Vai trò của quần chúng nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự ở tây nguyên hiện nay tt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------

VŨ HOÀNG TOÀN

VAI TRÒ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN TRONG
SỰ NGHIỆP BẢO VỆ AN NINH TRẬT TỰ
Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY

Chuyên ngành: CNDVBC&CNDVLS
Mã số: 62.22.80.05

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


Công trình được hoàn thành tại: Trường Khoa học Xã hội và Nhân văn
– Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. TRƯƠNG VĂN CHUNG;
TS. NGUYỄN QUỐC VINH

Phản biện độc lập 1:...................................................................................
Phản biện độc lập 2:...................................................................................

Phản biện 1: ...............................................................................................
Phản biện 2: ...............................................................................................
Phản biện 3: ...............................................................................................

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp cơ sở đào tạo họp
tại:……………………………………………………………………………
vào hồi ………. giờ ………. ngày ………. tháng ……….năm………….....

Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
- Thư viện Khoa học Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh
- Thư viện Khoa học Xã hội TP. Hồ Chí Minh
- Thư viện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. Hồ Chí Minh


CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Vũ Hoàng Toàn (2015), “Phòng ngừa, đấu tranh với hoạt động của “Tin
lành Đề ga” và đạo “Hà Mòn” trong cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Tây
Nguyên hiện nay” – Tạp chí Sinh hoạt lý luận số 3 (130)/2015
2. Vũ Hoàng Toàn (2015), "Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy vai trò quần
chúng nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự" - Tạp chí Sinh hoạt
lý luận số 5 (132)/2015
3. Vũ Hoàng Toàn (2010), “Nâng cao vai trò đội ngũ cán bộ cơ sở trong việc
thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo tại vùng đồng bào các dân tộc thiểu số ở
Tây Nguyên hiện nay” - Tạp chí Khoa học giáo dục CSND, số 8, tháng 4/2010.
4. Vũ Hoàng Toàn (2014), "Bản chất và hoạt động của "Tin lành Đêga" trong
vùng đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên hiện nay - Những biện pháp
phòng ngừa, đấu tranh" - Tạp chí Khoa học giáo dục CSND, số 33, 4/2014.
5. Vũ Hoàng Toàn (2016), Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát
huy vai trò của quần chúng nhân dân trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam hiện nay – Kỷ yếu hội thảo khoa học “Vững bước dưới cờ
Đảng (1930-2015)”, do Trường Cao đẳng CSND II tổ chức.

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
An ninh trật tự (ANTT) là vấn đề hệ trọng của đất nước, liên quan trực
tiếp, thường xuyên đến đời sống hàng ngày của quần chúng nhân dân (QCND),
có ảnh hưởng lớn đến sự ổn định và phát triển bền vững trên mọi mặt đời sống
xã hội. Do đó, Đảng Cộng sản Việt Nam đặc biệt quan tâm đến vấn đề này.
Trong sự nghiệp bảo vệ ANTT, QCND giữ vai trò cực kỳ quan trọng, quyết
định sự thành công của cách mạng nước ta. Hồ Chí Minh khẳng định: “Khi
nhân dân giúp đỡ nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ ít thì thành công ít, giúp
đỡ hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn”1. Chính vì vậy, phát huy vai trò của
QCND trong bảo vệ ANTT là một trong những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng
trong tình hình hiện nay ở nước ta nói chung và địa bàn Tây Nguyên nói riêng.
Quá trình phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT thời gian qua ở Tây
Nguyên cho thấy, bên cạnh những mặt tích cực, công tác này vẫn còn tồn tại một
số bất cập, yếu kém, đòi hỏi phải có một hệ thống giải pháp nhằm nâng cao hơn
nữa vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT trên địa bàn. Văn kiện Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định:
“Xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng
toàn dân và nền an ninh nhân dân”2
Từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên cho thấy, nghiên cứu về QCND, về
ANTT, về vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT và thực trạng vai trò QCND
bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay, từ đó, xác định các phương hướng và giải
pháp nâng cao vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay
đang là vấn đề vô cùng cần thiết. Do đó, tác giả chọn đề tài: Vai trò của QCND
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay làm đề tài nghiên cứu
cho luận án tiến sĩ triết học, chuyên ngành CNDVBC&CNDVLS của mình.
1
2

Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. CTQG, Hà Nội, tập 7, trang 270.
Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG-ST, Hà Nội, trang 149.


2

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Liên quan đến đề tài của luận án, có thể kể đến các công trình nghiên
cứu nổi bật trên một số nội dung cơ bản sau đây:
Nội dung thứ nhất, nghiên cứu về QCND, vai trò của QCND và sự vận
dụng vào quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, có các công trình
cơ bản là các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam từ Đại hội Đảng lần thứ
nhất (1935) đến Đại hội XII (2016); bài viết Từ tư tưởng dân vận của Bác Hồ
nghĩ về công tác dân vận hiện nay (Tạp chí Dân vận, tháng 10/2005) của Đỗ
Quang Tuấn; tác phẩm Tìm hiểu vai trò của Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách
mạng Việt Nam của TS. Đinh Xuân Lý (Nxb. CTQG, Hà Nội, 2005); tác phẩm
Tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam của đồng chủ biên Vũ
Văn Hiền – Đinh Xuân Lý (Nxb. CTQG, Hà Nội, 2003); Nghe dân nói, nói dân
hiểu, làm dân tin – Mục tiêu đổi mới công tác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
của đồng chí Huỳnh Đảm (Tạp chí Cộng sản số 7, ngày 01/4/2014); Công tác
dân vận của Công an thành phố Hồ Chí Minh – thực trạng và giải pháp (Kỷ yếu
hội thảo khoa học: Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận của lực
lượng CAND, Bộ Công an, Hà Nội, 2007) của Lê Đông Phong...
Nội dung thứ hai, nghiên cứu về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ
quốc, về vai trò và phát huy vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT. Có các công
trình khoa học như Chỉ thị số 09/CT/TW ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư về
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ
quốc trong tình hình mới”; Nghị định số 06/2014/NĐ-CP ngày 21/01/2014 của
Chính phủ về Biện pháp vận động quần chúng bảo vệ ANQG, giữ gìn trật tự, an

toàn xã hội; tác phẩm Một số vấn đề về phát huy vai trò nhân dân bảo vệ an ninh,
trật tự ở nước ta hiện nay (Nxb. CTQG, Hà Nội, 2002) của tác giả Nguyễn Đình
Tập; tác phẩm Vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc vùng Đông
Nam bộ hiện nay (Nxb. CAND, Hà Nội, 2016) của Tác giả Phùng Văn Nam;
Cuốn sách Tỏa sáng giữa đời thường của tác giả Trần Đại Quang (Nxb. CAND,


3

Hà Nội, 2015); tác phẩm Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của nhân dân trong sự
nghiệp bảo vệ trật tự, an ninh (Nxb. CTQG-ST, Hà Nội, 2017) của Tô Lâm; công
trình Quần chúng nhân dân - nhân tố quyết định thắng lợi cuộc đấu tranh bảo vệ
an ninh, trật tự (Nxb. CAND, Hà Nội, 2017) của tác giả Tô Lâm…
Nội dung thứ ba, nghiên cứu về Tây Nguyên, công tác đảm bảo ANTT
ở Tây Nguyên và phát huy vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở
Tây Nguyên có các công trình Thực hiện chính sách dân tộc và chính sách tôn
giáo ở Tây Nguyên của Nguyễn Quốc Phẩm (Tạp chí LLCT, số 2, 2003); công
trình Một vài kiến nghị về việc vận dụng chính sách tôn giáo và dân tộc để ổn
định tình hình an ninh trật tự các tỉnh Tây Nguyên của Nguyễn Hồng Lĩnh
(Tạp chí CAND, số 10, 2001); công trình: Các giải pháp cơ bản để giảm
nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên của Trần Thái Học (Tạp
chí Cộng sản, ngày 27/4/2007); Một số vấn đề về xây dựng đội ngũ cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp huyện người các dân tộc Tây Nguyên của Lê Hữu Nghĩa
(Nxb. CTQG, Hà Nội, 2001); An ninh Tây Nguyên – Thực trạng và giải pháp
đảm bảo an ninh Tây Nguyên trong tình hình mới của Trần Đại Quang (Nxb.
CAND, Hà Nội, 2003); “Nhà nước Đêga độc lập” thực chất là chiêu bài lợi
dụng vấn đề dân tộc Tây Nguyên để chống phá cách mạng Việt Nam của các
thế lực thù địch của Đoàn Xuân Thanh (Tạp chí CAND, số 10, 2007); tác
phẩm Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân ở địa bàn các
tỉnh Tây Nguyên hiện nay của Tác giả Lê Văn Đính – Vũ Anh Tuấn (Nxb.

CTQG, Hà Nội, 2014); tác phẩm Nhân dân cội nguồn sức mạnh bảo vệ an
ninh Tổ quốc của tác giả Trần Đại Quang...
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận án
3.1. Mục đích của luận án
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận chung về vai trò của QCND và phát huy vai
trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT, luận án phân tích, đánh giá thực


4

trạng phát huy vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên, từ đó
đề xuất phương hướng và giải pháp nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp
bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ của luận án
Để đạt được mục đích trên, luận án có những nhiệm vụ sau: một là, phân
tích lý luận về vai trò của QCND, vai trò và phát huy vai trò của QCND trong
sự nghiệp bảo vệ ANTT. Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng phát huy vai trò
của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên và những vấn đề đặt
ra hiện nay. Ba là, xác định phương hướng và đề xuất các giải pháp nâng cao
vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
Đối tượng nghiên cứu của luận án: nghiên cứu việc phát huy vai trò
của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu của luận án: trong khuôn khổ của luận án, tác giả
tập trung phân tích vai trò và phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ
ANTT; các nhân tố ảnh hưởng, thực trạng và những vấn đề đặt ra trong phát huy
vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay; xác
định các phương hướng và giải pháp nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp
bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên từ năm 2001 đến nay.
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án

Luận án được nghiên cứu trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, đường lối của
Đảng Cộng sản Việt Nam về ANTT, về vai trò của QCND, vai trò và phát huy
vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT. Đồng thời, tác giả sử dụng tổng hợp các
phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như phân tích và tổng hợp, diễn dịch
và quy nạp, thống kê, lịch sử và lôgic, tổng kết thực tiễn, điều tra xã hội học...
6. Đóng góp của luận án


5

Một là, hệ thống hóa, phân tích làm sâu sắc thêm lý luận chung về vai trò
và phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Việt Nam và
vận dụng vào điều kiện cụ thể ở Tây Nguyên. Hai là, xác định và phân tích làm
rõ những nhân tố ảnh hưởng, thực trạng phát huy vai trò của QCND và những vấn
đề đặt ra hiện nay. Từ đó, xác định các phương hướng và đề xuất giải pháp cơ
bản nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên
hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Về mặt lý luận: Luận án góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận chung về
ANTT, vai trò và phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT và
sự vận dụng lý luận đó vào địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Về mặt thực tiễn:
Luận án có thể làm tài liệu tham khảo cho các cá nhân, tổ chức khi nghiên cứu về
ANTT và phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây
Nguyên hiện nay. Luận án có thể làm cơ sở để Đảng bộ, chính quyền và các cơ
quan chức năng trên địa bàn Tây Nguyên tham khảo vào quá trình xây dựng các
chủ trương, chính sách, giải pháp để nâng cao hiệu quả phong trào Toàn dân bảo
vệ an ninh Tổ quốc, phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT,
cũng như tổ chức thực hiện các chính sách dân tộc, tôn giáo trên địa bàn Tây
Nguyên hiện nay.

8. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án gồm 3
chương, 9 tiết.
Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ VAI TRÒ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN
TRONG SỰ NGHIỆP BẢO VỆ AN NINH TRẬT TỰ
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ VAI TRÒ CỦA QCND
1.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về vai trò của QCND


6

Chủ nghĩa Mác – Lênin khẳng định: QCND là chủ thể sáng tạo lịch sử.
Vai trò đó được thể hiện ở 3 phương diện cơ bản: (1) Vai trò của QCND trong
sản xuất vật chất; (2) Vai trò của QCND trong cách mạng xã hội; (3) Vai trò
của QCND trong sáng tạo các giá trị văn hóa tinh thần.
Khi nghiên cứu vai trò sáng tạo lịch sử của QCND, chủ nghĩa Mác Lênin không tách rời, mà đặt vai trò của QCND trong mối quan hệ biện chứng
với vai trò cụ thể của mỗi cá nhân, đặc biệt là vai trò của các vĩ nhân, lãnh tụ
trong cộng đồng xã hội. Vận dụng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực
tiễn, trong quá trình phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp xây dựng
CNXH, trong đó có sự nghiệp bảo vệ ANTT cần phải đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam, sự điều hành của các cơ quan, đơn vị chức năng
trong hệ thống chính trị Việt Nam.
1.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về vai trò của QCND
 Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của QCND

Kế thừa, phát triển và vận dụng quan điểm QCND là lực lượng sáng tạo
lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, Hồ Chí Minh khẳng định QCND là lực
lượng quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Cách mạng muốn thành

công tất yếu phải phát huy vai trò của QCND, phải nhận được sự đồng tình,
ủng hộ, giúp đỡ to lớn, rộng rãi của QCND.
Để phát huy vai trò to lớn của QCND, Hồ Chí Minh cho rằng cần phải
xây dựng một xã hội do dân là chủ và dân làm chủ. Trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, từ địa vị “là chủ” đến “làm chủ” và làm chủ trên thực tế phải có những
điều kiện chặt chẽ đi theo. Ở Hồ Chí Minh, tư duy phát triển theo chiều hướng:
cách mạng giành chính quyền, làm chủ chính quyền, xây dựng xã hội là sự
nghiệp của toàn dân, của chính QCND, không ai làm thay được.
 Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò của QCND


7

Vận dụng quan điểm về vai trò QCND của chủ nghĩa Mác – Lênin và Hồ
Chí Minh, qua các thời kỳ cách mạng, nhất là từ sau giai đoạn tiến hành đổi mới
đến nay, Đảng ta luôn chú trọng đề ra các quan điểm, chính sách phát huy vai
trò chủ thể của QCND. Thực tiễn hơn 85 năm qua, kể từ khi Đảng Cộng sản
Việt Nam ra đời lãnh đạo cách mạng cho đến nay, Đảng sở dĩ có được sự đồng
tình ủng hộ của nhân dân, bởi vì về cơ bản trong mỗi thời kỳ cách mạng Đảng
đã đề ra và nghiêm chỉnh chấp hành, thực hiện tốt đường lối, chính sách của
mình, đường lối đó phản ánh được yêu cầu phát triển của lịch sử, đại biểu trung
thành cho lợi ích của nhân dân, của dân tộc. Đây chính là cơ sở chính trị quan
trọng nhất đảm bảo mối quan hệ bền vững giữa Đảng và nhân dân. Nhìn lại hơn
30 năm đổi mới, từ những thành tựu cũng như những hạn chế, khuyết điểm, Đại
hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã rút ra 5 bài học hết sức quan trọng,
trong đó có bài học “Đổi mới phải luôn quan triệt quan điểm “dân là gốc”, vì lợi
ích của nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò làm chủ, tinh thần trách
nhiệm, sức sáng tạo và mọi nguồn lực của nhân dân; phát huy sức mạnh đại
đoàn kết toàn dân tộc”1. Từ đó, Đại hội XII xác định rõ: “Tiếp tục phát huy dân
chủ XHCN, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Dân chủ

phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội. Bảo đảm để nhân dân tham gia ở tất cả các khâu của quá trình đưa ra những
quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của nhân dân”2.
1.2. QUAN ĐIỂM VỀ BẢO VỆ ANTT
1.2.1. Khái niệm về bảo vệ ANTT
Bảo vệ ANTT bao gồm 2 nội dung là bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn
trật tự an toàn xã hội. Luật An ninh quốc gia quy định các nhiệm vụ bảo vệ an
ninh quốc gia bao gồm: bảo vệ chế độ chính trị là Nhà nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn
1
2

Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG-ST, Hà Nội, trang 69.
Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG-ST, Hà Nội, trang 38.


8

lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ an ninh về tư tưởng và văn hóa, khối đại đoàn kết
toàn dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; bảo vệ an
ninh trong các lĩnh vực kinh tế, quốc phòng, đối ngoại và các lợi ích khác của
quốc gia; bảo vệ bí mật Nhà nước và các mục tiêu quan trọng về an ninh quốc
gia; phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh làm thất bại và loại trừ các
hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia. Giữ
gìn trật tự an toàn xã hội là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh chống
tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự an toàn xã hội. Đây là tổng
thể các hoạt động phòng chống tội phạm, phòng chống tệ nạn xã hội, quản lý
hành chính về trật tự xã hội, quản lý và bảo đảm trật tự an toàn giao thông, trật
tự công cộng, phòng cháy chữa cháy, giáo dục cải tạo phạm nhân.
1.2.2. Mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở Việt Nam hiện nay

Về mục tiêu bảo vệ ANTT, Trong Văn kiện Đại hội lần thứ XII, Đảng ta
xác định: “Mục tiêu trọng yếu của quốc phòng, an ninh là: Phát huy mạnh mẽ
sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, tranh thủ tối đa
sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo
vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc,
bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; bảo vệ công cuộc đổi mới,
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; bảo
vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an
ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội”1.
Để triển khai thực hiện mục tiêu trên, Đại hội XII đã định hướng các
phương hướng, nhiệm vụ cơ bản về bảo vệ ANTT trong tình hình mới như sau:
một là, xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Chủ động đấu tranh làm
thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; hai là, kết
hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng,
1

Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG-ST, Hà Nội, trang
147-148.


9

an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo.
Xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc
phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân. Kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng,
an ninh và đối ngoại; tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh; ba
là, xây dựng CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, thực
sự là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ ANTT; bốn là, tiếp tục giữ vững, tăng
cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập

trung, thống nhất của Nhà nước đối với CAND và sự nghiệp bảo vệ ANTT.
1.3. VAI TRÒ VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA QCND TRONG SỰ
NGHIỆP BẢO VỆ ANTT
1.3.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò và phát huy
vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT
Về vai trò QCND, V.I.Lênin cho rằng QCND tham gia ngày càng nhiều
vào công việc quản lý nhà nước về ANTT là một đòi hỏi tất yếu, là cơ sở vững
chắc cho thắng lợi của cách mạng XHCN.
Để phát huy vai trò của QCND trong bảo vệ tổ quốc XHCN, bảo vệ
ANTT, V.I. Lênin cho rằng cần thiết lập sự kiểm kê, giám sát toàn dân để QCND
trực tiếp tham gia quản lý nhà nước về ANTT; xây dựng phong trào QCND bảo
vệ ANTT và xem việc xây dựng phong trào QCND tham gia bảo vệ ANTT
vừa mang tính chiến lược, vừa mang tính nghệ thuật và đặt dưới sự lãnh đạo
của đảng cộng sản.
1.3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về vai trò và phát huy vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở
Việt Nam hiện nay
 Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò và phát huy vai trò QCND trong sự

nghiệp bảo vệ ANTT


10

Thứ nhất, về vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT. Trong tư
tưởng Hồ Chí Minh, QCND là nền tảng, là chỗ dựa, là cội nguồn của mọi sức
mạnh to lớn, là lực lượng giữ vai trò quyết định sự thành công của sự nghiệp
bảo vệ ANTT. Chính vì vậy, Người luôn đề cao vai trò của QCND và luôn tìm
cách phát huy vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Việt Nam qua
các thời kỳ cách mạng.

Thứ hai, về phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT,
cần chú ý mấy vấn đề cơ bản sau đây: một là, cần chú trọng phát huy tinh thần
đoàn kết, ý thức quyền lợi và nghĩa vụ, làm tốt công tác thi đua – khen thưởng
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT của QCND. Hai là, cần giáo dục, vận động, tổ
chức, tạo điều kiện và xây dựng các hình thức phù hợp để phát động phong
trào QCND bảo vệ ANTT. Ba là, cần huy động sức mạnh của cả hệ thống
chính trị, xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa lực lượng Công an và QCND
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT
 Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò và phát huy vai

trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Việt Nam hiện nay
Trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, Đảng
Cộng sản Việt Nam khẳng định vai trò to lớn của QCND và trên cơ sở đó đề ra
đường lối, biện pháp phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ
ANTT. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng Cộng sản Việt Nam
đã xác định: “Mục tiêu trọng yếu của quốc phòng, an ninh là: Phát huy mạnh
mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, tranh thủ tối
đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, kiên quyết, kiên trì đấu tranh
bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ
quốc”1. Để phát huy vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT của đất nước,
Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định: “Xây dựng “thế trận lòng dân”,
1,2 Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG-ST,
Hà Nội, trang 147,149.


11

tạo nển tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh
nhân dân”1.
Chương 2

THỰC TRẠNG PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA QUẦN CHÚNG
NHÂN DÂN TRONG SỰ NGHIỆP BẢO VỆ AN NINH TRẬT TỰ
Ở TÂY NGUYÊN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA HIỆN NAY
2.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ, KINH TẾ, CHÍNH TRỊ, VĂN
HÓA VÀ NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ NGHIỆP BẢO VỆ
ANTT Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
2.1.1. Điều kiện địa lý, tài nguyên thiên nhiên, dân cư
Tây Nguyên có vị trí địa lý thuận lợi và có nhiều lợi thế về tài nguyên
thiên nhiên hơn so với các vùng trong nước, nhất là tài nguyên đất và rừng; Tây
Nguyên là một vùng dân cư không thuần nhất về nguồn gốc lịch sử, ngôn ngữ,
phong tục tập quán, đời sống tâm lý… Do đó, Tây Nguyên là địa bàn mà các
các thế lực thù địch trong và ngoài nước muốn thiết lập tổ chức, cơ sở xã hội
hoạt động thường xuyên và lâu dài, lôi kéo kích động QCND, đặc biệt là đồng
bào dân tộc thiểu số chống lại Đảng và Nhà nước Việt Nam, là địa bàn trọng
điểm mà các thế lực thù địch thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình” đối với
Việt Nam. Vì vậy, cần thiết phải tiến hành nhiều biện pháp để đảm bảo ANTT.
2.1.2. Về kinh tế
Do điều kiện tự nhiên và khí hậu mang tính đặc thù, kinh tế của đồng bào
các dân tộc thiểu số Tây Nguyên chủ yếu dựa vào thế mạnh của vùng đất cao
nguyên, đó là trồng trọt, chăn nuôi và khai thác tài nguyên rừng. Hiện nay, tình
trạng đói nghèo và sự phân hoá giàu nghèo đang diễn ra hết sức gay gắt ở khu
vực Tây Nguyên, đối tượng đói nghèo chủ yếu vẫn là đồng bào dân tộc thiểu số,
khu vực đói nghèo tập trung ở vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng, cơ sở
kháng chiến cũ. Sự phân hoá giữa giàu và nghèo mà chủ yếu là sự phân hoá


12

giữa đồng bào Kinh và đồng bào dân tộc bản địa đã làm cho đồng bào dân tộc
bản địa lại càng mặc cảm tự ti khi so sánh sự chênh lệch trong đời sống vật chất.

Đó là những nguy cơ dẫn đến những bất ổn về ANTT, ảnh hưởng đến việc phát
huy vai trò của QCND bảo vệ ANTT trên địa bàn Tây Nguyên.
2.1.3. Về chính trị, văn hoá, xã hội
Hệ thống chính trị, nhất là hệ thống chính trị cơ sở trong vùng dân tộc
thiểu số chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, đời sống
văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên đã có những thay đổi tiêu
cực, trình độ học vấn của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên còn rất
thấp, một số tổ chức tôn giáo và các thế lực thù địch triệt để lợi dụng truyền đạo
trái pháp luật, lôi kéo đồng bào dân tộc thiểu số theo “Tin Lành Đêga”, lợi dụng
tôn giáo, dân tộc xuyên tạc, kích động quần chúng, tập hợp lực lượng chống phá
cách mạng Việt Nam, làm ảnh hưởng đến ANTT trên địa bàn. Do đó, cần thiết
phải huy động toàn bộ hệ thống chính trị từ trung ương đến cơ sở tập trung phát
huy vai trò của QCND bảo vệ ANTT ở khu vực Tây Nguyên.
2.1.4. Về tín ngưỡng, tôn giáo
Các tín ngưỡng, tôn giáo đều có vai trò nhất định trong đời sống tinh
thần của cư dân Tây Nguyên, nhất là vùng đồng bào các dân tộc thiểu số. Tuy
nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, hoạt động của các tôn giáo hiện nay cũng
đang đặt ra nhiều vấn đề trong đảm bảo ANTT, cần phải làm tốt công tác tranh
thủ chức sắc tôn giáo, vận động QCND có tín ngưỡng tôn giáo thực hiện tốt
phương châm “tốt đời, đẹp đạo”, đoàn kết lương giáo, phát huy vai trò của
QCND, nhất là đồng bào có đạo tích cực tham gia đảm bảo ANTT trên địa bàn
Tây Nguyên.
Qua nghiên cứu khái quát về điều kiện địa lý, kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội ở Tây Nguyên có thể thấy những nhân tố cơ bản sau đây có ảnh hưởng
đến sự nghiệp bảo vệ ANTT, phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT: sự khó
khăn, phức tạp về vị trí địa lý, dân cư; trình độ dân trí thấp, đời sống vật chất và


13

tinh thần còn hạn chế; tác động của vấn đề dân tộc và tôn giáo ở Tây Nguyên;
hệ thống chính trị còn yếu kém, chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển của Tây
Nguyên hiện nay; hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
2.2. THỰC TRẠNG PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA QCND TRONG SỰ
NGHIỆP BẢO VỆ ANTT Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY – THÀNH TỰU,
HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN
2.2.1. Thực trạng phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ
ANTT ở Tây Nguyên hiện nay: được phân tích trên ba nội dung cơ bản là phát
huy vai trò của QCND trong đấu tranh bảo vệ ANTT, phòng chống tội phạm và
các hành vi vi phạm pháp luật; phát huy vai trò của QCND thông qua hoạt động
các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trong sự nghiệp bảo vệ ANTT và phát huy vai trò
của QCND trong xây dựng, kiểm tra, giám sát các cơ quan, tổ chức, đoàn thể,
nhất là lực lượng CAND thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT.
2.2.2. Đánh giá việc phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo
vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay
 Những thành tựu cơ bản trong phát huy vai trò của QCND trong sự

nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay: một là, QCND đã tích cực, chủ
động tham gia vào các tổ chức quần chúng bảo vệ ANTT, trực tiếp và phối hợp
cùng các đơn vị chức năng đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi
phạm pháp luật, bảo vệ ANTT, giữ vững ổn định địa bàn Tây Nguyên một
cách vững chắc. Hai là, thông qua việc gắn kết vai trò của QCND trong bảo vệ
ANTT với các phong trào cách mạng khác của Đảng và Nhà nước, với chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn đã tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy
QCND tích cực tham gia bảo vệ ANTT, góp phần nâng cao đời sống vật chất
và tinh thần, nâng cao ý thức và năng lực bảo vệ ANTT cho QCND. Ba là, đã
từng bước xây dựng, hoàn thiện, phát huy các mô hình, tổ chức QCND và nhân
rộng các cá nhân điển hình tiên tiến trong bảo vệ ANTT; tăng cường khối đại
đoàn kết toàn dân, đấu tranh làm thất bại âm mưu xuyên tạc, kích động ly khai,

14

chia rẽ dân tộc của các thế lực thù địch. Bốn là, thông qua việc việc phát huy vai
trò của QCND bảo vệ ANTT đã từng bước xây dựng “thế trận lòng dân” và an
ninh nhân dân vững chắc, nhất là trong vùng đồng bào các dân tộc thiểu số,
vùng tôn giáo và địa bàn biên giới. Năm là, tăng cường sự kiểm tra, giám sát
của QCND đối với công tác đảm bảo ANTT ở Tây Nguyên của các cơ quan
chức năng, nhất là đối với lực lượng CAND, góp phần nâng cao hiệu quả công
tác bảo vệ ANTT.
Việc phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên đạt được
những thành tựu to lớn trên là do các nguyên nhân cơ bản sau đây: một là,
QCND đã chủ động, sáng tạo phát huy vai trò tích cực của mình trong bảo vệ
ANTT thông qua phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, qua các mô
hình, tổ chức quần chúng bảo vệ ANTT, đấu tranh phòng chống tội phạm và
các hành vi vi phạm pháp luật. Hai là, sự quan tâm, chỉ đạo, định hướng đúng
đắn, toàn diện, hiệu quả của Đảng, Nhà nước và chính quyền các cấp ở khu
vực Tây Nguyên đối với sự phát triển bền vững, với công tác đảm bảo ANTT,
phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên. Ba là, đã huy động, phát
huy được sức mạnh và sự phối hợp chặt chẽ của toàn bộ hệ thống chính trị
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT trên địa bàn, thực hiện có hiệu quả công tác xây
dựng phong trào QCND bảo vệ ANTT. Bốn là, đã xây dựng, kiện toàn và phát
huy hiệu quả các mô hình, tổ chức và cá nhân điển hình tiên tiến làm nòng cốt
cho phong trào QCND tham gia bảo vệ ANTT trên địa bàn. Năm là, lực lượng
CAND các tỉnh Tây Nguyên đã làm tốt vai trò tham mưu, hướng dẫn, xây
dựng lực lượng nòng cốt bảo vệ ANTT; kết hợp chặt chẽ công tác xây dựng
phong trào QCND bảo vệ ANTT với các mặt công tác nghiệp vụ của ngành
Công an, với việc xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh.
 Những hạn chế trong phát huy vai trò của QCND trong sự nghiệp

bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay: Một là, một bộ phận QCND còn mất
cảnh giác, chưa có ý thức tự phòng ngừa, tự bảo vệ, chưa tạo được sự liên kết,


15

phối hợp trong bảo vệ ANTT; chưa nhận thức được vai trò, trách nhiệm của
mình trong bảo vệ ANTT; một số cá nhân còn bị lôi kéo, dụ dỗ vào những hoạt
động chống phá chính quyền, vi phạm pháp luật. Hai là, một số mô hình, tổ
chức QCND bảo vệ ANTT hoạt động còn hình thức, thiếu hiệu quả. Ba là,
QCND chưa thực hiện tốt vai trò kiểm tra, giám sát và đấu tranh với những
hoạt động chưa đúng quy định pháp luật của hệ thống chính trị trên địa bàn
trong quá trình tham gia bảo vệ ANTT. Bốn là, sự tham gia của QCND vào
quá trình xây dựng “thế trận lòng dân” và nền an ninh nhân dân trên địa bàn
Tây Nguyên chưa tích cực, toàn diện, có mặt thiếu vững chắc. Năm là, vai trò
của QCND trong tham gia đảm bảo ANTT trên lĩnh vực dân tộc, tôn giáo,
trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn hạn chế.
Nguyên nhân cơ bản của những hạn chế trong phát huy vai trò QCND
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay: một là, công tác tuyên
truyền, vận động và tổ chức phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT ở một số nơi
chưa được quan tâm đúng mức, chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan
trọng của của công tác này trong đảm bảo ANTT. Hai là, một số nơi, chưa thực
sự quan tâm đến điều kiện, quyền hạn và lợi ích chính đáng của QCND trong
bảo vệ ANTT, chưa gắn kết phong trào QCND bảo vệ ANTT với các phong
trào cách mạng khác của Đảng, Nhà nước. Ba là, công tác xây dựng các mô
hình, tổ chức và cá nhân nòng cốt, điển hình tiên tiến trong bảo vệ ANTT ở một
số nơi chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức. Bốn là, mối quan hệ phối hợp
giữa các lực lượng chức năng trong quá trình phát huy vai trò QCND chưa được
tiến hành thường xuyên, thiếu chiều sâu, thiếu chặt chẽ, thường mang tính sự vụ
vì chưa có cơ chế cụ thể. Năm là, hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ cơ sở, lực

lượng Công an làm công tác tổ chức, vận động, phát huy vai trò quần chúng bảo
vệ ANTT nhiều nơi vẫn còn hạn chế, yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu bảo
vệ ANTT trong giai đoạn hiện nay.


16

2.3. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG PHÁT HUY VAI TRÒ QCND
TRONG SỰ NGHIỆP BẢO VỆ ANTT Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
2.3.1. Xu hướng biến đổi của các nhân tố kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội ở Tây Nguyên trong thời gian tới
Do tác động của tình hình thế giới và trong nước nên thời gian tới các nhân
tố về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội vẫn tiếp tục tác động đến sự phát triển của
Tây Nguyên, tác động đến đời sống vật chất và tinh thần của một bộ phận dân cư.
Nếu không có những giải pháp đồng bộ, kịp thời, hiệu quả để tiếp tục phát huy
những ảnh hưởng tích cực, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực sẽ tác động không
nhỏ đến ANTT và việc nâng cao vai trò của QCND trong bảo vệ ANTT ở Tây
Nguyên hiện nay.
2.3.2. Xu hướng biến đổi về ANTT ở Tây Nguyên
Công tác đảm bảo ANTT và phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT ở
Tây Nguyên thời gian tới cũng sẽ gặp những khó khăn, thách thức; có thể đề
cập đến những yếu tố cơ bản sau đây: Một là, các thế lực thù địch vẫn ráo riết
tiến hành các hoạt động chống phá cách mạng ở Tây Nguyên, chia rẽ khối đại đoàn
kết dân tộc, âm mưu tách vùng Tây Nguyên ra khỏi sự quản lý của Nhà nước. Hai
là, đời sống kinh tế, văn hoá và giác ngộ cách mạng của đồng bào dân tộc
thiểu số ở các tỉnh Tây Nguyên tuy đã từng bước được nâng lên, song trước
mắt vẫn còn rất nhiều vấn đề bất cập với yêu cầu của thực tiễn. Đó sẽ là chỗ
dựa cho các đối tượng khi chúng tiến hành các hoạt động chống phá cách
mạng. Các đối tượng sẽ lợi dụng những khó khăn về kinh tế để mua chuộc, lợi
dụng nhận thức non kém về chính trị để lừa phỉnh, kích động đồng bào tham

gia vào các hoạt động chống đối chính quyền. Ba là, hệ thống chính trị cơ sở
của chúng ta ở các tỉnh Tây Nguyên, đặc biệt là lực lượng Công an cơ sở còn
thiếu về số lượng và chất lượng, cán bộ ở một số đơn vị còn rất nhiều hạn chế,
chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn.


17

2.3.3. Vấn đề dân tộc và tôn giáo
Vấn đề tôn giáo và vấn đề dân tộc là hai vấn đề phức tạp trong giai đoạn
hiện nay ở Việt Nam nói chung và Tây Nguyên nói riêng. Vì hai vấn đề này có
quan hệ mật thiết đến nhiều lĩnh vực như: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
Thực hiện tốt chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo, phát huy vai trò của
QCND bảo vệ ANTT có ý nghĩa quan trọng trong việc giữ gìn ANTT và
phòng thủ đất nước ở địa bàn có vị trí chiến lược. Trong tình hình hiện nay, khi
mà QCND, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên vẫn đang ở trình độ
kinh tế - xã hội thấp, trình độ nhận thức còn hạn chế, các thế lực thù địch đang
tìm mọi cách chia rẽ tôn giáo, chia rẽ đồng bào Kinh với đồng bào dân tộc
thiểu số, phá vỡ khối đoàn kết dân tộc, phá hoại công cuộc xây dựng đất nước
của đồng bào Tây Nguyên thì việc thực hiện chính sách dân tộc, chính sách tôn
giáo ở Tây Nguyên càng có vai trò quan trọng trong phát triển Tây Nguyên và
nâng cao vai trò của QCND bảo vệ ANTT.
2.3.4. Hệ thống chính trị cơ sở; lực lượng Công an làm công tác tổ
chức, vận động, phát huy vai trò QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT
Thời gian qua, một số nơi ở khu vực Tây Nguyên, việc xây dựng và củng
cố hệ thống chính trị ở cơ sở, trong đó có cả lực lượng Công an chưa được quan
tâm đúng mức, hiệu quả hoạt động thấp, chưa nắm bắt và giải quyết kịp thời
những tâm tư, nguyện vọng và quyền lợi chính đáng của đồng bào, nhất là đồng
bào các dân tộc thiểu số. Ở một số địa phương, vẫn chưa xây dựng được đội ngũ
cán bộ cơ sở thật sự tâm huyết với công tác phát huy vai trò quần chúng nhân

dân trong đảm bảo ANTT, một số cán bộ còn có biểu hiện quan liêu, xa rời
QCND. Vẫn chưa có chính sách thực sự phù hợp để thu hút cán bộ đến làm việc
ở vùng Tây Nguyên, nhất là trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên.
Chính sách đào tạo nguồn cán bộ tại chỗ, phát triển đảng viên, nhất là ở vùng
sâu, vùng xa, ưu tiên đào tạo đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số tại chỗ vẫn
chưa đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng để tham gia chính quyền cơ sở, làm


18

ảnh hưởng đến công tác đảm bảo đảm bảo an ninh trật tự và phát huy vai trò
QCND trong bảo vệ ANTT.
Chương 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ
CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN TRONG SỰ NGHIỆP BẢO VỆ
AN NINH TRẬT TỰ Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
3.1. PHƯƠNG HƯỚNG NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA QCND TRONG
SỰ NGHIỆP BẢO VỆ ANTT Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
3.1.1. Nâng cao vai trò của quần chúng nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ
an ninh trật tự ở Tây Nguyên hiện nay, phải xuất phát từ điều kiện kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội của Tây Nguyên.
3.1.2. Nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây
Nguyên hiện nay phải gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần của QCND, tiếp tục thực hiện hiệu quả hơn nữa phương châm
“Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong bảo vệ ANTT trên địa bàn
3.1.3. Nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây
Nguyên hiện nay phải gắn liền với việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính
trị, nhất là hệ thống chính trị cơ sở; với xây dựng lực lượng CAND trong sạch,
vững mạnh và công tác đấu tranh phòng chống tội phạm
3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA QCND TRONG SỰ

NGHIỆP BẢO VỆ ANTT Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
3.2.1. Nâng cao nhận thức của xã hội về ANTT và vai trò của QCND
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên hiện nay
Thứ nhất, đối với các cơ quan, tổ chức cần phải xây dựng cơ chế phối
kết hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp và thể chế hoá nghĩa vụ, quyền lợi
của mọi tổ chức, công dân trong đấu tranh bảo vệ ANTT, tạo hành lang pháp
lý cho việc phát huy sức mạnh tổng hợp của cuộc đấu tranh; phải nâng cao
chất lượng và hiệu quả công tác dân vận, đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ


19

an ninh Tổ quốc gắn với các phong trào thi đua khác ở cơ sở bằng các hình
thức sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tình hình từng lúc, từng nơi;
tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên,
lực lượng vũ trang và QCND về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc;
nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
các chế độ, thể lệ, nội quy, quy tắc về bảo vệ ANTT; nhận thức đầy đủ về âm
mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, kích động biểu tình, gây rối ANTT của các
thế lực thù địch, tổ chức phản động, đối tượng cực đoan, nhất là trên không gian
mạng; biết được các phương thức, thủ đoạn hoạt động của bọn tội phạm, tệ nạn
xã hội; thấy được những sơ hở, thiếu sót trong công tác phòng ngừa, đấu tranh
chống tội phạm để QCND chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả; tuyên
truyền cho QCND nắm rõ quyền và nghĩa vụ công dân trên lĩnh vực ANTT để
tự nguyện, tự giác tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT. Thứ hai, đối với
cán bộ, đảng viên: một là, đẩy mạnh tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng an ninh cho toàn bộ đội ngũ cán bộ, đảng viên. Hai là, phát huy vai trò của thủ
trưởng ban, ngành, các cơ quan, đơn vị, lực lượng, bí thư các cấp ủy Đảng
trong việc tuyên truyền, giáo dục cho mỗi cán bộ, đảng viên có sự nhận thức
đầy đủ về tầm quan trọng, nhiệm vụ tham gia vào việc phát huy vai trò của
nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ ANTT. Ba là, phát huy tính tự giác, tính kỷ

luật, tính phê bình và tự phê bình của cán bộ, đảng viên để nâng cao nhận thức
cho cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng của công tác ANTT và phát huy vai
trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT. Bốn là, xây dựng tiêu chí đánh
giá phân loại cán bộ, đảng viên cần có nội dung đánh giá về việc tham gia phát
huy vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT.
Bên cạnh đó, cần tuyên truyền cho QCND hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ
trong sự nghiệp bảo vệ ANTT; tập trung nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến
sĩ công an về vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT.
3.2.2. Tăng cường sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị; từng


20

bước xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh trong quá trình tổ
chức, vận động, nâng cao vai trò của QCND trong sự nghiệp bảo vệ ANTT
Thứ nhất, tổ chức Đảng các cấp ở khu vực Tây Nguyên phải quán triệt
quan điểm quần chúng một cách rõ ràng, nâng cao nhận thức đúng đắn về vai
trò chủ thể của QCND trong bảo vệ ANTT và nâng cao vai trò lãnh đạo trong
công tác tổ chức vận động QCND tích cực tham gia bảo vệ ANTT. Thứ hai,
Nhà nước là công cụ chuyên chính trọng yếu của Đảng, là cơ quan quản lý trên
mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội và ANTT, trong đó việc quản lý
Nhà nước trong công tác tổ chức, vận động, phát huy vai trò của QCND bảo vệ
ANTT là một nội dung không thể thiếu, bởi vì sự quản lý của Nhà nước là điều
kiện chủ yếu đảm bảo cho phong trào quần chúng bảo vệ ANTT thực sự phát
triển mạnh mẽ và có hiệu quả thiết thực. Thứ ba, Mặt trận tổ quốc phải phối
hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở, bám sát khu dân cư, đa dạng hóa các hình
thức tập hợp QCND trên cơ sở mục tiêu chung là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ tư, các tổ chức đoàn thể QCND là những tổ chức trực tiếp làm công tác tổ
chức, vận động QCND tích cực tham gia phong trào bảo vệ ANTT. Do đó, để
nâng cao vai trò của mình, các tổ chức này phải không ngừng đổi mới nội dung

và phương pháp hoạt động, phải thực sự trở thành những tổ chức đại diện cho
quyền và lợi ích hợp pháp của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Thứ năm, lực
lượng Công an các cấp cần tiếp tục đẩy mạnh công tác đổi mới hoạt động quản
lý hành chính về ANTT, đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ về công tác đảm bảo
ANTT và giúp QCND giải quyết những khó khăn vướng mắc, tham gia cùng
QCND thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT.
3.2.3. Từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
QCND; nâng cao ý thức, năng lực, điều kiện đảm bảo và lợi ích chính
đáng của QCND trong quá trình tham gia bảo vệ ANTT ở Tây Nguyên
Muốn vậy, cần phải tạo việc làm, ổn định sản xuất, tăng cường quản lý,
kiểm tra các doanh nghiệp, những người sử dụng lao động trong việc thực hiện


21

nghiêm các chính sách về lao động, tiền lương, bảo hiểm theo quy định của luật
lao động để bảo vệ lợi ích chính đáng của người lao động để đảm bảo đời sống
vật chất cho QCND. Khi những nhu cầu về việc làm và nâng cao đời sống vật
chất cho QCND được đáp ứng sẽ tạo ra một động lực cách mạng to lớn cho
công cuộc đổi mới. Đời sống vật chất của QCND được nâng cao và ổn định là
một trong những điều kiện đảm bảo chắc chắn nhất cho sự ổn định về ANTT.
Việc tăng cường cơ sở vật chất và điều kiện đảm bảo QCND phát huy
vai trò của mình trong bảo vệ ANTT là nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của
công tác này trong thời gian tới, khắc phục tình trạng chế độ, chính sách, cơ
chế hoạt động cho công tác phát huy vai trò QCND bảo vệ ANTT còn bất cập;
thiếu kinh phí đầu tư cho hoạt động của Ban Chỉ đạo phong trào toàn dân bảo
vệ ANTT, các tổ chức xã hội ở cơ sở và các mô hình, điển hình tiên tiến của
phong trào toàn dân bảo vệ ANTT; chưa khuyến khích, tạo động lực để phát
huy cao nhất vai trò của QCND.
3.2.4. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức, vận động, nâng

cao vai trò QCND bảo vệ ANTT; xây dựng, nhân rộng các mô hình, tổ
chức QCND bảo vệ ANTT phù hợp với khu vực Tây Nguyên
Muốn đạt hiệu quả cao, cần chú ý một số nội dung sau: đổi mới, nâng
cao chất lượng công tác tuyên truyền, giáo dục về phong trào Toàn dân bảo vệ
an ninh tổ quốc và “Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc” nhằm nâng
cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực của QCND trong việc thực hiện nhiệm
vụ bảo vệ ANTT; hình thức, phương pháp tuyên truyền phải phù hợp với từng
loại địa bàn, từng dân tộc, từng nơi, từng lúc và phù hợp với điều kiện, nhận
thức của các nhóm đối tượng; đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp công tác
xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc phù hợp, đáp ứng yêu
cầu, nhiệm vụ bảo vệ ANTT trong tình hình mới; hình thức tổ chức phong trào
phải đa đạng, phù hợp với chuyển dịch cơ cấu sản xuất và hội nhập quốc tế
theo hướng xã hội hoá ngày càng cao; phương pháp tổ chức, xây dựng phong


22

trào cần vận dụng linh hoạt đối với từng lĩnh vực, địa bàn cụ thể.
Bên cạnh đó, cần tập trung đẩy mạnh hoạt động xây dựng các tổ chức
QCND nòng cốt và mô hình điển hình về ANTT phù hợp để phát huy vai trò
QCND bảo vệ ANTT ở khu vực Tây Nguyên; xây dựng các tổ chức quần
chúng nòng cốt làm hạt nhân để thúc đẩy phong trào toàn dân bảo vệ ANTT ở
địa bàn cơ sở là một nội dung quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến tổ chức,
vận động QCND bảo vệ ANTT; tiếp tục xây dựng, kiện toàn về tổ chức quần
chúng bảo vệ ANTT đang hoạt động có hiệu quả ở Tây Nguyên; thực hiện
công tác tổng kết, nhân rộng những mô hình điển hình tiên tiến phù hợp với
đặc điểm địa bàn; mỗi loại mô hình điển hình cần phải có hồ sơ theo dõi, xác
định rõ xuất xứ của mô hình, quy mô tổ chức, cơ chế, lề lối hoạt động để có
thể phổ biến, nhân rộng, tiến tới từng bước xã hội hóa công tác bảo vệ ANTT
bằng các phong trào cách mạng của QCND để bảo vệ cuộc sống yên vui và

hạnh phúc của QCND.
3.2.5. Chú trọng nâng cao vai trò QCND bảo vệ ANTT ở địa bàn
trọng điểm, địa bàn biên giới, địa bàn phức tạp về vấn đề dân tộc, tôn giáo
và trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số
Tại các địa bàn trọng điểm, phức tạp, địa bàn biên giới, địa bàn tập trung
nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo, cần coi trọng công tác tuyên truyền,
vận động QCND phát huy truyền thống cách mạng, tham gia đấu tranh với các
phần tử lợi dụng dân tộc, tôn giáo để hoạt động phá hoại chính sách đại đoàn
kết dân tộc, tôn giáo của Đảng, lôi kéo đồng bào tham gia hoạt động Fulrô, các
hoạt tôn giáo trái pháp luật; tập trung xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ
sở, giải quyết kịp thời các vấn đề nảy sinh liên quan đến tôn giáo, dân tộc,
không để xảy ra biểu tình, gây rối ANTT; tổ chức phát động phong trào toàn
dân bảo vệ ANTT ở các xã phức tạp về ANTT.
Việc thực hiện chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo ở Tây Nguyên cần
chú ý các nội dung cơ bản sau đây: nâng cao nhận thức của đồng bào về đường