Phân tích thực trạng kê đơn thuốc cho bệnh nhân điều trị ngoại trú bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Đa khoa huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An năm 2015 (Luận văn thạc sĩ)

BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI

PHAN HỮU HỢI

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KÊ ĐƠN THUỐC
CHO BỆNH NHÂN ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ
BẢO HIỂM Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
HUYỆN KỲ SƠN, TỈNH NGHỆ AN NĂM 2015
LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I

HÀ NỘI 2016


BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI

PHAN HỮU HỢI

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KÊ ĐƠN THUỐC
CHO BỆNH NHÂN ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ
BẢO HIỂM Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
HUYỆN KỲ SƠN, TỈNH NGHỆ AN NĂM 2015
LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP 1
CHUYÊN NGÀNH: Tổ chức quản lý dược
MÃ SỐ: 60 72 04 12
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà
Thời gian thực hiện: Tháng 7 đến tháng 11 năm 2016

HÀ NỘI 2016

LỜI CẢM ƠN
Muốn thành công bạn phải thực sự nỗ lực cố gắng thực hiện, kết quả sẽ
đến. Với nhiều cố gắng nỗ lực, hôm nay tôi đã hoàn thành luận văn của mình
với sự giúp đỡ rất nhiệt tình của nhiều người mà có lẽ tôi không bao giờ quên
được.
Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn người thầy hướng dẫn đáng kính
là PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà đã giúp đỡ tôi trong suốt hành trình bắt
đầu từ thai nghén cho đến khi hoàn thành đề tài. Cảm ơn các thầy cô giáo Bộ
môn quản lý và kinh tế dược đã trao đổi nhiều ý kiến cho tôi trong quá trình
thực hiện luận văn này. Các thầy cô không những cho tôi những ý kiến đóng
góp quý báu về khoa học, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi mà còn động
viện tinh thần lớn lao đối với tôi .
Tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị làm việc ở Sở y tế Nghệ An,
Bảo hiểm xã hội đã cung cấp cho tôi nhiều ý kiến chuyên môn, số liệu, điều
kiện thuận lợi để tôi thu thập dữ liệu cho luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Dược, Phòng Kế
hoạch tổng hợp, Phòng Tài vụ và một số đồng nghiệp, bạn bè trong cơ quan
đã đồng hành cùng với tôi trong suốt chặng đường làm luận văn này.
Tôi xin cảm ơn những người thân trong gia đình, đặc biệt mẹ và người
vợ tần tảo đã giúp tôi có đủ thời gian, vật chất và đặc biệt là tinh thần rất lớn
để tôi có thể tập trung vào công việc này.
Có thể do một số hạn chế nên kết quả chưa được như mong muốn, tuy
nhiên tôi cũng muốn dành tặng kết quả này cho những người thân trong gia
đình đã đồng hành cùng tôi trong suốt thời gian qua.
Và cuối cùng tôi muốn dành tặng luận văn này cho người cha kính yêu
đã luôn nhắc nhở động viên tôi không ngừng học tập để trở thành con người
hiểu chuyện và có ích cho xã hội.
Phan Hữu Hợi

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………….

1

Chương 1. TỔNG QUAN………………………………………..

3

1.1.Quy chế kê đơn thuốc ngoại trú……………………………….

3

1.1.1. Một vài nét về hình thành quy chế kê đơn thuốc…………...

3

1.1.2. Nội dung chính của Quy chế kê đơn trong điều trị ngoại trú

4

1.1.3. Nội dung của một đơn thuốc………………………………..

5

1.1.4. Điều kiện của người kê đơn………………………………...

6

1.1.5. Quy định về ghi đơn thuốc.....................................................

6

1.1.6. Một số nguyên tắc khi kê đơn………………………………

7

1.1.7.Một số chỉ số sử dụng thuốc…………………………………

7

1.2.

9

Thực trạng kê đơn và thực hiện quy chế kê đơn……………

1.3.BVĐK huyện Kỳ Sơn và một vài nét về thực trạng kê đơn
thuốc tại bệnh viện………………………………………………...

14

1.3.1. Sơ đồ tổ chức bệnh viện…………………………………….

14

1.3.2. Quy mô, cơ cấu nhân lực……………………………………

15

1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ khoa Dược BVĐK huyện Kỳ Sơn…...

15

1.3.4. Biên chế tổ chức và cơ sở vật chất khoa Dược BVĐK …….

17

1.3.5. Một vài nét về thực trạng kê đơn tại bệnh viện……………..

18

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…...

19

2.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………

19

2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………...

19

2.3. Các biến số trong nghiên cứu…………………………………

22

2.4. Phương pháp thu thập số liệu…………………………………

27

2.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu………………………

28

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………..

32


3.1.Thực trạng thực hiện Quy chế kê đơn thuốc ngoại trú có
BHYT tại BVĐK Kỳ Sơn, Nghệ An………………………………

32

3.1.1. Ghi thông tin liên quan đến thủ tục hành chính của BN……

32

3.1.2. Số chấn đoán trung bình…………………………………….

33

3.1.3. Quy định ghi các thông tin liên quan tới bác sỹ kê đơn…….

34

3.1.4. Ghi các thông tin liên quan đến thuốc và cách sử dụng…….

34

3.2.Khảo sát các chỉ số kê đơn thuốc ngoại trú có BHYT tại
BVĐK huyện Kỳ Sơn, Nghệ An…………………………………..

37

3.2.1. Số thuốc TB trong 1 đơn và sự phân bố nhóm bệnh theo
ICD.10 và phân bố thuốc trong đơn……………………………….

47

3.2.2. Về sử dụng thuốc kháng sinh, vitamin……………………..

42

3.2.3. Danh mục thuốc được kê……………………………………

44

3.2.4. Chi phí trung bình của một đơn thuốc………………………

48

3.2.5. Tương tác thuốc, mức độ tương tác và biện pháp can thiệp...

49

Chương 4. BÀN LUẬN……………………………………………......

51

Chương 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................

59

TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………..


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ADR

Phản ứng có hại của thuốc

BD

Biệt dược

BHYT

Bảo hiểm y tế

BS

Bác sỹ

BSCK1

Bác sỹ chuyên khoa 1

BV

Bệnh viện

BVĐK

Bệnh viện đa khoa

BYT

Bộ y tế

CK

Chuyên khoa

CLS

Cận lâm sàng

CT

Chỉ thị

DMTBV

Danh mục thuốc bệnh viện

HA

Huyết áp

HDSD

Hướng dẫn sử dụng

HL

Hàm lượng

INN

Tên chung quốc tế

KS

Kháng sinh

LS

Lâm sàng

NHS

Nữ hộ sinh

QĐ

Quyết định

SL

Số lượng

TĐ

Tiểu đường

TL

Tỷ lệ

TM

Tim mạch

TT

Thông tư

TƯQĐ

Trung ương quân đội

VTM

Vitamin

WHO

Tổ chức y tế thế giới


DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG

TÊN BẢNG

TRANG

Bảng 2.1

Biến số của việc thực hiện quy chế kê đơn thuốc NT

22

Bảng 2.2

Các biến số về chỉ số kê đơn thuốc ngoại trú

25

Bảng 3.3

Ghi thông tin bệnh nhân

32

Bảng 3.4

Ghi chẩn đoán trung bình

33

Bảng 3.5

Ghi các thông tin về ngày kê, đánh số khoản, gạch

34

phần trắng, sửa chữa và ký tên bác sỹ kê đơn
Bảng 3.6

Ghi các thông tin liên quan đến kê tê thuốc

35

Bảng 3.7

Ghi các thông tin liên quan đến HDSD

36

Bảng 3.8

Ghi hàm lượng ( nồng độ), số lượng thuốc

36

Bảng 3.9

SL thuốc được kê và số thuốc TB trong 1 đơn thuốc

37

Bảng 3.10 Sự phân các nhóm bệnh lý theo ICD.10

39

Bảng 3.11 Sự phân bố số thuốc trong một đơn thuốc BHYT

40

theo các nhóm bệnh lý ICD.10
Bảng 3.12 Tỷ lệ đơn thuốc có kê thuốc kháng sinh, vitamin

42

Bảng 3.13 Số kháng sinh trung bình trong 1 đơn thuốc có kê KS

43

Bảng 3.14 Đơn thuốc kê trong DMTBV, thuốc thiết yếu

44

Bảng 3.15 Tỷ lệ sử dụng thuốc nội, thuốc ngoại

45

Bảng 3.16 Tỷ lệ danh mục thuốc được kê theo nguồn gốc

46

Bảng 3.17 Tỷ lệ danh mục thuốc được kê theo đường dùng

46

Bảng 3.18 Tỷ lệ danh mục thuốc được kê theo dạng dùng

47

Bảng 3.19 Tỷ lệ danh mục thuốc được kê cần quản lý đặc biệt

47

Bảng 3.20 Chi phí của một đơn thuốc

48

Bảng 3.21 Tỷ lệ chi phí đơn thuốc có kê thuốc KS, vitamin

48

Bảng 3.22 Tỷ lệ đơn có tương tác

49


DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ
HÌNH

TÊN HÌNH, SƠ ĐỒ

TRANG

Hình 1.1

Sơ đồ tổ chức Bệnh viện đa khoa huyện Kỳ Sơn

14

Hình 2.2

Sơ đồ tóm tắt nội dung nghiên cứu

20

Hình 3.3

Biểu đồ về số đơn ghi chẩn đoán

33

Hình 3.4

Biểu đồ số thuốc kê trong đơn thuốc ngoại trú
BHYT

Hình 3.5

Biểu đồ biểu diễn sự phân bố thuốc trong đơn
thuốc BHYT theo cácnhóm bệnh

38

41

Hình 3.6

Biểu đồ đơn thuốc có kê thuốc kháng sinh, vitamin

42

Hình 3.7

Biểu đồ về số kháng sinh trong 1 đơn thuốc

43

Hình 3.8

Biểu đồ thuốc kê trong danh mục thuốc bệnh viện,
thuốc thiết yếu

Hình 3.9

Biểu đồ thể hiện việc sử dụng thuốc nội, thuốc
ngoại

Hình 3.10 Biểu đồ tương tác và can thiệp tương tác

44

45
50


ĐẶT VẤN ĐỀ
Khi nói đến và nhắc đến bệnh viện thì mọi người ai cũng biết đó là nơi
khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh, là đơn vị
làm khoa học kỹ thuật có nghiệp vụ cao về y tế. Hệ thống y tế phát triển mạnh
mẽ từng bước đảm bảo được việc khám chữa bệnh, cung ứng thuốc đầy đủ
nhanh chóng kịp thời với giá cả cạnh tranh. Trong nền kinh tế thị trường như
hiện nay, số lượng và chủng loại thuốc ngày càng phong phú đa dạng góp
phần đảm bảo thuốc có chất lượng cho nhu cầu điều trị.
Tuy nhiên việc sử dụng thuốc không hiệu quả và hợp lý là nguyên nhân
làm tăng đáng kể chi phí cho người bệnh kèm theo đó là những hậu quả
nghiêm trọng kể cả tử vong. Năm 2006, WHO vẫn khuyến cáo về thực trạng
kê đơn đáng lo ngại trên toàn cầu: khoảng 30-60% bệnh nhân tại các cơ sở y
tế có kê kháng sinh, tỷ lệ này cao gấp đôi so với nhu cầu lâm sàng, khoảng
60-90% bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh không phù hợp, khoảng 50% bệnh
nhân được kê đơn dùng thuốc tiêm tại các cơ sở y tế và có tới 90% số ca là
không cần thiết. Thực trạng đó đã tạo ra khoảng 20-80% thuốc sử dụng không
hợp lý .

Tại Việt Nam có nhiều bất cập về việc kê đơn thuốc ngoại trú, theo một
số điều tra của Ban tư vấn sử dụng kháng sinh của Bộ y tế thì việc kê đơn sử
dụng thuốc không hợp lý xảy ra nhiều bệnh viện trên cả nước. Việc kê đơn
không đúng quy chế, kê quá nhiều thuốc trong 1 đơn, kê đơn với nhiều biệt
dược, kê đơn thuốc không phải là thuốc thiết yếu mà là thuốc có tính thương
mại cao đang có nguy cơ phát triển và khó kiểm soát tại nhiều cơ sở điều trị.
Bên cạnh đó, khía cạnh tiêu cực của nền kinh tế thị trường cũng tác động rất
lớn đến việc kê đơn của bác sĩ. Việc kê đơn không đúng dẫn đến việc điều trị
không hiệu quả và không an toàn, làm bệnh không khỏi hoặc kéo dài, làm cho
bệnh nhân lo lắng, chưa kể đến chi phí điều trị cao. Để quản lý việc kê đơn
thuốc điều trị ngoại trú, Bộ y tế ban hành nhiều văn bản như: Chỉ thị 03/BYT1


CT ngày 25/02/1997, Chỉ thị 04/1998/BYT-CT ngày 04/03/1998, Chỉ thị
05/2004/VT-BYT ngày 06/04/2004, Chỉ thị 20/2005/TTLB-BYT-BTC, thông
tư 10/2007/TTLB-BYT-BTC ngày 10/08/2007 về việc chấn chỉnh công tác
cung ứng, quản lý sử dụng thuốc và tăng cường sử dụng thuốc an toàn, hiệu
quả, kinh tế, Quyết định số 04/2008/QĐ - BYT ngày 01/02/2008 về Quy chế
kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại các bệnh viện
Bệnh viện Đa khoa huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An là bệnh viện tuyến
huyện hạng III, có nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho 74.412 người dân trong
huyện và nhân dân huyện Noong Héc nước bạn Lào. Trong thời gian qua
cùng với sự tin tưởng của nhân dân chất lượng khám và chữa bệnh của bệnh
viện đã được khẳng định. Bệnh viện thường xuyên có các hoạt động nhằm
kiểm soát việc kê đơn, sử dụng thuốc an toàn hợp lý. Tuy nhiêncác nghiên
cứu nàytại bệnh viện chưa được đề cập tới. Vì vậy tôi chưa biết thực trạng kê
đơn điều trị cho bệnh nhân ngoại trú tại bệnh viện Đa khoa Kỳ Sơn với các
chỉ số kê đơn sử dụng thuốc như thế nào. Nhằm đánh giá tình hình kê đơn
ngoại trú tại Bệnh viện và đề xuất các giải pháp can thiệp. Tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài: “Phân tích thực trạng kê đơn thuốc cho bệnh nhân điều

trị ngoại trú BHYT tại Bệnh viện Đa khoa huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An
năm 2015” với 2 mục tiêu:
-Phân tích thực trạng việc thực hiện quy chế kê đơn ngoại trú tại Bệnh
viện Đa khoa huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An năm 2015 .
-Phân tích các chỉ số kê đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa
huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An năm 2015
Từ đó đưa ra một số kiến nghị và đề xuất nhằm nâng cao chất lượng việc thực
hiện quy chế kê đơn hướng tới việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả.

2


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full