Nghiên cứu ảnh hưởng của chế phẩm men Lacto sống đến khả năng sản xuất của gà broiler Ross 308 tại xã Phấn Mễ, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH THU HUY N

Tên

tài:

“NGHIÊN C U NH H

NG C A CH PH M MEN LACTO S NG

N KH N NG S N XU T C A GÀ BROILER ROSS 308
T I XÃ PH N M , HUY N PHÚ L

NG, T NH THÁI NGUYÊN’’

KHOÁ LU N T T NGHI P

H

ào t o:

H chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi Thú y

Khoa:

Ch n nuôi Thú y

Khoá h c:

2011 - 2015

Thái Nguyên - n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH THU HUY N
Tên

tài:

“NGHIÊN C U NH H

NG C A CH PH M MEN LACTO S NG

N KH N NG S N XU T C A GÀ BROILER ROSS 308
T I XÃ PH N M , HUY N PHÚ L

NG, T NH THÁI NGUYÊN’’

KHOÁ LU N T T NGHI P

H ào t o:
Chuyên ngành:
Khoa:
L p:
Khoá h c:
Gi ng viên h ng d n

IH C

H chính quy
Ch n nuôi Thú y
Ch n nuôi Thú y
43 - Ch n nuôi Thú y
2011 - 2015
: PGS.TS. Nguy n Duy Hoan

Thái Nguyên - n m 2015


i

L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p lý thuy t t i tr
kho ng th i gian r t c n thi t v i m i sinh viên.

ng, th c t p t t nghi p là
ây là kho ng th i gian

cho t t c sinh viên có c h i em nh ng ki n th c ã ti p thu
nhà tr

c trên gh

ng ng d ng vào th c ti n s n xu t. Sau th i gian ti n hành nghiên c u

nay tôi ã hoàn thành b n khoá lu n t t nghi p.

hoàn thành

lu n này ngoài s n l c c a b n thân, tôi luôn nh n
t n tình c a các c quan, các c p lãnh

c b n khoá

c s giúp

o và các cá nhân.

chu áo,

áp l i tình c m

ó, qua ây tôi xin bày t l i c m n sâu s c và kính tr ng t i t t c các t p th ,
cá nhân ã t o i u ki n giúp
Tr

tôi trong su t quá trình nghiên c u.

c tiên, tôi xin trân tr ng c m n Ban giám hi u nhà tr

ng, Ban ch

nhi m Khoa Ch n nuôi Thú y cùng t p th các th y cô giáo trong khoa, Ban
lãnh

o và cán b xã Ph n M , huy n Phú L

ng, t nh Thái Nguyên. Tôi c ng

xin g i l i c m n t i gia ình ông Mai ình V
su t th i gian th c t p t t nghi p.
tâm, ch b o và h

ã t n tình giúp

tôi trong

c bi t tôi xin chân thành c m n s quan

ng d n t n tình c a th y giáo PGS.TS. Nguy n Duy Hoan

trong su t quá trình nghiên c u

hoàn thành b n khóa lu n t t nghi p này.

Cu i cùng tôi xin trân tr ng g i t i các Th y giáo, Cô giáo trong h i
ng ch m báo cáo l i c m n chân thành và l i chúc t t

p nh t.

Xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày tháng n m
Sinh viên

Nguy n Th Thu Huy n


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 3.1. S

b trí thí nghi m ................................................................... 25

B ng 3.2. Thành ph n giá tr dinh d

ng trong th c n c a gà thí nhi m ..... 26

B ng 3.3. L ch dùng vacxin cho àn gà thí nghi m........................................ 28
B ng 4.1: K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 38
B ng 4.2. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m.................................................. 39
B ng 4.3. Kh i l

ng gà thí nghi m qua các tu n tu i (g/con) ...................... 40

B ng 4.4. Sinh tr

ng tuy t

B ng 4.5. Sinh tr

ng t

B ng 4.6. L

ng

i c a gà qua các tu n tu i (g/con/ngày) ......... 42
i c a gà thí nghi m qua các tu n tu i (%).... 44

ng th c n tiêu th c a gà thí nhi m trong tu n (g/con/ngày)46

B ng 4.7. Tiêu t n th c n / kg t ng kh i l

ng ............................................ 47

B ng 4.8. Tiêu t n protein thô và tiêu t n n ng l

ng trao

i c a gà thí

nghi m qua các tu n tu i ................................................................ 49
B ng 4.9. S gà thí nghi m m c b nh

ng tiêu hóa (con) .......................... 50

B ng 4.10. Ch s s n xu t, kinh t c a gà thí nghi m ................................... 52
B ng 4.11. Chi phí tr c ti p cho 1kg kh i l

ng gà xu t bán ( /kg) ............. 53


iii

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1.

th sinh tr

ng tích l y c a gà broiler Ross 308 ....................... 41

Hình 4.2. Bi u

sinh tr

ng tuy t

Hình 4.3. Bi u

sinh tr

ng t

ng

i c a gà qua các tu n tu i .................. 43
i c a gà qua các tu n tu i ................ 44


iv

DANH M C T

VI T T T

1. Cs

: C ng s

2. CP

: Tiêu t n protein

3.

:

ng

4. C

:

i ch ng

5. VT

:

n v tính

6. EN

: Ch s kinh t

7. G

: Gam

8. Kg

: Kilogam

9. KPCS

: Kh u ph n c s

10. ME

: N ng l

11. NST

: Nhi m s c th

12. PI

: Ch s s n xu t

13. TN

: Thí nghi m

14. TTT

: Tiêu t n th c n

ng trao

i


v

M CL C
PH N 1. M
1.1.

U .......................................................................................... 1

tv n

................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu c a

tài ..................................................................................... 2

1.3. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 2

PH N 2. T NG QUAN TÀI LI U ............................................................... 3
2.1. C s khoa h c c a

tài .......................................................................... 3

2.1.1. Gi i thi u chung v probiotic ........................................................... 3
2.1.2. Các y u t
2.1.3.

nh h

ng

n kh n ng sinh tr

ng c a gia c m......... 8

c i m sinh lý tiêu hóa c a gia c m........................................... 13

2.1.4. Kh n ng chuy n hóa th c n ........................................................ 17
2.1.5. S c s ng và kh n ng nhi m b nh ................................................. 18
2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n

c .............................................. 19

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ................................................. 19
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n
PH N 3.
3.1.

it

IT

c ................................................... 20

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ..22

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 22

3.1.1. M t vài

c i m c a gà broirler Ross 308 ................................... 22

3.1.2 Gi i thi u ôi nét v ch ph m men Lacto s ng ............................ 23
3.2.

a i m và th i gian ti n hành ............................................................... 24

3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 24
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u và các ch tiêu theo dõi ................................... 25

3.4.1. Ph

ng pháp b trí thí nghi m ....................................................... 25

3.4.2. Ch tiêu theo dõi và ph
3.4.3. Ph

ng pháp xác

nh ................................... 28

ng pháp x lý s li u .............................................................. 31


vi

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 32
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 32
4.1.1. Công tác ch n nuôi ......................................................................... 32

4.1.2. Công tác thú y và v sinh phòng b nh ........................................... 34
4.1.3. Ch n oán và i u tr b nh cho àn gà toàn tr i ............................ 35
4.1.4. Tham gia các ho t

ng khác ......................................................... 37

4.2. K t qu và phân tích k t qu .................................................................... 38
4.2.1. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m ................................................. 38
4.2.2. Kh n ng sinh tr

ng ..................................................................... 39

4.3. Kh n ng s d ng và chuy n hóa th c n ............................................... 45
4.3.1. Tiêu th th c n c a gà thí nghi m ................................................ 45
4.3.2. Tiêu t n th c n cho 1kg t ng kh i l
4.3.3. K t qu v tác d ng phòng b nh

ng ..................................... 47
ng tiêu hóa c a ch ph m men

Lacto s ng ................................................................................................ 50
4.3.4. Ch s s n xu t và ch s kinh t .................................................... 51
4.4. Chi phí th c n/kg t ng kh i l

ng ......................................................... 52

PH N 5. K T LU N, T N T I VÀ

NGH ........................................ 54

5.1. K t lu n .................................................................................................... 54
5.2.

ngh ..................................................................................................... 54

TÀI LI U THAM KH O


1

PH N 1: M
1.1.

U

tv n
N

c ta là m t n

c có n n nông nghi p phát tri n. Trong ó ngành ch n

nuôi óng vai trò r t quan tr ng, cung c p ngu n dinh d
nh th t, tr ng, s a,… Ngoài ra còn cung c p m t l

ng cao cho con ng

i

ng l n nguyên li u cho

ngành công nghi p ch bi n và ngu n phân bón cho ngành tr ng tr t.
Trên c s

ó, trong nh ng n m g n ây ngành ch n nuôi ang tr thành

m i nh n trong vi c phát tri n kinh t c a các h nông dân trong c n c góp
ph n mang l i hi u qu kinh t , c i thi n
ang

i s ng. Trong ó, ch n nuôi gia c m

c chú tr ng phát tri n. Nh chúng ta ã bi t s n ph m t ch n nuôi gia

c m chi m m t t l cao trong kh u ph n n c a con ng i, cung c p
ch t dinh d

các

ng nh protein, axit amin, vitamin, ch t khoáng,…

Kinh t phát tri n, cu c s ng con ng

i ngày càng

c c i thi n thì

nh ng òi h i v nhu c u th c ph m nh th t, tr ng, s a có ch t l
càng cao.

y

ng tr

ng ngày

c nhu c u th c ti n s n xu t trên, ngành ch n nuôi ã ti n

hành lai t o thành công và nh p ngo i m t s gi ng gà th t v nuôi thành
công, trong ó có gi ng gà broiler Ross 308. Gà broiler Ross 308 là gi ng gà
có

c i m d nuôi nhanh l n, ít b nh t t và cho n ng su t cao, thích nghi t t

v i khí h u nhi t
Song ch t l

i, th t th m ngon phù h p v i th hi u ng

ng c ng nh s l

i tiêu dùng.

ng th t gà cung c p cho th tr

ng v n còn

h n ch .

kh c ph c tình tr ng ó ã có r t nhi u công trình nghiên c u

liên quan

n kh n ng s n xu t c a gà broiler Ross 308 nh b sung ch

ph m sinh h c vào kh u ph n n

t ng kh n ng s n xu t c a gà.

Hi n nay, trên th gi i c ng nh

n

c ta ã có r t nhi u công trình

nghiên c u ã tìm ra m t s ch ph m sinh h c b sung vào kh u ph n n
nh m

t

c k t qu cao trong quá trình sinh tr

ng và phòng b nh cho gà.

Trong ó có ch ph m men Lacto s ng. Nó có tác d ng làm t ng kh n ng


2

s n xu t, kh n ng kháng b nh. Giúp ng

i ch n nuôi gi m chi phí s n xu t,

t ng thu nh p c ng nh b o v s c kh e ng

i tiêu dùng.

ánh giá tác d ng c a ch ph m sinh h c men Lacto s ng
n ng sinh tr
nh h

n kh n ng s n xu t c a gà

broiler Ross 308 t i xã Ph n M , huy n Phú L
1.2. M c tiêu c a
-

ng, t nh Thái Nguyên’’.

tài

ánh giá nh h

s ng và kh n ng sinh tr
-

tài: “Nghiên c u

ng c a gà broiler Ross 308, tôi ti n hành

ng c a ch ph m men Lacto s ng

n kh

ánh giá nh h

ng c a ch ph m sinh h c men Lacto s ng

ns c

ng c a gà broiler Ross 308.
ng c a ch ph m sinh h c men Lacto s ng

n tiêu

t n th c n và hi u qu kinh t trong ch n nuôi gà broiler Ross 308.
-

ánh nh h

n ng phòng b nh

ng c a ch ph m sinh h c men Lacto s ng

n kh

ng tiêu hóa trong ch n nuôi gà broiler Ross 308.

- B n thân làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c v ch n nuôi.
- Cung c p thông tin cho vi c hoàn thi n quy trình ch m sóc, nuôi d

gà th t theo h

ng

ng công nghi p.

1.3. Ý ngh a c a

tài

- Ý ngh a khoa h c: K t qu c a

tài làm tài li u tham kh o cho các

t p th , h gia ình, cá nhân ch n nuôi gà broiler Ross 308 trong chu ng kín
theo h

ng công nghi p.
- Ý ngh a th c ti n: Giúp ng

i ch n nuôi có thêm ki n th c v ch

ph m sinh h c men Lacto s ng và có quy t

nh úng

n trong vi c l a ch n

s d ng ch ph m này trong ch n nuôi gà broiler Ross 308.

3

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. Gi i thi u chung v probiotic
2.1.1.1.

nh ngh a v probiotic

Probiotic là nh ng vi sinh v t nh vi khu n hay n m men n u
vào c th v i s l

ng

c ki m soát h p lí s

s d ng. Ngoài ra, chúng có th

c

a

em l i s c kh e cho ng

i

c thêm vào s n ph m lên men s a, góp

m t ph n trong vi c hình thành s n ph m lên men, ho c

c b sung d

i

d ng b t ông khô.
T "probiotic"

c b t ngu n t Hy L p, có ngh a là "dành cho cu c

s ng". Probiotic là nh ng vi sinh v t nh vi khu n hay n m men mà có th
thêm vào th c ph m v i m c ích i u ch nh qu n th sinh v t

ng ru t

c a sinh v t ch (Parker, 1974) [40 ]. Van De Kerkove (1979), Barrows và
Deam (1985), Lestradet (1995) cùng cho r ng probiotic

c s d ng nh

m t li u pháp trong vi c ch a tr b nh tiêu ch y hay nh là cách phòng b nh
ng

i và

ng v t

gi m

n m c t i thi u s phát tán c a vi sinh v t

ng ru t, s kháng l i li u pháp sinh h c và s di c n c a ch ng viêm d
dày ru t.
Probiotic c ng

c nh n th y là có nh ng nh h

ng có l i trên s c

kh e c a sinh v t ch (Fuller, 1989) [ ]. N m 1992 Havenaar ã m r ng
ngh a v probiotic: Probiotic

c

nh ngh a nh là s nuôi c y riêng l hay

h n h p các vi sinh v t s ng mà có nh h

ng có l i cho sinh v t ch b ng

cách c i thi n nh ng

c tính c a vi sinh v t b n

2.1.1.2. C ch ho t

ng c a probiotic

Trong

ng ru t c a

nh

a.

ng v t, probiotic là nhóm vi khu n có l i, ho t

ng theo nhi u c ch khác nhau:


4

a) Lo i tr , c nh tranh: Ngh a là c nh tranh bám vào màng nh y thành
ru t, qua ó t o nên m t hàng rào v t lý b o v s t n công c a các vi khu n
gây b nh (Nguy n Th Thúy Hi n, 2010) [4 ].
b) Kháng khu n và khích thích h th ng mi n d ch: Các probiotic s n
xu t ra ho t ch t kháng khu n và men khích thích h th ng mi n d ch, ng n
c n s phát tri n c a các vi khu n gây b nh b ng cách sinh axit béo, peroxide
và các kháng sinh. In vitro, các vi khu n lactic ng n c n s phát tri n c a
Staphylococcus, Shigella, Klebsiella, Proteus, Pseudomonas, Salmonella và
các ch ng E.coli gây b nh. Vi sinh v t probiotic làm gi m s l
gây b nh

ng vi khu n

ng n ch n các m m b nh b ng cách ti t ra các ch t kháng khu n

c ch c vi khu n Gram d

ng và Gram âm. ó là các axit h u c nh : Axit

lactic, axit axetic. Nh ng h p ch t này có th làm gi m không ch nh ng sinh
v t mang m m b nh mà còn nh h
s t o ra các

c t . i u này

ng

n s trao

i ch t c a vi khu n và

c th c hi n b ng cách gi m pH khoang ru t

thông qua s t o ra các axit béo chu i ng n d bay h i, ch y u là axetate,
propionate, butyrate, nh t là axit lactic.
Probiotic nh là ph
ng ru t,

ng ti n

phân phát các phân t kháng viêm cho

y m nh s báo hi u cho t bào ch

làm gi m áp ng viêm,

t o áp ng mi n d ch. Vi khu n probiotic có kh n ng huy

ng các t bào

mi n d ch, ho t hóa các áp ng mi n d ch thích h p nh m t c ch ph c t p
b t

u b ng s t
c) T ng c

ng tác gi a t bào probiotic và t bào c a h mi n d ch.
ng tiêu hóa th c n: Vi khu n lactic s n xu t vitamin nhóm

B và các enzyme phân gi i protein, lipit và chuy n hóa

ng lactose trong

s a thành axit lactic, ng n ng a ch ng tiêu ch y do không dung n p

ng

lactose trong s a.
d) Gi m cholesterol: Nhi u k t qu cho th y, vi khu n lactic có tác d ng
làm gi m cholesterol trong máu. Nguy n Th Thúy Hi n (2010) [4] cho bi t vi


5

khu n lactic phân l p t phân l n có kh n ng phân h y cholesterol trong môi
tr ng nuôi c y. Các báo cáo cho th y n ng
con l n

cholesterol trong máu th p nh ng

c nuôi có b sung các ch ng vi khu n lactic

c phân l p trên.

e) Tác d ng trên bi u mô ru t: Vi sinh v t probiotic có kh n ng bám
dính t t t bào bi u mô ru t, c nh tranh n i c trú v i các vi sinh v t gây
b nh và c nh tranh dinh d

ng. Do ó, chúng có kh n ng gi m khích thích

bài ti t và nh ng h u qu do ph n ng viêm c a s lây nhi m vi khu n, c ng
nh

y m nh s t o ra các dòng phân t phòng v nh ch t nh y.
f) Tác d ng

n h vi sinh v t

ph n c a vi khu n

ng ru t. Khi t p trung

cân b ng t m th i c a h sinh thái

m t vài ngày sau khi b t
công d ng và li u l
th th

ng ru t: Probiotic i u ch nh thành
khoang ru t, chúng t o nên s

ng ru t s thay

i này

c nh n th y

u tiêu th th c ph m có probiotic, ph thu c vào

ng c a gi ng vi khu n. K t qu ch ra r ng v i s tiêu

ng xuyên, vi khu n

ch m d t s tiêu th thì s l

nh c m t cách t m th i trong ru t, m t khi
ng vi sinh v t probiotic s gi m xu ng.

i u

này úng cho t t c các lo i probiotic. Vi khu n probiotic i u hòa ho t

ng

trao

i ch t c a sinh v t

ng ru t. Probiotic có th làm gi m pH c a b

ph n tiêu hóa và có th theo cách ó s gây c n tr cho ho t
enzyme c a sinh v t
Probiotic

ng ti t ra

ng ru t.

nh c

ru t v i nh ng vi khu n có l i và lo i tr b nh gây

ra b i các vi sinh v t nh : E.coli, Salmonella và Clostridium

nh ng v trí

lông nhung c a ru t non, n i mà vi khu n có h i s phá h y lông nhung.
Probiotic gia t ng s kháng b nh b ng cách t ng nhi t
và t ng

cao c a lông nhung

sâu c a các khe n m gi a lông nhung, theo cách ó s gia t ng

c di n tích b m t h p thu ch t dinh d
hi u qu h p thu th c n.

ng. Vì v y, v t nuôi s gia t ng


6

Nh ng nhà khoa h c t Vi n nghiên c u th c ph m
Anh) báo cáo là nh ng probiotic
s ng

Norwich (n

c

c bi t có th tiêu di t m m b nh vi khu n

ru t gia c m, do ó giúp lo i b m i e d a s ng

c th c ph m vi

khu n t chu i th c n (Nguy n Th Thúy Hi n, 2010) [4].
2.1.1.3. Vi sinh v t óng vai trò là probiotic
Lactobacillus: là tr c khu n Gram (+) không sinh bào t . Vi khu n có
d ng hình que hay hình c u. Thu c d ng hi u khí hay k khí, a acid. X p
riêng l ho c thành chu i. Môi tr

ng s ng ch y u trên ch t n n ch a

carbohydrate (l p ch t nh y c a ng

i và

ng v t, ch t th i và th c ph m

lên men hay h h ng).
Lactobacillus là vi khu n Gram d
ph n chính c a vi khu n

ng, t o axit lactic, t o thành m t

ng ru t thông th

ng

ng

i và

ng v t.

Nh ng vi khu n "thân thi n" này óng vai trò quan tr ng trong vi c

y m nh

s kháng l i nh ng sinh v t ngo i sinh nh t là sinh v t mang m m b nh.
2.1.1.4. Vai trò c a vi sinh v t probiotic
Trong nh ng n m g n ây, có r t nhi u phát hi n m i v vai trò c a
probiotic và tác

ng c a nh ng ch t ti n sinh h c c a chúng lên

c i m

sinh lý bên trong và bên ngoài c a ru t c a v t ch . Nh ng nh h

ng c a

probiotic và ho t

ng ti n sinh h c bao g m: S

áp ng i u hòa mi n d ch

qua trung gian t bào, s ho t hóa h th ng m ng l
con

ng cytokine và khích thích các con

i n i th t, gia t ng các

ng ti n viêm c ng nh s

i u

hòa các interlerkin và các y u t h y ho i ung th . Vi sinh v t probiotic có
kh n ng cân b ng h vi sinh v t trong
pH môi tr

ng ru t và âm

o b ng cách gi m

ng và s n sinh ra các ch t có kh n ng ch n vi khu n có h i.

Chúng r t phong phú trong t nhiên và em l i nhi u l i ích cho c th ng
và

ng v t nh :

i


7

- L i ích v dinh d

ng: Qua nhi u nghiên c u y khoa cho th y các th c

ph m lên men v i Lactobacillus làm t ng ch t l
ng hóa các ch t dinh d
thi n v t c

t ng tr

ng, kh n ng tiêu hóa và

ng. Các nghiên c u trên chu t cho th y s c i

ng khi chu t

c n v i yourt ch a Lactobacillus.

M c dù m t s loài Lactobacillus c n vitamin B cho s t ng tr

ng, nh ng m t

s loài có th t t ng h p m t s lo i vitamin nhóm B. T

ng t , kh n ng h p

thu kim lo i nh

c n yourt. Nh v y,

Lactobacillus

ng, s t, k m c ng t ng lên khi chu t

c cho là nhân t kích thích s h p thu dinh d

- Gia t ng kh n ng tiêu hóa Lactose: T ng c

ng.

ng kh n ng h p thu các

ch t khó tiêu trong c th , i n hình là Lactose. ây là m t lo i
th không th h p thu tr c ti p mà ph i

c chuy n hóa thành glucose và

galactose nh enzyme lactase s không th tiêu hóa

c và l u l i trong ru t

non. Khi ó các vi khu n Probiotic trong ru t chúng sinh tr
enzyme galactosidase th y phân Lactose. Lactose

ng và cung c p

c chuy n hóa thành axit

lactic giúp c th h p thu d dàng và làm gi m tri u ch ng d

ng Lactose.

- Làm gi m Cholesterol trong máu: Các b nh v van tim th
nl

ng mà c

ng liên h

ng cholesterol cao trong huy t thanh. Cao Th Kim Y n, (2010) [ 27],

khi nghiên c u nh ng ng
c n b

i kh e m nh không có ti n s v b nh tim m ch

sung v i yogurt có ch a Lb. Acidiphilus cho th y n ng

cholesterol trong huy t thanh gi m rõ r t. Các tác gi k t lu n r ng ch ng
Lactobacillus liên k t v i cholesterol trong khoang ru t vì th làm gi m h p
thu nó vào máu.
- C i thi n nhu

ng c a ru t: Vi khu n Lactobacillus có kh n ng làm

gi m ch ng táo bón và t ng nhu

ng c a ru t. Lactose không

phân b i disacharidase và không h p thu
chuy n

c th y

c trong ru t nh ng nó

c

i ch y u trong ru t k t thành axit lactic và axit acetic b i nhi u

lo i vi sinh v t, trong ó có loài Lb. acidophilus.

axit và s gi m pH là k t

8

qu c a quá trình lên men Lactose do vi khu n Lactic trong ru t có th kích
thích s nhu

ng ru t và làm gi m ch ng táo bón.

- Ng n ch n và x lí nhi m khu n Helicobacter pylori: Helicobacter
pylori là m t trong nh ng lo i vi khu n có kh n ng s ng trong niêm m c d
dày, trong m t s tr
ph

ng pháp

ng h p chúng gây viêm ho c ung th d dày. R t nhi u
lo i b s nhi m Helicobacter pylori, bao g m

c s d ng

c vi c s d ng các ch ph m probiotic. Li u pháp sinh h c này th

ng

c

s d ng nh m t ch t b sung cho các li u pháp kháng sinh truy n th ng
trong vi c i u tr b nh. Các th nghi m y h c ã xác nh n t l ch t c a
Helicobacter pylori và kh n ng ch u
t ng lên khi i u tr b ng ph

ng nhi u ch

i u tr kháng sinh

ng pháp kháng sinh k t h p v i probiotic.

Ngoài ra chúng có kh n ng giúp c th ng n ng a m t s b nh t t nh :
B nh tiêu ch y, viêm loét, nhi m khu n
2.1.2. Các y u t
2.1.2.1. nh h

nh h

ng

ng ru t, viêm loét

n kh n ng sinh tr

ng hô h p.

ng c a gia c m

ng c a dòng, gi ng

Theo tài li u c a Chambers J. R., 1990 [30 ] có nhi u gen nh h
sinh tr

ng và phát tri n c a c th gà. Có gen nh h

chung, có gen nh h

ng

ng

ng

n s phát tri n

n s phát tri n nhi u chi u, có gen nh h

theo nhóm tính tr ng, có gen nh h

n

ng

ng t i m t vài tính tr ng riêng l .

Godfrey E. F và Joap R. G., 1952 [33] và m t s tác gi khác cho r ng các
tính tr ng s l

ng này

gen v sinh tr

ng liên k t gi i tính (n m trên nhi m s c th X), vì v y có s

sai khác v kh i l

c quy

nh b i 15 c p gen, trong ó ít nh t có m t

ng c th gi a con tr ng và con mái trong cùng m t

gi ng, gà tr ng n ng h n gà mái 24 - 32 %.
Tr n Thanh Vân, 2002 [24] khi nghiên c u kh n ng s n xu t th t c a gà
lông màu Kabir, L

ng Ph

tu n tu i

t là 1990,28 g/con, 1993,27 g/con và 2189,29 g/con. Gà

tl nl

ng và Sasso cho bi t: kh i l

ng c th gà

10


9

12 tu n tu i kh i l

Tam Hoàng 882

ng c th

t 1557,83 g/con (Nguy n

Th Khanh, Tr n Công Xuân và cs, 2000 [7]).
Theo Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân, 1998 [5] cho bi t, gà con
ngày tu i kh i l

40

ng t ng g p 10 l n so v i lúc 01 ngày tu i, trong khi ó v t

con ch c n có 20 ngày

t ng g p 10 l n kh i l

ng so v i lúc 01 ngày tu i.

Nguy n Th Thuý M , 1997 [14] khi nghiên c u 3 gi ng gà AA, Avian
và BE 88 nuôi t i Thái Nguyên cho th y kh i l

ng c th c a 3 gi ng khác

nhau

t là: 2501,09 g; 2423,28 g;

49 ngày tu i là khác nhau, c th l n l

2305,14 g. Kh o sát kh n ng sinh tr
dòng T 9 có kh n ng sinh tr
kh i l

ng s ng v

ng c a 3 dòng gà Plymouth Rock thì

ng t t nh t.

n tu n tu i th 8, dòng T 9 có

t dòng T 8 12,90 % và v

t dòng T 3 17,40 %, (Lê

H ng M n và cs, 1996 [12]).
Nh v y, các nhà nghiên c u ã ch ng minh s khác bi t v sinh tr
là do di truy n, mà c s di truy n là do gen, có ít nh t m t gen quy
n ng sinh tr
mái.
tr

ng liên k t v i gi i tính, cho nên con tr ng th

i u này ch ng t di truy n có nh h

ng r t l n

ng

nh kh

ng l n h n con
n quá trình sinh

ng c a gia c m.

2.1.2.2. nh h

ng c a tính bi t, t c

+ Tính bi t nh h
Rõ r t nh t là
sinh lý và kh i l

ng

m c lông

n sinh tr

n sinh tr

ng c a gà

ng

gà do s khác nhau v quá trình trao

i ch t,

c i m

ng c th . Tr n ình Miên, 1994 [13] cho bi t lúc gà m i n

gà tr ng n ng h n gà mái 1 %, tu i càng t ng s sai khác càng l n,
tu i s sai khác v kh i l

ng gi a gà tr ng và gà mái là: 27 %. North M. O,

Bell P. D, 1990 [39] c ng cho bi t kh i l
v i kh i l

8 tu n

ng tr ng gi ng

c th gà lúc thành th c và c

ng gà con 1 ngày tu i t

a vào p, song không nh h
ng

sinh tr

ng

ng 4 tu n tu i.

ng

ng

n kh i l

ng


10

Nguy n Th H i và cs, 2006 [3] cho bi t gà T
tu n tu i có kh i l

ng c th

nuôi v Xuân - Hè

con tr ng 2616,33 g/con và

10

con mái là

2214,48 g/con, khác nhau 18,15 %. Tính bi t là m t trong nh ng y u t có
nh h

ng l n

n kh i l

ng c th c a gà: Gà tr ng n ng h n gà mái t 24

- 32 %. Nh ng sai khác này c ng
c quy
gi i tính.

c bi u hi n

c

ng

sinh tr

ng,

nh không ph i do hoocmon sinh h c mà do các gen liên k t v i
gà h

ng th t giai o n 60 - 70 ngày tu i, con tr ng n ng h n con

mái 180 - 250 g, (Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân, 1998 [5]).
+ nh h

ng c a t c

m c lông t i sinh tr

ng

Nh ng k t qu nghiên c u c a nhi u nhà khoa h c xác
m t gi ng, cùng gi i tính
tr

gà có t c

m c lông nhanh có t c

m c lông có quan h ch t ch t i t c

l n nhanh thì m c lông nhanh và
2.1.2.3 nh h

ng c a

Khi nghiên c u

uh n

tu i và m c
n

dinh d

tu i và m c

ng

dinh d

ng. M c

tu i, t c

dinh d

ng, th

dinh d

n sinh tr
ng nh h

ng c a gà thì Chambers J. R., 1990 [30] cho bi t: Sinh tr

ph n này ph thu c vào

sinh tr

ng gà

ng
ng

n sinh

ng là t ng s

ng, da. T l sinh tr

ng các

ng và ph thu c vào m c

ng không ch nh h

ph n khác nhau c a c th mà còn nh h

ng t i s phát tri n các b

ng t i s phát tri n c a t ng mô

i v i mô khác.
Theo Bùi

tr

sinh tr

gà ch m m c lông.

c a s phát tri n các ph n c th nh th t, x

này

sinh

ng, phát tri n cao h n gà m c lông ch m. Kushner K. F., 1974 [36] cho

r ng t c

tr

nh trong cùng

c L ng, Lê H ng M n, 2003 [8]

ng c n cung c p th c n t i u v i

h p lý gi a protein v i n ng l

ng.

y

ch t dinh d

phát huy
ng

c sinh
c cân b ng


11

Nguy n Th Thúy M , 2006 [15] ã nghiên c u nh h
n ng l

ng và protein khác nhau cùng v i t l ME/CP khác nhau nh m phát

huy t t

n kh n ng sinh tr

ng c a ngan Pháp nuôi t i Thái Nguyên.

Tác gi Epym R. A và cs, 1979 [31] cho bi t: Dinh d
thi t cho sinh tr
tr

ng c a các m c

ng mà còn c n thi t

ng không ch c n

th hi n kh n ng di truy n c a sinh

ng. Gà Broiler phát tri n m nh nên òi h i l

ng th c n t

ng ng

phát huy ti m n ng di truy n c a chúng. Chi phí th c n chi m 70% giá thành

gà Broiler, do v y

có n ng su t cao trong ch n nuôi gia c m -

huy ti m n ng sinh tr

ng, thì m t trong nh ng v n

nh ng kh u ph n dinh d

ng hoàn h o, cân

c bi t phát

c n b n là l p ra

i trên c s

m b o nhu c u

c a gia c m qua t ng giai o n nuôi.
2.1.2.4. nh h
+ nh h

ng c a môi tr
ng c a nhi t

ng ch m sóc nuôi d
môi tr

ng

ng

Theo Lê H ng M n và cs, 1993 [11] thì nhi t
gà con sau 3 tu n tu i là 18 - 200C. Nhi t
n ng l

ng trao

nh h

ng r t l n t i nhu c u

i (ME) và protein thô (CP) c a gà Broiler, do v y tiêu th

th c n c a gà ch u s chi ph i c a nhi t
nhi t

t i u chu ng nuôi v i

môi tr

ng. Trong i u ki n

khác nhau thì m c tiêu th th c n c a gà c ng khác nhau.
Theo Herbert G. J và cs, (1983) [34] thì nhi t

h

ng t i gà sau 3 tu n tu i nh sau: Thay

mái bi n
ch t dinh d

it

ng

chu ng nuôi có nh

i 10C tiêu th n ng l

ng 2 Kcal ME, mà nhu c u v n ng l

ng khác nhau c ng b thay

i theo nhi t

môi tr

Wash Burn, Wetal K, (1992) [42] cho bi t nhi t
tr

ng ch m, t ng t l ch t, gây thi t h i kinh t l n

gà Broiler công nghi p vùng khí h u nhi t

i.

ng c a gà

ng và các v t
ng.

cao làm gà sinh

các khu v c ch n nuôi


12

Nir I, 1992 [38] qua nghiên c u ã ch ra r ng v i nhi t
350C, m
– 35 %

t

ng

i 66 % ã làm gi m quá trình t ng kh i l

gà tr ng, 20 – 30 %

+ nh h
m
Khi m

ng c a m

ng

ng c th 30

gà mái so v i i u ki n khí h u thích h p.
và

thông thoáng:

là y u t quan tr ng nh h
t ng làm cho ch t

làm nh h

môi tr

ng t i s sinh tr

n chu ng d

m

ng c a gia c m.

t, th c n d b

mm c

ng x u t i gà. Trong i u ki n nóng m, m a nhi u nh n

c ta,

thông thoáng trong chu ng có vai trò quan tr ng trong vi c giúp gà có
O2, th i CO2 và các ch t
ch nh nhi t

c khác, nó giúp gi m nhi t

chu ng nuôi, i u

chu ng nuôi, qua ó h n ch b nh t t.

Ing J. E. M. Whyte, 1995 [35] qua nghiên c u ã cho ra khuy n cáo v
thành ph n t i a c a ch t khí trong chu ng nuôi gia c m nh sau: NH3 =
0,01 g/m3, H2S = 0,002 g/m3, CO2 = 0,35 g/m3.
thông thoáng t nhiên nên c n
V mùa hè khi nhi t

cao c n b trí h th ng qu t

không khí có nh h

nh y c m h n gà tr

c ta ch y u là nuôi

m b o m vào mùa ông và mát vào mùa hè.

ch ng nóng cho gà. Mùa ông c n có thi t b s
và nhi t

n

ng thành.

t ng t c

i m cho gà. T c

ng t i s t ng kh i l
i v i gà l n c n t c

gió
gió lùa

ng c a gà, gà con
l u thông không khí

l n h n gà nh .
+ nh h

ng c a ch

chi u sáng:

Gà r t nh y c m v i ánh sáng, m i giai o n gà c n ch

chi u sáng

khác nhau. Theo khuy n cáo c a hãng Arbor Acer Farms Inc, 1993 [28]:V i

gà Broiler gi t th t s m 38 - 42 ngày tu i, th i gian chi u sáng nh sau: 3
ngày

u chi u sáng 24/24 gi , c

ng

chi u sáng 20 lux/m2, ngày th t

n khi k t thúc th i gian chi u sáng gi m xu ng còn 23/24 gi , c
chi u sáng còn 5 lux/m2.
+ nh h

ng c a m t

nuôi nh t:

ng


13

Gà Broiler có t c

sinh tr

ng cao, do ó nhu c u dinh d

ng ph i

m b o và i u ki n ngo i c nh ph i thích h p, gà thích h p nh t
15- 210C.

nhi t

Theo Van Horne P., 1991 [41]: Khi ch n nuôi gà
l

ng NH3, CO2, H2S

gà ông thì l
trao

khi m t

n chu ng cao. Vì khi m t

ng nhi t th i ra c ng nhi u, do ó nhi t

nh h

ng

n vi c t ng kh i l

chu ng nuôi quá cao cùng nhi t

Nhi u tác gi c ng

cao và kh i l

chu ng nuôi

ng gà và làm t ng t l ch t

a ra khuy n cáo: Nuôi gà Broiler

ng có th gi m,

ng

không khí cao.

11 con/m2 - 12 con/m2 là thích h p, n u nuôi

2.1.3.

cao thì hàm

ng bài ti t th i ra nhi u h n, trong khi ó gà c n t ng c

i ch t nên l

t ng, nên s

c sinh ra trong ch t

m t

m t

m t

nuôi t

cao thì t l ch t c ng

c bi t nuôi trên 14 con/m2 - 15 con/m2.

c i m sinh lý tiêu hóa c a gia c m

Theo Nguy n Duy Hoan và Tr n Thanh Vân (1998) [5] thì tiêu hóa là
m t quá trình phân gi i các ch t dinh d

ng trong th c n t nh ng h p

ch t hóa h c ph c t p chuy n bi n thành nh ng h p ch t
th có l i d ng

n gi n mà c

c.

B máy tiêu hóa c a gia c m g m: Mi ng, th c qu n, di u, d dày tuy n,
d dày c , túi m t, gan, các ng m t, tuy n t y, ru t non, ru t th a, ru t già.
* Tiêu hoá th c n

mi ng gà:

- Gà m th c n b ng m , m i phút m

c 180 - 240 l n, lúc ói m

nhanh, lúc g n no và no m ch m h n. Gà thích n lo i h t ho c th c n d ng viên.
- Gà phân bi t th c n ch y u b ng th giác còn kh u giác và v
giác kém phát tri n.
- Th c n vào mi ng
tuy n n

c bôi tr n b ng các d ch nh y

c b t ti t ra, trong n

khoang mi ng do

c b t có enzym tiêu hoá tinh b t

-amilaza


14

nh ng ho t
theo

ng y u. Th c n

ct mn

c b t chuy n nhanh xu ng di u

ng th c qu n.
* Tiêu hoá th c n
- Di u gà ch a

t m

di u gà:
c 100 - 120 g th c n. Di u là n i d tr th c n và

t trong m t th i gian nh t

ãt m

t

nh tu thu c d ng th c n: t

i xanh ho c

c chuy n xu ng d dày nhanh h n lo i h t, h n h p khô, nh

s co bóp c a di u.
- Di u không có tuy n ti t d ch tiêu hoá, nh ng quá trình tiêu hoá tinh
b t v n di n ra nh enzym amilaza c a n

c b t chuy n xu ng.

Tinh b t (ngô, g o...) tác d ng v i men

- amilaza và H2O

ng

mantoza.
* Tiêu hoá th c n

d dày tuy n c a gà:

- D dày tuy n d ng ng ng n, có vách dày, m t trong n i gai.
- D dày tuy n có tuy n ti t d ch nh y và enzym tiêu hoá protein enzym pepxin và axit chlohy ric (HCl) nh .
Th c n protein tác d ng v i enzym pexin + HCl và H2O
S tiêu hoá này ch

anbumoza + pepton.

m c s b , sau ó không lâu th c n

ct m

d ch và men nhanh chóng chuy n xu ng d dày c .
* Tiêu hóa th c n

d dày c c a gà (m gà):

- D dày c hình ôvan ho c hình

a. Thành d dày c r t dày, c ng

ch c, m t trong là l p màng c ng nh ng àn h i.

- D dày c không ti t enzym tiêu hoá, mà ch y u là nghi n nát th c
n, nhào tr n t m d ch nh y, n

c và men vào th c n, làm t ng

m m

cho th c n.
- Tiêu hoá protein và tinh b t

d dày c v n

amilaza, pepxin, axit chlohydric (HCl), vi sinh v t
tuy n

a xu ng nh ng ít không áng k .

c ti n hành nh enzym
khoang mi ng, d dày


15

- D dày c gi l i

cl

ng á s i nh phù h p giúp cho vi c nghi n

th c n d dàng và nhanh chóng h n.

- S co bóp c a d dày c ph thu c vào

c ng và kích th

c a th c n, kho ng 2 - 3 l n co bóp/phút, sau ó th c n
ru t non

c to nh

c chuy n xu ng

o n tá tràng.

* Tiêu hoá th c n

ru t c a gà chia ra 3 ph n: tá tràng, ru t non và

ru t già.
- Tiêu hóa

tá tràng:

+ Tá tràng là m t o n ru t non

u trên n i v i d dày c ,

ud

in i

v i ru t non.
+ M t ngoài tá tràng g p khúc có tuy n t y. Tuy n t y ti t các men phân gi i
(thu phân) các thành ph n th c n: tinh b t,

ng

n, protein, m , khoáng.

+ Tuy n t y và túi m t có ng d n g n v i o n gi a c a tá tràng
d ch men và d ch m t vào tá tràng nh m tiêu hoá tri t
ch t dinh d

ng c a th c n

phân t nh nh t,

th c n.

ây, các

c phân gi i g n nh hoàn toàn, thành các

n gi n r i chuy n xu ng ru t non.

+ Ph n ng phân gi i nh sau:
Tiêu hoá protein:
Protein tác d ng (enzym tryfixin, HCL) và H2O

peptid m ch ng n +

axit amin.
Peptid m ch ng n tác d ng peptidaza và H2O
Các axit amin i xu ng ru t non và
ru t

axit amin.

c h p thu vào máu qua niêm m c

t ng h p nên ch t protein c a c th .
Tiêu hoá gluxit (tinh b t)
Tinh b t tác d ng v i amylopxin và H2O

mantose.

Mantoz tác d ng v i enzim mantoza và H2O
Glucose

glucose.

c h p thu vào máu qua niêm m c ru t non.


16

Tiêu hoá lipid (m ):
M th c n tác d ng v i enzym lipaza và axit m t, H2O

glyxerin +

axit béo.
Glyxerin và axit béo
huy t

c h p th qua màng ru t vào máu và h b ch

t ng h p nên m c a c th .
Tiêu hoá ch t khoáng:

Các h p ch t khoáng có trong th c n
ion. Các ion khoáng

c hoà tan trong n c d i d ng

c h p thu qua màng ru t vào máu

t ng h p ch t

khoáng c a c th .
Tiêu hoá vitamin
Các vitamin trong th c n

c h p thu vào máu qua màng tá tràng

d ng nguyên v n không b phân gi i
- Tiêu hoá

ru t.

ru t non:

+ Ru t non d ng hình ng, dài nh t ng tiêu hóa,
ud

u trên giáp tá tràng,

i giáp ru t già.

+ Niêm m c ru t non có nh ng tuy n d ch ti t ra nh ng enzym
hoá tri t

các protein ( m)

n gi n và các lo i

chuy n xu ng thành axit amin và
Peptid ( ã

c phân gi i t

aminopeptidaza và H2O

tiêu

ng a t tá tràng

ng glucose, fructose.
protein

ru t non) tác d ng v i men

axit amin.

ng a (Saccarose) tác d ng v i enzym saccaraza và H2O
fructose + glucose.
- Tiêu hóa

ru t già:

gà, ru t già không phát tri n, th c ch t là o n tr c tràng ng n,

u

trên tr c tràng có 2 manh tràng (ru t t t).
Hai mành tràng
sinh v t, nh ng

m c

gà phát tri n và ch t x

c tiêu hoá

r t th p ch kho ng 10 - 30%.

ây nh vi


17

Ch t x

c tiêu hoá thành

màng manh tràng
c bi t

ng glucoz và h p thu vào máu qua

ru t già.

ru t già có s t ng h p vitamin nhóm B nh h vi sinh v t.

Các ch t

m, tinh b t còn l i t m t non

a xu ng ru t già v n

ti p t c tiêu hoá nh các enzym tiêu hoá t ru t non và

c

c h p thu vào máu

qua màng c a ru t già.
C n bã c a th c n
n

c chuy n xu ng l huy t,

ó

c tr n l n v i

c ti u và th i ra ngoài, t c là phân gà. Gà l n, gà

th i 100 - 150g

phân/ngày/con.
2.1.4. Kh n ng chuy n hóa th c n
Trong ch n nuôi ngoài vi c t o ra các gi ng m i có n ng su t cao thì các
nhà ch n nuôi c n ph i chú ý t i ngu n th c n cân b ng
d

ng phù h p v i

y

các ch t dinh

c tính sinh v t h c c a gia c m và phù h p v i m c ích

s n xu t c a t ng gi ng, dòng, phù h p v i t ng giai o n phát tri n c a c
th , mà v n

mb o

c các ch tiêu v kinh t , vì chi phí cho th c n th

chi m t i 70 % giá thành s n ph m.

ánh giá v v n

ch tiêu: “Tiêu t n th c n cho m t kg t ng kh i l
kg t ng kh i l

c Ti n, 1996 [20], h s t

ng c th và t ng kh i l

i ta

a ra

ng”. Tiêu t n th c n trên

ng càng th p thì hi u qu kinh t càng cao và ng

Theo Phùng
l

này ng

ng

c l i.

ng quan di truy n gi a kh i

ng v i tiêu t n th c n th

ng r t cao

c

Chambers J. R., (1990) [30] xác

nh là (0,5 - 0,9). T

ng quan gi a sinh

tr

ng quan âm t (- 0,2

n - 0,8).

ng và chuy n hoá th c n là t
Willson S. P., 1969 [43] xác

kh i l

nh h s t

ng quan gi a kh n ng t ng

ng c th và hi u qu chuy n hóa th c n t 1 - 4 tu n tu i là r = - 1

n +1. Hi u qu s d ng th c n liên quan ch t ch

Tr n Công Xuân, Nguy n Huy

n sinh tr

ng.

t, 2006 [26] khi nghiên c u ch n t o

m t s dòng gà ch n th Vi t Nam n ng su t và ch t l

ng cao ã

a ra k t