Nghiên cứu một số thông số về cấu tạo và chế độ làm việc của liên hợp máy băm ép nước dứa

Header Page 1 of 128.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

TRẦN ĐÌNH HƯNG

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ THÔNG SỐ
VỀ CẤU TẠO VÀ CHẾ ĐỘ LÀM VIỆC
CỦA LIÊN HỢP MÁY BĂM ÉP NƯỚC DỨA

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT

Chuyên ngành đào tạo : Kỹ thuật cơ khí
Mã số

: 62 52 01 03

Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. TRẦN NHƯ KHUYÊN
2. GS.TS. PHẠM XUÂN VƯỢNG

HÀ NỘI - 2012

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 1 of 128.


Header Page 2 of 128.

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận án “Nghiên một số thông số về cấu tạo và chế
độ làm việc của liên hợp máy băm ép nước dứa” là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Những số liệu, kết quả nêu trong luận án này là trung thực, khách
quan và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận án
này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận án đều được chỉ rõ
nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 06 tháng 6 năm 2012.
Tác giả luận án

Trần Đình Hưng

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 2 of 128.


Header Page 3 of 128.

ii

LỜI CẢM ƠN
Với sự kính trọng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Trần
Như Khuyên - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội và GS.TS Phạm Xuân
Vượng - Hội Cơ khí Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ
tôi trong nhiều năm tháng học tập cũng như trong suốt quá trình nghiên cứu,
hoàn thành luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ, giảng viên bộ môn Thiết bị bảo
quản và chế biến nông sản, Ban lãnh đạo khoa Cơ điện, Viện Đào tạo Sau Đại
học và Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã luôn quan tâm

giúp đỡ và đóng góp các ý kiến để tôi hoàn thành luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, các thầy cô giáo khoa Cơ
khí, khoa Công nghệ thực phẩm và các phòng ban trong Trường Cao đẳng
nghề Cơ điện và Công nghệ thực phẩm Hà Nội đã quan tâm và tạo điều kiện
thuận lợi để tôi hoàn thành đề tài.
Xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới GS.TS Đặng Thế Huy - Trường Đại
học Lương Thế Vinh, PGS.TS Nông Văn Vìn và TS Nguyễn Thanh Hải - Khoa
Cơ điện - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, đã có các ý kiến nhận xét
chuyên môn hết sức sâu sắc để tôi hoàn thiện chương trình nghiên cứu này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Viện Công nghiệp thực phẩm Thanh Xuân Hà Nội, các thầy cô Viện Cơ điện Nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch,
Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, Phòng thí nghiệm Địa kỹ
thuật công trình - LAS Xây dựng 386 - TT Viện Khoa học Công nghệ Giao
thông vận tải đã giúp tôi trong việc làm thực nghiệm và đánh giá kết quả
nghiên cứu của đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các nhà khoa học, bạn bè, đồng nghiệp, gia
đình đã luôn quan tâm, động viên giúp tôi vượt qua mọi khó khăn trong quá
trình học tập và hoàn thành bản luận án này.
Hà Nội, ngày 06 tháng 6 năm 2012
Tác giả luận án

Trần Đình Hưng

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 3 of 128.


Header Page 4 of 128.

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan

i

Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục chữ viết tắt

vi

Danh mục các ký hiệu toán học

vii

Danh mục bảng

x

Danh mục hình

xii

MỞ ĐẦU

1

1

Tính cấp thiết của đề tài

1

2

Mục tiêu nghiên cứu

2

3

Nhiệm vụ nghiên cứu

2

4

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3

5

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

3

6

Những đóng góp mới của luận án

4

7

Cấu trúc nội dung luận án

4

Chương 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT
BỊ BĂM ÉP NƯỚC DỨA
1.1

5

Đặc điểm cấu tạo, phân loại, thành phần hoá học và công dụng
của quả dứa

5

1.1.1

Đặc điểm cấu tạo của quả dứa

5

1.1.2

Phân loại dứa

6

1.1.3

Thành phần hóa học của quả dứa

8

1.1.4

Công dụng của quả dứa

1.2

Tình hình sản xuất và tiêu thụ dứa

10
12

1.2.1

Tình hình sản xuất và tiêu thụ dứa trên thế giới

12

1.2.2

Tình hình sản xuất và tiêu thụ dứa trong nước

13

1.3

Tình hình nghiên cứu công nghệ và thiết bị ép nước dứa

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 4 of 128.

20


Header Page 5 of 128.

iv

1.3.1

Tình hình nghiên cứu công nghệ và thiết bị ép nước dứa trên
thế giới

1.3.2

Tình hình nghiên cứu công nghệ và thiết bị ép nước dứa ở
Việt Nam
Kết luận chương 1

1.4

20
29
33

Chương 2 NGUYÊN LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU

35

2.1

Nguyên liệu nghiên cứu

35

2.2

Đối tượng nghiên cứu

35

2.3

Phương pháp nghiên cứu

36

2.3.1

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết kết hợp với mô hình hóa và
mô phỏng quá trình ép nước dứa

37

2.3.2

Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm

37

2.3.3

Phương pháp xác định các thông số của quá trình nghiên cứu

40

2.3.4

Phương pháp xử lý gia công số liệu đo đạc

48

Chương 3 MÔ HÌNH HÓA VÀ MÔ PHỎNG QUÁ TRÌNH ÉP NƯỚC DỨA
3.1

Mô hình hóa quá trình ép nước dứa

Mô hình kết cấu bộ phận ép nước dứa

52
52
52

3.1.2

Quy luật chuyển động của vật liệu trong bộ phận ép

53

3.1.3

Quy luật biến đổi áp suất của vật liệu trong bộ phận ép

59

Mô phỏng quá trình biến đổi vận tốc và áp suất trong bộ phận ép

64

3.2.1

Khảo sát sự biến đổi vận tốc của vật liệu theo chiều dọc trục

64

3.2.2

Khảo sát quy luật biến đổi áp suất của vật liệu trong quá trình ép

65

3.2.3

Khảo sát ảnh hưởng của góc nghiêng  của trục vít xoắn đến

3.2

áp suất của vật liệu

66

3.3

Lựa chọn các thông số cơ bản của bộ phận ép

67

3.4

Kết luận chương 3

68

Chương 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
4.1

Thí nghiệm xác định một số tham số của mô hình lý thuyết

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 5 of 128.

69
69


Header Page 6 of 128.

v

4.1.1

Xác định vận tốc góc của vật liệu trong bộ phận ép

69

4.1.2

Mối quan hệ giữa hệ số giảm thể tích của vật liệu với áp suất ép

71

4.1.3

Mối quan hệ giữa nồng độ pha rắn trong hỗn hợp bã - dịch quả
với áp suất ép

74

4.1.4

Xác định ảnh hưởng của áp suất ép đến độ sót dịch quả theo bã

76

4.1.5

Xác định ứng suất cắt giới hạn của vật liệu trong quá trình ép

77

4.1.6

Khảo sát quy luật biến đổi áp suất trong vùng ép bằng thực nghiệm

79

4.2

Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đơn yếu tố

81

4.2.1

Ảnh hưởng của tốc độ dao băm nd

82

4.2.2

Ảnh hưởng của tốc độ vít xoắn n

83

4.2.3

Ảnh hưởng của khe hở cửa thoát bã s

84

4.2.4

Ảnh hưởng của chiều rộng lỗ sàng a

86

4.3

Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đa yếu tố

88

4.4

Kết quả nghiên cứu tối ưu tổng quát

93

4.5

Kết quả thí nghiệm ứng với giá trị tối ưu của các yếu tố vào

94

4.6

Ứng dụng các kết quả nghiên cứu để hoàn thiện thiết kế liên
hợp máy băm ép nước dứa BE-500

4.6.1

Hoàn thiện thiết kế liên hợp máy băm ép nước dứa BE-500

4.6.2

Xác định một số chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật của liên hợp máy
băm ép nước dứa BE-500A

4.6.3

96
96
97

Đánh giá hiệu quả kinh tế - kỹ thuật của liên hợp máy băm ép
nước dứa BE-500A.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

99
100

Kết luận

100

Kiến nghị

101

Danh mục các công trình đã công bố có liên quan đến luận án

102

Tài liệu tham khảo

103

Phụ lục

110

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 6 of 128.


Header Page 7 of 128.

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Diễn giải

BE-500

Liên hợp máy băm ép nước dứa

BE-500A

Liên hợp máy băm ép nước dứa sau khi cải tiến

BNN và PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
CNTP

Công nghệ thực phẩm

Ctv

Cộng tác viên

ED-500

Máy ép nước dứa

EU

Liên minh châu Âu

FAO

Tổ chức Nông lương, Liên hợp quốc

J.S.C.

Công ty cổ phần

Co.Ltd

Công ty trách nhiệm hữu hạn

NXB

Nhà xuất bản

KHCN

Khoa học công nghệ

TCVN

Tiêu chuẩn Việt Nam

TPHCM

Thành phố Hồ Chí Minh

TTXTTM

Trung tâm xúc tiến thương mại

USD

Đô la Mỹ

vg/ph

Vòng/phút

XK

Xuất khẩu

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 7 of 128.


Header Page 8 of 128.

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU TOÁN HỌC
Ký hiệu

Đơn vị

Giải thích

a

mm

A

%

Nồng độ pha rắn trong hỗn hợp bã - dịch quả

tb

độ

Góc nâng cánh vít tại đường kính trung bình của vít xoắn



độ

Góc nghiêng của trục vít xoắn so với đường tâm vít xoắn



%

Độ sót dịch quả theo bã

D

-

Hàm tối ưu tổng quát

Dv

m

Đường kính ngoài của vít xoắn

dj

-

Hàm “mong muốn” thành phần

dv

m

Đường kính trong của vít xoắn

d0

m

Đường kính dòng nhân chất lỏng nhớt chảy trong ống

d

m

Đường kính trong của ống dẫn

i

-

Khoảng biến thiên của yếu tố thứ i

Fb

-

Tiêu chuẩn Fisher

Fc

m2

Fe

m

2



độ



kg /m3

Gd

kg

Khối lượng dịch quả thu được khi ép

Gh

kg

Khối lượng hỗn hợp bã - dịch quả

Gr

kg

Khối lượng pha rắn trong hỗn hợp bã - dịch quả



-

Hệ số nạp liệu thể tích

ge

-

Hệ số giảm thể tích nạp liệu vùng ép

nc

-

Hệ số thể tích nạp liệu vùng cấp liệu

lb

mm

Chiều rộng lỗ sàng

Diện tích mặt cắt ngang của vật liệu trong vùng cấp liệu
Diện tích mặt cắt ngang của vật liệu trong vùng ép
Góc ma sát giữa nguyên liệu và bề mặt cánh vít
Khối lượng thể tích của vật liệu

Chiều dài đường bao của máng vít tại tiết diện thẳng
góc với đường trung bình của cánh vít

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 8 of 128.


Header Page 9 of 128.

viii

Ký hiệu

Đơn vị

Giải thích

L

m

Chiều dài vít xoắn

Lc

m

Chiều dài vít xoắn vùng cấp liệu

Le

m

Chiều dài vít xoắn vùng ép



-

Hệ số ma sát của chất lỏng phi Newton



Ns/m 2

Độ nhớt động của hỗn hợp

d

Ns/m 2

Độ nhớt động của dịch quả

r

Ns/m 2

Độ nhớt động của pha rắn

n

vg/ph

Tốc độ quay của vít xoắn

N

kWh

Điện năng tiêu thụ

Nr

kWh/tấn Chi phí điện năng riêng

p

kG/cm2 Áp suất ép

P

N

Lực nén mẫu khi cắt

qx

%

Tỷ lệ chất xơ

qkh

%

Tỷ lệ chất khô

q

kg

Khối lượng nguyên liệu đưa vào ép

Q

kg/h

Năng suất của liên hợp máy

Qb

kg/h

Năng suất của bộ phận băm

Qc

kg/h

Năng suất của bộ phận cấp liệu

Q lt

kg/h

Năng suất lý thuyết

Q

N



N/m2

Ứng suất cắt giới hạn của vật liệu

rc

mm

Bán kính trục của vít xoắn vùng cấp liệu

re

mm

Bán kính trục của vít xoắn vùng ép

rv

mm

Bán kính của trục vít xoắn

Rv

mm

Bán kính ngoài của vít xoắn

R’e

-

s

mm

Lực cắt mẫu

Chuẩn số Rây nôn
Khe hở cửa thoát bã

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 9 of 128.


Header Page 10 of 128.

ix

Ký hiệu

Đơn vị

Giải thích

S

mm

t

s

v

m/s

Vận tốc vòng của vít xoắn

v nc

m/s

Vận tốc của vật liệu theo chiều dọc trục trong vùng cấp
liệu

v ne

m/s

Vận tốc của vật liệu theo chiều dọc trục trong vùng ép

vqc

m/s

Vận tốc vòng của vật liệu so với máng vít trong vùng cấp

Bước vít xoắn
Thời gian ép

liệu
vqe

m/s

Vận tốc vòng của vật liệu so với máng vít trong vùng ép

vvl

m/s

Vận tốc vòng của vật liệu so với trục vít

W

%
-1

Độ ẩm của vật liệu



s

Vận tốc góc của vít xoắn

qc

s-1

Vận tốc góc của vật liệu so với máng vít trong vùng cấp
liệu

qe

s-1

Vận tốc góc của vật liệu so với máng vít trong vùng ép

vl

s-1

Vận tốc góc của vật liệu so với trục vít

xi

-

Giá trị mã hóa của yếu tố thứ i

Yj

-

Hàm thành phần

z

-

Số bước của vít xoắn

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 10 of 128.


Header Page 11 of 128.

x

DANH MỤC BẢNG
STT

Tên bảng

Trang

1.1

Đặc điểm một số giống dứa trồng ở Việt Nam

7

1.2

Đặc điểm phân loại quả dứa theo độ chín

8

1.3

Thành phần hóa học của một số giống dứa trồng ở Việt Nam

9

1.4

Thành phần hoá học của dứa Victoria nhập nội theo độ chín

10

1.5

Sản lượng dứa trên thế giới

13

1.6

Diện tích trồng, năng suất và sản lượng dứa trong nước

14

1.7

Sản lượng dứa phân theo địa phương

14

1.8

Một số sản phẩm nước dứa xuất khẩu của Việt Nam

19

2.1

Độ cứng của dứa theo độ chín

41

3.1

Mối quan hệ giữa áp suất ép ứng với góc nghiêng  khác nhau

67

3.2

Số lượng vòng vít và bước của vít xoắn

67

4.1

Vận tốc góc ωq của vật liệu trong bộ phận ép

70

4.2

Hệ số giảm thể tích vật liệu theo áp suất ép

73

4.3

Nồng độ pha rắn trong hỗn hợp bã - dịch quả theo áp suất ép

75

4.4

Kết quả thí nghiệm xác định ảnh hưởng của áp suất ép đến độ sót
dịch quả theo bã

4.5

77

Kết quả thí nghiệm xác định ứng suất cắt giới hạn của nguyên
liệu dứa theo áp suất ép

78

4.6

Hệ số giảm thể tích của các vòng vít trong vùng ép

80

4.7

Áp suất tại các vòng vít trong vùng ép

80

4.8

Áp suất ép theo chiều dài vít xoắn trong vùng ép

80

4.9

Phương sai yếu tố, phương sai thực nghiệm, tính thích ứng và
thuần nhất của thông số tốc độ quay của dao băm nd

82

4.10 Phương sai yếu tố, phương sai thực nghiệm, tính thích ứng và
thuần nhất của thông số tốc độ quay của vít xoắn n

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 11 of 128.

83


Header Page 12 of 128.

xi

4.11 Phương sai yếu tố, phương sai thực nghiệm, tính thích ứng và
thuần nhất của thông số khe hở cửa thoát bã s

85

4.12 Phương sai yếu tố, phương sai thực nghiệm, tính thích ứng và
thuần nhất của thông số chiều rộng lỗ sàng a

86

4.13 Mức biến thiên và giá trị mã hoá của các yếu tố xi

88

4.14 Các hệ số hồi quy có nghĩa của các hàm Yj

89

4.15 Kiểm tra tính thích ứng của mô hình toán

90

4.16 Giá trị tối ưu của các yếu tố vào xi và các hàm thành phần Yj.

90

4.17 Các hệ số hồi quy dạng thực

91

4.18 Kết quả thí nghiệm với các thông số tối ưu của các yếu tố vào

95

4.19 Một số chỉ tiêu hóa lý của nước dứa ép ở chế độ tối ưu

95

4.20 Đặc tính kỹ thuật của liên hợp máy băm ép nước dứa BE-500A

96

4.21 Một số chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật của các thiết bị ép nước dứa

98

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 12 of 128.


Header Page 13 of 128.

xii

DANH MỤC HÌNH
STT

Tên hình

Trang

1.1

Quả dứa

1.2

Thực phẩm chức năng và mỹ phẩm từ dứa

12

1.3

Dứa sấy khô (a, b) và mứt dứa (c)

17

1.4

Dứa đông lạnh (a); dứa khoanh (b); dứa miếng (c)

17

1.5

Dứa nước đường đóng hộp (a); nước dứa đóng lon (b)

17

1.6

Nước dứa cô đặc

18

1.7

Quy trình công nghệ sản xuất nước dứa

24

1.8

Dây chuyền sản xuất nước dứa cô đặc (Thụy Điển)

28

1.9

Dây chuyền sản xuất nước dứa cô đặc (Italy)

28

1.10

Quy trình sản xuất nước dứa cô đặc

29

1.11

Máy ép thủy lực PA-15TL

32

1.12

Máy ép nước dứa kiểu ED-500

32

2.1

Sơ đồ cấu tạo liên hợp máy băm ép dứa BE-500

35

2.2

Đồ thị hàm mong muốn thành phần dj khi Yj bị chặn một phía

40

2.3

Thiết bị đo độ cứng trái cây FT-10

41

2.4

Thiết bị đo ứng suất cắt của vật liệu EDJ-1 (Trung quốc)

42

2.5

Sơ đồ nguyên lý đo ứng suất cắt của nguyên liệu

42

2.6

Thiết bị đo độ nhớt động lực SYD-265E (Changi, TQ)

44

2.7

Brix kế ATAGO-3T

45

2.8

Thiết bị đo số vòng quay LT-1236L

46

2.9

Thiết bị đo điện năng EM-306 (Ấn Độ)

47

2.10

Thiết bị xác định độ sót dịch quả theo bã

48

3.1

Mô kết cấu bộ phận ép

52

3.2

Đa giác vận tốc biểu diễn sự dịch chuyển của vật liệu trong vùng
cấp liệu

3.3

5

55

Sự biến đổi vận tốc dọc trục của vật liệu vn theo chiều dài vít
xoắn x

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 13 of 128.

64


Header Page 14 of 128.

xiii

3.4

Sự thay đổi áp suất p của vật liệu theo chiều dọc trục x

3.5

Áp suất của vật liệu p theo chiều dọc trục khi thay đổi góc

65

nghiêng của trục vít xoắn 

66

4.1

Cảm biến siêu âm đo vận tốc, gia tốc

69

4.2

Sơ đồ đo vận tốc bằng cảm biến siêu âm

69

4.3

Vị trí cảm biến đo vận tốc của vật liệu trong bộ phận ép

70

4.4

Đồ thị vận tốc góc của vật liệu trong bộ phận ép

71

4.5

Máy ép thủy lực Model PA-15TL

72

4.6

Giỏ ép thí nghiệm: a- sơ đồ; b- thực tế

72

4.7

Dụng cụ đo thể tích

72

4.8

Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa hệ số giảm thể tích ηge vật
liệu trong buồng ép với áp suất ép p

74

4.9

Ảnh hưởng của áp suất ép đến nồng độ pha rắn trong hỗn hợp

76

4.10

Ảnh hưởng của áp suất ép p đến độ sót dịch quả  theo bã khi
dùng máy ép thủy lực

4.11

77

Quan hệ giữa ứng suất cắt giới hạn của nguyên liệu dứa với áp
suất ép

78

4.12

Khảo sát sự biến đổi áp suất của vật liệu bằng thực nghiệm

81

4.13

Đồ thị ảnh hưởng của tốc độ dao băm nd

82

4.14

Đồ thị ảnh hưởng của tốc độ quay vít xoắn n

84

4.15

Đồ thị ảnh hưởng của khe hở cửa thoát bã s

85

4.16

Đồ thị ảnh hưởng của chiều rộng lỗ sàng a

87

4.17

Ảnh hưởng của cặp yếu tố khe hở cửa thoát bã s và tốc độ vít
xoắn n đến độ sót dịch quả δ

4.18

Ảnh hưởng của cặp yếu tố chiều rộng lỗ sàng a và tốc độ vít xoắn
n đến năng suất máy Q

4.19

92
92

Ảnh hưởng của cặp yếu tố chiều rộng lỗ sàng a và khe hở cửa
thoát bã s đến chi phí điện năng riêng Nr

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 14 of 128.

93


Header Page 15 of 128.

1

MỞ ĐẦU
1

Tính cấp thiết của đề tài
Dứa là loại trái cây quý, có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao,

được coi là “nữ hoàng” (Queen) của các loài quả. Diện tích trồng dứa ở nước
ta hiện nay khoảng 39.900ha, sản lượng dứa quả đạt 502.700 tấn với kim
ngạch xuất khẩu trung bình hàng năm 41,4 triệu USD, đứng đầu trong nhóm
rau quả xuất khẩu (Cục XTTM - Bộ Công Thương, 2012) [6]. Cây dứa đã góp
phần quan trọng trong việc xóa đói giảm nghèo cho hàng triệu nông dân ở
nhiều địa phương trong cả nước.
Sản phẩm dứa của nước ta một phần được tiêu thụ trong nước, còn
phần lớn dùng để xuất khẩu, trong đó nước dứa cô đặc được tiêu thụ với số
lượng lớn vì nước dứa cô đặc dễ vận chuyển và bảo quản lâu dài mà vẫn giữ
được hương vị thơm ngon, có thể pha chế thành nhiều sản phẩm khác nhau
tùy theo thị hiếu của người dùng.
Trong quy trình sản xuất nước dứa, việc tách lấy dịch quả là khâu quan
trọng vì nó ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu suất
thu hồi dịch quả. Để nâng cao hiệu suất ép, người ta có thể dùng máy nạo
hoặc máy băm để làm nhỏ nguyên liệu trước khi ép. Để tách dịch quả ra khỏi
bã, người ta có thể dùng máy ép kiểu trục vít, máy ép thủy lực hoặc máy ép
kiểu vít xoắn, trong đó máy ép kiểu vít xoắn được dùng phổ biến nhất vì nó
làm việc liên tục, năng suất cao, dễ tự động hóa dây chuyền sản xuất. Hiện
nay ở nhiều nước có ngành công nghiệp chế biến dứa phát triển đã sử dụng
những dây chuyền chế biến dứa hiện đại, trong đó sử dụng thiết bị nạo-ép
hoặc băm-ép. Các dây chuyền thiết bị này hiện đại, năng suất cao, chất lượng
sản phẩm tốt nhưng cần vốn đầu tư lớn và vùng trồng dứa tập trung hàng

nghìn ha trở lên. Đặc điểm của thịt quả dứa là có nhiều xơ và dễ gẫy vụn

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 15 of 128.


Header Page 16 of 128.

2

trong quá trình băm ép nên rất khó ép kiệt, khi ép lượng xơ gẫy vụn lẫn nhiều
trong dịch quả gây khó khăn cho quá trình lọc sau này. Vì vậy việc lựa chọn
thiết bị chế biến nước dứa cho phù hợp với đặc điểm nguyên liệu, điều kiện
sản xuất của các doanh nghiệp cũng cần được quan tâm nghiên cứu.
Tại nhiều địa phương trong nước hiện nay đang rất thiếu những thiết bị
ép nước dứa phù hợp với quy mô vùng nguyên liệu và khả năng đầu tư của
các doanh nghiệp chế biến.
Ở Việt Nam chưa có nhiều công trình nghiên cứu về thiết bị băm ép
nước dứa, thiết bị chế tạo trong nước rất ít và còn nhiều hạn chế. Vì vậy, việc
nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị băm ép nước dứa phù hợp với điều kiện
sản xuất trong nước nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản
phẩm, có thể triển khai áp dụng rộng rãi trong sản xuất là vấn đề rất cấp thiết.
Xuất phát từ thực tiễn trên đây, chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu
một số thông số về cấu tạo và chế độ làm việc của liên hợp máy băm ép
nước dứa”.
2

Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu chung: Tạo ra thiết bị băm ép nước dứa phục vụ dây chuyền sản

xuất nước dứa và nước dứa cô đặc nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản

phẩm, tiết kiệm năng lượng điện, giảm chi phí sản xuất, góp phần giảm ô nhiễm
môi trường.
- Mục tiêu cụ thể: Xác định một số thông số về cấu tạo và chế độ làm
việc tối ưu làm cơ sở để hoàn thiện thiết kế, chế tạo liện hợp máy băm ép
nước dứa.
3

Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định một số tính chất cơ lý hóa của nguyên liệu dứa liên quan đến

quá trình băm ép nước dứa.
- Xây dựng mô hình lý thuyết quá trình ép nguyên liệu dứa nhằm định

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 16 of 128.


Header Page 17 of 128.

3

hướng cho việc thiết kế liên hợp máy băm ép nước dứa.
- Nghiên cứu thực nghiệm xác định một số thông số về cấu tạo và
chế độ làm việc tối ưu làm cơ sở cho việc hoàn thiện quy trình công nghệ
và thiết kế, cải tiến liên hợp máy băm ép nước dứa.
- Nghiên cứu ứng dụng liên hợp máy băm ép nước dứa trong sản xuất
nhằm xác định hiệu quả kinh tế - kỹ thuật của liên hợp máy để có thể triển
khai áp dụng rộng rãi trong thực tiễn sản xuất.
4
4.1

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một số thông số cơ bản về cấu tạo và

chế độ làm việc của liên hợp máy băm ép nước dứa kiểu vít xoắn: tốc độ dao
băm, tốc độ trục vít xoắn, khe hở cửa thoát bã, chiều rộng lỗ sàng.
4.2

Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu mô hình liên hợp máy băm ép nước dứa kiểu vít xoắn BE-

500 có năng suất 500 kg/h.
5

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Đã ứng dụng phương pháp mô hình hóa và mô phỏng để biểu diễn mối

quan hệ của một số thông số trong quá trình ép nước dứa và ứng dụng để xác
định một số thông số cơ bản về cấu tạo và chế độ làm việc của liên hợp máy
băm ép nước dứa, nhằm định hướng cho việc thiết kế, chế tạo liên hợp máy.
- Đã thiết kế, chế tạo thành công liên hợp máy băm ép nước dứa có bộ
phận băm và bộ phận ép lắp trên cùng một khung bệ máy, do đó đã nâng cao
năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu suất thu hồi sản phẩm, giảm chi phí lao
động và tiết kiệm điện năng phù hợp với quy mô của các cơ sở chế biến ở nước
ta hiện nay.

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 17 of 128.


Header Page 18 of 128.

6

4

Những đóng góp mới của luận án
- Kết quả nghiên cứu lý thuyết kết hợp với thực nghiệm đã thiết lập

được mô hình toán và mô phỏng được mối quan hệ của một số thông số trong
quá trình ép từ đó đã xác định được một số thông số cơ bản về cấu tạo và chế
độ làm việc của liên hợp máy băm ép nước dứa nhằm định hướng cho việc
thiết kế liên hợp máy băm ép nước dứa.
- Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đơn, đa yếu tố và nghiên cứu tối ưu
tổng quát đã xác định được giá trị tối ưu chung của các yếu tố vào: tốc độ
quay của vít xoắn, khe hở cửa thoát bã, chiều rộng lỗ sàng và giá trị tối ưu của
các thông số ra: độ sót dịch quả, năng suất máy và chi phí điện năng riêng.
Kết quả nghiên cứu trên là cơ sở quan trọng để hoàn thiện thiết kế và chế tạo
liên hợp máy băm ép nước dứa phục vụ cho các cơ sở sản xuất.
- Đã thiết kế chế tạo liên hợp máy băm ép nước dứa có bộ phận băm và
ép được lắp chung trên cùng một khung máy có bộ phận băm được kết cấu
bởi các hàng dao động và dao tĩnh bố trí xen kẽ nhau, bộ phận ép kiểu vít
xoắn có dạng hình côn với bước xoắn giảm dần nhờ đó đã giảm lượng dịch
quả sót theo bã, tiết kiệm được nhân công lao động, nâng cao năng suất, chất
lượng sản phẩm, tạo điều kiện cho việc tự động hóa dây chuyền sản xuất.
Thiết bị có cấu tạo đơn giản, dễ chế tạo, dễ vận hành, hoàn toàn có thể chế tạo
trong nước thay thế cho các thiết bị nhập ngoại đắt tiền, vì thế có thể áp dụng
rộng rãi cho các cơ sở sản xuất.
7

Cấu trúc nội dung luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị các phụ lục, luận án gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu về công nghệ và thiết bị băm ép dứa.
Chương 2: Nguyên liệu, đối tượng và phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Mô hình hóa và mô phỏng quá trình ép nước dứa.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu thực nghiệm.

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 18 of 128.


Header Page 19 of 128.

5

Chương 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG NGHỆ
VÀ THIẾT BỊ BĂM ÉP NƯỚC DỨA
1.1

Đặc điểm cấu tạo, phân loại, thành phần hoá học và công dụng của
quả dứa

1.1.1 Đặc điểm cấu tạo của quả dứa
Dứa, một số địa phương gọi là thơm hay khóm, tên khoa học Ananas
comosus, là một loại quả nhiệt đới, có xuất xứ từ Paraguay và miền nam Braxin,
được du nhập vào châu Âu khoảng thế kỷ 16 sau đó được trồng ở Hawai, và
nhiều nước châu Á khác (Dole Plantation, 2010) [50], (Phil Barnes, 1999) [61].
Quả dứa thực ra là trục của bông hoa và các lá bắc mọng nước tụ hợp lại. Còn
quả thật là các "mắt dứa" (Trần Thế Tục, Vũ Thiện Chính, 1997) [35]. Quả dứa
được ăn tươi hoặc đóng hộp dưới dạng khoanh, miếng hoặc đồ hộp nước dứa
hoặc nước quả hỗn hợp (Trần Minh Tâm, 1997) [30].

Quả dứa thuộc loại quả kép, bao gồm nhiều quả mọc trên một trục hoa.
Kích thước, màu sắc, hình dạng quả thay đổi tuỳ theo giống và điều kiện
trồng trọt. Về cấu tạo quả dứa, trừ phần chồi (hoa, vương miện) và cuống, từ
ngoài vào trong quả dứa có 3 phần: vỏ quả, thịt quả và lõi (hình 1.1) (William
Collins S., 1979) [69].
Chồi (hoa)
Thịt quả
Vỏ
Lõi

Hình 1.1 Quả dứa

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 19 of 128.


Header Page 20 of 128.

6

- Vỏ quả: Có thành phần chủ yếu là xenlulo để bảo vệ quả. Vỏ quả chín
có màu sắc từ vàng đến da cam, được phân chia thành các mắt dứa có độ to,
nhỏ, nông, sâu khác nhau tuỳ thuộc vào giống và điều kiện trồng trọt.
- Thịt quả: Có màu vàng nhạt đến vàng sẫm, chiếm tỷ lệ lớn nhất so với
các thành phần khác của quả dứa. Các chất dinh dưỡng tập trung chủ yếu tại
thịt quả. Các sản phẩm dứa chủ yếu được chế biến từ thịt quả. Trong thịt quả
còn có một lượng xơ chiếm từ 1,61,8%.
- Lõi: Chạy dọc từ cuống quả dứa đến chồi ngọn, nhiều xơ, giá trị
dinh dưỡng thấp.
1.1.2 Phân loại dứa
Đặc điểm, tính chất, thành phần hóa học của quả dứa phụ thuộc vào

nhiều yếu tố như giống, đất đai, khí hậu, kỹ thuật chăm bón, độ chín và
mùa vụ thu hoạch dứa (Đường Hồng Dật, 2005) [7]. Có nhiều cách phân
loại dứa tùy thuộc vào yêu cầu sử dụng hoặc công nghệ chế biến dứa.
Trong công nghiệp chế biến dứa, ngoài yêu cầu về kích thước, trọng
lượng quả dứa, thông thường có cách phân loại: theo giống và theo độ
chín của dứa (Bộ NN và PTNT, 2005) [3].
a) Phân loại theo giống
Có nhiều loại dứa nhưng dứa trồng ở nước ta có thể chia thành ba nhóm
chính: Nhóm dứa Queen, nhóm dứa Cayen và nhóm dứa Tây Ban Nha
(William Collins S., 1979) [69].
Nhóm Queen (Hoàng hậu): Quả nhỏ, mắt lồi, vỏ cứng ít bị dập khi vận
chuyển, thịt quả màu vàng đậm, giòn, hương thơm, vị ngọt đậm. Các sản
phẩm chế biến từ dứa Queen thơm ngon nhưng do quả nhỏ, vỏ dày, tỷ lệ thịt
quả thấp nên thường dùng để ăn tươi, không phù hợp cho chế biến công
nghiệp. Nhóm dứa Queen gồm các giống dứa: Dứa hoa, dứa tây, dứa Victoria,
các loại dứa này được trồng nhiều ở nước ta.

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 20 of 128.


Header Page 21 of 128.

7

Nhóm Cayen (Cayenne): Lá dài cong lòng máng, chỉ có gai ở đầu lá. Quả
to, khi chưa chín màu xanh đen, khi chín chuyển màu da đồng, mắt to và nông,
vỏ mỏng và mềm, nhiều nước, thịt vàng ngà, ít vàng, ít ngọt hơn dứa Queen,
năng suất cao, phù hợp để chế biến công nghiệp. Nhóm này trồng nhiều trên thế
giới, những năm gần đây mới được trồng nhiều ở Việt Nam.
Nhóm Tây Ban Nha (Spanish): Chịu bóng rợp, có thể trồng xen trong

vườn quả, vườn cây lâm nghiệp. Có đặc điểm quả to, mắt sâu, thịt quả vàng
nhạt có chỗ trắng, vị chua, ít thơm nhưng nhiều nước. Nhóm dứa này gồm có:
Dứa ta, dứa mật, dứa thơm. Nhóm này có chất lượng thấp hơn dứa Queen.
Các giống dứa khác nhau có nhiều đặc điểm khác nhau nên khi chế
biến cần phải điều chỉnh thiết bị và các thông số công nghệ cho phù hợp với
đặc điểm của mỗi loại dứa. Các đặc điểm chính của một số giống dứa được
thống kê trong (bảng 1.1) (Quách Đĩnh, Nguyễn Vân Tiếp, 2008) [11].
Bảng 1.1 Đặc điểm một số giống dứa trồng ở Việt Nam
Khối
Giống dứa và nơi trồng lượng
quả, g
Dứa hoa Phú Thọ
500

Chiều Đường
cao, kính quả,
cm
cm
10
8,5

Vỏ
dày,
cm
1,0

Mắt
sâu,
cm
1,2

Đường
kính
lõi, cm
2,0

Dứa hoa Tuyên Quang

490

10,5

8,7

1,0

1,0

2,35

Dứa khóm Long An

900

15

10,5

1,0

1,0

2,1

Dứa Cayen Phủ Quỳ

3.150

24

15

0,3

1,0

4,5

Dứa Cayen Phú Thọ

2.050

17,5

13

0,25

1,0

2,5

750

13

10

1,0

1,5

2,0

1.300

15

11

1,5

1,5

2,6

Dứa ta Hà Tĩnh
Dứa Mật Vĩnh Phú

Khối lượng, kích thước quả, chiều dày vỏ, độ sâu mắt và đường kính

lõi quả dứa phụ thuộc nhiều vào gống và điều kiện canh tác. Các giống dứa có
năng suất cao, quả lớn, vỏ mỏng, mắt nông, lõi nhỏ được chọn trồng để phát
triển các vùng nguyên liệu dứa quy mô công nghiệp.

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 21 of 128.


Header Page 22 of 128.

8

b) Phân loại theo độ chín
Tính chất cơ lý, thành phần hoá học và tính chất công nghệ của quả dứa
không chỉ thay đổi theo giống, điều kiện thổ nhưỡng và canh tác mà còn phụ
thuộc vào độ chín và mùa vụ thu hoạch dứa (Phạm Xuân Vượng, Trần Như
Khuyên, 2006) [41].
Thành phần hóa học và tính chất công nghệ của quả dứa phụ thuộc vào
độ chín. Dựa vào đặc điểm bên ngoài và tính chất cơ lý của quả dứa, người ta
phân loại dứa theo độ chín (bảng 1.2).
Bảng 1.2 Đặc điểm phân loại quả dứa theo độ chín
Phân loại

Đặc điểm nhận dạng

Đặc điểm khác

Độ 0
(dứa xanh)

Vỏ màu xanh, chưa có

hàng mắt nào màu vàng.

Độ cứng > 4kG/cm2, thịt quả màu trắng,
rất ít nước, vị nhạt, chưa có mùi thơm.

Độ 1

Vỏ còn xanh, nhưng đã
có 12 hàng mắt gần
cuống ngả màu vàng.

Độ cứng từ 3 4kG/cm2, thịt quả hơi
vàng, ít nước, hàm lượng đường thấp, ít
mùi thơm.

Độ 2
(dứa chín)

Vỏ màu xanh - vàng, có
từ 34 hàng mắt màu
vàng.

Độ cứng từ 23kG/cm2, thịt quả màu
vàng nhạt, nhiều nước, hàm lượng
đường cao, có mùi thơm mạnh.

Độ 3
(dứa quá
chín)

Vỏ dứa vàng gần như
hoàn toàn, có chỗ
chuyển màu thâm.

Vỏ mềm, bấm ngón tay ra nước, độ
cứng < 2kG/cm2, thịt quả màu vàng
sẫm, có chỗ bị lên men nhũn, mùi thơm
mạnh có thể có mùi chua của dứa lên
men.

(dứa ương)

1.1.3 Thành phần hóa học của quả dứa
Quả dứa có hàm lượng nước, hàm lượng đường cao, giàu axit hữu
cơ, vitamin C, B1, B2, B3, nhiều khoáng chất ka li, can xi, ma giê, phốt
pho, sắt và enzim promelin (Lê Mỹ Hồng, 2005) [14], (Dennis R.H., Daryl
B.L., 1992) [47].
Các thành phần chủ yếu gồm: Nước chiếm 72 - 88%, chủ yếu tồn tại
dưới dạng nước tự do; chất khô: 12 - 28%; đường 8 - 19% (trong đó saccaroza

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 22 of 128.


Header Page 23 of 128.

9

chiếm 70%); axit hữu cơ từ 0,3 - 0,8%, phần lớn là axit xitric, còn lại là axit
malic, axit tartaric, axit sunxinic. Hàm lượng protit có khoảng 0,5%, chất
khoáng 0,25%; vitamin C 40%mg; vitamin B1, B2, B3 ... khoảng 0,04 đến 0,09

%mg (Oxford English Dictionnary, 1971) [74], (Thai Food Composition
Tables, 1999) [76]. Trong quả dứa còn chứa enzyme promelin có tác dụng
thủy phân protit, làm mềm thịt và kích thích tiêu hóa.
Thành phần hóa học của dứa biến động theo giống, thời vụ, điều kiện
canh tác, địa bàn phát triển. Thành phần hóa học của một số giống dứa trồng
ở Việt nam (bảng 1.3) (Quách Đĩnh, Nguyễn Vân Tiếp, 2008) [11].
Bảng 1.3 Thành phần hóa học của một số giống dứa trồng ở Việt Nam
Chất khô
%

Đường khử
%

Saccaroza
%

Độ axit
%

Dứa hoa Phú Thọ

18

4,19

11,59

0,51

Dứa hoa Tuyên Quang

18

3,56

12,22

0,57

3,8

Dứa Victoria nhập nội

17

3,2

10,9

0,5

3,8

Dứa ta Hà Tĩnh
Dứa mật Vĩnh Phú
Dứa Cayen Phủ Quỳ

12
11
13

2,87
2,94
3,2

6,27
6,44
7,6

0,63
0,56
0,49

3,6
3,9
4

Dứa Cayen Cầu Hai

13,5

3,65

6,5

0,49

4

Dứa (khóm) Đồng Nai

Dứa (khóm) Long An
Dứa (khóm) Kiên Giang

15,2
14,8
13,5

3,4
3,3
2,8

9,8
8,6
7,5

0,31
0,37
0,34

4,5
4
4,1

Giống dứa và nơi trồng

pH

Thành phần của quả dứa còn thay đổi theo độ chín (bảng 1.4) (Quách
Đĩnh, Nguyễn Vân Tiếp, 2008) [11]. Khi dứa chín do có sự chuyển hóa thành
phần trong quả dứa nên hàm lượng chất khô, lượng đường, và phần lớn các

thành phần hữu ích đều tăng, hàm lượng chất xơ giảm. Dứa chín tới (độ 2)
thích hợp cho sản xuất công nghiệp nhất vì hàm lượng các chất hữu ích đạt
khá cao, ít bị dập nát khi vận chuyển và bảo quản.

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 23 of 128.


Header Page 24 of 128.

10

Bảng 1.4 Thành phần hoá học của dứa Victoria nhập nội theo độ chín
Chỉ tiêu

Độ chín
Ương (độ 1)

Chín tới (độ 2)

Chín (độ 3)

Chất khô tổng số, %
Đường tổng số, %
Đường khử, %
Đường saccaroza, %
Chất xơ (xenluloza), %
Pectin hoà tan, %

13
10

2,4
7,6
1,8
0,13

15,1
11,2
3,3
7,9
1,6
0,1

17
14,1
3,2
10,9
1,6
0,08

Propectin, %
Độ axit, %
Độ tro, %
Hàm lượng K, %mg
Hàm lượng P, %mg
Hàm lượng Ca, %mg

0,12
0,48
0,48
250

45
26

0,1
0,52
0,39
240
50
20

0,1
0,5
0,37
230
48
18

1.1.4 Công dụng của quả dứa
a) Trong lĩnh vực thực phẩm và công nghiệp
Quả dứa có mùi vị thơm ngon và chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết
cho cơ thể người như đường, axít hữu cơ, viatamin và khoáng chất nên được
dùng làm thực phẩm. Dứa thường dùng để ăn tươi hoặc chế biến các món ăn
ngon được nhiều người ưa thích.
Trong quả dứa có chứa enzyme bromelin, có thể phân huỷ protein và làm
mềm thịt. Do vậy, quả dứa được sử dụng trong chế biến một số món ăn như thịt
bò xào, thịt vịt xào để giúp thịt nhanh mềm và tạo hương vị đặc trưng. Enzyme
bromelin còn có tác dụng kích thích tiêu hoá, vì thế dứa được dùng làm thực
phẩm và chế ra nhiều loại thực phẩm chức năng có giá trị (Trung tâm KHCN
TPHCM, 2009) [33], (Medina L.C., Garcias H.S., 2005) [58].
Trong công nghiệp thực phẩm, dứa được chế biến thành nhiều loại thực

phẩm khác như: dứa đóng hộp, dứa đông lạnh, dứa sấy khô, mứt dứa, nước

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 24 of 128.


Header Page 25 of 128.

11

dứa tươi, nước dứa cô đặc, trong đó nước dứa tươi và nước dứa cô đặc được
sản xuất với số lượng lớn nhất vì nước dứa tươi có màu sắc hấp dẫn, mùi vị
thơm ngon, có tác dụng bồi bổ, giải nhiệt và giải khát, giúp giảm mệt mỏi vì
nó có chứa vitamin B, C, canxi, mangan... giúp mô tránh khỏi tác hại của quá
trình oxy hóa, còn nước dứa cô đặc có thể bảo quản được lâu dài và dễ dàng
pha chế thành nhiều sản phẩm theo thị hiếu của người tiêu dùng.
Dứa và các phụ phẩm của dứa còn được dùng để sản xuất rượu quả, cồn,
dấm, thức ăn chăn nuôi và phân bón,...
b) Trong y học và mỹ phẩm
Dứa có thể được dùng để phòng và chữa bệnh. Các vitamin và khoáng
chất trong dứa có tác dụng phòng và chữa bệnh huyết áp cao, giảm
cholesterol, làm bền thành mạch máu, chống loãng xương, giảm ho, tiêu đờm,
làm tan sỏi thận... (Qín Bāo Shān, 2009) [63].
Trong quả dứa có chứa enzyme bromelin giúp tiêu hoá tốt nên dứa được
dùng để sản xuất một số thực phẩm chức năng để bồi bổ sức khỏe và chữa
bệnh. Bromelin còn có tác dụng làm giảm hiện tượng phù nề, các vết bầm tím
trên da, giảm đau nhức, chữa hư khớp, điều trị viêm mô tế bào, làm tan các u
mỡ, làm thuốc tẩy giun kim cho trẻ em.
Trong dứa còn có axit bromatic có tác dụng làm đẹp và chống nám da.
Đắp mặt nạ từ nước cốt trái dứa sẽ làm cho làn da của bạn tươi sáng hơn mỗi
ngày vì chất axit bromatic sẽ lột nhẹ lớp tế bào sừng phía ngoài làm cho da

mịn màng và trắng hơn (Vincent Corporation, 2002) [67], (Ranjit Rael,
2002) [75].
Một số thực phẩm chức năng và mỹ phẩm chiết xuất từ dứa (hình 1.2).

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 25 of 128.