Nghiên cứu đặc điểm của bệnh do ấu trùng Cysticercus Tennuicollis gây ra ở dê nuôi tại một số địa phương tỉnh Thái Nguyên và đề xuất biện pháp phòng chốn (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH QUYÊN

Tên

tài:
“NGHIÊN C U

C I M C A B NH DO U TRÙNG

CYSTICERCUS TENUICOLLIS GÂY RA
T IM TS
VÀ

A PH

DÊ NUÔI

NG T NH THÁI NGUYÊN

XU T BI N PHÁP PHÒNG CH NG”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Ch n nuôi Thú y

Khoa

: Ch n nuôi Thú y

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n

Gi ng viên khoa Ch n nuôi Thú y - Tr

: TS. Nguy n V n Quang
ng H Nông Lâm Thái Nguyên

THÁI NGUYÊN – 2015

i

L IC M
Trong su t th i gian th c t p,
nh n
Tr

N

hoàn thành khóa lu n c a mình, em ã

c s ch b o t n tình c a th y giáo h
ng

ng d n, s giúp

c a

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Khoa Ch n nuôi thú y, Chi c c Thú

y t nh Thái Nguyên và các cán b tr m thú y huy n Ph Yên, huy n

iT

và th xã Sông Công. Em c ng nh n

c s c ng tác nhi t tình c a các b n

bè, s giúp

i thân trong gia ình.

,c v

ng viên c a ng

Nhân d p này em xin

c bày t lòng bi t n sâu s c t i th y giáo

TS. Nguy n V n Quang và NCS. Nguy n Thu Trang ã r t t n tình tr c
ti p h

ng d n em th c hi n khóa lu n này.
Em xin c m n Ban giám hi u Tr

ng

i h c Nông Lâm ã t o i u ki n

thu n l i và cho phép em th c hi n khóa lu n.
Em xin bày t lòng c m n chân thành t i các cán b k s tr m thú y
huy n Ph Yên, huy n

i T và th xã Sông Công v s h p tác, theo dõi

các ch tiêu và thu th p s li u làm c s cho khóa lu n.
Em xin
b n bè ã giúp

c bày t lòng bi t n sâu s c t i gia ình, ng

i thân cùng

ng viên em trong su t th i gian hoàn thành khóa lu n.

Trong quá trình th c t p, c ng nh là trong quá trình làm bài báo cáo,
khó tránh kh i sai sót, em r t mong nh n
em h c thêm

c ý ki n óng góp Th y, Cô

c nhi u kinh nghi m và s hoàn thành t t h n.

Em xin trân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày tháng n m 2015
Sinh viên

Nguy n Th Quyên


ii

DANH M C B NG
Trang
B ng 4.1. T l và c

nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

ng

3

huy n, th thu c t nhThái Nguyên ................................................... 33
B ng 4.2. T l và c

ng

nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

dê theo

tu i ................................................................................................... 35
B ng 4.3. T l và c

ng

nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

dê theo

tính bi t ............................................................................................ 36
B ng 4.4. T l và c

ng

nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

dê theo

các tháng .......................................................................................... 38
B ng 4.5. Thành ph n và s phân b các loài sán dây ký sinh

chó nuôi t i 3

huy n t nh Thái Nguyên .................................................................. 40
B ng 4.6. T l và c
a ph
B ng 4.7. T

ng

nhi m sán dây Taenia hydatigena

chó t i các

ng t nh Thái Nguyên .......................................................... 41

ng quan gi a t l nhi m sán dây Taenia hydatigena

t l nhi m u trùngCysticercus tenuicollis

chó và

dê............................. 43

B ng 4.8. Tri u ch ng lâm sàng ch y u c a dê b b nh Cysticercus tenuicollis ..... 45
B ng 4.9. T l các khí quan có u trùng Cysticercus tenuicollis ký sinh kh i
l

ng và

ng kính c a u trùng ................................................... 46

B ng 4.10. B nh tích

i th

các khí quan có

u trùng Cysticercus

tenuicollis ký sinh ............................................................................ 47


iii

DANH M C HÌNH
Trang
t l nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

Hình 4.1. Bi u

dê t i 3

huy n, th thu c t nh Thái Nguyên .................................................. 34
t l nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

Hình 4.2. Bi u

dê theo tu i

......................................................................................................... 36
t nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis dê theo tính bi t ... 37

Hình 4.3 Bi u
Hình 4.4. Bi u

t l nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

dê theo tháng

......................................................................................................... 39
Hình 4.5. Bi u

t l nhi m sán dây Taenia hydatigena

chó t i 3 huy n

thu c t nh Thái Nguyên ................................................................... 42
Hình 4.6.

th t

ng quan t l nhi m sán dây Taenia hydatigena

t l nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

chó và

dê............................. 43


iv

DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T

%

: T l ph n tr m
: Nh h n ho c b ng

<

: Nh h n

>

:L nh n

cs

: C ng s

KCTG

: Ký ch trung gian

NCS

: Nghiên c u sinh

Nxb

: Nhà xu t b n

TT

: Th tr ng

STT

: S th t


v

M CL C
Trang
L I C M N .................................................................................................... i
DANH M C B NG ......................................................................................... ii
DANH M C HÌNH ......................................................................................... iii
DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T ...................................................... iv
M C L C ......................................................................................................... v
PH N 1: M
1.1.

tv n

U.......................................................................................... 1
................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 3
1.3. M c ích nghiên c u .................................................................................. 3
1.4. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n c a

tài ...................................... 3

1.4.1. Ý ngh a khoa h c .................................................................................... 3
1.4.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 3
PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
2.1. C s khoa h c c a
2.1.1. Sán dây ký sinh

tài .......................................................................... 4
chó và u trùng Cysticercus tenuicollis ..................... 4

2.1.2. B nh do sán dây Taenia hydatigena gây ra
Cysticercus tenuicollis gây ra

chó và b nh do u trùng

m t s lo i gia súc .............................. 18

2.1.3 Ch n oán b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis ............................. 23
2.1.4. Phòng và tr b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra............... 23
2.2.Tình hình nghiên c u trong và ngoài n
2.2.1.Tình hình nghiên c u trong n
2.2.2. Tình hình nghiên c u

PH N 3:

I T

n

c ............................................... 24

c........................................................... 24

c ngoài ...................................................... 26

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U...................................................................................................... 27
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 27


vi

3.2.

a i m và th i gian nghiên c u ............................................................ 27

3.3. V t li u nghiên c u .................................................................................. 27
3.4. N i dung nghiên c u ................................................................................ 28
3.4.1. Nghiên c u
gây ra

c i m d ch t b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis

dê nuôi t i m t s

a ph

ng t nh Thái Nguyên ................ 28

3.4.2. Nghiên c u tri u ch ng, b nh tích b nh Cysticercus tenuicollis.......... 28
xu t bi n pháp phòng tr b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis

3.4.3.

gây ra ..................................................................................................... 29
3.5. B trí thí nghi m và ph

ng pháp nghiên c u ........................................ 29

3.5.1. B trí thu th p m u và ph
Cysticercus tenuicollis
3.5.2. B trí i u tra và ph
3.5.3.Ph

ng pháp xác

dê .................................................................. 29

ng pháp xác nh tình hình nhi m sán dây chó.. 30

ng pháp nghiên c u xác

trùng Cysticercus tenuicollis
hydatigena

nh tình hình nhi m u trùng

nh m i t

ng quan gi a t l nhi m u

dê và t l nhi m sán dây Taenia

chó ................................................................................... 32

3.5.4. Ph ng pháp nghiên c u b nh h c b nh Cysticercus tenuicollis trên dê ... 32
3.4. Ph

ng pháp x lý s li u........................................................................ 32

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 33
c i m d ch t b nh do u trùng Cysticercus

4.1. Nghiên c u m t s
tenuicollis gây ra

dê t i m t s

a ph

ng thu c t nh Thái Nguyên 33

4.1.1. Tình hình nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis
ph

dê t i m t s

a

ng thu c t nh Thái Nguyên .......................................................... 33

4.1.2. Nghiên c u m i t
hydatigena
t i các

a ph

ng quan gi a t

l

nhi m sán dây Taenia

chó và t l nhi m u trùng Cysticercus tenuicollis

dê

ng t nh Thái Nguyên.................................................... 40

4.2. Nghiên c u b nh h c b nh Cysticercus tenuicollis ................................. 45
4.2.1. Tri u ch ng lâm sàng ch y u c a dê b b nh Cysticercus tenuicollis 45


vii

4.2.2. T l các khí quan có u trùng Cysticercus tenuicollis ký sinh và kh i
l

ng c a u trùng Cysticercus tenuicollis. .......................................... 46

4.2.3. B nh tích

i th

các khí quan có u trùng Cysticercus tenuicollis ký

sinh ........................................................................................................ 46
4.3.

xu t bi n pháp phòng ch ng b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis
gây ra cho dê ......................................................................................... 48

PH N 5: K T LU N, T N T I VÀ

NGH ...................................... 50

5.1. K t lu n .................................................................................................... 50
5.2. T n t i ...................................................................................................... 51
5.3.

ngh ..................................................................................................... 51

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 52
PH L C


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv n
Vi t Nam là m t n

c nông nghi p v i h n 80% dân s s ng

vùng

nông thôn v i thu nh p chính là t ngành tr ng tr t và ch n nuôi. Trong s
phát tri n nông nghi p và nâng cao
c u tiên phát tri n hàng

i s ng nhân dân thì ngành ch n nuôi

u. Song v i t p quán ch n nuôi ã g n bó v i

nhân dân t lâu

i trong nông thôn,

gia súc b ng ph

ng th c th rông, t p quán sinh ho t và quy trình gi t m

không

c bi t

mi n núi ng

i dân ch n nuôi

m b o v sinh thú y. Nh ng nguyên nhân ó làm cho b nh giun, sán

gia súc, gia c m x y ra nhi u, trong ó có b nh sán dây.
loài sán dây ký sinh và gây b nh trên ng

u trùng m t s

i và nhi u loài gia súc khác - ký

ch trung gian c a sán dây, gây thi t h i n ng n cho ngành ch n nuôi c ng
nh

s c kho con ng

i. M t trong nh ng

u trùng

ó là Cysticercus

tenuicollis, ây là u trùng c a sán dây Taenia hydatigena, gây b nh trên l n,
dê, c u, trâu, bò, th , ng a, k c con ng

i.

Nguy n Th Kim Lan và cs (2011) [7] cho bi t, u trùng Cysticercus
tenuicollis ký sinh trên b m t các khí quan trong xoang b ng c a v t ch và
gây b nh.

u trùng là nh ng b c n

có kích th

c to, nh không

c mang

u nhau bám

u sán dây Taenia hydatigena,

b m t màng treo ru t, lách, gan,

th n, ph i... Vì th , trong quá trình gi t m , có th d nh m l n u trùng v i
các b c n

c bình th

ng, t

ó không có bi n pháp tiêu di t u trùng, làm

t ng nguy c lây nhi m b nh cho ng
Cysticercus tenuicollis ký sinh
v c nông thôn c a các n

c có s l

i và gia súc.
dê trên toàn th gi i, ch y u

khu

ng dê l n. T l m c b nh thay

ir t

nhi u theo t ng khu v c. D ch b t ng có th x y ra do i u ki n khí h u có
l i cho s t n t i c a tr ng trong

ng c ho c các ho t

mang b nh. Theo Ph m S L ng (2002) [9], b nh phân b

ng c a

ng v t

kh p các vùng,


2

c bi t là nh ng n i nuôi nhi u chó và gi t m gia súc b a bãi, không ki m
soát ch t ch v sinh thú y. T l nhi m b nh t ng d n theo tu i do th i gian
và c h i ti p xúc v i u trùng t ng d n.
Khi b nhi m u trùng, v t ch có th có m t s tri u ch ng nh g y
y u d n, au b ng, b ng c ng to, n vào vùng b ng con v t có c m giác au,
n u nhi m n ng có th hoàng

n da và niêm m c. V t ch có th ch t do

thi u máu, n i quan b hu ho i ho c do các b nh k phát.
Hi n nay, b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ch a có thu c
i u tr

c hi u, ch y u ch

i u tr tri u ch ng. Ngoài ra, vi c ch n oán

b nh

i v i con v t còn s ng r t khó kh n do tri u ch ng b nh không i n

hình.

c bi t, không th tìm u trùng b ng cách xét nghi m phân do u trùng

ký sinh trên b m t các khí quan trong xoang b ng.
Nh ng n m g n ây, chó v n
trong c n
nuôi theo ph

c nuôi ph bi n

nhi u t nh thành

c, trong ó có t nh Thái Nguyên. Tuy nhiên, chó th

ng

c

ng th c th rông, n u chó b nhi m sán dây thì r t d phát tán

m m b nh, làm cho ng

i và các v t nuôi khác d nhi m và m c b nh u

trùng Cysticercus tenuicollis.

c bi t, vi c

m b o yêu c u v sinh thú y

trong gi t m chó c ng nh các loài gia súc khác t i t nh Thái Nguyên v n
ch a

c quan tâm úng m c, tình tr ng chó th i phân b a bãi còn ph bi n

khi n nguy c lây nhi m b nh u sán trên v t nuôi là khá cao,

ng th i th c

tr ng gi t m dê nh hi n nay khi n nguy c chó nhi m sán dây c ng t ng lên
do chó n nh ng n i t ng có u trùng. Do v y vi c áp d ng các bi n pháp
phòng b nh c ng g p khó kh n.
Nh ng v n

trên cho th y, vi c tìm hi u

trùng Cysticercus tenuicollis gây ra

dê,

t

c i m d ch t b nh do u
ó xây d ng các quy trình

phòng ch ng thích h p là h t s c c n thi t. Nghiên c u này không nh ng góp

ph n h n ch t l nhi m sán dây
u trùng sán dây cho ng

dê, mà còn góp ph n phòng ch ng b nh

i và m t s loài v t nuôi khác.


3

Xu t phát t th c ti n trên, chúng tôi ti n hành nghiên c u
"Nghiên c u

tài:

c i m c a b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra

dê nuôi t i m t s

a ph

ng t nh Thái Nguyên".

1.2. M c tiêu nghiên c u
Xác
m ts

nh tình hình nhi m u trùng Cysicercus tenuicollis

a ph

ng t nh Thái Nguyên, t

Cysticercus tenuicollis

dê nuôi t i

ng quan gi a t l nhi m u trùng

dê và t l nhi m sán dây Taenia hydatigena

chó.

1.3. M c ích nghiên c u
Có c s khoa h c

nh

c bi n pháp phòng ch ng b nh do

u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra

dê hi u qu và phù h p v i i u ki n

ch n nuôi

m ts

xác

a ph

ng thu c t nh Thái Nguyên, t

quy trình phòng ch ng b nh

ó xây d ng

c

t hi u qu cao.

1.4. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n c a

tài

1.4.1. Ý ngh a khoa h c
K t qu c a

tài là nh ng thông tin khoa h c v

do u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra

c i m d ch t b nh

dê nuôi t i m t s

Thái Nguyên, v quy trình phòng ch ng b nh hi u qu , có m t s

a ph

ng t nh

óng góp m i

cho khoa h c.
1.4.2. Ý ngh a th c ti n
K t qu c a

tài là c s khoa h c

khuy n cáo ng

i ch n nuôi áp

d ng quy trình phòng, tr b nh do u trùng Cysticercus tenuicollis gây ra,
nh m h n ch t l và c
v i dê.

ng

nhi m, h n ch thi t h i do b nh gây ra

i


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. C s khoa h c c a
2.1.1. Sán dây ký sinh
2.1.1.1

tài

chó và u trùng Cysticercus tenuicollis

c i m sinh h c c a sán dây ký sinh

chó

a.V trí c a sán dây chó trong h th ng phân lo i

ng v t h c

Nguy n Th K (1994) [4], cho bi t: so v i các nhóm giun sán khác thì
sán dây ít

c nghiên c u h n, nên nh ng hi u bi t v thành ph n loài sán

dây còn ch a

c

y

.

Vi c nghiên c u sán dây

N m 1870, Cande J. l n
th y

ng

Vi t Nam

cb t

u t h n 1 th k tr

c.

u tiên mô t loài sán dây Diphyllobothrium latum tìm

i Nam B (Vi t Nam). Sau ó 10 n m m i xu t hi n các công trình

nghiên c u l t v m t vài loài sán dây gây b nh cho ng
c u v thành ph n sán dây ng
c u sang m t s

i

i. T

ó, vi c nghiên

c chú ý h n, r i m r ng ph m vi nghiên

ng v t nuôi và m t s

N m 1914, Casaux ã phát hi n

ng v t hoang dã.
c gan ng i hai nang sán Cysticercus

tenuicollis c a loài sán Taenia hydatigena ký sinh

chó.

N m 1925, Houdemer ti n hành nghiên c u ký sinh trùng

thú nuôi và

thú hoang B c B c ng phát hi n th y u trùng Cysticercus tenuicollis và loài
sán Dipylidium caninum,

ng th i tác gi

ã b sung thêm các loài trong ó

có loài Taenia hydatigena và Taenia pisiformis.
N m 1963, Tr nh V n Th nh ã có công trình t ng k t
nh ng nghiên c u tr

c ó, trong ó tác gi

ã

c p

cerabralis c a loài sán dây Multiceps multiceps

c u.

N m 1967, hai nhà ký sinh trùng h c ng
Malczewski ã công b các loài sán dây

ch uh t

n u trùng Coenurus

i Ba Lan là Drozdz và

ng v t nhai l i 8 t nh mi n B c,

trong ó có u trùng Cysticercus tenuicollis c a loài Taenia hydatigena.


5

Nguy n Th K (2003) [5], ã m khám 174 cá th thu c 21 loài c a b

n th t,

k t qu cho th y, trong các loài mèo r ng, c y giông, c y h ng, c y l n và chó nhà
c m khám phát hi n th y các loài Taenia hydatigena, Taenia pisifomis, Multiceps
multiceps, Spirometra erinacei-europaei, Dipylidium caninum.
Cho

n nay các h th ng phân lo i sán dây ã tr i qua nhi u thay

d ng nh v n ch a

i, song

c th ng nh t và n nh (Nguy n Th K , 2003 [5]).

Faust E. C. và cs (1929) [26], ã l p nên m t phân gi ng là Spirometra
trong gi ng Diphyllobothrium. Mueller (1935) [31],
Diphyllobothrium mansonoides trên m u v t tìm
Syracus (New York).

ã mô t

c t chó và mèo

loài
vùng

xu t gi ng Spirometra và

n n m 1937 Muller

i tên loài Diphyllobothrium mansonoides thành loài Spirometra

th ng nh t
mansonoides.

Rudolphi (1918) ã phát hi n u trùng c a sán dây loài Spirometra

ericnaice trên loài nhím

châu Âu. Faust E. C. và cs (1929) [26], c ng ã

phát hi n u trùng loài này trên nhím

Trung Qu c và d ng sán tr

chó. Khi nghiên c u v h enzym c a loài Spirometra erinacei
và

ng thành
Nh t B n

Australia, Fukumoto S. và cs (1992) [28] nh n xét r ng hai loài sán này

là gi ng nhau.
Theo Phan Th Vi t và cs (1977) [22], Nguy n Th K (1994) [4],
Nguy n Th Lê và cs (1996) [13], Nguy n Th K (2003) [4], h th ng phân lo i
sán dây c a Vi t Nam ã l a ch n h th ng phân lo i c a Schulz và Gvozdev
(1970),

s p x p các loài sán dây phát hi n

c

ng

i, chim, thú nuôi và

hoang d i Vi t Nam. Trong ó, sán dây ký sinh chó có v trí nh sau:
Ngành sán d p (Plathelminthes)
L p Cestoda Rudolphi, 1808
Phân l p Eucestoda Southwell, 1930
B Pseudophyllidea Carus, 1863
H Diphylloborthriidae Luhe, 1910
Gi ng Spirometra Mueller, 1937


6

Loài Spirometraerinacei-europaei
(Rudolphi, 1819) Mueller, 1937
Loài Spirometra mansonoides
(Mueller, 1935) Mueller, 1937
B Cyclophyllidea Beneden in Braun, 1900
Phân b Hymenolepidata Skrjabin, 1940
H Dipylidiidae Mola, 1929
Gi ng Dipylidium Leuckart, 1863
Loài Dipylidium caninum Leuckart,1758
Phân b Tta Skrjabin et Schulz, 1937
H Taeniidae Ludwig, 1886
Gi ng Taenia Linnaeus, 1758
Loài Taenia hydatigena Pallas, 1766
Loài Taenia pisiformis Bloch, 1780
Gi ng Echinococcus Rudolphi, 1801
Loài Echinococcus granulosus Batsch1786
Gi ng Multiceps Goeze, 1782
Loài Multiceps multiceps Leske, 1780.
Phân b Mesocestoidata Skrjabin, 1940

H Mesocestoididae Perrier, 1897
Gi ng Mesocestoides, Wailand, 1863
Loài Mesocestoides lineatus Goeze,1782
Nhi u tác gi nh Phan Th Vi t và cs (1977) [22], Nguy n Th K (1994)
[4], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13], khi
sinh trên chó n c ta
th y

c p v thành ph n loài sán dây ký

u th ng nh t r ng, các loài sán dây ký sinh chó ã tìm

Vi t Nam g m: Diphyllobothrium mansoni, Diphyllobothrium reptans,

Dipylidium caninum, Taenia hydatigena, Taenia pisiformis, Multiceps multicep,
Echinococcus granulosus, Mesocestoides lineatus.


7

Theo Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [6], tính
ng

i ta ã bi t h n 30 loài sán dây ký sinh

mèo. Chúng

n th i i m hi n t i,

loài n th t gây b nh cho chó,

u thu c b Cyclophyllidea và Pseudophyllidea.

K t qu t ng h p c a Ph m S L ng (2002) [10] cho bi t,
phát hi n

c 8 loài sán dây ký sinh trên chó

n nay ã

mi n B c Vi t Nam.

Vi c mô t hình thái các loài sán dây này còn có nhi u thi u sót, m t s
loài ch a có mô t trên m u v t Vi t Nam. Cande J. (1870) là ng
mô t loài sán dây Diphyllobothrium latum tìm th y
này m t s nhà ký sinh trùng h c Vi t Nam (
1970;

D

D

ng

i

u tiên

i (Nam B ). Sau

ng Thái,

ng V n Ng ,

ng Thái, Tr nh V n Th nh, 1976) cho r ng, loài thu c gi ng

Diphyllobothrium ký sinh

ng

i Vi t Nam không ph i là Diphyllobothrium

latum mà là loài Diphyllobothrium mansoni. S phán oán này không d a trên
m u nên không có s mô t loài. Theo Yamaguti (1959), loài Diphyllobothrium
mansoni là tên

ng v t c a loài Spirometraerinacei-europaei thu c gi ng

Spirometra (h Diphyllobothriidae).
Joyeux và Houdemer (1928), Nguy n Th K (1977) ã th ng kê

mèo

nhà, c y, chó Hà N i có loài Diphyllobothrium reptans. Theo Yamaguti
(1959), loài này thu c gi ng Spirometra.
Theo tài li u m i nh t v

h

Diphyllobothiidae c a các tác gi

Delaimure S. L., Skrjabin A. S., Serdukov A. M. (1985), Diphyllobothrium
mansoni không là tên

ng v t c a m t loài nào trong h này. Khi nói v l ch

s nghiên c u loài Diphyllobothrium latum, các tác gi còn cho r ng, loài
Spirometra erinacei-europaei c a vùng nam bán c u là m t

nh d ng sai l m

và cho r ng chính loài này là Diphyllobothrium latum. Tuy nhiên, các tác gi
có ý

nh xem xét v trí phân lo i c a gi ng Spirometra Mueller, 1937 và

mu n coi gi ng này là gi ng chu n
Nguy n Th K , 2003 [5]).

thành l p h Spirometridae (d n theo


8

Nguy n Th

K

(2003) [5] cho bi t:

Vi t Nam, hi n loài

Diphyllobothrium mansoni, Diphyllobothrium reptans còn ch a rõ v trí phân
lo i và không có m u. Nguy n Th K (2003) [5] ã xem xét l i toàn b v trí
phân lo i và tình tr ng m u, tình hình nghiên c u v t ng loài, ã tu ch nh 1
loài Spirometraerinacei- europaei (Rudolphi, 1819) Mueller, 1937.
Hi n nay trên th gi i có kho ng 40 loài sán dây gây b nh cho chó và
các thú n th t thu c h chó mèo (V
b.

ng

c Ch t và cs, 2004 [1]).

c i m hình thái, c u t o c a sán dây chó

Phan Th Vi t (1977) và cs [22], Nguy n Th K (1994) [4], Nguy n
Th Lê và cs (1996) [13], Nguy n Th K (2003) [5] cho bi t:
Sán dây chó có nh ng

c i m c a l p sán dây nói chung: hình d i

b ng màu tr ng ho c tr ng ngà. C th dài, d p theo h
thành ba ph n:

u, c , thân (g m nh ng

ng l ng b ng, chia

t sau c , có hình d ng và c u t o

khác nhau).
u sán dùng
kích th

bám vào thành ru t v t ch , nên có nh ng hình d ng,

c và các c quan bám

h n 1 mm, nh ng c ng có sán có

c tr ng. Chi u r ng c a

u th

ng ch nh

u dài vài mm. C quan bám n m trên

bao g m rãnh bám ho c giác bám, mõm, vòi và có nhi u móc.

m t s loài sán

dây trên móc bám có các móc bé x p thành nhi u hàng. Giác bám là b ph n
tr ng c a sán dây b c cao. Móc bám n m ngay trên
x p thành m t hay hai hàng. S l
móc
móc c

c

u hay ph n cu i vòi, s p

các nhóm sán dây dao

n vài tr m móc. Ít khi vòi thi u móc. Kích th

ng t vài

c, c u t o và s l

ng

nh cho m i loài.
C là nh ng

tr

ng móc

u

ng, t các

hình thành rõ.

t sán n i ti p sau

t c sinh ra các

u.

t c c a sán dây là

t thân, c quan sinh s n

các

t sinh

t c ch a


9

Thân sán dây l i g m ba lo i

t: nh ng

t ch a thành th c v sinh

d c ( g n c ), c quan sinh d c ch a phát tri n
d c

c. Nh ng

trong nh ng

t sán này ã phát tri n

y

tt

, có

t sán ch a

c b ph n sinh d c

t già ( cu i thân sán), bên

y t cung v i vô s tr ng sán dây.

c b thoái hoá. Nh ng

c

ng t nh m i c th sán lá, nh ng

khác sán lá là không có h tiêu hoá. Nh ng
ph n sinh d c

, ch th y c quan sinh

t thành th c v sinh d c ( gi a thân), c quan sinh d c

và cái, có h bài ti t, c u t o m i
trong

y

t già th

nh ng

ng xuyên

th sán và theo phân ra ngoài ( c i m này th y

t già, b

c r i kh i c

nh ng loài sán dây thu c

b Cyclophyllidea).
Chi u dài c a sán dây chó dao
th sán dây ph l p ti u bì,
bên trong ch a

ng t 0,5 mm

n l p h bì, r i

n l p c vòng, c d c. Ph n

y nhu mô. Bên trong l p c là các khí quan c a sán. Sán

dây chó c ng gi ng các sán dây khác

l y th c n b ng ph
H th n kinh
n m trên

n hàng ch c mét. C

u, t

c i m không có h tiêu hóa, sán

ng th c th m th u qua b m t c th .
sán dây kém phát tri n, g m có h ch th n kinh trung

ng

ó có các dây th n kinh ch y d c c th . Có hai dây phát tri n

h n n m bên ngoài ng bài ti t và m i

t n i v i nhau b i các c u n i ngang.

H tu n hoàn và h hô h p tiêu gi m. Hô h p theo ki u y m khí.
H bài ti t c a sán dây c u t o theo ki u nguyên
chính t

n th n, g m 2 ng

u sán i v cu i thân và thông v i l bài ti t. Ngoài ra,

m i

t

sán còn có nh ng ng ngang n i li n v i 2 ng chính.
H u h t các loài sán dây là l

ng tính: Trong m i

sinh d c (g m m t c quan sinh d c
tri n

t th

ng có m t h

c và m t c quan sinh d c cái) phát

các giai o n khác nhau, ít khi có hai h sinh d c ho c h n. S phát

tri n c a h sinh d c theo m t th t nh t

nh.

các

d c ch a phát tri n, sau ó hình thành c quan sinh d c
sinh d c cái. Sau khi th tinh, c quan sinh d c
sinh d c cái.

các

t già, tr ng ch a

t non c quan sinh
cr i

n c quan

c teo d n còn l i c quan

y trong t cung.


10

H sinh d c
l

c g m tinh hoàn, ng d n tinh và các tuy n sinh d c. S

ng tinh hoàn trong m i

t có t m t

n hàng tr m và là d u hi u

lo i m i loài. T tinh hoàn có nhi u ng d n tinh nh
nhau thành ng d n tinh, ng này

phân

i ra và h p l i v i

vào c quan giao ph i là lông gai. Lông

gai n m trong nang lông gai. Ph n cu i ng d n tinh có th phình ra g i là túi
tinh. N u túi tinh

ngoài nang lông gai g i là túi tinh ngoài, còn

lông gai thì g i là túi tinh trong. Lông gai dùng
ph i. Nang lông gai và lông gai

trong nang

a vào l sinh d c cái khi giao

m i loài có hình d ng, kích th c và c u t o

khác nhau.
H sinh d c cái có c u t o ph c t p h n, g m có bu ng tr ng, ng d n
tr ng, ootyp, tuy n noãn hoàng, túi nh n tinh, tuy n vò (th Melis) và t
cung, th
phía tr

ng có hai bu ng tr ng n m gi a ho c phía sau

t sinh d c, ít khi

c. Trong bu ng tr ng hình thành các t bào sinh d c cái (t bào

tr ng). T bu ng tr ng có ng g n n i v i âm

o, m ra

huy t sinh d c.

ng này phình r ng ra g i là túi nh n tinh. Tr ng th tinh

c

a vào

ootyp. Tuy n noãn hoàng g m nhi u bao noãn bé n m trong nhu mô ho c
thành kh i n m hai bên
các ch t dinh d

ng

t ho c phía sau bu ng tr ng. T tuy n noãn hoàn
vào ootyp giúp cho vi c hình thành tr ng. Tuy n v

ti t ra các s n ph m c nthi t

hình thành tr ng. Trong ootyp, tr ng th tinh

c hình thành, sau ó tr ng r i vào t cung. C u t o t cung c a sán dây
r t khác nhau.

sán dây b c th p (Pseudophyllidea), t cung là nh ng ng

cong, d n t ootyp

n l ngoài n m

m t b ng c a m i

sán dây này tr ng

c th i ra ngoài tùy theo m c

sán dây b c cao (Cyclophyllidea), t
nh ng sán dây này t cung ch a

ngoài,

n i mà các

y tr ng trong

t. Quá trình này th
t sán dây già

nh ng

t

hình thành c a tr ng.

cung kín, không có l ngoài.

ch t bi n thành m t cái túi ch a tr ng. Tr ng
n t thành c th c a

t.

t già và m i

t th c

c r i ra ngoài b ng cách
ng th c hi n

môi tr

c th i ra cùng v i phân v t ch .

ng


11

Tr ng sán dây b Cyclophyllidea hình tròn ho c h i b u d c, có 4 l p
v , trong có phôi 6 móc. Còn tr ng sán dây b Pseudophyllidea gi ng tr ng
sán lá, m t
*

u có n p (Nguy n Th Kim Lan và cs, 1999) [6].
c i m hình thái, kích th

c c a m t s loài sán dây ký sinh

chó:

Gi ng Dipylidium Leuckart, 1863
Theo Nguy n Th K (1994) [4], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13],
Nguy n Th K (2003) [5] cho bi t:
+ Loài Dipylidium caninum: C th dài 15 – 17 cm, g m 80 – 250
u r ng 0,24 – 0,50 mm.

t.

u có vòi hình chóp, có 4 – 10 hàng móc, m i

hàng có t 16 – 20 móc, móc hàng trên cùng dài 0,013 – 0,016 mm, móc hàng
cu i cùng dài 0,003 – 0,008 mm. L sinh d c kép, m ra
sinh d c dài 0,1 – 0,3 mm, áy h

ng lên phía trên

thùy hình qu t. Tuy n noãn hoàng hình kh i.
nang ch a 3 – 30 tr ng, có kích th
th

hai bên

t. Túi

t. Bu ng tr ng phân

t già ch a nang tr ng, m i

c 0,026 – 0,060 mm. Phôi 6 móc có kích

c 0,020 – 0,036 mm.
- Gi ng Taenia Linnaeus, 1758
Nguy n Th K (1994) [4], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13], Nguy n

Th Kim Lan và cs (1999) [6], Nguy n Th K (2003) [5] cho bi t:
+ LoàiTaenia hydatigena:Dài 5000 mm g m 550 – 700
u hình qu lê hay hình th n,

t r t r ng.

ng kính 1 mm, vòi có 26 – 44 móc, x p

thành hai hàng, móc hàng trên dài 0,170 – 0,022 mm, có m m r t cong,
móc hàng d

i dài 0,110 – 0,160 mm, có l

nhau và có
hoàn

i r t cong, các giác bám g n

ng kính 0,110 mm, c dài 0,500 mm. Có 600 – 700 tinh

gi a các ng bài ti t. Xung quanh noãn hoàng, bu ng tr ng, ng

d n tinh và âm

o không có tinh hoàn, ng d n tinh có d ng túi h p u n

khúc nhi u, không có túi tinh. Nang lông gai hình tr dài 0,450 mm, r ng
0,130 mm, bu ng tr ng hai thùy

n ad

ic a

t, c nh phía không l

l n h n phía có l , noãn hoàng là ng h p kéo dài theo chi u ngang, th


12

Melis tròn

gi a bu ng tr ng và noãn hoàng, ph n

u âm

o phình

r ng, sau h p d n, t i thùy bu ng tr ng t o thành túi nh n tinh.
già thân t cung có 5 – 10 nhánh ngang, m i

các

t

u t do l i t o thành các

nhánh ph , tr ng b u d c, dài 0,038 – 0,031 mm, r ng 0,034 – 0,035 mm,
v dày 0,004 mm.
D ng u trùng Cysticercus tenuicollis g p nhi u
c a l n, trâu, bò, nhi u loài thú khác, k c ng
ch a

y d ch trong. Thành bên trong túi có m t

móc và giác bám,

i.

gan và xoang b ng

u trùng này có d ng túi
u sán dây, có c .

u có

ng kính c a giác bám 0,099 – 0,310 mm, có 28 – 40

móc, x p hai hàng, móc hàng trên dài 0,185 – 0,210 mm, móc hàng d
0,126 – 0,160 mm, v trong c a nang
vào thành mô c c a v t ch , kích th

i dài

c b c b ng v ngoài, v này bám
c c a nang ph thu c vào n i ký sinh

c a u trùng.
+ Loài Taenia pisiformis: Sán dài 600 – 2000 mm và r ng 4,8 mm g m
400

t,

ng kính

u 1,3 mm, vòi 0,515 – 0,640, có 34 – 48 móc x p

thành hai hàng, móc hàng trên dài 0,225 – 0,294 mm, có l
hàng d

i r t cong. Móc

i dài 0,132 – 0,177 mm, giác bám tròn hay b u d c,

0,310 – 0,330 mm, c

ngay sau

ng kính

u dài 1,7 mm. L sinh d c xen k không

u, các núm sinh d c h i nhô ra. Có 400 – 500 tinh hoàn, tròn hay b u d c,
ng kính 0,096 – 0,132 mm,
hoàng và bu ng tr ng.

toàn b kho ng tr ng gi a

ng d n tinh b t

t tr vùng noãn

u t túi tinh tròn có

ng kính

0,210 – 0,350 mm, nang lông gai hình tr hay b u d c ngang, dài 0,460 –
0,800, r ng 0,130 – 0,140 mm, bu ng tr ng hai thùy,
nh ng thùy bên hình th n và có kích th
góc,

b d

ic a

t. Th Melis

n a d

ic a

c nh nhau, noãn hoàng hình ba

gi a noãn hoàng và bu ng tr ng, âm

i t l sinh d c, t o thành túinh n tinh

sát thùy c a bu ng tr ng.

t già, m i ph n c a thân t cung có 8 - 14 nhánh bên, t
nhánh ph , tr ng tròn hay h i b u d c,

t,

o

nh ng

ó t o thành các

ng kính 0,032 - 0,037 mm.


13

- Gi ng Echinococcus Rudolphi, 1810
Phan Th Vi t và cs (1977) [22], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13],
Nguy n Th K (2003) [5] cho bi t:
+ Loài Echinococcus granulosus: Sán dài 2,7 - 3,4 mm, g m 3 - 4
u không l n, có

ng kính 0,258 - 0,369 mm,

ng kính giác bám 0,098

- 0,133 mm, vòi 0,100 – 0,140 mm. Có 36 - 40 móc vòi, th
kích th
d

c và s l

ng thay

phình r ng ho c có m m l n. C quan sinh d c cái
tr ng g m hai kh i

i móc, ôi khi cán

n ad

ic a

i bu ng tr ng và noãn hoàng, có 32 -

40 tinh hoàn. Nang lông gai dài 0,025 – 0,026 mm, dài t i gi a

v is l

t, bu ng

c hình b u d c, n i v i nhau b ng ng ngang h p, noãn

i bu ng tr ng, th Melis d

d c m ra

iv

ng móc, móc hàng trên dài 0,032 – 0,043 mm, móc hàng

i dài 0,020 – 0,036 mm, cán không th ng và dài h n l

hoàng d

t.

hai bên

t, t cung dài b ng chi u dài

t, l sinh

t già, có các nhánh bên

ng và hình d ng không gi ng nhau. Tr ng tròn hay b u d c,

ng

kính t 0,028 - 0,036 mm.
u trùng Echinococcus enilocularis ký sinh
túi, trong ch a

trâu, bò, dê. Nó có d ng

y d ch, nang có hai v , v ngoài màu tr ng s a ôi khi h i

vàng, v ngoài sinh ra v trong, v trong g i là v m m, sinh ra t phía trong
xoang nang, m ng, không màu, là thành mô sinh ra nang, có th sinh ra m t
nang cùng lúc t o thành

u phôi và nang th hai (nang con).

- Gi ng Multiceps Goeze, 1782
Theo Nguy n Th K (1994) [4], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13],
Nguy n Th K (2003) [5]:
+ Loài Multiceps multiceps: Sán dài 400 - 1000 mm, g m 200 - 250
r ng g n 5 mm.

u hình qu lê và có

ng kính 0,800 mm. Vòi có

t,
ng

kính 0,300 mm, có 22 - 32 móc, x p thành hai hàng, móc hàng m t dài 0,150
mm, hàng hai dài 0,090 – 0,130 mm.


14

ng kính 0,290 - 0,300 mm. C dài 2 - 3 mm.

Giác bám có
tinh b t

u

ng d n

phía có l , g n thân gi a c a t cung, u n khúc và i vào nang

lông gai. Nang có d ng qu lê dài 0,315 – 0,350 mm, r ng 0,110 – 0,145 mm.
Bu ng tr ng có hình cánh b

m,

g nb d

i

nhau và có hình b u d c, noãn hoàng hình ba góc,
nh

gi a bu ng tr ng và noãn hoàng. Âm

t, hai thùy g n nh b ng
sát b d

i

t. Th Melis

o có d ng ng cong xu ng m t

thùy c a bu ng tr ng và phình r ng thành túi ch a tinh, t cung có thân gi a
và m i bên có 9 - 12 nhánh, tr ng có

ng kính 0,029 - 0,037 mm, có v dày

0,004 mm.
u trùng Coenurus cerebralis là m t nang l n, hình tròn hay b u d c, v
m

c, m m trong có r t nhi u

màu, s l

ng d ch thay

u sán dính vào, trong nang là ch t d ch không

i ph thu c vào kích th c nang. Kích th c nang

khác nhau, ph thu c vào m c

phát tri n, v trí não ký sinh và lo i

ng v t.

- Gi ng Mesocestoides Vaillant, 1863
Nguy n Th K (1994) [4], Nguy n Th Lê và cs (1996) [13], Nguy n

Th K (2003) [5] cho bi t:
+ Loài Mesocestoides lineatus: Sán tr

ng thành dài

n 2m.

u

không có vòi, có móc bám và 4 giác bám. T cung có d ng túi d c n m
gi a

t. Kích th

c tr ng 0,040 – 0,060 x 0,035 – 0,043 mm. Phôi 6 móc,

ôi móc gi a dài h n móc bên.
c. Chu k sinh h c c a sán dây chó
Theo

D

ng Thái và Tr nh V n Th nh (1975) [17], chu k sinh h c

c a sán dây khá ph c t p, ti n tri n

nhi u ký ch

liên ti p.

b

Cyclophyllidae tr ng ch a thai trùng sáu móc ã hình thành. Vào d dày ký ch ,
thai trùng sáu móc thành u trùng ( ã m t móc) có c u t o và tên g i khác nhau:
Cysticercus, Coenurus, Echinococcus, Cysticercoid.
hai th

b Pseudophyllidae có

u trùng liên ti p: Procercoid và Plerocercoid. Nh ng d ng u trùng

này s ng lâu hay chóng

KCTG và ph i

nu t vào m i phát tri n thành sán tr

c m t ký ch cu i cùng thích h p

ng thành.


15

hoàn thành vòng
là nhi u loài
th là

i, sán dây ký sinh

ng v t khác nhau, có th là

ng v t không x

chó c n v t ch trung gian

ng v t có x

ng s ng, ho c có

ng s ng... Có loài c n 1 KCTG

hoàn thành vòng

i, nh ng c ng có loài c n 2 KCTG m i hoàn thành vòng

i.

Các h sán dây khác nhau có chu k sinh h c khác nhau. Các loài sán dây:
Spirometra erinacei-europae, Spirometra mansonoides, Dipylidium caninum,
Taenia hydatigena, Taenia pisiformis, Multiceps multiceps ký sinh

ru t c a

chó. Chó là v t ch cu i cùng c a sán, giúp sán hoàn thành vòng

i và ký

sinh

ng g p

giai o n thành th c. C th vòng

i c a các loài sán dây th

ký sinh chó di n ra nh sau:
+ Loài Spirometra erinacei-europae
Vòng

i phát tri n c a Spirometra erinacei-europae có s tham gia c a

v t ch trung gian th nh t là các các loài giáp xác, KCTG b sung là cá.
Tr ng

c th i ra ngoài theo phân chó không có phôi,

trong n

c, tr ng n

ra u trùng có nh ng lông nh xung quanh thân g i là Coracidium,
ch

trung gian th

nh t là các loài giáp xác thu c gi ng Mesocyclops,

Eucyclops nu t. Trong c th b n
trùng

cv t

c, Coracidium phát tri n thành d ng u

c bi t – Procercoid. Trong tr

ng h p cá nu t ph i b n

c b nhi m

Procercoid thì u trùng Procercoid s phát tri n thành d ng u trùng m i Plerocercoid. Chó n cá có u trùng Plerocercoid s nhi m sán, sau 15 – 18
ngày s xu t hi n tr ng trong phân chó th i ra.
+ Loài Spirometra mansonoides
Vòng

i phát tri n c n có s tham gia c a v t ch trung gian th nh t

là các loài giáp xác n

c ng t (Copepods), v t ch trung gian th hai là

nh ng loài chim, r n, bò sát, l
chó ra ngoài, tr i qua l n l

ng c ,

ng v t g m nh m. Tr ng theo phân

t các giai o n

v t ch trung gian th nh t và

th hai, tr thành u trùng gây b nh Plerocercoid. Chó n ph i v t ch trung
gian ch a u trùng s b nhi m sán. Sau 10 – 30 ngày u trùng phát tri n
thành sán tr

ng thành.


16

+ Loài Dipylidium caninum
Vòng

i c a loài này có s tham gia c a v t ch trung gian là các loài

b chét gi ng Ctenocephalides.
tr ng.

t sán v ra, tr ng

t sán già th i ra ngoài có mang theo nang

ngoài t nhiên

c các v t ch trung gian nu t

vào, phát tri n thành u trùng. Chó n ph i b chét có u trùng s b nhi m
sán dây. Sau 3 – 4 tu n u trùng phát tri n thành sán dây tr

ng thành.

+ Loài Taenia hydatigena
KCTG là l n, trâu, bò, dê, c u. Vòng

ib t

u t khi

t sán già

r ng theo phân ra ngoài, v ra, gi i phóng tr ng sán. KCTG nu t ph i
tr ng sán, vào

n ru t, u trùng 6 móc n ra và phát tri n thành u trùng

gây b nh Cysticercoid sau 3 tháng. Chó n ph i n i t ng c a v t ch trung
gian có u trùng s b nhi m sán. Sau 2 tháng u trùng phát tri n thành sán
dây tr

ng thành.
+ Loài Taenia pisiformis
Vòng

i phát tri n c n có s tham gia c a v t ch trung gian là

ng

v t g m nh m, ch y u là th và th r ng. Các giai o n phát tri n c a u

trùng th c hi n trong các v t ch trung gian

tr thành u trùng c m nhi m

sau 15 – 30 ngày. Chó n ph i n i t ng c a th có u trùng s nhi m sán.
+ Loài Multiceps multiceps
Vòng
c u.

i c a loài này c n có s tham gia c a v t ch trung gian là dê,

t sán già ra ngoài theo phân chó.

t v ra gi i phóng tr ng sán; dê, c u

- v t ch trung gian n tr ng sán vào c th , tr ng n và phát tri n thành u
trùng c m nhi m óc dê, c u sau 6 – 8 tháng. Chó n ph i óc v t ch trung gian
có u trùng s nhi m sán.
Phan Th Vi t và cs (1977) [22] ã mô t : “T t c b m t c a sán dây
là m t cái “m m” kh ng l . Th c n ng m qua “da” c a sán dây. Các loài sán
dây th

ng t m trong ngu n th c n giàu có c a c th v t ch . Cái m m ã

không c n, thì h tiêu hoá c a chúng c ng không có.

n và tiêu hoá

u qua

17

b m t c th c a sán dây”. Hi n t

ng r ng

t c a sán dây làm cho ng

i ta

có th ngh r ng: C th sán dây s d n d n ng n l i. Song, không ph i nh
v y, b i các

tm i

c sinh ra thay th các

dây tr nên “tr l i”. Sau
tr

ng, t

t

ó s m c ra các

u là

t c , ng

t khác. Các

t già ã r ng làm cho sán
i ta g i

t m i sinh ra

t c là

t sinh

y các

t c lùi

d n ra phía sau.
Nguy n Th Kim Lan và cs (2008) [7] cho bi t: Nh ng
nh là nh ng c th

c l p v i nhi u c quan riêng bi t và hoàn toàn

l p. Nh có s hóa

t mà kh n ng sinh

Trong cùng m t lúc,

nh ng

s reo r c tr ng
t già c i,
m i

t sán già l n l
ó

2.1.1.2.

c a sán dây t ng lên g p b i.

t còn có l i cho sán dây v nh ng m t
t

t và th i ra môi tr

ng bên ngoài mà

c thu n l i h n, b n thân sán dây th i b

i nó h u nh t ng th i

phát tri n nh ng lo t

c

t thành th c c a sán dây có th sinh ra hàng

ch c tri u tr ng. Ngoài ra, s hóa
khác. ó là, do có

t sán dây h u

i nh ng

c tr l i, có s c l c và n ng l

ng

t thành th c m i.

c i m c a u trùng Cysticercus tenuicollis

Theo Johannes Kaufmann (1996) [33], u trùng Cysticercus tenuicollis
ký sinh b m t gan, m màng chài khoang b ng c a c u và gia súc. Gia súc
nhi m u sán th
s l

ng không có bi u hi n tri u ch ng b nh, tr khi nhi m m t

ng l n u trùng nhu mô gan, tình tr ng thi u máu và ch t có th x y ra.
Theo Nguy n Th Lê và cs (1996) [13], u trùng Cysticercus tenuicollis

là nh ng d ng hình túi có c m ng, kích th
d ch bên trong. Thành bên trong túi có m t

c 8 – 80 x 8 – 100 mm, ch a
u sán dây có c .

Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [6] cho bi t, u trùng Cysticercus

tenuicollislà m t b c có kích th
cam ho c qu b
trong c a b c,

c to nh khác nhau, có th b ng h t

i, trong b c có nhi u n

c. Có m t

u, qu

u sán bám vào màng

u sán có 4 giác bám, có 29 – 44 móc.

Ph m V n Khuê và Phan L c (1996) [3] cho bi t: c n b nh là u trùng
Cysticercus tenuicollis ký sinh

gan, màng m chài, màng treo ru t, lách c a