SKKN Một số biện pháp thiết kế, tổ chức các trò chơi về thế giới động vật cho trẻ 56 tuổi

PHÒNG GD&ĐT QUẬN HAI BÀ TRƯNG
***************

MÃ SKKN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
SƯU TẦM, THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI DÂN
GIAN, ĐỒNG DAO NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THẾ
GIỚI ĐỘNG VẬT CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5-6 TUỔI

Lĩnh vực/ Môn: GIÁO DỤC MẪU GIÁO
Cấp học: MẦM NON
Tài liệu kèm theo: Đĩa CD minh họa các trò chơi trên Power Point
Và các trò chơi tại các góc hoạt động

NĂM HỌC 2016 -2017


MỤC LỤC
NỘI DUNG
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Bổ xung những nội dung lý luận có liên quan đến việc
thiết kế tổ chức trò chơi nhằm hình thành biểu tượng về thế
giới động vật trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo
lớn 5-6 tuổi
1.1. Ý nghĩa của trò chơi dân gian đối với hoạt động nhận thức
của trẻ mẫu giáo
1.2.Trò chơi, trò chơi dân gian, đồng dao đối với sự phát triển
của trẻ mẫu giáo đặc biệt là hình thành biểu tượng về thiên

nhiên nói chung, về thế giới động vật nói riêng.
1.3. Nội dung hình thành biểu tượng về thế giới động vật
cho trẻ MG lớn 5-6 tuổi.
2.Thực trạng việc sử dụng trò chơi dân gian, đồng dao
trong việc thiết kế tổ chức trò chơi nhằm hình thành biểu
tượng về thế giới động vật trong hoạt động khám phá của
trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
2.1: Điều tra thâm niên dạy lớp Mẫu giáo lớn của GV
2.2.Thực trạng nhận thức của trẻ về thế giới động vật
2.3. Thực trạng việc tổ chức trò chơi, trò chơi dân gian, đồng
dao cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi nhằm hình thành biểu tượng
về thế giới động vật tại nhà trường .
3.Các biện pháp tiến hành việc thiết kế và tổ chức trò chơi
học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật
cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
3.1.BIỆN PHÁP 1: Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế
giới động vật
3.2.BIỆN PHÁP 2: Tìm hiểu về cách xây dựng trò chơi học
tập và tổ chức thực hiện.
3.3. BIỆN PHÁP 3 : Lên kế hoạch thiết kế các trò chơi học
tập trong hoạt động khám phá thế giới động vật cho trẻ mẫu
giáo lớn 5-6 tuổi ở trường mầm non
3.4.BIỆN PHÁP 4: Thiết kế và tổ chức trò chơi học tập nhằm
hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn
5-6 tuổi

TRANG


3.5. BIỆN PHÁP 5: Sưu tầm, sáng tạo một số bài vè, bài thơ

về các con vật.
4. Kết luận và khuyến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ lục I
Phụ lục II
Phụ lục III


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Hiện nay thế giới đang diễn ra sự chuyển biến mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực
của đời sống xã hội, kinh tế, văn hoá, khoa học,... trong đó sự giao thoa giữa các

nền văn hoá giữa các nước trong khu vực và trên thế giới là một tất yếu. Đại hội
Đảng VIII khẳng định "Văn hoá là nền tảng tinh thần xã hội, vừa là mục tiêu
vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội,. ...phải nhằm xây dựng và
phát triển nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người
Việt Nam về tư tưởng, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống, xây dựng môi
trường văn hoá lành mạnh cho sự phát triển xã hội".
Giáo dục trang bị cho thế hệ trẻ một hệ thống giá trị, năng lực và khả năng
phù hợp với sự phát triển của một xã hội hiện đại đồng thời đảm bảo phát huy
những giá trị truyền thống của người Việt Nam, điều này đã được khẳng định
trong chiến lược xây dựng và phát triển kinh tế xã hội đồng thời là nhiệm vụ, nội
dung công tác giáo dục thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay. Vấn đề giáo dục năng
lực, phẩm chất đạo đức của con người mới, đặc biệt là nét văn hoá mang bản sắc
dân tộc cho thế hệ trẻ trong xu thế phát triển toàn cầu hiện nay là vô cùng quan
trọng, cần thiết đồng thời là sứ mạng của sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước
nhà được khẳng định trong mục tiêu giáo dục "đào tạo con người phát triển
toàn diện, có đạo đức, trí tuệ, sức khoẻ, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành
với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân
cách, phẩm chất, năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ
quốc”
Ở nước ta, giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục,
nó giúp trẻ nhỏ phát triển đầy đủ về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm
mỹ ngay từ những bước chân đầu đời chập chững. Những kỹ năng mà trẻ được
tiếp thu qua chương trình chăm sóc giáo dục mầm non tại ngôi trường sẽ là nền
tảng cho việc học tập và thành công sau này của trẻ.
Ngày nay trong công tác giáo dục trẻ mầm non trò chơi đã được đưa vào
vận dụng trên phương diện phương pháp dạy học – phương pháp dạy học thông
qua trò chơi,... Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, khoa
học công nghệ đặc biệt là công nghệ điện tử, tin học,... làm xuất hiện một số trò
chơi hiện đại, trò chơi điện tử có tác dụng mạnh mẽ và trực tiếp đến nhu cầu vui
chơi của trẻ, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách của thế hệ trẻ

Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
cùng với đó là sự mất dần vai trò và vị thế của các trò chơi dân gian trong đời
sống trẻ thơ trong giai đoạn hiện nay.
Trò chơi dân gian (TCDG) phản ánh nét văn hoá cộng đồng của dân tộc,
khu vực hoặc vùng miền vì thế việc tổ chức cho các em học sinh nhỏ chơi các
TCDG là một trong những cách thức giáo dục, hình thành nét nhân cách mang
bản sắc văn hoá dân tộc cho thế hệ trẻ hiện nay. Thực hiện nhiệm vụ "giáo dục
truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm, niềm tự hào về
việc giữ gìn và phát huy truyền thống văn hoá dân tộc, ... tôn vinh bản sắc văn
hoá dân tộc.." ngày 17/11/2008 Thủ tướng chính phủ đã ra quyết định về ngày
văn hoá các dân tộc Việt Nam là ngày 19/ 04 hàng năm.
Thực tế, việc sử dụng các TCDG trong nhà trường chỉ được khai thác tập
trung với tư cách là một trong các phương pháp phát triển vận động cho trẻ nhỏ.
Năm học 2015 – 2016 tôi chọn đề tài: Thiết kế và tổ chức các trò chơi
học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn
5 - 6 tuổi và đã đạt giải C trong cuộc thi SKKN cấp thành phố. Phát huy những
kinh nghiệm đó trong năm học 2016 – 2017, tôi mạnh dạn nhân rộng việc ứng
dụng sáng kiến qua đề tài : Sưu tầm,thiết kế và tổ chức các trò chơi dân
gian , đồng dao nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ
mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi .
2. Mục đích của đề tài:
- Góp phần nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên mầm non trong
việc sưu tầm, thiết kế và tổ chức trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi tại trường mầm
non……… Quận Hai Bà Trưng.
- Đa dạng hóa các trò chơi trong các lĩnh vực phát triển và đặc biệt ứng
dụng các trò chơi dân gian vào việc hình thành các biểu tượng về thế giới động

vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
3.1. Khách thể nghiên cứu:
+ 43 trẻ 5 - 6 tuổi thuộc lớp mẫu giáo: A1 trường mầm non…… Quận
Hai Bà Trưng
3.2.Đối tượng nghiên cứu:
+ Các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành biểu tượng về thế giới
động vật ở trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi.
4. Phạm vi nghiên cứu.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
Căn cứ vào những kết quả đã đạt được khi thực hiện sáng kiến kinh
nghiệm “Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng
về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi ” trong năm học 2015 –
2016 , phát huy những kết quả đó trong năm học 2016 – 2017 tôi bảo lưu sáng
kiến kinh nghiệm và mở rộng phạm vi, nghiên cứu : “ Sưu tầm, thiết kế các
trò chơi mang tính dân gian, đồng dao nhằm hình thành biểu tượng về thế
giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi ” để trẻ dễ nhớ và có khả năng
ứng dụng phổ biến rộng rãi trong các hoạt động mang tính xã hội, nhằm hình
thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi ở trường
mầm non …..Quận Hai Bà Trưng.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC SƯU
TẦM, THIẾT KẾ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN, ĐỒNG DAO
NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT
TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 - 6 TUỔI
Muốn sưu tầm, thiết kế lại các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình
thành biểu tượng về TGĐV cho trẻ mẫu giáo đòi hỏi người giáo viên phải

nắm vững và hiểu rõ về trò chơi dân gian. Vì vậy tôi đã tự tìm hiểu và
nghiên cứu về trò chơi dân gian , đồng dao Việt Nam để có thể sưu tầm,
thiết kế lại cho các trò chơi dân gian, đồng dao phong phú đa dạng và phù
hợp với đặc điểm trẻ mầm non hơn.
1.1.

Trò chơi dân gian, đồng dao đối với sự phát triển của trẻ mẫu
giáo.
1.1.1.Khái niệm trò chơi dân gian :
Trò chơi thiếu nhi dân gian là hình thức vui chơi giải trí. Nó dùng những
phương tiện gợi cảm để mô tả lại đời sống tự nhiên và xã hội (mô tả việc làm,
mô phỏng cuộc sống người lớn) nhằm thoả mãn nhu cầu cá nhân hoặc tập thể.
Trò chơi trẻ em Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một thể
loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản
gieo vần một cách thoải mái, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại không
dứt, trong sáng, nhẹ nhàng mà hóm hỉnh, dễ nhớ, dễ thuộc. Trò chơi dân gian có
nhiều thể loại phù hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của nhiều đối tượng
người chơi như sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi trò lại có một quy luật


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
riêng, mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà không
thấy chán. Hơn nữa, các trò chơi dân gian Việt Nam thường giản tiện, không cầu
kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm,
chủ yếu lấy từ trong tự nhiên, thậm chí chỉ là cái gậy, hòn đá, hòn bi,…chúng có
thể nhặt trong vườn, dưới ruộng là có thể lập được một hội chơi.
Theo khoa học giáo dục học, nhân cách của con người là tổ hợp những
đặc điểm của cá nhân, nó được quy định hành vi xã hội và giá trị xã hội của con
người đó. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách là:

Vai trò của yếu tố di truyền bẩm sinh, yếu tố môi trường, yếu tố giáo dục và vai
trò của hoạt động cá nhân. Với cách hiểu đó thì việc tổ chức cho học sinh chơi
các trò chơi dân gian là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển
nhân cách trẻ.
1.1.2.Khái niệm đồng dao :
Đồng dao là thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em Việt Nam. Đồng
dao bao gồm nhiều loại: các bài hát, câu hát trẻ em, lời hát trong các trò chơi,
bài hát ru em... Thường gặp nhất là các bài đồng dao gắn liền với các trò chơi trẻ
em. Nói chung, đồng dao trong các trò chơi trẻ em ở các vùng miền đều khá
giống nhau ở nội dung, chỉ khác một vài tiếng địa phương.
Ngày nay, cùng với các trò chơi dân gian, đồng dao không còn phổ biến
như xưa.
Có thể xác định hệ thống đồng dao Việt Nam gồm năm bộ phận:
Đồng dao trẻ em hát
Đồng dao trẻ em hát-trẻ em chơi
Đồng dao hát ru
Đồng dao trẻ em đố vui
Ca dao cho trẻ em
Ranh giới giữa các thể loại trên chỉ là tương đối.
1.2.

Ý nghĩa của trò chơi dân gian đối với hoạt động nhận thức của trẻ
mẫu giáo
Trò chơi là món ăn không thể thiếu của trẻ em.
PGS.TS Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho
rằng:
“Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian
không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả một nền văn
hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ
nâng cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo

Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
léo mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Trẻ em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng
trống để chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm
quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi thuở trước - đang ngày càng
bị mai một và quên lãng, không chỉ ở các thành phố mà còn ở cả các vùng nông
thôn, nơi mà đang dần bị đô thị hóa mạnh mẽ. Vì thế giúp các em hiểu và tìm về
cội nguồn với những trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
Trò chơi dân gian là một sinh hoạt văn hóa do nhân dân sáng tạo trong quá
trình lao động, sản xuất và được lưu truyền tự nhiên, rộng rãi trong cộng đồng.
Những trò chơi dân gian đã đến với trẻ thơ một cách nhẹ nhàng theo kiểu
“vừa học, vừa chơi”, qua những bài đồng dao theo cách nói vần, và đồng dao đã
làm tốt chức năng biểu đạt ý, giáo dục nhận thức, bồi dưỡng tình cảm cho trẻ.
Qua các trò chơi cổ truyền của trẻ em, ta có thể rút ra được thế nào là những
trò chơi thích hợp với nhu cầu nguyện vọng và tâm lý của trẻ em, xét ở nhiều
phạm vi như: lời đồng dao, động tác chơi, qui trình tổ chức chơi, chủ định chơi,
các luật chơi.
Các trò chơi dân gian VN thường giảm tiện, không cầu kỳ, tốn kém nên có
thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy từ trong
tự nhiên, thậm chí chỉ là cái gậy, hòn đá, hòn bi chúng có thể nhặt trong vườn,
dưới ruộng là có thể lập được một hội chơi.
Trò chơi dân gian là một hoạt động có tác động mạnh mẽ đến trẻ em, nó là
phương tiện giáo dục nhân cách toàn diện cho trẻ mầm non. Trò chơi dân gian
cung cấp cho các em những kiến thức xã hội cần thiết cho cuộc sống của trẻ:
Tập mua bán, tập lao động, làm quen với các nghề nghiệp trong xã hội…
Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục trẻ em có thái độ đúng đắn trong
các mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên.

Trò chơi dân gian giúp cho trẻ phát triển trí tưởng tượng, cũng là phương tiện
phát triển ngôn ngữ có hiệu quả. Khi tham gia chơi, trẻ được ca hát, nhảy múa,
đối đáp… Qua đó, vốn từ của trẻ được phong phú, ngôn ngữ mạch lạc.
Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục thể chất cho trẻ một cách có hiệu
quả. Khi tham gia vào các trò chơi vận động dân gian, các vận động cơ bản của
trẻ được rèn luyện, nhờ đó mà trẻ trở nên nhanh nhẹn, kéo léo, hoạt bát trong
hoạt động.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
Trò chơi dân gian còn có ý nghĩa trong việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ.
Đặc biệt đối với trẻ em Việt Nam, trò chơi dân gian còn góp phần hình thành
nhân cách văn hóa mang bản sắc dân tộc Việt Nam.
1.3. Nghiên cứu về trò chơi và sử dụng trò chơi trong giáo dục mầm non.
1.3.1.Nghiên cứu trò chơi dân gian, đồng dao trong công tác giáo dục trẻ:
Cùng với xu thế phát triển của kinh tế xã hội, văn hoá và đặc biệt là sự tiến
bộ của khoa học kĩ thuật, trẻ nhỏ ngày nay còn được tiếp cận với những trò chơi
điện tử hiện đại. Ở những khu vực kinh tế phát triển, khu đô thị, thành phố các
trò chơi dân gian, đồng dao đang mất dần vị thế bởi sự thế chỗ của các trò chơi
điện tử. Một số các em học sinh có thể ngồi bên máy vi tính hàng giờ đồng hồ,
thậm chí nhiều giờ đồng hồ liền để chơi các trò chơi điện tử hiện đại. Trò chơi
dân gian, đồng dao và tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian có một ý
nghĩa hết sức quan trọng đối với việc hình thành và phát triển nhân cách con
người. TRò chơi dân gian, đồng dao trước hết thể hiện nét văn hoá dân tộc, phản
ánh đời sống sinh hoạt của một cộng đồng người trong lịch sử phát triển, hơn
nữa nó mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc.
Thực tế trò chơi dân gian tồn tại với nhiều tên gọi khác nhau nhưng trong hệ
thống phân loại thì mỗi loại trò chơi được phân biệt bởi những dấu hiệu đặc
trưng riêng, dựa trên cách tiếp cận khác nhau về phân loại trò chơi.

Từ trước đến nay việc nghiên cứu về trò chwoi dân gian, sử dụng trò chơi
dân gian đã thu hút các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu tuy nhiên chủ yếu chỉ
giới hạn trong lĩnh vực sưu tầm và giới thiệu. Tác giả Lê Thị Ninh với công trình
"Thử cải tiến một số trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo" theo hướng nghiên cứu
cải tiến cách thức tác động trong sử dụng một số trò chơi dân gian đối với trẻ
nhỏ kích thích hứng thú hoạt động ở trẻ.; ở khía cạnh tiếp cận văn hoá dân gian
tác giả Đỗ Thị Hoà đã mạnh dạn đưa ra một cách nhìn về vai trò của trò chơi dân
gian và việc bảo tồn loại hình trò chơi này trong giai đoạn hiện nay "Một vài
kiến nghị về việc bảo tồn các trò chơi dân gian trẻ em trong nhà trường hiện
nay", Tạp chí văn hoá dân gian, số 6, năm 2004).
1.3.2. Đặc điểm trò chơi dân gian của trẻ 5-6 tuổi
Trẻ em dưới ba tuổi chỉ chơi một mình, chúng chưa biết hợp tác khi chơi và
cũng không chịu tuân theo những quy tắc của trò chơi. Nhưng đến 5 tuổi chúng
bắt đầu có nhu cầu hợp tác và chịu sự phân công của nhóm bạn chơi. Từ đó trò
chơi bắt đầu mang tính cộng đồng. Những trò chơi dân gian tập cho trẻ biết tuân
theo những quy ước của cuộc chơi. Trẻ buộc phải chấp nhận sự “được” và
“thua”, chịu phạt khi bị thua, đồng thời chịu phục tùng những trẻ cầm đầu. Trẻ


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
nào vi phạm những quy ước đó thì bị coi là “ăn gian” và bị loại ra khỏi cuộc
chơi.
Nhiệm vụ của trò chơi dân gian ở trẻ 5 tuổi rất đa dạng, để giải quyết được
nhiệm vụ của trò chơi đòi hỏi trẻ phải dựa vào vốn kinh nghiệm về các sự vật,
hiện tượng trong cuộc sống, trẻ phải biết phân tích, biết tổng hợp, biết lien hệ
các sự vật hiện tượng để thực hiện trò chơi của mình. Các hành động chơi của
trẻ mẫu giáo 5 tuổi đòi hỏi phải có tính liên tục và tuần tự. Nhiều trò chơi đòi hỏi
phải suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện động tác chơi như chơi “ Ô ăn quan”, “Cờ
đi đường” … đây là cơ sở để phát triển tư duy logic cho trẻ.

Trẻ mẫu giáo 5 tuổi nắm được ngôn ngữ cảnh và ngôn ngữ mạch lạc, do vậy
trẻ rất thích những trò chơi kết hợp với những bài đồng dao. Trong trò chơi trẻ
vừa được hát, đọc những bài đồng dao mà chúng yêu thích và thưc hiện những
hành động chơi, do vậy trò chơi dân gian càng hấp dẫn với trẻ. Bên cạnh đó, do
vốn hiểu biết về môi trường xung quanh của trẻ ngày càng phong phú, nên trẻ
rất thích thú với những nguyên vật liệu chơi, thích tìm kiếm và dùng các vật liệu
khác nhau để làm đồ chơi phục vụ trò chơi của mình.
Mối quan hệ cô giáo và trẻ 5 tuổi trong trò chơi dân gian ngày càng gần gũi.
Cô giáo vừa như người bạn cùng chơi với trẻ vừa như người hướng dẫn trẻ chơi,
chính nhờ sự giúp đỡ của cô giáo mà trẻ có tự lựa chọn nguyên vật liệu để làm
đồ chơi, tự chọn trò chơi và có thể tự tổ chức các trò chơi dân gian mà mình yêu
thích.
2. THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG TRÒ CHƠI DÂN GIAN, ĐỒNG
DAO TRONG THIẾT KẾ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI NHẰM HÌNH
THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT TRONG HOẠT
ĐỘNG KHÁM PHÁ CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 -6 TUỔI
2.1.

Điều tra hiểu biết của trẻ về trò chơi dân gian, đồng dao của trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi:

*Khảo sát lớp A1 đầu năm
- Tổng số học sinh : 43. Số học sinh nam: 21 . Số học sinh nữ : 22
- Khi nhận trẻ vào lớp tôi đã tiến hành điều tra khả nẳng hiểu biết và một số tiêu
chí của trẻ về TCDG như sau :
TT

TIÊU CHÍ

Trẻ đạt

Tỷ lệ%

Trẻ CĐ Tỷ lệ %


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
1
2
3
4
5
6

Biết và chơi và nắm được kỹ năng
chơi một số TCDG
Trẻ yêu thích, tích cực, hứng thú
tham gia TCDG
Có ý thức tuân theo luật và biết chờ
đến lượt
Phối hợp tốt với bạn khi chơi
Thích thú với các hoạt động tập thể
Thuộc lời một số bài đống dao, lời ca
của các trò chơi

17

39%

26

61%

20

46%

23

54%

18

41%

25

59%

19
19
16

44%
44%
37%

24
24

27

56%
56%
63%

Nhận xét:
Trẻ mầm non đã được làm quen với nhiều môn học và các hoạt động
khác nhau. Nhưng đa phần các trò chơi dân gian, đồng dao chỉ sử dụng để cho
trẻ chơi trong các hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều, hoạt động lễ hội hoặc
được làm quen trong các buổi tham quan dã ngoại.
Các trò chơi dân gian, đồng dao trong khối lớp còn đơn điệu, quá ít và
lặp lại, không thu hút và tạo hứng thú cho trẻ.
Các trò chơi dân gian nhằm mục đích hình thành các biểu tượng về thế
giới động vật cho trẻ còn ít và đơn điệu.
Khả năng chú ý chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng tham gia nhưng
cũng dễ dàng bỏ cuộc.
Đặc điểm trẻ không đồng đều, đa phần trẻ còn nhút nhát, chưa tự tin trong
việc tham gia các hoạt động tập thể, khả năng tuân theo quy định và chờ đến
lượt còn hạn chế.
2.2. Thực trạng việc tổ chức trò chơi, trò chơi dân gian, đồng dao cho
trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi nhằm hình thành biểu tượng về thế giới
động vật tại nhà trường .
-Khảo sát giáo viên đầu năm học tại trường Mầm non .... Quận Hai Bà
+ Số GV tham gia khảo sát: 20 giáo viên.
+ Đào tạo chuẩn: 40%
+ Trên chuẩn 60%.
Đã có thâm niên công tác lâu, có chuyên môn sâu về MG, có nhiều kinh
nghiệm, sáng tạo, có nghệ thuật và phương pháp dạy hay trong chương trình CSGD trẻ mẫu giáo hiện hành, đạt giáo viên dạy giỏi các cấp.

Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
TT

1

2

3

4

5

6
7

8

TIÊU CHÍ
Số giáo viên đồng ý với ý kiến trò
chơi , trò chơi dân gian, đồng dao chỉ
để củng cố hệ thống hoá kiến thức
phát triển các giác quan gây hứng thú
học tập cho trẻ.
Số giáo viên đồng ý với ý kiến : Trò
chơi dân gian, đồng dao không chỉ là
là phương tiện hệ thống hoá kiến
thức phát triển trí tuệ, rèn kỹ năng, kỹ

xảo mà còn để dạy trẻ kiến thức mới.
Số giáo viên đồng ý với ý kiến : Tổ
chức dạy trẻ các trò chơi dân gian,
đồng dao góp phần nâng cao tính tập
thể, phát huy được ưu điểm các nhân
và góp phân nâng cao nhận thức cho
trẻ về TGĐV,truyền thống dân tộc.
Số giáo viên đồng ý với ý kiến : Tổ
chức trò chơi dân gian vào các ngày
hội, ngày lễ và hoạt động ngoài trời
là hợp lý nhất
Số giáo viên biết trên 10 trò chơi dân
gian nhằm hình thành biểu tượng về
TGĐV cho trẻ
Số giáo viên biết trên 10 bài đồng
dao nhằm hình thành biểu tượng về
TGĐV cho trẻ
Số giáo viên đồng ý với ý kiến trò
chơi dân gian, đồng dao nhằm hình
thành các biểu tượng về TGĐV hiện
có rất đa dạng không cần sưu tầm và
thiết kế thêm
Số giáo viên đồng ý với ý kiến trò
chơi dân gian, đồng dao nhằm hình
thành các biểu tượng về TGĐV hiện
có rất ít cần sưu tầm và thiết kế thêm

Đồng ý

Tỷ lệ%

Không
đồng ý

Tỷ lệ %

14

70%

6

30%

9

45%

11

55%

20

100%

0

0%

15

75%

5

25%

9

45%

11

55%

8

40%

12

60%

15

75%

5

25%

9

45%

11

55%


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
Với kinh nghiệm của một người giáo viên trực tiếp chăm
sóc và giáo dục trẻ tôi thấy rằng: Việc nghiên cứu tổ chức các trò chơi
dân gian, đồng dao dành cho trẻ mẫu giáo lớn để hình thành biểu tượng về thế
giới động vật còn chưa được chú trọng, hình thức nội dung chưa phong phú nhất
là ở các trường thành phố việc tiếp xúc với thế giới động vật còn hạn chế, chỉ
trong các vườn thú hay qua tranh ảnh. Việc tổ chức các trò chơi dân gian, đồng
dao nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật còn gặp một số hạn chế
như: Còn quá ít, cần nhiều người tham gia, cần một khoảng không gian rộng để
chơi, đặc biệt chưa làm nổi bật chủ đề, các trò chơi còn đơn điệu chưa phong
phú , hoặc nếu có thì còn mạng nặng tính hình thức , đồ dùng, đồ chơi còn chưa
mang tính ứng dụng cao. Chính điều này làm tôi trăn trở suy nghĩ
làm thế nào để khắc phục tình trạng trên và đã rút ra được một số
nguyên nhân sau:
Nguyên nhân chủ quan:
+ Giáo viên phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các trò chơi
dân gian. Giáo viên chưa khai thác hết nội dung trò chơi trong chương trình
chăm sóc giáo dục trẻ (chương trình giáo dục mầm non mới). Hiện nay, số

lượng của các bài đồng dao tuyển chọn trong chương trình giảng dạy cho trẻ
mầm non còn quá hạn chế. Việc sưu tầm và cải tiến các trò chơi dân gian nhằm
hình thành biểu tượng về thế giới động vật còn chưa phong phú.
+ Nhận thức của giáo viên về vai trò của trò chơi dân gian, đồng dao với
việc dạy trẻ đúng nhưng chưa nhận thức được rõ tầm quan trọng. 100% giáo
viên cho rằng trò chơi dân gian, học tập chỉ là phương tiện nhằm để tổ chức
các trò chơi mang tính tập thể, vận động và giải trí chứ không phải là phương
tiện để nâng cao nhận thức cho trẻ.
+Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh hoạt và
tính sáng tạo cao.
+ Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau. Có những trò
chơi vô cùng đơn giản nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi người
chơi phải tư duy trong quá trình chơi.
+Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn
ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích
hợp vào các hoạt động mà thôi.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
+ Giáo viên chưa thường xuyên đầu tư thiết kế, bổ sung các trò chơi
mới, phù hợp từng chủ đề nhằm phát huy khả năng sáng tạo, tích cực hoạt
động.
Nguyên nhân khách quan:
+ Các trò chơi giân dan, đồng dao chưa phong phú và còn nặng nề, chưa
tạo sự thu hút với trẻ.Còn có ít trò chơi dân gian dùng để khắn sâu biểu tượng
về thế giới động vật cho trẻ.
+ Nhiều trẻ em không còn chơi các trò chơi dân gian, đặc biệt là trẻ em
sống tại thành phố. Phụ huynh bận rộn với nhịp sống hiện đại, ít có thời gian
hướng dẫn các em làm quen với các trò chơi dân gian truyền thống, trẻ em

cũng bận rộn với việc học tập tại trường, ít có thời gian để vui chơi, giải trí.
+ Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh làm mất đi không gian
của trò chơi truyền thống. Môi trường chật hẹp, các mối quan hệ làng xóm và
không gian sinh hoạt chung không có cũng là một trong những cản trở.
+ Các trò chơi dân gian, đồng dao thường cần nhiều người cùng tham gia
đây cũng là một phần hạn chế.
Từ những kinh nghiệm đã tích luỹ, kết hợp với việc nghiên
cứu tài liệu, tập san, qua đài - báo, ti vi và qua thực tế giảng
dạy của hoạt động tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao
nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu
giáo lớn 5-6 tuổi tôi đã sử dụng một số biện pháp sau.
3. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH VIỆC THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC
TRÒ CHƠI DÂN GIAN, ĐỒNG DAO NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU
TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 -6
TUỔI
3.1.BIỆN PHÁP 1: Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế giới động vật
( Đây là một trong những biện pháp tôi đã sử dụng khi thực hiện SKKN “Thiết
kế tổ chức trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật
trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi” trong năm học 2015
-2016 và vẫn tiếp tục thực hiện trong năm học 2016 -2017)
3.1.1Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế giới động vật
3.1.1.1. Sử dụng công nghệ thông tin:
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, sự phát triển của hệ thống
mạng cùng với những tiện ích, ứng dụng phong phú đã tạo nên một cuộc cách
mạng trong mọi người, mọi ngành và đặc biệt là giáo dục.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
Trong việc giáo dục, truyền đạt kiết thức cho trẻ về thế giới động vật không

phải con vật nào cũng có sẵn để trẻ được trực tiếp tri giác, nhất là với hoạt động
khám phá khoa học như tìm hiểu động vật sống dưới biển, trong rừng, côn trùng
…. , hay chúng ta không thể có thời gian để chứng kiến những hiện tượng trong
tự nhiên xảy ra như tìm hiểu về cách sinh sản của một số loại vật nuôi, quá trình
phát triển của chúng…chính vì vậy để trẻ được tìm hiểu thế giới xung quanh
một cách bao quát nhất thì ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết học là một
việc cần thiết.
Được ưu thế là một giáo viên có khả năng sử dụng công nghệ thông tin khá
thành thạo tôi rất quan tâm và thường xuyên sử dụng công nghệ thông tin như
các bài power point, các băng hình về đời sống động vật, các trò chơi vào các
tiết học. Tôi nhận thấy khi sử dụng công nghệ thông tin vào các tiết khám phá
khoa học trẻ tỏ ra rất hào hứng, thích thú và cũng giúp trẻ nhận biết về thế giới
động vật một cách hữu hiệu hơn.
Địa chỉ các trang mạng để sưu tầm băng hình
/> /> />%9Bi+mu%C3%B4n+lo%C3%A0i
/>%9Bi+c%C3%B4n+tr%C3%B9ng
3.1.1.2.Trang trí môi trường lớp :
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú
ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm với thế giới động vật trong lớp học rất
cần thiết để thực hiện mục tiêu cần đạt cuối độ tuổi cho trẻ.
Các hình ảnh dùng để tạo môi trường thường sử dụng các sản phẩm của trẻ


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi

Bên cạnh đó trong khi xây dựng môi trường lớp tôi cũng chú trọng vào
việc sử dụng các chất liệu dân gian, cho trẻ tiếp xúc với các nguyên liệu dân
gian, vật liệu chơi tự nhiên.

Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi

3.2.2.Kết hợp với phụ huynh học sinh để tăng vốn hiểu biết của trẻ về thế giới
động vật và các trò chơi dân gian, đồng dao:
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non để có sự
giáo dục toàn bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết
tôi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải
quyết khó khăn của phụ huynh vì thế ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu
thêm về các hoạt động của trẻ trong trường mầm non trường tôi đã tổ chức họp
phụ huynh và tuyên truyền đến các bậc phụ huynh. Thường xuyên trao đổi về
tình hình sức khoẻ của trẻ, tình hình học tập của trẻ. Đặc biệt qua các buổi đón
trả trẻ tôi đã trao đổi với các bậc phụ huynh về tình hình học tập của trẻ ở lớp, về
các mục tiêu cần đạt đối với sự hiểu biết của trẻ về thế giới động vật giúp phụ
huynh nắm rõ từ đó có thể tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm ở nhà, củng cố
thêm kiến thức.
Ví dụ: Tôi trao đổi nội dung nhờ phụ huynh cho trẻ có điều kiện quan sát, tìm
hiểu đặc điểm riêng, thức ăn và chăm sóc các con vật nuôi trong gia đình trẻ hặc
người thân ( Bể cá cảnh, mèo, chó, chim …). Cho trẻ đi tham quan công viên
Thủ Lệ, để trẻ được quan sát các con vật sống trong rừng, trò chuyện giới thiệu
cho trẻ biết tên gọi, thức ăn, môi trường sống …Gợi ý giúp gia đình hướng dẫn
trẻ làm quen giúp trẻ tiếp cận với thế giới động vật một cách trực quan. Trăm
nghe không bằng một thấy nên phụ huynh cùng giáo viên có thể tổ chức cho trẻ
đi thăm quan thực tế …chắc chắn nó sẽ để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng trẻ.
Từ đó giúp trẻ có vốn hiểu biết và trẻ nhớ hơn, hiểu và kích thích trẻ ham học

hỏi trong giờ khám phá trên lớp.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi

Trao đổi với phụ hunh học sinh về chương trình học, nội dung các chỉ số
cần đạt trong tháng
Bên cạnh đó tôi còn nhờ các vị phụ huynh học sinh phối hợp với giáo
viên lớp dạy trẻ các bài đồng dao, các bài vè để hỗ trợ các giáo viên trong việc
chuẩn bị cho trẻ làm quen với các trò chơi dân gian, trò chơi có sử dụng đồng
dao
Hoặc: Để trẻ có cơ hội tiếp xúc với các trò chơi dân gian và các loại hình văn
hóa dân tộc truyền thống, tôi đề nghị phụ huynh cho trẻ đi tham quan Bảo tàng
văn hóa các dân tộc Việt, đi chơi tại khu phố đi bộ. Trong những lần đó trẻ được
tìm hiểu về nền văn hóa dân tộc và chơi các trò chơi dân gian.


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi

3.2.BIỆN PHÁP 2: Lựa chọn trò chơi dân gian, đồng dao cho trẻ mẫu
giáo


Sưu tầm,hiết kế và tổ chức các trò chơi dân gian, đồng dao nhằm hình thành
biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ 5-6 tuổi
Các trò chơi dân gian, đồng dao của Việt Nam rất phong phú và đa
dạng về chủ đề cũng như lứa tuổi vì vậy đòi hỏi trước khi thực hiện việc sưu
tầm, thiết kế các trò chơi giân dan, đồng dao người giáo viên cần xác định rõ

các tiêu chí cụ thể cho việc chọn lựa, nắm vững vai trò của giáo viên cũng như
cách tổ chức trò chơi dân gian, đồng dao cho trẻ mầm non.

3.2.1:Xác định các tiêu chí lựa chọn trò chơi dân gian, đồng dao cho trẻ
mẫu giáo:
Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa chết trương
Ba vương ngũ đế...”
Khi nghe những câu đồng dao trên, hầu hết trong chúng ta ai cũng hồi
tưởng về một thời ấu thơ rất hồn nhiên và ngây thơ. Tuy nhiên ngày nay, cùng
với sự phát triển hối hả của cuộc sống, liệu thế hệ trẻ thơ có được hát và chơi
những trò chơi dân gian, đồng dao hay không ? chúng có được sống với chính
sự hồn nhiên vốn có của mình ? Điều đó đã khiến những bậc làm cha làm mẹ và
đặc biệt là đội ngũ cán bộ đang thực hiện công tác giáo dục Mầm non phải quan
tâm.