài ra
in vitro

- 2500 lux
35

40 cm.


15

-

thích
0

C [23].

- pH

], 27 .
2.5.4.
hình thái