Giáo án bài 10 lịch sử 10 cơ bản

Họ và tên : Phan Thị Thanh Thủy
Lớp : K40A Sư phạm Lịch sư
Mã SV : 145D1402180059
SBD : 086 – Phòng C 1.1
CHƯƠNG VI. TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI
BÀI 10: THỜI KỲ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ
PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU (Từ thế kỷ V đến thế kỷ XIV)
I .MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau bài học học sinh có khả năng:
1. Về kiến thức
- Trình bày được quá trình hình thành xã hội phong kiến và quan hệ sản xuất
phong kiến ở Tây Âu.
- Nêu được khái niệm “lãnh địa phong kiến” và đời sống kinh tế - chính trị
trong lãnh địa.
- Giải thích được nguyên nhân ra đời và đánh giá vai trò của các thành thị
trung đại.
- So sánh được sư khác nhau giữa kinh tế lãnh địa phong kiến và kinh tế
thành thị trung đại.
2. Về kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm, lập bảng so sánh, kỹ năng tư duy, phân
tích đánh giá.
- Quan sát bản đồ xác định dược vị trí của các quốc gia phong kiến châu Âu.
3. Về thái độ
- Giáo dục cho HS thấy rõ bản chất của giai cấp bóc lột, cuộc sống khổ cưc
và tinh thần lao động của quần chúng nhân dân lao động.
- Giúp học sinh thấy rõ sư phát triển đi lên hợp quy luật phát tiển của lịch sư
loài người từ chế độ chiếm hữu nô lệ sang chế độ phong kiến.
II. TÀI LIỆU THAM KHẢO


- Hướng dẫn sư dụng kênh hình trong sách giáo khoa lịch sư lớp 10 – Nhà

xuất bản giáo dục Việt Nam (trang 21).
- Lịch sư thế giới Trung đại – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam (từ trang 1137).
III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu Lịch sư lớp 10
- Chuẩn bị phương tiện ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
2. Chuẩn bị của học sinh
- Đọc trước bài mới : Thời kì hình thành và phát triển của chê độ phong kiến
Tây Âu ( từ thế kỉ V – thế kỉ XIV).
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1.Giới thiệu bài mới 2’

2.Tổ chức hoạt động dạy học trên lớp
Thời
gian

Hoạt động của GV và HS

10 phút Hoạt động 1: Tìm hiểu sự hình thành
các vương quốc phong kiến Tây Âu.
- GV cho HS quan sát bản đồ châu Âu
phong kiến để giới thiệu địa phận của lãnh
thổ của đế quốc Roma và lãnh địa của
người Giéc-man (Phụ lục 1). Gợi lại cho
HS nhớ lại những kiến thức cơ bản của xã
hội cổ đại phương Tây nhất là sư bành
trướng và lớn mạnh của đế quốc Roma.
- GV đặt câu hỏi: Nêu những biểu hiện

Kiến thức trọng tâm

1.Sự hình thành các vương quốc
phong kiến ở Tây Âu


khủng hoảng của đế quốc Rô-ma thế kỉ III?
- HS trả lời câu hỏi:
- GV nhận xét, chốt ý:
Từ thế kỉ III, đế quốc Roma lâm vào
khủng hoảng, hình thức bóc lột chiếm hữu
nô lệ không còn phù hợp, nhiều cuộc đấu
tranh của nô lệ diễn ra, sản xuất sút kém,
xã hội rối ren.

- Thế kỷ III, đế quốc Rô-ma lâm vào
khủng hoảng, nô lệ nổi dậy đấu
tranh, sản xuất sút kém, xã hội rối
ren.

-GV đặt câu hỏi : Điều đó đã dẫn đến hệ
quả gì?
- HS trả lời:
- GV nhận xét, bổ sung, chốt ý:
+ Thế kỉ V đế quốc Roma bị người Giécman từ phương Bắc xuống xâm chiếm,
không ngăn chặn nổi sư xâm nhập ấy, các
hoàng đế Roma buộc phải cho các liên
minh bộ lạc Giéc-man di cư ồ ạt vào lãnh
thổ đế quốc Roma, từ đó lần lượt hình
thành các quốc gia của người Giéc-man.
GV cho HS quan sát Lược đồ quá trình
xâm lược của người Giéc-man(Phụ lục 2).

+ Năm 476, đế quốc Roma bị giệt vong,
chế độ chiếm nô kết thúc ở khu vưc Địa
Trung Hải, thời đại phong kiến bắt đầu ở
châu Âu.
- GV yêu cầu HS đọc mục I –SGK trang
56 và đặt câu hỏi: Khi tràn vào lãnh thổ
Roma, người Giéc-man đã làm gì?
- GV: nhận xét và kết luận.

- Cuối thế kỷ V, đế quốc Rô-ma bị
người Giéc-man xâm chiếm.
- Năm 476 đế quốc Rô ma bị diệt
vong, chế độ chiếm nô kết thúc, thời
đại phong kiến bắt đầu ở châu Âu.


+ Về chính trị:
. Người Giéc-man đã thủ tiêu bộ máy nhà
nước cũ, thành lập nên nhiều vương quốc
mới của họ như vương quốc Ăng-glô Xắcxông, vương quốc Phơ-răng, vương quốc
Tây Gốt, Đông Gốt... ( Phụ lục 3).
. Các thủ lĩnh bộ lạc quý tộc Giéc-man tư
xưng vương, phong tước vị như công tước,
bá tước, nam tước, tạo nên hệ thống đẳng
cấp quí tộc vũ sĩ ( Phụ lục 4).
+ Về kinh tế:

- Những việc làm của người Giécman khi vào lãnh thổ Rô-ma:
+ Chính trị:
. Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ,

thành lập nên nhiều vương quốc
mới.
. Tư xưng vua, phong các tước vị.

+ Kinh tế :

Người Giéc man còn chiếm ruộng đất của
Chiếm ruộng đất của chủ nô Rô-ma
chủ nô Rô-ma cũ rồi đem chia cho nhau
trong đó các tướng lĩnh quân sư và các quí cũ rồi chia cho nhau.
tộc được phần nhiều hơn.
+ Tôn giáo:
Người Giéc-man cũng từ bỏ các tôn giáo
+ Tôn giáo:
nguyên thủy của mình và tiếp thu Ki - tô
giáo, xây dưng nhà thờ , cố gắng chiếm đất Từ bỏ các tôn giáo nguyên thủy của
mình và tiếp thu Ki-tô giáo.
của dân, nhà vua phong tặng đất đai theo
tước vị cho các quý tộc và nhà thờ.
+ Về xã hội:
. Hình thành tầng lớp quý tộc tăng lữ và
quý tộc vũ sĩ, họ trở nên giàu có và trở
thành các lãnh chúa phong kiến.
. Nô lệ và nông dân biến thành nông nô,
phụ thuộc vào lãnh chúa.
 Quan hệ sản xuất phong kiến ở châu
Âu được hình thành ( Phụ lục 5).

+ Xã hội:
. Hình thành tầng lớp quý tộc tăng

lữ cùng với quý tộc vũ sĩ và quan lại
trở thành các lãnh chúa phong kiến.
. Nông dân và nô lệ trở thành nông
nô.


 Quan hệ sản xuất phong kiến
được hình thành.
15 phút Hoạt động 2: Tìm hiểu về xã hội phong
kiến Tây Âu
- GV: Đến giữa thế kỉ IX phần lớn đất đai
đã được các quí tộc và nhà thờ chia nhau
chiếm đoạt xong, những vùng đất đai rộng
lớn đó đã nhanh chóng bị họ biến thành
khu đất của mình gọi là lãnh địa phong
kiến. Lãnh địa phong kiến là đơn vị chính
trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phong
kiến phân quyền ở Tây Âu.

2. Xã hội phong kiến Tây Âu
a, Lãnh địa phong kiến
-Giữa thế kỉ IX, phần lớn đất đại
được quý tộc và nhà thờ chia xong
trở thành những lãnh địa phong
kiến.
- Đứng đầu lãnh địa là lãnh chúa.

Mỗi lãnh chúa đều có lãnh địa riêng.
- GV yêu cầu HS đọc phần chữ nhỏ mục 2
– SGK trang 56 kết hợp với quan sát hình

ảnh về lãnh địa phong kiến ( Phụ lục 6) và
đặt câu hỏi: Em hãy miêu tả lãnh địa phong
kiến?
- HS trả lời:
- GV: Nhận xét, bổ sung, kết luận :
+ Lãnh địa là một khu đất rộng bao gồm
đất của lãnh chúa và đất khẩu phần.
+Trong khu đất của lãnh chúa có những
lâu đài, dinh thư, nhà thờ, nhà kho, chuồng
trại... có hào sâu, tường cao, tạo thành
những pháo đài kiên cố.
+Đất khẩu phần ở xung quanh pháo đài
được các lãnh chúa giao cho nông nô cày
cấy và thu tô thuế.

- Lãnh địa là một khu đất rộng bao
gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu
phần.


- GV chia lớp thành 4 nhóm, giao nhiệm
vụ cho từng nhóm yêu cầu thảo luận trong
2 phút
+ Nhóm 1: Tìm hiểu về đặc trưng kinh
tế của lãnh địa?
+ Nhóm 2: Tìm hiểu về đời sống chính
trị của các lãnh địa?
+ Nhóm 3 : Tìm hiểu về cuộc sống của
nông nô trong các lãnh địa?
+ Nhóm 4: Tìm hiểu về cuộc sống của

các lãnh chúa trong lãnh địa?
- HS đại diện từng nhóm lên trình bày sau
2 phút thảo luận.
- GV: nhận xét và bổ sung:
+ Đặc trưng kinh tế của lãnh địa:
. Kĩ thuật sản xuất tiến bộ đáng kể
. Mọi sản phẩm đều do nông nô sản xuất,
chỉ mua muối và sắt, ngoài ra không có sư
trao đổi buôn bán với bên ngoài.

b. Đặc trưng kinh tế của lãnh địa
- Kĩ thuật sản xuất tiến bộ
- Lãnh địa là một cơ sở kinh tế đóng
kín mang tính chất tư nhiên tư cấp
tư túc.

 Lãnh địa là một cơ sở kinh tế đóng
kín, mang tính chất tư nhiên, tư cấp,
tư túc.
+ Đời sống chính trị trong lãnh địa:
. Mỗi lãnh địa là một đơn vị chính trị độc
lập. Lãnh chúa được coi là ông vua con, có
quân đội, tòa án, pháp luật riêng, chế độ
thuế khóa riêng, tiền tệ riêng...
. Lãnh chúa còn có thể buộc nhà vua ban

c. Đời sống chính trị trong lãnh
địa
- Lãnh địa là một đơn vị chính trị
độc lập có quân đội, tòa án, luật

pháp, thuế khóa, tiền tệ riêng...


cho mình quyền miễn trừ không can thiệp
vào lãnh địa của mình.
 Biểu hiện của chế độ phong kiến
phân quyền ở Tây Âu thời trung đại.
+ Đời sống của nông nô:
. Nông nô là lưc lượng lao động chính
trong các lãnh địa bị gắn chặt và phụ thuộc d. Đời sống của nông nô
vào lãnh chúa. Nếu bỏ trốn sẽ bị trừng phạt
-Nông nô là lưc lượng lao động
rất nặng.
chính, bị lệ thuộc vào lãnh chúa.
. Họ nhận ruộng đất về cày cấy và phải nộp
- Nông nô nhận ruộng của lãnh chúa
tô nặng, ngoài ra họ còn phải nộp nhiều thứ
để cày cấy và phải nộp tô thuê cho
thuế khác. Song họ vẫn được tư do trong
lãnh chúa.
sản xuất, có gia đình riêng, có nông cụ và
gia súc.
+ Cuộc sống của lãnh chúa:
Lãnh chúa có cuộc sống, xa hoa, sung
sướng dưa trên sư bóc lột tô thuế và sức
lao động của nông nô, họ đối xư với nông
nô hết sức tàn nhẫn.
 Nông nô nổi dậy đấu tranh, điển
hình là cuộc khởi nghĩa Giắc-cơ-ri ở
Pháp 1358 và Oát Tay-lo ở Anh

1381.
10 phút Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự xuất hiện
các thành thị trung đại

e. Cuộc sống của lãnh chúa
- Lãnh chúa sống nhàn rỗi, xa hoa,
sung sướng dưa trên sư bóc lột tô
thuế và sức lao động của nông nô.
=> Nông nô đã nổi dậy đấu tranh

3. Sự xuất hiện của thành thị
trung đại

- GV: Yêu cầu HS đọc mục 3 – SGK trang a. Nguyên nhân ra đời của các
58 và đặt câu hỏi : Em hãy cho biết nguyên thành thị trung đại
nhân ra đời của các thành thị trung đại?


- HS trả lời:
- GV nhận xét và bổ sung:

-Thế kỉ XI, xuất hiện tiền đề của nền
kinh tế hàng hóa.

+ Từ thế kỷ XI ở Tây Âu đã xuất hiện
những tiền đề của nền kinh tế hàng hóa, thị - Thị trường buôn bán tư do.
trường được mở rộng không bị đóng kín
- Thủ công nghiệp được chuyên
trong lãnh địa.Thủ công nghiệp diễn ra quá
môn hóa

trình chuyên môn hóa mạnh mẽ.
- Thư thủ công sống bằng việc trao
+ Đó là điều kiện thuận lợi cho sản xuất,
đổi sản phẩm, họ đến ngã ba đường,
trao đổi buôn bán phát triển, thợ thủ công
bến sông,....lập xưởng sản xuất và
rời khỏi lãnh địa đến các ngã ba đường,
trao đổi sản phẩm
bến sông nơi có đông người qua lại lập
xưởng sản xuất và buôn bán
=> Thành thị trung đại ra đời.
 Các thành thị ra đời.

b. Hoạt động của thành thị

-GV đặt câu hỏi : Hoạt động của thành thị
trung đại như thế nào ?

- Cư dân chủ yếu là thợ thủ công và
thương nhân.

+ Cư dân chủ yếu của thành thị là thợ thủ
công và thương nhân.

- Hình thức : phường hội, thương
hội , đặt ra phường quy.

+ Họ tập hợp lại với nhau trong các tổ
chức gọi là phường hội hay thương hội và
đặt ra những quy chế riêng gọi là phường

quy nhằm giữ độc quyền sản xuất và tiêu
thụ sản phẩm của mình, đấu tranh chống áp
bức sách nhiễu của các lãnh chúa.
- GV giới thiệu hình 26 - "Hội chợ ở Đức",
đây là bức tranh thể hiện cảnh mua bán tại
hội chợ ở Đức phản ánh sư phát triển của
thương nghiệp của Tây Âu thời phong
kiến.


- GV đặt câu hỏi: Nêu vai trò của các
thành thị trung đại?
- HS trả lời câu hỏi:
- GV nhận xét và bổ sung: Sư phát triển
của các ngành thủ công đã phá vỡ nền kinh
tế tư nhiên, tư cấp tư túc, tạo điều kiện cho
kinh tế hàng hóa phát triển, góp phần tích
cưc xóa bỏ chế độ phân quyền. Đặc biệt
mang lại không khí tư do, mở mang tri
thức.

c. Vai trò của các thành thị trung
đại
- Tạo điều kiện cho nền kinh tế hàng
hóa phát triển.
-Góp phần xóa bỏ chế độ phong
kiến phân quyền.
- Mang không khí tư do và mở mang
tri thức cho mọi người.

3. Sơ kết bài học 3’
Khoanh tròn vào đáp án đúng (A, B, C, D)
1. Đế quốc Roma bị diệt vong khi nào ?
A. 576
C. 647
B. 476
D. 756
2. Lưc lượng sản xuất chính trong lãnh địa phong kiến là
A. Nông dân
B. Nô lệ
C. Nông nô
D. Công nhân
3. Nền kinh tế của lãnh địa phong kiến là


A. Thị trường tư do.
B. Nền kinh tế hàng hóa đơn giản.
C. Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần.
D. Nền kinh tế tự nhiên, đóng kín.
4. Nền kinh tế chính trong thành thị trung đại là
A. Công nghiệp, thương nghiệp
B.Thương nghiệp, nông nghiệp
C. Công nghiệp, nông nghiệp
D.Thủ công nghiệp, thương nghiệp
5. Người Giéc-man đã làm gì sau khi tràn vào đế quốc Roma? ý nào không
đúng trong các ý sau:
A. Thủ tiêu bộ máy nhà nước Roma
B. Chiếm đất của chủ nô cũ chia cho quý tộc và tướng lĩnh
C. Tư phong các tước vị
D. Tiếp thu Hindu giáo

6. Đơn vị kinh tế – chính trị cơ bản trong xã hội phong kiến Tây Âu là
A. Thành thị trung đại
B. Lãnh địa phong kiến.
C. Công xã nông thôn.
D. Phường hội, thương hội.
Điền vào ô trống:
1.Các lãnh chúa có quyền cai trị lãnh địa của mình như.....( một ông vua).
2. Chế độ chính trị của các quốc gia phong kiến Tây Âu là chế độ....( phong
kiến phân quyền).


3. Thành thị trung đại tạo điều kiện phát triển cho nền kinh tế....( hàng hóa
giản đơn).
4. Các tướng lĩnh và quý tộc người Giéc-man chiếm ruộng đất chủ nô cũ
hình thành nên tầng lớp...( quý tộc vũ sĩ).

Phụ lục :
Phụ lục 1

Phụ lục 3

Phụ lục 6


Phụ lục 4

Phụ lục 7

Quý tộc vũ sĩ

Quý tộc tăng lữ

Vua

Giáo hoàng

Công tước

Tổng giám mục

Hầu tước

Giám mục

Bá tước

Hội đồng Hồng Y

Tức tước

Nam tước

Linh mục

Phó tế

Kị sĩ

Hệ thống đảng cấp quý tộc vũ sĩ và quý tộc tăng lữ

Phụ lục 5