Nghiên cứu đặc điểm cấu trúc và sinh trưởng của Keo tai tượng (Acacia mangium Willd) tại xã Động Đạt, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG
I H C NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

NGUY N TH LINH
Tên

tài:
NGHIÊN C U

KEO TAI T

C I M C U TRÚC VÀ SINH TR

NG C A

NG (ACACIA MANGIUM WILLD) T I XÃ
HUY N PHÚ L

NG, T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H

NG

ào t o

Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c

: Chính quy
: Lâm Nghi p
: Lâm nghi p
: 2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C

T,


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG
I H C NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

NGUY N TH LINH
Tên

tài:
NGHIÊN C U

KEO TAI T

C I M C U TRÚC VÀ SINH TR

NG C A

NG (ACACIA MANGIUM WILLD) T I XÃ
HUY N PHÚ L

NG

NG, T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Gi ng viên h ng d n

IH C

: Chính quy
: Lâm Nghi p
: K43 - LN - N01
: Lâm nghi p
: 2011 - 2015
: TS. Nguy n Th Thoa

Thái Nguyên, n m 2015

T,


i

L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u khoa h c c a b n than
tôi. Các s li u và k t qu nghiên c u là quá trình i u tra trên th c

a hoàn

toàn trung th c, ch a công b trên các tài li u khác, n u có gì sai tôi xin ch u
hoàn toàn trách nhi m.
Thái Nguyên, ngày

XÁC NH N C A GVHD

Ng

tháng

n m 2015

i vi t cam oan

ng ý cho b o v k t qu

tr

ch i

ng khoa h c!

TS. Nguy n Th Thoa

Nguy n Th Linh

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a ch a sai sót sau khi H i
(Ký, h và tên)

ng ch m yêu c u!


ii

L IC M

hoàn thành khóa lu n này tr
giám hi u Nhà tr
giáo ã truy n

c tiên tôi xin trân tr ng c m n Ban

ng, Ban ch nhi m Khoa Lâm nghi p, c m n các th y cô
t cho tôi nh ng ki n th c quý báu trong su t quá trình h c

t p và rèn luy n t i Tr
Tôi

N

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

c bi t xin trân tr ng c m n s h

ng d n t n tình, s quan tâm

sâu s c c a cô giáo TS. Nguy n Th Thoa ã giúp
th c t p

tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.

chân thành c m n s giúp
ã giúp

tôi trong su t th i gian
ng th i tôi c ng xin

quý báu c a cán b và nhân dân xã

ng

t

tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.

Cu i cùng tôi xin bày t s bi t n t i gia ình, b n bè và ng
ã quan tâm giúp

i thân

tôi trong su t quá trình th c t p.

Trong quá trình nghiên c u do có nh ng lý do ch quan và khách quan
nên khóa lu n không tránh kh i nh ng thi u sót và h n ch . Tôi r t mong
nh n

cs

óng góp ý ki n c a các th y cô giáo và các b n sinh viên

giúp tôi hoàn thành khóa lu n

c t t h n.

Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày

tháng

Sinh viên th c t p

Nguy n Th Linh

n m 2015


iii

DANH M C CÁC T

T vi t t t

VI T T T

Ý ngh a

ÔTC

: Ô tiêu chu n

UBND

: y ban nhân dân

H ND

:H i

D1.3

:

ng kính t i v trí cách m t

D1.3

:

ng kính trung bình t i v trí cách m t

Dt

:

ng kính tán

Hvn

: Chi u cao vút ng n

H vn

: Chi u cao vút ng n trung bình

N

:M t

D

:

H

: Chi u cao bình quân

X max

: Tr s quan sát l n nh t

X min

: Tr s quan sát nh nh t

N

:S l

Nht

:M t

hi n t i

Nopt

:M t

t i u

Nc

: S cây c n ch t t a

ng nhân dân
t 1,3 mét
t 1,3 mét

lâm ph n
ng kính bình quân

ng cá th c a loài hay t ng s cá th trong OTC


iv

DANH M C CÁC B NG

Trang
B ng 2.1: Các ch tiêu khí h u c b n c a xã
B ng 2.2: Di n tích và c c u s d ng

ng

t ............................... 13

t ai xã

ng

t ......................... 15

B ng 4.1: Di n tích r ng tr ng m i n m 2013 xã

ng

t ......................... 31

B ng 4.2: Di n tích r ng tr ng m i n m 2014 xã

ng

t ......................... 32

B ng 4.3: K t qu nghiên c u m t
xã

ng

lâm ph n Keo tai t

ng tu i 4 t i

t .................................................................................. 33

B ng 4.4: Tính toán m t

t i u c a lâm ph n .......................................... 34

B ng 4.5:

c tr ng m u v

ng kính ngang ng c ................................... 35

B ng 4.6:

c tr ng m u v

ng kính tán Dt ............................................ 36

B ng 4.7:

c tr ng m u v chi u cao vút ng n Hvn .................................... 37

B ng 4.8: Các ch tiêu sinh tr
B ng 4.9: ánh giá ch t l

ng bình quân c a lâm ph n Keo tai t

ng lâm ph n Keo tai t

ng ... 38

ng ............................... 39

B ng 4.10: K t qu mô ph ng và ki m tra gi thuy t v ............................... 40
B ng 4.11: K t qu mô ph ng và ki m tra gi thuy t v quy lu t phân b
N/Hvn

xã

ng

t ..................................................................... 43

B ng 4.12: K t qu nghiên c u t

ng quan gi a Hvn và D1.3 ........................ 46

B ng 4.13: Ki m tra s thu n nh t các h s c a .......................................... 47
B ng 4.14: K t qu nghiên c u t

ng quan gi a Dt và D1.3 .......................... 48

B ng 4.15: Ki m tra s thu n nh t các h s c a ph

ng trình t

ng quan ........ 49


v

DANH M C CÁC HÌNH

Trang
Hình 4.1: Bi u

phân b N/D1.3 theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t

(v trí chân

Hình 4.2: Bi u
(v trí s
Hình 4.3: Bi u
(v trí
Hình 4.4: Bi u

nh

(v trí s
Hình 4.6: Bi u
(v trí

ng

i) ............................................................................... 44

phân b N/Hvn theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t

ng

i) ............................................................................... 44

phân b N/Hvn theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t
nh

ng

i) ................................................................................ 42

phân b N/Hvn theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t

n

ng

i) ............................................................................... 42

phân b N/D1.3 theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t

(v trí chân
Hình 4.5: Bi u

i) ............................................................................... 41

phân b N/D1.3 theo hàm Weibull tu i 4 loài Keo tai t
n

ng

ng

i) ................................................................................ 45


vi

M CL C
Trang
L I CAM OAN ........................................................................................... i
L I C M N ................................................................................................ ii

DANH M C CÁC B NG ............................................................................ iv
DANH M C CÁC HÌNH .............................................................................. v
M C L C .................................................................................................... vi
M C L C .................................................................................................... vi
PH N 1: M
1.1.

tv n

U ....................................................................................... 1
............................................................................................... 1

1.2. M c ích nghiên c u ............................................................................... 3
1.3. M c tiêu nghiên c u ................................................................................ 3
1.4. Ý ngh a c a

tài .................................................................................... 3

PH N 2: T NG QUAN V N

NGHIÊN C U..................................... 4

2.1. C s khoa h c v n

nghiên c u .......................................................... 4

2.1.1.

ng nghiên c u ..................................................... 4

c i mc a

it

2.1.2. Nh ng khái ni m liên quan ................................................................... 7
2.2. Nh ng nghiên c u trên th gi i ............................................................... 7
2.3. Nh ng nghiên c u trong n

c ............................................................... 10

2.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a khu v c nghiên c u ................. 12
2.4.1. i u ki n t nhiên .............................................................................. 12
2.4.2. Tình hình dân sinh, kinh t - xã h i c a khu v c nghiên c u .............. 16
PH N 3:

IT

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP

NGHIÊN C U ........................................................................................... 19
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u.......................................................... 19

3.2.

a i m và th i gian ti n hành ............................................................. 19

3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................. 19
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u ....................................................................... 20


vii

3.4.1. Ph

ng pháp ngo i nghi p ................................................................. 20

3.4.2. Ph

ng pháp n i nghi p ..................................................................... 22

PH N 4: K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU ................................... 31
4.1. Khái quát v
4.1.1. Khái quát

it
it

ng nghiên c u ........................................................ 31
ng nghiên c u t i

a i m nghiên c u .................... 31

4.1.2. M t

hi n t i c a lâm ph n t i

4.1.3. M t

t i u c a lâm ph n ................................................................ 34

4.1.4. K t qu tính toán các

a i m nghiên c u ........................ 33

c tr ng m u ................................................... 35

4.1.4.1. K t qu tính toán các

c tr ng m u v

4.1.4.2. K t qu tính toán các

c tr ng m u v chi u cao Hvn .................... 37

4.2. Các ch tiêu sinh tr
4.2.1. ánh giá ch t l

ng c a lâm ph n Keo tai t
ng các lâm ph n Keo tai t

ng kính ........................ 35
ng............................. 38

ng. ............................... 39

4.3. K t qu nghiên c u các quy lu t phân b .............................................. 40
4.3.1. Quy lu t phân b s cây theo c kính N/D1.3 ...................................... 40
quy lu t phân b N/D1.3 ................................................................................ 40
4.3.2. Quy lu t phân b s cây theo chi u cao N/Hvn .................................... 43
4.4. K t qu nghiên c u quy lu t t
4.4.1. K t qu nghiên c u t
ph

ng trình t

ng quan Hvn/D1.3 ............................................. 45

ng quan .............................................................................. 47

4.4.2. K t qu nghiên c u t
4.5.

ng quan lâm ph n ................................ 45

ng quan gi a Dt và D1.3 .................................. 48

xu t m t s bi n pháp k thu t lâm sinh .......................................... 49

PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH .................................................... 51
5.1. K t lu n ................................................................................................. 51
5.2. Ki n ngh ............................................................................................... 52
TÀI LI U THAM KH O
I. Ti ng Vi t

II. Ti ng Anh


1

PH N 1
M

1.1.

U

tv n
ng (Acacia mangium Willd) là loài có biên

Keo tai t
r ng, có th m c

c

nh ng n i

t có

sinh thái

pH th p, nghèo dinh d

ng, có

kh n ng c nh tranh v i nhi u loài c d i, ít b sâu b nh, có kh n ng ch ng
ch u… có giá tr kinh t cao. R keo có nhi u n t s n c
t

ng có kh n ng c i t o

nh

m nên Keo t i

t t t.

Hi n t i, v i tình hình chung c a th gi i là s nóng lên toàn c u, th
gi i ang ph i ch u r t nhi u nh h
ang thay

ng c a các thiên tai do khí h u Trái

t

i m t cách chóng m t nguyên nhân c ng chính là do s nóng

lên c a Trái

t.

gi m b t s nóng lên c a Trái

t thì cách h u hi u

nh t v n là tích c c t ng thêm di n tích che ph c a r ng trên b m t b ng
cách tr ng r ng che ph
ang tích c c trong v n
thái r ng nên nó

t. Và hi n nay, các qu c gia trên th gi i
này, vì Keo là loài thích nghi t t và biên

c a s qu c gia trên th gi i

u
sinh

a vào là cây tr ng chính

t ng di n tích r ng.
Trong nh ng n m g n ây tài nguyên r ng n

c ta ngày càng suy gi m

tr m tr ng, tình tr ng phá r ng, m t r ng v n ang di n ra. Nguyên nhân ch
y u do cháy r ng, khai thác lâm s n quá m c cho phép, t p quán du canh du
c , chuy n

i m c ích s d ng

t… Vì v y, ngay t bây gi chúng ta ph i

có ý th c b o v ngu n tài nguyên vô cùng quý giá này,

ng th i quy ho ch

c i t o, xúc ti n tái sinh và tr ng m i r ng làm t ng nhanh c v s l
ch t l

ng và

ng.
n

c ta, trong các ch

ng trình tr ng r ng 327 tr

trình tr ng m i 5 tri u ha r ng, Keo tai t

ng

c ây và ch

ng

c ch n là loài cây tr ng


2

r ng chính, quan tr ng và c n

c u tiên phát tri n. Keo tai t

mangium Willd) là m t trong nh ng loài Keo ang
tích l n

n

c ta.

Vi t Nam, Keo tai t

ch y u là c i t o môi tr

ng

ng (Acacia

c gây tr ng v i di n

c tr ng r ng v i m c ích

ng sinh thái và s n xu t g nh , g nguyên li u cho

ngành công nghi p ch bi n b t gi y, g ván d m…
Hi n nay, Keo tai t
c a c n

ng ã

c gây tr ng trên nhi u vùng sinh thái

c nh : Vùng Trung tâm,

ông B c B , B c Trung B , Tây

Nguyên, Nam Trung B …V i ngu n gi ng ch y u là h t gi ng l y t các
r ng gi ng ã
tr ng b

c

c công nh n trong n
u thu

c ho c nh p n i t Úc. K t qu gây

c ã có r t nhi u tri n v ng. Th c t hi n nay cho

th y, bên c nh gi ng cây t t, n u nh không có gi i pháp k thu t lâm sinh
h p lý trong các khâu tr ng, nuôi d

ng và ch m sóc r ng thì không th

t

c m c ích kinh doanh mong mu n.
Cho t i nay, nh ng nghiên c u chuyên sâu v

c tính sinh lý, sinh thái

c a loài c ng nh c u trúc c a lâm ph n trong t ng giai o n phát tri n ch a

th c s nhi u, d n

n vi c thi u các lu n c

thu t lâm sinh và nh ng
it

nh h

xu t các gi i pháp k

ng kinh doanh trong t

ng lai phù h p v i

ng.
Thái Nguyên là m t trong nh ng t nh có i u ki n sinh tr

v i cây Keo tai t

ng v i các huy n ph c n nh Phú L

có i u ki n th nh
t và che ph

ng phù h p

ng

c ánh giá là

ng khí h u phù h p, di n tích tr ng keo

s n xu t kinh

t là khá l n, theo s li u th ng kê n m 2013 có kho ng 6.400

ha Keo tai t

ng ã

l

c ch a cao. Xu t phát t th c t và nhu c u trên tôi ti n hành

ng

t

nghiên c u
tai t

c tr ng trên

tài: “Nghiên c u

a bàn t nh Thái Nguyên, tuy nhiên ch t

c i m c u trúc và sinh tr

ng (Acacia mangium Willd) t i xã

t nh Thái Nguyên”.

ng

ng c a Keo

t, huy n Phú L

ng,


3

1.2. M c ích nghiên c u
Nh m cung c p thêm c s khoa h c

xu t m t s bi n pháp kinh

doanh mang l i hi u qu cao cho cây Keo tai t

ng

tình hình sinh tr

ng (Acacia mangium Willd)

t i xã

ng

ng c a r ng tr ng Keo tai t

t, huy n Phú L

ng th i ánh giá

c

ng, t nh Thái Nguyên.

1.3. M c tiêu nghiên c u
- Xác
t

ng t i xã
-

nh
ng

xu t

c

c i m c u trúc và sinh tr

t, huy n Phú L

ng, t nh Thái Nguyên.

c m t s bi n pháp k thu t lâm sinh phù h p v i m c

tiêu kinh doanh nh m nâng cao n ng su t, ch t l
1.4. Ý ngh a c a

ng c a lâm ph n Keo tai

ng r ng tr ng.

tài

Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
- Giúp sinh viên làm quen v i nghiên c u, vi t và trình bày báo cáo
khoa h c, làm quen v i th c ti n.
- Nâng cao ki n th c, k n ng và rút ra nhi u kinh nghi m th c t ph c
v cho công tác sau này, v n d ng và phát huy

c nh ng ki n th c ã h c.

Ý ngh a trong th c ti n s n xu t
Thông qua vi c nghiên c u
ph n

giúp

a ph

ng có th

c i m c u trúc và sinh tr

a ra nh ng bi n pháp kinh doanh phù h p

nh m nâng cao n ng su t và ch t l
Phú L

ng.

ng c a lâm

ng r ng tr ng Keo tai t

ng t i huy n


4

PH N 2
T NG QUAN V N

NGHIÊN C U

2.1. C s khoa h c v n

nghiên c u

2.1.1.

ng nghiên c u

c i mc a

it

ng có tên khoa h c: Acacia mangium Willd.

Keo tai t

Tên g i khác: Keo lá to, Keo m .
Phân h : Trinh n (Mimosoideae).
H th c v t: B

u (Fabaceae).

c i m hình thái: là loài cây g l n, cao 25 - 30m.

ng kính 60

- 80cm. Thân m p, th ng, v ngoài màu xám, phân cành dài, nhánh non có
c nh to. Lá

n m c d ng thuôn dài, cong phình r ng

tù h p d n

góc, h p theo cu ng. Màu xanh l c. Có 4 gân t g c lá, cong

theo phi n. Gân nh m ng l

Phân b
tr ng

nhi u n

toàn qu c, th

ng m c t nhiên

i Châu Á.

Australia,

Vi t Nam

c nh p

c tr ng r ng rãi trên

ng tr ng thành r ng t p trung, tr ng xen, tr ng phân tán…

Cây m c t t trên nhi u lo i

t có pH t 4 - 5,

nh ng n i có t ng

t dày n i có l

nhanh, kh e, ch u

ng m i hoàn c nh. M c

cát ven bi n,

u thuôn

i [4].

a lý: Keo tai t
c nhi t

ph n trên,

t Bazan,

Vùng tr ng

c bi t sinh tr

ng t t

ng m a t 1500-2500mm/n m. Cây m c

t b i t , vàng

c trên nhi u lo i

t:

t pha

, phù sa c …

Vi t Nam: Tây B c - Trung tâm -

ông B c -

ng

b ng song H ng - B c Trung B - Nam Trung B - Tây Nguyên - ông Nam
B - Tây Nam B .
Công d ng:
- G l n dùng óng

m c, g xây d ng…

- G nh dùng làm nguyên li u gi y, ván s i ép, tr m …


5

Vi t Nam, Keo tai t
c i t o môi tr

ng

c tr ng r ng v i m c ích ch y u là

ng sinh thái và s n xu t g nh , g nguyên li u cho ngành

công nghi p ch bi n b t gi y, g ván d m [13].
M i tác gi có h

ng nghiên c u khác nhau nh ng

là tìm quy lu t sinh tr
bi n pháp tác

ng, quy lu t c u trúc lâm ph n, m i quan h gi a các

ng v i s n l

ng và c c u s n ph m.

Alder, D.(1980) s d ng kho ng cách t
m t

u cùng m c ích

ng

i làm ch tiêu bi u th

lâm ph n:
D% = (D/H100).100
Trong ó:
D là kho ng cách trung bình gi a các cây
H100 là chi u cao t ng u th
Các tác gi cho r ng:

l

m t gi i h n nh t

nh, khi m t

t ng, tr

ng, t ng ti t di n ngang và t ng di n tích tán cây trên ha c ng t ng theo.

Tuy nhiên, khi m t
di n ngang

t ng quá gi i h n nào ó, thì c tr l

ng và t ng ti t

u gi m.

Chilmi (1971) ã

a ra mô hình:
N = N0 . e-

(t - to)

Trong ó:
+ N là m t

t i u c n xác

+ N0 là m t

ban

nh

th i i m t

u khi lâm ph n xu t hi n t a th a t nhiên

+ t0 là th i i m lâm ph n xu t hi n t a th a t nhiên
Cujenkov xác

nh m t

t i u theo ph

ng trình:

N = N0 . e-ctx
V i:
+ tx = t/10
+c

c xác

nh g n úng b ng ph

ng trình:


6

c = a + b . N0
Roemisch (1971) ã xác

nh m t

t i u theo ph

ng trình:

N = NE (1 - e-btx) + N0 . e-btx
V i NE là th i i m k t thúc t a th a t nhiên
Thomasius (1972) ã
v i di n tích dinh d

ng

a vào quan h gi a t ng tr
xác

nh m t

ng th tích c a cây

t i u cho lâm ph n t i th i i m

nào ó.
Quan h này

c mô t b ng ph

ng trình:

Zv = Zvmax (*)
Trong ó:
+ Zv là t ng tr

ng hàng n m v th tích

+ Zvmax là t ng tr

ng th tích l n nh t

+ a là di n tích dinh d

ng

+ a0 là di n tích dinh d
không t ng tr
Ph

ng t i thi u, t i ó cây r ng s ng nh ng

ng

ng trình (*) cho th y, khi di n tích dinh d

t ng theo. Tuy nhiên

n gi i h n nào ó, thì Zv t ng ch m và ti m c n v i

Zvmax. i u này có ý ngh a th c ti n là không nên
= 104/a thì t ng tr

ng a t ng, Zv c ng

ng tr l

ng

c xác

m t

quá th p. Thay N

nh theo:

ZM = (104/a) . Zvmax
Di n tích dinh d
t

ng ng, còn m t

ng ng v i ZMmax
t

ng ng

c coi là di n tích dinh d

c coi là m t

ng

t i u:

Nt. = 104/at.
Alder (1980) ã nghiên c u nh h
tr

ng

ng kính bình quân,

Theo qui lu t chung, c

ng

ng c a c

ng

t a th a

n t ng ti t di n ngang, tr l

t a th a càng l n, thì

càng t ng, t ng ti t di n ngang và tr l

ng gi m.

n sinh

ng lâm ph n.

ng kính bình quân


7

Alder (1980) khi nghiên c u nh h

ng c a m t

n t ng tr

t ng ti t di n ngang, cho th y ZG c a lâm ph n gi m i khi c
t ng.

ng cong bi n

nh ng lâm ph n có c
nh ng lâm ph n có c

i theo tu i c a t ng tr

ng

ng

ng

ng

t a th a

ng t ng ti t di n ngang

t a th a l n luôn n m d

i

ng cong c a

t a th a nh h n.

2.1.2. Nh ng khái ni m liên quan
C u trúc r ng là quy lu t s p x p t h p c a các thành ph n c u t o nên
qu n xã th c hi n theo không gian và th i gian.
Sinh tr

ng là s t ng lên v kích th

t ng b ph n) có liên quan

c và tr ng l

ng c a cây (ho c

n s t o thành m i các c quan, các t bào c ng

nh các y u t c u trúc c a t bào.
2.2. Nh ng nghiên c u trên th gi i
Quy lu t c u trúc r ng là quy lu t s p x p t h p c a các thành ph n
c u t o nên qu n th th c v t r ng theo không gian và th i gian. Nó là c s
khoa h c ch y u
s nl

ng và

xây d ng các ph

oán tr l

ng,

xu t các bi n pháp lâm sinh phù h p [11].

Ngay t

u nh ng n m th k XX ã có nhi u nghiên c u v c u trúc

r ng, nh ng nghiên c u tr
ã i sâu vào nghiên c u
trúc là

ng pháp th ng kê d

c ây ch y u mang tính
nh l

nh tính, mô t thì nay

ng chính xác. Vi c nghiên c u quy lu t c u

tìm ra d ng t i u theo quan i m kinh t , ngh a là các ki u c u trúc

cho n ng su t g cao nh t, ch t l
và b o v môi tr

ng. Trên c s các quy lu t c u trúc, các nhà lâm sinh h c

có th xây d ng các ph
ch t d n, các ph

ng phù h p nh t, v i nhu c u s d ng g

ng th c khai thác h p lý nh ch t tr ng, ch t ch n,

ng pháp kinh doanh r ng

u tu i hay nhi u th h tu i

[12]. Quy lu t c u trúc bao g m nhi u quy lu t t n t i khách quan trong lâm
ph n nh ng quan tr ng nh t là các quy lu t: C u trúc
chi u cao lâm ph n, quan h gi a

ng c (D1.3).

ng kính tán (Dt) và

ng kính, c u trúc
ng kính ngang


8

A Schiffel (1902 - 1908), Hohenadl (1921 - 1922), A.V.Chiurin (1923 1927), V.K.Zakharov (1961)
chi u cao,

u có chung k t lu n là các quy lu t phân b v

ng kính, th tích hoàn toàn n

nh

i v i lâm ph n thu n loài,

u tu i.
Balley (1973) s d ng hàm Weibull, Schiffel bi u th

ng cong c ng

d n ph n tr m s cây b ng a th c b c ba [13].
Naslund (1936,1937) ã xác l p quy lu t phân b Charlier cho phân b
ng kính c a lâm ph n thu n loài,

u tu i sau khi khép tán. [d n theo 13]

Diatchenco, Z.N s d ng phân b Gamma khi bi u th phân s cây theo
ng kính lâm ph n r ng Thông ôn
c bi t

i [13].

t ng thêm tính m m d o, m t s tác gi th

ng hay s

d ng h hàm khác nhau, Loetsh s d ng hàm h Beta, m t s tác gi dùng
hàm h Hyperbol, h
S bi n

ng cong Poisson, hàm Charlier A, hàm Charlier B…

i c a phân b N/D theo tu i ngoài ph thu c vào sinh tr

ng kính còn ch u nh h
Preussner ã
phân b

ng

ng sâu s c vào quá trình t a th a. T

ngh mô hình t a th a m i trên c s quan ni m bi n
ng kính là m t quá trình xác

hình: Mô hình t a th a và mô hình t ng tr

ó
ic a

nh, ngh a là t ng h p c a 2 mô
ng

ng kính.

Theo Tretchiakov (1952), Tiurin (1984) thì: Quy lu t phân b s cây
theo c kính

c bi u th khác nhau nh s th t N/D, s suy oán theo c t

nhiên, t n su t b ng %,… và b ng ph

ng pháp b ng s , ph

ng pháp bi u

,c t s hay b ng hàm s , song m c ích cu i cùng v n là c u t o nên m t
dãy lý thuy t bám sát quy lu t phân b N/D mà ch ph thu c vào giá tr Dtb
c a lâm ph n [13].
Khi s p x p cây r ng cùng loài theo hai
ng c và chi u cao thân cây s
l

ng thành quy lu t t

il

ng

ng kính ngang

c quy lu t phân b hai chi u và có th

ng quan gi a chi u cao và

ng kính thân cây.

nh


9

T

ng quan gi a chi u cao và

ng kính thân cây r ng là m t trong

nh ng quy lu t c b n và quan tr ng trong h th ng quy lu t c u trúc lâm
ph n và

c nhi u tác gi quan tâm nghiên c u. Vi c nghiên c u tìm hi u và

n m v ng nh ng quy lu t này là s c n thi t

doanh và nuôi d

ng r ng. B i l , chi u cao c ng là m t trong nh ng nhân t

c u thành th tích thân cây và tr l

ng lâm ph n, nó không th thi u

trong công tác l p các bi u chuyên d ng ph c v
Tovstolese, D.J (1930), l y c p
M ic p
c

t tác gi xác l p m t

ng kính c a dãy t

dùng ph

i v i công vi c i u tra, kinh

ng pháp bi u

c

i u tra, kinh doanh r ng.

t làm c s nghiên c u quan h H/D.

ng cong chi u cao bình quân ng v i m i

ng quan cho loài và c p chi u cao (m). Sau ó
n n dãy t

ng quan theo d ng

ng th ng c a

Gerhrhardt và Kopexxki:
Hg = a + b.g
Krauter, G (1958) và Tiourin, A.V (1931), nghiên c u t
chi u cao và

ng kính ngang ng c d a trên c s c p

ng quan gi a

t và c p tu i. K t

qu cho th y, khi cây phân hóa thành các c p chi u cao thì m i quan h này
không c n xét
hoàn c nh
t này ã

nc p

t hay c p tu i, c ng không c n xét

n tu i sinh tr

ã bao hàm tác

Khi nghiên c u s bi n

c c a cây, ngh a là

c ng

i theo tu i c a quan h gi a chi u cao và
ng cong chi u

i và luôn d ch chuy n lên phía trên khi tu i t ng lên”. K t lu n này
c Vagui, A.B (1935) kh ng

nh. Prodan, M (1965); Haller, K.E

(1973) cùng phát hi n ra quy lu t: “ ô d c
h

ng kính và

ng c a hoàn c nh và tu i [13].

ng kính ngang ng c, Tiuorin, A.V ã rút ra k t lu n: “
cao thay

ng c a

ng c a cây r ng và c a lâm ph n, vì nh ng nhân

c ph n ánh trong kích th

chi u cao trong quan h

n tác

ng cong chi u cao có xu

ng gi m d n khi tu i t ng lên” [13].
Kennel, R (1971) ã

ngh :

mô ph ng s bi n

i c a quan h


10

chi u cao v i

ng kính theo tu i tr

c h t tìm ph

ng trình thích h p cho

lâm ph n, sau ó xác l p m i quan h c a các tham s theo tu i.[d n theo 13].
Nh v y,

nhi u d ng ph

bi u th chi u cao và

ng kính thân cây có th s d ng

ng trình, vi c s d ng d ng ph

nào là thích h p nh t thì ch a
ng cong chi u cao thì ph

c nghiên c u

ng trình nào cho

it

y

bi u th

ng trình parabol và ph

. Nói chung,

ng

ng trình logarit

c

dùng nhi u nh t.
i v i nh ng lâm ph n thu n l i

u tu i cho dù có tìm

c ph

ng

trình toán h c bi u th quan h H/D theo tu i thì c ng không

n gi n vì

chi u cao cây r ng ngoài y u t tu i còn ph thu c rõ nét vào m t

,c p

bi n pháp t a th a… Khi

it

ng nghiên c u là nh ng lâm ph n

t,

ct o

l p và d n d t b ng m t h th ng k thu t th ng nh t thì ph

ng pháp tìm

hàm toán h c

ng kính vào

mô ph ng s ph thu c c a chi u cao và

tu i s không thích h p. Khi ó nên dùng ph
ngh a là tìm m t d ng ph

ng pháp mà Kannel g i ý,

ng trình bi u th m i quan h gi a chi u cao và

ng kính, sau ó nghiên c u xác l p m i quan h c a các tham s ph

ng

trình tr c ti p và gián ti p theo tu i lâm ph n.
2.3. Nh ng nghiên c u trong n

c

Vi t Nam trong nh ng th p k g n ây v n
doanh r ng tr ng ang

tr ng r ng và kinh

c chú tr ng. Bên c nh nh ng cây b n

a

c

tr ng thành công nh M , Tre Lu ng, Thông nh a…thì m t s loài cây m c
nhanh nh Keo, B ch àn, v i nhi u xu t x c ng

c tham gia vào c c u

cây tr ng trong lâm nghi p.
Tr ng r ng công nghi p c ng ã có r t nhi u tác gi nghiên c u và

t

c nhi u thành t u.
V
ph n B

ình Ph

ng (1972) cho r ng có thi t l p bi u c p chi u cao lâm

t nhiên t ph

t và tu i [13].

ng trình parabol b c 2 mà không c n thi t l p c p

11

ng S Hi n (1974) khi nghiên c u cho
th nghi m 5 d ng ph

ng trình t

ng quan th

it

ng r ng t nhiên ã

ng

c nhi u tác gi n

c

ngoài s d ng là:
h = a + b.d + c.d2 (1)
h = a + b.d + c.d2 + e.d3 (2)
h = a + b.d + c.logd (3)
h = a + b.logd (4)
logh = a + b.logd (5)
Tác gi

ã k t lu n r ng ph

ng trình (4) thích h p nh t v i

it

ng

nghiên c u trên [13].
Nguy n H i Tu t (1986) ã s

d ng phân b kho ng cách mô t

phân b th c nghi m c a d ng hình ch J có 1
kính b t

nh ngay sát c

u o.

Nh ng n m 1992 - 1995, trong khuôn kh c a ch
Hoàng Xuân Tý và các c ng s

ã ti n hành

nâng cao s n l

ng r ng

Thông ba lá ã th nghi m 8 d ng ph
ng trình

u

t và

ng quan H/D cho loài

ng trình, k t qu th nghi m cho th y

u phù h p v m t th ng kê [13].

Tuy nhiên d ng h = a.(1-e-bD)m c a Drakin (1940)
ng quan cao nh t. Ph

c it o

vùng ông Nam B [13].

Nguy n Ng c Lung (1999), khi nghiên c u t

c 8 d ng ph

ng trình KN03-03,

tài KN03 - 13 có tên là: Nâng

cao công ngh thâm canh r ng tr ng, s d ng cây h

t

ng

ng trình chung ã l p cho c

c ch n do có h s
it

ng nghiên c u là:

H = 38,88.(1- e-0,043D)1,509
R = 0,9567
V i Thông uôi ng a

khu v c

ông B c, k t qu nghiên c u b

c

u c a V Nhâm (1988) v vi c xây d ng mô hình chi u cao lâm ph n.


12

Ph m Ng c Giao (1995) ã kh ng

nh t

ng quan H/D c a nh ng lâm ph n

Thông uôi ng a t n t i ch t ch d

i d ng ph

ng trình logarit m t chi u:

h = a + b.logd
ình Sâm (2001), ã nghiên c u d ng l p

a và áp d ng các bi n

pháp k thu t lâm sinh vào tr ng r ng công nghi p t i các vùng trung tâm
ông Nam B , Tây Nguyên, trên c s tính toán hi u qu kinh t . K t qu
nghiên c u cho th y, n ng su t r ng tr ng công nghi p và l p
có quan h m t thi t v i nhau. Tác gi
và

sâu t ng

sinh tr

t

ã d a vào

phân d ng l p

T
ph

c tr ng

ng, ánh giá

a ó [13].

Khúc ình Thành (1999), khi nghiên c u t
chi u cao lâm ph n Keo tai t

d c, th c bì

a r ng tr ng keo tai t

ng c a chúng trên các d ng l p

a gây tr ng

ng quan gi a

ng kính và

ng Uông Bí - Qu ng Ninh ã rút ra k t lu n:

ng quan gi a chi u cao v i

ng kính

c mô t d

i d ng

ng trình:

h = a + blogD
V ih s t

ng quan bi n

Các tác gi trong và ngoài n
phu và t m v c u trúc và sinh tr
v n d ng nh ng k t qu này
c a r ng tr ng làm c s

xác

ng r t ch t (R : 0,82 - 0,97) [13].
c ã có nh ng nghiên c u khoa h c công
ng c a cây r ng nói chung, t
nh c u trúc và chi u h

xu t nh ng bi n pháp tác

ó chúng ta

ng sinh tr

ng

ng tích c c thúc

y

quá trình phát tri n c a r ng theo m c ích kinh doanh hay sinh thái ã

ra.

2.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a khu v c nghiên c u
2.4.1. i u ki n t nhiên
a, V trí
Xã

a lý:
ng

tn m

phía B c huy n Phú L

ng có tr c

ng qu c l 3

ch y qua, cách trung tâm thành ph 25km. Ranh gi i hành chính xã nh sau:
- Phía ông giáp xã Yên L c.


13

- Phía Tây giáp xã Ph Lý và xã H p Thành.
- Phía Nam giáp xã Ph n M .
- Phía B c giáp xã Yên
Xã

ng

.

t là m t xã mi n núi có

bát úp kéo dài thành d i d c theo h
á vôi…Feralit
nghi p

, vàng, nâu,

a hình ph c t p.

ng B c Nam.

i, núi d ng

t ch y u phát tri n trên

t núi á thích h p cho phát tri n nông lâm

c bi t thích h p cho vi c phát tri n cây công nghi p chè, cây n qu

và cây màu. Nh có
thu n l i

ng giao thông n i li n các vùng lân c n là i u ki n

l u thông hang hóa.

b, Khí h u, th y v n
ng

t là m t xã mi n núi ch u nh h

gió mùa nóng m. N m trong vùng d báo khí t

ng c a khí h u nhi t
ng c a tr m khí t

i
ng

Thái Nguyên.
B ng 2.1: Các ch tiêu khí h u c b n c a xã
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
TB

S gi n ng
L ng m a
Nhi t
(C0)
(h)
(mm)
57,5
16
20
45,5
17
35
45
20
62,5
65
24
87,5
145
27
250
175
29
350
175
30
400
170
28

250
185
27
250
185
28
125
135
21
62,5
115
18
10
124,8
23,75
158,5
(Ngu n: Tr m khí t ng th y v n huy n Phú L

ng

t

m
không
khí (%)
78
81
85
86
85

83
85
86
83
81
78
75
82,16
ng )


14

trung bình n m là 23,75 (C0), l

Qua bi u khí h u cho th y nhi t
m a 158,5 (mm), m

không khí 82,16 (%) và l

ng chi u sáng 124,8 (h)

là i u ki n thu n l i cho nhi u loài cây tr ng, v t nu i sinh tr
tri n. Khí h u
4

a ph

n tháng 9, l

Gây l t l i

ng

ng

ng và phát

c phân ra làm hai mùa rõ r t, mùa m a t tháng

ng m a phân b không

vùng tr ng và xói mòn m nh

u t p trung vào tháng 6, tháng 7.
các vùng

t d c, m a nhi u k t

h p v i khí h u nóng m t o i u ki n thu n l i cho nhi u sâu, bênh, d ch
h i… phá ho i mùa màng. Mùa khô kéo dài t tháng 10 t i tháng 3 n m sau,
khô h n k t h p v i rét

m, s

ng mu i r t khó kh n cho vi c ch m sóc cây

tr ng, v t nuôi và m r ng s n xu t.
- Th y v n: Ngu n n

c chính ph c v cho s n xu t nông lâm nghi p

c a xã là do con sông b t ngu n t Ch M i - B c K n cung c p và m t s h
p ng n l i t các con su i nh . V i h th ng kênh m
gây ra r t nhi u khó kh n cho s n xu t
cao còn thi u c n

ng ch a phát tri n

c bi t là mùa khô, m t s xóm vùng

c sinh ho t.

c, Tình hình s d ng

t ai

Th c hi n Ngh quy t 124/NQ-CP, ngày 13/12/2013 c a Chính ph v
vi c m

r ng

a gi i hành chính th tr n

22/5/2014 UBND xã

ng

t ã bàn giao

u huy n Phú L

ng, ngày

a gi i hành chính v i th tr n

u g m 05 xóm trong ó có 03 xóm bàn giao toàn b , còn 02 xóm bàn giao
m t ph n

a gi i c a xóm, t 01/6/2014 xã

ng

t còn l i 20

n v xóm

g m: xóm lo i 1 = 11 xóm; xóm lo i 2 = 07 xóm; xóm lo i 3 = 02 xóm.
ng

t sau khi tách còn l i t ng di n tích

t ng s h : 2.239 h v i 8.744 nhân kh u.

t t nhiên là 3.698,94 ha,


15

B ng 2.2: Di n tích và c c u s d ng

Th

M c ích s d ng

t

T ng di n tích

t

t ai xã
Mã

ng

t

Di n tích n m

t t nhiên

2013 (ha)
3988,71

1

t Nông nghi p

NNP

3394,62

1.1

t s n xu t nông nghi p

SXN

1493,94

1.1.1

t tr ng cây hàng n m

CHN

762,83

1.1.1.1

t tr ng lúa

LUA

474,81

1.1.1.2

t tr ng cây hàng n m khác

HNK

288,02

1.1.2

t tr ng cây lâu n m

CLN

731,11

1.2

t lâm nghi p

LNP

1862,91

1.2.2

t r ng s n xu t

RSX

1767,91

1.2.3

t r ng phòng h

RPH

59

1.3

t nuôi tr ng th y s n

NTS

73,77

2

t phi nông nghi p

PNN

556,1

2.1

t

OTC

90,06

2.1.1

t

ONT

90,06

2.2

t chuyên dùng

CDG

365,49

2.2.1

t tr s c quan, công trình s nghi p

CTS

1,32

2.2.2

t qu c phòng

CQP

93,31

2.2.3

t s n xu t kinh doanh phi nông

CSK

125,3

2.2.4

t có m c ích công c ng

CCC

145,56

2.3

t ngh a trang, ngh a

a

NTD

11,94

2.4

t sông su i và m t n

c chuyên dùng

SMN

88,61

3

t ch a s d ng

CSD

37,99

3.1

t b ng ch a s d ng

BCS

0,05

3.2

t

i núi ch a s d ng

DCS

20,67

3.3

t núi á không có r ng cây

NCS

17,27

t i nông thôn

(Ngu n: Phòng

a chính xã

ng

t, 2013)


16

2.4.2. Tình hình dân sinh, kinh t - xã h i c a khu v c nghiên c u
s d ng hi u qu ngu n tài nguyên
l n

n

t trong s n xu t có ý ngh a r t

i s ng, kinh t , v n hóa xã h i c a ng

giúp n

nh

s , thúc

i s ng c a ng

i dân,

i dân. Nó không ng ng

c bi t là

y quá trình s n xu t nh l phát h

ng bào các dân t c thi u

ng theo h

ng kinh t hang

hóa và có s ph i k t h p gi a các ngành s n xu t trên di n tích
nó v a mang tính cung c p v a, b o v , n
ch c

phát tri n nông lâm nghi p canh tác

còn g p ph i khó kh n.

th y rõ nh h

nh.

ó là ti n

nh ng vùng

t canh tác,
c s v ng

i núi

a ph

ng

ng c a nó thông qua nghiên c u

các m t sau:
a,Tình hình lao
Xã

ng

ng
t v i t ng di n tích

t t nhiên là 3698,94 ha bao g m 20

xóm b n, là m t xã thu n nông có 2.239 h , 8.744 nhân kh u (báo cáo s k t
6 tháng

u n m 2014), có m t

tu i lao

ng không

u. Hi n t i s lao

tu i vào kho ng 4.175 lao
chi m s

ông h n.

ti m n ng

dân s t

ó là ngu n lao

i cao và phân b

ng trong

ng trong ó lao

c khác.

i dân n i ây
ng lao

ng

c bi t ó là ngu n cung

y phong trào s n xu t nông lâm nghi p t i thôn b n,

khai hoang, ph c hóa nh ng vùng

t tr ng

vào s n xu t

nh.

mang l i kinh t

b, Tình hình kinh t xã

n 55

ng tr t 18 tu i t i 35 tu i

phát tri n kinh t và nông nghi p. Cung c p m t l

thúc

các

tu i t 18 tu i

ng tr d i dào, ng

tr , kh e sang các vùng khác và các n
c p nhân l c

ng

ng

n

i tr c thoái hóa ch a s d ng

t

Nhìn chung kinh t hi n nay x p vào trung bình khá c a c huy n. V
s n xu t nông lâm nghi p và chuy n d ch c c u cây tr ng ã có nh ng ti n
b

áng k , ã có nh ng ng d ng khoa h c k thu t vào s n xu t làm tang

n ng su t. Xã c ng khuy n khích ng

i dân tham gia s n xu t kinh t t p