Nghiên cứu ảnh hưởng của một số yếu tố nội tại đến khả năng hình thành cây hom Vù hương (Cinnamomum balansae H.Lec) tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
------------------------

BÀN MÙI NH
tài:
NGHIÊN C U

NG C A M T S

Y UT

KH

N IT

N

(CINNAMOMUM
BALANSAE H.LEC) T

IH C

NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Nông lâm k t h p

L p

: K43 - NLKH

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 - 2015

I H C THÁI NGUYÊN


I H C NÔNG LÂM
------------------------

BÀN MÙI NH
tài:
NGHIÊN C U

NG C A M T S

Y UT

KH

N IT

N

(CINNAMOMUM
BALANSAE H.LEC) T

IH C

NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Nông lâm k t h p

L p

: K43 - NLKH

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n

L

: ThS. Lê S H ng


tài k t qu nghiên c u thí nghi m c a riêng tôi là
trung th c.

Gi

ng d n

Sinh viên

BÀN MÙI NH

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
(ký, h và tên)


i
L IC

(Cinnamomum balansae H.Lec)

: Ths.

Ths.

trong s

,

óa

Sinh viên


ii
DANH M C CÁC B NG

M u b ng 3.1: B ng s p x p các tr s

.....24

M u b ng 3.2: B

ANOVA ................................27

B ng 4.1: K t qu v
hom

ng c

n t l s ng trung bình c a

các công th c thí nghi m .......................................................28

B ng 4.2: K t qu v kh

c a hom cây

các .........................30

B ng 4.3: B ng t ng h p k t qu v ch s ra r c

dài hom.............................34

B ng 4.4: B ng

t nhân t

ng .................................35

B ng 4.5: B ng sai d t ng c p xi xj cho ch s lo i hom ....................................36

B ng 4.6: T l s ng c a lo i hom cây
B ng 4.7: K t qu v kh

các công th c thí nghi m .......37

c a lo i hom giâm cây

..................38

B ng 4.8: B ng t ng h p k t qu v ch s ra r c a lo i hom c
cu i thí nghi m..........................................................................................................41
B ng 4.9: B
lo i hom c

t nhân t

ng

n ch s ra r c a

......................................................................................43

B ng 4.10: B ng sai d t ng c p xi xj cho ch s lo i hom c

....44


iii
DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: T l s ng trung bình c a hom cây
v
Hinh 4.3

các công th c thí nghi m

dài hom giâm..........................................................................................29
TB/

mv
....................................................................................................31

4.4

/

m

..........................................................................................31
Hình 4.5: Ch s ra r c a hom cây

các công th c thí nghi m v

dài

hom giâm .........................................................................................................32
Hình 4.6: T l s ng trung bình c a hom

các công th c thí nghi m v

lo i hom giâm ..................................................................................................37
Hình 4.7: T l ra r c a hom

các công th c thí nghi m v lo i

hom giâm .........................................................................................................39
Hình 4.8:
Hình 4.8:

/hom r c a hom
/cm r c a hom

các công th c thí nghi m..........39
các công th c thí nghi m

v lo i hom giâm..............................................................................................40
Hình 4.9: Ch s ra r c a hom cây

các công th c thí nghi m v lo i

hom giâm .........................................................................................................40


iv
DANH M C CÁC T

VI T T T

CTTN:

Công th c thí nghi m

CT:

Công th c

TB:

Trung bình

IAA:

Axit Indol-axitic

IBA:

Axit Indol-butiric

IPA:

Axit Indol-propionic

NAA:

Axit Napthalen-axetic

(H.g c)

Hom g c

(H.gi a)

Hom gi a

(H.ng n)

Hom ng n


v
M CL C
............................................................................................................ i

L IC

DANH M C CÁC B NG ....................................................................................... ii
DANH M C CÁC HÌNH ....................................................................................... iii
VI T T T........................................................................ iv

DANH M C CÁC T

M C L C..................................................................................................................v
PH N 1: M
1.1.

U....................................................................................................1

tv n

............................................................................................................1

1.2. M

c u............................................................................................2

1.3. M c tiêu nghiên c u.............................................................................................2
L a ch

c lo i

c hom

xu t cây gi ng

l ra r t t nh t

s n

............................................................................................2
u ..............................................................................................2

PH N 2: T NG QUAN V
khoa h c c

NGHIÊN C U ................................................4
ng b ng hom ....................................4

2.2. Nh ng yêu c u k thu

n khi giâm hom ..................................................13

2.3. Nh ng nghiên c u trên th gi i và Vi t Nam....................................................14
2.3.1. Trên th gi i ....................................................................................................14
2.3.2. Nh ng nghiên c u

Vi t Nam .......................................................................15

u ki n t nhiên ..............................................................................................17
2.5. Gi i thi u chung v

....................................................................17

m hình thái: .........................................................................................18
2.5.2. Phân b :...........................................................................................................18
2.5.3. Giá tr kinh t : .................................................................................................18
PH N 3:

NG, N

U ...19

3

ng nghiên c u.........................................................................................19

3

m và th i gian nghiên c u ......................................................................19

3.3. N i dung nghiên c u ..........................................................................................19

3.4

u....................................................................................19


vi
g pháp b trí thí nghi m........................................................................19
3.4.2.

p s li u..........................................................................20

3.4.3 X lý s li u: ....................................................................................................23
3.4.4.

khác ...........................................................................................27

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ PHÂN TÍCH K T QU ...................28
4.1.

ng c

4.1.1.

n t l s ng và ra r , c

ng c

4.1.2

n t l s ng c

n kh

nghi m v
4.2.

d

....28
......28

c

các công th c thí

dài hom giâm ......................................................................................29
ng c a lo

n t l s ng, kh

, c a hom cây Vù

.........................................................................................................................37
4.2.1.

ng c a lo

n t l s ng c

các

công th c thí nghi m.................................................................................................37
4.2.2.

ng c a lo

n kh

c

...38

PH N 5: K T LU N VÀ KHUY N NGH .......................................................45
5.1. K t lu n ..............................................................................................................45
5.2. Ki n ngh ............................................................................................................45
TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................46


1

PH N 1: M
1.1.

U

v
Gi ng là m t trong nh ng khâu quan tr ng c a tr ng r ng thâm canh. Không

có gi

c c i thi n theo m c tiêu kinh t thì không th

t r ng lên

cao. [4]

- 10cm,

nhúng
c phun mù

the

Trong nh

các Trung tâm nghiên c u gi ng cây r ng trong c

n hành v ch n gi ng, kh o nghi m và nhân gi ng cho nhi u lo i cây
r

c m t s k t qu

r ng nguyên li u

c ta.

Nh ng loài cây r
ch

u, m ra m t tri n v ng l n cho tr ng

pháp nhân gi

c ch n l c, kh o nghi m thì vi c l a
c k quan tr ng trong vi c duy trì

nh ng tính tr ng t t c a loài cây r ng. M t trong nh
c nguyên v n nh ng tính tr ng t t t
pháp nhân gi ng b ng hom. [8]

ng


2

c là Cinnamomum balansae H.Lec,

Vù

thu c h Re (Lauraceae), là loài cây g l n, cao t i 20
trên 1m. H t, g , r và v có tinh d

u

ng kính có th
v và h

t

c s d ng

trong s n xu t xà phòng và d u nh n, s n xu t tinh d u xá x ; g t t không m i m t
g gia d ng. Loài
cây có phân b r i rác

khu v

s

i, núi th p c a c a các t nh phía B c. Hi n nay,

t ít, ch còn th y

Vì (Hà Tây), trong r ng th

nh

m ts

Th ch Thành (Thanh Hoá) và r i rác

khai thác quá m c, không còn g p nhi u trong

r ng t

c x p vào lo i hi m (B Khoa h c Công ngh

1996). Khó tìm th

c l n và không ph

, thu hái h t gi ng

cây l n r

ng,
ng thành nào

t khác do h t có ch a

nhi u tinh d u, nhanh m t s c n y m m, t l n y m m th p, cho nên vi c th
nghi m nhân gi ng b

góp ph

Xu t phát t v n
m t s

y u t

ngu n gen là h t s c c n thi t.

trên tôi th c hi n

n i t

n kh

tài: Nghiên c u

ng c a

ng hình thành cây hom Vù h

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên .

(Cinnamomum balansae H.Lec) t i T

Nghiên c u nh m rút ng n th i gian, gi m chi phí trong nhân gi ng, t o ra
mb os

ng và ch

ng, cung c p gi ng cho công tác tr ng

r ng hi n nay.

L a ch

c lo i

c hom

l ra r t t nh t

s n xu t cây gi ng

-

c t p và nghiên c u khoa h c

+ Các k t qu nghiên c

khoa h c cho các nghiên c u ti p theo và

xây d ng quy trình k thu t s n xu t gi ng cây

.


3

+ Giúp cho sinh viên làm quen v i th c t s n xu t, bi t áp d ng và k t h p
gi a lý thuy t và th c hành.
+ T o cho sinh viên m t tác phong làm vi c t l p khi ra th c t .
-Ýn

c ti n s n xu t

K t qu nghiên c u v n d ng vào th c t

s n xu t cây gi ng


4

PH N 2: T NG QUAN V

NGHIÊN C U

Nhân gi ng b
n cành ho
truy

nr

t ph n lá, m
t o ra cây m i g

c tính di

a cây m .Nhân gi ng b

l

i r ti

cây

n thân,

s nhân gi ng

c dùng ph bi n trong nhân gi ng cây r ng, cây c nh và

. [4]
V

nh trong giâm hom là làm cho hom ra r , còn thân

cây s

c hình thành t ch i bên ho c ch i b

nh. N u s d ng hom lá thì hom

ph i hình thành c r và thân m i. Tuy nhiên kh
thu c

và thân ph

m di truy n c a loài cây, b ph n c a cây l y làm gi

lo i t

i ta ph i t

u ki n thu n l i nh t cho

chúng ra r .
t bào c a s hình thành r b
R b
b
xu

nh là r sinh ra

nh:

b t kì b ph n nào c a cây ngoài h r c a nó, r

nh có th sinh ra t nhiên (ví d

, khi ra r là m c t

t, còn cây Cau, D a thì r l i m c ra t gi a các thân).
Có hai lo i r b

nh là: R ti m n và r m i sinh, r ti m n là r có

ngu n gôc t nhiên trong thâ

phát tri

i cây, còn r m

c hình thành khi c t hom và là h u qu

c a ph n ng v i v t c t, khi hom b c t các t bào s ng
các t bào d n truy n c a mô g
x

v tc tb t

m t m t l p b n, m ch g

b ng keo, l p b o v này giúp cho m t c t kh
ngay d

il pb ov

ng t ng m ch và li be b

u hình thành r b

b

u phân chia ngay sau

t

vùng lân c n

nh.

+ Cây g có m t ho c nhi u l p mô g th c p và li be thì r b
phát sinh

yl i

c.

khi b c t vài ngày và có th hình thành m t l p mô m m. Các t bào
c

ng và

ch

c: Các t bào b

+ Các t bào s ng

n thân ho c

ng

ng c a hom b t ngu n t li be th c p còn non.


5

b

m ch dâ

ng t ng, li be, bì

kh ng và t y.
Nói chung, các r b

c hình thành bên c nh và sát ngoài lõi

trung tâm c a mô m

i g n ng m ch sát bên ngoài

ng t ng.
y: Vi

là s

hình thành b r m i là quan tr ng nh

ng r trên hom, chi u dài c a r .
sinh lý c a s hình thành ch i và r b
Có r t nhi u nhân t
n có th

nh

n t l ra r trong quá trình giâm hom v

chia làm 2 nhóm chính: Nhóm nhân t n i sinh và nhóm nhân t

ngo i sinh. [5]
* Các nhân t n i sinh
m di truy n c a loài:
K t qu nghiên c u c a (A.D Komixarop, 1964: B.Martin, 1974; Nanda,
1970....). [13]

n m t k t lu n chung nh t là: Các lo

m ra r khác nhau. Các tác gi

c

a vào kh

chia làm 3

nhóm:
+ Nhóm d ra r : bao g m các lo i cây không c n s d ng ch t kích thích
v n có t l ra r cao, nhóm này g m 29 lo
+ Nhóm khó ra r : bao g m các lo i h

ho c ph i dùng ch t

kích thích r mà v n cho t l ra r th p.
+ Nhóm ra r trung bình: bao g m các lo i ch s d ng ch t kích thich v i
n

th

ra r v i t l cao.
m di truy n c a t ng xu t x , t ng các th :

Trong m
B

ng có t l ra r 50-

m ra r khác nhau (ví d :
i Europhylla ch ra r 15- 35,5%.

Trong m t loài các xu t x khác nhau có t l ra r khác nhau.
E.camaldulensis xu t x Victroria River 60,0%, còn E.camaldulensis xu t x
Gibb River là 85,0 %, E.camaldulensis xu t x

6

Tu i cây m và tu i cành l y hom:
Kh

không nh ng do tính di truy n quy

r t l n vào tu i cây m và tu i cành l y hom, nó
c a hom, nh

nh mà còn ph thu c
ng r t l

n l l ra r

i v i loài cây khó ra r . Nhìn chung cây m càng già thì t l ra

r c a hom càng gi

n b ng h t thì d nhân gi ng b

n b ng h t, ví d : Hom cây M 1 tu i thì t l ra r là 98%, M 3
tu i là 47%, 20 tu i thì không ra r . [5] S thành th c c a cây m là m t tr ng i
t kh c ph c b ng các bi
ghép, chi t, giâm hom, nuôi c y mô phân sinh, các bi
khoanh v , ho c các bi

t,

c, bón phân.

V trí l y hom trên cây và trên cành:
Hom l y t cành
Trên m t cành, hom

các v

l ra r khác nhau.

các v

l ra r

y,

v i m i loài cây và v trí l y hom khác nhau thì t l ra r khác nhau. V
nh v trí l y hom t t nh t cho m i loài (ví d : v
hom ng n và hom sát ng n có t l ra r

là xác
ng thì

- 100%) so v i hom gi a

và hom sát g c (66,7 % - 97,6 %).
Theo thuy t phát tri
v y hom l y

n thì g c là ph n non nh t c a m t cây, vì

ph n này cho t l ra r

tr hóa m t cây thành th
tr i b

i thích t i sao khi c n
ng ch t cây sát m

t o ra nh ng

nh m i.
S t n t i c a lá trên hom:
Ánh sáng là nhân t không th thi
p th ánh sáng trong quang h

c trong quá trình ra r c a hom, lá là
t o ra các ch t h

n thi t cho

ng th i lá gi vai trò quan tr ng trong viêc xây d ng các mô phân sinh c a r
khuy ch tán tác d ng
c a ch t kích thích ra r
u hòa sinh

ng

n các b ph n c

hom giâm.

u ti t các ch t


7

ng c a

c hom:

ng kính và chi u dài c

n t l ra r c a hom

giâm. T các k t qu nghiên c u, D.A Komixarop (1964) v i nhi u lo i cây th y
r

cl nt

c nh . Tuy nhiên, hom c t t

ng kính nh kh

th p, hom c t t cây l n ra r

không t t, các thí nghi m c a Trung tâm nghiên c u gi ng cây r ng cho th y: chi u
dài hom B

-10cm. Phi lao: 10-12cm là thích h p.
ng c a tu i ch i g c và tu i g c:

Tu i ch i g c và tu i g c

n t l ra r c a hom giâm. Các thí

nghi m v i hom B

ng và keo lá tràm

Trung tâm

nghiên c u giông cây r

y: sau khi ch t g c hai tháng l y hom thì

hom có t l ra r cao. V i lo i keo lai,

m ts

i 5 tu

thu ch i g c l y hom.
y, tu i g

hom tr i g c
d ng ch i

ng ch t cây

n t l ra r c a hom (ví d : cây M ,

các cây 17-23 tu i cho t l ra r 75-

các cây tr

u này cho phép s

nhân gi ng ph c v công tác tr ng r ng.

Ch

ng:

Trong các ch

c coi là nh ng ch t quan tr ng

nh t trong quá trình ra r c a hom. Song nhi u ch

n

t i m t cách t nhiên trong các mô c

n quá trình ra r

c a chúng. Nh ng ch t quan tr ng nh

ng nhân t ra r và ch t

kích thích kìm hãm ra r (Tewari,1993). [13]

c coi là c n thi t cho hình thành r c a nhi u lo i cây.
Builena, 1964 cho r ng: Rhirocalin là m t ph c ch t c a 3 nhân t . (1). Nhân t
thù có kh

n d ch, có nhó

(2). Nhân t

c thù là linh ho t (auxin) t n t i
c thù có th

c s n sinh t

d

ng t ng ph c h p hai ch
ng ra r

hom giâm.

các n

i ánh sáng.
theo gi i h n

i d ng phenol-Oxydaza n m
u cùng v i ch t th

c

bi u bì,

ba t o thành


8

ng nhân t ra r : Hess, 1961 cho r ng có m t s ch t n
ho t tính c a IAA gây nên kh
lo i này v

ng ra r và g

u ph i

ng nhân t . M t s ch t thu c

nh là axit Chlozogenic, axit isochlozogenic và ch t
ng nghiên c u sau này c a các tác gi

h

ng

ng nhân t .
+ Các ch t kích thích ra r và kìm hãm ra r : nhi u nghiên c

s t n t i c a ch t kích thích ra r trong các mô c a các loài cây d ra r các ch t
kích thích và kìm hãm ra r

u có th t n t i

h u h t th c v t, ti

nh b
ch a n

c a

i c a ch t này, các loài cây d ra r

các ch t kích thích ra r

c l i.

* Các nhân t ngo i sinh
u ki n sinh s ng c a cây m l y cành
u ki n sinh s ng c a cây m l y cành có

n t l ra r

c a hom giâm, nh t là hom l y t nh ng cây non (ví d : hom l y t cây 3 tu i c a
l
ra r

t so v i hom l y t

c bón phân.

u ki n chi u sáng cho cây m l

r c a hom giâm, ví d

n kh
m t ng h p v

c

ng

n t l ra r c a hom cây S i 1 tu i

và th y r ng hom l y t cây tr ng

l

m không khí và

t cao có t l ra r 64%-92%, trong lúc hom l y t cây tr ng
sáng m

t th p ch có t l ra r 44-

v i cây 18 tu i, dù m c
u ki n cây tr ng có
không có

u ki

,t

i
nh

nh là

n t l ra r c a hom l y t cây non, song

n t l ra r c a hom l y t cây l n tu i.


9

-Th i v giâm hom
Th i v giâm hom là m t trong nh ng nhân t quan tr ng nh t

ng

n s ra r c a hom giâm. T l ra r c a hom giâm ph thu c vào th i v l y cành
và th i v giâm hom, m t s lo i cây có th

ts

loài thì c n có th i v nh

l ra r cao nh t

c a nhi u lo i cây, trong khi m t s loài khác l i ra r cao nh t vào mùa xuân. Hom
l y trong th i k cây m có ho

ng m

ng có t l ra r cao

i các th i k khác.
Nhi

không khí và nhi

Cùng v i ánh sáng nhi
r c a hom giâm,
còn

nhi

nhi

giá th
là m t trong nh ng nhân t quy

quá th t, hom n m

quá cao l i t

nh t

ra

tr ng thái ti m n và không ra r ,

ng hô h p và b nóng, t

mt l

ra r c a hom.
Các loài cây nhi

i c n nhi

cho ra r là 28-330C và nhi

giá th thích h p là 25-300C (longman, 1993).

Trong lúc các loài cây vùng l nh c n nhi
h p 23-270C, nhi
nhi

không khí trong nhà giâm hom thích h p

không khí trong nhà giâm hom thích

giá th thích h p là 22-240C (Dansin, 1983). Nói chung,
giá th 2-30C. Theo

không khí trong

D.A. Komixarov [13] thì nhu c u v nhi t cho ra r c a hom các loài th c v t bi n
ng trong m t ph m vi r ng và ph thu
nhi

thích h p cho ra r còn ph thu c vào m

y u ra r t

u ki n nhi

cao (27-300C) các loài cây h D
r t t nh t

nhi

gi m, còn nhi

hóa g c a hom, hom hóa g

gi m th p (20-220C) so v i khi

th p nh t 150C thì s c t c a lá

cao > 350

l héo lá các loài khó ra r và
c a hom t

không khí 4-50C

nhi

,

không khí 28-320C, nhi t

ra r
th

m sinh thái c a chúng. Song

khi nhi

giá


10

-

m không

m giá th
m giá th là nhân t h t s c quan trong trong quá

trình giâm hom. Các ho
v t ch

ng quang h p, hô h p, phân chia t bào và chuy n hóa

uc

c, thi

c thì hom b héo, nhi

c quá thì ho t

ng c a men th y gi i t ng lên, quá trình quang h p b ng ng tr , khi giâm hom
m i lo i cây c n m

m thích h p, làm m

hoàn toàn m t kh

m c a hom t 15-20% thì hom

i v i nhi u lo

c m hom là 50-70%. Yêu c
i theo m

m thích h p cho các th

m không nh

i theo lo i cây mà còn

hóa g c a hom giâm. Nhi u lo i cây hom hóa g y u nên yêu

c

m giá th th

c

m giá th

m không khí cao, trong khi hom n a hóa g l i yêu

Giá th c m hom
Giá th c m

m

lý ch t kích thích ra r . N u

c c m tr c ti p trên giá th
mb

c trong b u, c n ch

c trung bình, không t o cho giá th quá khô ho c

ch ng n m b nh, giá th

u ph

i v i giá th x
10-15 ngày m

t

im tl

c x lí thu c di t n m

ng xuyên n

u lên giá th

6-

c

mb ov

c

t th d lây truy n n m b nh vào nhà kính ho c nhà giâm hom.
S d ng ch

ng:

Các ch
hình thành b r c
m t lo i thu c v i n

c bi t quan tr ng trong quá trình
cho hom ra r thì m i loài cây ph

c x lí

và th i gian thích h p.

+ Các auxin (hay lo i thu c kích thích ra r )
hom các lo

u x lí b ng các ch t kích thích thì m i m c r ,
c s d ng nhi u nh

c chia thành

hai nhóm là auxin t nhiên và auxin t ng h p, auxin t

c vi t là IAA (axit

Indol- axitic). Các auxin t ng h p là IBA (axit Indol-butiric); IPA (axit Indolpropionic) và NAA (axit Napthalen-axetic). Các ch

c dùng kích thích ra r


11

hi n nay ch y u là nh ng ch t nói trên ho c d n xu t c a chúng. Các lo i ch t kích
thích ra r

ng dùng hi n nay là: IAA, IBA, NAA

d ng tinh khi t hay d ng

y trong t
thì auxin l i có hi u qu ra r

ng h p c th

i v i t ng lo i cây khác nhau và các lo i

thu c khác nhau. Thí nghi m giâm hom c a các lo i b
Trung tâm nghiên c u gi ng cây r
nh

iv iB

nh

i v i cây m

y r ng IBA là ch t có hi u qu ra r cao

ng: 93,8%, IAA và 2,4D là ch t cho hi u qu ra r cao
i v i cây s , hi u qu ra r cao nh t: 75% l i

thu c v ch t NAA. Vì th , c n ph
cây m

nh ch t kích thích phù h p v i t ng lo i

c tác d ng c a chúng.
X lí b ng thu

c:

Khi s lý hom b ng thu
r tl

ng, m , s t i

c thì n

n t l ra r c a hom giâm. N

phân hóa t

và th i gian x lý

x lý quá th p, không có tác d ng

hình thành ra r c a hom giâm. N

d ng phân hóa t
hình thành, n

hình thành r , n

quá th p, không có tác

quá cao hom th i r

th p ph i s lý th i gian dài, còn n

trong th i gian ng n. Thí nghi m nghiên c u 3 n
900ppm. Ví d

a 2 tu

và m

: 300ppm, 600ppm,

ch t kích thích ra r c

th

th

n nhi

cl

cl

không khí
cao c n x lý

) ph i x lý v i n ng
n hóa g hoàn toàn) ph i x lý v i n

i th c hi n là ch
nh

c IBA n ng

ng là: 60%, 80%, 87%.

hóa g c a hom. Trong quá trình giâm hom khi nhi

v in

c lúc r

cao thì ph i x lý

c x lý b ng thu

75ppm, 100ppm, 150ppm trong 8h có t l ra r
Khi l a ch n n

ng

cn

cao

thích h p v i t ng lo i

c t l ra r cao nh t.

X lý b ng thu c b t:
S lý thu

ng có hi u qu ra r cao, song t n r t nhi u th i gian

và không thu n l i, vì th trong nh ng n m g
d ng các d ng thu c b

nhi

x lý ra r

n sang s


12

ng b
Thu c b

c s d ng

m có ch a IBA

các n

khác nhau.

trung tâm gi ng cây r ng là m t d

m

c a IBA.
X lý thu c b t tuy t l ra r

ng th

i x lý b ng thu c

n, d thao tác, nên r t d áp d ng
xu t. Trong m t s

s n

ng h p x lý thu c b t TTG cho B

nh ng có t l ra r cao mà s r mà chi u dài r còn l
(ví d : nhân giông Phi lao b ng hom

ng không

x lý b ng thu

c

d ng b t 0,2%; 76,6% ra r . [2]

X lý h n h p các ch

ng

Các auxin có vai trò khá quan tr ng trong quá trình hình thành r c a hom
giâm, vì th khi s d ng riêng l có th ch gây hi u qu t ng m t, còn khi dùng
d ng h n h p s t

c hi u qu t ng h

l a ch n các ch t v i n

l ra r c a hom giâm, bi t

thích h p s

u qu c a thu c và làm

gi m giá thành cây hom (ví d : Thí nghi m x lý thu

c IBA + NAA cho Tinia

Platyphyllos (Komixarov,1964) và x lý h n h p thu c b t IAA + IBA cho Phi lao,
y r ng t l ra r và s r và chi u dài r

các công th c h n h

r r t so v i x lý hom b ng ch t riêng l , k t qu là: X lý thu

c IBA + NAA

cho hom Tilia Platyllos t l ra r là 90%, ch s r : 17,0, còn x lý h n h p thu c
b t IAA+ IBA cho hom phi lao có t l ra r là: 60% và ch s ra r là: 17,0, còn x
lý riêng l thu c IBA cho hom phi lao thì t l ra r : 33%, ch s ra r ; 11,7 và cho
hom Tilia P
Th i gian x lý thu c
Cùng m t lo i thu c, cùng m t n

i gian x lý khác nhau

t qu khác nhau. C n chú ý là gi a th i gian s lý, n
không khí có m i quan h nh
k t qu ra r c a hom m
lý v i th i gian ng
th p và th i gian ng

nh nên c n ph
c c i thiên, n u n
c l i. N u nhi

và nhi

u ch nh sao cho thích h p thì
ch t kích thích cao, c n x
không khí cao c n x lý v i n ng


13

lý hom:
Thông
kích thích ra r

c x lý b ng cách ngâm hom trong dung d ch ch t
m ph n g c c a hom vào h n h p ch t kích thích d ng b t.

Lars schmist (1993). [13]

lý sau:

Ch t kích thích ra r là h n h p ch t tan thì ph n g c c

c nhúng

c và ch m vào thu c, sao cho thu c dính vào g c hom. Ch t kích thích là
dung d ch có n

th p 20-200ppm ph n g

24h, ch t kích thích ra r có n

c nhúng vào dung d ch

500-1000ppm, ph n g c c

c nhúng

nhanh vào dung d ch 4-5 giây.
Tóm l i: x lý hom b ng dung d

l ra r c a hom,

p cho s n xu t l n. Dang h n h p b t phù h p cho s n xu t
theo quy mô lâm nghi p. D ng dung d
các thí nghi

c dùng trong nghiên c u ho c

ng hom ít hay lo i cây r t khó ra r . D ng h n h p b t d áp

d ng cho yêu c u s n xu t s

ng l n c a cây hom.

Nh n xét:
hình thành m t b r m i ph i tr i qua quá trình r t ph c t p,
t ng h p ph thu c vào nhi u y u t

i sinh, ngo i sinh, s d ng các ch

u

ng (auxin) .... Quá trình hình thành r ph i tr i qua r t nhi
khác nhau, m
nói ch

n c n ph c h nh

n

u ki n và hoàn c nh, có th

i gian giâm hom, cây tu i m l y hom (ng n), ch

x lý và n

c

thích h p, k t h p v i các y u t k thu

s có t l ra r cao nh t, ch

ng c a b r t t nh t. Chính vì v y, n m ch

khoa h c c a vi c nhân gi ng b ng hom thì hom giâm s

t t l cao nh t.

2.2.
V t li u giâm hom r t nh y c m v i s m
ph i

hóa g thích h p cho t ng lo

yêu c u: Không c t hom quá già ho c quá non

c và d b nhi m b nh. Hom
c b o qu n t t. Khi giâm hom
i ánh

n ng m t tr i. V t li u giâm hom không nên l y q
c t gi quá 1 ngày, khi v n chuy n ph i c t gi hom trong bình l nh và ph i gi


14

m. Hom ph

c ng t b h t hoa, n hoa, ch i ph

hom ph

búp ng n, hom giâm không ng

i 5cm,

quá 10cm. Khi c t hom ph i dùng dao ghép s
c. Ph i x lý thu c ch ng n m b
ph

l i m t s lá t i thi u

song ph i c t h t lá

hom không b d p nát và xây

c khi s d ng thu c kích thích ra r ,

phía trên cho hom giâm và ph i c t b t phiên lá,

ph

t. Giâm hom ph

m và gi nhi t, trên l

t trong l

gi

tránh ánh n ng tr c x và gi m b

sáng. Giá th giâm hom ph

c t t và không b n m b nh ph

m và gi
V

i v i cây lá kim,

ng

m không khí cho hom giâm.

giâm hom thành công cho b t c lo

u ph i k t h p m t

ng b , các bi n pháp k thu t c n thi t t
l

nl

c t o di u ki n c n thi

ra r . Sau khi hom ra r l i ph i bi t hu n luy
v

u ki

hom d

chúng thích ng d n

ng tr ng.

2.3.
2.3
R ng là ngu n tài nguyên vô cùng quý giá, có vai trò r t quan tr
m is s

iv i

t. R ng là lá ph i xanh c a nhân lo

c i,... bên c

pg

t to l n v kinh t . S m hi

tr

ng và b o v

c t m quan

m b o di n tích r

suy gi m nghiêm tr

ph c v cho công tác tr ng r ng thì ngu n gi ng vô

cùng quan tr ng. Ngay t

u nh

gi ng cây r

t cu n sách v ch n

c xu t b n

nhi

Ch n gi ng cây r
s n xu

cm ts

c trên th gi
c

u và

lai v

ng và có hình d

c

b
Girdano [13]
E.camalodulensis m

n hành thí nghi m giâm hom B

t t l ra r

u


15

t danh sách g m 58 loài B

c th

nghi m và giâm hom thành công.
Bhatgans [13] th nghi m giâm hom cây T ch (Tectonagiandis) trong
m t công th c thích h

l ra r c

c u c a Bhatgans và joski

i, g c B

plustereti corus) x lý b ng thu c IBA n

100ppm cho t l ra r

t 60%. [13]

u n i ti
hành nhân gi ng hom cây Vân sam

n

C ng Hòa

t

u h ch t p trung tìm hi u các k thu
b n và c n thi

c bi

c l y t nh ng cây m không quá l n tu i.
T

u th k

n nay thì công tác nghiên c u t o gi ng hom cây r ng

c nhi u thành công l

ng.
c nghiên c u và s n xu

c ti n hành

nhi

c. Trung tâm gi ng cây tr ng r ng Asean

Canada

ch c nghiên c u gi ng hom t nh
h t ng t t nh t, thích h
qu v i các loài cây h

c nhi u k t
u.

T i Trung Qu

c m t quy trình công ngh v s n xu t cây

con b ng mô hom cho hàng lo t loài cây thân g

và cây c nh.

2.3.2
c nh ng thành t u nghiên c u nhân gi ng cây r ng b
giâm hom, các nhà khoa h c Vi
riêng cho vi c giâm hom cho m t s loài cây r ng phù h p v
c

u ki n t nhiên

c ta.
ng thí nghi m nhân gi ng b ng hom v i m t s
ông, B

li u gi y t i Phù Ninh- Phú Th .

c ti n hành t i rung tâm nghiên c u cây nguyên


16

Nh

-1984, các th nghi m nhanan gi ng b

c ti n

hành t i vi n khoa h c Lâm Nghi p Vi t Nam n i dung nghiên c u t p trung vào
m gi i ph u c a hom,

ng c a nhi

mc

ng và x lý

hom b ng ch t kích thích.
n Ng

cây non ho c t ch i g

t

ng thành. Ông cho bi t t l ra r là 40%

ho c cây M

hom

c x lý v i thu c 2,4D n

50ppm trong 3 giây. . [7]
Và t nh

l

t nhi u các nghiên c u v r t nhi u

loài cây khác nhau t o nên s
cây B

ng gi ng cây r

các loài

-1991), cây S
(Ba Vì 1995).

Theo b n tin D án tr ng m i 5 tri u ha r ng s 4

cây r ng b
-

2005 nhân gi ng m t s loài

u tri n v ng :
iv

tu i t 2 - 8 tu i l y cành c

o ch i. Hom ra r

t 85

ng thành ho c

90% khi x lý b ng NAA 1,5% v i giá th b ng

cát hay tr c ti p trong túi b u.
-

i v i cây Bách xanh

thành ho

tu i 2 -10 tu i l y cành c

o ch i. Hom ra r

ng

t 85- 95% khi x lý IBA 1% v i giá

th b ng cát.
- V i cây H ng tùng giâm hom thành công
nhau b ng ch

ng thành ho

tu i khác
o ch i. hôm ra r

t 80-

85% khi x lý IBA 1,5% trên giá th b ng cát.
-

i v i vây Tr

t s nghiên c u sau :

Hi n nay trên th gi i bi
có 15 loài có kh
sinh h c nhi
pháp nuôi c y mô t

i 25 lo i Tr

o tr m. T nh

Minh - vi n
u nhân gi ng Tr

m ngoài t nhiên.