Tính toán và xây dựng biểu giá điện sản xuất từ nguồn sinh khối vỏ trấu phù hợp với điều kiện Việt Nam

Header Page 1 of 128.

i

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 1 of 128.


Header Page 2 of 128.

ii

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 2 of 128.


Header Page 3 of 128.

LỜI CẢM ƠN
Để đánh giá quá trình học tập và rèn luyện sau 2 năm tại Trường Đại học
Khoa học Tự Nhiên – ĐHQG Hà Nội. Được sự nhất trí của nhà trường và Khoa
Môi Trường, tôi đã thực hiện luận văn cao học:
“Tính toán và xây dựng biểu giá điện sản xuất từ nguồn sinh khối vỏ
trấu phù hợp với điều kiện Việt Nam”
Trong thời gian thực hiện luận văn, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được rất nhiều sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của các thầy giáo, cô giáo trong và
ngoài trường.
Cho phép tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Đặng Đình Thống, người đã
hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn cao học. Tôi xin chân thành
cảm ơn những ý kiến chuyên môn của các thầy cô giáo trong Khoa Môi trường đã
góp ý giúp tôi nâng cao chất lượng luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới các anh chị trong Viện Năng lượng, Bộ Công
Thương, gia đình và các đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.

Mặc dù bản thân có nhiều cố gắng, song do thời gian và năng lực có hạn nên
luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Kính mong được sự góp ý của
thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để khóa luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 01 tháng 12 năm 2014
Học viên cao học
Nguyễn Thị Bích Nguyệt

iii

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 3 of 128.


Header Page 4 of 128.

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
MỤC LỤC ................................................................................................................ iv
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ vi
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... viii
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................10
1.1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................10
1.2. Mục tiêu của đề tài .............................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Nội dung nghiên cứu ....................................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1 - TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ... Error! Bookmark not
defined.
1.1. TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỎ TRẤU ...................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Nguồn gốc của vỏ trấu và các ứng dụngError! Bookmark not defined.
1.1.2. Hiện trạng sử dụng vỏ trấu tại Việt NamError!

Bookmark

not

defined.
1.1.3. Tiềm năng khai thác trấu cho sản xuất điệnError!

Bookmark

not

defined.
1.2. TỔNG QUAN VỀ CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT ĐIỆN TRẤU TRÊN THẾ GIỚI
VÀ MỘT SỐ DỰ ÁN ĐIỆN TRẤU Ở VIỆT NAM ......... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Công nghệ sản xuất điện trấu trên thế giớiError!

Bookmark

not

defined.
1.2.2. Một số dự án điện trấu ở Việt Nam ....... Error! Bookmark not defined.
1.3. KINH NGHIỆM XÂY DỰNG BIỂU GIÁ ĐIỆN SINH KHỐI TRÊN THẾ

GIỚI VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG BIỂU GIÁ ĐIỆN TRẤU Ở VIỆT NAMError! Bookmark no
1.3.1. Kinh nghiệm trên thế giới...................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Khả năng áp dụng cơ chế giá ở Việt NamError!
defined.
iv

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 4 of 128.

Bookmark

not


Header Page 5 of 128.

Chƣơng 2 - ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... Error!
Bookmark not defined.
2.1. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............ Error! Bookmark not defined.
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Phương pháp thu thập, kế thừa tài liệu ... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Phương pháp luận tính toán .................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng phần mềm ExcelError! Bookmark not
defined.
2.3. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ............ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ... Error! Bookmark not
defined.
3.1. Lựa chọn công nghệ sản xuất điện trấu ....................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Cơ sở xây dựng biểu giá .................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Các dữ liệu đầu vào ................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Các thông số kỹ thuật và kinh tế tài chínhError!

Bookmark

not

defined.
3.3. Xác định giá điện trấu quy dẫn ..................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Phân tích chỉ tiêu kinh tế của nhà máy điện trấuError! Bookmark not
defined.
3.3.2. Phân tích chỉ tiêu tài chính của nhà máy điện trấuError! Bookmark not
defined.
3.4. Đề xuất cơ chế hỗ trợ giá điện trấu ............................... Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Mức hỗ trợ giá ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Chính sách ưu đãi về vốn đầu tư, thuế, đất đaiError! Bookmark not
defined.
3.5. Phân tích các rào cản/khó khăn trong việc xây dựng biểu giá điện trấu ở Việt
Nam và giải pháp khắc phục ................................................. Error! Bookmark not defined.

v

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 5 of 128.


Header Page 6 of 128.

3.5.1. Rào cản về trình độ công nghệ và hạ tầng kỹ thuậtError!

Bookmark

not defined.
3.5.2. Rào cản về nguồn tài chính và giá bán điệnError!

Bookmark

not

defined.
3.5.3. Rào cản về cơ chế - chính sách ............. Error! Bookmark not defined.
3.6. Giải pháp khắc phục........................................................ Error! Bookmark not defined.
3.6.1. Giải pháp về công nghệ ......................... Error! Bookmark not defined.
3.6.2. Giải pháp về nguồn tài chính và giá bán điệnError!

Bookmark

not

defined.
3.6.3. Giải pháp đối với rào cản về cơ chế hỗ trợ - chính sách ............... Error!
Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................1
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Sản lượng lúa của nước ta từ năm 2000 đến 2012 . Error! Bookmark not
defined.
Bảng 1.2. Thành phần hữu cơ của vỏ trấu ................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.3. Thành phần hóa học của vỏ trấu ............... Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.4. Hình thức tiêu thụ trấu sau khi xay xát tại các cơ sở/nhà máy ......... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 1.5. Tổng hợp cơ sở xay xát vùng Đồng bằng sông Cửu Long ............... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 1.6. Đặc tính nguyên liệu của vỏ trấu .............. Error! Bookmark not defined.
vi

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 6 of 128.


Header Page 7 of 128.

Bảng 1.7. Thông tin các dự án nhà máy điện trấu ở Việt NamError! Bookmark not
defined.
Bảng 1.8. Thông số thiết bị, hệ số công suất của một số dự án điện trấu ......... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 1.9. Thông tin vận hành và tính kinh tế của một số dự án điện trấu ....... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 1.10. Biểu giá điện sinh khối ở một số nước trên thế giới .... Error! Bookmark
not defined.
Bảng 1.11. Giá điện cơ sở tại Thái Lan .................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.12. Giá theo thành phần tại Thái Lan ........... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1. Bảng so sánh các công nghệ đốt sinh khối ............. Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.2. Tổng hợp các thông số đầu vào theo phương án lựa chọn để .......... Error!
Bookmark not defined.
phân tích kinh tế - tài chính ....................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.3. Chi phí công nghệ cho nhà máy điện sinh khối trên thế giới [17] ......... 48
Bảng 3.4. Tổng hợp ưu đãi về thuế ........................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.5. Bảng thông số tính toán giá điện trấu quy dẫn ....... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.6. Các thông số và kết quả tính toán cho điện than nhập khẩu [5] ... ............... 55
Bảng 3.7. Kết quả phân tích kinh tế .......................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.8. Kết quả phân tích tài chính ....................... Error! Bookmark not defined.
điện trấu đề xuất ............................................................................................................
Bảng 3.9. Kết quả tổng hợp xác định giá và mức hỗ trợ giá của dự án điện trấu đề
xuất . ....................................................................................................................... 60

DANH MỤC HÌNH
vii

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 7 of 128.


Header Page 8 of 128.

Hình 1.1. Lò gạch sử dụng trấu ................................. Error! Bookmark not defined.
Hình 1.2. Vỏ trấu đổ bỏ xuống sông, rạch bừa bãi ... Error! Bookmark not defined.
Hình 1.3. Sơ đồ khối các công nghệ sản xuất điện sinh khối /trấu Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.4. Sơ đồ công nghệ lò hơi đốt trấu dạng phun ............ Error! Bookmark not
defined.

viii

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 8 of 128.


Header Page 9 of 128.

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Giải thích nghĩa

Từ viết tắt
NM

Nhà máy

NĐ

Nhiệt điện

STH

Suất tiêu hao

NLTT

Năng lượng tái tạo

NLSK

Năng lượng sinh khối

Tp

Thành phố

KCN

Khu công nghiệp

UBND

Ủy ban nhân dân

CDM

Cơ chế phát triển sạch

FIT

Feed in tariff
(Biểu giá điện ưu đãi sản xuất từ năng lượng tái tạo)

SK

Sinh khối

EU

Các nước thành viên Châu Âu

ASEAN

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

CERs

Chứng nhận giảm phát thải

O&M

Operation and Maintenance (Vận hành và bảo dưỡng)

QĐ -

Quyết định – Bộ Xây Dựng

BXD

ix

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 9 of 128.


Header Page 10 of 128.

EVN

Tập đoàn điện lực Việt Nam

KTTV

Khí tượng thủy văn

NPV

Giá trị hiện tại thuần

IRR

Tỷ suất hoàn vốn nội bộ

WACC

Hệ số chiết khấu bình quân gia quyền

BTC

Bộ Tài Chính

KH & CN

Khoa học và công nghệ

SPP

Nhà máy sản xuất điện nhỏ 10MW≤SPP≤90MW

VSPP

Nhà máy sản xuất điện nhỏ 0≤VSPP≤10MW

BĐKH

Biến đổi khí hậu

TOE

Tấn dầu quy đổi

CO2

Cacbondioxit

SO2

Lưu huỳnh dioxit

SiO2

Silic oxit

x

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 10 of 128.


Header Page 11 of 128.

MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Năng lượng là yếu tố vô cùng quan trọng cho sự phát triển kinh tế, xã hội của
mỗi quốc gia. Gia tăng dân số và tốc độ phát triển không ngừng của nền kinh tế đòi
hỏi nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng lớn. Dự báo nhu cầu năng lượng của các
ngành đến năm 2025 đã đưa đến kết luận nguồn cung cấp năng lượng hóa thạch
ngày càng cạn kiệt, Việt Nam sẽ thiếu hụt năng lượng nội địa và trở thành nước
nhập khẩu tinh về năng lượng sau năm 2015 và hậu quả của nó là sự gia tăng nhập
khẩu từ bên ngoài, phụ thuộc vào sự thay đổi và bất thường của giá nhiên liệu nhập
khẩu làm ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Thêm vào đó, việc
gia tăng mức độ sử dụng năng lượng truyền thống luôn kèm theo nguy cơ gây ô
nhiễm môi trường, làm suy giảm chất lượng cuộc sống, đe dọa an ninh khí hậu và
ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe cộng đồng.
Trước thực tế đó, thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng cần phải có chiến
lược nhằm đảm bảo an ninh năng lượng giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch
đồng thời mở ra hướng nghiên cứu khai thác, ứng dụng các nguồn năng lượng mới

và tái tạo ít gây ô nhiễm môi trường.
Là một quốc gia với ngành nông nghiệp giữ vai trò chủ đạo, chiếm 20% tỉ
trọng trong toàn bộ nền kinh tế với (80% dân số làm nông nghiệp). Hiện nay chúng
ta đang là quốc gia sản xuất và xuất khẩu gạo thuộc nhóm dẫn đầu trên thế giới với
năng suất lúa bình quân tính trên cả nước khoảng 43,6 triệu tấn thóc/năm (2012).
Quá trình canh tác, sản xuất và chế biến tạo ra một lượng lớn phụ phẩm nông
nghiệp như rơm rạ, trấu. Trong đó, trấu là phụ phẩm đáng quan tâm. Hiện nay trấu
chỉ được sử dụng khoảng 20%-25% làm chất đốt trong sinh hoạt, lò gạch, phân bón,
một phần rất nhỏ cho công nghiệp hóa chất để sản xuất than hoạt tính, 75%-80%
trấu còn lại tại các nhà máy xay xát chưa được sử dụng và thường đốt hoặc thải trực
tiếp xuống sông điều này không những gây lãng phí năng lượng mà còn gây tác

11

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 11 of 128.


Header Page 12 of 128.

động xấu tới môi trường đất, nước, không khí bởi chi phí vận chuyển cao, mất nhiều
diện tích để chứa.

12

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 12 of 128.


Header Page 13 of 128.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt
1. Bộ Công Thương (2009), Báo cáo tổng kết đề tài Nghiên cứu và đề xuất các cơ
chế hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam,.
2. Chỉ thị số 10/CT-TTg Hà Nội (2012), Tăng cường sử dụng vật liệu xây không
nung và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung,
3. Công ty Cổ phần Nhiệt điện Đình Hải (2012), Báo cáo Nhà máy đồng phát nhiệt
điện đốt trấu – kinh nghiệm phát triển điện trấu ở Đồng bằng sông Cửu Long,
4. Dự án “Xử lý rác thải nông nghiệp bằng phương án xây dựng nhà máy nhiệt điện
từ trấu tại xã Hòa An, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang”
5. GIZ/MoIT (2013), Nghiên cứu và đề xuất cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện
sinh khối nối lưới,
6. Nguyễn Đức Cường, Vũ Ngọc Đức (2009), Tính toán hệ số phát thải hệ thống
điện Quốc gia Việt Nam áp dụng cho các dự án CDM đệ trình DNA Việt Nam và Bộ
Tài nguyên & Môi trường,
7. Nguyễn Văn Song (2009), “Xử lý trấu gây ô nhiễm ở Đồng bằng sông Cửu Long
theo cơ chế phát triển sạch”, Tạp chí Khoa học và Phát triển Tạp chí Khoa học và
Phát triển,
8. Quyết định số 24/2014/QĐ-TTg (2014) của thủ tướng chính phủ, Cơ chế hỗ trợ
phát triển các dự án điện sinh khối tại Việt Nam,
9. Tổng hợp theo số liệu báo cáo của các Sở Công Thương, (2013).
10. Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam (2012. ), Đánh giá tiềm năng, hiện
trạng sử dụng năng lượng tái tạo của Hà Nội. Đề xuất giải pháp khai thác và mô
hình sử dụng năng lượng mặt trời và biomas,
11. Viện Năng lượng (1999), Nghiên cứu công nghệ sử dụng trấu, rơm rạ, bã mía
và các phế thải phụ phẩm khác cho sản xuất điện ở Việt Nam,
12. Viện Năng lượng (2009), Dự án đầu tư nhà máy điện trấu Cao Lãnh, Đồng Tháp,

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 13 of 128.

Header Page 14 of 128.

Tiếng Anh
13. Cory, Karlynn,et al (2009), Feed-In Tariff Policy, Design, Implementation,
and RPS Policy Interactions. National Renewable Energy Laboratory’s Technical
Report NREL/TP-6A2-45549,
14. Couture, Toby, et al (2010), A Policymaker’s Guide to Feed-in Tariff Policy
Design National
15. Demonstration of multifuel suppy technology for power plants and industrial
boilers in Viet Nam – Project (2012),
16. Energy Efficiency Guide for Industry in Asia (2008),
17. IRENA (2012), Renewable energy technologies, Cost Analysis of biomass for
power generation,
18. Indian Institute of Science Precipitated Silica Technology (2011),
19. NL Agency Ministry of Economic Affairs, Agriculture an Innovation,
Sustainable Biomass (2012),
20. Sopitsuda Tongsopit and Chris Greace, May 2012 Thailand’s Renewable
Energy Policy: FiTs and opportunities for International Support.
21. World Bank (2006), Developing a Green Electricity Scheme for Shanghai.
22. www.gso.gov.vn
23. />
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 14 of 128.