Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển kinh tế nông hộ tại địa bàn xã Phúc An huyện Yên Bình tỉnh Yên Bái (Khóa luận tốt nghiệp)

i

--------------o0o--------------

:
NGHIÊN C U TH C TR

XU T GI I PHÁP PHÁT TRI N

KINH T NÔNG H

T

A BÀN XÃ PHÚC AN,

HUY N YÊN BÌNH, T NH YÊN BÁI

: Chính quy
Chuyên ngành :
Khoa

:
: 2011 - 2015


ii

--------------o0o--------------

:
NGHIÊN C U TH C TR

XU T GI I PHÁP PHÁT TRI N

KINH T NÔNG H

T

A BÀN XÃ PHÚC AN,

HUY N YÊN BÌNH, T NH YÊN BÁI

: Chính quy
Chuyên ngành :
: K43 - KTNN
Khoa

:
: 2011 - 2015
.


i

L IC
c s nh t trí c a Ban giám hi

i h c Nông Lâm Thái

Nguyên, khoa Kinh t và Phát tri n nông thôn, th y gi

ng d n PGS.TS.

n hành th c hi n khóa lu n t t nghi p v
Nghiên c u th c tr

tài:

xu t gi i pháp phát tri n kinh t nông h t

a

bàn xã Phúc An, huy n Yên Bình, t
Trong quá trình th c t p và hoàn thành khóa lu n t t nghi
c r t nhi u s

ch b

n

ng d n t

ih

a các th y

c bi t là các th y cô giáo khoa

Kinh T và Phát tri

y d , dìu d t em trong nh

ng. Em xin bày t sâu s

n th

ct pt i

ng d

ng d n, ch b o em t

,

em có th hoàn thành t t bài khóa lu n

ng th i, em xin chân thành c

vi c t i
c

và t

ki n thu n l i cho em trong su t th i gian th c t p. Cu
lòng bi

ct

ng viên, giúp

tài trong su t th i gian v a qua.

Tuy nhiên, do th i gian và kh

n nên khóa lu n t t nghi p c a

em không tránh kh i nh ng thi u sót. Em mong nh
các th y cô giáo và các b

c bày t

i thân và b

em hoàn thành t t vi c h c t p, nghiên c

u

cs

khóa lu n t t nghi p c

nc a
c hoàn thi

M t l n n a em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày 03 tháng 06
Sinh viên

Phùng Th Ánh

ii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 3.1: S

ng h nghiên c

a bàn xã Phúc An ....................................26

B ng 4.1: Tình hình s d

- 2014) .......32

B ng 4.2: Tình hình dân s và l

ng c

- 2014) 34

B ng 4.3: Tình hình s n xu t ngành tr ng tr t c a xã (2012 - 2014) .......................37
B ng 4.4: Tình hình s n xu

a xã (2012 - 2014) ......................38

B ng 4.5: M t s thông tin chung v h

u tra.....................................................41

B ng 4.6: C u trúc dân t c trong các h

u tra phân theo các thôn......................41

B ng 4.7: S h

u tra phân theo thôn và nhóm h

B ng 4.8: Nhân kh

ng c a nhóm h

B ng 4.9: S
viên trong nhóm h

.............................42
.........................43

p và phi nông nghi p c a các thành
u tra .............................................................................44

B

c a các nhóm h

B ng 4.11: Di

t canh tác theo thôn và nhóm h

B ng4.12: Di

t r ng theo thôn và nhóm h

B ng 4.13: S d

t s n xu t các cây tr ng c a h

B ng 4.14

a các h

....................46
...........48
..................49
...............49
................................51

B ng 4.15: Giá tr s n xu t kinh doanh ngành tr ng tr t c a thôn theo các nhóm h
.............................................................................................53
B ng 4.16: Bình quân thu nh p t tr ng tr t ............................................................54
B ng 4.17: K t qu s n xu t kinh
a thôn theo các nhóm
h
........................................................................................55
B ng 4.18: Bình quân thu nh p t

............................................................55

B ng 4.19: K t qu s n xu t kinh doanh và các ho
ng phi nông nghi p c a các
nhóm h

..............................................................................57


iii

B ng 4.20: Bình quân thu nh p ho
ng nông nghi p c a nhóm h
2014 ..................................................................................................................58
B ng 4.21: So sánh gi a thu nh p t tr ng tr

...........59

B ng 4.22: Bình quân thu nh p ho
ng phi nông nghi p c a nhóm h
u tra
..........................................................................................................59
B
B

ng c a các nhóm h
mm

my

, thách th c c a các h

.......61
u tra.....65

iv

DANH M C CÁC T
BQ

VI T T T

: Bình quân

CC

u

CNH

: Công nghi p hóa

CN

: Công nghi p

CN-TTCN : Công nghi p- ti u th công nghi p
DT

: Di n tích
ng
tính
ih c
: Hi

i hóa

KHKT

: Khoa h c k thu t

KT-XH

: Kinh t xã h i
ng

NN

: Nông nghi p

NS

:

UBND

: y ban nhân dân

SX- NN

: S n xu t nông nghi p

SL

:S n

SL

:S

SX

: S n xu t

TTCN

: Ti u th công nghi p

TBC

: Trung bình chung

t

ng
ng


v

M CL C
Trang

...................................................................................................1
..................................................................................................... 1

........................................................................................................ 3
......................................................................................... 3
............................................................................................................... 3
............................................................................................................... 3
............................................................................................................... 4
............................................................................. 4
.................................................................................................... 4
1.5.

................................................................................................... 4
................................................................................................................ 5
........................................................6
...................................................................................... 6
.................................... 6
.................................................... 8
.......................................................................................... 9
g dân .................................................................................................. 10
.................................................................... 11
................................................................................................ 11
............... 12
................................................................................................ 15
...................................................................................................................................... 15
..................................................... 20

nói chung và xã Phúc An nói riêng........................................................................................ 21
.....23
.................................................................................. 23


vi

................................................................................................... 23
3.1.2. Ph

...................................................................................................... 23
........................................................................................ 23
.................................................................................................... 23
....................................................................................................... 23
................................................................................................. 24
.................................................................................. 24
................................................................................... 24
............................................................................................ 26
.................................................................................... 26
................................................................................... 27
.................................................................. 27
.......................... 27
.................. 28
......................................29
......................................... 29
......................................................................................................... 29
................................................................................................ 31
-2014 .................. 37
-

....................... 39
.................... 40
... 40

...................................................................... 43
4.2.3. Tình hình s

................................................... 49
..................................................................... 50
....................................................... 53
..................... 58
............................................................................................................ 60
.......................................................................................................... 60


vii

4.3.2. Phân tích SWOT ........................................................................................................... 65
4.3.3
xã Phúc An............................................................................................................................... 65

.................................................................................67
r
r

67
......................................... 67
.......................................... 67
.................................................. 68
............................... 69
................... 69
................................ 76

........................................................................................................................... 78
............................................................................................................................. 81
......................................................................................83

.............................................................................................................................. 83
................................................................................................................... 84


1

c ta, kinh t h

i qua nhi

c s xác l p vai trò là m
Nh ng ch

n

kinh t t ch trong nông nghi p và nông thôn.

t sách c

c trong công cu

gi i phóng h nông dân kh i s trói bu c c
xu t kinh doanh c a mình, tr c ti
vi

h làm ch quá trình s n

im tv

c nhi u thành t u t m t

tr

th

ng...vì v y kinh t t

c ph i nh p kh u g o vi

hai trên th gi i v xu t kh u g

kh

im

ng th

xu t

u v xu t kh u cà phê và h
Vi t Nam v

nh p kinh t , nh

dân s n xu
t qu

hai th gi

ik h i

c còn khiêm t n. S

ng xu t kh

ng th

ng còn th p. T tr

is

i dân nông thôn v n còn nhi
c phát tri n

nh h

- Nông nghi p nông thôn luôn là v
nh

c tháo g , KT -

tr ng y u c a m i qu c gia, k c

phát tri n cao. Nó là m t trong nh ng hai ngành s n

xu t v t ch t quan tr ng c a n n kinh t , là khu v c SX ch y
i s ng xã h i, là th

m b o vi c làm

ng r ng l n cung c p nguyên li u và tiêu th s n ph m

c a n n kinh t , là nguôn nhân l
c bi

công nghi p.
c vào h i nh p kinh t qu c t , m t nhu c u t t y u

t ra cho kinh t nông nghi p là xóa b vi c s n xu t manh mún, nh l , phân tán.
H nông dân tr
th

kinh t t ch , ho

is

u ki n cho m

chính, th ch t, trí tu , k
nhân c a m i h nông dân l

u ti t c
c tài

n m nh m

c c a m i cá

v n li ng, tài s n tích lu , s

2

ng nhân l

n kinh nghi

chênh l ch

v thu nh p và m c s ng hay s

u không th tránh kh i.

y, kinh t h nông dân là m
XS - NN, nó góp phân gi i quy t v

kinh t

c thù và phù h p trong

làm vi c và xây d ng cu c sông m i

ng nhu c u ngày càng cao và phong phú c

iv

th c, th c ph m.
n kinh t nông h v n còn nhiêu m t t n t i: S n
xu t trong kinh t h hi n nay ch y u là ho

ng SX - NN, s n xu

ng

n m nh, nó còn mang n ng tính t cung t c p,
k thu t s n xu

công, mâu thuân gi

và thi u vi c

làm, k t h p v i tính th i v trong nông nghi p t o ra hi
p, s n xu t khó tiêu th
gây t n th t l

n nông s

pc

n
n t t sau thu ho ch
i dân. SX - NN v n còn

tình tr ng l y công làm lãi.
Xã Phúc An là m t xã nghèo thu c huy n Yên Bình, t

i

s ng c a nhân dân ch y u ph thu c vào s n xu t nông nghi p. Bên c nh nh ng
u ki n thu n l

phát tri n kinh t nông h

n nhân l c có

s n,s quan tâm c
h nông dân

xã Phúc An trong quá trình phát tri

t

n. Song bên c

t n t i trong s n xu
c p thi

c nh ng thành

n không tránh kh i nh
i s ng c
o c n ph i quan tâm.V y tình hình phát tri n

c a kinh t nông h
kinh t nông h

ng thu n l

tri n

nào? nh ng y u t nào

n phát tri n

kinh t nông h
nào?
Xu t phát t nh ng v
ti p c n và h c h i kinh nghi
t , ban giám hi

mt

u ki n

ng th i v n d ng các ki n th

c vào th c

c bi t là khoa Kinh T


3

& Phát Tri

u ki n cho tôi v th c t p t i xã Phúc An -

huy n Yên Bình - t nh Yên
Tìm hi

p trung vào 4 n i dung chính là:

u kinh t nông nghi p c

Nh ng thu n l

n kinh t nông h t

u qu c a m t s mô hình kinh t nông h
Th c tr ng và gi i pháp pháp phát tri n kinh t nông h c
Phát tri n kinh t nông h là m

n, nó là lo i hình ph bi n

c áp d ng trong quá trình s n xu t nông nghi p nông thôn hi n nay, nó c

c

b ng các chính sách h p lý, góp ph n khai thác m t cách có
hi u qu và b n v ng ti

p góp ph n c i thi

y tôi quy

nh ch

tài: Nghiên c u th c tr

gi i pháp phát tri n kinh t nông h t

i s ng
xu t

a bàn xã Phúc An, huy n Yên Bình,

t

- Nghiên c u

c th c tr ng phát tri n c a kinh t nông h

trong th i gian qua. T

i pháp mang tính thi t th

quy t các v

i

y phát tri n kinh t nông h t i xã Phúc An trong

th i gian t i.
1.

M c tiêu nghiên c u c
kinh t nông h t

tài này là tìm hi u

a bàn xã Phúc An, t

tri n kinh t nông h t

c th c tr ng phát tri n

xu t gi i pháp ch y u nh m phát

trong th i gian t i.

1.3.2.
- Tìm hi u

c

-

c th c tr ng phát tri n kinh t nông h t

- Phân tích
kinh t nông h .

u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a xã Phúc An.

cy ut

ng, thu n l

a bàn xã Phúc An.
n

4

-

xu t

c

ng m t s gi i pháp ch y u

u qu

phát tri n kinh t h nông dân xã Phúc An trong nh

p theo.

1.4.
1.
- Nghiên c u tìm hi

u ki n KT - XH c

viên kh o sát th c t , áp d

cho sinh

lý thuy t vào th c ti n, h c h i kinh nghi n

truy n th ng c

c luy n t

c

ng.

- Quá trình h c t p t t nghi

u ki n ti p c n v i

th c t , giúp sinh viên c ng c thêm ki n th c k

c trang b

ng th i

i v n d ng chúng vào th c t có hi u qu nh t.
- Nâng cao ki n th

c h c và rút ra kinh nghi m th c t ph c v cho

công tác sau này.
-

c, rèn luy n k

thu th

nghiên c u khoa h c s lý s li u và vi t báo cáo cho m i sinh viên.
1.4.2.
-

tài có th là c

kh c ph c nh ng v

b t c p mà kinh t h

g p ph i.
-

c th c tr ng s n xu t kinh t c

-

i dân trên xã Phúc An.

phát huy ti

m nh, gi i quy t nh ng

ng i nh m phát tri n kinh t h ngày càng hi u qu và b n v ng.
- Là tài li u tham kh
c

i dân t

nông dân trong th i gian t

n kinh t h
n lý, l

phát huy ti

o các ban ngành

m nh, gi i quy t nh ng khó

ng i nh m phát tri n kinh t h ngày càng hi u qu và b n v ng.
1.5.
tài góp ph n h th ng hóa và làm sáng t thêm nh ng v
th c ti n v th c tr ng và gi i pháp phát tri n KT-XH
c tr ng và gi i pháp phát tri n kinh t h

lý lu n và

Phúc An. Giúp phân tích
xu


5

ng và m t s gi i pháp ch y u nh m phát tri n kinh t xã Phúc An, huy n Yên
Bình, t nh Yên Bái.
1.6.
PH N 1: M

u

PH N 2

lý lu n và th c ti n.

PH N 3

ng, n

u.

PH N 4: K t qu nghiên c u và th o lu n.
PH N 5: M t s gi
nông h t

ng ch y u nh n phát tri n kinh t

a bàn xã Phúc An, huy n Yên Bình, t nh Yên Bái.

K t lu n - Ki n ngh


6

N2

2.1.
2.1.1.
2.1.1.1. Khái ni n h
H

n t n t i và phát tri n. Tr i qua m i th i

k kinh t khác nhau, h và kinh t h

c bi u hi
S ho

nhau song v n có b n ch

i nhi u hình th c khác

ng s n xu t kinh doanh c a các

c g ng làm sao t o nhi u c a c i v t ch

nuôi s ng

[1].
* Có nhi u khái niên v h :
Theo t

n chuyên ngành kinh t và t

n ngôn ng

i cùng sông chung trong m t mái nhà, nhó

H là t t c nh ng
m nh

i

cùng chung huy t t c và nh
Theo liên h p qu

H là nh

i cùng s

i m t mái

t ngân qu
- Anh) trong tác ph m c a mình cho r n
là m

t nhiên t o ngu

i bi u

H th ng th gi i

thu

) Là simth (1985 - Martin và Beitell

H là m

(19985)) có b

H

m b o quá trình tái s n xu t ngu n

ng thông qua vi c t ch c ngu n thu nh
Raul Ituna -

i h c T ng h p Lioobon khi nghiên c u

c

m ts
H là t p h p nh

i có chung huy t t c có quan h m t thi t v i

nhau trong quá trình sáng t o ra v t ph
c

ng

b o t n chính b n thân c a h và

ng [12].
là nêu nh ng khía c nh v khái ni m h tiêu bi u nh t, khía c nh

nay hay khía c nh khác ho c khái quát
T các khái ni m trên cho th y h

c hi

n còn ch d

ng nh t.


7

-

c h t, h là m t t p h p ch y u và ph bi n c a nh ng thành viên có

chung huy t thông, tuy v

ng h p thành viên c a h không

ph i cùng huy t th

n và

thành viên trong h công nh n cùng chung ho
- H

ng nh t v

là m

ng ý c a các

ng kinh t

c dù cùng chung huy t th ng b i vì h

kinh t riêng, cò

(Ví d

cs

có th không ph i là là m

kinh t

u th h cùng chung huy t th ng, cùng chung m t mái nhà
n sinh s ng và ngân qu l

pv

2.1.1.2. H nông dân
H nông dân là các h

Tác gi
nghi p, t ki m sinh nhai trên nh ng m
ng c

s n xu

ch y

t c a mình, s d ng ch y u s c lao

ng n m trong h th ng kinh t l

i s tham gia c c b vào các th

ng v i m

không hoàn h o cao [8].
ào Th Tu n (1997) cho r

y u ho
ho

ng ho t

ng nông nghi
ng phi nông nghi p

ng, bao g m c ngh r ng, ngh cá và các
nông thôn [5].

Theo nhà khoa h
t xã h i, là hình th c kinh t

H nông dân là nh ng h ch

ng (1993) cho r

Nông h là t bào kinh

trong nông nghi p và nông thôn [3]

Còn theo nhà khoa h c Nguy

u tra nông thôn

H nông nghi p là nh ng h có toàn b ho c 50% s lao
ng xuyên tham gia tr c ti p ho c gián ti p các ho
nuôi, d ch v nông nghi

ng tr ng tr

t, th y nông, gi ng cây tr ng, b o v th c v

ng ngu n s ng chính c a h d a vào nông nghi
Nghiên c u khái ni

[2]

h nông dân c a các tác gi và theo nh n

th c cá nhân tôi cho r ng:
H nông dân là nh ng h s ng

nông thôn có nghành ngh s n xu t chính là

nông nghi p, ngu n thu nh p ch y u là ngh nông, ngoài ra h có tham gia các
ho

ng phi nông nghi

ch v , ti u th công nghi

M t s khái ni m v kinh t h nông dân.


8

2.1.1.3. Kinh t h nông dân
Kinh t h nông dân là m t hình th c kinh t
lâm nghi

c hình thành và t n t

v n...c

n và t ch trong nông -

s d

ng, ti n

[1].
Tóm l i, có th th y kinh t h nông dân là m t hình th

n và t ch

trong nông nghi p. Nó hình thành phát tri n m t cách khác quan, lâu dài d a trên s
u các y u t s n xu t, là lo i hình kinh t có hi u qu , phù h p v i s n xu t
nông nghi p, thích ng, t n t i và phát tri n trong m i ch

kinh t xã h i

2.1.1.4. Khái ni n v phát tri n
phát tri n

Trong nh ng thu t ng khoa h
lên m

c bi u th

n trình

v m t v t ch t l n tinh th n. Quá trình phát

tri n c a xã h i bao g m c phát tri n kinh t
y có th

i và chính tr .
Phát tri n là m

phát tri

ng m c s ng c

i

.

2

n.
Kinh t h là hình th c t ch c s n xu t nông nghi p ch y u c a n n s n xu t

hàng hoá, vì v y nó có vai trò h t s c to l n trong vi c s n xu
ph m cung c p cho xã h i. Kinh t h là t bào quan tr
nông thôn, th c hi n s

c, th c

phát tri n nông nghi p

ng c a xã h i.

Kinh t h có vai trò quan tr ng trong vi c khôi ph c, b o v và phát tri n
ng, xây d ng và phát tri n nông thôn m i.
Phát tri n kinh t h

nh m khai thác, s d ng có hi u qu

thu t, kinh nghi m. Kinh t h

u trong vi

n, k
t,

ng d ng công ngh m i, s d ng gi ng m i, s d ng phân bón thu c hoá h c m t
cách h p lý, yêu c u nhi

i v i d ch v

u vào.

Kinh t h nông dân góp ph n t o vi c làm
ng khuy

i
m nghèo.

y, phát tri n kinh t h góp ph n b o v
trình chuy n d

y quá

i hóa NN, kích thích các ngành CN ch bi n, CN


9

cung c

u vào cho NN và các ngành d ch v nông nghi p phát tri

y quá trình CNH -

t Nam.

2
Kinh t h

s n xu t nh

i r t hi u qu , dù quy mô nh

n áp có th d ng các ti n b k thu t và công ngh m
su

ng.
+ Kinh t nông h quy mô nh

is l ch

+ Kinh t nông h có kh

u hi n c a SX l n.

Kinh t h s d

t th p.

ng và ti n v n c a ch h là ch y u.

+ Kinh t nông h d a vào ngu n l c c
cho cu c s

t o ra thu nh p ph c v

.

+ H

ng ho

xu t ch y u do h t

,v ns n

u có vay thì ch vay v

ng nh

k p th i v .

Trong kinh t h nông dân có s th ng nh t ch t ch gi a quy n s h u
quá trình qu n lý và s d ng các y u t s n xu t.
+ S h u trong h nông dân là s h u chung.
+ Các thành viên trong nông h
xu t và tài s n, h hi

u quen v i vi c s d ng nh

us n

c tính c a t ng lo i tài s n.

+ Trong nông h ch h v

u hành v

i tr c ti p tham

ng s n xu t.
+ Trong h m

i g n bó ch t ch v i nhau.

+ Trong nông h
i ch

ng có tính ch t r t cao, m
l n nhau, phù h p v i di u ki n t

Kinh t nông h có kh

i làm vi c v
i.

u ch nh r t cao.

+ Do kinh t h có quy mô nh nên d

u ch

i các doanh

nghi p nông nghi p khác.
+

ng c a s n xu t nông nghi p là nh ng sinh v t, chúng phát tri n

theo nh ng quy lu t sinh h c nh

nh.


10

+ Trong
v trí c

c bi t ch y u, có gi i h n v di n tích, có

nh và ch

i s n xu t ph i bi t b

trí cây tr ng, v t nuôi phù h p, khai thác, s d ng h
Kinh t h có s g n k t ch t ch gi a k t qu SX và l
+ Trong kinh t h , m

i g n k t v i nhau trên c

huy t t c và có chung ngân qu nên d dàng có s nh

kinh t l n

ng tâm ch t ch cùng

nhau phát tri n.
+ Trong nông h , m

i có quy n tham gia phân ph i k t qu s n xu t

mà không ph thu c vào m

n xu t

2
2.1.4.1. Phân lo

vào m

ho

ng g m 2 lo i:

- H nông dân hoàn toàn t c p không có ph n ng v i th
Lo i h này có m c tiêu là t

ng.
c s n xu t các s n

ph m c n thi
- H nông dân s n xu t hàng hóa ch y u.
Lo i h này có m c tiêu là t
có ph n ng gay g t v i th

i nhu

ng v n, ru

c bi u hi n rõ r t và h
ng.

2.1.4.2. Phân lo i theo tính ch t c a ngành s n xu t c a h g m có 4 lo i
+ H thu n nông: Là lo i h ch thu n túy s n xu t nông nghi p.
+ H chuyên nông: Là lo i h chuyên làm các ngành ngh

c,

rèn, s n xu t nguyên v t li u xây d ng th công m ngh , d
+ H kiêm nông: Là lo i h v a làm nông nghi p v a làm ngh ti u th công
nghi

g thu t nông nghi p là chính.
+ H buôn bán: Là lo i h buôn bán là chính,

2.1.4.3. Theo hình th c t ch c qu n lý
Nông h
l p s n xu t kinh doanh do

i hình ph bi n nh t

u nông h

i ch hay m

ng ra qu n lý.

i thay m

Nông h liên doanh: Do 2 - 3 nông h
tuy nhiên m i nông h thành viên v n có quy n t ch

c

p thành m t nông h l n,
u hành s n xu t.


11

Nông h h p doanh: T ch c theo nguyên t c Công ty C ph n ho

ng

c s n xu t, ch bi n, tiêu th nông s n.
2.1.4.4. Theo hình th c s h

u s n xu t

Ch nông h s h u toàn b

u s n xu t t

máy móc

n chu ng tr
Ch nông h ch s h u m t ph n

u SX, m t ph

i khác.

Ch nông h

c a

nông h khác ho c c

SX.
u hành s n xu t

Ch nông h s
tr c ti

nông thôn, tr c ti

u hành s n xu t và

ng.
Nông h

y thác, y nhi m ru

em, h hàng, b n bè thân thi t còn
2.1.4.6. Phân lo

u s n xu t c a mình cho anh

t

ti p t c canh tác.

vào m c thu nh p c a nông h

Nông h thu n nông:

nh

c nông nghi p kém phát tri n, ngu n s ng

chính d a vào nông nghi

u thu nh p c a các nông h d a

hoàn toàn hay ph n l n vào nông nghi p.
Nông h có thu nh p ch y u ngoài nông nghi p: Các nông h
các nông h quy mô nh , thu nh p t nông nghi
nên ph

ng là
c các nhu c u

a bàn nông thôn, có khi vào c thành ph

hay các t nh, các khu CN tìm vi

S

p.

i nghiên c u kinh t nông h vì nh ng lý do sau:

- Nông h chính là th c th kinh t

i ch y u

nông thôn.

- Kinh t nông h không th tách r i n n kinh t qu c dân.
- Khoa h c kinh t nông h là n n t ng cho vi c xem xét, phân tíc
và xây d ng chi

c phát tri n nông thôn.

Kinh t h t n t i b i nh ng nguyên nhân sau:


12

- Nông dân t

c tái SX gi

Nh

có th ch

u SX ch y

ng ti n hành t ch c s n xu t.

- Trong quá trình t n t i và phát tri n, m c tiêu t

i nhu n không

ph i là m c tiêu duy nh t trong s n xu t c a các h .
- Quá trình t p trung hóa ru

t và m t s

i b h n ch

chia nh do quá trình canh tác h và s k th a.
- Nông dân có th
ngu

t qua các áp l

y c a th

ng nh có s d ng

ng trong ph m vi c a h .
- Nông dân có kh

ng hóa các ho

tri n tr ng tr

d ng tri

ng kinh t

h

nông nghi p, ngành ngh ti u th công nghi

s

n li ng c a h vào s n xu

s
p.

2
2.1.7.1. Nhóm nhân t thu
-V

u ki n t nhiên

al

V

a lý có

ng tr c ti

n s n xu t nông nghi p và s phát tri n

c a kinh t h nông dân. Nh ng h nông dân có v trí thu n l
giao thông, g

ch bi n nông s n, g n th

các khu công nghi

l

ng

ng tiêu th s n ph m, g n

u ki n phát tri n kinh t

ng

vùng xa xôi h o lánh. Ngành s n xu t ch y u c a h nông dân là nông nghi
u s n xu

c bi t và không th thay th trong quá trình s n xu t.

- Khí h u th i ti

ng sinh thái.

Khí h u th i ti t có

ng tr c ti

n s n xu t nông nghi

th i ti t, khí h
ns

t

u ki n

i quan h ch t ch

hình thành và s d ng các lo

t. Th c t cho th y

nh

i ti t

khí h u thu n l i, có tài nguyên phong phú s h n ch nh ng b t l i và r
h

n kinh t .
ng tr c ti

dân, nh t là ngu

n phát tri n kinh t h nông

c. B i vì nh ng lo i cây tr ng và gia súc t n t i theo quy lu t


13

sinh h c, n

ng thu n l i thì cây tr ng, v t nuôi phát tri n t

c l i s ch m phát tri

t th p t

t cao,

n hi u qu s n xu t kém.

2.1.7.2. Nhóm nhân t thu c kinh t và t ch c, qu n lý
ut

n th

ng và các ngu n l c ch y u có

ng trong phát tri n kinh t nói chung và phát tri n kinh t
h nông dân nói riêng.
-

h c v n và k

ng:

ng ph

h cv nk

ti p thu nh ng

ti n b KHKT và kinh nghi m s n xu t tiên ti n. Trong s n xu t ph i gi i chuyên
môn, k thu

qu n lý m i có th m nh d n áp d ng nh ng thành t u

KHKT vào s n xu t nh m mang l i l i nhu
ng tr c ti

u này là r t quan tr ng nó nh

n k t qu trong s n xu t kinh doanh c a h , ngoài ra còn ph i có

nh ng t ch t c a m

i dám kinh doanh.

- V n:
Trong s n xu t nói chung và s n xu t nông nghi p nói riêng, v
m b o cho các h nông dân v

u s n xu t, v

ti n hành s n xu t. V
c a quá trình s n xu

u ki n

u ki n không th thi u, là y u t

n

n ph m.

- Công c s n xu t:
Trong quá trình s n xu t nói chung và s n xu t nông nghi p nói riêng, công
c

ng có vai trò quan tr

i v i vi c th c hi n các bi n pháp k thu t s n

xu t. Mu n s n xu t có hi u qu

t cao c n ph i s d ng các công c phù

h p. Ngày nay v i k thu t canh tác tiên ti n, công c s n xu t nông nghi
không ng
xu

c c i ti

i hi u qu cao cho các h nông dân trong s n

t cây tr ng v t nuôi không ng
c nâng cao, do v y công c s n xu t có

ng r t l

n k t qu trong s n

xu t kinh t c a nông h .
l i, h th

h t ng:
h t ng trong nông thôn bao g

ng giao thông, h th ng th y

n, trang thi t b nông nghi

ng y u t quan tr ng


14

trong phát tri n s n xu t kinh t h n

h t

c trú tr ng vào quy ho ch thì các ho

ng s n xu

i s ng c a nông h

thi

m b o,

c

nh và c i

.
- Th

ng:

Nhu c u th

ng s quy

nh h s n xu t s n ph m gì? v i s

nhiêu và theo tiêu chu n ch

th

nông dân hoàn toàn t do l a ch n lo i s n ph m mà th
s n xu t c a h , t
y u t quy
tr

h nông dân m i

ng bao
ng, các h

ng c

u ki n

u ki n phát tri n. Th

ng là

n l i nhu n s n ph m c a nông h nên nó góp ph n r t quan
n th

ng tiêu th thì s g p r t nhi u thu n l

th i gian và chi phí v n chuy n, s n ph
- Hình th c và m

c tiêu th nhanh h n ch b

ng.

liên k t h p tác trong m i quan h SX kinh doanh:

ng nhu c u th
liên k t h p tác v

t

ng v s n xu t hàng hóa, các h nông dân ph i

s n xu t, h tr nhau v v n, k thu t và giúp nhau tiêu

th s n ph m. Ngoài ra các h c n h p tác v i các t

nh m h tr phát tri n

kinh t .
2.1.7.3. Nhóm nhân t thu c khoa h c k thu t và công ngh
- K thu t canh tác:
u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a m i vùng khác nhau, v i yêu c u
gi ng cây tr ng, v

i ph i có k thu t canh tác khác nhau.

Trong nông nghi p, t p quán, k thu t canh tác c a t ng vùng, t
ng tr c ti

n hi u qu s n xu t nông nghi p và phát tri n kinh t nông h .

- ng d ng ti n b khoa h c - công ngh :
S n xu t c a h nông dân không th tách r i nh ng ti n b khoa h c k thu t,
vì nó ã t o ra cây tr ng v

t cao, ch

ng t t. Th c t cho th y

nh ng h bi t áp d ng ti n b k th t v gi ng, công ngh s n xu t, hi u bi t th
n và ch p nh n nh ng r i ro trong s n xu
kinh t cao và l i nhu n l n t các s n ph m nông nghi p.

t hi u qu


15

2.1.7.4. Nhóm nhân t thu c qu

c.

Nhóm nhân t này bao g m các chính sách, ch
, chính sách ru

ng và Nhà

t, chính sách b o h , tr giá nông

s n ph m, mi n thu dòng s n ph m m i, chính sách cho vay v n, gi i quy t vi c
iv
này có

ng vùng kinh t m

ng l

hính sách

n phát tri n kinh t nông h và là công c

c can thi p có hi u qu và s n xu t nông nghi p, t

cl

Nhà

u ki n cho các h nông

dân phát tri n kinh t .
Tóm l i: T các y u t
có th kh

ng l

n phát tri n kinh t h nông dân,

nh h nông dân s n xu t t c p t túc mu n phát tri n kinh t c n

phá v k t c u kinh t khép kín c a h

chuy n sang s n xu t v i quy mô l n và

chính sách kinh t là ti
s n xu

n b k th t m i vào

kinh t h ho

ng có hi u qu .

2

2.2.1.1. S phát tri n kinh t h nông dân

m ts

c trên th gi i và nh ng bài

h c kinh nghi m
Th c ti n cho th y, quá trình xây d ng và phát tri n kinh t h di n ra m nh
m c

c nh t là l nh v c, h phát tri n s n xu t t cung, t c p sang s n

xu t hàng hóa, t s n xu t ti u nông sang s n xu t trang tr
kinh ngh

chúng ta h c t p:
Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h

Trong nh

Trung Qu c

c phát tri n r t m

cho nông nghi
v

d

t quan tr

c ti p cho nông nghi
ch

ó nhi u

t o ra ti

v t ch t cho s

ng công trình th y l i, m r ng s n xu
h t ng nông thôn.

ng,
c, xây


16

Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h
Chính ph
h u tr

Thái Lan

c hi n nhi

m

cl c

c có khoa h c k thu t tiên ti n.
Th nh t: xây d ng nhi

sung cho m

h t ng nông thôn. M

ng s t, phá th cô l p

ng b , b

vùng xa.

Th hai: Chính sách m r ng di

ng hóa các s n ph m

, ngô.
Th ba: ch bi n nông s
Th

s n xu

y m nh CNH.

c hi

kh

c ngoài và chính sách thay th nh p

c công nghi p nh

Lan phát tri

ng s n xu t hàng hóa, tuy nhiên trong quá trình th c hi n

cl m ts v

u qu làm m t cân b

t nông

nghi
Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h
Chính ph Indonesia quy

Indonesia

nh hàng lo t bi n pháp h tr

c bi

i cây và con

gi ng, m r ng di n tích tr ng tr
ho

n

td

phòng ch

i m i hình th c, Chính ph
t nên t

u t cung c

vì lo ng i l i nhu

Hàn qu c
c ngoài cho nông nghi p

ng, còn nông dân su

ah

t

nông dân t

i ch

c. Cùng v
u,

i làm thuê. Ch

ng lên, SX ch bi n t i
Chính ph Hàn Qu c áp d ng
n r cho ch bi n nông s n,

Ngân hàng Nông nghi p cho doanh nghi p vay v
su t gi m 2% so v

c ph i nh p kh u g o

c g o.

m c a Hàn Qu c là không g

chính sách mi n thu

ra nh ng h n ch v quy
m

Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h

ch

n

khác.

nông thôn v i lãi