Thế giới tuổi thơ trong tác phẩm Kính vạn hoa của Nguyễn Nhật Ánh (Khóa luận tốt nghiệp)

L IC
hoàn thành khóa lu n này, v i tình c m chân thành em xin trân tr ng
c

i h c Qu ng Bình, gi
n tình gi ng d

m Ti u h c - M m

ng viên, khích l

t p, nghiên c u. Em xin g i l i c
ng d

n gi ng viên - TS. Nguy n Th

hoàn thành khóa lu n này.

Xin c
u ki

em trong quá trình h c

nhi

ng viên khi em g

o

em trong quá trình nghiên c u.

Xin c

ng viên và ng h em trong

su t th i gian h c t p, nghiên c u và hoàn thành khóa lu n.
u ki n v th

c nghiên c u c a b n thân còn

h n ch nên khóa lu n không tránh kh
ki

u sót, r

a quý th y, cô giáo và các b

c hoàn

ch
Xin chân thành c
Qu ng Bình, ngày 30 tháng 5
Tác gi

ng Th Thu

i

c các ý

L
u c a chính tôi th c hi
s

ng d n c a gi ng viên

i

TS. Nguy n Th Nga. Các tài li u, nh ng nh n

nh trong khóa lu n là hoàn toàn trung th c. Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m
v n i dung khoa h c c a công trình này.

Qu ng Bình, ngày 30 thán 5
Tác gi khóa lu n

ng Th Thu

ii


M CL C
L IC
........................................................................................................ i
L
..................................................................................................ii
M C L C............................................................................................................iii
DANH M C B NG KÍ HI U ............................................................................. v
PH N M
U................................................................................................... 1

1. Lí do ch
tài................................................................................................ 1
2. L ch s nghiên c u v
................................................................................ 2
3. M
u......................................................................................... 5
ng và ph m vi nghiên c u..................................................................... 5
5. Nhi m v
u ............................................................. 5
tài........................................................................................... 6
7. C u trúc c
tài............................................................................................. 7
N I D NG ........................................................................................................... 8
V
C THI U NHI VÀ TÁC
GI NGUY N NH T ÁNH ................................................................................ 8
c thi u nhi ........................................................................................... 8
1.1.1. Khái ni m .................................................................................................... 8
mc
c thi u nhi Vi t Nam ................................................. 9
1.1.3. Quá trính hình thành, phát tri n c
c thi u nhi Vi t Nam ............ 11
1.2. Nhân v
c và th gi i nhân v t......................................................... 16
1.2.1. Nhân v
c....................................................................................... 16
1.2.2. Th gi i nhân v t....................................................................................... 17
1.3. Nguy n Nh t Ánh
a thi u nhi .................................................. 18
1.3.1. Cu

i và s nghi p.............................................................................. 18
1.3.2.
m sáng tác c a Nguy n Nh t Ánh ............................................. 24
1.3.3 Tác ph m Kính v n hoa ............................................................................. 27
GI I NHÂN V T TU
M KÍNH
V N HOA C A NGUY N NH T ÁNH ......................................................... 35
2.1. Tên g i tu
............................................................................................ 35
2.1.1. Tên khai sinh ............................................................................................. 35
2.1.2. Tên ng
.......................................................................................... 36
2.2. Tính cách tu
......................................................................................... 38
iii


2.2.1. H n nhiên, trong sáng, giàu lòng nhân ái ................................................. 38
2.2.2.
ng, t ch .................................................................................... 40
2.2.3. V a tr con v
i l n ........................................................................ 43
2.2.4. Nhi u t t x u ............................................................................................. 46
2.3.
ng tu
....................................................................................... 47
2.3.1.
ng t phát ..................................................................................... 48
2.3.2.
ng mang tính ch

......................................................... 49
2.4. N i tâm tu
........................................................................................... 50
2.4.1. N i tâm b c phát ....................................................................................... 51
2.4.2. N i tâm có chi u sâu ................................................................................. 52
, GI
U TU
TRONG TÁC PH M KÍNH V N HOA C A NGUY N NH T ÁNH.......... 56
3.1. Không gian tu
...................................................................................... 56
3.1.1.
ng h c.............................................................................. 56
3.1.2.
.................................................................................. 59
3.1.3.
.................................................................................. 62
3.2. Ngôn ng nhân v t tu
.......................................................................... 65
3.2.1. Ngôn ng
i tho i.................................................................................... 65
3.2.2. Ngôn ng
c tho i .................................................................................. 68
3.3. Gi
u tu
....................................................................................... 70
3.3.1. Gi
u h n nhiên ................................................................................ 71
3.3.2 Gi
u tr
..................................................................................... 74

K T LU N ......................................................................................................... 76
TÀI LI U THAM KH O................................................................................... 78

iv


DANH M C B NG KÍ HI U

Kí hi u

Chú gi i

[27;tr18]

Trích d n t tài li u tham kh o 27 trang 18

v


PH N M

U

1. Lí
Thi u nhi là m

n hình thành và phát tri n nhân cách mang tính
ng trong cu

im

d c thi u nhi là m t công vi

i. B i v y giáo
i v i s hình thành và

phát tri n nhân cách c a l a tu i này.

c thi u

k XX m i xu t hi

n th

u tác gi , tác ph m

o b

ng, Ph m H

Gi i, Thy

Ng c, Tr

ng, Nguy n Nh t Ánh, Nguy n Ng c Thu n.

Qua nh

y cu c s ng v
c tái hi

u, màu s c kì

n th gi i c a nh ng câu chuy n c tích và

là c m t b u tr

m áp. V i nh

cho tr

c vi t

tài c c kì quan tr ng.

Tác ph

c có tác d ng giáo d c r t l n trong vi c hình thành nhân

cách, tâm h n tr , có v trí quan tr ng trong quá trình d y h c
riêng và giáo d c tr
trình ti ng Vi t ti u h
Vi t Nam và th gi
ti p nh n c

ng tác ph

cd

ng là tác ph m tr n v n ho

n c a tác gi

u mang phong cách tr

p v i tâm lí

c gi nh tu i nh m giáo d c cho các em nh ng giá tr nhân
ng thi

ph

Ti u h c nói

c thi u nhi v

p, nh ng hi u bi t v xã h i. Tác
n v i các em tr c ti p (khi các em t h c), v a

gián ti p, tích c c: thông qua vai trò trung gian, qua s
g i ý, g i m c
là m t trong nh ng công c

ng d n,

c thi
giáo d

ng h c, l p h

ng Ti u h c

c bi t v i s

ng c

ng

i s d n d t c a giáo v

n, công c nh n th c, v

ng th

a là

a nh

c gi

c bi t h c sinh.
Trong s các tác gi

i vi t cho thi u nhi n i b t nh t là tác gi

Nguy n Nh t Ánh. Nguy n Nh t Ánh là m
tân không ng ng v m

i n l c cách
thu t. M i tác ph m c a ông ra

1


u mang t i m t

ng m i m

c. V i gi

c

nh nhàng cùng ngh thu t phân tích tâm lý sâu s c nh
th c s h p d

a ông
t ng là tr

c gi không ch là tr em mà c v i nh

Nguy n Nh t Ánh th u hi u tâm lí tr

t cách tinh t

phong c a ông luôn nh
khi

c gi luôn c m th y vui v , g

sót khi nh

c tác ph m. S r t thi u
n b truy n Kính v n hoa.

n Nguy n Nh t Ánh mà không k

B truy n Kính v n hoa là thành công l n c a tác gi v i vi c xây d ng th
gi i nhân v

s v

tu i c

t, ch y u là nhân v t tr
ng. T p truy

nh

i s ng c a các em

v i nhi u hoàn c

Nguy n Nh t Ánh

i tâm lí c a l a tu i

m i l n m t cách không th tinh t
Nghiên c u v tác gi Nguy n Nh t Ánh và các tác ph m c

n

u công trình l n nh . Chúng tôi xu t phát t tình yêu m n tr
khâm ph

a tác gi , yêu thích nh ng sáng tác c

quy

tài Th gi i tu

nh l a ch

Nguy n Nh t Ánh

m Kính v n hoa c a

nghiên c u nh

ng ti p c n

m i, góc nhìn m i v th gi i tu

l cc

c Vi t

c vi t cho thi u nhi nói riêng này.

Trong quá trình nghiên c

c ti p xúc, tham kh o m t

s tài li u sau: Tên tu i c a Nguy n Nh t Ánh và m t lo t tác ph m c a ông
xu t hi n khá nhi u trên các báo, t
các cu n sách nghiên c u v

n t , trong
c thi u nhi Vi

tài li u không tr c ti

c h t là

tính ch
các tài li

c nh ng

uv

các n ph m mang
c thi u nhi, trong s
c thi u nhi

t là công trình

Vi t Nam do hai tác gi Vân Thanh và Nguyên An biên so n. Hai tác gi
t m và gi i thi u m t lo t các bài vi t v
2

c thi u nhi Vi


có nhi u bài c a các tác gi

B

Qu

c

n Nguy n Nh t Ánh và tác ph m c a ông.

Kính v n hoa
vi t cho thi
nh

H

c h t, ph i k

n công trình Truy n

a nhà phê bình Lã Th B c Lý. Tác gi

i m i quan ni m v

i và m

xây d ng nhân v t, gi

n ngh thu

hàng lo t thông tin, hàng lo t s

u tr n thu

ki n n i ti p nhau xoay quanh các nhân v

y cá tính s

ng cá tính

này không b c l ng m mà t bi u hi n b ng ngôn ng

ng h t s c s ng

ng
Vân Thanh, nhà nghiên c

c thi u nhi, trên T

Truy n c a Nguy n Nh t Ánh có kh

t ng nh

tình c m n ng h u c a tác gi

i v i các l a tu i tr

và tôn tr
ph i ch

ib i

tu

ng thành, Nguy n Nh

ng bi t bao gian lao, v t v

anh l i không h

t v l a tu i này,

ng chua chát, m a mai, oán h

i. Anh luôn mu n

truy n cho các em lòng tin vào cu c s ng và ngh l

tm

tin yêu cu c s ng và ngh l

c tính t

Lòng
p c a thi u

n Nh t Ánh truy n t i qua câu chuy n c a mình m t
cách g

i thi u nhi nh t.

Tác gi

hi n m i quan tâm c a mình v i Nguy n

Nh t Ánh và các tác ph m c a ông qua công trình Th gi i ngh thu t truy n
Nguy n Nh t Ánh (Lu

c Ng

Vi t Nam hi

ih

c
m Hà N

hi u th gi i ngh thu t truy n Nguy n Nh
m ngh thu t truy n Nguy n Nh t Ánh, ngh thu t xây d
v t, ngh thu t t ch c c t truy n, v

ng nhân

th i gian và không gian ngh thu t

trong các tác ph m truy n c a Nguy n Nh t Ánh.

Lu

m truy n Nguy n Nh t Ánh

Th y, chuyên ngành Lí lu

a h c viên Bùi Th Thu

i h c Khoa h c xã h i và nhân
c chuyên ngành lí lu
3

cb iv y


lí lu n ti

mà tác gi
Nguy n Nh t Ánh t

ng sáng tác c a

i b t lên nh

m l n c a truy n Nguy n

Nh t Ánh.
Bên c nh các n ph m trên, các bài vi t v Nguy n Nh t Ánh và các tác
ph m c a ông còn xu t hi

ng, Ti n phong

ch nh t, Ti n phong, Tu i tr , Sài Gòn gi

ng, M

p chí Th gi i m i, Ki n th
t

n

nt

i phóng online, Vietnamnet,
t v b truy n Kính v n hoa có các

Kính v n hoa - Phép l gi

ng

ng, Tu

ngh s 23 ngày 8/6/1996); Kính v

nh (nhi u tác gi ,

ng, 2005) , Nguy n Nh t Ánh và Kính v n hoa

nhà xu t b
Liên, Báo Ti

.

Nhà

n Quang L p nh n xét v tác ph m c a Nguy n Nh t Ánh
Có th nói m i cu n sách c a Nguy n

trên báo Tu i tr
Nh

i chuy n tàu v tu

u toa, m i toa là m i b t

ng m i thú v m i háo h c m i say mê, khi làm ta b
c ng i l
tu

a Nguy n Nh
t l n, tôi tin m i l n Nguy n Nh

khó lòng b qua m t t

T nh

l

c cùng anh háo h

á, nh

hi

ng

n Nh

y s quan tâm c

iv in

tl

c gi , gi i

n Nh t Ánh là không h nh . C ng hi n c a
c thi u nhi v

Vì v y các công trình nghiên c u v Nguy n Nh t Ánh v
Khóa lu

[18;tr1].

i nh ng công trình nghiên

c u công phu c a các tác gi
nghiên c

i ta

iv

4

p t c.
c th c hi n.


quan tr ng cho n

c thi u nhi nói chung và các th h tr Vi t Nam nói

riêng.

- Kh

a Nguy n Nh t Ánh

trong n

c vi t cho thi

- Tìm hi

c Vi t Nam nói chung.

m n i b t c a th gi i nhân v t tu

m

Kính v n hoa c a Nguy n Nh t Ánh.
- Tìm hi u m t s

c s c ngh thu t th hi n th gi i tu

ph m Kính v n hoa c a Nguy n Nh t Ánh.

m Kính v n

tài t p trung vào vi c tìm hi u th gi i tu
hoa c a Nguy n Nh t Ánh.

tài: B truy n Kính v n hoa c a tác gi Nguy n Nh t Ánh (Nhà

Ph
xu t b

ng, 2005).

Ngoài ra khóa lu n còn tham kh o thêm m t s tác ph m khác c a nhà
t s tài li u tham kh o, bài vi t trên internet trong quá trình th c hi n
tài v i m

o s so sánh khi c n thi t và t o s

tài, d n

ch ng và minh ch ng.

Trong ph m vi có h n c a m t khóa lu n, tôi t p trung nghiên c u nh ng
n
- Khái quát v
-

c thi u nhi và tác gi Nguy n Nh t Ánh.

c lí lu n v nhân v

- Khai thác th gi i tu
ng trong tâm h n tr
cách thâm nh

c và th gi i nhân v t.
Kính v n hoa làm n i b t lên s phong
, cách kh c h

i s ng c a th gi i tu

5

ng, n i tâm,
th

a tác gi


Nguy n Nh t Ánh, tâm huy t c a ông v i thi u nhi, và nh

i n liên

n s hình thành nhân cách thi u nhi.
- Tìm hi u v không gian, ngôn ng và gi

Kính v n

u tu

hoa.
5.2
Xu t phát t yêu c u c

ng và m

v n d ng m t m t s

áp nghiên c u sau:

-

- t ng h

nh

u, khóa lu n

a trên m t s tài li u

a các nhà phê bình nghiên c u cùng s tìm tòi, phát hi n
n c a các t p truy n trong b Kính v n hoa

c ab

cho vi c ti p c n và tìm hi u t p truy n nh m ph c v t
-

-

liên h

i chi u, so sánh nh

th gi i tu
m cv

tài.

i chi
m gi ng và khác nhau trong cách th hi n

c a Nguy n Nh
n Nguy n Nh t Ánh và nh

h c thi u nhi qua b truy n Kính v n hoa.
th

th

u bao quát tác ph m

m n i b t và m i quan h c a t ng nhân v t tu
-

y ut

ng kê: Qua vi c kh o sát t p truy n, tôi s th ng kê các
n th gi i tu

p truy

s

n Nh t Ánh.

6
m Kính v n hoa

T p trung nghiên c u th gi i tu
c a Nguy n Nh t Ánh nh m:

truy n Kính v n hoa. Ch

- H th ng hóa nhân v t tu

m nhân v t, không gian ngh thu t, ngôn ng , gi

c

u th hi n c a tác

ph m.
-

tài là ngu n tài li u tham kh o b ích cho h c sinh, sinh viên, gi ng

viên và nh ng ai yêu thích tác ph m.

6


7
Ngoài ph n m

u và ph n k t lu n, n i dung chính c

Khái quát chung v

tài g m có 3

c thi u nhi và tác gi Nguy n Nh t

Ánh
m Kính v n hoa

gi i nhân v t tu
c a Nguy n Nh t Ánh
, gi
v n hoa c a Nguy n Nh t Ánh

7

u tu

m Kính


N I D NG
: KHÁI QUÁT CHUNG V

C THI U NHI VÀ TÁC

GI NGUY N NH T ÁNH

Theo T

n thu t ng

c c a Lê Bá Hán:

thi u nhi g m nh ng tác ph

c

c ho c ph c p khoa h c dành riêng cho

thi u nhi. Tuy v y, khái ni

c thi

ng bao g m m t ph m

vi r ng rãi nh ng tác ph
ph

il

c c a thi u nhi [15;tr412].
Bách khoa th

c thi u nhi Vi t Nam quan ni m v

ng t

c thi

c thi u nhi

c nh n di n

: ch th sáng tác, nhân v t trung tâm, m
C th : M i tác ph

nh
d c, b

nhi u
ng ti p

cm i

o ra v i m

ng tâm h n, tính cách cho thi u nhi. Nhân v t trung tâm c a nó là

thi

i l n, ho c là m

v t, m

c

t loài v t, m

c thi u nhi không ch là chính các em mà

c m i l a tu i. Nh ng tác ph m mà thi u nhi thích thú
c. B

m cùng nh ng

ng g

ng c a chính các
c

v i nh ng ngu

t l i nh c nh , m t s

ng viên khích l , nh ng s d n d t ý nh , b

trình hoàn thi n tính cách c

c thi

thông minh và m n c m c a thi u n
Hi

v

c thi u nhi mà

nh khái ni m này. Th nh t là tính ch t giáo d c

trong tác ph m vi t cho thi u nhi ph
u (yêu c

là có hình th

ib n

[28;tr6].

t khái ni

ch có nh

r t quan tr

y,

t ra m t cách rõ ràng, d t khoát

i v i tác ph

i v i thi u nhi l

il
c bi t quan tr

n nhiên, dí d m, giàu y u t
8

hai
ng; th ba là


c ph i chân th c, c th

ng, phù h p v i tâm lý tr

ph i trong sáng, gi n d và d hi u.
Tác ph

n Nh t Ánh thì quan ni

c thi u nhi

c h t và ch y u là nh ng tác ph m vi t cho thi u nhi ch không ch là vi t

v thi u nhi
tu

c thi

c ph c v cho nh ng b

i xem thi

ng c m th ch

ng miêu t , dù r ng vi t v thi u nhi cho thi

c nh
n ch là

c bao gi

c

thích h p nh t.
c thù c a n
mc

c thi u nhi là

ch nó chi u c

c gi thi u nhi và chi u c

c
ng

c thi u nhi

dân t

c v i thi u nhi, t n t

n

c gi nhí b ng chính s c s ng ti m tàng
tác ph

c vi t cho các em là m t công

i vi t c n cân nh

có l i

theo cách riêng c a nó. M

cho tâm h n các em mà không

n

n s th hi n ngh thu t

Qu ng) dù là th lo i nào.
c thi u nhi là nh ng tác ph

tâm ho c là thi u nhi, ho

i l n, ho

c nhìn b
v i v n tr i nghi m c a tr
thi

c mà nhân v t trung
i, ho c là th gi i t

t tr th

i dung g

c

c các em thích thú, say mê và có tác d ng hoàn

c, tâm h n cho tr .

c thi u nhi Vi t Nam có s

a r t nhi u th h

nh ng cây bút nhí. T s

ng c a ch th

thi u nhi Vi t Nam phát tri n v i s phong phú v

c

tài, th lo i và phong cách

ngh thu t.
V hình th
truy

c thi u nhi ch ng ki n s góp m t c
n ng n, truy n dài, ti u thuy t, t truy n... Trong s
ng tác ph m t s b

tình,
n

thành th lo i mang tính

ng h p. S k t h p gi a t s và tr tình là m t l i th c a truy n
9


c ph n ánh hi n th c và bi
c t truy

ng hình th c k có

t xúc c m.

u ki

ng tình ti t, nh ng s ki n, nh ng

khía c nh khác nhau c a m

t xã h

ph n ánh nh ng m t phong phú c

i s ng xã h

c).

V n i dung: Cùng v i th i gian, ph m vi hi n th c ph
thi

c m r ng. Bên c nh nh

s , kháng chi

tài truy n th

tài v nh

B

c thi u nhi

m

im

c
tài l ch

ng ch
n v i nh

i trên mi n

tài m i g n li n v i cu c s ng
em trong nhi u m i quan

h

c... Nh ng xúc c

trái c a cu c s ng m

c thi u

trong nh ng sáng tác c

hi n r t rõ
Kính v n hoa, Chuy n

n Nh

x Langbiang, Cho tôi xin m
m t th lo i tr tình v

i c a tr , nh ng m t

om

Ngay c

chuyên ch nh ng xúc c m thi v , bay b

tr thành n i ch t ch a nh ng n i bu n c a tr

Tu i

c bi k

cánh di u c a Tr n H ng là m t ví d : Cho em bay v
b m em r

em

p chín, càng chín n

rau m tr ng N

ng ng n

i nh b nh b ng Di

ch

t m trông, m

ng tr n tu
c h th

- cánh di u.

tài trên, các tác gi b

o

ra s m i m cho tác ph m. Phong cách ngh thu t c
làm nên s phong phú v s c thái bi

i sáng tác góp ph n

t. Chúng ta d dàng nh n di

a Võ Qu ng, Ph m H , Tr
n c a Tô Hoài, Nguy n Nh t Ánh, Nguy n Ng c Thu n, Qu

Vì v

h c thi u nhi có khai thác nh ng vùng th

thì m i m t tác ph m v n có s c hút, có kh
v

m ig i

c
a mình. Dù

ng v i tính ch

Vi
giáo d c c

t th ng nh t v
c thi

c thi u nhi
ng, p
c các tác gi
10

u.


N i dung m t tác ph

Tô Hoài kh
bao gi

tv

c vi t cho thi u nhi

xây d

i. Nói thì th a, c n

nh c l i và th t gi n d , m t tác ph m chân chính có giá tr
m t tác ph m tham d m nh m vào s nghi

i v i tu

ic ab

c y

i thuy
nh ng bài h c giáo hu n khô khan, c ng nh c cho các em. Ngh thu t giáo d c
c các tác gi quan tâm th c hi
n tu i, h

ng xuyên. Các tác gi , dù là tr
i, nhìn cu

u"

chúng ta b ng con m

ib ib mc a

a con tr ".

Vì th , các tác ph m c a h

thành nh ng th gi i ngh thu t non tr ,

tinh khôi, ng

i tinh th n mà tác gi Quang
u nhi bao gi

ng sau nh ng câu ph i gi u nh ng n

i. Các em không ph i là nh ng ông

c non, không ch p nh n nh

quá m c. M i

là l i giáo hu n s
nhiên dí d m c

ng và l t b h t m

i s ng tu i nh

V i tâm huy t dành cho thi u nhi, các tác gi
h pv

m, h n

m tâm sinh lí c a tr

o ra nh ng sáng tác phù

ng tác ph m ng n g n, s gi n d

trong sáng và giàu tính nh c c a ngôn t , s có m t c a y u t
bi u hi n c a s th u hi

ng ti p nh n c

c thi u nhi là m t b ph n không th tách r i c
B t kì n
"

c dân t c.

ng trong nó m t b ph n không th thi u là

c thi u nhi". Cùng v i th i gian, m

n i dung l n hình th c và góp ph n vào s
u h t các qu c gia trên th gi
b ph

ng thành c

c nhà.

c thi u nhi Vi t Nam có m t

c dân gian. Nh ng sáng tác truy n mi ng này không

ph i ch y u dành cho tr

yêu thích và có

c này d n hoàn thi n c v

ng l

c nh tu i m i th
n vi c hình thành nhân cách c a tr

các th lo i truy n th n tho i, c tích, ng
11

i

c bi t là


c hi
t nh

i vi t cho thi u nhi Vi t Nam b
a th k

ph n c

c manh nha

c s phát tri n và tr thành m t b

c Vi t Nam t sau Cách m

phân chia ti

c vi t thi u nhi Vi t N

1.1.3.1 Giai

n chính

c cách m ng tháng 8

Trong ch

phong ki n, nh

hi n. Sang nh

c cho tr

u c a th k

t

c cho thi u nhi ch y u có

c t 3 ngu n: truy n d ch c
các sáng tác lãng m n c a nhóm T l
hi n th

ng, Hoa mai, Hoa

a nhóm T l

quan tâm ph n ánh sinh ho t c a tr em
T ngày m ch t, Bài h c quét nhà, M

thành th . Các tác ph

B y bông lúa lépc a Nam Cao, B

a Nguy n Công Hoan, Nh ng

u c a Nguyên H ng
Chú ý khai thác s ph n tr
hi n th

i,

n n i b t h nh c a tr em nghèo.
i nh ng bi k ch nhân sinh sâu s

l i trên trang vi t nh ng cu

i thi u th n v t ch t, tr ng v ng

tinh th n và r t n ng gánh v tâm h n. Trong th

t hi n m t s

truy

i chu

ng tho i c a Tô Hoài. Trong các tác ph

B Ng a, D

, tác gi

ng con v

chuy n t i nh ng v

c cách m

n hình th

ng tho

n

mang tính xã h i. Nhìn chung,

c s có phong trào sáng tác cho tr em

ng tác ph m c
c thi

t nh ng n

u tiên cho

c nhà.
n kháng chi n ch ng Pháp (1945 1954)

Sau khi cách m
phát tri
c thi
phong, ra s
mình. Ti

c thi

i ch

m i, nh ng thành t

u tiên c a

c t o l p. Thi u sinh - ti n thân c a báo Thi u niên ti n
u tiên vào 1946. T

báo dành riêng cho

i c a t Thi u niên, Tu i tr
12


c bi

ng, m t lo i sách mà nhà xu t b

riêng cho thi

ng v

tr . Nhìn chung, s

uc an

ng tác ph

c th i này còn ít i, n

gi n, ch y u là nêu nh ng t

m trong kháng chi n và

t cáo t i ác k thù còn hình th
Chi

bi

c thi u nhi non

k tên m t s tác ph m tiêu

a Nguy

i

chân c u Mâyc a Nguyên H ng...
n mi n B c xây d ng ch

i (1955 1964)

Nh ng

nB

u ki

thi u nhi phát tri

c

tb

thành l

c ngo t l n c

c a nhà xu t b

c

c thi

c nhà. S

i

ng là ch d a tinh th

t hi n nh ng tác ph

tr

c có giá tr

a

ng Hía c a B c Thôn, Em bé bên b sông
Lai Vuc

a Võ Qu ng, V A Dính c a Tô Hoài

ng sáng tác l n s

ng tác ph m vi
tài l ch s (Lá c thêu sáu ch vàng

tài kháng chi
Nguy

i

ng, Sóng gió B

ng

các tác gi còn khai th
u tiên c a cu Tí

n He kh

tài sinh ho

ng, h c t p (Ngày

Bùi Hi n, Nh ng m u chuy n v bé Ly

Qu

Trong th

các em r t hùng h

Bùi Minh
t cho

c bi t là Võ Qu ng và Ph m H . Nhìn chung, trong th i

c thi u nhi Vi

n khá toàn di n và phong phú.

nt
m ng, báo hi u s kh i s c c

u nhi l

c thi

u xu t b

u

c nhà.

n th i kì kháng chi n ch ng M (1965 1975)
c thi u nhi Vi

n này phát tri n m nh v i nhi u cây

u tác ph m giá tr
tâm ph n ánh trong nhi u tác ph

tài kháng chi n ch ng M
Nh

Thi), Chú bé C

y n
Nh

13

c quan


n Hi n ti p t

v t và s ki n l ch s

tài l ch s . M t s nhân

t hi n trong Bên b Thiên M
thành c m h ng cho r t nhi u sáng tác chính là cu c
Chú bé s toán c a

s ng sinh ho t c a tr em trên mi n B c xã h i ch
H iH

ng thân yêu c a Lê Kh c Hoan, Nh ng tia n ng d u tiên c a
a Phan Th

chú ý v m

là nh ng tác ph m

tài này. Ngoài ra, còn có nh ng tác ph m tiêu bi u v m
b n (Nguy n Qu nh), Nh ng cô tiên áo nâu

tài v

ng), K chuy n nông thôn (Nguy
chú ý c
v

h c thi u nhi th

M

phát tri n m nh m c a lo i truy n

i th t vi c th t c

i m i, th

im

i ký L n lên

nh cách m ng c a Phùng Th Tài, t truy n Nh

a

Nguy n Ng c Ký, truy n Hoa Xuân T c
tho

ng

p t c phát tri n.
n sau 1975
Sau 1975 có tình tr

c thi

lu n còn h h ng v i b ph

c này. Nhi

i cho r ng vi t cho thi u

nhi là vi t tay trái, l y ng n nuôi dài, l y ngoài nuôi trong, l
i l n. Tình hình trên khi n cho nh

i vi t cho thi u nhi c m th y cô
u sau chi

, tìm tòi
th

c thi

t

c thi u nhi
ih

ng toàn qu c l n

u kh i s

o. Bên c nh nh

mH

cây bút tr , th m chí r t tr v tu
Tr

ng nuôi

i và tu i ngh

nh Nh

n, Nguy

t hi n nhi u
Nguy n Nh t Ánh,
n

Ng c Thu n, Nguy n Th Châu Giang, Hoàng D Thi v i nh ng tác ph m tiêu
bi

:Kính v n hoa, Cho tôi xin m
n Nh t Ánh), Bây gi b n

o m ng
u

mùa (Lê C nh Nh c), D t mùa thu vào ph (Nguy
m t v a m c a s , M t thiên n m m

a nh m
n (Nguy n Ng c

14


Thu n), Con chu n chu

p nh t (C

Th i kì này, th lo i t
Tu

truy n r t phát tri n v i nh ng tác ph m giá tr
Khán), Tu

d

ng (Duy

u (Nguy n Quang Sáng),

Mi n xanh th m (Tr
t

c

u ki n cho các tác gi m r ng h th

ih

tài.

Các sáng tác th i này không ch

n nh

tài truy n th ng

tài mi n núi (Chú bé th i kèn
M Ch - Vi H

i sói hú

ng

ng v v i

Nguy n Qu nh

tài v sinh ho t, tâm lí

ng nh t c a tr (Kính v n hoa Nguy n Nh t Ánh).
c thi

i m i v cách khám phá hi n

th

m ngh thu t v

s ng v

i. Các tác gi ti p c n cu c

u và nhìn nh

iv

ph c t p v

t ch nh th

mm ic

c thi u nhi

i m i.
Có th nói, trong nh ng th
nhi Vi
n

u tiên c a th k

ng thành t

g k , kh

c dân t c th i kì h i nh p. S
u làm nên s c h p d n c

m

c thi u

nh v trí c a mình trong

ng trong phong cách, trong gi ng

c thi

i

i tác ph m ch có m t gi

h p, xen k , t o nên s

ng ngay trong m t tác gi

ngh ch, hóm h

c thù c

Ch t hóm, ngh
d

t

òn có s ph i
c bi t là gi ng tinh

c thi u nhi v

c nh ng ti

c phát tri n.

is

cv n

n giúp các em ti p nh n tác ph m m t cách vui v ,

tho i mái.
M

c s c nh tranh kh c li t v

h c thi u nhi Vi t Nam t th i k
c c v ch t và
gi
nhân v
thi u nhi Vi

o, s

c thi u nhi ngo i nh

im

ng chuy n bi n rõ r t, có

ng trong n

c dân t c. T

ng tác ph m nhi u, ph

c ngh thu

cm r

c s sánh ngang t m v
15

tài và lo i hình
c
c thi u nhi th


t hi n nhi u phong cách tác gi

gi
ngh thu

u nh

nh cao

chuyên tâm.

1.2.
1
Trong tác ph

c, xây d ng nhân v t là v

i b n ch t c

hi
c

quan tr ng mà nhà

c là m t quan h v

is

i s ng qua nh ng ch th nh

c tái
ng t

i s ng. Nhân v t trong tác ph m không ch th hi n ch

tác ph m mà còn th hi
nh ng th

m ngh thu t v

m l ch s nh

ng c a

ic am

nh.

c m t tác ph

ng l i sâu s c nh t trong tâm h

ng

là s ph n, tình c m, c m xúc c a nh
Nghiên c

ct

hi n.
này s làm sáng t nhi

u v th lo i,

c, phong cách sáng tác. Nh ng s ki n kinh t , chính
tr , xã h i, b

u góp ph n t o nên s

cho tác ph

quy

nh ch

ng

ng tác ph

c chính là vi c

xây d ng nhân v t.
Vì v
trung h t th y, gi i quy t h t th y trong m
v t không ch

cl

[20;tr.60].

ng, ch

tác ph

các giá tr c a tác ph m. Thành b i c a m

c

ng nh

y, nhân
p trung

t tác ph m ph thu c r t

nhi u vào vi c xây d ng nhân v t. Khi nh

nh

tt p

ng

n tên c a tác gi ho c tác ph m

n tên c a nhân v t c a h . Ch ng h n khi

n Nguy

n Thúy Ki u, Thúy Vân, khi nh c
n Chí Phèo, Lão H c.

Trong T

n thu t ng

c miêu t trong tác ph

c: Nhân v
n h c. Nhân v

i c th
c có th có tên riêng (Lão

H t, ch D u, A Ph
th y...). Giáo trình Lí lu
cs d

phù

c thì quan ni m: Khái ni m nhân v
t n d không ch m t c
16

c

i c th mà ch m t


ng n i b

hi

m. Bên c

i, nhân v

h c có khi còn là các con v t, các loài cây, các sinh th
cho nh

m gi

i

t chú cún Bêtô

trong tác ph m Tôi là Bêtô, D
Nhân v

c gán

c là m

a trong truy n Tô Hoài...
ngh thu

ng nh t v

c l không th b

i có th t, ngay c khi tác gi xây d ng nhân v t v i

nh ng nét r t g n v i nguyên m u.
Nhân v t là y u t quan tr ng c u thành tác ph m, là y u t ngh thu t mang
ng, th hi
thu

sáng t o c

cl

t là hình th c ngh

c miêu t th gi i m
ng nh t nhân v

cv

ng. Vì th , ta
i th

ng nh t nó v i nguyên m u, mà ch coi nhân v
y u t hình th c mang tính n

c l ngh thu t có nh ng

c chung và sáng t o riêng c a tác gi
c a nhân v

t

u này t o nên s

ng

c.

1
Theo T
nhân v

n tri t h c

gi i nhân v

c xây d ng theo quan ni m c

ng tác gi . Th gi i
c

ng th nh ng h th ng
u s chi ph i c

nh th trong sáng tác ngh thu t

ch c và có s s ng riêng, ph thu c vào ý th c sáng t o c a
i ngh

m trong th gi i ngh thu t, th gi i nhân v

ph m tinh th n, là k t qu
trong tác ph

ng t

n

ng sáng t o c

c, trong sáng tác ngh thu

xu t hi n
t mô hình ngh

thu t có c u trúc riêng, có quy lu t riêng, th hi n
không gian, th i gian, xã h i... g n li n v i m t quan ni m nh

i, tâm lí,
nh c a chúng

v tác gi .
Th gi i nhân v t là m t c m nh n tr n v n, toàn di n và sâu s c c a ch
th sáng t o v toàn b nhân v t xu t hi n trong tác ph m, m i quan h , môi
ng ho

ng c a h

ng, tình c m c a h trong cách

x th , giao t v i xã h i, v

i nhân

gi i nhân v t vì th bao quát sâu
17


ng nhân v

r
gi

c ch ng nh ng không

i trong th c t i v tâm lí, ho

Trong th gi i nhân v
v t nh

i ta có th phân chia thành các ki u lo i nhân

t) d a vào nh

c

i ti p nh

tiêu chí nh

c là ph

m cánh c

vào khám phá th gi i nhân v
khác v i phân tích hình t
tác gi l

nh. Nhi m v
c

u th gi i nhân v

ng nhân v t. Trong l ch s

c, có th nói, m i

u có th gi i nhân v t riêng. M i th lo

c l i có th gi i

nhân v t v i quy lu t riêng c a nó.

1.3
1.3
Nguy n Nh t Ánh

a m t

Nam chuyên vi t cho tu i m i l

t
i xã

Bình Qu , huy n Thanh Bình, t nh Qu ng Nam.

t Qu ng Nam có vùng cát

mênh mông tr

t ch u nhi u thi t thòi, gian khó b i th i ti t kh c

nghi

c thiên nhiên ban t ng nhi u c

phong c

p h p d n,

cs
Qu ng Nam s n ph m muôn ngàn
Trà Mi R ng Qu , kho vàng B ng Miêu.

Qu ng Nam n i ti ng boòng boong
Chà viên Bình Ð nh v a ngon v a lành.
Qu ng Nam có l a Phú Bông
a, có sông Thu B n .
t Qu

m

uH
Dù không
n bó v

p nghi p

t r n nh

i

ng, dòng sông, b tre, bông hoa kh , con chu n chu n

c... Ông nh và yêu v c a nh

t Qu ng và yêu c dòng máu

i Qu ng Nam hay cãi

i mình. V i Nguy n Nh t Ánh,
18

Qu ng Nam v i cái tên g
ni m v i cái ch
tôm th t

i nh , g i vui g i s u, g i bi t bao k
ch

ng tr tr

t Qu ng [10].

m th c c a m

c truy n Nguy n Nh

-m

c tr

i con

v i hình nh
l i trong các tác ph m c a ông.

thành m

u nh ng k ni m u

a bi t bao cô c u h c trò và c
nói v

nhi u

Qu

n Nh t Ánh mà khi

y xúc c m.

Tu i

n bó v

h

ng tâm

i khi h

d

ng l

n

p trù phú v i nh

nh ng r

y lá r ng; v i

i trâm mênh mông; v i nh ng phiên ch

cái gi

y rêu; v i nh

; v i nh ng mùa th

và v th

a nh

tu

i

m nh

y xác hoa

m trong ký c

thành m t tình yêu, m t n i nh kh c kho i, m t

n i ni m b n ch n day d t, m t s m c n

tr h t, c tr

l i

lúc hi n hi n lúc th p thoáng trong các sáng tác c a Nguy n Nh t Ánh.
t ngôi làng nh

Nguy n Nh t Ánh tâm s :
huy

n lên trong quãng

th

iv C

d n ra huy n l

y, tôi g n bó th c s v

kho

t th i gian không dài, tôi l i

nh

u sao r t lâu v sau này tôi v n nh
ngôi ch

xi

xã Bình Qu ,

n th nh tho ng v

vía v i nh
cái gi

ng k ni m
nh ng

n làng tôi và làm b n tr con chúng tôi khi p

n qu n quanh c b

i bán d o. Tôi nh nh ng

ng cu i ch ba tôi v n d
ng làng. Nh ng hình

trang sách c

tu i còn quá

m vào nh
ng

ng ph n quang tuy t v i c a k ni

19

[32]

M t l n khác Nguy n Nh t Ánh
r ts m

a nh n:

i nh x s trong tôi bao gi

r

t tu

m nên khi c m bút vi t v tu i m i l n là

bi t bao k ni m ùa v , xúc c m c tràn vào trang vi
v mi n tu

l n khu t trong tác ph m c

nh , c m xúc

c v quá kh v i hi n t

a chính mình và vi
ni m tu

n và r c

[18;tr2]. Do v y, n c
p nhoà gi a trí

ng l i tu i

t s giãi bày, m t s s chia. Chính nh ng k

t phong phú, giàu có

a m t c u h c trò tinh ý,

giàu tình c m Nguy n Nh t Ánh là m t ch t xúc tác, là m t ngu n c m h ng d i
dào t

t cho thi u nhi
Ông k v d

Nguy n Nh t Ánh.
i Vi t

t tr ng mi n Trung v i m t gi ng t

nh ng xúc c m v i thiên nhiên. Vi t Nam là
t

c nông nghi p, c

bi n, bên kia là r

y, bên này là
ng b ng ch có m t xíu v

Nguy n Nh

[22].
s th tình c m r t t

nhiên, trong sáng. Ông th i tình yêu y vào nhân v t, th i vào m i giác quan c a
c. Ông có nhi

Thu nh , Nguy n Nh t Ánh theo h
t

ng Ti

ng Tr n Cao Vân và Phan Chu Trinh t i Qu ng Nam
T

pt ch c
ng.

i kh i Qu ng Nam, Nguy n Nh t Ánh chuy n vào s ng t i

Sài Gòn, theo h

ih

m Sài Gòn.

Tháng 4/1975, khi Cách m ng tháng Tám thành công là lúc ông k t thúc
c th hai t i

n Nh t Ánh ph i t

và lo chi phí cho vi c h c hành. Nguy n Nh t Ánh cùng m
c nh ng

i ki m s ng
i b n cùng

n m t chi c xích lô ngày ngày tr khách ki m s ng. Kho ng th i
ng tr i nghi m th c t

giàu thêm v n s

i ngh

20

làm