Tìm hiểu công tác thu gom và quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại phường Quyết Thắng, thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

ÀM TH H NG

Tên

tài:

“TÌM HI U CÔNG TÁC THU GOM VÀ QU N LÝ CH T TH I
R N SINH HO T T I PH
NG QUY T TH NG, THÀNH
PH LAI CHÂU, T NH LAI CHÂU”

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa h c môi tr
Khoa
: Môi tr ng
Khoá h c
: 2013 - 2015

Thái Nguyên, n m 2014

IH C

ng


TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

ÀM TH H NG

Tên

tài:

“TÌM HI U CÔNG TÁC THU GOM VÀ QU N LÝ CH T TH I
R N SINH HO T T I PH
NG QUY T TH NG, THÀNH PH
LAI CHÂU, T NH LAI CHÂU”

KHÓA LU N T T NGHI P

IH C

H ào t o
: Chính quy
Chuyên ngành
: Khoa h c môi tr ng
Khoa
: Môi tr ng

L p
: K9 - KHMT
Khoá h c
: 2013 - 2015
Gi ng viên h ng d n: TS. Nguy n Thanh H i

Thái Nguyên, n m 2014


L IC M

N

"Lý thuy t i ôi v i th c ti n" luôn là ph

ng th c quan tr ng giúp h c

sinh, sinh viên trau d i ki n th c, c ng c , b sung hi u bi t v lý thuy t h c
trên l p và trong sách v nh m giúp cho sinh viên ngày càng nâng cao nghi p
v chuyên môn c a chính mình.
Xu t phát t nhu c u ó,

cs

ng ý c a Khoa Môi tr

ng - Tr

ng

i h c Nông lâm Thái Nguyên, tôi ti n hành th c t p t t nghi p t i phòng Tài
nguyên và Môi tr
có

ng thành ph Lai Châu. Th i gian th c t p ã h t và tôi ã

c k t qu cho riêng mình.
hoàn thành bài báo cáo này, tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c

th y TS. Nguy n Thanh H i - gi ng viên khoa Môi tr
d n và t n tình giúp

ng, ng

i ãh

n
ng

tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p.

Tôi xin chân thành c m n các anh, ch trong phòng Tài nguyên & Môi
tr

ng thành ph Lai Châu ã nhi t tình giúp

Môi tr

, cùng các th y cô trong Khoa

ng ã t o i u ki n cho em th c hi n và hoàn thành
Tôi xin c m n s quan tâm,

tài này.

ng viên chia s c a gia ình và b n bè.

M c dù b n thân có nhi u c g ng song n ng l c b n thân và th i gian
th c t p còn có nhi u h n ch nên chuyên
nh ng thi u sót. Vì v y tôi mong nh n
c a các th y cô và b n bè

có

c a tôi không th tránh kh i

c nh ng ý ki n óng góp, b xung

tài hoàn thi n h n.

Tôi xin chân thành c m n!
Sinh viên

àm Th H ng


DANH M C CÁC T

Ký hi u

VI T T T

Ý ngh a

BVMT

: B o v môi tr

ng

CTR

: Ch t th i r n

CTRSH

: Ch t th i r n sinh ho t

LPSCTR T

:L

TP

: Thành ph

UBND

: y ban nhân dân

ng phát sinh ch t th i r n ô th


DANH M C B NG
Trang
B ng 2.1.

nh ngh a thành ph n c a CTRSH .................................................. 8

B ng. 2.2: L

ng phát sinh ch t th i r n

m ts n

c. ................................ 11

B ng 2.3. T l CTR x lý b ng các ph ng pháp khác nhau m t s n c ...... 14
B ng 2.4. L ng CTR sinh ho t phát sinh các ô th Vi t Nam

u n m 2007..... 16

B ng 2.5. L

u n m 2007... 16

ng CTRSH ô th theo vùng

B ng 4.1: Hi n tr ng dân s trên

a lý Vi t Nam

a bàn ph

ng Quy t Th ng n m 2013 .... 34

B ng 4.2: Các ngu n phát sinh ch t th i r n t i ph
B ng 4.3. Kh i l

ng rác th i sinh ho t t i ph

ng Quy t Th ng ........... 36

ng Quy t Th ng .................. 38

B ng 4.4. Thành ph n c a CTRSH.................................................................. 40
B ng 4.5. Ngu n nhân l c và ph

ng ti n, d ng c ph c v cho công tác thu

gom, v n chuy n rác trên
B ng 4.6. Th hi n m c

a bàn ph

quan tâm

tác qu n lý rác th i sinh ho t
B ng 4.7.

ánh giá c a ng
ph

ng Quy t Th ng................ 41

n công tác b o v môi tr
ph

ng và công

ng Quy t Th ng .................... 44

i dân v h th ng qu n lý rác th i sinh ho t t i

ng Quy t Th ng ...................................................................... 45


DANH M C HÌNH
Trang
Hình 2.1: S

ngu n g c phát sinh ch t th i r n. ......................................... 6


M CL C
Trang
PH N I. M
1.1.

tv n

U ........................................................................................... 1
................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu c a

tài ..................................................................................... 2

1.3. M c ích c a

tài .................................................................................... 2

1.4. Yêu c u c a

tài ...................................................................................... 2

1.5. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 3

PH N II. T NG QUAN TÀI LI U .............................................................. 4
2.1. C s khoa h c c a

tài .......................................................................... 4

2.1.1. C s pháp lý .......................................................................................... 4
2.1.2.. Các khái ni m liên quan......................................................................... 5
2.1.3. S hình thành, phân lo i và thành ph n ch t th i r n sinh ho t ........... 6
2.1.4. nh h

ng c a rác th i sinh ho t t i môi tr

ng và con ng

i ............ 9

2.2.Tình hình thu gom và qu n lý rác th i c a th gi i và Vi t Nam ............. 11
2.2.1. Hi n tr ng thu gom và qu n lý rác th i trên th gi i ........................... 11
2.2.2. Tình hình thu gom và qu n lý rác th i

Vi t Nam............................... 14

2.2.3. Tình hình qu n lý, thu gom rác th i sinh ho t t i thành ph Lai Châu,
t nh Lai Châu................................................................................................... 20
PH N III.

I T

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 23
3.1.

it

ng nghiên c u............................................................................... 23

3.2. Ph m vi nghiên c u .................................................................................. 23

3.2.

a i m, th i gian nghiên c u ................................................................ 23

3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 23
3.3.1.

i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i t i ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu. ....................................................................................... 23


3.3.2.Hi n tr ng công tác thu gom rác th i sinh ho t t i ph

ng Quy t

Th ng, TP Lai Châu, t nh Lai Châu............................................................... 23
3.3.3. Th c tr ng qu n lý rác th i sinh ho t t i ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu. ....................................................................................... 23
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 24

3.4.1. Ph

ng pháp thu th p s li u th c p .................................................. 24

3.4.2. Ph

ng pháp thu th p s li u s c p.................................................... 24

3.4.3.Ph

ng pháp i u tra kh o sát th c

3.4.4.. Ph

a k t h p v i ph ng v n. .......... 24

ng pháp i u tra, ph ng v n........................................................ 24

3.4.5.Ph

ng pháp xác

nh kh i l

ng và thành ph n rác th i. .................. 25

3.4.6. Ph

ng pháp t ng h p và x lý s li u ................................................ 27

PH N IV. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................ 28
4.1.

i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu. ....................................................................................... 28
4.1.1. i u ki n t nhiên ................................................................................. 28
4.1.2.

c i m kinh t , xã h i........................................................................ 31

4.2. Hi n tr ng công tác thu gom rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng,

TP Lai Châu, t nh Lai Châu. ........................................................................... 35
4.2.1. Ngu n phát sinh rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu. ....................................................................................... 35
4.2.2. L

ng ch t th i phát sinh và thành ph n rác th i sinh ho t c a ph

ng

Quy t Th ng, TP Lai Châu, t nh Lai Châu. ................................................... 37
4.2.3. Công tác thu gom, v n chuy n rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t

Th ng, TP Lai Châu, t nh Lai Châu.............................................................. 41
4.3. Th c tr ng qu n lý rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu ........................................................................................ 41


4.3.1. Tình hình qu n lý rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng, TP Lai

Châu, t nh Lai Châu ........................................................................................ 42
4.3.2. ánh giá nh n th c c a c ng

ng

a ph

ng v công tác qu n lý rác

th i sinh ho t ................................................................................................... 44
4.4.

ánh giá nh ng thu n l i, khó kh n trong công tác thu gom và qu n lý

rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng ................................................... 46

4.4.1. ánh giá nh ng thu n l i và khó kh n v công tác thu gom và qu n lý rác
th i sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng, TP Lai Châu, t nh Lai Châu ............. 46

4.4.2. Gi i pháp nh m nâng cao công tác thu gom và qu n lý rác th i sinh
ho t c a ph

ng Quy t Th ng ........................................................................ 47

PH N V. K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 49
5.1. K t lu n .................................................................................................... 49
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 49
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 51


1
PH N I
M
1.1.

U

tv n
Trong th i

i m i - th i

nh hi n nay, n

i h i nh p công nghi p hóa – hi n

c ta ang chuy n sang n n công nghi p hóa. Vì v y, hàng

lo t các khu công nghi p, khu ch xu t
c a

tn

làm cho

i hóa

c hình thành trên kh p m i mi n

c. V i s phát tri n này s mang l i nh ng l i ích vô cùng to l n,
tn

c ngày m t phát tri n m nh,

i s ng ng

i lao

ng ngày

m t c i thi n. Tuy nhiên, bên c nh nh ng l i ích to l n mà quá trình phát
tri n công nghi p mang l i thì c ng chính quá trình này gây ra nh ng h u qu

không nh t i môi tr
tr

ng, làm nh h

ng sinh thái.

ng t i s c kh e c a ng

d ng ô th , các tr m x lý n
thành ph và l

ó chính là ngu n gây ra ô nhi m môi
i lao

c th i và t các

ng. Các ho t

ng xây

ng ng thoát n

cc a

ng rác th i sinh ho t h ng n m ã th i ra v i n ng

cao

gây ô nhi m ngu n ti p nh n

Ch t th i sinh ho t hi n ang là m t trong nh ng ngu n l n gây ra ô
nhi m môi tr

ng. Qu n lý rác th i là m t trong nh ng v n

v c ô th và công nghi p t p trung
tr

n

b c xúc t i khu

c ta. Hi n nay, v n

ng và qu n lý rác th i sinh ho t ngày càng

c nhà n

b o v môi

c, xã h i và c ng

ng quan tâm. Tuy nhiên, n u qu n lý và tái s d ng h p lý thì rác th i sinh
ho t c ng là ngu n nguyên li u

u vào r , phong phú, mang l i hi u qu kinh t

và góp ph n r t l n trong vi c b o v môi tr
Thành ph Lai Châu có t c
ng

i dân ngày càng

ng và ti t ki m tài nguyên.

ô th hóa t ng nhanh, cu c s ng c a

c c i thi n, nhu c u cu c s ng v t ch t và s d ng

tài nguyên ngày càng l n kéo theo s gia t ng l
l

ng rác th i r n nói chung và

ng rác th i sinh ho t nói riêng ngày càng nhi u. Công tác qu n lý rác th i

sinh ho t ang tr thành v n

môi tr

ng c p bách c a thành ph Lai Châu


2
nói chung và ph

ng Quy t Th ng nói riêng. Hi n t i, ch a có công trình

nghiên c u nào m t cách
h

ng b

ánh giá th c tr ng qu n lý,

ng tái ch , tái s d ng ngu n rác th i sinh ho t ô th

nh trên

xu t

thành ph c ng

a bàn toàn t nh Lai Châu.

Công tác qu n lý, thu gom, phân lo i, qu n lý và tái s d ng ch t th i,
n u

c th c hi n t h gia ình, có h th ng qu n lý và công ngh phù h p

s r t có ý ngh a trong vi c mang l i l i ích kinh t , b o v môi tr
ki m tài nguyên cho

tn

ng và ti t

c.

Xu t phát t nhu c u th c t trên cùng v i s h

TS.Nguy n Thanh H i- gi ng viên Khoa Môi tr

ng d n c a th y giáo

ng, tôi ti n hành th c hi n

tài: "Tìm hi u công tác thu gom và qu n lý ch t th i r n sinh ho t t i
ph

ng Quy t Th ng, thành ph Lai Châu, t nh Lai Châu", nh m có

nh ng cái nhìn v th c tr ng, t

ó

xu t các gi i pháp có tính kh thi

góp ph n gi i quy t ph n nào v công tác b o v môi tr
1.2. M c tiêu c a

ng.

tài

- Công tác thu gom và qu n lý rác th i sinh ho t c a ph

ng Quy t

Th ng, thành ph Lai Châu.
- Ngu n phát sinh chính ch t th i sinh ho t.

- Phát hi n nh ng t n t i và
và qu n lý rác th i sinh ho t
1.3. M c ích c a

a ra nh ng nh n xét v công tác thu gom

a ph

ng.

tài

tài nh m ánh giá th c tr ng rác th i và công tác qu n lý ch t th i
sinh ho t c a ph

ng Quy t Th ng, t

ó

a ra nh ng gi i pháp phù h p

trong công tác thu gom và qu n lý ch t th i r n nói chung và rác th i sinh
ho t nói riêng.
1.4. Yêu c u c a
- Tìm hi u
-

a ra

tài

c th c tr ng rác th i và qu n lý rác th i.
c nh ng nh n xét v các v n

trên.


3
- Gi i pháp
1.5. Ý ngh a c a

xu t ph i kh thi.
tài

- Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c: Nâng cao nh n th c,
k n ng, kh n ng thu th p x lý thông tin. C ng c thêm ki n th c th c t
cho sinh viên trong quá trình th c t p t i n i th c t p.
- Ý ngh a trong th c ti n:

ánh giá

tác qu n lý, thu gom rác th i sinh ho t, t
ph n gi m thi u ô nhi m môi tr

c toàn di n các v n
ó

ng cho ph

xu t m t s h
ng Quy t Th ng

v công

ng x lý, góp


4
PH N II
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s pháp lý
- Hi n pháp n m 1992 n

c C ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam.

- Lu t B o v môi tr

ng 2005 ngày 29/11/2005, có hi u l c t ngày

01 tháng 07 n m 2006-Ngh

nh s 117/2009/N -CP v x lý vi ph m pháp

lu t trong l nh v c b o v môi tr
-Ngh

nh 80/2006/ N

thi hành m t s

ng.
- CP V vi c quy

i u c a Lu t B o v môi tr

nh chi ti t và h

ng d n

ng. C n c Lu t T ch c Chính

ph ngày 25 tháng 12 n m 2001.
- Ngh
tr

nh s 175/ N -CP V h

ng d n thi hành lu t b o v môi

ng
- Ngh

nh 21/2008/N -CP ngày 28/2/2008 s a

i u c a ngh

i b sung m t s

nh 80/2006/ N -CP ngày 09/08/2006 c a Chính ph v quy

nh chi ti t và h
-Quy t

ng d n thi hành m t s

i u c a Lu t B o v Môi tr

nh s 2149/Q -TTg ngày 17/12/2009 c a Th t

ph phê duy t Chi n l
2025, t m nhìn

ng.

ng Chính

c qu c gia v qu n lý t ng h p ch t th i r n

nn m

n n m 2050.

- QCVN 25: 2009/BTNMT – Quy chu n k thu t qu c gia v n

c

th i c a bãi chôn l p ch t th i r n.

-V n b n s 415 CV/UB-XDCB ngày 3/2/2005 v vi c thu gom, x lý
ch t th i trên
- Ngh

a bàn các Huy n ph c n.
nh 59/ 2007/ N - CP ngày 09/04/2007 c a Chính ph v qu n

lý ch t th i r n.
- Thông t 13/2007/TT-BXD H

ng d n m t s

i u c a ngh

59/2007/N -CP ngày 09/04/2007 c a Chính ph v qu n lý ch t th i r n.

nh


5
- Ch th s 23/2005/CT-TTg ngày 21/6/2005 c a Th t

ng Chính ph

v thu gom và qu n lý ch t th i r n ã ghi: “Khuy n khích 100% ô th th c
hi n công tác xã h i hóa công tác qu n lý, x lý ch t th i r n thông qua c ch
t hàng hay

u th u d ch v trên c s

- Ngh
BVMT

m b o và an ninh môi tr

ng’’

nh s 67/2003/N -CP ngày 13/6/2003 c a Chính ph v phí

i v i ch t th i.

- Ngh

nh s 04/2007/N -CP ngày 18/1/2007 c a Chính ph v s a

i b sung m t s
- Ngh
phí BVMT

i u c a ngh

nh s 67/2003.

nh s 174/2007/N -CP ngày 29/11/2007 c a Chính ph v
i v i ch t th i r n.

- Quy t

nh s 23/2006/Q -BTNMT ngày 25/12/2006 c a B Tài

Nguyên và Môi tr
- Quy t

ng v vi c ban hành danh m c ch t th i nguy h i.

nh s 1672/2007/Q -UBND ngày 22/8/2009 c a Ch t ch

UBND t nh Lai Châu v vi c i u ch nh b sung, n p, qu n lý và s d ng phí
v sinh trên

a bàn Thành ph Lai Châu.

2.1.2. Các khái ni m liên quan
- Ch t th i r n là ch t th i

th r n,

c th i ra t quá trình s n xu t,

kinh doanh, d ch v , sinh ho t ho c các ho t

ng khác.

- Ch t th i r n sinh ho t là ch t th i r n phát sinh trong sinh ho t cá
nhân, h gia ình, n i công c ng.
Qu n lý ch t th i r n là s k t h p ki m soát ngu n th i, t n tr , thu
gom, trung chuy n và v n chuy n, x lý và
t t nh t nh m

m b o không nh h

ng

ch t th i r n theo ph
n s c kh e c ng

ng th c

ng, th a mãn

các y u t v kinh t , k thu t, b o t n tài nguyên thiên nhiên, gi gìn c nh
quan ô th và h n ch t t c các v n
- Ho t
qu n lý,

môi tr

ng liên quan.

ng qu n lý ch t th i r n bao g m các ho t

u t xây d ng c s qu n lý ch t th i r n, các ho t

ng quy ho ch,
ng phân lo i,


6
thu gom, l u gi , v n chuy n, tái s d ng, tái ch và x lý ch t th i r n nh m
ng n ng a, gi m thi u nh ng tác

con ng

ng có h i

ng và s c kho

i.

- Rác là thu t ng dùng
nh, b v t b t ho t

ch ch t th i r n hình d ng t

ng c a con ng

sinh ho t là m t b ph n c a ch t th i r n,
sinh t các ho t

ng

c hi u là các ch t th i r n phát
i.

c sinh ra trong quá trình sinh ho t c a con

i, s n xu t công nghi p, nông nghi p, giao thông, d ch v , th

sinh ho t gia ình, tr

ic

i. Rác sinh ho t hay ch t th i r n

ng sinh ho t hàng ngày c a con ng

- Ch t th i là s n ph m
ng

i v i môi tr

ng m i,

ng h c, các khu dân c , nhà hàng, khách s n. Ngoài ra,

còn phát sinh trong giao thông v n t i nh khí th i c a các ph

ng ti n giao

thông, ch t th i là kim lo i hoá ch t và t các v t li u khác
-Thu gom ch t th i r n là ho t

ng t p h p, phân lo i, óng gói và l u

gi t m th i ch t th i r n t i nhi u i m thu gom t i th i i m ho c c s
c c quan nhà n

c có th m quy n ch p nh n.

2.1.3. S hình thành, phân lo i và thành ph n ch t th i r n sinh ho t
2.1.3.1. S hình thành và phân lo i ch t th i r n sinh ho t

Các ngu n phát sinh CTR ch y u t các ho t
nông nghi p, d ch v và th

ng: Công nghi p,

ng m i, khu dân c , c quan, tr

ng h c, b nh

vi n, giao thông, khu vui ch i gi i trí.
Thu h i và tái s d ng

Nguyên v t li u

Ch bi n

Ch t th i

Tiêu th

Ch t th i

Th i b

Th i b

Thu h i và tái s d ng
Hình 2.1: S

ngu n g c phát sinh ch t th i r n.

7
2.1.3.2. Thành ph n ch t th i r n sinh ho t
Thành ph n lý, hóa h c c a ch t th i r n ô th r t khác nhau tùy thu c
vào t ng

a ph

ng vào các mùa khí h u, vào i u ki n kinh t và nhi u y u

t khác. Có r t nhi u thành ph n ch t th i r n trong các rác th i có kh n ng
tái ch , tái sinh. Vì v y mà vi c nghiên c u thành ph n ch t th i r n sinh ho t
là i u h t s c c n thi t. T
th tái ch , tái sinh

ó ta có c s

t n d ng nh ng thành ph n có

phát tri n kinh t .

M i ngu n th i khác nhau l i có thành ph n ch t th i khác nhau nh :
Khu dân c và th

ng m i có thành ph n ch t th i

ph m, gi y, carton, nh a, v i, cao su, rác v
v nh r a

c tr ng là ch t th i th c

n, g , nhôm...; Ch t th i t d ch

ng và h m ph ch a b i, rác, xác

ch t th i th c ph m nh can s a, nh a h n h p...

ng v t, xe máy h ng...,


8
B ng 2.1.
Thành
ph n
1. Các ch t cháy
a.Gi y

nh ngh a thành ph n c a CTRSH
nh ngh a

Ví d

c

Các v t li u làm t gi y b t và gi y

b.Hàng d t Các ngu n g c t các s i
c.Th c
Các ch t th i t

n th c ph m
ph m
d.C , g , Các s n ph m và v t li u
c i, r m r tre, g , r m...

c ch t o t

Các v t li u và s n ph m
ch t d o

c ch t o t

f.Da và
Các v t li u và s n ph m
cao su
da và cao su
2.Các ch t không cháy

c ch t o t

a.Các kim Các v t li u và s n ph m
lo i s t
s t mà d b nam châm hút

c ch t o t

e.Ch t d o

b.Các kim
Các v t li u không b nam châm hút

lo i phi s t
c.Th y
Các v t li u và s n ph m
c ch t o t
tinh
th y tinh
d. á và
B t c các v t li u không cháy ngoài kim
sành s
lo i và th y tinh
T t c các v t li u khác không phân lo i
3.Các ch t trong b ng này. Lo i này có th ch a thành
h n h p hai ph n: kích th c l n h n 5mm và lo i
nh h n 5 mm

Các túi gi y, m nh
bìa, gi y v sinh
V i, len, nilon...
C ng rau, v qu ,
thân cây, lõi ngô...
dùng b ng g nh
bàn, gh , ch i, v
d a...
Phim cu n, túi ch t
d o, chai, l . Ch t
d o, u vòi, dây
i n...
Bóng, giày, ví, b ng
cao su...
V h p, dây i n,

hàng rào, dao, n p
l ...
V nhôm, gi y bao
gói,
ng...
Chai l ,
ng b ng
th y tinh, bóng èn...
V chai, c, x ng,
g ch, á, g m...

á cu i, cát,

t, tóc...


9
2.1.4. nh h

ng c a rác th i sinh ho t t i môi tr

2.1.4.1. nh h

ng

n s c kh e con ng

ng và con ng

i

M t trong nh ng d ng ch t th i nguy h i xem là nh h
kh e c a con ng

i và môi tr

i

ng

ns c

ng là các ch t h u c b n. Nh ng h p ch t

này vô cùng b n v ng, t n t i lâu trong môi tr

ng, có kh n ng tích l y sinh

h c trong nông s n ph m, th c ph m, trong các ngu n n

c mô m c a

v t gây ra hàng lo t các b nh nguy hi m

i v i con ng

i, ph bi n nh t là

ung th .

c t n d ng nhi u trong trong

c bi t, các ch t h u c trên

s ng hàng ngày c a con ng

i

ng

các d ng d u th i trong các thi t b

trong gia ình, các thi t b ngành i n nh máy bi n th , t

i
i n

i n, èn hu nh

quang, d u ch u nhi t, d u ch bi n, ch t làm mát trong truy n nhi t...Theo
ánh giá c a các chuyên gia, các lo i ch t th i nguy h i nh h
kho c ng

ng nghiêm tr ng nh t là

ng

ns c

i v i khu dân c khu v c làng ngh ,

g n khu công nghi p, bãi chôn l p ch t th i và vùng nông thôn ô nhi m môi
tr

ng do ch t th i r n c ng ã

n m c báo

Hi n k t qu phân tích m u
c a các h p ch t h u c trên. Cho

t, n

ng.

c, không khí

u tìm th y s t n t i

n nay, tác h i nghiêm tr ng c a chúng ã

th hi n rõ qua nh ng hình nh các em bé b d d ng, s l

ng nh ng b nh

nhân b b nh tim m ch, r i lo n th n kinh, b nh au m t, b nh
b nh ngoài da... Do ch t th i r n gây ra và

c bi t là nh ng c n b nh ung th

ngày càng gia t ng mà vi c chu n oán c ng nh xác
tr r t khó kh n.

ng hô h p,

nh ph

ng pháp i u

i u áng lo ng i là h u h t các ch t th i r n nguy h i

r t khó phân h y. N u nhi t

lò

t không

này không phân h y h t. Ngoài ra, sau khi

t t 800oC tr lên thì các ch t
t, ch t th i c n

c làm l nh

nhanh, n u không các ch t l i ti p t c liên k t v i nhau t o ra ch t h u c
b n, th m chí còn sinh ra khí dioxin c c

u

c thoát vào môi tr

ng.


10
2.1.4.2. nh h

ng c a ch t th i r n

* Môi tr
-

ng

n môi tr

ng

t:

t b ô nhi m b i các nguyên nhân ch y u sau:

+ Do th i vào

t m t kh i l

ng l n ch t th i công nghi p nh x

than, khai kháng, hóa ch t...Các ch t ô nhi m không khí l ng
m t s gây ô nhi m

t, tác

+ Do th i ra m t
trình x lý n

ng

n các h sinh thái

ng trên b

t.

t nh ng rác th i sinh ho t, các ch t th i c a quá

c.

+ Do dùng phân h u c trong nông nghi p ch a qua x lý các m m
b nh ký sinh trùng, vi khu n
cho cây sau ó sang ng

ng ru t… ã gây ra các b nh truy n t

i và

t

ng v t…

- Ch t th i r n v t b a bãi ra
h u c khó phân hu làm thay

t ho c chôn l p vào

i pH c a

t ch a các ch t

t.

- Rác còn là n i sinh s ng c a các loài côn trùng, g m nh m, vi khu n,
n m m c... nh ng loài này di
c ng

ng mang các vi trùng gây b nh truy n nhi m

ng.
- Ch t th i nguy h i phát sinh t ho t

nghi p khi

a vào môi tr

ch t, gi m tính th m n
d

ng... làm cho

ng

t s làm thay

c, gi m l

-N
n

ng n

các m

ng mùn, làm m t cân b ng dinh
t.

c.

c ng m xu ng

t t các ch t th i

c làm l nh tro x , làm ô nhi m n
-N

c chôn l p, các h phân,

c ng m.

c ch y khi m a to qua các bãi chôn l p, các h phân, ch y vào

ng, rãnh, ao, h , sông, su i làm ô nhi m n
N

i thành ph n c p h t, t ng

t b chai c ng không còn kh n ng s n xu t.Tóm l i rác

th i sinh ho t là nguyên nhân gây ô nhi m
* Môi tr

ng s n xu t công nghi p, nông

c m t.

c này ch a các vi trùng gây b nh, các kim lo i n ng, các ch t h u

c , các mu i vô c hoà tan v

t quá tiêu chu n môi tr

ng nhi u l n.


11
* Môi tr ng không khí.
- Rác th i h u c phân h y t o ra mùi và các khí c h i nh CH4,
CO2, NH3,... gây ô nhi m môi tr ng không khí.
- Khí thoát ra t các h ho c ch t làm phân, ch t th i chôn l p ch a rác
ch a CH4, H2S, CO2, NH3, các khí c h i h u c ...
- Khí sinh ra t quá trình thu gom, v n chuy n, chôn l p rác ch a các vi

trùng, các ch t c l n trong rác.
2.1.4.3. nh h ng n m quan
Ch t th i r n, c bi t là ch t th i r n sinh ho t n u không
c thu
gom, v n chuy n, x lý s làm gi m m quan ô th . Nguyên nhân c a hi n
t ng này
là do ý th c c a ng i dân ch a cao. Tình tr ng ng i dân v t rác b a bãi ra
lòng l
ng và m ng rãnh h v n còn ph bi n gây ô nhi m ngu n n c
và ng p úng khi m a.
2.2.Tình hình thu gom và qu n lý rác th i c a th gi i và Vi t Nam
2.2.1. Hi n tr ng thu gom và qu n lý rác th i trên th gi i
B ng 2.2: L ng phát sinh ch t th i r n m t s n c.
Dân s ô th hi n nay LPSCTR T hi n nay
(% t ng s )
(kg/ng i/ngày)
N c thu nh p th p
15,92
0,40
Nepal
13,70
0,50
Bangladesh
18,30
0,49
20,80
0,55
Vi t Nam
n
26,80

0,46
N c thu nh p trung bình
40,80
0,79
Indonesia
35,40
0,76
Philippines
54,00
0,52
Thái Lan
20,00
1,10
Malaysia
53,70
0,81
N c có thu nh p cao
86,3
1,39
Hàn Qu c
81,30
1,59
Singapore
100,00
1,10
Nh t B n
77,60
1,47
(Ngu n: : Module 5. Qu n lý ch t th i r n)[7]
Tên n

c


12
- Trên th gi i, các n

c phát tri n ã có nh ng mô hình phân lo i và

thu gom rác th i r t hi u qu :
California: Nhà qu n lý cung c p
khác nhau. K ti p rác s

n t ng h gia ình nhi u thùng rác

c thu gom, v n chuy n, x lý ho c tái ch , rác

c thu gom 3 l n/tu n v i chi phí ph i tr là 16,39 USD/tháng. N u có
nh ng phát sinh khác nhau nh : Kh i l
ph c v

ng rác t ng hay các xe ch rác ph i

t n sâu trong các tòa nhà l n, giá ph i tr s t ng thêm 4,92

USD/tháng. Phí thu gom rác

c tính d a trên kh i l

rác, theo cách này có th h n ch

c áng k l

ng rác, kích th

c

ng rác phát sinh.

Nh t B n: Các gia ình Nh t B n ã phân lo i ch t th i thành 3 lo i
riêng bi t và cho vào 3 túi v i màu s c khác nhau theo quy
rác vô c , gi y, v i, th y tinh, rác kim lo i. Rác h u c
x lý rác th i
kim lo i,...
h m

có n p

c

nh: rác h u c ,
a

n nhà máy

s n xu t phân vi sinh. Các lo i rác còn l i: gi y, v i, th y tinh,
u

c

a

y và

n c s tái ch hàng hóa. T i ây, rác
c ch y trong m t dòng n

các ch t h u c và phân gi i chúng m t cách tri t
rác ch còn nh m t h t cát m n và n

c

a

n

c có th i khí r t m nh vào
. Sau quá trình x lý ó,

c th i gi m ô nhi m.

M : Hàng n m, rác th i sinh ho t c a các thành ph M lên t i 210
tri u t n. Tính bình quân m i ng

i dân M th i ra 2kg rác/ngày. Trong thành

ph n các lo i sinh ho t th c ph m ch chi m 10,4% và t l kim lo i c ng khá
cao là 7,7%. Nh v y rác th i sinh ho t các lo i

M có th phân lo i và x

lý chi m t l khá cao (các lo i khó ho c không phân gi i

c nh kim lo i,

th y tinh, g m, s chi m kho ng 20%).
Pháp:
ngu n n ng l

n

c này quy

ng nh t

nh

nh ph i

ng các v t li u, nguyên li u hay

t o i u ki n d dàng cho vi c khôi ph c l i

các v t li u thành ph n. Theo ó ã có các quy t
h p mà ph i x lý theo ph

ng pháp nh t

nh c m các cách x lý h n

nh. Chính ph có th yêu c u các


13
nhà ch t o và nh p kh u không s d ng các v t li u t n d ng
tr

b o v môi

ng ho c gi m b t s thi u h t m t v t li u nào ó. Tuy nhiên c n ph i

tham kh o và th

ng l

ng

có s nh t trí cao c a các t ch c, nghi p oàn

khi áp d ng các yêu c u này.
Singapore: ây là n
gi i.

có

c k t qu nh v y, Singapore

v n chuy n và x lý
làm ti n

c ô th hóa 100% và là ô th s ch nh t trên th
u t cho công tác thu gom,

ng th i xây d ng m t h th ng lu t pháp nghiêm kh c

cho quá trình x lý rác th i t t h n. Rác th i

Singapore

gom và phân lo i b ng túi nilon. Các ch t th i có th tái ch
v các nhà máy tái ch còn các lo i ch t th i khác
thiêu h y.

c

c,

c thu
c

a

a v nhà máy khác

Singapore có 2 thành ph n chính tham gia vào thu gom và x

lý các rác th i sinh ho t t các khu dân c và công ty, h n 300 công ty t
nhân chuyên thu gom rác th i công nghi p và th
dân và các công ty c a Singapore

ng m i. Ngoài ra, các h

c khuy n khích t thu gom và v n

chuy n rác th i cho các h dân vào các công ty. Ch ng h n,

i v i các h

dân thu gom rác th i tr c ti p t i nhà ph i tr phí 17 ôla Singapore/tháng, thu
gom gián ti p t i các khu dân c ch ph i tr phí 7 ôla Singapore/tháng.
- Hi n nay có r t nhi u ph
rác th i

c x lý theo ph

c gi i thi u

b ng sau:

ng pháp khác nhau

x lý rác th i. T l

ng pháp khác nhau c a m t s n

c trên th gi i


14
B ng 2.3. T l CTR x lý b ng các ph

STT
1

c

N

Tái ch

Canada

2

an M ch

ng pháp khác nhau m t s n

Ch bi n phân vi sinh Chôn l p

c

t

10

2

80

8

19

4

29

48

3

Ph n Lan

15

0

83

2

4

Pháp

3

1

54

42

5

c

16

2

46

36

6

Ý

3

3

74

20

7

Th y i n

16

34

47

3

8

Th y S

22

2

17

59

9

M

15

2

67

16

(Ngu n: Tr n Quang Ninh)[8]
2.2.2. Tình hình thu gom và qu n lý rác th i
Vi t Nam ang b
hóa

tn

Vi t Nam

c vào giai o n phát tri n công nhi p hóa, hi n

i

c. Công nghi p hóa, ô th hóa và dân s t ng nhanh cùng v i

m c s ng

c nâng cao là nh ng nguyên nhân chính d n

phát sinh ngày càng l n. Chính do t c

nl

ng ph th i

phát tri n kinh t - xã h i kh n ng

u t có h n, vi c qu n lý ch a ch t ch cho nên vi c qu n lý t i các khu ô
th , các n i t p chung dân c v i s l
ô nhi m do ch t th i r n gây ra th

ng l n, các khu công nghi p, m c
ng v

t quá tiêu chu n cho phép nhi u

l n. H u h t các bãi rác trong các ô th t tr

c

n nay không theo quy

ho ch t ng th , nhi u thành ph , Thành ph , th tr n ch a có quy ho ch bãi
chôn l p ch t th i. Vi c thi t k và x lý ch t th i hi n t i
bãi chôn l p l i ch a thích h p, ch là nh ng n i
k , không

c che

tr

c, không khí… nh h

ng

t, n

các ô th

rác không

ã có

c chèn lót

y, do v y ang t o ra s ô nhi m n ng n t i môi
ng tr c ti p

n s c kh e c ng

ng.


15
Hi n nay
môi tr

t t c các thành ph , Thành ph , ã thành l p các công ty

ng ô th có ch c n ng thu gom và qu n lý rác th i. Nh ng hi u qu

c a công vi c thu gom, qu n lý rác th i còn kém, ch
l

ng rác phát sinh hàng ngày còn r t l n. Tr l

còn l i ng

i ta

nhi m môi tr

t t 30-70% do kh i

ng rác th i ã qu n lý s

b a bãi xu ng các sông, h , ngòi, ao, khu

ng n

c và không khí.

Trong nh ng n m qua, t c
nhân t tích c c

t tr ng làm ô

ô th hóa di n ra r t nhanh ã tr thành

i v i phát tri n kinh t - xã h i c a

tn

c. Tuy nhiên,

bên c nh nh ng l i ích v kinh t - xã h i, ô th hóa quá nhanh ã t o ra s c
ép v nhi u m t, d n

b n v ng. L

n suy gi m ch t l

ng môi tr

ng và phát tri n không

ng ch t th i r n phát sinh t i các ô th và khu công nghi p

ngày càng nhi u v i thành ph n ph c t p (C c BVMT, 2008)[2]
T ng l

ng phát sinh CTRSH t i các ô th lo i III tr lên và m t s

ô

th lo i IV là các trung tâm v n hóa, xã h i, kinh t c a các t nh thành trên c
n

c lên

n 6,5 tri u t n/n m, trong ó CTRSH phát sinh t các h gia ình,

nhà hàng, các ch và kinh doanh là ch y u. L

ng còn l i t các công s ,

ng ph , các c s y t . Ch t th i nguy h i công nghi p và các ngu n ch t
th i y t nguy h i

các ô th tuy chi m t l ít nh ng ch a

c x lý tri t

v n còn tình tr ng chôn l p l n v i CTRSH ô th .
K t qu

i u tra t ng th n m 2006 - 2007 cho th y, l

th phát sinh ch y u t p trung

2 ô th

Chí Minh. Tuy ch có 2 ô th nh ng t ng l

c bi t là Hà N i và thành ph H
ng CTRSH phát sinh t i 8.000

t n/ngày (2.920.000 t n/n m) chi m 45,24% t ng l
t t c các ô th .

ng CTRSH ô

ng CTRSH phát sinh t


16
B ng 2.4. L

ng CTR sinh ho t phát sinh các ô th Vi t Nam

ng CTRSH phát
sinh
T n/ngày T n/n m
c bi t
1
0,84
8.000
2.920.000
0,96
1.885
688.025
2 Lo i 1
3 Lo i 2
0,72
3.433
1.253.045
0,73
3.738
1.364.370
4 Lo i 3
0,65
626
228.490
5 Lo i 4
T ng
6.453.930
(Ngu n: C c B o v môi tr ng, 2008 ) [2]
T l phát sinh CTRSH ô th bình quân trên u ng i t i các ô th

c bi t và ô th lo i I t ng i cao (0,84 - 0,96kg/ng i/ngày); ô th lo i
II và lo i III có t l phát sinh CTRSH ô th bình quân trên u ng i là
t ng
ng nhau (0,72 - 0,73 kg/ng i/ngày); ô th lo i IV có t l phát
sinh CTRSH ô th bình quân trên m t
u ng i
t kho ng 0,65
kg/ng i/ngày.
T l phát sinh bình quân u ng i tính trung bình cho các ô th trên
ph m vi c n c là 0,73 kg/ng i/ngày (B ng 2.5).
B ng 2.5. L ng CTRSH ô th theo vùng a lý Vi t Nam u n m 2007
L ng CTRSH
n v hành L ng CTRSH bình quân/ u
ô th phát sinh
STT
chính
ng i (kg/ng i/ngày)
T n/ngày T n/n m
B sông
0,81
4.444 1.622.060
1
H ng
2 ông B c
0,76
1.164 424.660
0,75
190
69.350
3 Tây B c

4 B c Trung B
0,66
755
275.575
Duyên H i
5
0,85
1.640 598.600
NTB
6 Tây Nguyên
0,59
650
237.250
ông Nam
7
0,79
6.713 2.450.245
B
B sông C u
8
0,61
2.136 779.640
Long
T ng
0,73
17.692 6.457.580
(Ngu n: C c B o v môi tr ng, 2008 ) [2]
Lo i ô
STT
th

L

ng CTRSH bình quân/ng
(kg/ng i/ngày)

i

L

u n m 2007