Thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay

Header Page 1 of 237.

I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

Lấ TH THU HOI

THựC HIệN PHáP LUậT
Về BảO HIểM Xã HộI ở VIệT NAM HIệN NAY

LUN VN THC S LUT HC

H NI - 2015

Footer Page 1 of 237.


Header Page 2 of 237.

I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

Lấ TH THU HOI

THựC HIệN PHáP LUậT
Về BảO HIểM Xã HộI ở VIệT NAM HIệN NAY
Chuyờn ngnh: Lý lun v Lch s nh nc v phỏp lut
Mó s: 60 38 01 01

LUN VN THC S LUT HC

Cỏn b hng dn khoa hc: TS. NGUYN MINH TUN

H NI - 2015

Footer Page 2 of 237.


Header Page 3 of 237.

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng
tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ
công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm
bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các
môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định
của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi
có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Lê Thị Thu Hoài

Footer Page 3 of 237.


Header Page 4 of 237.

MỤC LỤC
Trang

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục từ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT BẢO
HIỂM XÃ HỘI .............................................................................................6
1.1.

Cơ sở lý luận về BHXH ................................................................................6

1.1.1. Các khái niệm về BHXH................................................................................6
1.1.2. Các yếu tố cấu thành chất lượng Bảo hiểm xã hội .........................................8
1.1.3. Các nhân tố tác động đến chất lượng Bảo hiểm xã hội ..................................8
1.1.4. Cơ sở hình thành chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội .................................10
1.1.5. Vị trí, vai trò của bảo hiểm xã hội trong hệ thống chính sách và pháp
luật về xã hội ................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.6. Phân biệt Bảo hiểm xã hội với bảo hiểm thương mạiError! Bookmark not defined.
1.2.

Quan hệ pháp luật Bảo hiểm xã hội ......... Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Khái niệm, đặc điểm .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Thành phần của quan hệ pháp luật Bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
1.2.3. Nội dung của quan hệ pháp luật bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
1.2.4. Cơ sở phát sinh, thay đổi và chấm dứt quan hệ pháp luật về bảo hiểm
xã hội ............................................................ Error! Bookmark not defined.
1.3.

Qúa trình phát triển của chính sách bảo hiểm xã hội ở nước taError! Bookmark n

1.3.1. Chính sách bảo hiểm xã hội giai đoạn trước năm 1961Error! Bookmark not defined.

1.3.2. Chính sách bảo hiểm xã hội giai đoạn từ 1962 đến 1994Error! Bookmark not defined

1.3.3. Chính sách bảo hiểm xã hội giai đoạn từ 1995 đến 2006Error! Bookmark not defined
1.3.4. Chính sách bảo hiểm xã hội từ 2006 đến nayError! Bookmark not defined.

Footer Page 4 of 237.


Header Page 5 of 237.

1.4.

Kinh nghiệm của các nước trong việc ban hành và thực hiện
chính sách bảo hiểm xã hội ........................ Error! Bookmark not defined.

1.4.1. Kinh nghiệm của các nước thành viên tổ chức hợp tác và phát triển
kinh tế (OECD) ............................................ Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Hệ thống an sinh xã hội của Trung Quốc ..... Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Hệ thống an sinh xã hội Pháp ....................... Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Bài học kinh nghiệm .................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.

Cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật về BHXHError! Bookmark not defined.

1.5.1. Khái niệm thực hiện pháp luật BHXH ......... Error! Bookmark not defined.
1.5.2

Hình thức thực hiện pháp luật BHXH .......... Error! Bookmark not defined.

Tổng kết chương 1 ................................................... Error! Bookmark not defined.
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC

HIỆN PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI VIỆT NAMError! Bookmark n
2.1.

Quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.

2.1.1. Nguyên tắc cơ bản của bảo hiểm xã hội....... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Quy định của pháp luật về các chế độ bảo hiểm xã hội ở Việt Nam

hiện nay (theo Luật BHXH 2006 và Luật BHXH 2014)Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Quỹ bảo hiểm xã hội .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội .......... Error! Bookmark not defined.

2.1.5. Khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong lĩnh vực Bảo hiểm xã hộiError! Bookmark n
2.2.

Đánh giá thực trạng pháp luật .................. Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Những ưu điểm của pháp luật hiện hành về bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defi

2.2.2. Những tồn tại, hạn chế trong luật bảo hiểm xã hội hiện hànhError! Bookmark not defi
2.3.

Những điểm mới của Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi)Error! Bookmark not defined

2.3.1. Về mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
2.3.2. Về hoàn thiện các chế độ chính sách bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
2.3.3. Bổ sung quyền cho các chủ thể .................... Error! Bookmark not defined.

2.3.4. Bổ sung chức năng thanh tra cho tổ chức bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not define
2.3.5.

Footer Page 5 of 237.

Luật hóa một số nội dung trước đây giao Chính phủ quy định chi tiếtError! Bookmark not


Header Page 6 of 237.

2.3.6. Đánh giá Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) ..... Error! Bookmark not defined.
2.4.

Thực trạng của việc thực hiện pháp luật bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not def

2.4.1. Những kết quả đạt được ............................... Error! Bookmark not defined.

2.4.2. Những vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiệnError! Bookmark not def

2.4.3. Đánh giá thực hiện pháp luật về BHXH ở Việt Nam hiện nayError! Bookmark not de
Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP
LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI ..................... Error! Bookmark not defined.
3.1.

Giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hộiError! Bookmark n

3.1.1. Kiến nghị sửa đổi bổ sung Luật bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
3.1.2. Hoàn thiện hệ thống văn bản dưới Luật ....... Error! Bookmark not defined.
3.2.

Hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung bảo đảm tính thống
nhất với pháp luật bảo hiểm xã hội .......... Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Pháp luật dân sự ........................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Pháp luật tố tụng dân sự ............................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Pháp luật hình sự .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Pháp luật lao động ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Pháp luật về thi hành án dân sự .................... Error! Bookmark not defined.
3.3.

Giải pháp về tổ chức thực hiện ................. Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Hoàn thiện công tác quản lý thu - chi bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not defined.
3.3.2. Hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy và nhân lực ngành bảo hiểm xã
hội, quy trình quản lý nghiệp vụ của ngành . Error! Bookmark not defined.
3.3.3.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tinError! Bookmark no

3.3.4. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền pháp luật bảo hiểm xã hộiError! Bookmark not de
3.4.

Các biện pháp khác .................................... Error! Bookmark not defined.

3.4.1. Đẩy mạnh phát triển kinh tế ......................... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Bảo đảm sự thống nhất về việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội

với các chính sách kinh tế, xã hội có liên quanError! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................11

Footer Page 6 of 237.


Header Page 7 of 237.

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Footer Page 7 of 237.

BHTN:

Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH:

Bảo hiểm xã hội

BHYT:

Bảo hiểm y tế

ILO:

Tổ chức lao động quốc tế

KNLĐ:

Khả năng lao động

LĐ-TB-XH:

Lao động - Thương binh - Xã hội

OECD:

Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

ÔĐ-TS-DS:

Ốm đau - thai sản - dưỡng sức

TNLĐ-BNN:

Tai nạn lao động- Bệnh nghề nghiệp


Header Page 8 of 237.

DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu bảng

Tên bảng

Bảng 2.1. Quỹ BHXH đầu tư theo danh mục quy định

Trang

ERROR!
BOOKMARK
NOT
DEFINED.

Bảng 2.2. Bảng tổng hợp tính cân đối quỹ hưu trí-tử tuất

ERROR!
BOOKMARK
NOT
DEFINED.

Footer Page 8 of 237.


Header Page 9 of 237.

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài
Theo báo cáo của Tổ chức lao động quốc tế (ILO), hiện nay có tới hơn 180
quốc gia trên thế giới đã áp dụng chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động. Có
thể nói BHXH là lá chắn cho người lao động trước những rủi ro có thể dẫn tới mất
khả năng hoặc cơ hội lao động tạm thời hoặc vĩnh viễn. Ở Việt Nam, BHXH là một
bộ phận lớn nhất trong hệ thống an sinh xã hội, là trụ cột cơ bản của an sinh xã hội
được ghi nhận tại các Văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam và Hiến pháp qua các
thời kỳ. BHXH là vấn đề liên quan đến con người, đến cơ hội tồn tại và phát triển,
đến sự hưởng thụ các nhu cầu vật chất, tinh thần của con người, do vậy đòi hỏi phải
có những biện pháp điều chỉnh, kiểm soát, giải quyết theo hướng đảm bảo sự phát
triển bền vững của xã hội.
Chính sách BHXH hoạt động dựa trên nguyên tắc cơ bản “đóng - hưởng”

được hình thành và phát triển đã tạo bước đột phá quan trọng cho sự bình đẳng của
người lao động. Người lao động làm việc ở các thành phần kinh tế khác nhau, các
ngành nghề khác nhau, ở từng địa bàn khác nhau đều được tham gia BHXH. Phạm
vi, đối tượng không ngừng mở rộng đã thu hút được sự tham gia của hàng triệu
người lao động thuộc các thành phần kinh tế, tạo được sự yên tâm và tin tưởng
trong lao động, sản xuất, kinh doanh.
Trong mỗi giai đoạn lịch sử nhất định, BHXH đều có sự điều chỉnh, sửa đổi,
bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với hoàn cảnh lịch sử cụ thể, bao gồm những nội
dung về phạm vi đối tượng tham gia; loại hình BHXH; nội dung các chế độ; việc tổ
chức quản lý quá trình thực hiện cũng như khung pháp lý cho việc ban hành và thực
hiện chính sách BHXH.
Việc Quốc hội thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (có hiệu lực từ ngày
01/01/2007) đã góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện chính sách BHXH.
Đến nay, Luật Bảo hiểm xã hội đã được triển khai thực hiện hơn 8 năm và từng
bước đi vào đời sống xã hội, trở thành một công cụ pháp luật có hiệu quả, góp phần
điều tiết xã hội, phục vụ công cuộc xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN

1
Footer Page 9 of 237.


Header Page 10 of 237.

ở nước ta. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình thực hiện chính sách
BHXH đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế cần được bổ sung, sửa đổi cả về mặt nội dung
luật và việc tổ chức thực hiện. Ngày 21/11/2014, tại Hội trường Ba Đình, Quốc hội đã
bấm nút thông qua Luật BHXH (sửa đổi) và có hiệu lực từ 01/01/2016, tạo cơ sở pháp
lý để BHXH khẳng định vị trí trụ cột của chính sách an sinh xã hội.
Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước với mục tiêu “dân giàu, nước
mạnh, xã hội dân chủ, công bằng văn minh”, lấy con người làm trung tâm, tất cả vì

con người thì việc nghiên cứu đánh giá thực hiện luật BHXH có ý nghĩa rất quan
trọng đối với sự ổn định và phát triển bền vững xã hội.
Với mục đích đó, tác giả chọn đề tài: “Thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội
ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài nghiên cứu luận văn cao học của mình. Nghiên cứu
thành công đề tài này có ý nghĩa về mặt lý luận và giá trị về mặt thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cho đến nay đã có một số cơ quan và tác giả nghiên cứu về BHXH. Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội đã nghiên cứu đề tài:
- Phát triển hệ thống an sinh xã hội Việt Nam phù hợp với nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đề tài khoa học cấp bộ, năm 2006.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng nghiên cứu:
- Đề án xây dựng chiến lược phát triển Bảo hiểm xã hội Việt Nam đến năm
2020, năm 2012.
Ngân hàng thế giới (World Bank), OECD và Trung tâm nghiên cứu quốc gia
về chính sách y tế và xã hội Hàn Quốc:
- Những đánh giá sơ bộ về hệ thống hưu trí Châu Á-Thái Bình Dương, năm 2011.
Một số tác giả cũng đã quan tâm nghiên cứu đề tài này, như:
- Mai Ngọc Cường, Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách an sinh xã
hội ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội - 2009.
- Hồ Ngọc Cẩn, Võ Thanh Nhu, Chế độ, chính sách mới về bảo hiểm xã hội,
bảo hiểm y tế, NXB Lao động, Hà Nôi - 2006.
Ngoài các sách chuyên khảo trên, một số tác giả đã viết bài đăng trên các tạp
chí, như:

2
Footer Page 10 of 237.


Header Page 11 of 237.

- Đinh Quốc Dũng, Thực trạng và giải pháp về chế độ bảo hiểm xã hội hưu
trí ở Việt Nam, tạp chí BHXH tháng 3 năm 2010
- Lê Bạch Hồng, Vai trò của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế với
an sinh xã hội của đất nước, tạp chí Bảo hiểm Xã hội, số tháng 9 năm 2010
- Bùi Thị Lâm Hà, Chế độ tai nạn ở Việt Nam - nhìn từ cơ sở lý luận, tạp chí
BHXH tháng 6 năm 2011
- Phạm Đình Thành, 65 năm chính sách bảo hiểm xã hội phát triển cùng đất
nước, tạp chí Bảo hiểm Xã hội, tháng 8 năm 2010
- Ban quản lý dự án TF058179, Đánh giá hệ thống chính sách BHXH, Bản
tin số 25- Viện Khoa học BHXH, năm 2010
Các công trình nghiên cứu trên đã tập trung vào phân tích vị trí, vai trò của
BHXH ở cả hai khía cạnh lý luận và thực tiễn, đồng thời đã đề xuất một số kiến
nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện chế độ, chính sách về BHXH bắt buộc hiện nay.
Tuy nhiên, những nghiên cứu này chưa có công trình nào tiếp cận dưới góc
độ chuyên ngành lý luận pháp luật của vấn đề, mà mới chỉ đề cập tới từng lĩnh vực,
từng chế độ BHXH, chưa phân tích đầy đủ những khó khăn, vướng mắc của BHXH
bắt buộc hiện hành cả về nội dung những văn bản quy phạm pháp luật cũng như
công tác tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Vì vậy, việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, trạng thực hiện Luật
BHXH để thông qua đó đề xuất những giải pháp nhằm bảo đảm tính hiệu quả, hợp
lý, hợp tình của chính sách BHXH là việc làm cần thiết, có ý nghĩa thiết thực về mặt
lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Phù hợp với chuyên ngành Lý luận lịch sử nhà nước và pháp luật, mục đích
của đề tài là phân tích thực trạng chính sách BHXH, đánh giá những ưu điểm và tồn
tại, hạn chế của Luật BHXH cũng như thực tiễn thực hiện pháp luật BHXH, thông
qua đó đề xuất những kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng BHXH trong
thời gian tới.

3
Footer Page 11 of 237.


Header Page 12 of 237.

3.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của BHXH.
- Phân tích thực trạng pháp luật cũng như thực tiễn thực hiện pháp luật về BHXH.
- Đề xuất những kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng BHXH trong thời
gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thực hiện pháp luật về BHXH
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Tác giả luận văn không tiếp cận dưới góc độ của Luật lao động, không đi sâu
vào các phân tích vụ việc, vụ án cụ thể, mà chỉ tập trung vào mục đích chính của đề
tài là phân tích về mặt lý luận, đánh giá thực trạng của pháp luật BHXH và thcwj
tiễn thực hiện, từ đó đưa ra những giải pháp cụ thể.
Phạm vi về không gian: trên cả nước
Phạm vi về thời gian: từ năm 2007 đến nay.
Phạm vi về nội dung: BHXH theo quan niệm của Tổ chức Lao động quốc tế bao
hàm cả bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm y tế, bảo
hiểm thất nghiệp, trong đó BHXH đóng vai trò then chốt. Trong phạm vi nghiên cứu
của luận văn, tác giả chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu về BHXH bắt buộc. Trên thực tế có
rất nhiều yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật BHXH, tuy nhiên, phạm vi đề tài chỉ
đề cập tới sự tác động của các quy định pháp luật hiện hành (luật BHXH và các văn
bản hướng dẫn) và công tác tổ chức thực hiện pháp luật bảo hiểm xã hội.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Đây là một đề tài phức tạp, đòi hỏi tính tổng hợp cao. Phương pháp nghiên

cứu của đề tài bao gồm phương pháp so sánh, phương pháp hệ thống, phương pháp
tổng hợp… Tất cả các phương pháp trên đều được vận dụng trên cơ sở phương pháp
luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như các phương pháp tiếp cận khách
quan, khoa học khác để từ đó rút ra những kết luận làm sáng tỏ mục đích của luận
văn, phục vụ cho lý luận và thực tiễn.

4
Footer Page 12 of 237.


Header Page 13 of 237.

6. Những đóng góp mới của luận văn
Luận văn đã đề cập tới một số vấn đề lý luận chưa từng được nghiên cứu
trước đó, những vấn đề mà luật BHXH hiện hành còn bỏ ngỏ, những nhóm giải
pháp nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật về BHXH và các giải pháp về tổ chức
thực hiện. Qua đó, nội dung một số quy định của luật BHXH được bổ sung, sửa đổi
một cách cơ bản; nội dung các chế độ BHXH được đề xuất điều chỉnh, hoàn thiện
cho phù hợp với thực tế nhằm khắc phục nhanh những tồn tại, hạn chế trong công
tác BHXH thời gian qua, phát huy tính ưu việt của BHXH trong đời sống xã hội.
7. Ý nghĩa của luận văn
Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn của thực hiện pháp luật về BHXH ở
nước ta; đánh giá thực trạng BHXH trong thời gian qua, tác giả đề xuất những kiến
nghị và giải pháp khắc phục những hạn chế, bất cập của các quy định hiện hành
nhằm nâng cao chất lượng BHXH trong những năm tiếp theo cho phù hợp với điều
kiện thực tế của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu mới của phát triển kinh tế xã hội và hội
nhập của đất nước.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung

của luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật Bảo hiểm xã hội.
Chương 2: Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về BHXH.
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về BHXH.

5
Footer Page 13 of 237.


Header Page 14 of 237.

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1. Cơ sở lý luận về BHXH
BHXH ra đời trên cơ sở nền kinh tế hàng hoá phát triển và việc thuê mướn
nhân công trở nên phổ biến. Theo quan niệm trên thế giới thì BHXH là sự đảm bảo
thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập đối với người lao động khi họ gặp phải
những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm trên cơ sở hình
thành và sử dụng một quỹ tiền tệ tập trung nhằm đảm bảo đời sống cho người lao
động và gia đình họ góp phần đảm bảo an toàn xã hội. Như vậy, BHXH là một nhu
cầu khách quan, đa dạng và phức tạp. Nó thể hiện mối quan hệ giữa 3 bên: bên tham
gia, bên BHXH và bên được BHXH.
Ở Việt Nam, quá trình xây dựng và thực hiện chính sách BHXH là sự đổi mới
không ngừng cho phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong
từng giai đoạn nhất định. Trong hoạt động BHXH, Nhà nước tiến hành xây dựng
nhiều chính sách, chế độ, tổ chức triển khai và giám sát quá trình thực hiện nhằm
thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của người tham gia BHXH. Như vậy, Nhà nước giữ
vai trò quản lý về BHXH, bảo hộ cho quỹ BHXH mà không phải chi từ ngân sách
nhà nước (NSNN) cho lĩnh vực này. Mặt khác, chính sách BHXH là một bộ phận
quan trọng của chính sách xã hội, giúp Nhà nước điều tiết mối quan hệ giữa chính

sách kinh tế và xã hội trên phương diện vĩ mô, bảo đảm cho nền kinh tế liên tục phát
triển và giữ gìn ổn định xã hội trong từng thời kỳ cũng như trong suốt quá trình.
1.1.1. Các khái niệm về BHXH
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai
nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết trên cơ sở
đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. (Khoản 1, Điều 3 Luật BHXH 2006)
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động và
người sử dụng lao động phải tham gia. (Khoản 2, Điều 3 Luật BHXH 2006)

6
Footer Page 14 of 237.


Header Page 15 of 237.

Chất lượng là khả năng của tập hợp các đặc tính của một sản phẩm, hệ thống
hay quá trình để đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và các bên có liên quan. (định
nghĩa của Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hóa ISO).
Chất lượng BHXH là mức độ mà các chế độ, chính sách BHXH đáp ứng
được nhu cầu và sự mong đợi của khách hàng.
Chất lượng BHXH phải phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và đáp ứng
những thay đổi của xã hội.
Chất lượng chính sách BHXH tốt phải phản ánh được tác động của nó đến
các tổ chức cũng như quyền lợi của các đối tượng thụ hưởng BHXH và mối quan
tâm chung của xã hội, đảm bảo phát huy những mặt tích cực và hạn chế những yếu
tố tiêu cực.
Chính sách bảo hiểm xã hội là những quy định chung của Nhà nước gồm
những chủ trương, định hướng lớn về các vấn đề cơ bản của BHXH, những mục
tiêu, đối tượng, phạm vi và chế độ trợ cấp, các nguồn đóng góp, cách thức tổ chức

thực hiện các chế độ BHXH.
Chính sách BHXH có thể biểu hiện dưới dạng hiến pháp, văn bản pháp luật...
song lại rất khó thực hiện nếu không được cụ thể hóa và không thông qua các chế
độ BHXH cụ thể.
Chế độ bảo hiểm xã hội là sự cụ thể hóa chính sách BHXH, là hệ thống các quy
định cụ thể và chi tiết, là sự bố trí, sắp xếp các phương tiện để thực hiện BHXH đối với
người lao động. Nói cách khác, đó là hệ thống các quy định được pháp luật hóa về đối
tượng hưởng, nghĩa vụ và mức đóng góp cho từng trường hợp BHXH cụ thể.
BHXH bắt buộc bao gồm các chế độ sau:
- Chế độ trợ cấp ốm đau;
- Chế độ trợ cấp thai sản;
- Chế độ trợ cấp tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN);
- Chế độ hưu trí;
- Chế độ tử tuất.

7
Footer Page 15 of 237.


Header Page 16 of 237.

1.1.2. Các yếu tố cấu thành chất lượng Bảo hiểm xã hội
- Sự thoả mãn nhu cầu của đối tượng tham gia BHXH
Các quy định của chính sách, chế độ BHXH phải phù hợp điều kiện kinh tế xã hội từng thời kỳ, đảm bảo nguyên tắc công bằng trong việc đóng, hưởng BHXH
của các đối tượng tham gia. Phải đảm bảo mức độ hài lòng chung thông qua các yếu
tố như: khả năng tiếp cận dịch vụ, thủ tục và quy trình phải đơn giản, dế hiểu; ý
kiến của đối tượng tham gia phải được tôn trọng, đối xử thân thiện, vui vẻ; sự tín
nhiệm trong cung cấp dịch vụ.
- Quá trình cung cấp, thực hiện các chế độ BHXH
Ở đây liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan BHXH trong công tác tổ

chức thực hiện chính sách BHXH đảm bảo việc thu, chi trả đúng và đủ. Thái độ,
trách nhiệm, tác phong, sự chuyên nghiệp của cán bộ, công chức BHXH; cơ sở vật
chất và điều kiện hỗ trợ hoạt động cung ứng dịch vụ BHXH; các nội dung về công
khai công vụ; thủ tục hành chính và quy trình xử lý các nghiệp vụ BHXH; thời gian
giải quyết; lệ phí; cơ chế giám sát, góp ý.
- Diện bao phủ đối tượng tham gia BHXH
Thể hiện ở số lượng người tham gia BHXH và ý thức của đối tượng tham gia BHXH.
Ở nước ta, dân số chủ yếu tập trung ở khu vực nông thôn, làm nông nghiệp,
do đó số lượng người lao động trong độ tuổi tham gia còn ít, độ bao phủ không cao.
Ngoài ra, ý thức tham gia đóng BHXH đầy đủ, đúng qui định về đối tượng,
số lượng, mức tiền lương là yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng BHXH. Việc các đối
tượng cố tình trốn đóng, nợ đọng, lạm dụng quỹ BHXH, không thực hiện các quy
định của pháp luật về BHXH sẽ gây ảnh hưởng tới quyền lợi của các đối tượng thụ
hưởng, làm giảm chất lượng BHXH.
Các yếu tố cấu thành chất lượng BHXH trên đây còn phụ thuộc vào điều
kiện kinh tế - xã hội và chuẩn mực xã hội từng thời kì.
1.1.3. Các nhân tố tác động đến chất lượng Bảo hiểm xã hội
- Nhóm các nhân tố liên quan đến điều kiện kinh tế-xã hội của đất nước
Khả năng và tiềm lực phát triển kinh tế của mọi quốc gia thể hiện ở sự tăng

8
Footer Page 16 of 237.


Header Page 17 of 237.

trưởng kinh tế. Trên bình diện quốc gia, tăng trưởng kinh tế làm cho cho ngân sách quốc
gia tăng lên và nhà nước có điều kiện thực thi chính sách an sinh xã hội. Mặt khác, khi
mức sống của nhân dân tăng lên, họ có điều kiện tham gia BHXH, sức hút của BHXH
thực sự lớn hơn (nhiều người tham gia hơn, khả năng đóng phí BHXH tăng cao hơn...)

và rủi ro xã hội (ốm đau, bệnh tật giảm xuống dẫn tới giảm phí đóng BHXH).
Nền kinh tế càng phát triển, thu nhập bình quân đầu người càng được nâng
cao thì Nhà nước mới có điều kiện nâng mức đóng góp và mức hưởng BHXH của
người lao động và ngược lại.
Ngược lại, khi kinh tế suy thoái, bất ổn đòi hỏi doanh nghiệp phải giảm lao
động, giảm tiền lương đóng BHXH làm ảnh hưởng tới quyền lợi người lao động.
- Nhóm các nhân tố liên quan đến chính sách, văn bản pháp luật về BHXH
Đây là khung pháp lý quy định rõ đối tượng áp dụng, quyền và nghĩa vụ các
bên tham gia BHXH, nội dung các chế độ BHXH. Một chính sách, chế độ không
hợp lý, không đảm bảo công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng sẽ ảnh hưởng lớn
tới chất lượng BHXH.
- Nhóm các nhân tố liên quan đến tổ chức thực hiện BHXH
Việc quy định đầy đủ, công khai minh bạch quy trình, thủ tục, hồ sơ, trách
nhiệm và thời hạn giải quyết sẽ tạo thuận lợi cho người lao động và người sử dụng
lao động và cơ quan BHXH thống nhất thực hiện.
Công tác đôn đốc thu nợ BHXH, công tác chi trả các chế độ đúng, đủ, kịp
thời, thuận tiện cho người thụ hưởng sẽ góp phần nâng cao chất lượng BHXH.
- Đội ngũ cán bộ, công chức
Năng lực, thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức BHXH; sự thân
thiện tín nhiệm, lịch sự trong cung cấp dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người được
phục vụ cũng được coi là những tiêu chí quan trọng đặc biệt trong tiến trình cải cách
hành chính chung của cả Ngành BHXH góp phần nâng cao chất lượng BHXH.
- Nhóm các nhân tố khác: Công bằng xã hội, bình đẳng xã hội, vai trò của
Nhà nước trong việc thực hiện công bằng xã hội, khả năng chống đỡ về tài chính
của quỹ BHXH...

9
Footer Page 17 of 237.

Header Page 18 of 237.

1.1.4. Cơ sở hình thành chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội
Chính sách BHXH có phạm vi tác động rất lớn đến người lao động, người sử
dụng lao động và cả nền kinh tế của đất nước. Vì thế, khi ban hành chính sách
BHXH nói chung, BHXH bắt buộc nói riêng phải dựa trên những cơ sở sinh học về
giới tính, lứa tuổi của người lao động; điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước trong
từng thời kỳ; điều kiện lịch sử... Ngoài ra, chính sách BHXH do nhà nước ban hành
nên nó còn phụ thuộc vào thể chế chính trị của từng quốc gia.
- Cơ sở sinh học về giới tính, lứa tuổi của người lao động:
Cơ sở sinh học là một trong những căn cứ quan trọng để xác lập mối tương
quan đóng - hưởng trong chính sách BHXH nói chung. Nghiên cứu cơ sở sinh học
để qua đó đề ra các chính sách BHXH đúng đắn đối với người lao động ở các độ
tuổi khác nhau và giới tính khác nhau
- Điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ:
Việc xây dựng mức đóng - hưởng các chế độ BHXH phải phù hợp với điều
kiện phát triển của kinh tế - xã hội của đất nước. Khi nền kinh tế phát triển, các
doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, có lãi và tích luỹ để tái sản xuất, thì doanh
nghiệp mới có điều kiện đóng đủ BHXH theo quy định. Theo kinh nghiệm các
nước, trình độ phát triển BHXH của một quốc gia phụ thuộc rất lớn vào trình độ
phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia đó. Một quốc gia có hệ thống BHXH phát
triển thì quốc gia đó phải có nền kinh tế phát triển, phải có GDP bình quân đầu
người tương đối cao. Nền kinh tế càng phát triển, thu nhập bình quân đầu người
càng được nâng cao thì Nhà nước mới có điều kiện nâng mức đóng góp và mức
hưởng BHXH của người lao động và ngược lại. Đó là mối quan hệ có tính quy luật
phải được vận dụng vào việc xây dựng chính sách BHXH ở nước ta.
- Điều kiện lịch sử:
Đây là điều kiện mang tính phổ biến ở tất cả các quốc gia trên thế giới. Đối
với nước ta, chính sách BHXH từ khi thành lập nước đến nay đều mang tính lịch sử
và điều này được thể hiện rõ nét qua từng thời kỳ phát triển của đất nước. Khi xây

dựng hoặc sửa đổi, bổ sung chính sách BHXH Nhà nước ta đều căn cứ vào điều

10
Footer Page 18 of 237.


Header Page 19 of 237.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Ban cán sự Đảng Chính phủ (2012), Dự thảo Đề án một số vấn đề về an sinh xã
hội giai đoạn 2012-2020, Hà Nội.

2.

Ban chấp hành Trung ương (2012), Ban chấp hành Trung ương khoá XI Nghị
quyết số 15-NQ/TƯ về một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 20122020, Hà Nội.

3.

Ban quản lý dự án TF058179 (2010), Đánh giá hệ thống chính sách BHXH,
Bản tin - Viện Khoa học BHXH, (25).

4.

Bảo hiểm xã hội Hà Nội (2007-2012), Báo cáo kết quả công tác thực hiện
BHXH, Hà Nội.

5.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2012), Báo cáo tình hình thực hiện luật BHXH
2007-2011, Hà Nội.

6.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2012), Đề án xây dựng chiến lược phát triển Bảo
hiểm xã hội Việt Nam đến năm 2020, Hà Nội.

7.

Báo Quân đội nhân dân (2012), Hình thành hệ thống hưu trí đa tầng, (18.839).

8.

BHXH Việt Nam (1996), Công văn số 1136/BHXH ngày 14/11/1996 về việc
hướng dẫn nội dung ghi sổ BHXH, Hà Nội.

9.

BHXH Việt Nam (2010), Quyết định 777/QĐ-BHXH ngày 17/5/2010 về việc ban
hành quy định về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, Hà Nội.

10. BHXH Việt Nam (2011), Quyết định 1111/QĐ-BHXH ngày 25/10/2011 về việc ban
hành quy định quản lý thu BHXH, BHYT; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT, Hà Nội.
11. BHXH Việt Nam (2012), Quyết định 488/QĐ-BHXH ngày 23/5/2012 ban hành
quy định quản lý chi trả các chế độ BHXH, Hà Nội.
12. Bộ Chính trị (2012), Nghị quyết số 21-NQ/TW, tăng cường sự lãnh đạo của
Ðảng đối với công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế giai đoạn 2012-2020
ngày 22/11/2012, Hà Nội.

13. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2007), Thông tư số 03/2007/TTBLĐTBXH hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 152/2006/NĐ-CP
ngày 31/01/2007 hướng dẫn một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc,
Hà Nội.

11
Footer Page 19 of 237.


Header Page 20 of 237.

14. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2007), Thông tư số 19/2008/TTBLĐTBXH ngày 23/9/2008 sửa đổi, bổ sung Thông tư số 03/2007/TTBLĐTBXH ngày 30/01/2007 về hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định
số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính phủ hướng dẫn một số điều
của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc, Hà Nội.
15. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2009), Thông tư số 41/2009/TTBLĐTBXH ngày 30/12/2009 hướng dẫn sửa đổi, bổ sung Thông tư số
03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 về hướng dẫn thực hiện một số điều
của Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính phủ hướng dẫn
một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc, Hà Nội.
16. Bộ Lao động (2006), Phát triển hệ thống an sinh xã hội Việt Nam phù hợp với
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Hà Nội.
17. Bộ Nội vụ (1972), Thông tư số 13/NV ngày 04/9/1972 hướng dẫn và quy định cụ
thể về việc tính thời gian công tác của công nhân, viên chức nhà nước, Hà Nội.
18. Bộ Tài chính (2007), Thông tư số 58/2007/TT-BTC ngày 12/6/2007 hướng dẫn
quản lý tài chính đối với BHXH Việt Nam, Hà Nội.
19. Hồ Ngọc Cẩn, Võ Thanh Nhu (2006), Chế độ, chính sách mới về bảo hiểm xã
hội, bảo hiểm y tế, NXB Lao động, Hà Nôi.
20. Chính phủ (1995), Điều lệ BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày
26/01/1995, Hà Nội.
21. Chính phủ (1995), Điều lệ BHXH đối với Sĩ quan, Quân nhân chuyên nghiệp,
hạ sĩ quan - Binh sĩ quân đội nhân dân Việt Nam ban hành kèm theo Nghị định
số 45/CP ngày 15/7/1995 của Chính phủ, Hà Nội.

22. Chính phủ (2006), Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 hướng dẫn
một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc, Hà Nội.
23. Chính phủ (2007), Nghị định số 68/2007/NĐ-CP ngày 19/4/2007 quy định chi
tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc đối
với quân nhân, công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu hưởng lương
như đối với quân nhân, công an nhân dân, Hà Nội, Hà Nội.

12
Footer Page 20 of 237.


Header Page 21 of 237.

24. Chính phủ (2008), Nghị định số 94/2008/NĐ-CP ngày 22/8/2008, quy định
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội Việt
Nam, Hà Nội.
25. Chính phủ (2010), Nghị định số 86/2010/NĐ-CP ngày 13/8/2010, quy định về
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, Hà Nội.
26. Chính phủ (2011), Chiến lược tổng thể phát triển ngành Bảo hiểm xã hội Việt
Nam 2011-2020, Hà Nội.
27. Mai Ngọc Cường (2009), Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách an sinh
xã hội ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
28. Đinh Quốc Dũng (2010), “Thực trạng và giải pháp về chế độ bảo hiểm xã hội
hưu trí ở Việt Nam”, Tạp chí BHXH, (130).
29. Thuỳ Dung (2012), Sẽ có quỹ hưu trí bổ sung, Thời báo kinh tế Sài Gòn online,
(tháng 6).
30. Trần Văn Đạt (2015), Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi
hành án trong lĩnh vực BHXH, www.baohiemxahoi.gov.vn.
31. Nguyễn Văn Định (2012), Giáo trình bảo hiểm, NXB Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
32. Điều Bá Được (2015), Bổ sung nhiều quyền lợi cho người lao động và trách

nhiệm thực hiện BHXH trong Luật BHXH (sửa đổi), www.baohiemxahoi.gov.vn.
33. Bùi Thị Lâm Hà (2011), “Chế độ tai nạn ở Việt Nam - nhìn từ cơ sở lý luận”,
Tạp chí BHXH, (154).
34. Lê Hà (2013), Người Pháp không tiết kiệm đủ cho tuổi nghỉ hưu, www.vietnam.plus.
35. Lê Bạch Hồng (2010), “Vai trò của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế
với an sinh xã hội của đất nước”, Tạp chí Bảo hiểm Xã hội, (132).
36. Nguyễn Hải Hồng (2014), Chức năng thanh tra cho BHXH Việt Nam,
www.baohiemxahoi.gov.vn.
37. Nguyễn Minh Huân (2011), “Thực trạng và một số định hướng công tác quản lý
nhà nước về lĩnh vực BHXH trong thời gian tới”, Tạp chí Lao động xã hội, (421).
38. Liên Bộ LĐTBXH - Bộ Tài chính - Ngân hàng Nhà nước (2008), Thông tư liên
tịch số 03/2008/TTLT/BLĐTBXH-BTC-NHNN ngày 18/02/2008 hướng dẫn thủ
tục buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp tiền
bảo hiểm xã hội chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh, Hà Nội.

13
Footer Page 21 of 237.


Header Page 22 of 237.

39. Liên Bộ Quốc phòng, Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội (2007),
Thông tư liên tịch số 148/2007/TTLT/BQP-BCA-BLĐTBXH ngày 14/9/2007
hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 68/2007/NĐ-CP quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc
đối với quân nhân, công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu hưởng
lương như đối với quân nhân, công an nhân dân, Hà Nội.
40. Bùi Sỹ Lợi (2015), Chi phí BHXH nhìn từ lăng kính giám sát, www.baohiemxahoi.gov.vn.
41. Bùi Sỹ Lợi (2015), Dấu ấn trong xây dựng pháp luật về BHXH, www.baohiemxahoi.gov.vn
42. Bùi Sỹ Lợi (2015), Người lao động cần hướng tới lương hưu, tránh rủi ro khi

tuổi già, www.tapchibaohiemxahoi.gov.vn.
43. Phan Văn Mến (2015), Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác khởi kiện các
đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH, www.tapchibaohiemxahoi.gov.vn.
44. Ngô Quang Minh (2007), “An sinh xã hội và vai trò của nó đối với nền kinh tế
nước ta”, Tạp chí lý luận chính trị, (4).
45. Nguyễn Anh Minh (2009), “Phương hướng hoàn thiện chính sách tài chính bảo
hiểm xã hội ở Việt Nam”, Tạp chí BHXH, (108).
46. Phan Duy Minh (2013), “Nguyên tắc cơ bản và cơ chế tài chính của BHXH”,
Thông tin công tác BHXH trong quân đội, (13).
47. Ngân hàng thế giới (World Bank), OECD và Trung tâm nghiên cứu quốc gia về
chính sách y tế và xã hội Hàn Quốc (2011), Những đánh giá sơ bộ về hệ thống
hưu trí Châu Á/Thái Bình Dương.
48. Hồ Thị Kim Ngân (2015), Một số vướng mắc khi thực hiện các chế độ BHXH
ngắn hạn, www.tapchibaohiemxahoi.gov.vn.
49. Đỗ Thị Xuân Phương (2010), Đề án Đánh giá 3 năm thực hiện Luật BHXH,
NXB Lao động.
50. Quốc hội (2004), Bộ Luật tố tụng Dân sự, Hà Nội
51. Quốc hội (2005), Bộ Luật Dân sự, Hà Nội.
52. Quốc hội (2006), Luật Bảo hiểm xã hội, Hà Nội.
53. Quốc hội (2012), Bộ luật lao động, Hà Nội.

14
Footer Page 22 of 237.


Header Page 23 of 237.

54. Quốc hội (2014), Luật BHXH (sửa đổi), Hà Nội.
55. Đại Thắng (2015), Một số điểm mới về chế độ thai sản trong luật BHXH (sửa
đổi) và dự báo tác dộng, www.tapchibaohiemxahoi.gov.vn.

56. Phạm Đình Thành (2010), “65 năm chính sách bảo hiểm xã hội phát triển cùng
đất nước”, Tạp chí Bảo hiểm Xã hội, (136).
57. Phạm Đình Thành (2012), “Bảo hiểm xã hội - trụ cột chính trong hệ thống an
sinh xã hội quốc gia”, Tạp chí Bảo hiểm Xã hội, (150).
58. Nguyễn Thị Anh Thơ (2015), Sự bảo vệ lĩnh vực BHXH ở Việt Nam bằng pháp
luật hình sự, www.tapchibaohiemxahoi.gov.vn.
59. Thủ tướng Chính phủ (2007), Quyết định số 41/2007/QĐ-TTg ngày 29/3/2007
quy định về quản lý tài chính đối với BHXH Việt Nam, Hà Nội.
60. Thủ tướng Chính phủ (2013), Quyết định số 1215/QĐ-TTg ngày 23/7/2013 phê
duyệt Chiến lược phát triển ngành BHXH Việt Nam đến năm 2020, Hà Nội.
61. Mạc Văn Tiến (2005), An sinh xã hội và phát triển nguồn nhân lực, NXB Lao
động - xã hội.
62. Mạc Văn Tiến (2012), Một số vấn đề về quỹ BHXH, NXB Lao động – xã hội.
63. Mạc Văn Tiến (2013), “Cơ sở để xây dựng chế độ BHXH”, Thông tin công tác
BHXH trong quân đội, (12).
64. Trường Đại học Lao động - xã hội (2010), Giáo trình Bảo hiểm xã hội, NXB
Lao động - xã hội, Hà Nội.
65. Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình lý luận Nhà nước và pháp luật,
NXB Công an nhân dân, Hà Nội.
66. Trần Việt (2012), Hiểu đúng về bảo hiểm hưu trí bổ sung, Vietstock, (tháng 12).

15
Footer Page 23 of 237.