Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần vận tải biển đà nẵng

1

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP...................................................3
1.1 Khái niệm, ý nghĩa và nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh
doanh......................................................................................................................... 3
1.1.1. Một số khái niệm.............................................................................................3
1.1.1.1. Khái niệm doanh thu.....................................................................................3
1.1.1.2. Khái niệm các khoản giảm trừ doanh thu.....................................................3
1.1.1.3. Khái niệm giá vốn hàng bán.........................................................................4
1.1.1.4. Khái niệm chi phí bán hàng..........................................................................4
1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ.........................................................................4
1.2. Các phương thức tiêu thụ....................................................................................4
1.2.1. Phương thức tiêu thụ trực tiếp.........................................................................4
1.2.2. Phương thức chuyển hàng chờ chấp nhận........................................................4
1.2.3. Phương thưc bán hàng qua các đại lý (Ký gửi)................................................5
1.2.4. Phương thức bán hàng trả chậm, trả góp.........................................................5
1.2.5. Phương thức hàng đổi hàng.............................................................................5
1.2.6. Phương thức tiêu thụ nội bộ.............................................................................5
1.3 Kế toán tiêu thụ...................................................................................................6
1.3.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ............................................6
1.3.1.1. Chứng từ, sổ sách sử dụng............................................................................6
1.3.1.2. Tài khoản sử dụng........................................................................................6
1.3.1.3. Phương pháp kế toán....................................................................................7
1.3.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu............................................................9
1.3.2.1. Nội dung.......................................................................................................9
1.3.2.2. Chứng từ, sổ sách sử dụng..........................................................................10
1.3.2.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................10
1.3.2.4. Phương pháp kế toán..................................................................................10

2

1.3.3. Kế toán giá vốn hàng bán..............................................................................12
1.3.3.1. Các phương pháp tính giá vốn hàng bán.....................................................12
1.3.3.2. Chứng từ và sổ sách sử dụng......................................................................14
1.3.3.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................15
1.3.3.4. Phương pháp kế toán..................................................................................17
1.3.4. Kế toán chi phí bán hàng...............................................................................19
1.3.4.1. Chứng từ sử dụng.......................................................................................19
1.3.4.2. Tài khoản sử dụng......................................................................................19
1.3.4.3. Phương pháp kế toán..................................................................................20
1.4. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp.............................................................21
1.4.1. Nội dung chi phí quản lý doanh nghiệp.........................................................21
1.4.2. Chứng từ sử dụng..........................................................................................21
1.4.3. Tài khoản sử dụng.........................................................................................22
1.4.4. Phương pháp kế toán.....................................................................................23
1.5. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính và chi phí tài chính.............................24
1.5.1. Doanh thu hoạt động tài chính.......................................................................24
1.5.1.1. Nội dung doanh thu hoạt động tài chính.....................................................24
1.5.1.2. Chứng từ sử dụng.......................................................................................24
1.5.1.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................25
1.5.1.4. Phương pháp kế toán..................................................................................25
1.5.2. Chi phí tài chính............................................................................................26
1.5.2.1. Nội dung chi phí tài chính...........................................................................26
1.5.2.2. Chứng từ sử dụng......................................................................................26
1.5.2.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................27
1.5.2.4. Phương pháp kế toán..................................................................................28
1.6. Kế toán thu nhập khác và chi phí khác.............................................................29

1.6.1. Thu nhập khác...............................................................................................29
1.6.1.1. Nội dung thu nhập khác..............................................................................29
1.6.1.2. Chứng từ sử dụng.......................................................................................29


3

1.6.1.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................29
1.6.1.4. Phương pháp kế toán..................................................................................30
1.6.2. Chi phí khác...................................................................................................31
1.6.2.1. Nội dung chi phí khác.................................................................................31
1.6.2.2. Chứng từ sử dụng.......................................................................................31
1.6.2.3. Tài khoản sử dụng......................................................................................32
1.7. Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp.................................................................33
1.7.1. Nội dung chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp...............................................33
1.7.2. Chứng từ sử dụng..........................................................................................33
1.7.3. Tài khoản sử dụng.........................................................................................34
1.7.4. Phương pháp kế toán.....................................................................................35
1.8. Kế toán xác định kết quả kinh doanh...............................................................36
1.8.1. Nội dung và nguyên tắc hạch toán.................................................................36
1.8.2. Chứng từ sử dụng..........................................................................................37
1.8.3. Tài khoản sử dụng.........................................................................................37
1.8.4. Phương pháp kế toán.....................................................................................38
Sơ đồ 16: Sơ đồ kế toán xác định kết quả kinh doanh.............................................38
CHƯƠNG 2: THỰC TẾ VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI BIỂN ĐÀ NẴNG
................................................................................................................................. 39
2.1. Khái quát chung về Công ty Cổ phần vận tải biển Đà Nẵng.............................39
2.1.1. Quá trình hình thành, phát triển và chức năng, nhiệm vụ của Công ty..........39
2.1.1.1. Quá trình hình thành, phát triển của Công ty..............................................39

2.1.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Công ty..........................................................41
2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý và bộ máy kế toán tại Công ty Cổ phần vận tải biển
Đà Nẵng..................................................................................................................42
2.1.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý.............................................................................42
2.1.2.2. Tổ chức bộ máy kế toán..............................................................................45


4

2.2. Thực tế về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty
CP vận tải biển Đà Nẵng.........................................................................................53
2.2.1. Kế toán tiêu thụ.............................................................................................53
2.2.1.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.......................................53
2.2.1.2. Kế toán giá vốn...........................................................................................57
2.2.1.3 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu:.......................................................61
2.2.2. Kế toán chi phí quản lý kinh doanh...............................................................61
2.2.3. Kế toán doanh thu tài chính và chi phí tài chính............................................64
2.2.3.1 Kế toán doanh thu tài chính:........................................................................64
2.2.3.2. Kế toán chi phí tài chính:............................................................................67
2.2.4. Kế toán thu nhập khác và chi phí khác..........................................................70
2.2.5 Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp...............................................................71
2.2.6. Kế toán xác định kết quả kinh doanh.............................................................71
2.2.7. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh..........................................................73
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG
TÁC KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI
CÔNG TY CP VẬN TẢI BIỂN ĐÀ NẴNG............................................................76
3.1. Nhận xét chung về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại
Công ty CP Vận tải biển Đà Nẵng...........................................................................76
3.1.1. Ưu điểm.........................................................................................................76
3.1.2. Một số hạn chế...............................................................................................77

3.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả
kinh doanh............................................................................................................... 77
KẾT LUẬN.............................................................................................................80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................81


5

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1: Sơ đồ kế toán theo phương thức tiêu thụ trực tiếp
Sơ đồ 2: Sơ đồ kế toán theo phương thức bán hàng trả chậm, trả góp
Sơ đồ 3: Sơ đồ kế toán theo phương thức bán hàng qua các đại lý (Ký gửi)
Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch kế chiết khấu thương mại
Sơ đồ 5: Sơ đồ kế toán giảm giá hàng bán
Sơ đồ 6: Sơ đồ kế toán hàng bán bị trả lại
Sơ đồ 7: Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp kê khai thường xuyên
Sơ đồ 8: Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp kiểm kê định kỳ
Sơ đồ 9: Sơ đồ kế toán chi phí bán hàng
Sơ đồ 10: Sơ đồ kế toán chi phí quản lý
Sơ đồ 10: Sơ đồ kế toán doanh thu hoạt động tài chính
Sơ đồ 11: Sơ đồ kế toán chi phí tài chính
Sơ đồ 12: Sơ đồ kế toán thu nhập khác
Sơ đồ 13: Sơ đồ kế toán chi phí khác
Sơ đồ 14: Sơ Đồ kế Toán Chi Phí Thuế TNDN Hiện Hành
Sơ đồ 15: Sơ Đồ Kế Toán Chi Phí Thuế TNDN Hoãn Lại


1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Trước những biến đổi của nền kinh tế toàn cầu hóa, mức độ cạnh tranh hàng
hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế
ngày càng khốc liệt. Vì vậy, mỗi doanh nghiệp không những phải nổ lực trong quá
trình sản xuất kinh doanh mà còn phải biết phát huy tối đa tiềm lực của mình để bắt
kịp với những thay đổi và phát triển của nền kinh tế thế giới.
Muốn hoạt động tiêu thụ diễn ra một cách thuận lợi, mỗi doanh nghiệp phải có
chiến lược kinh doanh hợp lý. Bên cạnh đó, tổ chức công tác kế toán tốt là một
trong những yếu tố tạo nên sự hiệu quả. Việc đánh giá cao vai trò của công tác kế
toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả kinh doanh tạo điều kiện cung cấp thông
tin chính xác và kịp thời cho các nhà quản lý để họ có thể đưa ra những chiến lược
kinh doanh và marketing phù hợp, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh và hiệu quả
kinh doanh của doanh nghiệp.
Qua quá trình thực tập và tìm hiểu thực tế tại Công ty Cổ phần Vận tải Biển
Đà Nẵng, em càng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của công tác kế toán tiêu
thụ và xác định kết quả kinh doanh tại công ty. Đồng thời với sự hướng dẫn tận tình
của cô giáo Hạ Thị Thảo Uyên và các nhân viên bộ phận kế toán tại Công ty, em đã
hoàn thành đề tài về “ Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công
ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh
doanh tại Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng.
Đánh giá những ưu điểm, nhược điểm về công tác tiêu thụ và xác định kết quả
kinh doanh của Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng.
Đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hoạch toán tiêu thụ và xác
định kết quả kinh doanh cho Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng.
3. Đối tượng nghiên cứu


2

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác
định kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng.
4. Phạm vi nghiên cứu
Không gian: tại Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng
Thời gian: Số liệu về tình hình tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh quý 2
năm 2017
5. Các phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu thu thập được trong
quá trình thực tập tại đơn vị: tài liệu về cơ cấu tổ chức, quy định của Công ty Cổ
phần Vận tải Biển Đà Nẵng và các tài liệu khác làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên
cứu.
- Phương pháp phân tích kinh doanh, phân tích tài chính, so sánh: dựa trên các
số liệu thu thập được tại đơn vị thực tập tiến hành phân tích, so sánh các số liệu
phục vụ cho quá trình nghiên cứu.
6. Kết cấu của đề tài
Kết cấu của đề tài gồm 3 phần:
Chương 1: Lý luận chung về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh
Chương 2: Thực tế về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh
tại Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện công tác kế toán tiêu
thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vận tải Biển Đà Nẵng


3

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP
1.1 Khái niệm, ý nghĩa và nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả
kinh doanh

1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.1. Khái niệm doanh thu
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ
kế toán, phát sinh từ các hoạt động SXKD thông thường của doanh nghiệp, góp
phần làm tăng vốn chủ sở hữu.
1.1.1.2. Khái niệm các khoản giảm trừ doanh thu
- Chiết khấu thương mại: Là khoản chiết khấu mà doanh nghiệp bán giảm giá
niêm yết cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán: Giảm giá hàng bán là khoản giảm trừ cho người mua do
sản phẩm, hàng hoá kém, mất phẩm chất hay không đúng quy cách theo quy định
trong hợp đồng kinh tế.
- Hàng bán bị trả lại: Tài khoản này dùng để phản ánh giá trị của số sản
phẩm, hàng hoá bị khách hàng trả lại do các nguyên nhân: Vi phạm cam kết, vi
phạm hợp đồng kinh tế, hàng bị kém, mất phẩm chất, không đúng chủng loại, quy
cách..
- Thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp: Thuế GTGT là một loại thuế gián
thu được tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá
trình sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
- Thuế xuất khẩu: Thuế xuất khẩu là loại thuế thu vào hành vi xuất khẩu các loại
hàng hóa được phép xuất khẩu qua biên giới Việt Nam
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Thuế tiêu thụ đặc biệt là một loại thuế gián thu, đánh
vào một số hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế theo qui định của luật thuế
tiêu thụ đặc biệt


4

1.1.1.3. Khái niệm giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán ở doanh nghiệp sản xuất là giá thành sản xuất thực tế của
thành phẩm xuất kho hoặc giá thành sản xuất thực tế của sản phẩm hoàn thành. Đối

với doanh nghiệp thương mại thì trị giá vốn của hàng xuất kho đã bán bao gồm: Trị
giá mua thực tế của hàng xuất kho đã bán và chi phí mua hàng phân bổ cho số hàng
đã bán.
1.1.1.4. Khái niệm chi phí bán hàng
Chi phí bán hàng là chi phí thực tế phát sinh trong quá trình bán hàng hóa,
cung cấp dịch vụ gồm chi phí nhân viên bán hàng (như lương và các khoản trích
theo lương...), chi phí vận chuyển hàng hóa đi tiêu thụ, bốc vác, chào hàng, giới
thiệu, quảng cáo sản phẩm, hoa hồng bán hàng, chi phí bảo hành, bảo quản, các chi
phí liên quan đến bộ phận bán hàng như trích khấu hao TSCĐ....
1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ
- Phản ánh tình hình thu mua, vận chuyển bảo quản và dự trữ hàng hoá, tình
hình nhập xuất vật tư hàng hoá. Tính giá thực tế mua vào của hàng hoá đã thu mua
và nhập kho, kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch thu mua, dự trữ và bán hàng
nhằm thúc đẩy nhanh tốc độ luân chuyển hàng hoá.
- Tổ chức tốt kế toán chi tiết vật tư hàng hoá theo từng loại từng thứ theo đúng
số lượng và chất lượng hàng hoá.
1.2. Các phương thức tiêu thụ
1.2.1. Phương thức tiêu thụ trực tiếp
Theo phương thức này, khi mua hàng, bên mua cử cán bộ nghiệp vụ đến nhận
hàng tại kho hoặc tại các phân xưởng SX của DN. Sau khi mua hàng xong, bên mua
sẽ ký vào chứng từ bán hàng thì hàng được xác định là đa tiêu thụ. Lúc ấy, mọi tổn
thất trong việc vận chuyển hàng về do người mua chịu.
1.2.2. Phương thức chuyển hàng chờ chấp nhận
Theo phương thức này, doanh nghiệp xuất hàng (hàng hóa) gửi đi bán cho
khách hàng theo hợp đồng đã ký kết giữa hai bên.Chi phí vận chuyển do bên nào
chịu thì tùy thuộc vào sự thỏa thuận của hai bên và được ghi trong hợp đồng kinh tế.


5

Khi xuất hàng gửi đi bán thì hàng chưa được xác định tiêu thụ, tức là chưa được
hạch toán vào doanh thu. Hàng gửi đi bán chỉ được hạch toán khi khách hàng chấp
nhận thanh toán. (đã ký vào chứng từ giao hàng).
1.2.3. Phương thưc bán hàng qua các đại lý (Ký gửi)
Nội dung của phương thức này nói rằng, doanh nghiệp sẽ chuyển hàng đến hệ
thống các đại lý theo các điều khoản đã ký kết trong hợp đồng. Tuy nhiên, số hàng
gửi này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi chúng được xác định
là đã tiêu thụ. Sau khi kết thúc hợp đồng, doanh nghiệp sẽ trả lại cho các đại lý một
khoản thù lao về việc bán hàng này-còn gọi là hoa hồng đại lý. Hoa hồng đại lý
được tính theo phần trăm trên tổng giá bán. Số tiền này được hạch toán vào tài
khoản bán hàng.
1.2.4. Phương thức bán hàng trả chậm, trả góp
Với những mặt hàng có giá trị tương đối cao, để những người có thu nhập
trung bình có thể tiêu dùng được, các doanh nghiệp sẽ tiến hành bán hàng theo
phương thức trả chậm, trả góp. Theo phương thức này, khi giao hàng cho người
mua thì được xác định là đã tiêu thụ. Người mua sẽ thanh toán ngay lần đầu tại thời
điểm mua một phần số tiền phải trả, phần còn lại sẽ trả dần trong nhiều kì, tuy nhiên
họ phải chịu một phần lãi nhất định gọi là lãi trả chậm, trả góp.
1.2.5. Phương thức hàng đổi hàng
Là phương thức tiêu thụ mà trong đó người bán đem sản phẩm, hàng hóa của
mình để đổi lấy vật tư, hàng hóa của người mua. Giá trao đổi là giá thỏa thuận hoặc
giá bán của hàng hóa, vật tư đó trên thị trường. Khi mang hàng hóa đi trao đổi với
khách hàng doanh nghiệp vẫn phải lập đầy đủ chứng từ giống như các phương thức
tiêu thụ khác.
1.2.6. Phương thức tiêu thụ nội bộ
Là việc mua, bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ giữa đơn vị chính với các đơn
vị trực thuộc hay giữa các đơn vị với nhau trong cùng một Công ty, Tổng công ty,
Tập đoàn, Liên hiệp xí nghiệp.

6

1.3 Kế toán tiêu thụ
1.3.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
1.3.1.1. Chứng từ, sổ sách sử dụng
+ Hoá đơn GTGT, Hoá đơn bán hàng.
+ Phiếu thu, phiếu chi Giấy báo Nợ, báo Có và Bảng sao kê của Ngân hàng.
+ Phiếu xuất kho.
+ Bảng kê bán hàng, bảng thanh toán hàng đại lý ký gửi.
+ Các chứng từ khác có liên quan.
+ Sổ chi tiết bán hàng Sổ cái TK511, Bảng cân đối số phát sinh.
+ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
1.3.1.2. Tài khoản sử dụng
Nợ 511 – Doanh
TK 511thu
Doanh
thu bán
Tài khoản
bán hàng
và hàng
cung và
cấpcung
dịchcấp
vụ.dịch vu
- Các khoản thuế gián thu phải nộp
(GTGT, TTĐB, XK, BVMT);
- Doanh thu hàng bán bị trả lại kết
chuyển cuối kỳ;
- Khoản giảm giá hàng bán kết
chuyển cuối kỳ;

- Khoản chiết khấu thương mại kết
chuyển cuối kỳ;
- Kết chuyển doanh thu thuần vào tài
khoản 911 "Xác định kết quả kinh
doanh".

Có

Doanh thu bán sản phẩm, hàng hoá, bất
động sản đầu tư và cung cấp dịch vụ
của doanh nghiệp thực hiện trong kỳ kế
toán.

TK 511 không có số dư
- Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, có 6 tài khoản cấp
2:
+ Tài khoản 5111 - Doanh thu bán hàng hoá
+ Tài khoản 5112 - Doanh thu bán các thành phẩm
+ Tài khoản 5113 - Doanh thu cung cấp dịch vụ
+ Tài khoản 5114 - Doanh thu trợ cấp, trợ giá
+ Tài khoản 5117 - Doanh thu kinh doanh bất động sản đầu tư


7

+ Tài khoản 5118 - Doanh thu khác
1.3.1.3. Phương pháp kế toán
TK 333

TK 511

(1)

TK 111, 112, 131
Doanh
thu Bán
Hàng
Và
CCDVP
hátSinh

TK 521
(3)

(2)

(4)

(6)
TK 3331

TK 911
(5)

(7)
(8)
Sơ đồ 1: Sơ đồ kế toán theo phương thức tiêu thụ trực tiếp
(1) Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT phải nộp(đơn vị áp
dụng phương pháp trực tiếp).
(2) Đơn vị thực hiện tính nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp (Tổng
giá thanh toán).

(3) Cuối kỳ kết chuyển chiết khấu thương mại, doanh thu hàng bán trả lại,
giảm giá hàng bán phát sinh trong kỳ.
(4) Đơn vị thực hiện tính nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ(Giá
chưa có thuế).
(5) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần.
(6) Thuế GTGT đầu ra.
(8) Chiết khấu thương mại, hàng bán trả lại, giảm giá hàng bán phát sinh.


8

Sơ đồ 2: Sơ đồ kế toán theo phương thức bán hàng trả chậm, trả góp
(1) Doanh thu theo giá bán thu tiền ngay (không kể thuế GTGT).
(2) Thuế GTGT phải nộp tính trên giá bán thu tiền ngay.
(3) Lợi tức trả chậm.
(4) Số tiền người mua trả lần đầu.
(5) Tổng số tiền còn phải thu của người mua.
(6) Thu tiền của người mua các kỳ sau


9

Sơ đồ 3: Sơ đồ kế toán theo phương thức bán hàng qua các đại lý (Ký gửi)

(1) Xuất kho hàng hoá gửi bán.
(2a) Giá vốn hàng hoá được xác định là tiêu thụ.
(2b) Tổng giá thanh toán, thuế GTGT phải nộp, hoa hồng cho bên nhận đại
lý.
(3) Thuế GTGT tính trên hoa hồng (nếu có).
1.3.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu

1.3.2.1. Nội dung
Các khoản giảm trừ doanh thu là:
- Chiết khấu thương mại phải trả là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết
cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán là khoản giảm trừ cho người mua do sản phẩm, hàng hoá
kém, mất phẩm chất hay không đúng quy cách theo quy định trong hợp đồng kinh
tế. Bên bán hàng thực hiện kế toán giảm giá hàng bán theo những nguyên tắc sau:
- Hàng bán bị trả lại là giá trị của số sản phẩm, hàng hóa bị khách hàng trả lại
do các nguyên nhân: Vi phạm cam kết, vi phạm hợp đồng kinh tế, hàng bị kém, mất
phẩm chất, không đúng chủng loại, quy cách.
1.3.2.2. Chứng từ, sổ sách sử dụng


10

+ Biên bản xác nhận hàng bán bị trả lại.
+ Biên bản xác nhận giảm giá hàng bán.
+ Phiếu chi, Giấy báo nợ.
+ Hóa đơn trả lại hàng, Phiếu nhập lại hàng.
+ Sổ cái TK 521.
1.3.2.3. Tài khoản sử dụng
Nợ

TK 521 Các khoản giảm trừ doanh thu

- Số chiết khấu thương mại đã
chấp nhận thanh toán cho khách
hàng;
- Số giảm giá hàng bán đã chấp
thuận cho người mua hàng;

- Doanh thu của hàng bán bị trả
lại, đã trả lại tiền cho người mua
hoặc tính trừ vào khoản phải thu
khách hàng về số sản phẩm, hàng
hóa đã bán.

Có
Cuối kỳ kế toán, kết chuyển toàn bộ
số chiết khấu thương mại, giảm giá
hàng bán, doanh thu của hàng bán bị
trả lại sang tài khoản 511 “Doanh thu
bán hàng và cung cấp dịch vụ” để xác
định doanh thu thuần của kỳ báo cáo.

TK 521 không có số dư cuối kỳ
Tài khoản 521 có 3 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 5211 - Chiết khấu thương mại
- Tài khoản 5212 – Giảm giá hàng bán
- Tài khoản 5213 – Hàng bán bị trả lại
1.3.2.4. Phương pháp kế toán

Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch kế chiết khấu thương mại
Sơ đồ 5: Sơ đồ kế toán giảm giá hàng bán


11

Sơ đồ 5: Sơ đồ kế toán giảm giá hàng bán
Sơ đồ 6: Sơ đồ kế toán hàng bán bị trả lại
1.3.3. Kế toán giá vốn hàng bán

1.3.3.1. Các phương pháp tính giá vốn hàng bán
*) Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm
kê định kỳ
Giá trị tồn kho cuối kỳ vật tư, hàng hóa trên sổ kế toán tổng hợp và từ đó tính
giá trị của hàng hóa, vật tư đã xuất trong kỳ theo công thức:

Trị giá hàng
xuất kho trong
ky

Trị giá hàng
=

tồn kho đầu

Tổng trị giá

Trị giá hàng
hàng
+
nhập kho trong
tồn kho cuối

ky

ky

ky

*) Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng hóa tồn kho theo phương pháp

kê khai thường xuyên thì có 3 phương pháp tính:


12

- Phương pháp giá thực tế đích danh
Theo phương pháp này sản phẩm, vật tư, hàng hoá xuất kho thuộc lô hàng
nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô hàng đó để tính. Đây là phương án tốt
nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán; chi phí thực tế phù hợp với doanh
thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra.
Hơn nữa, giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thực tế của nó. Tuy
nhiên, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắt khe, chỉ những
doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng
ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì mới có thể áp dụng được phương
pháp này. Còn đối với những doanh nghiệp có nhiều loại hàng thì không thể áp
dụng được phương pháp này.
- Phương pháp giá bình quân
Theo phương pháp này giá trị của từng loại hàng tồn kho được tính theo giá
trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho
được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Phương pháp bình quân có thể được tính theo
thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng, phụ thuộc vào tình hình của doanh
nghiệp.
a) Theo giá bình quân gia quyền cuối kỳ (tháng)
Theo phương pháp này, đến cuối kỳ mới tính trị giá vốn của hàng xuất kho
trong kỳ. Tuỳ theo kỳ dự trữ của doanh nghiệp áp dụng mà kế toán hàng tồn kho
căn cứ vào giá nhập, lượng hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ để tính giá đơn vị
bình quân:
Đơn giá xuất kho bình quân trong kỳ của một loại sản phẩm = (Giá trị hàng
tồn đầu kỳ + Giá trị hàng nhập trong kỳ) / (Số lượng hàng tồn đầu kỳ + Số lượng
hàng nhập trong kỳ)

Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, chỉ cần tính toán một lần vào cuối kỳ.
Nhược điểm: Độ chính xác không cao, hơn nữa, công việc tính toán dồn vào
cuối tháng gây ảnh hưởng đến tiến độ của các phần hành khác. Ngoài ra, phương


13

pháp này chưa đáp ứng yêu cầu kịp thời của thông tin kế toán ngay tại thời điểm
phát sinh nghiệp vụ.
b) Theo giá bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập (bình quân thời điểm)
Sau mỗi lần nhập sản phẩm, vật tư, hàng hoá, kế toán phải xác định lại giá trị
thực của hàng tồn kho và giá đơn vị bình quân. Giá đơn vị bình quân được tính theo
công thức sau:
Đơn giá xuất kho lần thứ i = (Trị giá vật tư hàng hóa tồn đầu kỳ + Trị giá vật
tư hàng hóa nhập trước lần xuất thứ i)/(Số lượng vật tư hàng hóa tồn đầu kỳ + Số
lượng vật tư hàng hóa nhập trước lần xuất thứ i)
Phương pháp này có ưu điểm là khắc phục được những hạn chế của phương
pháp trên nhưng việc tính toán phức tạp, nhiều lần, tốn nhiều công sức. Do đặc
điểm trên mà phương pháp này được áp dụng ở các doanh nghiệp có ít chủng loại
hàng tồn kho, có lưu lượng nhập xuất ít.
- Phương pháp FIFO (nhập trước xuất trước)
Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng được mua trước hoặc sản
xuất trước thì được xuất trước và giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô
hàng nhập trước hoặc sản xuất trước và thực hiện tuần tự cho đến khi chúng được
xuất ra hết.
Phương pháp này giúp cho chúng ta có thể tính được ngay trị giá vốn hàng
xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế
toán ghi chép các khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho
sẽ tương đối sát với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho
trên báo cáo kế toán có ý nghĩa thực tế hơn.

Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là làm cho doanh thu hiện tại không
phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Theo phương pháp này, doanh thu hiện tại
được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất lâu. Đồng
thờinếu số lượng chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục dẫn đến
những chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều.
1.3.3.2. Chứng từ và sổ sách sử dụng


14

- Giấy đề nghị xuất kho, phiếu xuất kho.
- Sổ cái TK 632.
1.3.3.3. Tài khoản sử dụng
Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán
a) Trường hợp doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê
khai thường xuyên
Nợ

TK 632 Giá vốn hàng bán

- Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa,
dịch vụ đã bán trong kỳ.
- Chi phí nguyên liệu, vật liệu, chi phí
nhân công vượt trên mức bình
thường và chi phí sản xuất chung cố
định không phân bổ được tính vào
giá vốn hàng bán trong kỳ;
- Các khoản hao hụt, mất mát của
hàng tồn kho sau khi trừ phần bồi
thường do trách nhiệm cá nhân gây

ra;
- Chi phí xây dựng, tự chế TSCĐ
vượt trên mức bình thường không
được tính vào nguyên giá TSCĐ hữu
hình tự xây dựng, tự chế hoàn thành;
- Số trích lập dự phòng giảm giá hàng
tồn kho.

Có

- Kết chuyển giá vốn của sản phẩm,
hàng hóa, dịch vụ đã bán trong kỳ sang
tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh
doanh”;
- Khoản hoàn nhập dự phòng giảm giá
hàng tồn kho cuối năm tài chính
- Trị giá hàng bán bị trả lại nhập kho;
Khoản chiết khấu thương mại, giảm giá
hàng bán nhận được sau khi hàng mua
đã tiêu thụ;
- Các khoản thuế nhập khẩu, thuế tiêu
thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường đã
tính vào giá trị hàng mua, nếu khi xuất
bán hàng hóa mà các khoản thuế đó
được hoàn lại.

TK 632 không có số dư


15

b) Trường hợp doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm
kê định kỳ
Nợ

TK 632 Giá vốn hàng bán

Đối với doanh nghiệp kinh doanh thương
mại:
- Trị giá vốn của hàng hóa đã xuất bán
trong kỳ.
- Số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn
kho.
Đối với doanh nghiệp sản xuất và kinh
doanh dịch vụ:
- Trị giá vốn của thành phẩm tồn kho đầu
kỳ;
- Số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn
kho.
- Trị giá vốn của thành phẩm sản xuất xong
nhập kho và dịch vụ đã hoàn thành

Có

Đối với doanh nghiệp kinh doanh thương mại:
- Kết chuyển giá vốn của hàng hóa đã gửi bán
nhưng chưa được xác định là tiêu thụ;
- Hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho
cuối năm tài chính
- Kết chuyển giá vốn của hàng hóa đã xuất bán

vào bên Nợ tài khoản
Đối với doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh
dịch vụ:
- Kết chuyển giá vốn của thành phẩm tồn kho
cuối kỳ vào bên Nợ TK 155
- Hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho
cuối năm tài chính
- Kết chuyển giá vốn của thành phẩm đã xuất
bán, dịch vụ hoàn thành được xác định là đã
bán trong kỳ vào bên Nợ TK 911.

TK 632 không có số dư


16

1.3.3.4. Phương pháp kế toán

Sơ đồ 7: Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp kê khai thường
xuyên
(1): Thành phẩm sản xuất ra tiêu thụ ngay không qua kho.
(2): Thành phẩm sản xuất ra gửi đi bán không qua kho.
(3): Khi hàng gửi đi bán được xác định là tiêu thụ.
(4): Thành phẩm, hàng hóa đã bán bị trả lại nhập kho.
(5): Thành phẩm, hàng hóa xuất kho gửi đi bán.
(6): Xuất kho thành phẩm, hàng hóa để bán.
(7): Cuối kỳ kết chuyển giá vốn hàng bán của thành phẩm, hàng hóa, dịch vụ
đã tiêu thụ.
(8): Cuối kỳ kết chuyển giá thành dịch vụ hoàn thành tiêu thụ trong kỳ.
(9): Trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.

17

(10): Hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
Theo Phương Pháp Kiểm Kê Định Ky
TK 155

TK 632

TK 155
(1)

(2)

TK 157
TK 157

(3)
(4)
TK 611
(5)

TK 631

TK 911
(6)

(7)

Sơ đồ 8: Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp kiểm kê định ky
(1): Đầu kỳ kết chuyển giá vốn của thành phẩm tồn kho đầu kỳ.
(2): Cuối kỳ kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm tồn kho cuối kỳ.
(3): Đầu kỳ kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm đã gửi bán chưa xác định là
tiêu thụ đầu kỳ.
(4): Cuối kỳ kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm đã gửi bán nhưng chưa xác
định là tiêu thụ trong kỳ.
(5): Cuối kỳ xác định và kết chuyển trị giá vốn của hàng hóa đã xuất bán được
xác định là tiêu thụ.


18

(6): Cuối kỳ, xác định và kết chuyển giá thành của thành phẩm hoàn thành
nhập kho, giá thành dịch vụ đã hoàn thành( Đối với doanh nghiệp sản xuất và kinh
doanh dịch vụ).
1.3.4. Kế toán chi phí bán hàng
1.3.4.1. Chứng từ sử dụng
- Chi phí NVL: phiếu xuất.
- Chi phí nhân viên bán hàng: Bảng thanh toán lương.
- Chi phí Khấu hao tàn sản cho bộ phận bán hàng: bảng tính khấu hao.
- Chi phí mua ngoài: hóa đơn.
- Chi phí bằng tiền: phiếu chi.
1.3.4.2. Tài khoản sử dụng
Nợ

TK 641 - Chi phí bán hàng

Các chi phí phát sinh liên quan đến
quá trình bán sản phẩm, hàng hoá,

cung cấp dịch vụ phát sinh trong kỳ.

- Khoản được ghi giảm chi phí bán hàng
trong kỳ;
- Kết chuyển chi phí bán hàng vào tài
khoản 911 "Xác định kết quả kinh
doanh" để tính kết quả kinh doanh trong
kỳ.

TK 641 không có số dư cuối kỳ
Tài khoản 641 - Chi phí bán hàng, có 7 tài khoản cấp 2:
- TK 6411 - Chi phí nhân viên
- TK 6412 - Chi phí vật liệu, bao bì
- TK 6413 - Chi phí dụng cụ, đồ dùng
- TK 6414 - Chi phí khấu hao TSCĐ
- TK 6415 - Chi phía bảo hành
- TK 6417- Chi phí dịch vụ mua ngoài
- TK 6418 - Chi phí bằng tiền khác

Có


19

1.3.4.3. Phương pháp kế toán

Sơ đồ 9: Sơ đồ kế toán chi phí bán hàng
(1) Chi phí vật liệu, CCDC.
(2) Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng.
(3) Chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương.

20

(4) Chi phí khấu hao TSCĐ.
(5) Chi phí phân bổ, Chi phí trích trước.
(6) Chi phí dịch vụ mua ngoài, Chi phí bằng tiền khác.
(7) Thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ nếu được tính vào chi phí bán
hàng.
(8) Dự phòng phải trả về chi phí bảo hành sản phẩm, hàng hóa.
(9) Hoàn nhập phòng phải trả về chi phí bảo hành sản phẩm, hàng hóa.
(10) Kết chuyển chi phí bán hàng.
1.4. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp
1.4.1. Nội dung chi phí quản lý doanh nghiệp
Chi phí quản lý doanh nghiệp là toàn bộ chi phí quản lý liên quan đến hoạt
động kinh doanh, hành chính và điều hành chung của toàn doanh nghiệp như các
chi phí về lương nhân viên bộ phận quản lý doanh nghiệp (tiền lương, tiền công, các
khoản phụ cấp,...); bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, bảo hiểm
thất nghiệp của nhân viên quản lý doanh nghiệp; chi phí vật liệu văn phòng, công cụ
lao động, khấu hao TSCĐ dùng cho quản lý doanh nghiệp; tiền thuê đất, thuế môn
bài; khoản lập dự phòng phải thu khó đòi; dịch vụ mua ngoài (điện, nước, điện
thoại, fax, bảo hiểm tài sản, cháy nổ...); chi phí bằng tiền khác (tiếp khách, hội nghị
khách hàng...).
1.4.2. Chứng từ sử dụng
- Chi phí NVL: phiếu xuất kho.
Nợ- Chi phí nhân viên
TK quản
642 Chi
quan
ly doanh

nghiêp
lý: phi
bảng
thanh
toán lương.

Có
- Chi phí Khấu hao tàn sản cho bộ quản lý: bảng tính khấu hao.
- Các khoản được ghi giảm chi phí quản
- Các- Chi
chi phí
phí mua
quảnngoài:
lý doanh
nghiệp
hóa đơn.
lý doanh nghiệp;
thực tế phát sinh trong kỳ;
Chi
phí
bằng
tiền:
phiếu
chi.
- Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi,
- Số dự phòng phải thu khó đòi, dự
dự phòng phải trả (chênh lệch giữa số
phòngTài
phải
trả (Chênh

1.4.3.
khoản
sử dụnglệch giữa số
dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự
dự phòng phải lập kỳ này lớn hơn số
phòng đã lập kỳ trước chưa sử dụng
dự phòng đã lập kỳ trước chưa sử
hết);
dụng hết).
- Kết chuyển chi phí quản lý doanh
nghiệp vào tài khoản 911 "Xác định kết
quả kinh doanh".

TK 642 không có số dư cuối kỳ