Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Hạnh Phúc huyện Quảng Uyên tỉnh Cao Bằng (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

LÂM

tài:
U QU S

D

T S N XU T NÔNG NGHI P

A BÀN XÃ H NH PHÚC, HUY N QU NG UYÊN,
T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu

L p

: 43A -

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

ng d n :

THÁI NGUYÊN 2015


i

L IC

c b n khóa lu n này, em xin chân thành c
hi

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m khoa Qu n lý Tài

nguyên, các th

t l i cho em nh ng ki n th c quý

báu trong su t khóa h c v a qua.
c bi t em g i l i c
khoa Qu

n th
c ti

trong su t th i gian nghiên c

nh Binh gi ng viên
ng d n, ch b

em t n tình

tài.

M t l n n a em xin chân thành c

c a UBND xã H nh Phúc

cùng nhân dân trong x

u ki n t t nh

giúp

em trong quá trình th c t p t
Trong th i gian th c t

g ng h t s

m

và ki n th c có h n nên b n khóa lu n c a em không tránh kh i nh ng thi u sót và
khi m khuy t. Em r t
góp ý ki n b

c các th y giáo, cô giáo và các b
khóa lu n c

c hoàn thi

Em xin chân thành c

Sinh viên

Lâm


ii

DANH M C CÁC B NG
Trang

.................... 17
.............................. 30

....................................................................................... 35

........................................................................... 37

....................... 38
... 41
............................. 42
:

............ 43
............................................ 45
....... 45

......................................................................................................................... 47


iii

DANH M C CÁC HÌNH
Trang

............................ 34
............. 36


iv

DANH M C CÁC T
Ch vi t t t
BVTV

Ch
: B o v th c v t
:

FAO

VI T T T

tính

: Food and Agricuture Ogannization - T ch
th c và Nông nghi p Liên H p qu c

GO

: Gross Output

H

: High - Cao

IC

: Intermediate Costs - Thu nh p thu n

KC

: Kho n cách

L

: Low - Th p

LMU

: Land Mapping Unit -

LUT

: Land Use Type - Lo i hình s d

LUS

: Land Use System - H th ng s d

M

: Medium - Trung bình

SX

: S n xu t

UBND

:

UNDP

: United Nations Development Programme -

b
t

t

y ban nhân dân
trình Phát tri n Liên H p Qu c

VH

: Very High - R t cao

VL

: Very Low - R t th p


v

M CL C
Trang

............................................................................. 1
..................................................................................... 2
...................................................................................... 2
.......................................................................... 2
...................................... 2
........................................................................... 2

.......................................................................... 3
........................................................................... 3
...................................................................... 10

...................................................................................... 14
.................................. 14
................................... 16
........................................ 18
................. 18
...................... 18
................................................... 19
....... 20
............................................................................. 20
.............................................................................. 20

3

............................................................ 22
............................................................................ 22


vi

............................................................................... 22
............................................................ 22
................................................................................................ 22
............................................................................... 22
................................................................................ 22
.......................................................................... 22
................................................... 22
............................................................................ 23
.................... 23
................................................... 24
............................................... 25

............................. Error! Bookmark not defined.

................................................................................................. 26
......................................................... 26
-

.............................................. 29
............................................ 33

................................................................................................ 34

...................................................................... 36
nh Phúc....................... 36
. 38
............................. 40
.................................................................................... 40


vii

...................................................................................... 44
............................................................................. 46
-

-

....................................................................................................... 48
................................. 48
4.4.2.

...................................................... 49

.......................................... 50
..................................................................................... 50
.................................................................................... 52

.................................................................................................... 54
..................................................................................................... 55


1

U
1.1. Tính
u s n xu
V i s n xu t nông nghi

u s n xu t không th thay th

t thì không có s n xu t nông nghi p. Chính vì v y, s d
h p thành c a chi

c bi t.
c, không

t là m t ph n

c nông nghi p sinh thái và phát tri n b n v ng.

Xã h i phát tri n, dân s

v

c và th c ph m, ch

uv

i. Con

m th a mãn nh ng nhu c u ngày
c bi

t nông nghi p có h n v di n tích
ng c

khi kh

t m i l i r t h n ch . Do v y, vi

s d
v

n ra m nh m , trong

t h

m sinh thái và phát tri n b n v

mang tính ch t toàn c
iv im

u qu

c các nhà khoa h c trên th gi i quan tâm.

c có n n kinh t nông nghi p ch y
u qu s d

thành

Vi t Nam, nghiên c u,

t nông nghi p càng tr nên c n thi

h t.

Xã H nh Phúc là m t xã mi n núi thu c huy n Qu ng Uyên, t nh Cao B ng,
có t ng di n tích t nhiên là 2539,20 ha, dân s kho
n n kinh t nông nghi p gi vai trò ch

i. Là m t xã có

o trong quá trình s n xu t c

s ng còn g p nhi

i dân trong xã khai thác

và s d ng h p lý, có hi u qu
c n thi

t nông nghi p là m t trong nh ng v

nâng cao hi u qu s d

h ts c

m b o ph c v nhu c u v

th c ph m c

gi i quy t v

d

xu t gi i pháp s d

t nông nghi p nh

i

này thì vi

c
u qu s

t và các lo i hình s d ng

t thích h p là r t quan tr ng.
Xu t phát t

c ti

Qu
tr c ti p, t n tình c a th y giáo:

ih

cs

ng ý c a Ban ch nhi m khoa
is

ng d n

n hành nghiên c u


2

tài:

u qu s d

t s n xu t nông nghi

a bàn xã

H nh Phúc, huy n Qu ng Uyên, t nh Cao B

-

c tr ng s d

-

u qu s d

-

t nông nghi p c a xã H nh Phúc.
t c a các lo i hình s d

xu t m t s gi i pháp có hi u qu

t nông nghi p.

nâng cao hi u qu s d

t

nông nghi

-

u tra, thu th p và phân tích s li u v hi u qu s d

t

t nông nghi p

giá chính xác, khách quan.
-

h pv

c các gi i pháp nâng cao hi u qu s d

t nông nghi p phù

u ki n t nhiên kinh t , xã h i c a xã.

- C ng c ki n th c

c h c nghiên c

th c th c t cho sinh viên trong quá trình th c t p t
- Nâng cao kh

ng và nh ng ki n
.

p c n, thu th p s li u và x lý thông tin trong quá

tài.

- Giúp cho sinh viên ti p c n, h c h

ng cách x

iv i

t nông nghi p t

xu t

nh ng tình hu ng trong th c t .
c nh ng gi i pháp s d

u qu s d
t hi u qu cao.


3

* Khái ni m v

t s n xu t nông nghi p

t là m t ph n c a v

t, nó là l p ph c a l

i nó là

ên trên là th m th c bì và khí quy
x pc al

a có kh

t là l p m

n xu t ra s n ph m c a cây tr

t là l p ph th

ng, là th quy n, là m t v t th t nhiên, mà ngu n g c c a th c th t nhiên
là do h

m c a 4 th c th t nhiên khác c a hành tinh và th ch quy n, khí

quy n, th y quy n và sinh quy n. S

ng qua l i c a 4 quy n trên và th quy n

n [8].
t nhi u khái ni

u

tiên c a h c gi
c ut

t là v t th t nhiên

cl

i do k t qu quá trình ho
, sinh v t, khí h

c p

ns

vai trò c

ng c a 5 y u t

a hình và th

ng c a cá y u t : N

y, khái ni m này
cc

hoàn ch nh khái ni m v
u s n xu

s n xu t nông nghi

c bi t là

t trên.
c c a s t n t i và tái sinh

i k ti

Theo t ch
h p gi

c ng

n và ph bi n, quý báu nh t c a

u ki n không th thi

c a hàng lo t th h

t,

t t ng th v t ch t, bao g m c s k t

a hình và không gian t nhiên c a th c th v t ch
t ph m vi

t

t v t mang nh ng giá tr theo ý ni m c a con
ng g n v i m t giá tr kinh t

hi n b ng giá ti n trên m

di

m t ng h
thái và tài nguyên kinh t , xã h i c a m t t ng th v t ch

c th

chuy n quy n s h u.
ng tài nguyên sinh

t


4

t ph n di n tích c th c a b m
am

c m t (h , sông, su

m t cùng v

c ng m, t

nh ng k t qu ho
h ch

u, th
ml

ng, d ng

p tr m tích sát b

ng th c v t, tr

ng c

i,

i trong quá kh và hi n t

c, h th

l i (San n n,

ng xá, nhà c
t nhi u khái ni

ni m chung nh t có th hi

ng không gian có gi i h n, theo chi u th ng

ng, g m: Khí h u c a b u khí quy n, l p ph th
di n tích m

c ng m và khoáng s

ngang, trên m

t là s k t h p gi a th

các thành ph

a hình, th

c s ng c a xã h

Theo lu

m th c v t v i
i v i ho t

i [12].

t nông nghi p bao g m các lo

t tr

t lâm nghi

t nông nghi

t:

t tr ng cây

t nuôi tr ng th y s

nh c a chính ph

t s d ng vào m

ng v t,

t, theo chi u

ng gi vai trò quan tr

ng s n xu

mu

ng, th m th c v t

t làm

t nông nghi p là

n xu t, nghiên c u, thí nghi m v nông nghi p, lâm

nghi p, nuôi tr ng th y s n, làm mu i và m

o v , phát tri n r ng [1].

* M t s khái ni m liên quan
-

nh ti

cho m t ho c m t s lo i s d

l a ch

xu
i chi u nh ng tính ch t v n có c a v
tính ch

t/

tc

i nh ng

i yêu c u c n ph i có [8].
-

b

- LMU): Vùng nghiên c
b

b

v i nh

lo

t, ch

c tính và tính ch t riêng bi

- Lo i hình s d
tr ng s d

t, v

tc am

c

nh trên

nhi

d

a hình,

t (Land Use Type - LUT): Là b c tranh mô t th c
t v i nh

u ki n kinh t xã h i và k thu

c qu n lý s n xu t trong
nh [8].


5

- H th ng s d
b

t (Land Use System - LUS): Là s k t h p c

i hình s d

th ng s d

t (hi n t

ym im th

t - LUS có m t h p ph

H p ph

t h p ph n s d

c tính c a LMU, h p ph n s d

th ng s d

t là s mô t lo i hình s d

t.
tc ah

t (LUT) b i các thu c tính. Các

thu c tính c a LMU và các thu c tính c a

u

n tính thích h p

c

a. S d

t và các y u t

* Khái ni m s d
S d

ng t i s d

t

t

t là h th ng các bi n pháp nh

u hòa m i quan h

i-

t trong t h p v i các ngu
vào quy lu t phát tri n kinh t xã h i cùng v i yêu c u không ng ng
v ng v m t sinh thái, quy
thu c ph m trù ho
nh

ng chung và m

d

ng kinh t c a nhân lo i. Trong m

nh, vi c s d

t theo yêu c u c a s n xu

nh và b n
t

n s n xu t
i s ng c

vào

thu c tính t nhiên c

i vai trò là nhân t c a s c s n xu t, các nhi m

v và n i dung s d

c th hi n

-S d
s d

các khía c nh sau:

t h p lý v không gian, hình thành hi u qu kinh t không gian

t.
- Phân ph i h
u kinh t s d
- Quy mô s d

t s d

c s d ng, hình
t.
t c n có s t p trung thích h p, hình thành quy mô kinh

t.
- Gi m

s d

p, hình thành vi c s d

cách kinh t , t p trung, thâm canh [1].
* Các y u t
- Các y u t v

ng t i s d
u ki n t nhiên

t

t


6

Khi s d

m t không gian c

n vi c thích ng v i

u ki n t nhiên và quy lu t sinh thái t nhiên c

u t bao quanh

m

i lòng
t). Trong các y u t
u ki

u là nhân t
y

a hình, th

u ki n khí h
nông nghi

u c a vi c s d
ng và các nhân t khác [11].

ut

ng r t l n, tr c ti

n s n xu t

u ki n sinh ho t c

i. T ng tích ôn nhi u hay ít, nhi t

cao hay th p, s sai khác v nhi

v th i gian và không gian, chênh l ch

nhi

gi

c ti p

ng tr c ti

ng và phát tri n c a cây tr

u hay ít, b

ng trong vi c gi nhi
b o cung c

nh y u có ý

mc

m

c [11].

u ki

m

n s phân b , sinh

khác nhau gi

c bi

d

ng d

am

ng d

cao sao v i
u khác nhau, t

n s n xu t và phân b các ngành nông nghi p, lâm nghi
d c
ch

cs d

u cây tr ng, xây d
M

t nông nghi

ng ru ng th y l

a lý khác nhau có s khác bi t v

ngu

ng và hi u qu s d

t nhiên, t n d ng các l i th

l a
i hóa [9].

u ki n ánh sáng, nhi

u ki n t nhiên khác. Các y u t này

kh

a

ng r t l

,
n

t. Vì v y c n tuân theo các quy lu t c a
c hi u qu cao nh t v kinh t , xã h i

ng [9].
- Các y u t v kinh t , k thu t canh tác:
Bi n pháp k thu

ng c

ng,

v t nuôi, nh m t o nên s hài hoà gi a các y u t c a quá trình s n xu
phân b và tích lu

t kinh t

ng s n xu t, v th i ti t, v
minh c
s d

i s n xu t. L a ch
u vào nh

u ki

ng v

hình thành,

th hi n s hi u bi t v

i

ng và th hi n nh ng d báo thông
ng k thu t, l a ch n ch ng lo i và cách

c các m c kinh t

ra [6], [7].


7

ng d ng công ngh s n xu t ti n b là m
nông nghi

ng nhanh d a trên vi c chuy

th k 21, trong nông nghi
c

is d

n gi a

c ta, quy trình k thu t có th góp ph

t kinh t

y, nhóm các bi n pháp k thu

quan tr

d

m b o v t ch t cho kinh t

n 30%

c bi

t theo chi u sâu và nâng cao hi u qu s
t nông nghi p [6].

- Nhóm các y u t kinh t t ch c:
+ Công tác quy ho ch và b trí s n xu t
Th c hi n phân vùng sinh thái nông nghi p d
h

cao tuy
iv

ic

t, ngu

a hình, tính ch

u ki n t nhiên (khí

t, kh

c và th c v

p c a cây tr ng

phát tri n h th ng cây tr ng v t

nuôi h p lý, nh

, h p lý, t

u ki n thu n l i

n hành t p trung hóa, chuyên môn hóa, hi
nâng cao hi u qu s d

i hóa nh m

t nông nghi p [6], [7].

+ Hình th c t ch c s n xu t
C n phát huy th m nh c a cá lo i hình t ch c s d
s n xu t, th c hi

t trong t ng c

ng hóa các hình th c h p tác trong nông nghi p, xác l p

m t h th ng t ch c s n xu t phù h p và gi i quy t t t m i quan h gi a các hình
th
+ Các y u t v xã h i
H th ng th

ng và s hình thành th

s n. Ba y u t ch y u
t, và th

ng
ng cung c

t nông nghi p, th

n hi u qu s d
u vào và tiêu th s n ph

ng nông

t cây tr ng, h s
u ra [10].

+ H th ng chính sách
S

nh chính tr - xã h i và các chính sách khuy

tri n s n xu t nông nghi p c

c.

Nh ng kinh nghi m, t p quán s n xu t nông nghi
các ch th

ms d

t b n v ng

cc a


8

FAO cho r ng, 184,75
b ot

t,

phát tri n b n v ng trong nông nghi p chính là s

c, các ngu

ng và th c v t, không b

thu t thích h p, sinh l i kinh t và ch p nh

ng, k

c v m t xã h

c nh ng ch tiêu c th cho nông nghi p b n v ng là:
- Th a mãn nhu c

n cho th h v s

ng, ch

ng và

các s n ph m nông nghi p khác.
- Cung c p lâu dài vi

thu nh

u ki n s ng t t cho nh ng

i tr c ti p làm nông nghi p.
- Duy trì và có th
nhiên, kh

ng kh

n xu t c

n xu t c a các tài nguyên tái t

c

tài nguyên thiên
c không phá v ch

và cân b ng t nhiên, không phá v b n s

xã h i c a c

ng s ng nông thôn ho c không gây ô nhi

- Gi m thi u kh

t

-

ng [19].
p, c ng c lòng tin cho

nông dân [11].
Theo Smyth và Dumanski s d
- Duy trì, nâng cao s

t b n v ng ph i tuân theo 5 nguyên t c.

ng (hi u qu s n xu t).

- Gi m t i thi u m c r i ro trong s n xu t (an toàn).
- B o v ti
v i ch

n tài nguyên t nhiên ch ng l i s

i

c (b o v ).
- Kh thi v m t kinh t (tính kh thi).

-

c s ch p nh n c a xã h i.
c coi là tr c t c a s d

c n ph

n v ng và là m c tiêu

c. Chúng có m i quan h v i nhau n u th c t di

nh ng m c tiêu trên thì kh

n v ng s

m c tiêu mà không ph i t t c thì kh
V n d ng các nguyên t
là b n v ng ph

c m t hay vài

n v ng ch mang tính b ph n [18].
trên,

Vi t Nam m t lo

c coi

c 3 yêu c u.

- B n v ng v kinh t : Cây tr
ng ch p nh n.

c, n u ch

ng b v i

t cao, ch

ng t

c th


9

H th ng s d ng ph i có m
u ki
ch th

t sinh h c cao trên m c trung bình
u không s không c

t sinh h c bao g m các s n ph m chính và ph ph

v i cây tr ng là g , h t, c i, qu
V ch

i

l i).

ng, s n ph m ph

t tiêu chu n tiêu th t

c và xu t kh u, tùy vào m c tiêu t ng vùng [1], [6].
T ng giá tr s n ph
qu kinh t

di

ng nh t c a hi u

i v i m t h th ng s d

t. T ng giá tr trong m t g

chu k ph i trên m c bình quân c a vùng, n
s không có lãi, lãi su t ph i l

im

i s n xu t

t ti n vay v n ngân hàng [1], [6].

- B n v ng v m t xã h
lao

n hay c

is

ng, phù h p v i phong t c t p quán c

c

i dân.

ng nhu c u thi t y u c a nông h là vi
mu

u, n u h

n l i ích lâu dài (b o v

c n th a mãn nhu c

c,

n ph

c a nông dân [1].

N i l c và ngu n l c c
t ph

c t ch

giao và r
S d

i phát huy. V

t mà nông dân có th

cc

c

th hi n b ng gi m thi

c và t p quán

ng ng h [1].

ng: Lo i hình s d

ns

tb ov

t và b o v

màu m
t. Gi

tm

+

+

ng th

t s b n v ng n u phù h p v i n

- B n v ng v

+

s d ng

c khoán v i l i ích các bên c th [1].

cl is

c

c

c

i m c cho phép [1].
u b t bu

che ph t i thi u ph

i v i qu n lý s d

t b n v ng.

ng an toàn sinh thái (>35%).

ng sinh h c bi u hi n qua thành ph n
ov

tt

nv

c


10

Ba yêu c

i hình s d

t

th i

m hi n t i. Thông qua vi
nh

có

ng phát tri n nông nghi p
Tóm l

t ng vùng [1].

i v i s n xu t nông nghi p vi c s d

duy trì các ch
tr ng m t cách

m b o kh

nh, không làm suy gi

và vi c s d

t b n v ng ch

t không gây

ng x

c

n xu t c a cây

iv
n ho

i gian

ng s ng c

i.

n xu t nông nghi p
n s t n t i và phát tri n c a xã h i loài
t nhiên, là ti

cho m i quá trình s n xu

ng v
là

i

ng trong quá trình s n xu t nông nghi
ng b i l

con n

ng vào cây tr ng, v

ng c a

t o ra s n ph m. Bên c

ng thông qua vi
c tính t nhiên c

i th c hi n các ho

t l i d ng m t cách ý th c các
c, hóa h c, sinh v t h c và các tính ch t khác

ng vào giúp cây tr ng t o nên s n ph m [12].
n ph m c a thiên nhiên, có tính ch
không gi ng b t k m

n nó

u s n xu

phì, gi i h n v

di n tích, có v trí c

u v i th i gian n u bi t s

d ng h p lý [12].
-

t là kho ng không gian lãnh th c n thi

trong các ngành kinh t qu c dân và ho

ng c

- Trong nông lâm nghi

i v i m i quá trình s n xu t

i [11].
u s n xu t ch y

bi t không th thay th

t còn có hai ch

c
c

bi t quan tr ng:
ng ch u s
xu

ng tr c ti p c

i th c hi n các ho
t o ra s n ph m.

ng c

i trong quá trình s n
ng vào cây tr ng v t


11

+ Tham gia tích c c vào quá trình s n xu t, cung c p cho cây tr
mu i khoáng, không khí và các ch
và phát tri

ch

tg

ng s n ph m ph thu

2.1.2.2. V

ng c n thi t cho cây tr

ng

thành m t công c s n xu

t và

phì c

dùng trong nông nghi p ch

t. Trong t t c

u s n xu t

t m i có ch

hi u qu s d

a. V

c,

u qu s d

hi u qu s d

t

t

Hi u qu là m t ph m trù khoa h c ph n ánh quan h so sánh gi a k t qu và
chi phí b

c k t qu

t th i k nh

nh [1].

S d ng các ngu n tài nguyên có hi u qu cao trong s n xu
phát tri n nông nghi p b n v ng là xu th t t y
làm rõ b n ch t c a hi u qu c

iv

mb o

c trên th gi i.

nh rõ s khác nhau và m i quan

h gi a k t qu và h qu . K t qu , mà là k t qu h u ích, là m
t o ra do m

ng v t ch t

c bi u hi n b ng nh ng m c tiêu do tính ch t

mâu thu n gi a ngu n tài nguyên h u h n v i nhu c
ph i xem xét k t qu

ct

i mà ta

nào? Chi phí b

l i k t qu h u ích hay không? Chính vì th
xu t không ch d ng l i
công tác ho

vi

t qu ho

ng s n

t qu mà còn ph

ng

ng s n xu t kinh doanh t o ra s n ph

S d

t nông nghi p có hi u qu cao thông qua vi c b

tr ng, v t nuôi là m t trong nh ng v

b c xúc hi n nay và h u h

u cây
c trên

th gi i. Nó không ch thu hút s quan tâm c a các nhà khoa h c, các nhà ho ch
nh chính sách, các nhà kinh doanh nông nghi p mà còn là s mong mu n c a
nông dân, nh

i tr c ti p tham gia vào quá trình s n xu t nông nghi p [13].

S d
quan h

u qu là h th ng các bi n pháp nh
i-

t trong t h p các ngu

vào nhu c u c a th
s n ph

u hòa m i

ng, th c hi
t

nh m làm cho s n ph m có tính c

ng hóa cây tr

l a ch n các
u áp d ng công ngh m i
t trong nh

u ki


12

phát tri

c n n nông nghi p h

ng th i phát huy t

ng và xu t kh u có tính

ng c

t nh

nh và b n v ng,

t t i hi u qu kinh t , xã h i,

ng cao nh t [5].
u qu s d

t

u qu s d

iá trên ba khía

c nh: Hi u qu v m t kinh t s d
m

t, hi u qu v m t xã h i và hi u qu v

ng.
* Hi u qu kinh t
Hi u qu kinh t là khâu trung tâm c a t t c các lo i hi u qu , nó có vai trò

quy

i v i các lo i hi u qu khác. Hi u qu kinh t là lo i hi u qu có kh
i chính xác và bi u hi n b ng h th ng các

ch tiêu [8].
Có nhi

nhau

m khác nhau v hi u qu kinh t

b n ch t c

chi phí nh

i s n xu t mu

nh, nh

c k t qu ph i b ra nh ng
c, v t l c, v

c v i chi phí b
hi u qu là s t

u th ng nh t v i

c k t qu

t qu

có hi u qu kinh t . Tiêu chu n c a

t qu v i m
c k t qu nh

t

c ho c t i thi u hóa

nh [7].

Hi u qu kinh t là ph m trù chung nh t, nó liên quan tr c ti p t i s n xu t
nông nghi p và t i t t c các ph m trù và các quy lu t kinh t khác. Vì v y, hi u
qu kinh t ph

c ba v n

M t là, m i ho

ng c a con

ng l c phát tri n c a l
tri

:
u tuân theo quy lu
ng s n xu

is

u ki n quy

i m i th

Hai là, hi u qu kinh t ph
th

ti t ki m th i
nh phát

i.
m c a lý thuy t h

m c a lý thuy t h th ng cho r ng n n s n xu t xã h i là m t h

th ng các y u t s n xu t và các quan h v t ch t hình thành gi
i trong quá trình s n xu t.

i v i con


13

Ba là, hi u qu kinh t là m t ph m trù ph n ánh m t ch
ng kinh t b
c

ng c a các ho t

ng các ngu n l c s n có ph c v cho l i ích

i. Do nh ng nhu c u v t ch t c

nâng cao hi u qu kinh t là m
Hi u qu kinh t

i khách quan c a m i n n s n xu t xã h i.

c hi u là m

ng chi phí b ra trong ho
là ph n giá tr
các ngu n l

ng k t qu

t

ng s n xu t kinh doanh. K t qu

c c a s n ph

c

ng chi phí b ra là ph n giá tr c a

u vào. M

n xét c v ph n so sánh tuy

i và

i quan h ch t ch gi

t

c m t gi i pháp kinh t k thu t có hi u qu kinh t
a k t qu

c và chi phí ngu n l

Vì v y b n ch t c a ph m trù kinh t s d
nh

nh s n xu t ra m t kh

kinh phí v v t ch

t

t là v i m t di

ng c a c i v y ch t nhi u nh t v
ng th p nh t nh

ng nhu c

v t ch t xã h i [9].
* Hi u qu xã h i
Hi u qu xã h i là ph m trù có liên quan m t thi t v i hi u qu kinh t và th
hi n m c tiêu ho

ng kinh t c

i, vi

hi u qu xã h i còn g p nhi

ng hóa các ch tiêu bi u hi n
y u ph n ánh b ng các ch tiêu

mang tính ch

ng,
, lành m

Trong s d
nh b ng kh
vi

i [8].

t nông nghi p, hi u qu v m
o vi c làm trên m t di

nh ch

i ch y

c xác

t nông nghi p [14]. Hi n nay,

u qu xã h i c a các lo i hình s d

t nông nghi p là v n

c nhi u nhà khoa h c quan tâm.
* Hi u qu

ng

Trong quá trình s n xu t nông nghi p, hi u qu
tính lâu dài, v

m b o l i ích hi n t i mà không làm

lai, nó g n ch t v i quá trình khai thác, s d ng và b o v
ng sinh thái. C th là: Lo i hình s d

t ph i b o v

ng là hi u qu mang
ng x
t và môi
màu m c a


14

cs
t i thi u ph

tb ov

che ph

ng an toàn sinh thái (>3

ng sinh h

c bi u hi n

qua thành ph n loài [4].
Hi u qu

i hi u qu

u ki n hi n nay. M t ho
ng

ng

làm

ng h c r t quan

ng s n xu

c coi là hi u qu thì ho

ng x

c, không khí, không

ng x

ng sinh h c [8].

Hi u qu
h

c phân theo nguyên nhân gây nên, g m: Hi u qu hóa

ng, hi u qu v

ng và hi u qu sinh h

ng [13].

Hi u qu hóa h

hóa h c

trong nông nghi

c s d ng phân bón và thu c b o v th c v t trong

quá trình s n xu t cho cây tr
gây ô nhi

ng t

t cao và không

ng [13].

Hi u qu sinh h
gi a cây tr ng v
s d

ng

c th hi n qua m

ng qua l i

t, gi a cây tr ng v i các lo i d ch h i trong các lo i hình

t nh m gi m thi u vi c s d ng hóa ch t trong nông nghi p mà v n
cm

ra [13].

Hi u qu v

c th hi n thông qua vi c l i d ng t t nh t tài

Ánh sáng, nhi

nguyên khí h
cs

Các ki u s d

t

u vào [13].
S d ng h p lý, hi u qu cao và b n v ng ph i quan tâm t i c ba hi u qu
u qu kinh t là tr ng tâm, không có hi u qu kinh t thì không có

ngu n l
xã h

th c thi hi u qu xã h

c l i, không có hi u qu

ng thì hi u qu kinh t s không b n v ng [14].

-

a Docutraiev cho r

c n nghiên c u kh
y u t quy

nh giá tr c

nhiên c

u qu

t. Theo ông, kh

t và s thu th p t

t.

nhiên c

t là


15

a Docutraiev d a vào nh ng lu
+ Nh ng y u t

t và ch tiêu c a chúng

m sau:
nh ng vùng khác nhau

thì khác nhau.
+ Nh ng y u t

td

quan ch t ch v

t cây tr

Nh ng y u t
+ Lo

y u là nh ng y u t có m i liên
c th hi n giá tr

ib

m.

t ch y u có th là:

t theo phát sinh.

+ Nh ng s li u phân tích v tính ch

t (tính ch t hóa h c, lý h c và các

d u hi u khác).
Vi c l a ch n các y u t
u ki n khí h

tc

mm iv

cao. N i dung lu

t l n th X t

t c a Rozop và c ng s
m c a Rozop bao g m nh
t ph i d

các y u t

t
c trình bày và nh t trí

m sau:
a lý, th

ng khác nhau và có

t khác nhau.
t ph i d

m cây tr ng.

+ Cùng m t lo i cây tr ng, cùng m t lo
toàn nh ng tiêu chu

áp d ng hoàn

t c a vùng này cho vùng khác.
t ph i d

+ Có m t m

thâm canh.
t ch gi a ch

- Theo Ruanell, nhà th

is d

t cây tr ng.

ng h

su t cây tr ng g p r t nhi
bi t c

phù h p v i

u ki n kinh t - xã h i c a vùng.

- T i h i ngh Qu c t v
lu

c hoàn thi

t cây tr ng bi u hi n c s hi u
t. B i v

t ch

c s d ng

phì c a các lo
giá
th o

ch

c th gi i (FAO)

t" và công b

i ngh
t c a FAO,

c các nhà khoa h c

t
t hàng

Rome d
u b sung


16

và công b

t

Tài li u này

c nhi

- Frameword for land Evaluation).

c nghiên c u và ng d ng cho

Theo FAO, vi

t cho các vùng sinh thái ho c các vùng lãnh th

khác nhau là nh m t o ra m t s c s n xu t m i,
v

c nhìn nh

m t di n tích b m t c

nh, b n v ng và h p lý. Vì

m tv

u ki

i

i,

y, theo lu

nt
t ph

m này thì nh ng tính ch t

h p, có vai trò tác

c. V n

c xem xét trên ph m vi r t
u ki n t nhiên, kinh t và
t có th

ng ho c

quan tr ng là c n l a ch n ch tiêu

ng tr c ti p và có

2

t thích

Nam

82.271,12nghìn

nhiên là

t nông nghi p là 48.035,07 nghìn ha trong t ng di n
t s n xu t nông nghi p chi m 42.253,01nghìn ha trong t ng s

s n xu t nông nghi

chi m 184,75 nghìn ha c

t

t lâm nghi p có 630,99 nghìn ha, t nuôi tr ng thu s n là

4.966,32 nghìn ha trong t ng di

Vi

c

i v i vùng nghiên c u.

n ngày 1/1/2013 Vi t Nam có t ng di n tích t

tích t

ng

ch ng m c mà nh ng thu c tính này có nh

r ng, bao g m c không gian và th i gian, c n xem xét c

ng

nh ho c thay

ng v t, th c v t, nh

n vi c s d ng v

xã h

a lý, là

cc

a ch t, th

n nay c

ng,

nh v m

t v i nh ng thu

i có tính ch t chu k có th d
không khí, lo

n ngày nay.

t nông nghi

t nông nghi p khác

t s n xu t nông nghi p Hi n tr ng s d

c th hi n qu b ng 2.1.

a


17

STT

M c dích s d ng d t

Mã

Di n tích
01/01/2013

(1)

(2)

(3)

(4)

T ng di n tích t nhiên

82.271,12

So v i 01/01/2012
Di n tích 01/01/2012
m(-)
(5)(6) = (4)-(5)

82.271,120,00

1

t nông nghi p

NNP 48.035,07

48.401,58-366,51

1.1

t s n xu t nông nghi p

SXN

42.253,01

42.588,86-335,85

1.1.1

t tr

CHN 41.813,85

42.149,38-335,53

1.1.1.1

t tr ng lúa

LUA 39.489,86

39.809,82-319,96

1.1.1.2

tc

COC 52,24

52,240,00

1.1.1.3

t tr

HNK 2.271,75

2.287,32-15,57

1.1.2

t tr

CLN

439,16

439,48-0,32

1.2

t lâm nghi p

LNP

630,99

624,426,57

1.2.1

t r ng s n xu t

RSX

156,62

156,620,00

1.2.2

t r ng phòng h

RPH

72,27

64,477,80

1.2.3

tr

RDD 402,10

403,33-1,23

1.3

t nuôi tr ng thu s n

NTS

5.003,49-37,17

1.4

t nông nghi p khác

NKH 184,75

c d ng

4.966,32

184,81-0,06
(Ngu n: T ng c c th ng kê)

Qua b ng s li u trên cho ta th y di

i

thu c lo i th p nh t th gi i. Ngày nay v i áp l c v dân s và t
di

c ta ngày càng gi

v y, v

mb

ngày càng gi

c bi t là di

hóa
t nông nghi p. Vì

c, th c ph m trong khi di
t áp l c r t l

t nông nghi p càng tr nên quan tr

Vi t Nam

t nông nghi p

c s d ng hi u qu ngu n tài
iv

c ta.