Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại huyện thuận thành tỉnh bắc ninh

MỤC LỤC
Lờı cam đoan............................................................................................................................................ i
Lờı cảm ơn............................................................................................................................................... ii
Mục lục .................................................................................................................................................... iii
Danh mục chữ vıết tắt........................................................................................................................ v
Danh mục bảng..................................................................................................................................... vi
Danh mục hình, bıểu đồ, sơ đồ.................................................................................................... viii
Danh mục hộp..................................................................................................................................... viii
Thesıs abstract....................................................................................................................................... xi
Phần 1. Mở đầu..................................................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài................................................................................................... 1

1.2.

Mục tiêu của đề tài.............................................................................................................. 2

1.2.1.

Mục tiêu chung...................................................................................................................... 2

1.2.2.

Mục tiêu cụ thể..................................................................................................................... 2

1.3.

Câu hỏi nghiên cứu.............................................................................................................. 2

1.4.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................................. 3

1.4.1.

Đối tượng nghiên cứu......................................................................................................... 3

1.4.2.

Phạm vi nghiên cứu............................................................................................................. 3

1.5.

Đóng góp của luận văn....................................................................................................... 3

Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tıễn về hıệu qu ả ho ạt động khuyến
nông............................................................................................................................ 4
2.1.

Cơ sở lý luận........................................................................................................................... 4

2.1.1.

Một số khái niệm................................................................................................................. 4

2.1.2.

Vai trò, đặc điểm, nguyên tắc của hoạt động khuyến nông...............................8

2.1.3.

Nội dung nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến
nông......................................................................................................................................... 15

2.1.4.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông.....................24

2.2.

Cơ sở thực tiễn................................................................................................................... 26

2.2.1.

Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại một số
nước trên thế giới............................................................................................................. 26

1


2.2.2.

Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại Việt
Nam......................................................................................................................................... 29

2.2.3.

Bài học kinh nghiệm những giải pháp nâng cao hi ệu quả hoạt động
khuyến nông cho Thuận Thành................................................................................... 36

Phần 3. Phương pháp nghıên cứu................................................................................ 37
3.1.

Đặc điểm địa bàn nghiên cứu....................................................................................... 37

3.1.1.

Điều kiện tự nhiên của huyện thuận thành..........................................................37

3.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội.............................................................................................. 41

3.2.

Phương pháp nghiên cứu............................................................................................... 46

3.2.1.

Phương pháp chọn điểm nghiên cứu........................................................................ 46

3.2.2.

Thu thập thông tin............................................................................................................ 46

3.2.3.

Phương pháp phân tích................................................................................................... 48

3.2.4.

Một số chỉ tiêu phân tích................................................................................................ 48

Phần 4. Kết quả nghıên cứu........................................................................................... 50
4.1

Thực trạng các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông
................................................................................................................................................... 50

4.1.1

Khái quát tình hình sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Thuận
Thành...................................................................................................................................... 50

4.1.2.

Hiệu quả các hoạt động khuyến nông huyện Thuận Thành..........................53

4.1.3.

Thực trạng các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông
................................................................................................................................................... 67

4.2.

Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông t ại Thuận
Thành...................................................................................................................................... 76

4.2.1.

Nguồn nhân lực.................................................................................................................. 76

4.2.2.

Điều kiện tiếp nhận tiến bộ kỹ thuật của hộ.......................................................78

4.2.3.

Phong tục, tập quán của địa phương........................................................................79

4.2.4.

Chính sách của Nhà nước............................................................................................... 80

4.3.

Giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại huy ện
Thuận Thành....................................................................................................................... 81

4.3.1.

Căn cứ đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông
tại Thuận Thành................................................................................................................ 81

2


4.3.2.

Các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông Thuận

Thành...................................................................................................................................... 85

Phần 5. Kết luận và khuyến nghị................................................................................. 95
5.1.

Kết luận................................................................................................................................. 95

5.2.

Khuyến nghị......................................................................................................................... 96

Tàı lıệu tham khảo............................................................................................................ 97
Phụ lục........................................................................................................................................
................................................................................................................................ 100

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
BCH
CCN
CLB
CLC
CN-TTCN
CNH-HĐH
CT
DA
DT
HĐKN
HTX
KCN
KN

KT-XH
KH
KHKT
MHTD
NS
NSNN
PTNT
QLDA
SL
SXNN
TBKT
TW
UBND
XDCB
XHH

Nghĩa tiếng Việt
Ban chấp hành
Cụm công nghiệp
Câu lạc bộ
Chất lượng cao
Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp
Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa
Chương trình
Dự án
Diện tích
Hoạt động khuyến nông
Hợp tác xã
Khu công nghiệp
Khuyến Nông

Kinh tế - Xã hội
Kế hoạch
Khoa học kỹ thuật
Mô hình trình diễn
Năng suất
Ngân sách nhà nước
Phát triển nông thôn
Quản lý dự án
Sản lượng
Sản xuất nông nghiệp
Tiến bộ kỹ thuật
Trung ương
Ủy ban nhân dân
Xây dựng cơ bản
Xã hội hóa

3


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Nhiệt độ không khí (0C) trung bình năm 2015................................................38
Bảng 3.2. Tổng số giờ nắng trung bình tháng năm 2015................................................38
Bảng 3.3. Độ ẩm tương đối trung bình tháng năm 2015................................................39
Bảng 3.4. Lượng mưa trung bình tháng, năm.......................................................................40
Bảng 3.5. Dân số trung bình huyện Thuận Thành giai đoạn 2010 - 2016..............41
Bảng 3.6. Hiện trạng chăn nuôi huyện Thuận Thành......................................................43
Bảng 3.7. Diện tích, sản lượng thủy sản huyện Thuận Thành....................................43
Bảng 4.1. Tình hình sản xuất trồng trọt của huyện Thuận Thành............................50
Bảng 4.2. Tổng hợp tình hình chăn nuôi trên địa bàn huyện........................................52
Bảng 4.3. Kết quả tập huấn khuyến nông............................................................................ 53

Bảng 4.4. Kết quả thăm quan hội thảo................................................................................... 54
Bảng 4.5. Kết quả thăm dò ý kiến nông dân về sự cần thi ết của tập hu ấn
khuyến nông tại Thuận Thành.............................................................................. 55
Bảng 4.6. Kết quả thăm dò ý kiến về sự phù hợp của các l ớp t ập hu ấn
Khuyến nông tại Thuận Thành.............................................................................. 56
Bảng 4.7. Kết quả thăm dò ý kiến về việc áp dụng kiến thức kỹ năng đã
được tập huấn vào sản xuất................................................................................... 57
Bảng 4.8. Thực trạng các hình thức thông tin tuyên truyền..........................................58
Bảng 4.9. Hiệu quả hoạt động thông tin tuyên truyền....................................................60
Bảng 4.10. ........................................Kết quả xây dựng mô hình trình diễn từ 2014-2016
............................................................................................................................................. 61
Bảng 4.11. .......................Diện tích các vùng sản xuất lúa tập trung vụ mùa năm 2015
............................................................................................................................................. 61
Bảng 4.12. ............................................Kết quả về thời gian sinh trưởng và năng suất lúa
............................................................................................................................................. 62
Bảng 4.13. ............................................................................................. Hạch toán kết quả thu chi
............................................................................................................................................. 63
Bảng 4.14. .................Hiệu quả kinh tế khi áp dụng mô hình vùng sản xuất tập trung
............................................................................................................................................. 63

4


Bảng 4.15. .................Hiệu quả xã hội của xây dựng mô hình trình diễn về trồng trọt
............................................................................................................................................. 64
Bảng 4.16. .........................................Lý do người dân không áp dụng mô hình trình diễn
............................................................................................................................................. 65
Bảng 4.17. Kết quả triển khai hoạt động tư vấn và dịch vụ khuyến nông...............66
Bảng 4.18. Hợp tác quốc tế về khuyến nông.......................................................................... 66
Bảng 4.19. .............Quy hoạch đào tạo cán bộ của Trạm khuyến nông Thuận Thành

............................................................................................................................................. 67
Bảng 4.20. ......................................Số lớp bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ khuyến nông
............................................................................................................................................. 68
Bảng 4.21. ............Kết quả phỏng vấn cán bộ khuyến nông về hiệu quả các lớp tập
huấn.................................................................................................................................. 68
Bảng 4.22. .......................................................Kết quả đổi mới phương pháp khuyến nông
............................................................................................................................................. 69
Bảng 4.23. So sánh giữa các phương pháp khuyến nông...................................................71
Bảng 4.24. .............................................Kết quả đổi mới tổ chức hoạt động khuyến nông
............................................................................................................................................. 74
Bảng 4.25. ....................................................................... Nội dung hợp tác trong khuyến nông
............................................................................................................................................. 76
Bảng 4.26. .....................Cơ cấu nguồn nhân lực của trạm khuyến nông Thuận Thành
............................................................................................................................................. 77
Bảng 4.27. Trình độ của nông dân............................................................................................... 78
Bảng 4.28. ................................................................................................ Nguồn lực của nông dân
............................................................................................................................................. 79
Bảng 4.29. Tình hình sử dụng nguồn kinh phí của trạm...................................................80
Bảng 4.30. Phân tích SWOT hoạt động khuyến nông huyện Thuận Thành..............83

5


DANH MỤC HÌNH,BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Hình 2.1.

Vai trò của khuyến nông trong chuyển giao công nghệ...............................9

Hình 2.2.

Vai trò của công tác khuyến nông trong sự nghiệp phát triểnnông thôn..........10

Hình 3.1.

Sơ đồ vị trí huyện Thuận Thành.................................................................37

Biểu đồ 4.1. Khả năng nhân rộng của mô hình sản xuất lúa tập trung...........................64
Sơ đồ 4.1.

Hệ thống tổ chức hoạt động khuyến nông trước đây.................................72

Sơ đồ 4.2.

Hệ thống tổ chức hoạt động khuyến nông hiện tại.....................................73

DANH MỤC HỘP
Hộp 4.1.

Hiệu quả của hoạt động thăm quan, hội thảo...............................................54

Hộp 4.2.

Phương pháp khuyến nông cần gắn với thực tế............................................57

Hộp 4.3.

Khó khăn trong hợp tác quốc tế về khuyến nông.........................................67

Hộp 4.4.

Khó khăn của cán bộ khuyến nông khi vận dụng kiến thực tế vào tập huấn
......................................................................................................................77

Hộp4.5.

Khó khăn khi chuyển giao tiến bộ kỹ thuật..................................................79

6


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả:Ngô Anh Đức
Tên luận văn: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh
Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số: 60.62.01.16

Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động

khuyến nông và tìm hiểu các giải pháp nâng cao hiệu quả khuyến nông đã và
đang triển khai trên địa bàn huyện, đề tài hướng tới đề xuất các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông huyện Thuận Thành.

Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp sau: Phương pháp thu thập thông tin;
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi; Phương pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp thông kê
mô tả, thống kê so sánh và ma trận SWOT.
Kết quả nghiên cứu chính và kết luận:

Đề tài đã tập trung đánh giá hiệu quả của các hoạt động khuyến nông ở huyện
Thuận Thành bao gồm: Đào tạo, tập huấn và bồi dưỡng, thông tin tuyên truyền, trình
diễn và nhân rộng mô hình, tư vấn và dịch vụ khuyến nông, và hợp tác quốc tế về
khuyến nông. Kết quả phân tích cho thấy, các hoạt động đào tạo, tập huấn và bồi dưỡng,
thông tin tuyên truyền, trình diễn và nhân rộng mô hình đã đạt được những kết quả đáng
kể góp phần nâng cao hiệu quả khuyến nông của huyện. Tuy nhiên, hoạt động tư vấn,
dịch vụ khuyến nông, cũng như hợp tác quốc tế về khuyến nông chưa được chú trọng
nên hiệu quả còn hạn chế.
Nghiên cứu cũng phân tích các giải pháp huyện đã triển khai trong thời gian qua
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông. Kết quả cho thấy các giải pháp triển
khai đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của địa phương, tập trung giải quyết những tồn tại
trong việc triển khai các hoạt động khuyến nông. Vì thế, các giải pháp đã gặt hái được
những kết quả tích cực trong việc nâng cao năng lực cho cán bộ khuyến nông, gắn đào
tạo, tập huấn với thực tế sản xuất của nông dân, huy động các nguồn lực xã hội cho
công tác khuyến nông.

7


Có bốn nhóm yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động khuyến nông và việc thực
hiện các giải pháp gồm: Nguồn nhân lực, điều kiện tiếp nhận khoa học - kỹ thuật của
người sản xuất, phong tục tập quán của địa phương và các chính sách của Nhà nước về
tài chính, đất đai, tín dụng. Hầu hết các nhân tố này đang cản trở việc nâng cao hiệu quả
các hoạt động khuyến nông.
Nghiên cứu đề xuất tiếp tục hoàn thiện các giải pháp cũ đồng thời bổ sung thêm
một số giải pháp mới trong thời gian tới. Các giải pháp đề xuất được chia làm hai nhóm:
nhóm các giải pháp chung bao gồm: Nâng cao năng lực cán bộ khuyến nông, đẩy mạnh
xã hội hóa công tác khuyến nông, tăng cường đầu tư kinh phí cho khuyến nông, tăng
cường công tác dồn điền, đổi thửa, tích tụ ruộng đất, hoàn thiện các giải pháp hỗ trợ vốn
cho sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả cho từng hoạt

động khuyến nông cụ thể cũng được thảo luận trong nghiên cứu.

8


THESIS ABSTRACT
Master candidate: Ngo Anh Duc
Thesis title: Solutions for improving the efficiency of agricultural extension in Thuan
Thanh district, Bac Ninh province.
Major: Rural Development

Code: 60.62.01.16

Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA)
Research Objectives
The study aimed to analyze the situation, effeciency of agricultural extension, and
current solutions for improving agricultural extension efficency in Thuan Thanh district
in order to recommend the solutions for improving the effeciency of agricultural
extension in the district.
Materials and Methods
The study applied the following methods: Data collection through using
questionnaire, interviewing the key important persons, using the descriptive statistics
analysis, using the comparative statistics analysis, using Strength – WeaknessOpportunity – Threaten (SWOT);
Main findings and conclusions
The study focused on analyzing the effeciency of agricultural extension
activities in Thuan Thanh district, including: education and training, information
dissemination, new technology demonstration, agricultural extension consultant and
services, and international cooperation in agricultural extension. The results showed that
education and training, information dissemination, and new technology demonstration
had been contributed to improve the agricultural extension efficiency in the district.

However, agricultural extension consultant and services as well as international
cooperation in agricultural extension had not been paid much attention in the district.
Moreover, Based on analyzing the solutions for improving agricultural extension
which has been implemented in the district, the results showed that the solutions had
come from the need of local farmers. Therefore, currently, agricultural extension
officers and farmers had been trained, the trained topic for the farmers had been met the

9


need of farmers, and the local authoriy had encouraged the participation of local people
in agricultural extension activities.
There were included four main factors affecting the effectiveness of agricultural
extension activities in the area such as farmers’ resource, farmers’ conditions for
receiving new technology, farmers’ habit, and policies. Amost all factors are main
constraints for improving agricultural extension efficency. The study has recommended
the local authority for continuing the previous solutions implementation but it is needed
to add some solutions. For example, it is necessary to enhance financal resource and
mergering the land for improving agricultural extension efficency.

10


PHẦN 1.MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong nền kinh tế thị trường với sự phát triển không ngừng của công nghệ
thông tin và khoa học công nghệ. Cùng với xu thế toàn cầu hóa, hội nhập để phát
triển. Sản xuất vì vậy cần phải liên tục đổi mới và áp dụng khoa học kỹ thuật tiên
tiến nhất vào sản xuất. Việt Nam là một nước có lợi thế về phát triển nông nghiệp
nhưng trình độ kỹ thuật và nhận thức của người dân về sản xuất hàng hóa, thị

trường sản xuất còn rất hạn chế do vậy vai trò của khuyến nông để truyền tải
những tiến bộ khoa học kỹ thuật và các thông tin, kiến thức mới nhất vào sản
xuất là yêu cầu hết sức cần thiết.Khuyến nông với vai trò của mình là khuyến
khích và phát triển sản xuất bằng các hình thức là chuyển giao tiến bộ kỹ thuật,
đào tạo tập huấn để hỗ trợ nông dân trong sản xuất nông nghiệp.Vì vậy công tác
khuyến nông là một trong những hoạt động được Đảng và Nhà nước ta rất quan
tâm và chú trọng đầu tư phát triển trong thời gian gần đây. Tuy nhiên hiệu quả
của công tác khuyến nông còn chưa tương xứng với tiềm năng và quy mô của
nền sản xuất nông nghiệp nước ta.Vì vậy hoạt động Khuyến nông cần có giải
pháp để phát triển về chiều sâu và thể hiện vai trò lớn hơn nữa.
Hoạt động khuyến nông tại Thuận Thành những năm qua đã góp phần thay
đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi tại địa phương, thay đổi phương pháp canh tác
truyền thống giúp nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp; trong
sản xuất lúa cơ cấu lúa lai, lúa chất lượng cao hàng vụ chiếm tới trên 30% diện
tích, ở vụ xuân những năm từ 2013-2015 còn chiếm tới 50% diện tích. Thêm
nhiều đối tượng vật nuôi mới có giá trị kinh tế cao được đưa vào sản xuất như:
Bò sữa, Hươu, Nhím, Baba, …; các phương pháp canh tác mới được đưa vào sản
xuất và đã được áp dụng phổ biến như: Phương pháp cấy hàng rộng hàng hẹp,
gieo thẳng, làm mạ khay…
Hoạt động Khuyến nông tại huyện Thuận Thành đã hình thành và phát triển
với trên mười năm hoạt động, đã có nhiều đóng góp trong thúc đẩy phát triển sản
xuất của địa phương. Tuy vậy trong giai đoạn hiện nay nhu cầu sản xuất yêu cầu sản
phẩm sạch, an toàn, quy mô lớn, áp dụng cơ giới hóa, liên kết sản xuất và xuất khẩu
liệu rằng các giải pháp khuyến nông cũ có còn phù hợp? Hay nói cách khác khuyến
nông tại huyện cần phải đổi mới như thế nào để bắt kịp được xu hướng của thị

1


trường góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp địa phương phát triển?

Khuyến nông cần phải là cầu nối là mắt xích quan trọng gắn sản xuất với
tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ người sản xuất không những về kỹ thuật sản xuất, định
hướng cho họ sản xuất những sản phẩm có hiệu quả kinh tế cao mà cả về xây
dựng thương hiệu sản phẩm, liên kết sản xuất với nhau và với các tổ chức kinh
doanh nhằm phát triển sản xuất nông nghiệp của địa phương phù hợp với xu
hướng thị trường, đáp ứng tốt thị yếu của người tiêu dùng, từng bước đưa sản
xuất nông nghiệp là ngành kinh tế hàng hóa có giá trị kinh tế cao.
Do vậy việc nghiên cứu để tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác
khuyến nông là một yêu cầu cấp bách đặt ra. Xuất phát từ những lý do nêu trên
chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại huyện Thuận
Thành - tỉnh Bắc Ninh”.
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động khuyến nông và tìm hiểu
các giải pháp nâng cao hiệu quả khuyến nông đã và đang triển khai trên địa bàn
huyện, đề tài hướng tới đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
khuyến nông huyện Thuận Thành.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về khuyến nông,
hoạt động khuyến nông, hiệu quả của hoat động khuyến nông, và các giải pháp
nâng cao hiệu quả khuyến nông;
- Đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông và các giải pháp nâng cao hiệu
quả hoạt động khuyến nông của huyện Thuận Thành;
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông và
các giải pháp nâng cao hiệu quả khuyến nông tại huyện Thuận Thành;
- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động Khuyến nôngtại huyện
Thuận Thành trong thời gian tới.
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra, đề tài cần phải giải quyết được

những câu hỏi sau:

2


- Các giải pháp nào đang được triển khai để nâng cao hiệu quả hoạt động
khuyến nông của huyện, hiệu quả các giải pháp đó như thế nào?
- Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông và việc
thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả khuyến nông tại huyện Thuận Thành là
gì?
- Những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông tại
Thuận Thành?
1.4.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hiệu quả của năm hoạt động khuyến
nông do trạm khuyến nông huyện Thuận Thành tổ chức bao gồm: (1) Đào tạo,
tập huấn, bồi dưỡng; (2)Thông tin tuyên truyền; (3)Trình diễn và nhân rộng mô
hình; (4)Tư vấn và dịch vụ khuyến nông; (5) Hợp tác quốc tế về khuyến nông.
Ngoài ra đề tài tìm hiểu các giải pháp đang có tại huyện nhằm nâng cao hiệu quả
công tác khuyến nông.
Chủ thể nghiên cứu là các đối tượng hưởng lợi các hoạt động khuyến nông
nhà nước: Hộ nông dân,chủ trang trại, các nhóm nông hộ; cán bộ khuyến nông và
chính quyền địa phương.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Giới hạn phân tích các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt
động khuyến nông chính thống tại trạm khuyến nông huyện Thuận Thành. Tập
trung đánh giá hiệu quả của một số hoạt động khuyến nông chính tại địa phương
là: Đào tạo tập huấn, thông tin tuyên truyền, xây dựng mô hình trình diễn, tư vấn
và dịch vụ khuyến nông, hợp tác quốc tế về khuyến nông. Trong đó, đề tài đứng
trên quan điểm của người hưởng lợi từ các hoạt động khuyến nông để phân tích.

- Về không gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu hoạt động khuyến nông trên
địa bàn huyện thuận thành - tỉnh Bắc Ninh. Tập trung chọn điểm điều tra tại 3 xã:
Đại Đồng Thành, Đình Tổ, Ninh Xá.
- Về thời gian:Thời gian thực hiện đề tài từ 09/2016 đến 09/2017. Các số
liệu sử dụng trong đề tài từ năm 2013 đến 2016.
1.5. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về khuyến nông,

3


hoạt động khuyến nông, hiệu quả của hoat động khuyến nông, các giải pháp nâng
cao hiệu quả khuyến nông;
- Đánh giá được thực trạng các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động
khuyến nông tại huyện Thuận Thành.
- Đề xuất một số giải pháp đối với địa phương để nâng cao hiệu quả của
công tác khuyến nông trên địa bàn huyện.

4


PHẦN 2.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄNVỀ HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG KHUYẾN NÔNG
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1. Một số khái niệm
2.1.1.1. Khái niệm về khuyến nông
a. Nguồn gốc của thuật ngữ khuyến nông
Thuật ngữ "Extension" có nguồn gốc ở Anh. Năm 1866 ở một số trường
Đại học như Cambridge và Oxford đã sử dụng thuật ngữ "Extension" nhằm mục
tiêu mở rộng giáo dục đến với người dân, do vậy "Extension"được hiểu với nghĩa

là triển khai, mở rộng, phổ biến, phổ cập, làm lan truyền... Nếu khi ghép với từ
"Agriculture" thành "Agriculture Extension" thì dịch là “khuyến nông" và hiện
nay đôi khi chỉ nói "Extension" người ta cũng hiểu là khuyến nông (Nguyễn Hữu
Thọ, 2007)
b, Khái niệm khuyến nông
Khuyến nông là một thuật ngữ khó xác định một cách chính xác, còn nhiều
bàn cãi và tranh luận. Bởi lẽ, nó được tiến hành bằng nhiều cách, phục vụ nhiều
mục đích có qui mô khác nhau. Do vậy, theo từng thời gian và từng khía cạnh
nghiên cứu khác nhau, các nhà khoa học có những địnhnghĩa khác nhau.
Theo nghĩa Hán - Văn: "Khuyến" có nghĩa là khuyến khích, khuyên bảo,
triển khai; còn "nông" là nông - lâm - ngư nghiệp, nông dân, nông thôn.
"Khuyến nông" nghĩa là khuyên mở mang phát triển trong nông nghiệp, là
những hoạt động nhằm khuyến khích, giúp đỡ và tạo điều kiện để phát triển sản
xuất nông nghiệp trên tất cả các lĩnh vực: trồng trọt, chăn nuôi, lâm sinh, thuỷ
sản... ở nông thôn.
Theo định nghĩa của Trung tâm khuyến nông - khuyến lâm Quốc gia:
''Khuyến nông” là một quá trình, một dịch vụ thông tin nhằm truyền bá những
chủ trương, chính sách, những kiến thức về kỹ thuật, kinh nghiệm tổ chức và
quản lý sản xuất, những thông tin về thị trường giá cả, rèn luyện tay nghề cho
nông dân, để họ có đủ khả năng tự giải quyết vấn đề của sản xuất, đời sống của
bản thân, gia đình và cộng đồng nhằm phát triển sản xuất, nâng cao dân trí, cải
thiện đời sống và phát triển nông nghiệp nông thôn.

5


Tóm lại, chúng ta có thể hiểu khuyến nông theo hai nghĩa:
Khuyến nông hiểu theo nghĩa rộng: Khuyến nông là khái niệm chung để chỉ
tất cả những hoạt động hỗ trợ sự nghiệp xây dựng và phát triển nông thôn.
Khuyến nông hiểu theo nghĩa hẹp: Khuyến nông là một tiến trình giáo dục

không chính thức mà đối tượng của nó là nông dân. Tiến trình này đem đến cho
nông dân những thông tin và những lời khuyên nhằm giúp họ giải quyết những
vấn đề hoặc những khó khăn trong cuộc sống. Khuyến nông hỗ trợ phát triển các
hoạt động sản xuất, nâng cao hiệu quả canh tác để không ngừng cải thiện chất
lượng cuộc sống của nông dân và gia đình họ (Nguyễn Hữu Thọ, 2007).
2.1.1.2. Khái niệm về hoạt động khuyến nông
Quan niệm về hoạt động khuyến nông có sự khác nhau giữa các quốc
gia. Theo FAO (2013), các hoạt động khuyến nông được triển khai ở Thái Lan
bao gồm: thăm cánh đồng, tập huấn kỹ thuật, xây dựng mô hình trình diễn và
tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn tại đầu bờ, đầu chuồng. Ở Nigeria, hoạt
động khuyến nông được chia làm hai nhóm. Thứ nhất là, các hoạt động cá
nhân như thăm trang trại, thăm hộ, hoạt động trồng trọt, tập huấn. Thứ hai là,
các hoạt động truyền thông đại chúng thông qua các hình thức: phát tờ rơi,
bản tin, các bản trình chiếu, phim ảnh, truyền thông, truyền hình (Onuekwusi,
G.C. and Chukwu, M.C., 2014).
Ở Việt Nam, hoạt động khuyến nông được quy định trong Nghị định số
02/2010/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 08/01/2010 bao gồm:
a. Bồi dưỡng, tập huấn và đào tạo
* Đối tượng
- Người sản xuất theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 1 Nghị định này
chưa tham gia chương trình đào tạo dạy nghề do Nhà nước hỗ trợ;
- Người hoạt động khuyến nông theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 1
Nghị định này.
* Nội dung
Bồi dưỡng, tập huấn cho người sản xuất về chính sách, pháp luật; tập huấn,
truyền nghề cho nông dân về kỹ năng sản xuất, tổ chức, quản lý sản xuất kinh
doanh trong các lĩnh vực khuyến nông theo quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị

6

định này; tập huấn cho người hoạt động khuyến nông nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ.
* Hình thức
- Thông qua mô hình trình diễn;
- Tổ chức các lớp học ngắn hạn gắn lý thuyết với thực hành;
- Thông qua các phương tiện truyền thông: báo, đài, tờ rơi, tài liệu (sách,
đĩa CD-DVD);
- Qua chương trình đào tạo từ xa trên kênh truyền thanh, truyền hình, xây
dựng kênh truyền hình dành riêng cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; ưu tiên
là đào tạo nông dân trên truyền hình;
- Qua trang thông tin điện tử khuyến nông trên internet;
- Tổ chức khảo sát, học tập trong và ngoài nước.
* Tổ chức triển khai
- Việc đào tạo nông dân và đào tạo người hoạt động khuyến nông do các tổ
chức khuyến nông quy định tại điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định này đảm trách.
- Giảng viên nòng cốt là các chuyên gia, cán bộ khuyến nông có trình độ đại
học trở lên, các nông dân giỏi, các cá nhân điển hình tiên tiến, có nhiều kinh
nghiệm trong sản xuất, kinh doanh, có đóng góp, cống hiến cho xã hội, cộng
đồng, đã qua đào tạo về kỹ năng khuyến nông.
b. Thông tin tuyên truyền
- Phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước thông qua hệ thống truyền thông đại chúng và các tổ chức chính trị xã hội.
- Phổ biến tiến bộ khoa học và công nghệ, các điển hình tiên tiến trong sản
xuất, kinh doanh thông qua hệ thống truyền thông đại chúng, tạp chí khuyến
nông, tài liệu khuyến nông, hội nghị, hội thảo, hội thi, hội chợ, triển lãm, diễn
đàn và các hình thức thông tin tuyên truyền khác; xuất bản và phát hành ấn phẩm
khuyến nông.
- Xây dựng và quản lý dữ liệu thông tin của hệ thống thông tin khuyến
nông.

c. Trình diễn và nhân rộng mô hình

7


- Xây dựng các mô hình trình diễn về tiến bộ khoa học và công nghệ phù
hợp với từng địa phương, nhu cầu của người sản xuất và định hướng của ngành,
các mô hình thực hành sản xuất tốt gắn với tiêu thụ sản phẩm.
- Xây dựng các mô hình ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp.
- Xây dựng mô hình tổ chức, quản lý sản xuất, kinh doanh nông nghiệp hiệu
quả và bền vững.
- Chuyển giao kết quả khoa học và công nghệ từ các mô hình trình diễn,
điển hình sản xuất tiên tiến ra diện rộng.
d. Tư vấn và dịch vụ khuyến nông
- Tư vấn và dịch vụ trong các lĩnh vực quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị
định này về:
+ Chính sách và pháp luật liên quan đến phát triển nông nghiệp, nông thôn;
+ Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, tổ chức, quản lý để nâng cao
năng suất, chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, giảm giá thành, nâng cao sức
cạnh tranh của sản phẩm;
+ Khởi nghiệp cho chủ trang trại, doanh nghiệp vừa và nhỏ về lập dự án
đầu tư, tìm kiếm mặt bằng sản xuất, huy động vốn, tuyển dụng và đào tạo lao
động, lựa chọn công nghệ, tìm kiếm thị trường;
+ Hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, hợp đồng bảo hiểm sản xuất, kinh doanh;
+ Cung ứng vật tư nông nghiệp.
- Tư vấn và dịch vụ khác liên quan đến phát triển nông nghiệp, nông thôn.
e. Hợp tác quốc tế về khuyến nông
+ Tham gia thực hiện hoạt động khuyến nông trong các chương trình hợp
tác quốc tế.
+ Trao đổi kinh nghiệm khuyến nông với các tổ chức, cá nhân nước ngoài

và tổ chức quốc tế theo quy định của luật pháp Việt Nam.
+ Nâng cao năng lực, trình độ ngoại ngữ cho người làm công tác khuyến
nông thông qua các chương trình hợp tác quốc tế và chương trình học tập khảo
sát trong và ngoài nước.

8


Các hoạt động khuyến nông trong nghiên cứu này bao gồm năm hoạt động
được quy định tại Nghị định số 02/2010/NĐ-CP của Chính phủ, ngày
08/01/2010.

2.1.1.3. Khái niệm về hiệu quả hoạt động khuyến nông
Có nhiều quan điểm khác nhau về hiệu quả hoạt động khuyến nông.
FAOUN (1984) cho rằng: "Công tác khuyến nông hiệu quả đòi hỏi phải có các
quy trình quản lý và vận hành để củng cố cơ cấu tổ chức. Những yếu tố này phải
góp phần tạo ra một môi trường làm việc thuận lợi và dẫn đến xử lý một cách có
hệ thống và nhanh chóng các nhiệm vụ hành chính của tổ chức. Sự bất cập ở bất
kỳ khu vực nào trong những lĩnh vực này có thể làm suy yếu nghiêm trọng đến
việc thực hiện dịch vụ khuyến nông ".
Một quan điểm khác xác định tính hiệu của các hoạt động khuyến nông là
khả năng đáp ứng các nhu cầu trong lĩnh vực sản xuất khả năng thích ứng và linh
hoạt trong quá trình triển khai các hoạt động khuyến nông (Mott, 1972).
Còn Etzioni (1964) thì đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông dựa trên
mức độ đáp ứng được các mục tiêu mà cơ quan khuyến nông đặt ra cho các hoạt
động đó.
Theo Dương Thị Lan Anh (2008), hiệu quả hoạt động khuyến nông có thể
hiểu như hiệu quả thực hiện các dự án phát triển của một địa phương hay cộng
đồng. Với mục đích đào tạo, rèn luyện tay nghề cho nông dân, giúp họ nắm bắt
và hiểu được những chủ trương chính sách phát triển nông nghiệp, kiến thức về

kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, quản trị kinh doanh... để nông dân áp dụng vào
sản xuất nhằm nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, từ đó nâng cao thu nhập,
cải thiện đời sống...
Trong nghiên cứu này, hiệu quả hoạt động khuyến nông được hiểu là
những lợi ích mà người nông dân nhận được. Đó chính là khả năng đáp ứng nhu
cầu của người dân, sự vận dụng và kết quả vận dụng trong thực tế.
2.1.2. Vai trò, đặc điểm, nguyên tắc của hoạt động khuyến nông

9


2.1.2.1. Vai trò của hoạt động khuyến nông
Theo Nguyễn Hữu Thọ (2007), hoạt động khuyến nông có bốn vai trò bao
gồm: Chuyển giao công nghệ; Vai trò đối với Nhà nước; Vai trò đối với phát triển
nông nghiệp, nông thôn; Góp phần xóa đói giảm nghèo và tăng cường liên kết
trong sản xuất. Cụ thể như sau:
* Vai trò trong chuyển giao công nghệ:
Các kỹ thuật tiến bộ thường được phát minh bởi các nhà khoa h ọc
thuộccác trung tâm, các viện nghiên cứu, các trường. Người nông dân r ất
muốn mình nắm bắt kịp thời các tiến bộ đó. Nhờ có các cán bộ khuy ến
nông mà tiến bộ đó được chuyển dần đến nông dân qua nhi ều cách khác
nhau.
Trong thực tiễn đời sống cho thấy nghiên cứu chỉ có hiệu quả khi nó
cótính khả thi cao và được áp dụng có hiệu quả trong thực tế đ ời s ống, do
đókhuyến nông đã là yếu tố trung gian để khâu nối các mối quan h ệ đó.
Nhờ cócác hoạt động khuyến nông mà các ti ến bộ khoa h ọc kỹ thu ật được
chuyển giao tới bà con nông dân và nhờ có khuy ến nông nhà khoa h ọc hi ểu
được nhu cầu của nông dân.
Nhà nghiên cứu,
Viện nghiên cứu, Khuyến nông

trường Đại học

Nông dân

Hình 2.1. Vai trò của khuyến nông trong chuyển giao công nghệ
Nguồn: Nguyễn Hữu Thọ (2007)

* Vai trò đối với nhà nước
- Khuyến nông là một trong những tổ chức giúp nhà nước thực hi ện
cácchính sách, sách lược về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân.
- Vận động nông dân tiếp thu và thực hiện các chính sách v ềnông

10


nghiệp.
- Trực tiếp hoặc góp phần cung cấp thông tin về những nhu cầu,
nguyệnvọng của nông dân đến các cơ quan nhà nước, trên c ơ s ở đó nhà
nước hoạchđịnh, cải tiến đề ra được chính sách phù hợp.
* Vai trò trong sự nghiệp phát triển nông thôn:
Là cái đích của nhiều hoạt động, trong đó khuyến nông là một tác
nhân quan trọng, nó là yếu tố hợp thành hoạt động phát triển nông thôn.

11


Giao
thông
Giáo
Khuyến

dục

Giáo
dục

nông
Phát
triển
nông

Chính sách

thôn

Nghiên cứu, công

Tài
chính

Tín dụng

nghệ
công nghệ
Thị
trường

Hình 2.2. Vai trò của công tác khuyến nông trong sự nghiệp
phát triểnnông thôn
Nguồn: Nguyễn Hữu Thọ (2007)

* Khuyến nông góp phần giúp nông dân "xoá đói, giảm nghèo ti ến lên
khá và giàu".
Phần lớn hộ nông dân nghèo đói là do thiếu ki ến thức kỹ thu ật đ ể áp
dụngvào sản xuất, mà khuyến nông có nhiệm vụ truyền bá ki ến th ức, kỹ
thuật, kinhnghiệm vào sản xuất, nâng cao dân trí, từ đó thúc đẩy phát tri ển
sản xuất (Nguyễn Hữu Thọ, 2007)
* Góp phần liên kết nông dân, thúc đẩy hợp tác nông dân v ớinông
dân:
Việc đổi mới quản lý trong nông nghiệp, giao đất, giao rừng cho từng

12


hộnông dân có ưu điểm cơ bản là khắc phục được sự ỉ lại, dựa dẫm vào
nhau, hạn chế được tiêu cực khác phát sinh ở nông thôn (Nguyễn Hữu Thọ,
2007)
2.1.2.2. Đặc điểm của các hoạt động khuyến nông
Nguyễn Văn Long (2006) chỉ ra ba đặc điểm cơ bản của các hoạt động
khuyến nông bao gồm:
- Hoạt động khuyến nông được tổ chức thống nhất từ Trung ương đến cơ
sở, lực lượng khuyến nông cơ sở ngày càng tăng cường và củng cố.
- Công tác khuyến nông được xã hội hoá: ngoài lực lượng khuyến nông nhà
nước còn có tổ chức khuyến nông tự nguyện, khuyến nông các viện, trường, các
tổ chức, đoàn thể tích cực tham gia công tác khuyến nông.
- Công tác khuyến nông được các cấp Đảng, Chính quyền quan tâm ủng hộ,
đây là nhân tố tích cực góp phần thắng lợi cho hoạt động công tác khuyến nông ở
Việt Nam.
2.1.2.3. Nguyên tắc của hoạt động khuyến nông
Để các hoạt động khuyến nông có hiệu quả, cần tuân theo 6 nguyên tắc

sau (Nguyễn Văn Long, 2006):
a. Tự nguyện, dân chủ cùng có lợi
- Nông dân tự nguyện. Kinh tế hộ gia đình, trang trại và sản xuất theo
hướng nông nghiệp hàng hóa là phương hướng phát triển nông nghiệp của nước
ta. Người nông dân tự do kinh doanh trên mảnh đất, ao hồ, chuồng trại của mình
nên tính tự chủ của nông dân lá yếu tố quyết định. Nông dân tự chủ và tự nguyện
trong sản xuất. Thực tế những năm qua đã cho thấy những gì nông dân thấy có
lợi họ tự quyết định thực hiện sẽ là nhân tố cực kỳ quan trọng quyết định sự
thành công. Một số nội dung dự án khi triển khai thực hiện có sự tài trợ kinh phí
nên nông dân áp dụng. Song những nội dung đó nông dân không tự nguyện nên
khi hết sự hỗ trợ của khuyến nông họ không áp dụng nữa.
Điều đó đã dẫn đến sự giảm hiệu quả của khuyến nông. Đó là bài học kinh
nghiệm khuyến nông cần lưu ý.
- Cán bộ khuyến nông tự nguyện. Ngoài nông dân tự nguyện, cán bộ khuyến
nông cũng phải tự nguyện. Công tác quyến nông nhiều khi rất vất vả, nhất là ở
vùng sâu vùng xa, trình độ dân trí thấp, điều kiện sống khó khăn thì lòng nhiệt

13


tình, tự nguyện công tác của cán bộ khuyến nông rất quan trọng. Cán bộ khuyến
nông có tự nguyện mới có ý thức và nhiệt tình, sáng tạo trong công tác.
- Khuyến nông không áp đặt mệnh lệnh. Tự nguyện là nguyên tắc cơ bản của
khuyến nông nên khuyến nông không nên áp đặt mệnh lệnh. Khuyến nông không
nên vì thành tích nào đó mà vận động hoặc gò ép cán bộ địa phương và nông dân
thực hiện khi họ còn do dự nhận thấy việc họ làm chưa chắc có hiệu quả.
- Khuyến nông không làm thay nông dân. Khuyến nông làm tốt công tác đào
tạo huấn luyện nông dân nhưng tuyệt nhiên không làm thay họ. Ví dụ khuyến nông
giúp nông dân hiểu biết nguyên nhân, cách phòng chống bệnh gà cúm, rèn luyện kỹ
năng kỹ sảo cho nông dân biết cách phòng chống bệnh cúm gà để họ chủ động trong

chăn nuôi chứ không làm thay người nông dân phòng chống bênh gà cúm.
b. Khuyến nông không bao cấp nhưng có hỗ trợ, nông dân tự lực tự cường, nông
dân là nhân tố bên trong quyết định; khuyến nông là nhân tố bên ngoài quan trọng
- Khuyến nông không nên bao cấp, nhưng có hỗ trợ. Bao cấp là cho không
nông dân. Hiện nay để khích lệ nông dân, ở khâu này khâu khác khuyến nông
còn có bao cấp. Ví dụ người nông dân tham dự tập huấn kỹ thuật, tham quan học
tập… không phải đóng góp kinh phí. Nhìn chung khuyến nông không bao cấp
nhưng có hỗ trợ. Hỗ trợ những gì nông dân không thể có được hoặc có được
nhưng rất khó khăn, hoặc cần thời gian dài.
Để rút ra được bài học này đảng, Nhà nước ta đã trải qua bao năm tháng
đúc rút kinh nghiệm từ thực tế. Ví dụ sau hòa bình 1954 nông dân nhiều nơi rất
thiếu đói lương thực. Nhà nước ta đã đi vay, xin trợ cấp lương thực của các nước
anh em để giúp cho nông dân. Việc làm này mang tính bao cấp chỉ có tác dụng
tức thời. Sau này chúng ta nghiên cứu tìm hiểu sâu sa của vấn đề thiếu lương
thực dẫn đến nông dân đói. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân
năng suất lúa quá thấp. Để năng cao năng suất sản lương lương thực có nhều giải
pháp. Chẳng hạn một trong những giải pháp có hiệu quả là giống lúa. Khuyến
nông giúp cho nông dân giống lúa mới có năng suất cao, giúp nông dân thêm một
phần phân bón , huấn luyện kỹ thuật… để nông dân sản xuất đạt hiệu quả cao.
Khuyến nông không bao cấp mà chỉ có hỗ trợ một phần còn có cơ sở liên
quan đến tâm lý con người. Những gì do bản thân ta làm ra ta rất trân trọng; đồng
tiền do mồ hôi nước mắt ta làm ra ta sử dung nó rất cân nhắc sao cho hữu ích.
Nếu là “Tiền chùa” ta sử dụng có phung phí, không hiệu quả ít ai xót sa. Ví dụ

14


như con bò sữa ta có được để chăn nuôi mong nhanh chóng cải thiện kinh tế gia
đình do ta cần cù lao động chắt chui tiết kiệm là chính, khuyến nông chỉ hỗ trợ
một phần thì khi thấy bò gầy, mắc bệnh ta rất lo lắng. Song nếu con bò đó hoàn

toàn do khuyến nông giúp đỡ cho không thì bò gầy, bò yếu ta cũng ít xót sa tiếc
của. Một sinh viên con nhà giàu tiêu tiền phung phí không chút đắn đo. Một sinh
viên con nhà nghèo phải lao động làm thêm kiếm tiền đỡ bố mẹ mới biết giá trị
đồng tiền, tiêu pha phải tính toán sao cho có ích.
- Sự nỗ lực của nông dân là hết sức quan trọng. Nó là nhân tố bên trong
mang tính quyết định.
Chúng ta đã biết mọi công việc phát triển nông nghiệp, xây dựng cuộc
sống, phát triển nông thôn đều do nông dân quyết định. Họ luôn luôn trăn trở suy
nghĩ tìm mọi giải pháp khắc phục để phấn đấu vươn lên; họ mưu toan cuộc sống,
xây dựng gia đình và xóm thôn đâu chỉ có trông chờ Nhà nước, khuyến nông hay
ai đó làm cho. Sự nỗ lực chủ động đó mang tính quyết định.
Tuy nhiên khuyến nông rất quan trọng. Người ta ví khuyến nông như chất
xúc tác của một phản ứng hóa học. Rõ ràng một phản ứng hóa học không có chất
xúc tác nó vẫn cứ xảy ra nhưng xảy ra chậm chạp từ từ. Khi có chất xúc tác phản
ứng hóa học xảy ra với tốc độ nhanh.
Khuyến nông là chất xúc tác đã giúp nông dân có cơ hội thực hiện tốt,
thực hiện nhanh một công việc nào đó họ đang phải quan tâm và mở rộng qui
mô áp dụng.
c. Khuyến nông làm tốt vai trò cầu nối và thông tin 2 chiều
- Điều kiện dân trí, kinh tế, văn hóa … của nông dân có nhiều hạn chế nên
vấn đề thông tin đối với nông dân là rất quan trọng.
- Khuyến nông phải làm tốt vai trò cầu nối và thông tin 2 chiều. Có rất
nhiều cầu nối nhưng khuyến nông cần đặc biệt coi trọng cầu nối giữa nông dân
với nghiên cứu.
- Vai trò cầu nối của khuyến nông trong “Liên kết 4 Nhà”.
d. Khuyến nông phải đảm bảo tính công khai, công bằng
Tính công bằng khuyến nông thể hiện ở chỗ công bằng giữa các địa
phương và công bằng nông dân trong cùng địa phương. Các địa phương cùng có
điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa…như nhau cần được sự quan tâm của

15