Nghiên cứu khả năng sinh sản của gà Sasso nuôi tại Trại giống gia cầm Thịnh Đán thuộc Trung tâm giống vật nuôi tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUN
NG
I H C NƠNG LÂM

TR

HỒNG MINH NGUY T

Tên

tài:
NGHIÊN C U KH N NG SINH S N C A GÀ SASSO
NUÔI T I TR I GI NG GIA C M TH NH ÁN
THU C TRUNG TÂM GI NG V T NI T NH THÁI NGUN

KHĨA LU N T T NGHI P

H

ào t o:

Chính quy

Chun ngành:

Ch n ni Thú y

Khoa:

Ch n ni Thú y

Khóa h c:

2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUN
NG
I H C NƠNG LÂM

TR

HỒNG MINH NGUY T

Tên

tài:
NGHIÊN C U KH N NG SINH S N C A GÀ SASSO
NUÔI T I TR I GI NG GIA C M TH NH ÁN
THU C TRUNG TÂM GI NG V T NI T NH THÁI NGUN

KHĨA LU N T T NGHI P
H

ào t o:

IH C

Chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi Thú y

Khoa:

Ch n nuôi Thú y

L p:

K43 – Ch n ni Thú y

Khóa h c:

2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n: TS.Tr n Th Hoan

Thái Nguyên, n m 2015


i

L IC M

N

Trong th i gian th c t p và rèn luy n t i tr

ng

i h c Nông Lâm

Thái Nguyên, c ng nh th i gian v th c t p t t nghi p t i Tr i gi ng gia c m
Th nh

án thu c Trung tâm gi ng v t nuôi t nh Thái Nguyên, tôi ã nh n

c s giúp

quý báu c a các th y cô trong Ban Giám hi u tr

ng

ih c

Nông Lâm, Ban Ch nhi m khoa Ch n nuôi Thú y, cùng tồn th các th y cơ
giáo trong khoa ã t n tình gi ng d y, dìu d t tôi trong su t th i gian th c t p
và rèn luy n t i tr
Có

ng.

c k t qu nh ngày hơm nay, tơi xin bày t lịng bi t n sâu s c

t i: Ban Ch nhi m khoa Ch n nuôi Thú y – Tr

ng

i h c Nông Lâm Thái

Nguyên, t p th cán b công nhân Tr i gi ng gia c m Th nh
ki n giúp

án ã t o i u

tơi trong q trình th c t p t i c s .

c bi t tơi xin bày t lịng bi t n chân thành và sâu s c t i cô giáo:
TS Tr n Th Hoan ã quan tâm h

ng d n tôi hồn thành

tài này.

Tơi xin g i l i cám n t i gia ình, b n bè và ng
xuyên t o m i i u ki n giúp

,

i thân ã th

ng

ng viên c v tơi trong su t q trình h c

t p và nghiên c u khoa h c và hồn thành b n khóa lu n này.
Cu i cùng tôi xin chúc các th y giáo, cô giáo luôn m nh kh e, h nh
phúc

t

c nhi u thành tích trong cơng tác, nhi u thành cơng trong nghiên

c u khoa h c và gi ng d y.
Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày

tháng n m 2015

Sinh viên

Hoàng Minh Nguy t


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 3.1.

S

kh o nghi m ..................................................................... 21

B ng 4.1.

K t qu công tác ph c v s n xu t ............................................. 32

B ng 4.2.

T l ni s ng c a àn gà thí nghi m qua các tu n tu i .......... 34

B ng 4.3.

Tu i thành th c sinh d c c a gà thí nghi m............................... 36

B ng 4.4.

T l

B ng 4.5.

Tiêu t n th c n cho 10 qu tr ng và 10 qu tr ng gi ng ......... 40

B ng 4.6.

M t s ch tiêu v

B ng 4.7.

Giá thành gà gi ng...................................................................... 43

và n ng su t tr ng, t l tr ng gi ng c a gà thí nghi m ......37

p n c a tr ng gà thí nghi m ...................... 42

iii

DANH M C CÁC C M T

VI T T T

Bq

: Bình quân

Cs

: C ng s

Ctv

: C ng tác viên

NST

: N ng su t tr ng

Nxb

: Nhà xu t b n

TC

: Tiêu chu n

TT

: Tu n tu i

TTTA

: Tiêu t n th c n


iv

M CL C
Trang
U ............................................................................................ 1

Ph n 1: M
1.1.

tv n

................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c a
1.3. Ý ngh a c a

tài ................................................................... 2

tài ....................................................................................... 2

1.3.1. Ý ngh a khoa h c ................................................................................... 2
1.3.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3
2.1. C s khoa h c ........................................................................................... 3
2.1.1.

c i m chung v gia c m .................................................................... 3

2.1.2. C s khoa h c c a vi c nghiên c u s di truy n các tính tr ng s n xu t
c a gia c m ........................................................................................................ 5
2.1.3. Kh n ng sinh s n c a gia c m và các y u t

nh h

2.1.4. T l

p n ............................. 12

p n và các y u t

nh h

ng t i t l

ng ....................... 6

2.1.5. Hi u qu s d ng th c n...................................................................... 14
2.1.6. Ngu n g c,

c i m, tính n ng s n xu t c a gi ng gà Sasso ............. 15

2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngồi n

c .............................................. 17

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ........................................................ 17
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c.......................................................... 19

IT

3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 21

3.2.

a i m, th i gian ti n hành ................................................................... 21

3.2.1.

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U.....21

Ph n 3:

a i m ................................................................................................ 21

3.2.2. Th i gian ti n hành ............................................................................... 21
3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 21
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u và các ch tiêu theo dõi ................................... 21


v

3.4.1.Ph

ng pháp b trí thí nghi m............................................................... 21

3.4.2. Các ch tiêu và ph
3.4.3. Ph

ng pháp theo dõi................................................... 22

ng pháp x lý s li u..................................................................... 24

Ph n 4: K T QU VÀ TH O LU N ........................................................ 25
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 25
4.1.1. N i dung ph c v s n xu t .................................................................... 25
4.1.2. Ph

ng pháp ti n hành .......................................................................... 25

4.1.3. K t qu ph c v s n xu t ...................................................................... 26
4.2. K t qu nghiên c u .................................................................................. 33
4.2.1. T l nuôi s ng và lo i th i ................................................................... 33
4.2.2. Kh n ng s n xu t c a gà Sasso............................................................ 35
4.2.3. Tiêu t n th c n..................................................................................... 39
4.2.4. T l

p n ............................................................................................. 41

4.2.5. Chi phí cho 1 gà lo i 1 .......................................................................... 43
Ph n 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 44
5.1. K t lu n .................................................................................................... 44
5.2. T n t i ...................................................................................................... 44
5.3

ngh ...................................................................................................... 45

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 46


1

Ph n 1
M

1.1.

U

tv n

Trong nh ng n m g n ây, ngành ch n nuôi ang tr thành ngành m i nh n

trong vi c phát tri n kinh t c a các h nông dân trong c n c, cùng v i s phát
tri n c a khoa h c k thu t thì ngành ch n ni ã cung c p m t l ng l n th c
ph m có giá tr dinh d ng cao c v s l
nuôi gia c m

c quan tâm hàng

ng c ng nh ch t l ng.

c bi t ch n

u vì nó có kh n ng áp ng nhanh m t

l ng l n th c ph m có giá tr dinh d ng cao cho nhu c u c a xã h i trong th i
gian ng n.
Xã h i ngày càng phát tri n, nhu c u cu c s ng c a con ng
c nâng cao. Th c ph m có ch t l
ý r t l n c a ng

ng cao ang

c s quan tâm và chú

i tiêu dùng. Do v y, òi h i ngành ch n ni nói chung và

ch n ni gia c m nói riêng c n ph i có nh ng b
tác gi ng, k thu t ch m sóc và nuôi d
ngày càng kh t khe c a ng

n

i ngày càng

c phát tri n m i v công

ng m i có th

áp ng

c nhu c u

i tiêu dùng.

c ta vi c t o ra các gi ng gà cao s n cịn h n ch mà ch y u là

ni thích nghi các gi ng gà cao s n trên th gi i, trên c s

ó ta nhân gi ng

r ng rãi và xây d ng quy trình ch n nuôi cho phù h p v i t ng gi ng trong
t ng i u ki n ch n nuôi c th

n

c ta.

con lai có kh n ng sinh s n cao mà l i có s c
l n

i v i ng

có

c m t gi ng, dịng hay

kháng t t v i là m t câu h i

i ch n nuôi.

Xu t phát t nhu c u c p thi t ó, chúng tơi ti n hành

tài ‘‘Nghiên

c u kh n ng sinh s n c a gà Sasso nuôi t i Tr i gi ng gia c m Th nh
án thu c Trung tâm gi ng v t nuôi t nh Thái Nguyên”.


2

1.2. M c tiêu và yêu c u c a
- Nghiên c u
-

B n thân b

- Xác

tài

su t áp d ng vào th c t s n xu t.
c

u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c.

nh kh n ng sinh s n c a gà Sacso.

- Góp ph n hồn thi n thêm quy trình ch m sóc ni d
1.3. Ý ngh a c a

ng gà Sacso.

tài

1.3.1. Ý ngh a khoa h c
- Làm phong phú thêm t li u khoa h c v kh n ng s n xu t c a gi ng Sasso.
1.3.2. Ý ngh a th c ti n
- Là c s khuy n cáo cho ng

i ch n nuôi l a ch n

h p, n ng su t cao phù h p v i i u ki n Thái Nguyên.

c gi ng gà thích


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. C s khoa h c
2.1.1.

c i m chung v gia c m

- Ngo i hình:
Ngo i hình là m t tính tr ng ch t l

ng c a gia c m.

i m bên ngồi c a v t ni có th quan sát
dáng, mào tích...Các
khuynh h

c i m v ngo i hình

ó là nh ng

c

c nh : màu lơng, da, hình
c tr ng cho gi ng, th hi n

ng s n xu t và giá tr kinh t c a v t nuôi.

+ S phát tri n c a lông là d n su t c a da, th hi n

c i m c a

gi ng và có ý ngh a quan tr ng trong vi c phân lo i. Gà con m i n có b
lơng t che ph , trong q trình phát tri n lơng t s
lơng c
T c
ch t i c

nh.
m c lông là bi u hi n m c lơng s m hay mu n, có liên quan ch t
ng

sinh tr

c m l n nhanh thì có t c

ng. Theo Brandsch H và Bichelh (1978) [2], gia
m c lông nhanh.

Màu lông do m t s gen quy
t

c thay th b ng b

nh ph thu c vào s c t ch a trong bào

ng c a t bào. Màu s c da lông là mã hi u c a gi ng, m t tín hi u

d ng con gi ng. Màu s c da lông là m t ch tiêu cho ch n l c. Thông th
màu s c

ng

ng nh t là gi ng thu n. Màu s c da lơng do m t s ít gen ki m sốt

nên có th s d ng
ch n l c,

nh n

phân tích di truy n, d

ốn màu c a

i sau trong

ng H u Lanh và cs (1999) [9].

Các gi ng gia c m khác nhau thì có b lơng khác nhau, s khác nhau v
màu s c lông là do m c

oxy hóa các ch t ti n s c t melanin (melanogene)

trong các t bào lông. N u các ch t s c t là nhóm nipocrom (caorotinoit) thì
lơng có màu vàng, xanh t
có màu tr ng.

i ho c màu

. N u khơng có ch t s c t thì lơng

4

+
ánh giá

u: C u t o c a x

ng

u coi nh có

tin c y cao nh t trong vi c

u c a gia c m. Da m t và các ph n ph c a

u cho phép rút ra s

k t lu n v s phát tri n c a mô m và mô liên k t.
+ M và chân: M là s n ph m c a da,

c t o thành t l p s ng

(stratumcorneum). M ph i ng n và ch c ch n. Gà có m dài và m nh thì kh
n ng s n xu t khơng cao. Màu s c c a m có nhi u lo i: vàng,
Màu c a m th

, en, h ng.

ng phù h p v i màu c a chân.

Chân gia c m có 4 ngon, r t ít có 5 ngón, Tr n Kiên và Tr n H ng Vi t
(1998) [8]. Chân th
da. Chân th

ng có v y s ng bao kín, c tiêu gi m ch cịn ngón và

ng có vu t và c a, c a th

ng dùng

c nh tranh và

u tranh

sinh t n c a loài, Tr n Th Nguy t Thu (1999) [15]. Gà có chân cao th

ng

cho th t th p và phát d c ch m.
+ Mào và tích là

c i m sinh d c ph th c p nên có th phân bi t

tr ng mái. Mào r t a d ng v kích th

c, màu s c, có th

c tr ng cho t ng

gi ng gà. Mào là d n su t c a da. Theo Phan C Nhân (1971) [11], khi có

m t c a gen Ab mào s có màu hoa h ng, gen aB s có d ng mào n , gen ab
s có d ng mào c .

gà tr ng s phát tri n c a mào tích s ph n ánh s

thành th c s m hay mu n, còn
d u hi u x u

gà mái n u là mào tích phát tri n khơng rõ là

n kh n ng sinh s n.

- Hình dáng kích th

c chi u o c th

Tùy vào m c ích s d ng các gi ng gia c m
hình: h
dang cân

ng tr ng, h

ng th t và kiêm d ng. Gà h

c chia thành 3 lo i
ng th t th

ng có hình

i, ng c sâu, chân ch c, ti t di n hình vng hay hình ch nh t. Gà

chuyên tr ng l i có k t c u thanh g n, ti t di n hình tam giác.


5

2.1.2. C s khoa h c c a vi c nghiên c u s di truy n các tính tr ng s n
xu t c a gia c m
Qua nhi u k t qu nghiên c u thì trong quá trình phát tri n cá th m i
tính tr ng là k t qu tác

ng qua la c a nhi u gen và ch u nh h

ng c a

y u t ngo i c nh. Ph n l n các tính tr ng có giá tr kinh t c a v t ni
là tính tr ng s l

ng.

ó là nh ng tính tr ng mà s khác nhau v m c

h n là s khác nhau v ch ng lo i. Tính tr ng s l
ol

ng cịn g i là tính tr ng

ng (Metric character). Do vi c nghiên c u các tính tr ng này ph thu c

vào vi c o l

ng (cân, o) nh kh i l

ng c th , kích th

B n ch t di truy n c a các tính tr ng s l
Tính tr ng s l
ol

u

ng.

ng

ng hay tính tr ng n ng su t còn

nghiên c u các

c các chi u o…

c g i là tính tr ng

c i m di truy n c a các tính tr ng s l

ng

khơng ch dung các quy lu t c a Mendel mà còn ph i s d ng các khái ni m
c a h th ng sinh thái (Nguy n V n Thi n,1998) [12].
Thì các tính tr ng bi u hi n ra ngồi m t cá th g i là ki u hình c a cá

th

ó. Giá tr

ol

ng

c c a tính tr ng s l

là giá tr ki u hình (Phenotype) c a cá th

ng trên m t cá th

cg i

ó ký hi u P, các giá tr có liên

quan v i ki u gen là giá tr ki u gen (genno value type) ký hi u là G. Trong
nh ng i u ki n khác nhau, giá tr c a p có s khac nhau, ng
s sai l ch môi tr

i ta g i ó là

ng (Enviroment deviation) ký hi u là E, m i liên h này

có th bi u hi n b ng cơng th c:
P=G+E
Tính tr ng s l

ng th

a gen) và các gen này ho t

ng b chi ph i b i nhi u gen (g i là hi n t
ng theo ba ph

ng th c:

- Hi u ng c ng g p A: Là do giá tr gi ng quy
truy n. Thơng th

ng có th tính tốn

thu n, là c s cho vi c ch n gi ng.

ng

nh, khơng thay

i di

c, nó có ý ngh a trong ch n dòng


6

- Hi u ng tr i D và át gen I là giá tr gi ng

c bi t không th xác

nh

c, ch có th thơng qua th c nghi m. D và I không di truy n, ph thu c
vào v trí và s t
gen

c xác

ng tác gen. Chúng là c s cho vi c lai gi ng. Do ó ki u

nh là:
G = A+ D+ I

- Các tính tr ng di truy n cịn ch u nh h
ó có hai lo i môi tr
+ Môi tr

ng c a môi tr

ng E, Trong

ng chính:

ng chung (Eg) tác

ng th

ng xuyên

n các cá th trong

ng riêng (Es) ch tác

ng riêng bi t nào ó trong qu n th v i

qu n th lâu dài.
+ Mơi tr

th i gian ng n. Vì v y nên có th vi t là: E = Eg+ Es
Qua m i quan h gi a di truy n và ngo i c nh thì ki u hình c a m t cá
th bi u hi n b ng công th c:
P= A+ D+ I+ Eg+ Es
2.1.3. Kh n ng sinh s n c a gia c m và các y u t

nh h

ng

2.1.3.1. Kh n ng sinh s n c a gia c m
duy trì s phát tri n c a àn gia c m thì kh n ng sinh s n là y u t
c b n quy t

nh

n quy mô, n ng su t và hi u qu s n xu t

i v i gia

c m. S n ph m ch y u là th t và tr ng, trong ó s n ph m tr ng

c coi là

h

ng s n xu t chính c a gà h

ng tr ng. Còn gà h

h

ng tr ng) kh n ng sinh s n hay kh n ng

ng th t (c ng nh gà

tr ng quy t

nh

n s

phân àn di truy n gi ng m r ng quy mô àn gia c m. Sinh s n là ch tiêu
c n

c quan tâm trong công tác gi ng c a gia c m.

nhau thì

các lo i gia c m khác

c i m sinh s n c ng khác nhau rõ r t.

Tr ng là s n ph m quan tr ng c a gia c m, ánh giá kh n ng s n xu t
c a gia c m ng

i ta không th không chú ý

ns c

Theo Brandsch và Bilchel (1978) [2] thì s c
c a 5 y u t chính.

tr ng c a gia c m.
tr ng ch u nh h

ng


7

1. Tu i

u hay tu i thành th c.

2. Chu k

tr ng hay c

ng

tr ng.

3. T n s th hi n b n n ng òi p.
4. Th i gian ngh
5. Th i gian

,

c bi t là ngh

kéo dài hay chu k

Các y u t trên có s

mùa ơng.
(hay tính n

nh s c

).

i u khi n b i ki u gen di truy n c a t ng gi ng

gia c m.
ánh giá kh n ng sinh s n c a àn gà hay c a m t dòng gà nào ó
thì ng

i ta d a vào nh ng ch tiêu sau:

Tu i

Tu i

u
qu tr ng

u là th i i m àn gà ã thành th c v tính. Tu i

u ph thu c vào nhi u y u t nh lồi, gi ng, h
ch m sóc, ni d

ng, các y u t môi tr

Th i gian chi u sáng dài s thúc

ng

c bi t là th i gian chi u sáng.

y gia c m

s m hay mu n còn liên quan ch t ch

ng s n xu t, k thu t

s m. S thành th c v tính

n kh i l

ng c th , c ng nh s

hoàn thi n các c quan b ph n c a c th . Nh ng gi ng gia c m có t m vóc
nh th

ng có tu i thành th c s m h n nh ng gi ng gia c m có t m vóc l n.

Trong cùng m t gi ng, c th nào
th i ti t khí h u và

c ni d

ng, ch m sóc t t, i u ki n

dài ngày chi u sáng phù h p s có tu i thành th c sinh

d c s m h n. Nhi u cơng trình nghiên c u ã ch ng minh tu i thành th c
sinh d c s m là tr i so v i tu i thành th c sinh d c mu n.
i v i m t àn gà cùng l a tu i thì tu i
i m t i ó àn gà
nó có th quy t

nh

tt l

5 %. Tu i

ns nl

qu tr ng

qu tr ng

u r t quan tr ng vì

ng tr ng sau này c a àn gà. Theo Hays (d n

theo Brandsch và Bilchel, 1978) [2] thì nh ng gà có tu i
h n 245 ngày cho s n l

u tiên là th i

qu tr ng

ng tr ng th p h n nh ng gà có tu i

u nh h n 215 ngày là 6,9 qu .

ul n

qu tr ng


8

S nl

ng tr ng

S nl

ng tr ng c a m t gia c m mái là t ng s tr ng

v th i gian.
tính tr ng s l

ng c a h sinh d c. S n l

ng tr ng là m t

ng nên nó ph thu c nhi u vào i u ki n ngo i c nh. S n

ng tr ng

c ánh giá qua c

+T l

ng

và th i gian kéo dài s

ây là ch tiêu ánh giá s c

cao c a t l
t l

có m i t

.

tr ng c a àn gia c m.

nh

ng quan v i n ng su t tr ng. Gi ng gia c m nào có

cao và kéo dài trong th i k sinh s n, ch ng t là gi ng t t, n u ch

dinh d

ng

+C

ng

này

m b o thì n ng su t sinh s n s cao.
tr ng là s c

c xác

trong m t th i gian nh t

nh. C

ng

nh theo kho ng th i gian 30 ngày ho c 60 ngày ho c 100

ngày trong giai o n

.

Theo Card và Nesheim (1977) [23] thì qu n th gà mái cao s n
quy lu t. C
d n cho

ng

n tu n 24.

. Theo Mack (1991) (d n theo Nguy n Th Thanh

i v i gà cao s n
t 50 % và

sau ó gi m d n và gi
nhi u gà th

th

sáng, dinh d

tr ng t ng nhanh t khi b t

nh cao t tu n 27 – 28,

c 60 – 65 %

n 35 tu n

tu n th 76. Khi c

u

t > 90 %,

ng

gi m

ng hay bi u hi n b n n ng òi p. S xu t hi n b n n ng òi p

ph thu c nhi u vào y u t di truy n vì
khác nhau.

theo

tr ng cao nh t vào các tháng th 2, th 3, sau ó gi m

n h t n m

Bình, 1998) [1]:

i u này ch u nh h

các gi ng khác nhau có b n n ng p

ng nhi u b i y u t nh : Nhi t

ng.v.v. Theo Brandsch và Bilchel 1978 [2] thì nhi t

bóng t i kích thích s ham p,
gi a các gen th

ng th i y u t gen ch u tác

, ánh
cao và

ng ph i h p

ng và gen liên k t gi i tính.

+ Th i gian kéo dài s

có liên quan

kéo dài hay ng n ph thu c vào c
s

n

i v i gia c m thì ây là ch tiêu quan tr ng, nó ph n ánh tr ng

thái sinh lý và kh n ng ho t
l

ra trên m t

ng

n chu k

tr ng. Chu k

và th i gian chi u sáng.

áp d ng chi u sáng nhân t o trong ch n nuôi gà

.

ây là c


9

Th i gian ngh
tr ng c n m. Gà th
c

ng

ng n hay dài có nh h
ng hay ngh

ng tr c ti p

này cịn do khí

i th c n, chu chuy n àn. Là m t tính tr ng s l

di truy n cao, do ó ng

ng

mùa ơng do ngun nhân gi m d n v

và th i gian chi u sáng t nhiên. Ngoài ra s ngh

h u, s thay

ns nl

ng có h s

i ta có th c i thi n di truy n b ng cách ch n l c

gi ng. Trong ch n l c c n chú ý t i ch s trung bình chung.
Theo Jull (1976) [25], h s t
gian ngh

ng quan gi a s n l

ng tr ng và th i

c n m là r t ch t ch (r = 0,7 – 0,9). Levie và Tailor (1943)

(d n theo Ph m Minh Thu, 1996) [14] cho r ng: Th i gian kéo dài
tr ng là y u t quy t
th i gian
nhi u n

nh

tính s n l

ns nl

ng tr ng. Tuy nhiên, m c xác

ng tr ng còn nhi u ý ki n và nó ph thu c vào

c khác nhau.

Kh i l

ng tr ng

Kh i l

ng tr ng là m t ch tiêu quan tr ng

gi ng, t l n , ch t l

(d n theo Tr n Huê Viên, 2001) [21]: Kh i l
ng lòng tr ng (r = 0,86) kh i l

v (r = 0,48). Ngoài ra kh i l
và ch

dinh d

ng lòng tr ng, lòng
ng tr ng t

ng lòng

và v

ng quan rõ r t v i

(r = 0,72) và kh i l

ng

ng tr ng còn ph thu c vào gi ng, kh i l

ng

ng.

Theo Lochus và Starstikov (1979), tr ng gia c m khi b t
tr ng gia c m lúc tr

ng tr ng

ng tr ng ph thu c tr c ti p vào chi u

dài, chi u r ng c a qu tr ng c ng nh kh i l

c th , tu i

ánh giá ch t l

ng và s c s ng c a gà con.

Theo Awang (1994) [22] kh i l

kh i l

nh

u

nh h n

ng thành (d n theo Tr n Huê Viên, 2001) [21]. Theo

Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân (1998) [7] trong cùng m t

tu i thì kh i

l ng tr ng t ng lên ch y u do kh i l ng lòng tr ng l n h n nên giá tr n ng
l ng gi m d n. Kh i l ng gà con khi n th ng b ng 62 % – 78 % kh i l ng
tr ng ban

u. Kh i l

ng tr ng c a các lo i gi ng khác nhau thì khác nhau.


10

Ranch (1971) (d n theo Nguy n Th Thanh Bình, 1998) [1] cho r ng:
Kh i l

ng tr ng t ng d n

tr ng th

ng có h s t

n cu i chu k

ng

nt l

c a cùng m t gà m

ng tr ng và s n l

nh h s này là - 0,11. Kh i l

ra, nh ng tr ng có kh i l

ng trung bình cho t l n

ng quá l n ho c quá nh .

2.1.3.2. Các y u t

n kh n ng sinh s n c a gia c m

nh h

ng tr ng

p n . Theo OrLov (1974) [28] thì trong s tr ng

cao h n nh ng tr ng có kh i l
ng

S c s n xu t tr ng là
h

ng

ng quan âm. Theo JanVa (1967) (d n theo Nguy n

Th Thanh Bình,1998) [1], xác
c ng nh h

, kh i l

c i m ph c t p và bi n

ng, nó ch u nh

ng b i t ng h p y u t bên trong và bên ngoài.
nh h

ng c a cá y u t bên trong

- Gi ng, dòng
nh h

ng

n s c s n xu t m t cách tr c ti p. C th gi ng Leghorn

trung bình có s n l

ng 250 – 270 tr ng/ n m. V s n l

dòng ch n l c k th

ng

ng tr ng, nh ng

t ch tiêu cao h n nh ng dòng ch a

k kho ng 15 % - 30 % v s n l

c ch n l c

ng (theo Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh

Vân, 1998) [7].
- nh h

ng c a tu i gia c m

Tu i c a gia c m có liên quan ch t ch t i s
quy lu t,

gà s n l

tr ng c a nó. Nh m t

ng tr ng gi m d n theo tu i, trung bình n m th hai

gi m 15 – 20 % so v i n m th nh t, còn v t thì ng
s nl

c l i, n m th hai cho

ng tr ng cao h n 9 – 15 %.
- Tu i thành th c sinh d c
Tu i thành th c v tính c a gia c m có nh h

tr ng trong chu k

u và các chu k

[24] thì gà thành th c v tính s m s

ng rõ r t

ns nl

ng

ti p theo. Theo Chamber (1990)
nhi u tr ng h n trong m t n m sinh

h c. Nh ng n u gà thành th c v tính quá s m s

tr ng nh kéo dài.


11

- nh h

ng c a s thay lông

ns nl

ng tr ng

S thay lơng là m t q trình sinh lý h c t nhiên.
th i gian thay lông th

ng ph thu c vào mùa. Thông th

vào mùa thu. Th i gian thay lơng càng dài thì s n l
i u ki n bình th
giá gia c m

ng, thay lơng l n

t t hay x u. Gà th

có kh n ng ti p t c
-

nh h

nh h

ng c a môi tr
ng c a nhi t

Nhi t

nh h

ánh

khi thay lông cánh, nh ng v n

tr ng.

ns nl

c ta nhi t
d

ng tr ng c a gia c m thơng qua

ng bên ngồi

ng t i s n l

14 – 220 C. N u nhi t
l

ns nl

u con, gi m kh n ng

i u ki n n

ng tr ng càng th p.

trong khi thay lông các ph n khác c a c th .

- nh h

n.

ng, chúng thay lông

u tiên là nh ng i m quan tr ng

ng ng ng

ng c a b nh t t

vi c làm gi m

gia c m hoang thì

ng tr ng

ng tr ng thông qua m c

tiêu t n th c

ch n ni thích h p v i gia c m

tr ng là

i gi i h n th p thì gia c m ph i huy

ng n ng

ng ch ng rét, tiêu t n th c n cho vi c s n xu t m t qu tr ng cao. Nhi t
cao s làm gi m m c tiêu th th c n, l
ng

nhu c u s n xu t và nh v y s n l
- nh h
Khi

h in
nh h

ng c a

m

ns nl

m quá cao làm cho ch t

ng th c n n vào không áp

ng tr ng s b gi m.

ng tr ng c a gia c m
n chu ng b

t, t o thành m t l p

c bao ph không gian c a chu ng nuôi. N u tình tr ng này kéo dài s
ng

n s hơ h p c a gia c m và làm nh h

t n th c n.
nhau, nh h
- nh h
Mùa v

ng

n n ng su t và tiêu

m quá th p (< 31%) s làm cho gia c m m lông và r a th t
ng

n t l hao h t và kh n ng s n xu t.

ng c a mùa v và ánh sáng
nh h

ng t i s c

ns nl

tr ng rõ r t.

tr ng gi m xu ng r t nhi u so v i mùa xuân và

n

ng tr ng
c ta, v mùa hè s c

n mùa thu l i t ng lên.


12

Trong t t c các y u t bên ngoài nh h ng

n s n l ng tr ng thì y u t

v th i gian chi u sáng óng m t vai trị quan tr ng. Nó

c xác

gian chi u sáng và c

th i gian chi u sáng

ng

chi u sáng. Yêu c u c a gà

nh qua th i

12 – 16 h/ngày, có th s d ng ánh sáng t nhiên, ánh sáng nhân t o

chi u sáng 3 – 3,5 w/m2. Theo Letner và Taylor

gi chi u sáng và c ng
(1987) [27], th i gian gà
sáng. C th s gà

tr ng th ng t 7 – 17 gi , nh ng a s

7 – 9 gi

t 17,7 % so v i t ng gà

do khí h u khác v i các n c, cho nên c ng

ng c a y u t dinh d

vào bu i

trong ngày.

n c ta

tr ng gà cao nh t là kho ng

t 8 – 12 gi chi m 60 % g n 70 % so v i gà
- nh h

mb o

tr ng trong ngày.

ng

ns nl

ng tr ng

Theo Bùi Quang Ti n (d n theo B ch Th Thanh Dân, 1997) [3] cho bi t gà
n i (gà Ri)

90 – 120 tr ng/mái/n m.

y u t dinh d
d

i v i gi ng gà n i thì nh h

ng là khơng l n l m nh ng

ng l i c n

ng c a

i v i gà ni nh t thì nhu c u dinh

c quan tâm chú ý. Nhu c u dinh d

ng c a gà nuôi nh t ph i

t ng g p ôi v protein, cacbonhydrate, lipit và ph i b sung thêm khoáng so v i
gà ch n th . Tác gi c ng cho bi t hàm l
gà ang

tr ng cao g p 2, 3 th m chí

tr ng. S t ng lên v hàm l

gi m i. T l Ca/P thích h p gà

c ng cho s n l

nh h

gà ni ch n th ch

T l

thì hàm l

ng các ch t này trong máu l i

là: 5/1.

ng trên thì ph

ng th c ch n nuôi khác nhau

ng tr ng khác nhau. Gà ni chu ng l ng thì s n l

t 223 qu /n m, trong khi ó

2.1.4. T l

n 4 l n so v i trong máu gà không

ng các ch t này trong máu ch ng t gà c n protein

t o nỗn hồng. Khi gà ng ng

Ngồi các y u t

ng protein, Ca, P và lipit trong máu

i v i gà nuôi n n ch

ng tr ng

t 201 tr ng/n m, còn

t 170 tr ng/n m.

p n và các y u t

nh h

ng t i t l

pn

p n c a tr ng gà gi ng có ý ngh a l n trong ch n nuôi.

m t ch tiêu quan tr ng

ây là

ánh giá s c sinh s n, tái s n xu t c a gà gi ng.


13

T l

p n c a gia c m

c tính b ng t l (%) s con n ra còn s ng

so v i s tr ng có phơi. Nó là ch tiêu

ánh giá s phát tri n phôi và s c

s ng c a gia c m non.
T l

p n ph thu c vào nhi u y u t , có th chia làm hai y u t tác

ng chính là y u t di truy n và i u ki n môi tr
nh h

ng.

ng c a y u t di truy n

Khummenk và cs (1990) [26] cho bi t: Kh i l
gi a các thành ph n c u t o (lòng tr ng, lòng
h

ng l n

nt l

p n . Th

ng t l

trung bình. Tr ng quá to ho c qua nh

ng tr ng, s cân

i

) và c u trúc v tr ng có nh

p n cao

tr ng có kh i l

ng

u cho t l n th p. Khi kh i l

ng

tr ng t 45 – 64 g thì kh n ng n là 87 %, kh i l

ng tr ng nh h n 45 g

thì kh n ng n gi m xu ng còn 85 %, nh ng tr ng v

t quá 64 g kh n ng

n là 71 % (Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân, 1998) [7].
T l

p n là m t tính tr ng di truy n, tuy nhiên h s di truy n c a tính

tr ng này th p h2 = 0,15 – 0,20.
nh h

ng c a i u ki n môi tr

Các y u t c a i u ki n mơi tr
Nhi t

, m

, s trao

ng
ng có nh h

i khí và quá trình

ng

nt l

p n nh :

o tr ng.

Nhi t
Theo Tr n Long (1994) [10], nhi t

nh h

ng sâu s c t i t l

pn :

39 – 400 C kéo dài trong m t kho ng th i gian, s làm cho phôi

nhi t

phát tri n nhanh, gia c m n s m, m t s b bi n d ng, d t t, gây xung huy t.
trên 400 C s gây ch t phôi hàng lo t. N u nhi t

N u nhi t

d

i 370 C

kéo dài s làm gia c m n r i rác.
m
m

có tác d ng i u hòa s b c h i n

t a nhi t t tr ng.

c t tr ng và i u ch nh s


14

S trao

i khí

Phơi r t m n c m khi n ng
trong máy p c n
0,3 % và l
n ng

c thay

ng O2 không d

CO2 v

t quá m c cho phép, khơng khí

i sao cho n ng

CO2 khơng v

i 21 %. N u n ng

O2 t t xu ng quá th p

CO2 v

t quá 0,2 –

t quá cao ho c

u làm phôi ch t hàng lo t.

o tr ng
T tr ng c a phôi trong tr ng p là nh nh t nên phơi ln có xu h
n i lên trên. Do ó trong q trình p ph i th

ng xun

o tr ng.

ng

o tr ng

có tác d ng ng n phơi kh i dính vào màng v và làm cho quá trình trao
khí

i

c c i thi n.
Ph

ng th c ch n ni khác nhau thì t l n c ng khác nhau. Nhìn

chung gia c m ni trên l ng th
trên n n nên t l

pn

ng có ch t l

ng v tr ng s ch h n nuôi

t cao h n. Tu i gia c m càng cao thì t l ch t phôi

càng cao. Các y u t khác nh : V sinh thú y, mùa v , ph
tr ng p c ng có nh h

ng

ng pháp x lý

n t l tr ng p n c a gia c m (B ch Th

Thanh Dân và cs, 1997) [3].
2.1.5. Hi u qu s d ng th c n
Trong ch n nuôi nói chung và trong ch n ni gia c m nói riêng, chi phí
th c n chi m kho ng 70 % t ng chi phí, do v y ng
quan tâm

i ch n nuôi th

ng

n hi u qu s d ng th c n. Hi u qu s d ng th c n là m c

tiêu t n th c n (TTT ) cho m t
v s n ph m là m t kg t ng tr ng.

n v s n ph m.

i v i gà th t thì m t

i v i gà tr ng thì m t

n

n v s n ph m là

10 qu tr ng hay 10 gà con lo i 1. Tiêu t n th c n càng th p thì hi u qu
kinh t càng cao.
Hi u qu s d ng th c n ph thu c vào kh i l

ng c th , hay ph thu c

vào t ng giai o n phát tri n c a con v t. Theo Chamber (1990) [24], h s
t

ng quan di truy n gi a kh i l

ng c th và t c

n thu nh n là r t cao (r = 0,5 – 0,9). H s t
tr

t ng tr ng v i l

ng quan di truy n gi a t c

ng và hi u qu s d ng th c n l i có giá tr th p (r = - 0,8 – - 0,2).

ng th c
sinh


15

Hi u qu s d ng th c n ph thu c vào gi ng, giai o n phát tri n,
tr ng thái s c kh e c a v t nuôi. Nâng cao hi u qu s d ng th c n góp ph n
t ng hi u qu ch n ni.
2.1.6. Ngu n g c,

c i m, tính n ng s n xu t c a gi ng gà Sasso

* Ngu n g c
Gà Sasso do hãng Sasso (Selection Avicole de La sarthe et du Sud
Ouset) c a Pháp t o ra. M c tiêu c a hãng là nhân gi ng, ch n l c, lai t o và
cung c p các t h p lai gà th t lơng màu có th ni theo nhi u ph
nuôi: Thâm canh, bán thâm canh, th v
cao, d nuôi
ngon, gi
*

n. Gà Sasso có kh n ng thích nghi

các i u ki n nóng m, s c
ch

kháng t t, ch t l

ng v v n có c a các dịng gà

a ph

ng th t th m

ng.

c i m

Gà Sasso nh p vào Vi t Nam lông màu nâu
mào

ng th c

n. Nuôi theo ph

, da và chân màu vàng,

ng th c cơng nghi p

c i m ngo i hình:

u to thơ, m ng n, h i cong; c ng n, to; ng c

r ng, dài; ùi to; bàn chân to; th

ng r ng, ph n ng th n kinh ch m.

Màu s c lơng: Gà lơng tr ng thì b m

u là lơng tr ng; gà lơng màu thì

b m c a nó là lơng màu.
Hi n nay

Vi t Nam có 18 dòng tr ng và 6 dòng mái v i nhi u m c

ích s d ng khác nhau chia làm 3 lo i hình:
+ SA31 là lo i bình th

ng, lông màu

+ SA51 chân lùn, lông màu nâu
kh c nghi t, thích nghi v i mơi tr

ho c nâu

có s c ch u

ng nhi t

.
ng cao v i môi tr

ng

i nóng m.

+ Gà broiler
Dịng tr ng: Con tr ng lơng màu vàng nâu, con mái lơng màu tr ng.
Dịng mái: Lơng màu nâu.
Dịng th
u màu vàng.

ng ph m: Lơng màu nâu vàng ho c nâu

; chân, m và da


16

* Tính n ng s n xu t
- Gà b m :
Kh i l

ng

20 tu n tu i: 2,8 – 3,1 kg (gà tr ng);

2,1 – 2,3 kg (gà mái);
Kh i l
Tu i

ng lo i: 3,5 – 4,5 kg;
u: 24 – 25 tu n tu i;

N ng su t tr ng khi gà

t 66 tu n tu i: 180 – 190 qu ;

TTTA/gà h u b : 12 – 14 kg;
TTTA/ngày
S nl

: 132 – 160 g/mái; 125 g/ tr ng;

ng tr ng: 188 qu /mái/n m;

Tiêu t n 2,5 – 2,7 kg/1kg t ng tr ng;
T l nuôi s ng 98 %.
N u nuôi theo ph
kh i l

ng th c bán ch n th thì sau 90 – 100 ngày gà có

ng 2,1 – 2,3 kg. Ni theo ph

tu i tr ng l

ng c th

Hi n nay hãng

ng th c cơng nghi p thì sau 63 ngày

t 2,1 – 2,5 kg.
a ra 18 gi ng gà v i m c ích s d ng khác nhau:

Dòng n ng cân hay nh cân; lông

, en, xám ho c tr ng; da vàng ho c

tr ng; chân en, xám ho c vàng; tr i c hay có lơng c . Các dịng

cs

dung r ng rãi nh dịng ơng là X44 và X44N, T55 và T55N, T77 và T77N,
T88 và T88N, X40. V dịng mái, hãng Sasso có 6 dịng

áp ng các u

c u s d ng: Lùn ho c ch c kh e, n ng cân hay nh cân, t phân bi t gi i tính
hay khơng phân bi t gi i tính. Trong ó có 2 dịng

c s dung r ng rãi nh

dòng bà hi n nay là 2 dòng mái SA31 và SA51 (Sasso, France, 2002).
Sau 30 n m gi ng gà Sasso
c nh ng

c nh p vào Vi t Nam nó ã phát huy

c tính t t nh : n ng su t th t cao, ch t l

ng th t t t, t l ni

s ng cao, thích nghi v i i u ki n nóng m… Vì v y nó ang ngày càng
ni d

ng ph bi n và có nhi u cơng trình nghiên c u v gi ng gà này nh :

c


17

- D án “Phát tri n ch n nuôi gà th t công nghi p lông màu

Vi t Nam”,

2002, T ng Công ty Ch n nuôi Vi t Nam ã nh p 4 dịng thu n ơng n i A, bà
n i B, ông ngo i C, bà ngo i D c a b gi ng gà Sasso t C ng hịa Pháp,
trong ó 2 dịng C và D

c ni t i tr i nghiên c u th c nghi m Liên Ninh

(Trung tâm nghiên c u gia c m V n Phúc).
- “Nghiên c u kh n ng s n xu t c a gà lai TP1 và kh n ng cho th t
c a s n ph m lai gi a gà tr ng Sasso X44 v i gà mái TP1” – Phùng

c Ti n

và cs (2007)[16].

S

lai t o gi ng gà th

Gà ơng bà: Dịng A

Gà b m :

Gà th

ng ph m ABCD:
Dòng B

Dòng C

Tr ng AB

ng ph m:

DịngD

Mái CD

ABCD

(Tr ng + Mái)
2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngồi n

c

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
Ngành ch n nuôi gia c m trên th gi i ã và ang phát tri n m nh v s
l

ng và ch t l

n m 2009, s l

ng. Theo th ng kê c a t ch c nông l
ng

ng th gi i – FAO

u gia c m c a th gi i nh sau: Gà có 14191,1 tri u

con và t ng àn v t là 1008,3 tri u con. V ch n nuôi gà s m t Trung Qu c:
4702,2 tri u con, nhì Indonesia: 1341,7 tri u con, ba Brazin: 1205,0 tri u con,
b n là

n

: 613 tri u con và n m là Iran: 513 tri u con gà.Vi t Nam v

ch n ni gà có 200 tri u con
ph m ch t l

ng th 13 th gi i.

có

c nh ng s n

ng t t, n ng su t cao áp ng nhu c u c a con ng

òi h i kh t khe c a th tr

ng các n

ti n con gi ng c ng nh dinh d

i c ng nh

c, trên th gi i ã không ng ng c i

ng và ph

ng th c ni. M i n

c

u có


18

nh ng c s , trung tâm ch n l c, lai t o
su t và ch t l

cho ra các gi ng gà m i v i n ng

ng cao.

Pháp là m t trong nh ng n
nhu c u ch n nuôi gà th v

c t o ra nhi u gi ng gà th v

n

áp ng

n:

+ Công ty Shaver t o ra gi ng gà Troicbro: Có s c ch u nóng và ch u m
cao, lơng màu vàng nâu, chân vàng. Cơng ty cịn t o ra gi ng Redbo: Lơng
màu

, ngo i hình

p, da, chân

+ N m 1978, hãng Sasso

u vàng.
Pháp ã ti n hành nhân gi ng, ch n l c, lai

t o ra gi ng gà Sasso g m 18 dòng gà tr ng và 6 dịng gà mái v i m c ích
s d ng khác nhau. Gi ng gà này có kh n ng thích nghi cao, d ni
i u ki n nóng m, s c kháng bênh t t, ch t l

các

ng th t th m ngon.

Theo tài li u hãng Sasso c a Pháp, 1995, khi lai gi a các dòng gà JA57
và JA66, S44… t o ra con lai có n ng su t cao, tiêu t n th c n th p, t l
nuôi s ng cao và phù h p v i m i i u ki n ch n nuôi.
+ Hãng ISA ã lai t o ra gi ng gà S457 nuôi th v

n r t t t, lông màu

vàng ho c tr ng nâu, chân vàng. Hãng Hubbard ISA Pháp n m 2002 ã s
d ng tr ng dòng S44 x mái dòng JA57 t o ra con lai
c th 2209 g, tiêu t n th c n/ kg t ng kh i l

63 ngày có kh i l

ng

ng 2,24 – 2,30 kg.

Isarel, công ty Kabir ã t o ra gi ng gà Kabir t con lai c a gi ng gà
a ph

ng Sinai có s c ch u nóng cao v i gà Whiter Leghorn, Plymouth.

Hi n nay công ty Kabir ã t o ra 28 dịng gà chun th t lơng tr ng và lơng
màu, trong ó có 13 dịng n i ti ng bán ra kh p th gi i là dòng tr ng K100,
K100N, K400, K400N, K666, K666N, K368 và K66; dòng mái g m K44,
K25, K123 (lông tr ng) và K156 (lông nâu).

Trung Qu c: Công ty gia c m B ch Vân ã s d ng gi ng gà tr ng
Th ch K g c Qu ng

ông cho ph i v i gà mái Kabir lông màu tr ng t o

ra gi ng Th ch K t p, t gà Th ch K t p cho ph i v i gà Giang Thôn