Ảnh hưởng của mùa vụ tới khả năng sản xuất của gà Isabrown giai đoạn hậu bị nuôi trong chuồng kín tại Đồng Hỷ Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

----------

----------

PH M V N B C
Tên

tài:

NH H

NG C A MÙA V T I KH N NG S N XU T C A

GÀ ISABROWN GIAI O N H U B NUÔI CHU NG KÍN
T I

NG H , THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o:

IH C

Chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi - Thú y

Khoa:

Ch n nuôi - Thú y

Khóa h c:

2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

----------

----------

PH M V N B C

Tên

tài:

NH H

NG C A MÙA V T I KH N NG S N XU T C A

GÀ ISABROWN GIAI O N H U B NUÔI CHU NG KÍN
T I

NG H , THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o:

IH C

Chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi - Thú y

Khoa:

Ch n nuôi - Thú y

Khóa h c:

2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n:

TS. Nguy n Th Thúy M

Thái Nguyên, n m 2015


L IC M

N

Sau h n 4 n m h c t p, rèn luy n t i tr

ng và th c t p t t nghi p t i c s ,

nay em ã hoàn thành b n khóa lu n t t nghi p.
Nhân d p này em xin bày t lòng bi t n s kính tr ng sâu s c t i:
Ban ch nhi m Khoa Ch n nuôi Thú y tr ng
Ban lãnh

o, Cán b xã Khe Mo huy n

Cùng t p th các th y cô giáo Tr

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên.
ng H .
i h c Nông Lâm Thái Nguyên ã

t o m i i u ki n cho em hoàn thành b n khóa lu n này.
Em xin c m n gia ình ông Ph m

c Th ng ã t o m i i u ki n giúp

trong quá trình th c t p t i tr i gà xã Khe Mo, huy n

ng H , t nh Thái Nguyên

c bi t em xin chân thành c m n s quan tâm, ch b o và h
tình c a cô giáo h
c u

em

ng d n t n

ng d n: TS. Nguy n Th Thúy M trong su t quá trình nghiên

hoàn thành b n khóa lu n t t nghi p này.

Thái Nguyên, ngày 24 tháng 5 n m 2015
Sinh viên

Ph m V n B c


DANH M C CÁC B NG

B ng 4.1. L ch tiêm v c-xin phòng b nh cho gà ............................................ 29
B ng 4.2. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 31
B ng 4.3. T l nuôi s ng c a gà qua các tu n tu i (%)................................. 32
B ng 4.4. Kh i l
B ng 4.5. T l

ng c th c a gà thí nghi m qua các tu n tu i (gam) ...... 34
ng

u(%) và i u ch nh l

ng th c n cho gà thí nghi m.....36

B ng 4.6. Kh n ng s d ng th c n c a 1 gà thí nghi m giai o n h u b (g) ... 37
B ng 4.7. Tình hình nhi m m t s b nh

gà thí nghi m ............................... 38

B ng 4.8. Chi phí tr c ti p cho 1 gà sinh s n ................................................. 40


DANH M C CÁC T , CÁC C M T

Cs:

C ng s

Nxb:

Nhà xu t b n

STT:

S th t

T :

Th c n

TB:

Trung bình

TS:

Ti n s

TT:

Tu n tu i

VI T T T

M CL C

U ............................................................................................ 1

Ph n 1: M
1.1.

tv n

................................................................................................... 1

1.2. M c ích nghiên c u .................................................................................. 2
1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
1.4. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 2

1.4.1. Ý ngh a khoa h c .................................................................................... 2
1.4.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN NGHIÊN C U ......................................................... 4
2.1. C s khoa h c và c a
2.1.1.

tài...................................................................... 4

c i m gi i ph u c quan sinh s n gia c m ........................................ 4

2.1.2. Gi i thi u v gà thí nghi m.................................................................... 7
2.1.3. Các y u t

nh h

ng

n n ng kh n ng s n xu t c a gia c m .......... 11

2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n
2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n
2.2.2. Tình hình nghiên c u

n

c .............................................. 15

c.......................................................... 15

c ngoài ...................................................... 17

2.3.

c i m c a gà Isabrown ....................................................................... 19

2.4.

c i m c a ph

PH N 3:

I T

ng th c nuôi chu ng kín ........................................... 20
NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 22
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 22

3.2.

a i m và th i gian ti n hành ............................................................... 22

3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 22
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u và các ch tiêu theo dõi ................................... 22

3.4.1. Ph

ng pháp b trí thí nghi m.............................................................. 22

3.4.2. Ph

ng pháp theo dõi ........................................................................... 22

3.5. Ph

ng pháp x lý s li u........................................................................ 24


Ph n 4: K T QU VÀ TH O LU N ........................................................ 26
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 26
4.1.1. Công tác ch n nuôi ................................................................................ 26
4.1.2. Công tác thú y ....................................................................................... 28
4.1.3. Công tác ch n oán và i u tr b nh ..................................................... 30
4.2. K t qu nghiên c u .................................................................................. 32
4.2.1. T l nuôi s ng ....................................................................................... 32
4.2.2. Kh i l

ng gà thí nghi m qua các tu n tu i ......................................... 33

4.2.3. T l

ng

u và k thu t i u ch nh .................................................. 35

4.2.4. Kh n ng s d ng th c n c a gà thí nghi m ....................................... 37
4.2.5. Tình hình nhi m m t s b nh

gà thí nghi m ..................................... 38

4.2.7. Chi phí tr c ti p cho 1 gà h u b ........................................................... 40
Ph n 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 41
5.1. K t lu n .................................................................................................... 41

5.1.1. Bài h c kinh nhi m ............................................................................... 41
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 42


Ph n 1
M
1.1.

U

tv n
T tr

c

n nay ngành ch n nuôi gà mang ý ngh a quan tr ng trong c

c u kinh t c a ngành nông nghi p. Ngành ch n nuôi gà ã em l i l i ích
kinh t

rõ r t cho ng

i ch n nuôi, ã có nghi u ng

i giàu lên nh ch n

nuôi gà (ngành ch n nuôi gà ã góp m t ph n vào: gi i quy t vi c làm cho
m t b ph n ng

i lao

ng, xóa ói gi m nghèo, t ng thu nh p cho ng

dân,….), ngành ch n nuôi gà c a n
ng

c nhu c u trong n

c ta hi n nay không ch cung c p áp

c mà còn xu t kh u ã em l i m t ngu n thu

ngo i t cho l n cho n n kinh t n
200 tri u con gà v i s n l

c ta. Qua s li u n m 2009 n

ng 40 tri u t n v i doanh thu

Theo th ng kê c a T ch c l
m tn

c nuôi nhi u gà,

i

c ta có

t 70,8 tri u USD.

ng th c th gi i (FAO), Vi t Nam là

ng hàng th 13 th gi i và v trí hàng

u khu v c

ông Nam Á. V i n n kinh t Vi t Nam hi n nay thì ngành nông nghi p v n
chi m m t v trí quan trong trong l n kinh t n

c ta hi n nay.

Trong nh ng n m g n ây v i m c tiêu th c hi n công nghi p- hóa
hi n

i hóa nông nghi p nông thôn theo ch tr

ngành ch n nuôi ã có
m i có n ng su t, ch t l

cs

ng c a

ng và Nhà N

u t v khao h c k thu t, v n,

c,

a gi ng

ng hi u qu cao vào s n xu t góp ph n vào thay

i

b m t kinh t nông thôn. V i nh ng chính sách thu n l i và phù h p c a nhà
n

c, nên ngành ch n nuôi gà ã và ang phát tri n m nh m v i r t nhi u

tr i nuôi gà v i nhi u quy mô.
dân, n
L

ng tr

c nhu c u v con gi ng c a nhân

c ta ã cho nh p hàng lo t gi ng gà lông màu nh : Tam Hoàng,

ng Ph

ng, Kabir, Ai C p,… Trong ó có gi ng gà Isabrown

v n

c ta t Pháp, c ng ang

l n.

ây là gi ng gà cho s n l

c nh p

c phát tri n v i nhi u quy mô trang tr i
ng tr ng cao, v i t l

cao mang l i hi u


qu kinh t cao cho ng

i ch n nuôi.

nâng cao h n v hi u qu kinh t mà

gi ng gà này em l i em ã nghiên c u và làm

tài: “ nh h

ng c a mùa

v t i kh n ng s n xu t c a gà Isabrown giai o n h u b nuôi trong
chu ng kín t i

ng H - Thái Nguyên”

1.2. M c ích nghiên c u
- B n thân làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c v ch n nuôi.
- Hoàn thi n quy trình ch m sóc nuôi d

ng gà h u b theo ph

ng

th c công nghi p.
1.3. M c tiêu nghiên c u
-

ánh giá m c

nh h

ng c a mùa v t i kh n ng sinh tr

ng và

phát tri n c a gà Isabrown giai o n h u b
-

ánh giá kh n ng s n xu t và hi u qu kinh t c a gà Isabrown.

1.4. Ý ngh a c a

tài

- C n c vào mùa v th i ti t bi t

c kh n ng sinh tr

ng và phát

tri n c a gà Isabrown. Góp ph n nâng cao hi u qu ch n nuôi
- Các h nông dân có th

ng d ng k t qu

s n xu t, kinh doanh

mang l i hi u qu kinh t cao h n.
1.4.1. Ý ngh a khoa h c
- K t qu c a

tài khuy n cáo b ích cho các t p th , h gia ình, các

cá nhân ch n nuôi gà Isa Brown trong chu ng kín theo h

ng công nghi p.

- Góp ph n nâng cao thu nh p cho h nông dân, phát tri n kinh t xã
h i

a ph

ng.

- K t qu c a

tài có th làm tài li u tham kh o

ph c v gi ng d y

và các nghiên c u ti p theo.
1.4.2. Ý ngh a th c ti n
- C s khoa h c

khuyên ng

gà có hi u qu qua t ng mùa.

i dân cách nuôi d

ng và ch m sóc


- Góp ph n nâng cao hi u qu ch n nuôi gà Isabrown b ng vi c ch m
sóc nuôi d

ng h p lý.

- Các h nông dân có th
mang l i hi u qu kinh t cao h n.

ng d ng k t qu

s n xu t, kinh doanh


Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U

2.1. C s khoa h c và c a
Trong ch n nuôi
nuôi ta c n

tài
ánh giá

c hi u qu kinh t , n ng su t c a v t

a ra m t s ch tiêu nh : ngu n g c c a gà, b n ch t di chuy n

các tính tr ng s n xu t, s c s ng và kh n ng ch ng
kh n ng sinh tr

b nh t t,

c bi t là

ng, kh n ng s d ng và chuy n hóa th c n, vai trò c a

m t s ch t dinh d

ng trong th c n, các y u t

sinh tr

ng và cho th t c a gia c m.

2.1.1.

c i m gi i ph u c quan sinh s n gia c m

nh h

ng

n kh n ng

* Bu ng tr ng:
Bu ng tr ng là n i hình thành lòng

- t bào tr ng. T bào tr ng r t giàu

ch t dinh d ng, có ý ngh a quan tr ng trong quá trình phát tri n c a phôi thai.
Các b ph n khác c a tr ng nh : lòng tr ng, màng v , v c ng là do ng d n
tr ng t o ra (Ngô Gi n Luy n và cs, 1994) [9]. Trong th i k
bu ng tr ng trái và ph i

u p tr ng, c hai

u hình thành phát tri n. Nh ng ngày p tr ng th 5

7, bu ng tr ng trái phát tri n l n h n bu ng tr ng bên ph i,

n

n khi gia c m

tr ng thành, ch có m t bu ng tr ng và ng d n tr ng trái phát tri n và ho t

ng

ch c n ng. Còn bu ng tr ng và ng d n tr ng bên ph i không phát tri n.
S l

ng t bào tr ng trong bu ng tr ng r t l n, bu ng tr ng gà có

kho ng 586 - 3605 t bào tr ng
l

ng bu ng tr ng thay

các giai o n phát tri n khác nhau và tr ng

i theo tr ng thái ch c n ng (tu i) (Tr n Thanh Vân

và cs, 2015) [8].
*

ng d n tr ng:

Theo

c i m hình thái và ch c n ng sinh lý, ng d n tr ng

làm 5 ph n: loa kèn, ph n ti t lòng tr ng, ph n eo, t cung và âm
d n tr ng c a gà dài kho ng 10 - 20 cm,

c chia
o.

ng kính 0,3 - 0,8 mm, khi

ng


tr ng v i c

ng

cao có th dài 40 - 60 cm,

ng kính kho ng 1 mm (Tr n

Thanh Vân và cs, 2015)[8]
*S l

c c u t o tr ng và s hình thành tr ng:

Tr ng gia c m là m t loài t bào sinh s n kh ng l bao g m: v c ng,
màng v , lòng tr ng và lòng

.

V tr ng bao b c bên ngoài lòng tr ng, lòng
tr ng

c ph m t l p keo dính do âm

t o i u ki n d dàng cho vi c

tr ng,

. Phía ngoài cùng c a v

o ti t ra, có tác d ng làm gi m ma sát,

tr ng và ng n ch n s xâm nh p t p khu n vào

ng th i c ng có tác d ng làm gi m s b c h i n

c c a tr ng gà.

Thành ph n ch y u c a v tr ng là v c ng,
0,6 mm và không

u: dày nh t

m ng nh t

u to c a qu tr ng. Trên b m t c a v tr ng có nhi u l

khí. D

ph n

ph n

d y trung bình 0,2 -

i l p v là hai l p màng àn h i

quan tr ng trong quá trình trao
màng v so v i kh i l

u nh , gi m d n t i thành bên và

u có tính truy n khí, có ý ngh a

i khí giúp phôi phát tri n. T l ph n v ,

ng tr ng ch chi m 10 - 20%.

Lòng tr ng chi m 56% g m 4 l p thành ph n và t l : l p loãng ngoài
23%, l p
này dao

c gi a 57%, l p loãng gi a 17%, l p
ng ph thu c vào

Lòng

c trong 3%, nh ng ch s

c i m gi ng loài và cá th .

là t bào tr ng c a gia c m, có d ng hình c u,

kho ng 35 - 40 cm, kh i l

ng chi m 32% so v i kh i l

ng kính

ng tr ng. Lòng

có c u t o bao g m: màng nguyên sinh ch t và nhân. Màng t bào m ng, dao
ng trong kho ng 16 - 20 µ, có tính àn h i và th m th u ch n l c. Nguyên
sinh ch t ch a bào quan: ty th , l p th , l

i golgi, trung tâm t bào, th vùi,

các axit amin, protein, gluxit, lipit, ph c h p liporotein. Trung tâm nguyên
sinh ch t có h c lòng
phát tri n giai o n

- là n i thu hút, t p trung ch t dinh d

ng

phôi

u. Nhân t bào hình tròn, màu nh t h n nguyên sinh


ch t và n m trên nguyên sinh ch t. Trong nhân ch a ADN, ARN và các ôi
nhi m s c th .
*S l

c c u t o tr ng và s hình thành tr ng:

Tr ng gia c m là m t loài t bào sinh s n kh ng l bao g m: v c ng,
màng v , lòng tr ng và lòng

.

V tr ng bao b c bên ngoài lòng tr ng, lòng
tr ng

c ph m t l p keo dính do âm

t o i u ki n d dàng cho vi c
tr ng,

. Phía ngoài cùng c a v

o ti t ra, có tác d ng làm gi m ma sát,

tr ng và ng n ch n s xâm nh p t p khu n vào

ng th i c ng có tác d ng làm gi m s b c h i n

c c a tr ng gà.

Thành ph n ch y u c a v tr ng là v c ng,
0,6 mm và không

u: dày nh t

m ng nh t

u to c a qu tr ng. Trên b m t c a v tr ng có nhi u l

khí. D

ph n

ph n

d y trung bình 0,2 -

i l p v là hai l p màng àn h i

quan tr ng trong quá trình trao
màng v so v i kh i l

u nh , gi m d n t i thành bên và

u có tính truy n khí, có ý ngh a

i khí giúp phôi phát tri n. T l ph n v ,

ng tr ng ch chi m 10 - 20%.

Lòng tr ng chi m 56% g m 4 l p thành ph n và t l : l p loãng ngoài
23%, l p
này dao

c gi a 57%, l p loãng gi a 17%, l p
ng ph thu c vào

Lòng

c trong 3%, nh ng ch s

c i m gi ng loài và cá th .

là t bào tr ng c a gia c m, có d ng hình c u,

kho ng 35 - 40 cm, kh i l

ng chi m 32% so v i kh i l

ng kính

ng tr ng. Lòng

có c u t o bao g m: màng nguyên sinh ch t và nhân. Màng t bào m ng, dao
ng trong kho ng 16 - 20 µ, có tính àn h i và th m th u ch n l c. Nguyên
sinh ch t ch a bào quan: ty th , l p th , l

i golgi, trung tâm t bào, th vùi,

các axit amin, protein, gluxit, lipit, ph c h p liporotein. Trung tâm nguyên
sinh ch t có h c lòng
phát tri n giai o n

- là n i thu hút, t p trung ch t dinh d

ng

phôi

u. Nhân t bào hình tròn, màu nh t h n nguyên sinh


ch t và n m trên nguyên sinh ch t. Trong nhân ch a ADN, ARN và các ôi
nhi m s c th .
* S hình thành tr ng trong ng d n tr ng:
Quá trình hình thành tr ng là m t quá trình sinh lý ph c t p, có s

i u

ch nh hoocmon. T bào tr ng thành th c tách kh i bu ng tr ng, chuy n vào
túi lòng

ho c tr c ti p vào loa kèn. Lòng

phút, sau ó di chuy n xu ng d
Lòng

i và d n d n hình thành dây ch ng lòng

c bao b c b i m t lòng tr ng

c), có tác d ng c

nh hình d ng lòng

ng d n tr ng ti p t c hình thành l p lòng
tr ng

.

ây kho ng 2,5 - 3

c (g i là l p trong lòng
. Ph n ti t lòng tr ng c a

tr ng loãng và hoàn ch nh khi

n ph n eo. Khi tr ng di chuy n qua ph n ti t lòng tr ng thì ch có 40 -

60% lòng tr ng

c hình thành. Ph n eo ti t lòng tr ng d ng h t ki u keratin

- ây chính là thành ph n hình thành màng trong d
l i

loa kèn kho ng 20

ti p t c di chuy n xu ng ph n ti t lòng tr ng và

gi , phía ngoài
tr ng

d ng l i

i v c ng. Tr ng d ng

ph n eo m t kho ng 70 phút. Tr ng ti p t c qua ph n t cung m t

kho ng 19 - 20 gi . T i ây các t bào bi u mô t cung ti t ra ch t ti t t o
thành m t l p màng v ngoài c ng, không màu và óng ánh. Tr ng ra âm

o

r t nhanh và ra ngoài l huy t. T ng th i gian hình thành tr ng trong toàn b
các thành ph n c a ng d n tr ng m t kho ng 23,5 - 24 gi .
2.1.2. Gi i thi u v gà thí nghi m
Gà Isa brown có kh n ng thích nghi t t v i nhi u vùng khí h u khác
nhau, ây là gi ng gà chuyên tr ng d nuôi

các i u ki n nóng m, s c

ch ng ch u b nh t t, không nh ng cho s n l

ng tr ng cao mà ch t l

ng

c ng r t th m ngon.
- Ngu n g c:
Gà Isa brown có ngu n g c t Pháp do hãng Hubbard s n xu t, ây là
k t qu lai chéo gi a gà Rhode Island Red lông màu

và Rhode Isaland


White lông màu tr ng. gi ng gà này m i

c nh p vào n

c ta n m 1998, so

v i các gi ng gà chuyên tr ng khác nh Goldine54 nh p n m 1990 t Hà
Lan, Brown nick nh p t M n m 1993, Hysex Brown nh p t M n m 1996
thì hi n nay gi ng gà này là s l a ch n hàng
các trang tr i ch n nuôi n
-

u và ang r t phát tri n trong

c ta.

c i m v ngo i hình:

Chúng có kích th

c trung bình, lông màu nâu

, uôi và phía sau

lông tr ng.
-

c i m v sinh tr

Gà sinh tr
ch kh i l

ng nhanh, ây là gà sinh s n nên c n ph i cho n kh ng

ng.

Theo Tr n

ình Miên và cs (1975) [7] sinh tr

ch t h u c cho quá trình
b ngang, kh i l
truy n t

ng:

i tr

ng hóa và d hóa, s t ng v chi u cao, chi u dài

ng các b ph n, toàn b c th con v t trên c s tính di
c.

Chambers, (1990) [17]
b ph n trên c th nh th t, x
nhau v t c

sinh tr

Sinh tr

nh ngh a: sinh tr

mà nh h

ng là quá trình tích l y các

ng, da nh ng b ph n này không nh ng khác

ng mà còn ph thu c vào ch

dinh d

ng g n li n v i phát d c. ó là quá trình thay

là s t ng và hoàn ch nh thêm v ch c n ng ho t
Sinh tr

ng là quá trình tích l y

ng.

i v ch t l

ng,

ng các b ph n, c quan.

ng và phát d c có m i quan h m t thi t, không tách r i nhau

ng l n nhau, là quá trình di n ra trên cùng m t c th làm cho con

v t ngày càng hoàn ch nh.
S sinh tr
nh t
tr

ng, phát d c c a gia súc, gia c m luôn tuân theo quy lu t

nh, ó là quy lu t sinh tr

ng phát d c không

ng phát d c theo giai o n, quy lu t sinh

u và quy lu t tính chu k .

Tính toàn giai o n c a sinh tr

ng bi u hi n d

i hình th c khác


nhau. Theo Nguy n Ân, (1983) [2] th i gian c a các giai o n dài hay ng n,
s l

ng giai o n s

t bi n trong sinh tr

có s khác nhau. S sinh tr
thay
v t

i rõ r t v t c

ng và phát d c không

sinh tr

t ng l a tu i. S sinh tr

b ph n: mô c , x

ng c a t ng gi ng t ng cá th

ng và c

ng

ng không

ng… có b ph n

ng

u

c th hi n s

t ng trong c a c th con

u con bi u hi n

t ng c quan

th i k phát tri n này nhanh nh ng

th i k khác l i phát tri n ch m.
ng v phía c nh sinh h c các nhà khoa h c cho r ng s sinh tr
c xem nh là s t ng h p protein, nên ng
l

ng c th làm ch tiêu t ng tr

v i t ng kh i l
l

ng, s t ng tr

i ta th

ng

ng l y vi c t ng kh i

ng. Tuy nhiên, t ng tr

ng không

ng ngh a

ng th c s là s t ng lên v kh i l

ng, s

ng và các chi u c a các t bào mô c (Nguy n Thu Quyên, 2008 [12]).
Theo Tr n ình Miên và cs, (1975) [7] phát hi n ra quy lu t u tiên các

ch t dinh d

ng

i v i s phát tri n c a các c quan tiêu hóa, t ch c c , t

ch c m , sau khi th a các ch t dinh d
Sinh tr
tinh
tr

ng m i cho tích l y m .

ng là quá trình sinh lý ph c t p kéo dài t lúc tr ng

n khi con v t tr

c th

ng thành. Vi c ánh giá chính xác toàn b quá trình sinh

ng là m t công vi c khó kh n ph c t p. Ngày nay các nhà ch n gi ng v t

nuôi có khuynh h

ng s d ng các ph

nh kh n ng sinh tr
Kh i l

ng theo ba h

ng pháp

n gi n và th c t . ó là, xác

ng: chi u cao, th tích và kh i l

ng c th : V m t sinh h c sinh tr

ng

ng.

c coi nh là quá trình

t ng h p tích l y d n các ch t mà ch y u là protein. Do v y, có th l y vi c
t ng kh i l
Kh i l

ng làm ch tiêu ánh giá kh n ng sinh tr

ng c a gia súc, gia c m.

ng c th gia c m là m t tính tr ng di truy n s l

này có h s di truy n khá cao và ph thu c nhi u vào

ng. Tính tr ng

c i m c a gi ng, loài.

Còn theo Branch và Bilechel, (1972) [14] thì h s di truy n là 40-60%.
Ngoài ra, tính tr ng kh i l

ng c th còn liên quan và ph thu c vào


tính bi t, tu i, h

ng s n xu t,

ngo i c nh, môi tr
Kh i l
th

i m nh d

i tác

ng c th còn t

ng quan v i kh i l

ng tr ng c ng nh kích

8 tu n tu i. Gi a kh i l

ng c th và s c

ng quan âm.

- Các ch tiêu ánh giá sinh tr
Theo Tr n

ng:

ình Miên và cs, (1975) [7] t c

sinh tr

ng là c

t ng c a các chi u c a c th trong kho ng th i gian nh t
nuôi gia c m ng
sinh tr

ng c a

ng.

c t t c các ph n c a c th
có m i t

ng th i bi n

i ta th

ng tuy t
Sinh tr

ng s d ng hai ch s

i và sinh tr

ng tuy t

ng t

ng

ng

nh. Trong ch n

mô t t c

sinh tr

ng:

i.

i là s t ng lên v kh i l

ng kích th

c và th

tích c th lúc k t thúc kh o sát ( Tiêu chu n Vi t Nam 2 , 39. 77) [13].
Sinh tr
tr

ng tuy t

ng tuy t

i th

ng

c tính b ng gam/con/ngày.

i có d ng parabol, giá tr sinh tr

ng tuy t

th sinh

i càng cao thì

hi u qu kinh t càng l n.
Sinh tr
th

ng t

ng

i là t l ph n tr m t ng lên v kh i l

ng, kích

c và th tích c th lúc k t thúc kháo sát (Tiêu chu n Vi t Nam 2, 40. 77)

[13].

ng bi u di n sinh tr

ng t

ng

sau s sinh và gi m d n v giai o n tr
b ng

i có d ng hypebol cao
ng thành. Sinh tr

ng t

giai o n
ng

i tính

n v %.
-

c i m v sinh s n

Gi ng gà Isa Brown có s n l
qu /mái/n m, gi ng gà này

c t o t Pháp, m i

trong nh ng n m g n ây. S n l

u

bói

250-270

c nh p kh u vào n

ng tr ng 280 qu /mái/n m. Kh i l

58 - 60 gam. V tr ng màu nâu. Gà b t
kéo dài cho

ng tr ng trung bình t

c ta

ng tr ng

tu n tu i 18. Th i gian

n 76 tu n tu i (Nguy n Duy Hoan và cs, 2015[8]).

Theo Tr n Th Hoài Anh, (2004) [1] cho bi t gà Isa brown nuôi t i B c


Ninh có t l
96,34%

là 33,04%

21 tu n tu i, 54%

22 tu n tu i và

t

nh cao

tu n tu i 30.

V i kh n ng áp ng
thích nghi ch ng

c yêu c u v s c s n xu t c ng nh kh n ng

b nh t t và

c bi t

c th tr

ng Vi t Nam r t a

chu ng. Trong nh ng n m t i, vi c phát tri n ch n nuôi gà chuyên tr ng theo
h

ng công nghi p thì ây s là gi ng gà

h n trong các trang tr i ch n nuôi gà
2.1.3. Các y u t

nh h

2.1.3.1. Các y u t

ng

nh h

h

Vi t Nam.

n n ng kh n ng s n xu t c a gia c m

ng

S c s n xu t tr ng là

c nhân r ng và phát tri n m nh

n kh n ng s n xu t tr ng c a gia c m
c i m ph c t p và bi n

ng, nó ch u nh

ng b i t ng h p y u t bên trong và bên ngoài.
nh h

ng c a cá y u t bên trong

- Gi ng, dòng
nh h ng

n s c s n xu t m t cách tr c ti p. C th gi ng Leghorn

trung bình có s n l ng 250 – 270 tr ng/ n m. V s n l
ch n l c k th

ng

t ch tiêu cao h n nh ng dòng ch a

kho ng 15 % - 30 % v s n l
- nh h

ng c a tu i gia c m

gà s n l

tr ng c a nó. Nh m t

ng tr ng gi m d n theo tu i, trung bình n m th hai

gi m 15 – 20 % so v i n m th nh t, còn v t thì ng
s nl

c ch n l c k

ng (Tr n Thanh Vân và cs, 2015) [8]

Tu i c a gia c m có liên quan ch t ch t i s
quy lu t,

ng tr ng, nh ng dòng

c l i, n m th hai cho

ng tr ng cao h n 9 – 15 %.
- Tu i thành th c sinh d c
Tu i thành th c v tính c a gia c m có nh h

tr ng trong chu k

u và các chu k

[17] thì gà thành th c v tính s m s

ng rõ r t

ns nl

ng

ti p theo. Theo Chamber (1990)
nhi u tr ng h n trong m t n m sinh

h c. Nh ng n u gà thành th c v tính quá s m s

tr ng nh kéo dài.


- nh h

ng c a s thay lông

ns nl

ng tr ng

S thay lông là m t quá trình sinh lý h c t nhiên.
th i gian thay lông th

ng ph thu c vào mùa. Thông th

vào mùa thu. Th i gian thay lông càng dài thì s n l
i u ki n bình th
giá gia c m

ng, thay lông l n

t t hay x u. Gà th

có kh n ng ti p t c
-

nh h

n.

ánh

khi thay lông cánh, nh ng v n

ns nl

ng tr ng c a gia c m thông qua

tr ng.

nh h

ng c a môi tr

ng bên ngoài

- nh h

ng c a nhi t

ns nl

Nhi t

nh h

ng t i s n l

c ta nhi t

14 – 220 C. N u nhi t
l

ng tr ng càng th p.

trong khi thay lông các ph n khác c a c th .

u con, gi m kh n ng

i u ki n n

ng, chúng thay lông

u tiên là nh ng i m quan tr ng

ng ng ng

ng c a b nh t t

vi c làm gi m

gia c m hoang thì

d

ng tr ng

ng tr ng thông qua m c

tiêu t n th c

ch n nuôi thích h p v i gia c m

tr ng là

i gi i h n th p thì gia c m ph i huy

ng n ng

ng ch ng rét, tiêu t n th c n cho vi c s n xu t m t qu tr ng cao. Nhi t
cao s làm gi m m c tiêu th th c n, l
ng

nhu c u s n xu t và nh v y s n l
- nh h

ng c a

Khi
h in
nh h

m

ns nl

m quá cao làm cho ch t

ng th c n n vào không áp

ng tr ng s b gi m.
ng tr ng c a gia c m
n chu ng b

t, t o thành m t l p

c bao ph không gian c a chu ng nuôi. N u tình tr ng này kéo dài s
ng

n s hô h p c a gia c m và làm nh h

t n th c n.

nhau, nh h

n n ng su t và tiêu

m quá th p (< 31%) s làm cho gia c m m lông và r a th t
ng

- nh h
Mùa v

ng

n t l hao h t và kh n ng s n xu t.
ng c a mùa v và ánh sáng

nh h

ng t i s c

ns nl

tr ng rõ r t.

tr ng gi m xu ng r t nhi u so v i mùa xuân và

n

ng tr ng
c ta, v mùa hè s c

n mùa thu l i t ng lên.


Trong t t c các y u t bên ngoài nh h ng

n s n l ng tr ng thì y u t

v th i gian chi u sáng óng m t vai trò quan tr ng. Nó

c xác

gian chi u sáng và c

th i gian chi u sáng

ng

chi u sáng. Yêu c u c a gà

nh qua th i

12 – 16 h/ngày, có th s d ng ánh sáng t nhiên, ánh sáng nhân t o

chi u sáng 3 – 3,5 w/m2. Theo Letner và Taylor

gi chi u sáng và c ng
(1987) [18], th i gian gà
sáng. C th s gà

tr ng th ng t 7 – 17 gi , nh ng a s

7 – 9 gi

t 17,7 % so v i t ng gà

do khí h u khác v i các n c, cho nên c ng
t 8 – 12 gi chi m 60 % g n 70 % so v i gà
- nh h

ng c a y u t dinh d

i v i gi ng gà n i thì nh h
l m nh ng

mb o

ng

trong ngày.

n c ta

tr ng gà cao nh t là kho ng
tr ng trong ngày.
ns nl

ng tr ng

ng c a y u t dinh d

i v i gà nuôi nh t thì nhu c u dinh d

chú ý. Nhu c u dinh d

vào bu i

ng là không l n

ng l i c n

c quan tâm

ng c a gà nuôi nh t ph i t ng g p ôi v protein,

cacbonhydrate, lipit và ph i b sung thêm khoáng so v i gà ch n th . Tác gi
c ng cho bi t hàm l
g p 2, 3 th m chí
hàm l

ng protein, Ca, P và lipit trong máu gà ang
n 4 l n so v i trong máu gà không

tr ng. S t ng lên v

ng các ch t này trong máu ch ng t gà c n protein

Khi gà ng ng

thì hàm l

thích h p gà

là: 5/1.

Ngoài các y u t
c ng cho s n l

ng các ch t này trong máu l i gi m i. T l Ca/P

nh h

t 223 qu /n m, trong khi ó

2.1.3.2. Các y u t
-

nh h

t o noãn hoàng.

ng trên thì ph

ng th c ch n nuôi khác nhau

ng tr ng khác nhau. Gà nuôi chu ng l ng thì s n l

gà nuôi ch n th ch

tr ng cao

i v i gà nuôi n n ch

ng tr ng

t 201 tr ng/n m, còn

t 170 tr ng/n m.
nh h

ng

n sinh tr

ng c a di truy n: Sinh tr

ng c a gia c m
ng c a gia c m ph thu c vào

dòng, gi ng, loài, cá th .
Theo Nguy n M nh Hùng và cs, (1994) [6] thì s sai khác v kh i


l

ng gi a các gi ng gia c m r t l n, gi ng gà kiêm d ng n ng h n gà h

ng

tr ng t 13 - 38%.
-

nh h

ng b i tính cá bi t:

nhau v trao

i ch t,

gia c m gi a hai tính bi t có s khác

c i m sinh lý, t c

sinh tr

ng và kh i l

ng c

th . Theo North, (1990) [20] ch ng minh gà tr ng l n h n gà mái trong cùng
th i gian và ch

th c n. Lúc m i n gà tr ng n ng h n gà mái 1%, tu i

càng t ng s khác nhau càng l n;

3 tu n tu i là >11%, 7 tu n tu i là > 23%,

8 tu n tu i là > 27%.
- nh h

ng c a dinh d

Dinh d

ng là y u t

d c. Không ch c n

ng.
nh h

ng l n t i kh n ng sinh tr

mà còn ph i cân

ng, phát

i t l các ch t thì kh n ng tiêu

hóa h p thu m i t t.
Bùi

c L ng, Lê H ng M n, (1995) [9] ch ra r ng mu n phát huy

c kh n ng sinh tr
ch t dinh d

ng

ng c a gia c m thì ph i cung c p th c n v i

c cân b ng protein, axit amin và n ng l

c ng nh các vitamin, khoáng, ch t kích thích sinh tr
- nh h

ng c a t c

ch t, sinh tr

ng trao

ây chính là tính tr ng liên quan

ng.

m c lông c ng là m t
n

c i m trao

th tr ng s m và ch t l

m c lông nhanh thì s thành th c v

ng th t t t h n gia c m m c lông ch m.

Theo tài li u t ng h p c a Kushner, (1969) [15] thì t c
quan h ch t ch v i sinh tr

ng, th

m c lông

ng thì gà l n nhanh thì m c lông nhanh

h n gà m c lông ch m.

+

i

ng và phát tri n c a gia c m, và là m t ch tiêu ánh giá s

thu n th c sinh d c. Gia c m có t c

- nh h

i,

m c lông.

Theo Brandsch và Bilchel, (1972) [14] t c
c tính di truy n.

y

ng c a i u ki n môi tr

thông thoáng:

ng và k thu t nuôi d

ng


Gà càng l n thì khí th i

c càng nhi u, vi c t o s thông thoáng cho

chu ng nuôi là h t s c c n thi t, giúp lo i b khí

c NH3, CO2, H2S… ra bên

ngoài. Khi th i ti t n ng nóng có th b t h t công su t các qu t trong chu ng
nuôi. Chú ý khi thay

i th i ti t c n i u ch nh th i gian ch y , ngh c a qu t

cho h p lý, tránh gây b t l i cho gà.
+

m:

T o

m thích h p 80 – 85 %. N u

m c các b nh v

m th p, hanh khô thì gà d

ng hô h p.

Theo Nguy n Thu Quyên (2008) [13] kh n ng sinh tr
c mb
d

nh h

ng r t l n b i y u t môi tr

ng. Kh u ph n n

y

và cân

ng c a gia

ng và i u ki n ch m sóc nuôi

i các ch t dinh d

qu n lý chu áo s có tác d ng t ng kh n ng sinh tr

ng, ch m sóc

ng, nâng cao n ng

su t ch n nuôi.
Các y u t môi tr
thích h p, m t

ng nh nhi t

nuôi… có nh h

, thông thoáng và

ng rõ r t

m không

n s c kh e, quá trình trao

i

ch t và hi u qu s d ng th c n. Trong ó, i u ki n thích h p nh t cho gà
sinh tr

ng, phát tri n là 18 – 21°C.

2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n
2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n
n

c

c

c ta, trong nh ng n m g n ây, nghành ch n nuôi gia c m ngày

càng phát tri n m nh m c v quy mô, s n l
hi u qu kinh t . Nhi u gi ng gà m i ã

ng và ch t l

ng c ng nh

c nh p theo các con

ng nh :

Vi n tr , h p tác ho c mua gi ng, ã làm cho c c u àn gà gi ng tr ng,
gi ng th t du nh p vào n

c ta ngày càng phong phú, nh các gi ng gà Isa

brown, Hybro, Glodline 54, Tam Hoàng, Kabir, gà Ai C p… T n m 1990
tr l i ây công tác nghiên c u v gia c m ã

c các nhà khoa h c

Nam quan tâm trên nhi u khía c nh nh : kh n ng sinh tr

Vi t

ng, sinh s n, hi u

su t s d ng th c n, quy trình nuôi d

ng, phòng và tr b nh, nuôi thích

nghi, t o gi ng, dòng lai có n ng su t cao, ch t l
N

ng t t h n…

c ta nh p gà Isa brown n m 1998 t n

gi ng gà chuyên tr ng.

c C ng hòa Pháp, ây là

n nay sau h n ch c n m, gi ng gà này ã th hi n

c tính u vi t v n ng su t và ch t l

ng,

c ng

i ch n nuôi a chu ng.

Theo k t qu nghiên c u c a Tr n Th Hoài Anh, (2004) [1] gà Isa
brown nuôi t i B c Ninh có t l
t l

cao, tu i

t

nh cao là 30 tu n tu i v i

96,34%.
Theo Nguy n Nh t Xuân Dung và cs, (2010) [5] khi ti n hành ánh giá

nh h

ng c a ki u nuôi chu ng kín thông gió và chu ng h trên kh u ph n

b sung 1% và 3% d u
brown có tu i
l

u nành

c ti n hành trên 140 gà mái gi ng Isa

là 43 tu n cho th y ch tiêu v ch t l

ng tr ng, ch s hình d ng, ch s lòng tr ng

lòng tr ng và

ng tr ng nh kh i

c, t l v , t l lòng

,

n v Haugh c a gà nuôi chu ng h t t h n chu ng kín thông

gió (P<0,01). B sung 1 % d u

u nành c ng có ch t l

ng tr ng t t h n b

sung 3%. Gà nuôi chu ng kín thông gió mang l i hi u qu kinh t cao h n
nh ng v n

u t ban

u cao h n.

Theo hi p h i ch n nuôi gia c m Vi t Nam, àn gia c m

c tính

n 31/12/2011 có kho ng 325 tri u con t ng 8,2 % so v i cùng kì; s n
l

ng th t c a gia c m kho ng 708 nghìn t n, t ng 15 %; s n l
t 6,34 t qu , t ng 8 %, c n

c có 6,5 tri u h ch n nuôi gia c m và

th y c m (Báo cáo t i H i ngh chuyên

ch n nuôi).

Nhi u công trình nghiên c u khoa h c
nh p n i, n ng su t ch t l

ng tr ng

ch n ra nh ng gi ng gia c m

ng cao nh gà công nghi p, gà ch n th , v t siêu

th t, v t siêu tr ng, ngan Pháp, chim b câu Pháp, à i u; ã
ng d ng r ng rãi trong th c t .

c

a vào


2.2.2. Tình hình nghiên c u

n

Ch n nuôi gia c m th gi i
ch t l

ng

c ngoài
c phát tri n m nh m c v s l

c bi t t th p k 40 tr l i ây.

ng và

n n m 2013, Th gi i có

23.928,55 tri u gia c m, trong ó gà là ch y u (21.744,60 tri u con), v t có
1.335,312 tri u con, gà tây có 459,419 tri u con và ng ng là 389,456 tri u con.
Châu Á có s l

ng gia c m nhi u nh t th gi i 13.942,577 tri u con,

chi m 58,27 % c a toàn th gi i, ít nh t là Châu Phi, ch có 1.901,061 tri u
con, chi m 7,94 % c a th gi i.
Trong 10 n
n

c: Trung Qu c

ng

c có s l

c, trong ó Trung Qu c
S nl

u th gi i v s l

ng gà thì Châu Á có 5

ng th nh t (1), Indonesia (3), n

B n (10). Trong 10 n
8n

c

(5), Iran (6), Nh t

ng v t nhi u nh t th gi i thì Châu Á có t i
ng th nh t, Vi t Nam

ng th t gia c m c a th gi i:

ng th 2.

n n m 2012, Th gi i s n xu t

ra 105,512 tri u t n th t gia c m, trong ó th t gà là ch y u (97,731 tri u t n),
gà tây có 5,634 tri u t n, v t có 3,643 tri u t n và ng ng là 2,79 tri u t n.
Châu M có s n l

ng th t gia c m nhi u nh t th gi i: 43,609 tri u t n, ti p

n là Châu Á: 37,82 tri u t n, ít nh t là Châu Phi, ch có 4,87 tri u t n.
S nl

ng tr ng gia c m c a th gi i n m 2012 thì là 6.785,432 tri u

qu . Châu Á có s n l

ng tr ng cao nh t: 4.351,154 tri u qu , t

64,13 % c a toàn th gi i. Trung Qu c là n
th gi i: 2.620 tri u qu , t

c có s n l

ng ng v i

ng tr ng cao nh t

ng ng v i 38,61% c a s n l

ng tr ng gia c m

toàn th gi i (d n theo Tr n Thanh Vân và cs (2015).
Theo Van Hone P, 1991 [20] khi ch n nuôi gà
l

ng NH3, CO2, H2S

c sinh ra trong

t

m t

cao thì hàm

n chu ng cao. Vì khi m t

gà ông thì bài ti t ch t th i ra nhi u h n, trong khi ó gà c n t ng c
i ch t nên l
nh h

ng

ng nhi t th i ra c ng nhi u, do ó nhi t
n vi c t ng kh i l

ng trao

chu ng nuôi t ng,

ng gà và làm t ng t l ch t khi m t


chu ng nuôi khá cao cùng nhi t

không khí cao

Pháp là m t trong nh ng n
ng nhu c u ch n nuôi gà th v

c t o ra nhi u gi ng gà th v

n

áp

n:

+ Công ty Shaver t o ra gi ng gà Troicbro: Có s c ch u nóng và ch u
m

cao, lông màu vàng nâu, chân vàng. Công ty còn t o ra gi ng Redbo:

Lông màu

, ngo i hình

p, da, chân

+ N m 1978, hãng Sasso

u vàng.

Pháp ã ti n hành nhân gi ng, ch n l c, lai

t o ra gi ng gà Sasso g m 18 dòng gà tr ng và 6 dòng gà mái v i m c ích s
d ng khác nhau. Gi ng gà này có kh n ng thích nghi cao, d nuôi
ki n nóng m, s c kháng bênh t t, ch t l

các i u

ng th t th m ngon.

+ Hãng ISA ã lai t o ra gi ng gà S457 nuôi th v

n r t t t, lông màu

vàng ho c tr ng nâu, chân vàng. Hãng Hubbard ISA Pháp n m 2002 ã s
d ng tr ng dòng S44 x mái dòng JA57 t o ra con lai
c th 2209 g, tiêu t n th c n/ kg t ng kh i l

63 ngày có kh i l

ng

ng 2,24 – 2,30 kg.

Isarel, công ty Kabir ã t o ra gi ng gà Kabir t con lai c a gi ng gà
a ph

ng Sinai có s c ch u nóng cao v i gà Whiter Leghorn, Plymouth.

Hi n nay công ty Kabir ã t o ra 28 dòng gà chuyên th t lông tr ng và lông
màu, trong ó có 13 dòng n i ti ng bán ra kh p th gi i là dòng tr ng K100,
K100N, K400, K400N, K666, K666N, K368 và K66; dòng mái g m K44,
K25, K123 (lông tr ng) và K156 (lông nâu).
Trung Qu c: Công ty gia c m B ch Vân ã s d ng gi ng gà tr ng
Th ch K g c Qu ng

ông cho ph i v i gà mái Kabir lông màu tr ng t o

ra gi ng Th ch K t p, t gà Th ch K t p cho ph i v i gà Giang Thôn
thành gà Tam Hoàng, gà Tam Hoàng có s c sinh tr
d ng th c n cao, ch u
th

ng và hi u qu s

ng v stress t t, thích h p v i nuôi nh t và ch n

nhi u quy mô khác nhau. Gà Tam Hoàng có b lông màu vàng sáng,