Chương 9 điều độ sản xuất

Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

Chương 9

ĐIỀU ĐỘ SẢN XUẤT

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

1/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

1. Tổng quan về công tác điều độ
HĐ công suất
- HĐ thiết bị / - Mua sắm thiết bị

Kế hoạch dài hạn

Hoạch định tổng hợp
- Sử dụng thiết bị / - Nhu cầu lao động
- Hợp đồng đặt hàng

Kế hoạch trung hạn

Điều độ sản xuất chính
- MRP / - Chia nhỏ tiến độ SX
HĐ nhu cầu
NVL MRP

Kế hoạch ngắn hạn

Điều độ SX
Máy móc TB

NVL

Lực lượng lao động

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

2/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

1. Tổng quan về công tác điều độ
Điều độ và
đặt lộ trình

Xét
lại

Phát lệnh thực hiện
Xúc tiến
(nếu cần)
Kiểm tra

Các hoạt động trong quá trình lập lịch trình SX
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

3/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

1. Tổng quan về công tác điều độ
1. Đặt lộ trình: xác định đơn hàng (CV) cần
làm ở đâu
2. Điều độ: xác định thứ tự và th/g thực hiện
công việc.
3. Phát lệnh: ra lệnh thực hiện đơn hàng
xuống từng bộ phận liên quan tương ứng.

4. Kiểm tra: giám sát quá trình để biết các
công việc đúng kế hoạch hay không.
5. Xúc tiến: hiệu chỉnh th/g thực hiện, bổ
sung nguồn lực (nếu có thể).
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

4/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

2. Điều độ trong phân xưởng
Thời gian gia công (ti – processing time): là th/g
dự kiến thực hiện đơn hàng.
Thời điểm sẵn sàng (tr – ready time): là thời điểm
mà đơn hàng đã được chuẩn bị xong, và sẵn sàng
được gia công.

Thời hạn hoàn thành (tc – completion time): là
th/g mà đơn hàng được thực hiện (gia công) xong và
sẵn sàng giao hàng.
Thời gian giao hàng (d – due date): là th/g yêu
cầu nhận hàng của khách hàng, thường được xác
định trên hợp đồng.
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

5/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

2. Điều độ trong phân xưởng
Thời gian lưu (tf – flow time): là th/g từ khi đơn
hàng sẵn sàng cho gia công đến khi hoàn thành (thời
gian đơn hàng nằm trong PX). Th/g lưu trung bình
của tất cả các đơn hàng có thể cho biết mức độ (tốc
độ) thực hiện đơn hàng.
Đơn hàng trễ (tt – tardyness): là đơn hàng nào có
th/g hoàn thành muộn hơn thời gian giao hàng. Đây
là một trong những tiêu chuẩn quan trọng trong điều
độ sản xuất.

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

6/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
1. Đến trước làm trước (First Come, First
Served - FCFS): công việc (đơn hàng) nào
chuẩn bị xong trước (đến máy trước) thì được
gia công trước.

2. Theo th/g gia công ngắn nhất (Short
Processing time - SPT): công việc nào có th/g
gia công ngắn nhất được thực hiện trước.
3. Theo thời hạn sớm nhất (Earliest Due Date
- EDD): công việc nào có thời hạn hoàn thành
sớm nhất sẽ được chọn làm trước.
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

7/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
Ví dụ: điều độ các đơn hàng trong bảng sau
Đơn
hàng

Thời gian gia công
(ngày)

Thời gian giao hàng
(ngày)

A

5

9

B

3

6

C

7

19

D

4

16

E

8

25

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

8/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
1. Xếp thứ tự đơn hàng theo nguyên tắc FCFS

Thứ
tự

Đơn
hàng

Th/g
gia công

1

A

5

2

B

3

3

C

7

4

D

4

5

E

8
27

Th/g
Thời hạn Th/g
tích lũy giao hàng trễ

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

9/32

Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ có thể diễn tả KH điều độ theo sơ đồ găng như sau:

Trật tự gia công theo nguyên tắc FIFO:

A
0

B

1

2

3

4

5

A

B

C

D

E

C

D

E
Th/g tích lũy

5

8

15

19

27

9

6

19

16

25 Th/g giao hàng

Sơ đồ găng theo nguyên tắc FCFS (FIFO)

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

10/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
2. Xếp thứ tự đơn hàng theo nguyên tắc SPT

Thứ
tự

Đơn
hàng

Th/g
gia công

1

B

3

2

D

4

3

A

5

4

C

7

5

E

8
27

Th/g
Thời hạn Th/g
tích lũy giao hàng trễ

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

11/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ có thể diễn tả KH điều độ theo sơ đồ găng như sau:

Trật tự gia công theo nguyên tắc SPT:

B
0

D

1

2

3

4

5

B

D

A

C

E

A

C

E
Th/g tích lũy

3

7

12

19

27

6

16

9

19

25 Th/g giao hàng

Sơ đồ găng theo nguyên tắc SPT
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

12/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
3. Xếp thứ tự đơn hàng theo nguyên tắc EDD

Thứ
tự

Đơn
hàng

Th/g
gia công

1

B

3

2

A

5

3

D

4

4

C

7

5

E

8
27

Th/g
Thời hạn Th/g
tích lũy giao hàng trễ

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

13/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ có thể diễn tả KH điều độ theo sơ đồ găng như sau:

Trật tự gia công theo nguyên tắc EDD:

B
0

A

1

2

3

4

5

B

A

D

C

E

D

C

E
Th/g tích lũy

3

8

12

19

27

6

9

16

19

25 Th/g giao hàng

Sơ đồ găng theo nguyên tắc EDD
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

14/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ Quy tắc Smith:

Được áp dụng khi kết quả điều độ không có
đơn hàng trễ  giảm thời gian lưu (F )trung
bình

Điều kiện để đơn hàng thứ i được gia công
sau cùng:
n

Trong tập đơn hàng thỏa điều kiện: di   t j
j 1

Xác định đơn hàng:

ti  tk

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

15/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ Ví dụ:
Đơn hàng j

tj

dj

1

4

16

2

7

16

3

1

8

4

6

21

5

3

9

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

16/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
Trật tự gia công:

I

II

III

IV

V

3

5

1

2

4

Bước 1:  t j  21 Đơn hàng 4 thực hiện sau cùng
Bước 2:  t j  15 Đơn hàng 2 thực hiện thứ tư

Bước 3:  t j  8 Đơn hàng 1 thực hiện thứ ba
Bước 4:  t j  4 Đơn hàng 5 thực hiện thứ hai
Còn lại đơn hàng 3 thực hiện đầu tiên
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

17/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
Trật tự gia công:

3
0

5

1

I

II

III

IV

V

3

5

1

2

4

2

4

1

4

8

15

21 Th/g tích lũy

8

9

16

16

21 Th/g giao hàng

Sơ đồ găng theo nguyên tắc Smith

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

18/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
Nếu EDD có nhiều hơn 1 đơn hàng trễ thì việc xác
định KH ĐĐ sao cho tổng số đơn hàng trễ là nhỏ nhất
được thực hiện theo giải thuật MOORE & HODGSON:
Mỗi đơn hàng sẽ thuộc về tập E: tập đơn hàng hoàn
thành sớm hoặc tập L: tập đơn hàng trễ.

Bước 1: Cho tất cả đơn hàng thuộc E, tập L là tập
rỗng. Sắp xếp E theo EDD.
Bước 2: Nếu không có đơn hàng nào trong E là đơn
hàng trễ, ngưng: kế hoạch điều độ là tối ưu. Ngược
lại, xác định công việc trễ đầu tiên: công việc k.
Bước 3: Trong k công việc đầu tiên, xác định đơn hàng
có th/g xử lý dài nhất. Rút đơn hàng này ra khỏi tập
E và đưa vào tập L. Thực hiện lại bước 2.
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

19/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

3. Xếp thứ tự đơn hàng trên 1 máy
+ Ví dụ:

1

0

Đơn hàng j
1
2
3
4
5

3

5

tj

dj

1
5
3
9
7

2
7
8
13
11

2

4

1

4

11

16

2

8

11

7

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

25 Th/g tích lũy
13 Th/g giao hàng
20/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

+ Mở rộng mô hình điều độ
Thời điểm sẵn sàng khác nhau
Đơn hàng

thời gian
chuẩn bị

thời gian
gia công

thời gian
giao hàng

A
B

0
2

6
2

8
4

Trường hợp 1: chuyền không để trống, không
kết nối.
A

0

B

6

8

Th/g tích lũy

8

4

Th/g giao hàng

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

21/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

+ Mở rộng mô hình điều độ
Đơn hàng

thời gian
chuẩn bị

thời gian
gia công

thời gian
giao hàng

A
B

0
2

6
2

8
4

Trường hợp 2: chuyền có thể để trống, không
kết nối.
B
0

2

A
4

10

4

8

Th/g tích lũy
Th/g giao hàng

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

22/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

+ Mở rộng mô hình điều độ
Đơn hàng

thời gian
chuẩn bị

thời gian
gia công

thời gian
giao hàng

A
B

0
2

6
2

8
4

Trường hợp 3: cho phép kết nối (đơn hàng có
thể được cắt  A = A1 + A2)
A1
0

B

2

A2
4

8

Th/g tích lũy

4

8

Th/g giao hàng

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

23/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

+ Mở rộng mô hình điều độ
Điều độ song song

+ Có m chuyền giống nhau (cùng thực hiện
được các đơn hàng với th/g tương đương) sẵn
sàng nhận các đơn hàng tại thời điểm điều độ.
+ Có n đơn hàng độc lập đang chờ được gia
công.

GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

24/32


Bộ môn Quản lý sản xuất và điều hành\Khoa Quản lý Công nghiệp\Đại học Bách khoa Tp. HCM.

+ Mở rộng mô hình điều độ
Điều độ song song

Trường hợp đơn hàng có tính kết nối, th/g lớn nhất có
thể trên một chuyền bằng giá trị trung bình phân bổ
đối với các chuyền:
1 n

M *

t

m
i1

i

Áp dụng g/thuật Mc. Naughton xác định KHĐĐ tối ưu:

Bước 1: chọn 1 đơn hàng phân bổ cho chuyền 1,
Bước 2: chọn đơn hàng tiếp theo nếu tổng th/g chưa
đạt M*. Tiếp tục đến khi th/g của chuyền bằng M*.

Bước 3: tiếp tục thực hiện trên các chuyền còn lại cho
đến khi tất cả các đơn hàng đã được phân bổ hết.
GV: Đường Võ Hùng\Quản lý sản xuất cho kỹ sư\Chương 9: Điều độ sản xuất

25/32