Đánh giá tình hình nuôi cá chép nội trong môi trường ruộng lúa tại xã Hiệp Hòa huyện Vũ Thư tỉnh Thái Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH HÀ

tài:
NG
RU NG LÚA T I XÃ HI P HÒA HUY

- T NH THÁI BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI
H
o: Chính quy
Chuyên ngành: Nuôi tr ng th y s n
Khoa
Khóa h c: 2011 2015

Thái Nguyên -

2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH HÀ
tài:
NG

RU NG LÚA T I XÃ HI P HÒA HUY

- T NH THÁI BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI
H
o: Chính quy
Chuyên ngành: Nuôi tr ng th y s n
L p: K43 - NTTS
Khóa h c: 2011 2015
Gi
Khoa CNTY -

ng d

Thái Nguyên -

2015

IH C


i

L IC
V

t g n li n v i th c

ti

quý

ng g n li n v i xã h

i h c Nông Lâm Thái Nguyên

ch

c t p t t nghi

i

sinh viên ti p c n và làm quen v i công vi c s làm sau khi ra
c v n d ng nh ng ki n th

ki n th c và k
cs

c vào th c ti n. T

n thân.
ng ý và t

u ki n c a Ban giám hi

ch nhi m

ng, Ban

n hành th c hi n khoá lu n t t

nghi p: "

ng ru ng lúa

t i xã Hi p Hòa huy

nh Thái Bình".

u tiên tôi th c hi n m t khoa lu n. Vì v y, khoá lu n không
th tránh kh i nh ng thi u sót, tôi r t mong nh
quý th y, cô giáo, các b

khoá lu n c

Tôi xin trân tr ng g i l i c
nhi m

c s góp ý và phê bình t
c hoàn thi

i Ban giám hi

c bi t c

ng, Ban ch

t

c a th y giáo

- gi ng viên khoa CNTY

n

t cho tôi nh ng ki n th c b ích trong su t quá trình th c hi n khoá lu n.
c bày t lòng bi
huy

o xã Hi p Hòa,

nh Thái Bình và toàn th
c Hi

om

u ki n t t nh t giúp tôi hoàn thành

khóa lu n t t nghi p.
Tôi xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày 1 tháng 6
Sinh viên

Nguy n Th Hà


ii

DANH M C CÁC B NG
Trang

B ng 2.1: M i quan h gi a chi

và ngày tu i c a cá chép........... 8

B ng 4.1: K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 31
B ng 4.2: Chi u dài thân c a cá chép n i ....................................................... 33
B ng 4.3: Chi u cao c a cá chép n i (n = 40 con/lô thí nghi
B ng 4.4: Kh
B ng 4.5: T

: mm)......34

ng c a cá chép n i qua các k cân ................................... 36
ng c a cá chép n i................................................ 38

B ng 4.6: T l s ng c a cá chép n i ............................................................. 39
B ng 4.7:

ng c a nhi

trong, pH c

n kh

ng c a cá chép n i............................................................................. 40
B ng 4.8: Hi u qu

i...................................................... 42

B ng 4.9: So sánh hi u qu kinh t c a cây lúa v i mô hình nuôi ghép

lúa-cá .................................................................................................... 44


iii

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1: Cá chép (Cyprinus carpio)................................................................ 5
Hình 2.2:

ng c

ng oxy hòa tan lên s c kh e cá. Theo

Swingle (1969) d n b i Boyd (1990). ............................................ 12
Hình 2.3 :

ng c

is

c Phú, 2006)... 13

....................................................................................... 23
Hình 4.1:Bi

t

ng chi u dài thân c a cá chép n i ............. 33

Hình 4.2 : Bi

t

ng chi u cao c a cá chép n i .................. 35

Hình 4.3: Bi

t

ng kh

Hình 4.4: Bi

ng c a cá chép n i ................. 37

so sánh chi phí, doanh thu và l i nhu n gi a cây lúa và mô

hình nuôi k t h p lúa cá............................................................... 45


iv

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

SNN & PTNT

: S nông ngi p và phát tri n nông thôn

STTL

: Sinh
ng tuy

i
i

2

TB

: Trung bình

KL

: Kh

ng
ng
tính

NTTS

: Nuôi tr ng th y s n

TN

: Thí nghi m

v

M CL C
Trang
L IC

................................................................................................. i

DANH M C CÁC B NG.............................................................................. ii
DANH M C CÁC HÌNH................................................................................iii
DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T................................................ iv

M C L C....................................................................................................... v
Ph n 1. M
tv

U ............................................................................................ 1
................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c

tài................................................................... 2

tài....................................................................................... 2
c ............................................................................ 2
c ti n ............................................................................ 2

Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
khoa h c........................................................................................... 4
2.1.1. Nh
2.1.2. V

m chung c a cá chép n i ................................................. 4
ng nuôi cá chép n i..................................................... 11

2.2. Tình hình nghiên c u cá chép n i trong n

c và trên th gi i ................ 14

2.2.1. Tình hình nghiên c u cá chép n i trên th gi i ................................... 14
2.2.2. Tình hình nghiên c u cá Chép n i trong

c .................................... 16

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 20
ng nghiên c u............................................................................ 20
3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 20
3.2. Th

m nghiên c u............................................................ 20

3.2.1. Th i gian ............................................................................................... 20


vi

m th c hi

tài ...................................................................... 20

3.3 N i dung nghiên c u ................................................................................. 20
u và các ch tiêu theo dõi .................................... 20
trí thí nghi m.............................................................. 20
tiêu ........................................................ 21
3.4.3. Các công th c tính ................................................................................ 24
lý s li u..................................................................... 25
Ph n 4. K T QU

C .................................................................. 26

4.1 Công tác ph c v s n xu t ........................................................................ 26
4.1.1. N i dung công tác ph c v s n xu t ..................................................... 26
4.1.2. Bi n pháp th c hi n .............................................................................. 26
4.1.3. K t qu ph c v s n xu t ...................................................................... 27
4.1.4. Ch

u tr b nh ................................................................... 31

4.1.5. K t lu n và bài h c kinh nghi m .......................................................... 32
4.2. K t qu nghiên c

................................................................. 32

c các chi
4.2.2. Kh

a cá chép n i.............................................. 32

ng c a cá chép n i qua các k cân.......................................... 36

4.1.3. T

ng c a cá chép n i ...................................................... 38

4.2.4. T l s ng c a cá chép n i .................................................................... 39
4.2.5.

ng c a các y u t

n kh

ng c a cá

chép n i ........................................................................................................... 40
4.2.6. Tình hình m c b nh c a cá chép n i và k t qu phòng tr b nh........... 42
4.2.7. Hi u qu
Ph n 5. K T LU

i ............................................................ 42
NGH ............................................................. 47

5.1. K t lu n .................................................................................................... 47
ngh ..................................................................................................... 48
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 49


1

Ph n 1
M

U

tv
Hi
k

i k công nghi p hóa hi
y m nh phát tri n n n kinh t

i hóa, th i

c bi t là phát tri n nhanh n n kinh t

khu v

i

m t chi

c phát tri

n, k t h p v i vi c khai thác s d ng các d ng

tài nguyên có hi u qu

m c di n tích m

Vi

ng b bi

ngòi, ao h t

c.
m phá, h th ng sông

c xe

ng d i l a u

c Vi

n trên

i s ng c a hàng tri u
i s c ép c a vi c phát tri
n tích ao h

, công nghi p, dân sinh thì
gi m vì nh ng nguyên nhân do con

i gây ra. H th ng ao h
d

h i có

khai thác quá m c ho c chuy n sang s

i hình th c khác: nông nghi p, công nghi p, xây d ng nhi u tòa nhà

cao t ng, các khu công nghi p m c lên xâm l n di n tích nuôi tr ng th y s n.
M c dù v

h y s

ngu n th c ph

p m
i,

m b o an ninh

th c ph m cho nh ng h nuôi quy mô nh
th protein c

i Vi t Nam. S

ng 10% và góp ph
c

ng l n

ng tiêu
ng nuôi tr ng thu s

cho thu nh p t ngu n xu t kh u c a

c (B Thu s n, 2007).
V i ngh

c ng t, cá Chép là loài cá truy n th ng có kh

ng ch u b nh t t và thích nghi v
th

ng và phát tri n t t trong các ao, h

hình nuôi ghép lúa
tích ru

u ki n khí h u r t cao, có
c bi t là trong mô

cá, t i xã Hi p Hòa là m t xã thu n nông nghi p, có di n
ng, ngu

cd

u mô hình nuôi


2

ghép lúa

cá mang l i hi u qu kinh t cao.

c nhi u s n ph m, t n d

di n tích ru ng

c di n tích m

nhi

c, gi m b t r t

p cho các h

.

Xu t phát t nhu c u th c ti n cùng v i lòng mong mu n góp ph n trí tu
nh bé c a mình nh m phát tri n ngành nuôi tr ng th y s n t
ti n hành nghiên c

tài:

i trong môi

ng ru ng lúa t i xã Hi p Hòa, huy
1.2. M c tiêu và yêu c u c
-

tài

c kh

n c a cá chép n i trong mô hình nuôi

k t h p cá lúa t i xã Hi p Hòa, huy
-

t nh Thái Bình.

c hi u qu kinh t c a mô hình t

- Yêu c u c

n cho các h

tài: Ph i b trí thí nghi m, theo dõi nghiêm ng t các

ch tiêu trong m t v lúa.
-

c kh

-

c hi u qu c a mô hình nuôi.

1.3

ng và phát tri n c a cá chép n i.

tài

1.3
-

u khoa h c v kh

c a cá chép n i trong ru ng nuôi k t h p lúa

ng

cá.

- Góp ph n nâng cao hi u qu

i.

1.3
Góp ph n nâng cao thu nh p cho trang tr i, h dân nuôi cá chép n i
trong ru ng nuôi k t h p lúa

cá.

- Giúp sinh viên làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c và nâng
cao ki n th c v quy trình k thu t nuôi cá chép n i, t
c ng c và nâng cao ki n th c chuyên môn cho b n thân.


3

- Giúp b n thân v n d ng vào th c ti n các ki n th

c, rèn luy n

tay ngh nâng cao kinh nghi m cho b n thân.
- K t qu c

th c ti n quan tr ng giúp các h

cá chép n i áp d ng quy trình k thu t này vào trong quá trình s n xu
t và ch

ng cao.


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2

khoa h c

2.1.1
2.1.1.1. V trí phân lo i
Cá Chép tuy có nhi u d ng hình khác nhau song ch có m t loài duy
nh t chúng thu c b cá chép.
B cá chép: Cypriniformes
H cá chép: Cyprinidae
Gi ng cá chép: Cyprinus
Loài: Cyprinus carpio Linnaeus

Gi ng cá chép Cyprinus có ba loài ph
gi i và

n m nh trên th

c ta (H i ngh cá Vi t Nam, 2007) [9].
y: Cyprinus carpio Linnaeus

c ta, thân bao ph m t l p v
Liên Xô nhi

có lúc xu

n, ch
nó v n s

bi n
ng rét cao,

vùng B c

c vài ngày.

Cyprinus curpeospecularis. Cá chép kính có b v y
không hoàn ch
trung

ng m i bên hông ch có ba hàng v y, v y m c t p

ng bên. V y to, nh

u, hàng gi

x p không có th t , thân ng
n: Cyprinus carpionudus

ng có v y r t to
u th t.
g i là cá chép da vì

thân hoàn toàn không có v y bao b c ho c ch có r t ít và m
2.1.1.2. Hình thái c u t o
Hình thái c u t o ngoài c a cá chép n i
M ts

m hình thái chung c

c th hi n qua hình:


5

Hình 2.1: Cá chép (Cyprinus carpio)
Cá chép Vi t Nam có tên khoa h c là Cyprinus carpio L, có s phân b
r ng và nhi u bi n d r t phong phú v hình thái l n màu s c.
Tùy theo khu v

a lý phân b mà các lo i hình cá chép có m t s

m hình thái khác bi t nhau.Tuy nhiên,

m chung

Thân cá hình thoi, mình dây, d p bên. Vi

n

b
ng kính m t, râu góc hàm b ng ho c l
ph i

hai bên, thiên v phía trên c

Mi ng
t i vi

ng kính m t. M t v a

u. Kho ng cách hai m t r ng và l i.
c, hình cung khá r ng, r ch mi

cm

i phát tri

môi trên. Màng mang r ng g n li n v i

c mang ng

u

m, m t nghi n có vân rãnh rõ.
Kh

mc

m vây b ng, g

ig c

i là gai c ng r n ch c
. Vây ng c, vây b ng và vây h u môn ng
các g c vây sau nó. Vây h u môn vi

i
n


6

ch

u môn

thu sâu, hai thu

sát g c vây h

i b ng nhau.

V y tròn l

ng bên hoàn toàn, ch y th ng gi a thân và cu ng

c vây b ng có v y nách nh
ng bên vàng xám, b ng tr ng b c. G
da cam.
Công th c v

ng bên:

30

5 6
33
41 5
2

Công th c vây: D: III, 18-22; A: III, 5-6; P: 1, 13-16; V: 1, 6-9.
Công th

u: II3

32I.

Hi n nay cá chép có thân cao nh t là d ng cá chép v y và cá chép tr n
Ukraina.
Cá chép Châu Âu chia làm 4 nhóm v y:
y: V y ph toàn thân m t l

n.

m: V y l n, phân b r i rác không theo m t quy lu t nh t
nh (chép kính Hungari).
Có hàng v
còn có nh ng hàng v y

trê

n, x p d c t

ng bên, ngoài ra

ng.

n: Nói chung toàn thân không có v y, n u có ch có m t hàng
v y nh

c ta không th y có lo i cá này.
Hình thái c u t o trong c a cá chép

- Mang (h hô h p): N

p mang trong ph

u bao

g m các lá mang g
- Tim (h tu n hoàn): N

c khoang thân ng v i vây ng c.

- H tiêu hoá (th c qu n, d dày, ru t, gan): Ru t dài n m trong
b ng phân hoá rõ r t thành th c qu n, d dày, ru t, có gan ti t m t.
-

át c t s ng.


7

- Th n (h bài ti t).
- Tuy n sinh d c (h sinh s n): Hai d i, sát c t s ng. Trong khoang
thân,

c là 2 d i tinh hoàn,

cá cái là hai bu ng tr ng phát tri n trong

mùa sinh s n.
- H th n kinh.
2.1.2.3.

ng
u lo i th

y u là sinh v

Nhuy n th , giun,

:

u ki n thi u th

d

u lo i

th c

i cung c

c các lo i, b t cá b t tôm, rau

ng v t, t m cám Cá chép thu c loài cá nuôi phân b t
ng v t ho
tri

p thiên v

Th

ng v

n phát

, 2000) [5]. Cá có ph th

phân tích thành ph n th

t cá chép cho th y mùn bã h

chi m t i 70%, k

n là nhuy n th và th p nh

Th

, 2008) [6].

ng v t giáp xác (Ngô

i theo t

n phát tri n và s

hoàn thi n d n c a h th
- Cá m i n

l

thích h

.
ng b ng noãn hoàng.

- Sau khi n 3
phân b

4 ngày, cá dài t 6

y khí, cá

c m t là chính. Cá b
Rotifera),

ng v t phù du có kích c nh

giáp xác râu ngành (Cladocera
ch

u nành, b t huy
- T 4

s ng

t r ng, khi

l

6 ngày chi u dài L = 7
c gi a là chính.

c các lo i th
tr ng nghi n nát...
t phù du c nh


8

- T 6

10 ngày chi u dài L = 10

ràng, hàm trên b
v

13,5 mm, các vây hình thành rõ

u xu t hi

ng b t m i,

t phù du, u trùng, côn trùng c nh .
- T 10

25 ngày chi u dài L = 15

25 mm, toàn thân có v y bao b c,

m m xu t hi n ch i râu. Cá hoàn toàn ch
b

i, th

ng b t m i. Thành ph n th
Benthos) c nh .

y u là sinh v

thích h p cho cá chép t 24 280C.

Tuy nhiên nhi

i 120C cá chép ch m l

ng có nhi

i 5 0C

cá ng ng b t m i.
m chung v
cá chép s

ng và phát tri n
ng ph thu c vào ch

n phát tri n c

ng theo chi u dài
(Ngô Th

Ngoài ra th
ng c a cá

c,

.

Khi còn nh

tr

th

, 2008) [6].
là 2 nhân t quy

n m

o, 2013) [12].

Theo Vi n nghiên c u Nuôi tr ng th y s n I (1998) [15], s phát tri n
c a cá chép lúc nh

c ghi nh n theo b ng:

B ng 2.1. M i quan h gi a chi
Ngày sau khi n

và ngày tu i c a cá chép
Chi

(mm)

3-4

6,0 - 7,2

4-6

7,2 - 7,5

8 - 10

9,6 - 10,5

15 - 20

14,3 - 19

20 - 28

19,0 - 20,8


9

T c

u ki
M

ng.

t 0,3 0,5 kg.
t 0,7 1 kg.
t 1,5 2 kg.
u ki n nuôi t t, th

t trên 1kg.

m sinh s n
Tu i thành th c: Cá tham gia sinh s n l
Mùa v sinh s n: C

u tiên sau 12 tháng tu i.

t p trung vào nh

a

c kho ng 60 ngày.
T p tính sinh s n: Cá chép thành th c trong các ao h

m sông ru ng

c dòng t i bãi c ho c các lo i th c v t th y sinh
y. Tr ng cá chép dính vào các cây c , sinh v
thành cá b

i phát tri n

vào sáng s m, lúc m t tr

c, có khi

kéo dài t i 8 9 gi sáng ho
u ki

tr ng: Nhi

có giá th

c m i, có m t c

c, th i ti t b
ng t

Tu i thành th c và kh
ng b

n c a cá là m

ng th i có
c tính d b

c bi t là nhi

khác nhau khi chúng s ng

có m i quan h m t thi t v i y u
. Tu i thành th c c a cá chép có s

nh ng vùng có nhi

khác nhau. Ví d :

i cá chép có th tham gia sinh s n l

vùng l nh cá chép ph

n2-

i cá chép vùng nhi
ví d khác: Cá chép s ng
vùng nhi
thành th c. Nhi

nh

, th

là m t quá trình sinh lý ph c t p c

vùng nhi

u

230C,

.

ng c

t

c t 20

i

i,

i thành th
i(

ít l n
o, 2013) [12]. M t

Châu Âu ph i m t 3 -

i m i thành th c,

Vi t Nam hay Indonesia thì kho ng 1 - 1,5 tu

thích h p cho cá chép sinh s n da

ng oxy hòa tan là 4 - 6 mg/L (

ng t 24

o, 2013) [12].

300C và


10

Ngoài y u t nhi

ng s thành th c cá chép thì y u t ch t

ng th

n quan tr ng. N u trong quá trình nuôi v ,

thành ph n và ch

ng th

i, không phù h p v i t ng giai

n phát tri n sinh d c, không phù h p v

a loài s

n

quá trình thành th c.
Cá chép thu c lo
sinh s n l

tr

i cá có th tham gia

nhi u l

nc

t

ng

- 5) và vào gi

-

9). Trong sinh s n nhân t o cá chép sinh s
và sinh s n c a cá chép ch

thành th c

ng th i c a 2 y u t :

i u ki n bên

ngoài và bên trong. N u thi u m t trong hai y u t
s

sinh

c (Ngô Th Anh và cs, 2013) [1].

sinh thái sinh s n c
giá th và dòn

tr ng, ngoài s có m t c a gi i tính thì
c là không th thi

ng n

c t t, nhu c u
c.

t nhiên trong môi

u ki n sau:
c và cá cái thành th c.
th y sinh hay giá th làm t .
u ki

c thích h p.

S c sinh s n c a cá chép, cá càng l n s c sinh s n c a cá càng cao.
Trong t nhiên, s c sinh s n c
150.000 tr

ng trong kho ng 100.000 -

ng kính tr

t 1,1 - 1,2 mm, s

c

ng tr ng c a cá ph thu c vào kh

Kh

h (kg)

S

ng cá.
ng tr ng

0,3

30.000 - 60.000

0,5

60.000 - 80.000

1

120.000 - 140.000

2

250.000 - 300.000


11

2.1.2
2.1.2.1. Nhi
Nhi

là nhân t

S

ng r t m nh m

ng, dinh

ng, sinh s

i v i cá vì cá là sinh v t bi n nhi t (Tr

n các ho

ng s ng

a th y sinh v

c bi t là

c Phú, 2006) [7]. Nhi

c a cá ch chênh l ch v i nhi

ng kho ng 1,5

10C (Ngô Ng c

Cát và cs, 2006) [4].
i v i cá khi nhi

mô

i ch t,

hô h p, tuy n sinh d c chín nhanh, phôi phát tri n nhanh và gây ra
nhi u d hình. S
ch t cá. Nhi
cao làm ch
nhi

i nhi

t ng t quá cao ho c quá th p có th gây

th p làm ch

cg

cg

ng nhi

ng nhi

trên. M

ng

khác nhau và trong cùng m t loài
ng nhi

i tùy theo l
nhi

n khác nhau thì
m vi nhi

ng v t, tu i và th

thích ng thay

ng. Cá con có ph m vi

thích

c

i, nhi

ng nhi

các loài cá nuôi t 20
0

n u nhi

thích ng

300C. Gi i h n cho phép là t 10
00C ít loài cá nào có kh

C ho c th

40 0C
ng

c Phú, 2006) [7].
Khi nhi

i ch t nên nhu c
làm gi m kh

th p

th a mãn nhu c u oxy cá ph
c th c hi n b

c

n s hô h
ng h ng c u t kho d tr

ng th
n h th ng tu n

n chuy n oxy trong máu. Khi nhi
cao cá không l
c

oxy d

n ch t.

nhi

qua da ch còn m t n a so v i nhi

cung c

c l y qua da l
và cs, 2000) [5].

cao 250C s
th p.

ng oxy cung
160C

ng oxy

Th Thanh


12

Cá chép thu c nhóm r ng nhi t, có th ch
Cá s

c

nhi

ng nhi

il

cao vào mùa hè

t 0

400C.

Châu Âu và

vùng nhi

i.

thích h p cho cá chép là t 24 28 0C.

Tuy nhiên nhi

i 120C cá chép ch m l

ng có nhi

i 5 0C

cá ng ng b t m i.
2.1.2.2. Oxy

Oxy là ch t khí quan tr ng nh t trong s các ch t khí hòa tan trong
c. Nó r t c

iv

s khu

i s ng sinh v
c nh

c bi t là sinh v t th y sinh vì h

t nhi u so v i ngoài không khí.

Theo Swingle (1969) [9] thì n

ng

cho tôm cá là trên 5ppm. Tuy nhiên, n
m

t quá

bão hòa thì cá s b m c b nh b t khí trong máu, làm t c ngh n các

m ch máu d

n nã
bi

n s xu t huy t

các vây, h u môn. Do

ng oxy trong ao là r t c n thi

c Phú,

2006) [7].
0
0,3
1

Cá ch s ng trong th i gian ng n
Cá s ch t n n th i gian kéo dài

2
3

Cá s

ng ch m

4
5
ng thích h p
Hình 2.2
Boyd (1990) [16].

13

2.1.2.3 pH
pH là m t trong nh ng nhân t
ti p và gián ti

iv

sinh s

ng có

i s ng th y sinh v

ng r t l n tr c

:S

ng, t l s ng,

ng. pH thích h p cho th y sinh v t là t 6,5

c th

hi n qua hình:

ng

Ch t

ng

ch m
4

5

t t
6

7

ch m
8

9

10

ng Ch t

11

Hình 2.3
ng quá cao ho c quá th
phát tri n c a th y sinh v t. T
th p

ng ch y u c a pH khi quá cao hay quá

th m th u c a màng t bào d
i mu i

quy

u không thu n l i cho s
n r i lo n quá trình

c gi

nh gi i h n phân b c a các loài th y sinh v t.
pH có

ng r t l

n s phát tri n c a phôi, qu

ng và sinh s n c a cá. Cá s
d c, n u pH quá th p s

ng pH th p s ch m phát
r

pH thích h
7

ng,

c Phú, 2006) [7].
ng và thát tri n trong kho ng t

s

u ki n pH t 6

8,5

Qu c Phú, 2006) [7].
2.1.2

m n
m

m n là y u t r t quan tr ng
ng, t l s

ng ch t r
ng tr c ti
a th y sinh v

n s phân b , sinh s n, dinh
c Phú, 2006) [7].


14

M i loài th y sinh v t nói chung, ch s ng
h p. Thông qua các ho

ng s ng c

luôn có quan h ch t ch v i n
mu i là quá trình ho
cn

,n

mu i d

luôn

ng c

u hòa

m b o cho d

gi nguyên

nh c a mình ch ng l i nh ng bi n

ng ngoài. Tùy theo kh

n ng

mu i thích

mu i

và thành ph n mu i nh

ic

n i có n

ng v i s bi

ic a

mu i mà th y sinh v t có th chia thành 2 nhóm: Nhóm thích ng

r ng mu i và h p mu i. Kh
n

mu i

c vào thành ph n loài. Khi

ng ngoài gi

th u gi

th y sinh v

ng

t ng t, chênh l ch áp su t th m
ng

t ng

và th y sinh v t s b
u hòa mu i

d ch t. Trong quá trình

th y sinh v t, có th th y r ng: n

c a th y sinh v t bao gi
ki

b

v

c ng t, s c s

rong kho ng 5

mu i c a d
8

p nh

m cho th y sinh v t còn s

th cho r ng n

cs

i u

ng.
mu i h th

mu i 5 -

th y sinh

i5

ng sinh lý chung

th y sinh v t,

có th ti

c(

c n thi t cho các quá trình s ng trong

ng

Ng c Thanh, 1974) [10].
2.2. Tình hình nghiên c u cá chép

c và trên th gi i

2.2.1.
Trên th gi

ngu n g c
dã

châu Âu và châu Á, loài cá chép

châu Âu có ngu n g c hoang

vùng Danubian và có tên khoa h c Cyprinus carpio. Cá chép phân b

r ng trên nhi
y

u tiên mô t v cá chép. Nó có

a lý, t vùng c n nhi
c ng

Chúng có th s

c
c

n nhi

i. Cá s ng ch

c l có n

cao 1.500m so v i m

mu i th p.

c bi n. Loài cá này

ng khác trên toàn th gi i. Nó có th l n t


15

dài t

ng 1,2 mét và cân n ng t

nh

c ghi l

i th cao

ng gi ng s ng trong t nhiên hoang dã có xu

ng nh và nh

ng t 20 - 33% các kích c và kh

M c dù cá chép có th s

c trong nhi

ng c

i.

u ki

c r ng v

c ch y ch

nhi u tr m tích th c v t m m (rong, rêu). Là m t lo i cá s ng thành b y, chúng
o nhóm kho ng t 5 cá th tr lên. Nguyên th
c ng t
kho ng nhi

ng

c l v i pH kho ng 7,0 - 7,5 và

ng là 3 - 24 °C (Boyd, 1990) [16].
n th khác c

(không v y, ngo i tr m t hàng v y l n ch y d c theo thân, có ngu n g c
c), cá chép da (không v y, tr ph n g
là nh ng lo i cá

p

u v y,
i th

qua, bao g m các lo i th c v t th y sinh, côn trùng, giáp xác (bao g m
c

ng v t phù du) ho c cá ch t.
T i m t s qu c gia, do thói quen s c s o d

i bùn c

tìm

m i nên chúng b coi là nguyên nhân gây ra s phá ho i th m th c v t ng m
phá h
b

ng sinh thái c a nhi u qu n th th y c m và cá

a. T i Úc có các ch ng c mang tính giai tho i và các ch ng c khoa

h c cho th y vi
c u và gi m sút th m th c v t ng m trong h th ng sông Murray - Darling,
v i h u qu nghiêm tr ng cho h sinh thái c a sông, ch
loài cá b

c nh n

v c này g i là 'pig' (l n) c

c ng t. Tuy nhiên,

c nh

c và các
ng khu
nh

c và ch
c dùng r ng kh p trên th gi

ng th t.
t lo i


16

th c ph

i ta hi

t chúng c trong t nhiên l n trong môi

ng nuôi th . Th t c

c dùng c

d

nh.

tr ng nên m
300.000 tr ng trong m t l

ng thành có th

t i

. Cá b t b nhi

ch ng h n cá chó (Esox lucius) và

t,

c mi ng to (Micropterus salmoides)

(Boonbharm, 1977) [2].
T i C ng hòa Czech, cá chép là m

n th ng trong b

t i vào d p l Nôen.

Nuôi cá ao h nh : Là m t ngh có tính truy n th ng g n v i nhà nông,
t phong trào ao cá Bác H

ng di

b thu h p do nhu c u phát tri n xây d ng nhà

ng cá nuôi khá n

nh: Tr m, chép, trôi, mè, trê lai, rô phi ... ngu n gi ng sinh s n hoàn toàn

ch

t bình quân trên 3 t n/ha.
Ngh nuôi thu s n ao h nh

xu t kh u và tiêu th
góp ph

n m nh, là m

c, nh t là

u ch

u canh tác

các thành ph , trung tâm d ch v

các vùng ru

thu nh p và

giá tr xu t kh u.
V

ph thu c c

khí h u c ng v i v
h

ãd

c

n s không

quy ho ch, không ch

ng nuôi. Các gi

ch, ba ba, cá s u...Tuy nhiên, do thi u

ng ngu n gi ng, th

ng không

nh ã h n

n.

Nuôi cá m t

cl n

ng nuôi th ch y u là cá chép, tr m,

ngoài ra còn th ghép cá trôi, cá rô phi...
giá cá th

u ki n th i ti t,

c gi i quy t thích

nh c a s

nuôi là: Cá chép, trôi, mè, tr

ch kh

ng su

ng cá th vào h

o v và
ng gi m.


17

Hình th c nuôi ch y u hi n nay là nuôi cá k t h p v i c y lúa trong
m. Hình th

nd

c di n tích m

p, góp ph n

c, t o ra vi c

is

ng

các

t nh phía B c và mi n Trung.
Nuôi cá ru

: T ng di n tích ru

theo mô hình cá - lúa kho
154.200 ha

, di n tích nuôi cá kho ng

t và hi u qu nuôi cá ru
ng cho vi c chuy

thu nh

ng,
- Cá chép

u trong nông nghi p, t
m nghèo

nông thôn.

Vi t Nam là loài có nhi u d ng hình khác nhau, tuy nhiên

là loài cá chép tr
h

n.

ng nuôi quan tr ng trong ao

c nghiên c u r t nhi u nh m t o gi ng lai kinh t , t o ra các dòng cá

có giá tr kinh t cao.
- Cá chép là loài có giá tr kinh t , th
cv

t là sau mùa cá

c nhi

i

ng nuôi quan tr ng trong ao, h
ho

m, ru ng, l ng bè. Cá có th

su t và hi u qu r

c

di t u trùng mu i. Cá còn dùng làm cá c nh trong công ngh di
truy n màu s c.

-S

ng cá chép t

m sút h t s c nghiêm tr ng

do khai thác quá m c. M t khác do vi c nh p gi ng, lai t o, cá ra các vùng
c t nhiên và lai t p làm m t d n ngu n gen quý hi m, b

ac

chép tr ng Vi t Nam.
- Do v y vi

dòng thu n cá chép tr ng Vi t Nam làm nguyên

li u cho ch n gi ng, lai t o các th h con lai kinh t là h t s c c n thi t và
c ti n to l n.