Đánh giá tiềm năng sử dụng đất nông nghiệp và định hướng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã Cao Chương huyện Trà Lĩnh tỉnh Cao Bằng (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

-----

-----

L C TH NHÃ

Tên

tài:

ÁNH GIÁ TI M N NG S
VÀ

NH H

NG S

TRÊN

D NG

D NG

T NÔNG NGHI P
T NÔNG NGHI P

A BÀN XÃ CAO CH

NG,

HUY N TRÀ L NH, T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu n lý

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2013 – 2015

Gi ng viên h

ng d n

t ai

: TS. Nguy n

Thái Nguyên, n m 2014

c Nhu n


L IC M

N

Trong quá trình hoàn thành lu n v n tôi xin
th y giáo h

ng d n tôi là TS. Nguy n

tôi . Xin
Ch

Tôi xin

n

c Nhu n ã t n tình ch b o, giúp

c g i l i c m n chân thành

ng ã t o i u ki n giúp

c bày t lòng bi t n

n

y ban nhân dân xã Cao

tôi trong quá trình thu th p, i u tra s li u.

c g i l i c m n chân thành

n Ban Giám Hi u tr

ng

ih c

Nông lâm Thái Nguyên ã t o i u ki n thu n l i cho tôi hoàn thành lu n
v n. Cu i cùng tôi xin

cg il ic m n

n ng

i thân ã luôn chia s ,

ng viên, giúp tôi trong quá trình hoàn thành lu n v n c a mình.

Thái Nguyên, ngày 25 tháng 08 n m 2014
Sinh viên

L c Th Nhã


M CL C
Ph n 1:

TV N

................................................................................. 1

1.1.Tính c p thi t c a

tài ........................................................................ 1

1.2. M c ích nghiên c u ........................................................................... 4
1.3. Yêu c u c a

tài................................................................................ 4

1.4. Ý ngh a c a

tài ................................................................................ 4

Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ............................................................... 5
2.1.

t và vai trò c a

t

i v i s n xu t nông nghi p ............................. 5

2.1.1.Khái ni m và quá trình hình thành
2.1.2. Vai trò và ý ngh a c a
2.1.3. S d ng

t ai trong nông nghi p .......................... 5

t và nh ng nhân t

2.1.4. Quan i m s d ng
2.2. Tình hình s d ng

t ........................................... 5

nh h

ng

n s d ng

t ........... 6

t b n v ng ................................................ 10

t nông nghi p trên th gi i và vi t nam............. 13

2.2.1. Tình hình s d ng

t nông nghi p trên th gi i ......................... 13

2.2.2. Tình hình s d ng

t nông nghi p

2.2.3. Tình hình s d ng

Vi t Nam.......................... 14

t xã Cao Ch ng, huy n Trà L nh, t nh Cao

B ng ..................................................................................................... 15
2.3. Hi u qu và tính b n v ng trong s d ng
2.3.1. Khái quát v hi u qu s d ng

t ..................................... 16

t .............................................. 16

2.3.2. S c n thi t ph i ánh giá hi u qu s d ng
2.3.3. Tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng
2.4.

nh h

ng s d ng

xu t s d ng

2.4.2. Quan i m nâng cao hi u qu s d ng
Ph n 3:
3.1.

nh h
IT

it

t .................................. 17

t nông nghi p ................................................ 20

2.4.1. C s khoa h c và th c ti n trong
2.4.3.

t .......................... 17

ng s d ng

t ............... 20

t nông nghi p .............. 20

t .............................................................. 21

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U. 23

ng nghiên c u ........................................................................ 23

3.2. Ph m vi nghiên c u ....................................................................... 23
3.3.

a i m và th i gian ti n hành ......................................................... 23


3.4. N i dung nghiên c u ......................................................................... 23
3.4.1. ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a Xã Cao
Ch

ng - Huy n Trà L nh - T nh Cao B ng. ........................................ 23

3.4.2. ánh giá hi n tr ng và các lo i hình s d ng
nông nghi p trên

a bàn xã. ................................................................. 23

3.4.3 . ánh giá hi u qu kinh t , xã h i, môi tr
hình s d ng
d ng

t b n v ng. ................... 23

xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu c a các lo i

hình s d ng
3.5. Ph

ng c a các lo i

t s n xu t nông nghi p và l a ch n các lo i hình s

t thích h p theo nguyên t c s d ng

3.4.4.

t s n xu t

t trong t

ng lai. .......................................................... 23

ng pháp nghiên c u ................................................................... 23

3.5.1. Ph

ng pháp i u tra s li u th c p .......................................... 23

3.5.2. Ph

ng pháp i u tra s li u s c p ............................................ 24

3.5.3. Ph

ng pháp ánh giá hi u qu s d ng c a các lo i hình s

d ng

t ................................................................................................ 24

3.5.4. Ph

ng pháp xác

nh các

c tính

t ai.................................. 24

3.5.5. Ph

ng pháp tính hi u qu các lo i hình s d ng

3.5.6. Ph

ng pháp ánh giá tính b n v ng .......................................... 26

3.5.7. Ph

ng pháp tính toán phân tích s li u...................................... 26

t.................. 25

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................ 27

4.1. i u ki n t nhiên - kinh t - xã h i .................................................. 27
4.1.1. i u ki n t nhiên ...................................................................... 27
4.1.2. i u ki n kinh t - xã h i ............................................................ 31
4.1.3. Nh n xét chung v
Cao Ch

i u ki n t nhiên - kinh t xã h i c a xã

ng, huy n Trà L nh ............................................................... 34

4.2. ánh giá hi n tr ng và các lo i hình s d ng
nghi p trên

t s n xu t nông

a bàn xã............................................................................... 35

4.2.1. Tình hình s d ng

t vào các m c ích ..................................... 37

4.2.2. Hi n tr ng các cây tr ng chính n m 2013 ................................... 40


4.3. ánh giá hi u qu kinh t , xã h i, môi tr
d ng

ng c a các lo i hình s

t s n xu t nông nghi p và l a ch n các lo i hình s d ng

thích h p theo nguyên t c s d ng
4.3.1. Các lo i hình s d ng

t

t b n v ng. ..................................... 41

t c a xã Cao Ch

ng ............................ 41

4.3.2. Mô t các lo i hình s d ng

t .................................................. 41

4.3.3. ánh giá hi u qu s d ng

t s n xu t nông nghi p .................. 44

4.3.4. Hi u qu xã h i ........................................................................... 49
4.3.5. Hi u qu môi tr
4.3.5. L a ch n và nh h

ng ................................................................... 52
ng s d ng

t nông nghi p cho xã Cao

Ch ng ................................................................................................. 53

4.4.

xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu c a các lo i hình s

d ng

t trong t

ng lai. .......................................................................... 56

4.4.1. Gi i pháp chung .......................................................................... 56
4.4.2. Gi i pháp c th .......................................................................... 57
Ph n 5: K T LU N VÀ

NGH .......................................................... 60

5.1. K t lu n ............................................................................................. 60
5.2.

ngh .............................................................................................. 61

TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 62


DANH M C CÁC CH

Ch vi t t t

VI T T T

Ch vi t

CPL

: Chi phí lao

HQ V

: Hi u qu

DT

: Di n tích

GTSX

: Giá tr s n xu t

L

: Lao

LUT

: Lo i hình s d ng

NS

: N ng su t

KHKT

: Khoa h c k thu t

KT-XH

: Kinh t - xã h i

STT

: S th t

UBND

: U ban nhân dân

BQL

: Ban qu n lý

NTM

: Nông thôn m i

y

ng
ng v n

ng

t (Land Use Type)


DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1. C c u

t ai theo m c ích s d ng c a Vi t Nam n m 2009 ... 14

B ng 4.1. Hi n tr ng s d ng

t c a xã Cao Ch

B ng 4.2. Hi n tr ng s d ng

t nông nghi p ............................................. 38

B ng 4.3. N ng su t, s n l

ng n m 2013. ................ 36

ng m t s cây tr ng chính n m 2013 ............... 40

B ng 4.4. Hi u qu kinh t c a các lo i cây tr ng chính............................... 45
B ng 4.5. Hi u qu kinh t các lo i hình s d ng

t ................................... 46

B ng 4.6. Phân c p hi u qu kinh t các LUT s n xu t nông nghi p ............ 47
B ng 4.7. Hi u qu kinh t c a LUT cây n qu ........................................... 49
B ng 4.8. Hi u qu xã h i c a các LUT ....................................................... 50

B ng 4.9. Hi u qu môi tr

ng c a các LUT ............................................... 52

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1. Bi u

di n tích, c c u s d ng các lo i

t 2013 xã Cao Ch ng..... 37


1

Ph n 1
TV N
1.1.Tính c p thi t c a

tài

t ai là t li u s n xu t
it

ng lao

ng

c áo

c bi t, là c s c a s n xu t nông nghi p, là

ng th i c ng là môi tr

ng s n xu t ra l

ng

th c, th c ph m v i giá thành th p nh t, là m t nhân t quan tr ng c a môi
tr

ng s ng và trong nhi u tr

các nhân t khác c a môi tr
ph n c a chi n l

ng. Vì v y, chi n l

c s d ng

t h p lý là m t

c nông nghi p sinh thái b n v ng c a t t c các n

th gi i c ng nh c a n

i.H u h t các n

ng s n xu t c nh t và c b n nh t c a loài

c trên th gi i

u ph i xây d ng m t n n kinh t trên

c s phát tri n nông nghi p d a vào khai thác ti m n ng c a
bàn

c trên

c ta hi n nay.

Nông nghi p là ho t
ng

ng h p l i chi ph i s phát tri n hay hu di t

t, l y ó làm

p cho vi c phát tri n các ngành khác. Vì v y, t ch c s d ng ngu n tài

nguyên

t h p lý, có hi u qu cao theo quan i m sinh thái và phát tri n b n

v ng ang tr thành v n
t là làm th nào

mang tính toàn c u. M c ích c a vi c s d ng

b t ngu n t li u có h n này mang l i hi u qu kinh t ,

hi u qu sinh thái, hi u qu xã h i cao nh t,

m b o l i ích tr

dài. Nói cách khác, m c tiêu hi n nay c a loài ng

i là ph n

m t n n nông nghi p toàn di n v kinh t , xã h i, môi tr
v ng.

th c hi n m c tiêu này c n b t

u xây d ng

ng m t cách b n

u t nâng cao hi u qu s d ng

trong nông nghi p m t cách toàn di n, nh G.S Bùi Huy
b o v m t cách khôn ngoan tài nguyên

c m t và lâu

t

áp ã vi t “ph i

t còn l i cho m t n n s n xu t nông

nghi p b n v ng”.

Theo P. Buringh, toàn b
gi i ch ng 3,3 t ha.
t ng s

t ai và 46%

t có kh n ng s n xu t nông nghi p c a th

t tr ng tr t toàn th gi i

t 1,5 t ha (chi m 10, 8%

t có kh n ng nông nghi p). Theo FAO (T ch c


2

L

ng th c nông nghi p th gi i c a Liên hi p qu c), m t s k t qu
c c a quá trình s d ng

n ng su t lúa n

t -

t nông nghi p nh n ng su t lúa m 18 t /ha;

c bình quân

t 27, 7 t /ha; n ng su t ngô bình quân

t /ha. Tuy nhiên, hàng n m th gi i thi u kho ng 150 –200 tri u t n l
th c. Thêm vào ó, hàng n m có kho ng 5-6 tri u ha

t 30
ng

t nông nghi p b m t

i do tình tr ng thoái hoá ho c b hu ho i vì s d ng không úng m c.
Ngày nay, xã h i phát tri n, dân s t ng nhanh kéo theo nh ng òi h i
ngày càng t ng v l

ng th c và th c ph m, ch

v n hóa, xã h i. Con ng

i ã tìm m i cách

c ng nh các nhu c u v
khai thác

mãn nh ng nhu c u ngày càng t ng ó. Các ho t

t ai nh m th a

ng y ã làm cho di n tích

t nông nghi p v n có h n v di n tích ngày càng b thu h p,

gi m

màu m và gi m tính b n v ng trong s d ng

trình ô th hoá làm cho qu
n ng khai hoang

t khác chuy n sang

r t h n ch . Do v y, vi c ánh giá hi u qu s d ng
t có hi u qu ,

t nông nghi p l i

t nông nghi p t

mang tính ch t toàn

c các nhà khoa h c trên th gi i quan tâm.

n n kinh t nông nghi p là ch y u nh
hi u qu s d ng

ól a

s d ng h p lý theo quan i m

sinh thái và phát tri n b n v ng ang tr thành v n
c u ang

t. Ngoài ra, v i quá

t nông nghi p ngày càng gi m, trong khi kh

t m i và các lo i

ch n các lo i hình s d ng

ng th i làm

iv im tn

c có

Vi t Nam, nghiên c u, ánh giá

t nông nghi p càng tr nên c n thi t h n bao gi h t.

Th c t , trong nh ng n m qua, ã có nhi u bi n pháp nh m nâng cao
hi u qu nh ti n hành giao quy n s d ng
d ng

t lâu dài, n

t, hoàn thi n h th ng thu l i, chuy n

ó mà n ng su t cây

t t ng lên rõ r t. Trong ó, vi c thay

tr ng, s d ng gi ng m i v i n ng su t và ch t l
b khoa h c k thu t có bi u hi n nh h

is

i c c u cây tr ng, a d ng

hoá các gi ng cây t t, n ng su t cao vào s n xu t, nh
tr ng, hi u qu s d ng

nh cho ng

ng rõ r t

i c c u cây

ng cao, áp d ng các ti n
n hi u qu s d ng

t.


3

Khai thác ti m n ng

t ai sao cho

s c quan tr ng và c n thi t,

t hi u qu cao nh t là vi c làm h t

m b o cho s phát tri n c a s n xu t nông

nghi p c ng nh s phát tri n chung c a n n kinh t

tn

c. C n ph i có

các công trình nghiên c u khoa h c, ánh giá th c tr ng hi u qu s d ng
nông nghi p, nh m phát hi n ra các y u t tích c c và h n ch , t
s

nh h

t

ó làm c

ng phát tri n s n xu t nông nghi p, thi t l p các gi i pháp

nh m nâng cao hi u qu s d ng
Xã Cao Ch

t nông nghi p.

ng là m t xã vùng III thu c vùng biên gi i, ng

ây ch y u là dân t c Nùng chi m 75% dân s c a xã, trình

i dân

dân trí

m c

trung bình so v i t nh Cao B ng nói riêng và khu v c ông B c nói chung.
Xã Cao Ch

ng c s v t ch t còn thi u th n,

nhi u khó kh n, di n tích
ho t

i s ng nhân dân còn g p

t t nhiên c a xã ch y n là

ng s n xu t ch y u c a ng

t nông, lâm nghi p,

i dân là canh tác lúa n

c, làm n

r y và ch n nuôi gia súc, gia c m. Trong nh ng n m g n ây, Nhà n
chính sách giao
qu n lý

t ai và s d ng vào ho t

nghi m c a ng
d ng

t, giao r ng cho c ng

ng dân c và t ng h ng

ng s n xu t. Nh ng do trình

ng

c ã có
i dân
và kinh

i dân ch s n xu t nông nghi p theo truy n th ng nên vi c s

t ai ch a có k ho ch c th d n

n hi u qu mà các ho t

ng s n

xu t nông lâm nghi p mang l i còn th p, di n tích r ng r t ít, hi u qu s n
xu t và phòng h c a r ng còn th p.Vì v y, vi c i u tra ánh giá m t cách
t ng h p các i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i nh h
hi n tr ng và hi u qu s d ng

khai thác s d ng

t. T

ó,

nh h

ng

ng cho ng

n s d ng

t,

i dân trong xã

t ai h p lý, b n v ng là m t trong nh ng v n

h ts c

c n thi t.
Xu t phát t ý ngh a th c ti n trên,
khoa Qu n Lý Tài Nguyên - Tr
s h

ng ý c a Ban ch nhi m

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, d

ng d n tr c ti p, t n tình c a th y giáo: TS. Nguy n

ã ti n hành nghiên c u
nghi p và
Ch

ng

cs

nh h

ng s

i

c Nhu n, em

tài: “ ánh giá ti m n ng s

d ng

d ng

a bàn xã Cao

t nông nghi p trên

ng, huy n Trà L nh, t nh Cao B ng”.

t nông


4

1.2. M c ích nghiên c u
- ánh giá hi n tr ng công tác s d ng
bàn huy n và

a ra ph

ng h

t s n xu t nông nghi p trên

ng s d ng có hi u qu phù h p v i i u

ki n t nhiên kinh t - xã h i c a xã Cao Ch
-

xu t vi c s d ng

1.3. Yêu c u c a
-

ng.

t s n xu t nông nghi p hi u qu .

tài

tài nghiên c u trên c s các thông tin, s li u, tài li u i u tra ph i

trung th c, chính xác,
d ng

mb o

t s n xu t nông nghi p trên

tin c y và ph n ánh úng th c tr ng s
a bàn nghiên c u.

- Vi c phân tích, x lý s li u ph i trên c s khoa h c, có
nh l
-

a

ng b ng các ph

ng pháp nghiên c u phù h p;

ánh giá úng th c tr ng và

xu t h

nghi p phù h p v i i u ki n c th c a
kinh t - xã h i và chính sách c a nhà n

- Các

nh tính và

ng s d ng

a ph

ng,

nh h

t s n xu t nông
ng phát tri n

c.

ngh , ki n ngh ph i có tính kh thi.

1.4. Ý ngh a c a

tài

- C ng c ki n th c ti p thu nhà tr

ng và trang b nh ng ki n th c th c

t cho sinh viên trong quá trình th c t p t i c s .
- Quá trình ánh giá tình hình s d ng
hi u qu s d ng

n

cv

t ai trên

t nông nghi p giúp nâng cao

t nông nghi p, góp ph n hoàn thi n công tác qu n lý Nhà
a bàn xã.


5

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1.

t và vai trò c a

t

i v i s n xu t nông nghi p

2.1.1.Khái ni m và quá trình hình thành
2.1.1.1. Khái ni m v

t

t nông nghi p

t ai là kho ng không gian có gi i h n g m: khí h u, l p
th m th c v t,
lòng

ng v t, di n tích m t n

t. Trên b m t

c, n

t b m t,

c ng m và khoáng s n trong

t ai là s k t h p gi a các y u t th nh

ng,

a

hình, th y v n, th m th c v t cùng v i các thành ph n khác có vai trò quan
tr ng và ý ngh a to l n v i ho t
ng

ng s n xu t và cu c s ng c a xã h i loài

i.
T i Vi t Nam, Lu t

t ai 2003 phân lo i

ích s d ng, ó là nhóm
nhóm

t thành 3 nhóm theo m c

t nông nghi p, nhóm

t phi nông nghi p và

t ch a s d ng.
t nông nghi p là

nông nghi p nh

t

c xác

nh ch y u

t tr ng cây hàng n m,

xu t, r ng phòng h , r ng

c d ng,

s d ng vào s n xu t

t tr ng cây lâu n m,

t r ng s n

t r ng tr ng, nuôi tr ng thu s n,

làm mu i ho c nghiên c u thí nghi m v nông nghi p.

t

t nông nghi p óng

vai trò vô cùng quan tr ng trong s phát tri n kinh t c a m i qu c gia.

t

nông nghi p tham gia vào quá trình s n xu t và làm ra s n ph m c n thi t
nuôi s ng xã h i.
2.1.2. Vai trò và ý ngh a c a

t ai trong nông nghi p

t là kho ng không gian lãnh th c n thi t
xu t trong các ngành kinh t qu c dân và ho t
t m quan tr ng c a

t C.Mac vi t: “

tàng cung c p các t li u lao
c a t p th ”.

i v i m i quá trình s n
ng c a con ng

t là m t phòng thí nghi m v

ng, v t ch t, là v trí

i v i nông nghi p:

i. Nói v
i, kho

nh c , là n n t ng

t ai là y u t tích c c c a quá trình


6

s n xu t là i u ki n v t ch t

ng th i là

it

ng lao

ng (luôn ch u tác

ng trong quá trình s n xu t nh : cày, b a, x i, xáo.v.v.) và công c lao
ng hay ph

ng ti n lao

ng (s d ng

tr ng tr t, ch n nuôi.v.v.).

Th c t cho th y, trong quá trình phát tri n xã h i loài ng

i, s hình

thành và phát tri n c a m i n n v n minh, các thành t u khoa h c công ngh
u

c xây d ng trên n n t ng c b n – S d ng

t.

Trong nông nghi p ngoài vai trò là c s không gian
n ng

t còn có hai ch c

c bi t quan tr ng:
- Là

it

ng ch u s tác

ng tr c ti p c a con ng

i trong quá trình

s n xu t.
n

t tham gia tích c c vào quá trình s n xu t, cung c p cho cây tr ng

c và các ch t dinh d

ng khác c n thi t cho s sinh tr

c a cây tr ng. N ng su t và ch t l
c a

ng và phát tri n

ng s n ph m ph thu c vào

phì nhiêu

t.
Chính vì v y, có th nói r ng

t là t li u s n xu t ch y u và

c bi t

trong nông nghi p. (Nguy n Duy Hòa, 2011).
2.1.3.. S d ng

t và nh ng nhân t

2.1.3.1. S d ng
S d ng
-

nh h

ng

n s d ng

t

t là gì?

t là h th ng các bi n pháp nh m i u hòa m i quan h ng

t trong t h p các ngu n tài nguyên thiên nhiên khác và môi tr

i

ng. C n

c vào quy lu t phát tri n kinh t xã h i cùng v i yêu c u không ng ng n
nh và b n v ng v m t sinh thái, quy t

tiêu s d ng
c a
d ng

t nh m

nh ph

t h p lý nh t là tài nguyên

ng h

ng chung và m c

t ai, phát huy t i a công d ng

t t i hi u ích sinh thái, kinh t , xã h i cao nh t. Vì v y, s

t thu c ph m trù ho t

th c s n xu t nh t

ng kinh t c a nhân lo i. Trong m i ph

nh, vi c s d ng

t theo yêu c u c a s n xu t và

s ng c n c n c vào thu c tính t nhiên c a

ng
i

t ai. V i vai trò là nhân t c a


7

s c s n xu t, các nhi m v và n i dung s d ng

t ai

c th hi n

các

khía c nh sau:
- S d ng
gian s d ng

t h p lý v không gian, hình thành hi u qu kinh t không
t.

- Phân ph i h p lý c c u

t ai trên di n tích

hình thành c c u kinh t s d ng
- Quy mô s d ng
kinh t s d ng

- Gi m t

t ai

c s d ng,

t.

t c n có s t p trung thích h p, hình thành quy mô

t.
s d ng

t ai thích h p, hình thành vi c s d ng

t ai

m t cách kinh t , t p trung, thâm canh.
2.1.3.2. Nh ng nhân t
* Nhóm y u t v

nh h

n vi c s d ng

ng tr c ti p

c, khí h u, th i ti t,

a hình, th nh

ánh giá úng i u ki n t nhiên, trên c s
nh h

ng

nh vùng nông nghi p hoá c n
ó xác

nh cây tr ng, v t nuôi

u t thâm canh úng.

Theo Mác, i u ki n t nhiên là c s hình thành
Theo N. Borlang, ng
n

ng, ...)

n s n xu t nông nghi p, các y u t này là tài nguyên

sinh v t t o nên sinh kh i. Vì v y, khi xác

ch l c phù h p,

t

i u ki n t nhiên

i u ki n t nhiên ( t, n

có nh h

ng

i

a tô chênh l ch I.

c gi i Nobel v gi i quy t l

ng th c t i các

c phát tri n cho r ng y u t duy nh t, quan tr ng nh t, h n ch n ng su t

cây tr ng

t m c th gi i trong các n

nông dân thi u v n là

phì

c ang phát tri n,

c bi t

iv i

i vào

t ai,

t.

* Nhóm các y u t kinh t , k thu t canh tác
Bi n pháp k thu t canh tác là các tác

ng c a con ng

cây tr ng, v t nuôi nh m t o nên s hài hoà gi a các y u t c a các quá trình
s n xu t
tác

hình thành, phân b và tích lu n ng su t kinh t .

ng th hi n s hi u bi t sâu s c v

i u ki n môi tr

it

ây là nh ng

ng s n xu t, v th i ti t, v

ng và th hi n nh ng d báo thông minh và s c s o. L a


8

ch n các tác
nh m

ng k thu t, l a ch n ch ng lo i và cách s d ng các

t các m c tiêu s

C.North,

các n

d ng

t

ra. Theo Frank Ellis và Douglass

c phát tri n, khi có tác

ng tích c c c a k thu t, gi ng

m i, thu l i, phân bón t i hi u qu thì c ng
ch c s d ng
bi n pháp

u vào

t ra yêu c u m i

iv it

t. Có ngh a là ng d ng công nghi p s n xu t ti n b là m t

m b o v t ch t cho kinh t nông nghi p t ng tr

n gi a th k 21, quy trình k thu t có th góp
trong n n nông nghi p n

n 30% n ng su t kinh t

c ta. Nh v y, nhóm các bi n pháp k thu t

bi t có ý ngh a quan tr ng trong quá trình khai thác
nâng cao hi u qu s d ng

ng nhanh. Cho

c

t ai theo chi u sâu và

t nông nghi p.

* Nhóm các y u t kinh t t ch c
Nhóm y u t này bao g m:
- Công tác quy ho ch và b trí s n xu t
Th c hi n phân vùng sinh thái nông nghi p d a vào i u ki n t nhiên (khí
h u,

cao tuy t

iv i

t, ngu n n

i c a a hình, tính ch t
c và th c v t) làm c s

nuôi h p lý, nh m khai thác
l i

t ai m t cách

t, kh n ng thích h p c a cây tr ng
phát tri n h th ng cây tr ng v t
y

, h p lý, t o i u ki n thu n

u t thâm canh và ti n hành t p trung hóa, chuyên môn hoá, hi n

nh m nâng cao hi u qu s d ng

i hoá

t nông nghi p.

- Hình th c t ch c s n xu t
C n phát huy th m nh c a các lo i hình t ch c s d ng

t trong t ng

c s s n xu t, th c hi n a d ng hoá các hình th c h p tác trong nông
nghi p, xác l p m t h th ng t ch c s n xu t phù h p và gi i quy t t t m i
quan h gi a các hình th c ó.
* Nhóm các y u t xã h i
Nhóm y u t này bao g m:
- H th ng th tr
tr

ng và s hình thành th tr

ng nông s n ph m. Ba y u t ch y u nh h

ng
ng

t nông nghi p, th
n hi u qu s d ng


9

t là n ng su t cây tr ng, h s quay vòng
vào và tiêu th s n ph m

t và th tr

ng cung c p

u

u ra.

- H th ng chính sách.
-S

n

nh chính tr - xã h i và các chính sách khuy n khích

phát tri n s n xu t nông nghi p c a Nhà n

c.

- Nh ng kinh nghi m, t p quán s n xu t nông nghi p, trình
c a các ch th kinh doanh, trình

canh tác ã

n ng l c

ut .

2.1.3.3. C c u cây tr ng trong s d ng
Trong l ch s phát tri n lâu

ut

t

i c a s n xu t nông nghi p thì các h th ng

c hình thành, phát tri n thay th l n nhau. Có nh ng h th ng

canh tác hi u su t r t th p nh ng v n t n t i, có nh ng h th ng canh tác hi n
i
nh

c

a vào nh ng trong môi tr

ng s n xu t không thích h p nên ph i

ng ch cho nh ng h th ng c . Hi n nay, các h th ng này t n t i xen k

nhau và m i m t h th ng phù h p v i t ng i u ki n c a m i vùng.
C c u cây tr ng là thành ph n c a c c u s n xu t nông - lâm nghi p và
là gi i pháp kinh t quan tr ng c a phân vùng s n xu t nông - lâm nghi p. Nó
là thành ph n các gi ng là lo i cây

c b trí trong không gian và th i gian

c a các lo i cây tr ng trong m i h sinh thái nông nghi p, nh m t n d ng h p
lý nh t các ngu n l i t nhiên - kinh t - xã h i.
C c u cây tr ng ph i áp ng

c yêu c u phát tri n ch n nuôi, ph i

k t h p ch t ch v i lâm nghi p, nuôi tr ng th y s n,

ng th i t o c s cho

ngành ngh khác phát tri n. S n xu t nông nghi p có tính th i v cao, n u b
trí m t c c u thích h p s gi m b t s c ng th ng th i v và h n ch lao
ng nhàn r i theo các chu k sinh tr

ng khác nhau, không trùng nhau theo

cây tr ng v t nuôi v i các hình th c a canh bao g m: tr ng xen, tr ng g i.
luân canh, tr ng theo b ng, canh tác ph i h p, mô hình nông - lâm k t h p.
C c u cây tr ng v di n tích là t l các lo i cây trên m t di n tích canh
tác. T l này m t ph n nào ó nói lên trình

thâm canh s n xu t c a t ng


10

vùng. T l cây l

ng th c cao, t l cây công nghi p, cây th c ph m th p

ph n ánh trình

phát tri n nông nghi p th p. T l các lo i cây tr ng có s n

ph m tiêu th t i ch cao, các lo i cây tr ng có s n ph m có giá tr và xu t
kh u th p ch ng t s n xu t

vùng ó kém phát tri n và ng

c l i.

Tóm l i, h th ng cây tr ng b n v ng là h th ng có kh n ng duy trì
s c s n xu t c a c c u cây tr ng ó khi ch u tác
b t l i.
d ng

xác

nh

c c c u cây tr ng h p lý,

t thì ta ph i c n c vào m t s

th i gian nh t

T khi bi t s d ng

i u ki n c th trong không gian và

t b n v ng
t ai vào m c ích sinh t n c a mình,

thành c s c n thi t cho s s ng và cho t
Khi dân s còn ít,
mình thì con ng

ng l n

c bi t là

t hi u qu t i u trong s

nh.

2.1.4.. Quan i m s d ng

nh h

ng c a nh ng i u ki n

n

các n

gia t ng dân s

ng lai phát tri n c a con ng

áp ng nhu c u v l

i ã khai thác t

t ai ã tr
i.

ng th c th c ph m c a

t khá d dàng và không gây ra nh ng

t ai. Nh ng ngày nay, m t
c ang phát tri n thì v n

dân s ngày càng t ng,
mb ol

ã tr thành s c ép ngày càng m nh m lên

ng th c cho s
t ai. Di n tích

t thích h p cho s n xu t nông nghi p ngày càng b thu h p, con ng
ph i m mang thêm di n tích

t nông nghi p trên nh ng vùng

thích h p cho s n xu t, h u qu là quá trình thoái hoá

i ã

t không

t di n ra m t cách

khá nghiêm tr ng.
Tác

ng c a con ng

suy gi m và d n

i ã làm cho

n thoái hoá

phì nhiêu c a

t. Vi c ph c h i

t ngày càng b

phì v n có c a

t là

không h d dàng và n u mu n ph c h i l i thì c n ph i chi phí r t l n.

t có

nh ng ch c n ng chính là: Duy trì vòng tu n hoàn sinh hoá h c và
h c, phân ph i n
ph i n ng l

c, tích tr và phân ph i v t ch t, mang tính

ng. Các ch c n ng trên c a

các h sinh thái. S d ng

a hoá

m và phân

t là nh ng tr giúp c n thi t cho

t ai m t cách hi u qu và b n v ng luôn là mong


11

mu n cho s t n t i và t

ng lai phát tri n c a con ng

i. Vì v y tìm ki m

nh ng bi n pháp s d ng

t thích h p, b n v ng ã

c nhi u nhà khoa

h c và các t ch c qu c t quan tâm. Và thu t ng “s d ng

t b n v ng”

(Sustainable land use) ã tr nên thông d ng trên th gi i nh hi n nay.

Nông nghi p b n v ng không có ngh a là kh

c t nh ng kinh nghi m

truy n th ng mà ph i ph i h p, l ng ghép nh ng sáng ki n m i t các nhà khoa
h c, t nông dân ho c c hai. i u tr nên thông th

ng v i nh ng ng

i nông

dân, b n v ng là vi c s d ng nh ng công ngh và thi t b m i v a
ki n, nh ng mô hình canh tác t ng h p
công ngh v ch n nuôi

gi m giá thành

c phát

u vào. ó là nh ng

ng v t, nh ng ki n th c v sinh thái

qu n lý sâu h i

và thiên ch.
nông nghi p b n v ng c n có 3 i u ki n ó là: công ngh b o t n tài
nguyên, nh ng t ch c t bên ngoài và nh ng t ch c v các nhóm

a ph ng.

Các nhà khoa h c cho r ng xu th phát tri n nông nghi p b n v ng

c các n

phát tri n kh i x
c u theo h

ng và hi n nay ã tr thành

it

ng mà nhi u n

c nghiên

ng k th a, ch t l c cái tinh tuý c a n n nông nghi p ch không ch y

theo cái hi n

i

bác b nh ng cái thu c v truy n th ng. Trong nông nghi p

b n v ng vi c ch n cây gì, con gì trong m t h sinh thái t
t theo ý mu n ch quan mà ph i i u tra nghiên c u

i sinh ra và l n lên

ng ng không th áp

hi u bi t t nhiên.

Không ai hi u bi t h sinh thái nông nghi p
nh ng ng

m t vùng b ng chính

ó. Vì v y, xây d ng nông nghi p b n v ng

nh t thi t c n ph i có s tham gia c a ng

i dân trong vùng nghiên c u. Phát

tri n b n v ng là vi c qu n lý và b o t n c s tài nguyên t nhiên,
h

c

ng nh ng thay

i công ngh th ch theo m t ph

n s th a mãn m t cách liên t c nhu c u c a con ng

nh

ng th c sao cho

t

i, c a nh ng th h

hôm nay và mai sau. S phát tri n nông nghi p b n v ng chính là s b o t n
t, n

c, các ngu n

kinh t và ch p nh n

ng th c v t, không b suy thoái môi tr
c v m t xã h i.

ng, sinh l i


12

Trên c s

ó, FAO ã

a ra

c nh ng ch tiêu c th cho nông

nghi p b n v ng là:
- Th a mãn nhu c u dinh d
l

ng c b n cho con ng

iv s l

ng, ch t

ng và các s n ph m nông nghi p khác.
- Cung c p lâu dài vi c làm,

nh ng ng

thu nh p và các i u ki n s ng t t cho

i tr c ti p làm nông nghi p.

- Duy trì và có th t ng c

ng kh n ng s n xu t c a các tài nguyên

thiên nhiên, kh n ng tái s n xu t c a các tài nguyên tái t o

c không phá

v ch c n ng c a các chu trình sinh thái c s và cân b ng t nhiên, không
phá v b n s c v n hóa – xã h i c a c ng
ho c không gây ô nhi m môi tr

ng ng

i dân s ng

nông thôn

ng.

- Gi m thi u kh n ng b t n th

ng trong nông nghi p, c ng c lòng tin

cho nông dân.
Nh ng nguyên t c
là nh ng m c tiêu c n

c coi là tr c t trong s d ng
t

t ai b n v ng và

c:

- Duy trì, nâng cao s n l

ng (Hi u qu s n xu t).

- Gi m t i thi u m c r i ro trong s n xu t (An toàn).
- B o v tài nguyên thiên nhiên và ng n ch n s thoái hóa

t, n

c.

- Có hi u qu lâu dài.
-

c xã h i ch p nh n.”

Th c t n u di n ra
v ng s

t

c, n u ch

ng b v i nh ng m c tiêu trên t
t

n ng b n

c m t hay vài m c tiêu mà không ph i t t c

thì kh n ng b n v ng ch mang tính b ph n.
V n d ng các nguyên t c ã nêu
d ng

t

c coi là b n v ng ph i

t

trên,

Vi t Nam m t lo i hình s

c 3 yêu c u:

- B n v ng v kinh t : Cây tr ng cho n ng su t cao, ch t l
th tr

ng ch p nh n.

ng t t,

c


13

- B n v ng v m t xã h i: Nâng cao
c i s ng nhân dân, thu hút
c lao ng, phù h p v i phong t c t p quán c a ng i dân.
- B n v ng v môi tr ng: Các lo i hình s d ng t ph i b o v
c
màu m c a t, ng n ch n s thoái hóa t và b o v môi tr ng sinh thái t .
Ba yêu c u trên là tiêu chu n c b n xem xét và ánh giá các lo i hình
s d ng t th i i m hi n t i. Vi c xem xét và ánh giá theo các yêu c u trên
chính là c s
có nh ng nh h ng phát tri n nông nghi p t ng vùng.
Tóm l i: i v i s n xu t nông nghi p vi c s d ng t b n v ng ch t
c trên c s duy trì các ch c n ng chính c a t là m b o kh n ng s n

xu t c a cây tr ng m t cách n nh, không làm suy gi m i v i tài nguyên
t ai theo th i gian và vi c s d ng t không gây nh h ng x u n h at
ng s ng c a con ng i.
2.2. Tình hình s d ng t nông nghi p trên th gi i và vi t nam
2.2.1. Tình hình s d ng t nông nghi p trên th gi i
T ng di n tích b m t c a toàn th gi i là 510 tri u Km2 trong ó i
d ng chi m 361 tri u Km2 (71%), còn l i là di n tích l c a ch chi m 149
tri u Km2 (29%). B c bán c u có di n tích l n h n nhi u so v i Nam bán c u.
Toàn b qu
t có kh n ng s n xu t nông nghi p trên th gi i là 3.256 tri u ha,
chi m kho ng 22% t ng di n tích t li n. Di n tích t nông nghi p trên th
gi i
c phân b không u, Châu M chi m 35%, Châu á chi m 26%, Châu
âu chi m 13%, Châu Phi chi m 6%. Bình quân t nông nghi p trên th gi i là
12.000 m2. t tr ng tr t trên toàn th gi i m i t 1,5 t ha, chi m 10,8% t ng
di n tích t ai. 46% t có kh n ng s n xu t nông nghi p, nh v y còn 54%
t có kh n ng s n xu t nh ng ch a
c khai thác. Di n tích t ang canh tác
trên th gi i ch chi m 10% t ng di n tích t t nhiên (kho ng 1.500 tri u ha),
c ánh giá là:
- t có n ng su t cao: 14%
- t có n ng su t trung bình: 28%
- t có n ng su t th p: 58%
Ngu n tài nguyên t trên th gi i hàng n m b gi m áng k , c bi t là
t nông nghi p m t i do chuy n sang m c ích s d ng khác. M t khác dân
s ngày càng t ng, theo c tính m i n m dân s th gi i t ng t 80 - 85 tri u


14

ng i. Nh v y, v i m c t ng này m i ng i c n ph i có 0,2 – 0,4 ha t
nông nghi p m i
l ng th c, th c ph m.
ng tr c nh ng khó kh n r t
l n ó thì vi c ánh giá hi u qu s d ng t c a t nông nghi p là h t s c
c n thi t.
2.2.2.. Tình hình s d ng t nông nghi p Vi t Nam
Tính n ngày 01/01/2009, Vi t Nam có t ng di n tích t nhiên là
33.105,1 nghìn ha, trong ó t nông nghi p là 25.127,3 nghìn ha chi m
75,9% t ng di n tích t t nhiên, t phi nông nghi p là 3469,2 nghìn ha,
chi m 10,48% di n tích t nhiên, t ch a s d ng là 4508,6 nghìn ha, chi m
13,62% t ng di n tích t nhiên. Hi n tr ng s d ng t ai c a Vi t Nam
c th hi n qu b ng 2.1.
B ng 2.1. C c u
STT
1
1.1
1.1.1
1.1.1.1
1.1.1.2
1.1.1.3
1.1.2
1.2
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.3
1.4
1.5
2

3

t ai theo m c ích s d ng c a Vi t Nam n m 2009
Di n tích
C c u
Lo i t
(nghìn ha)
(%)
T ng di n tích t nhiên
33105,1
100,0
t nông nghi p
25127,3
75,9
t s n xu t nông nghi p
9598,8
29,0
t tr ng cây hàng n m
6282,5
19,0
t tr ng lúa
4089,1
12,4
t c dùng vào ch n nuôi
58,8
0,2
t tr ng cây hàng n m khác
2134,6
6,4
t tr ng cây lâu n m

3316,3
10,0
t lâm nghi p
14757,8
44,6
R ng s n xu t
6578,2
19,9
R ng phòng h
6124,9
18,5
R ng c d ng
2054,7
6,2
t nuôi tr ng thu s n
738,4
2,2
t làm mu i
14,1
0,0
t nông nghi p khác
18,2
0,1
t phi nông nghi p
3469,2
10,5
t ch a s d ng
4508,6
13,6
(Ngu n: T ng c c th ng kê)

Di n tích t bình quân u ng i Vi t Nam thu c lo i th p nh t th
gi i. Ngày nay v i áp l c v dân s và t c
ô th hóa di n tích t ai n c
ta ngày càng gi m, c bi t là di n tích t nông nghi p. Vì v y, v n
m
b o l ng th c, th c ph m trong khi di n tích t nông nghi p ngày càng


15

gi m ang là m t áp l c r t l n. Do ó vi c s d ng hi u qu ngu n tài
nguyên t nông nghi p càng tr nên quan tr ng i v i n c ta.
2.2.3. Tình hình s d ng t xã Cao Ch ng, huy n Trà L nh, t nh Cao B ng
S n xu t và phát tri n kinh t xã h i nh m áp ng nhu c u ngày càng
t ng v m t v t ch t, tinh th n c a toàn xã h i. Khi ngu n l c s n xu t xã h i
ngày càng tr nên khan hi m, vi c nâng cao hi u qu là òi h i khách quan
c a m i n n s n xu t. Ngày nay, s d ng có hi u qu cao các ngu n tài
nguyên trong s n xu t
m b o phát tri n m t n n nông nghi p b n v ng
c ng là xu th t t y u i v i các qu c gia, các vùng v.v. Vì v y, t ai hay
b t c ngu n l c nào c ng c n
c s d ng m t cách có hi u qu , y
và
h p lý. Trên th c t ,
ng và nhà n c ta c ng ý th c
c vai trò và t m
quan tr ng c a vi c phát tri n n n kinh t nông nghi p nông thôn.
Cao Ch ng là m t xã mi n núi tài nguyên t ai a dang, phong phú,
khí h u ôn hào nên thu n l i cho phát tri n nông nghi p.

Hi n tr ng s d ng t là b c tranh mô t th c tr ng s n xu t c a c s
s d ng t, t ng h p v di n tích t t nhiên và c c u c a vi c s d ng
t xã Cao Ch ng chúng tôi thu
c k t qu ph n ánh qua b ng s li u:
B ng 2.2: Hi n tr ng s d ng
Nhóm

t

T ng di n tích t t nhiên
1. t nông nghi p
1.1. t s n xu t nông nghi p
1.1.1. t tr ng cây hàng n m
1.1.1.1. t tr ng lúa
1.1.1.2. t tr ng cây hàng n m khác
1.1.2. t tr ng cây lâu n m
1.2. t lâm nghi p
1.2.1. t r ng s n xu t
1.2.2. t r ng phòng h
1.3. t nuôi tr ng th y s n
2. t phi nông nghi p
3. t ch a s d ng

t c a xã Cao Ch
Mã
(ký hi u)
NNP
SXN
CHN
LUA

HNK
CLN
LNP
RSX
RPH
NTS
PNN
CSD

( Ngu n: UBND xã Cao Ch

ng n m 2013
Di n
tích (ha)
2855,30
2606,62
545,64
516,97
290,36
226,61
28,67
2057,72
1061,92
995,80
3,26
163,47
85,21

ng)

C c u
(%)
100,00
91,29
19,11
18,11
10,17
7,94
1,00
72,07
37,19
34,88
0,11
5,73
2,98


16

2.3. Hi u qu và tính b n v ng trong s d ng
2.3.1. Khái quát v hi u qu s d ng

t

t

S d ng các ngu n tài nguyên có hi u qu cao trong s n xu t
b o phát tri n m t n n nông nghi p b n v ng là xu th t t y u

m

i v i các

nu c trên th gi i.
làm rõ b n ch t c a hi u qu c n phân

nh rõ s khác nhau và m i

liên h gi a k t qu và hi u qu . K t qu , mà là k t qu h u ích, là m t
l

ng v t ch t t o ra do m c ích c a con ng

i,

i

c bi u hi n b ng nh ng

ch tiêu do tính ch t mâu thu n gi a ngu n tài nguyên h u h n v i nhu c u
t ng lên c a con ng

i mà ta ph i xem xét k t qu

Chi phí b ra là bao nhiêu? Có
th , khi ánh giá k t qu ho t

ó u c t o ra nh th nào?

a l i k t qu h u ích hay không? Chính vì

ng s n xu t không ch d ng l i

giá k t qu mà còn ph i ánh giá ch t l

ng công tác ho t

vi c ánh

ng s n xu t kinh

doanh t o ra s n ph m ó.
ánh giá ch t l

ng ho t

ng s n xu t kinh doanh là n i dung ánh giá

c a hi u qu . Trên ph m vi toàn xã h i, các chi phí b ra
ph i là chi phí lao
lao

ng xã h i và

ích thu

cv il

thu

c k t qu

ng xã h i. Vì th , b n ch t c a hi u qu chính là hi u qu
c xác

nh b ng t

ng hao phí lao

ng quan so sánh gi a k t qu h u

ng xã h i. Tiêu chu n c a hi u qu là s

t i a hoá k t qu và t i thi u hoá chi phí trong i u ki n tài nguyên thiên
nhiên h u h n.
S d ng

t nông nghi p có hi u qu cao thông qua vi c b trí c c u cây

tr ng, v t nuôi là m t trong nh ng v n

b c xúc hi n nay c a h u h t các n-

c trên th gi i. Nó không ch thu hút s quan tâm c a các nhà khoa h c, các
nhà ho ch

nh chính sách, các nhà kinh doanh nông nghi p mà còn là s

mong mu n c a nông dân, nh ng ng

i tr c ti p tham gia vào quá trình s n

xu t nông nghi p.
S d ng

t ai có hi u qu là h th ng các bi n pháp nh m i u hoà


17

m i quan h ng
tr

i-

t trong t h p v i các ngu n tài nguyên khác và môi

ng. C n c vào nhu c u c a th tr

ng, th c hi n a d ng hoá cây tr ng,

v t nuôi trên c s l a ch n các s n ph m có u th

t ng

a ph

ng, t

ó

nghiên c u áp d ng công ngh m i nh m làm cho s n ph m có tính c nh
tranh cao, ó là m t trong nh ng i u ki n tiên quy t
nông nghi p h

ng v xu t kh u có tính n

huy t i a công d ng c a
tr

t nh m

phát tri n

nh và b n v ng,

cn n

ng th i phát

t t i hi u qu kinh t , xã h i, môi

ng cao nh t.

2.3.2. S c n thi t ph i ánh giá hi u qu s d ng
“Th gi i ang s d ng kho ng 1,5 t ha

t

t cho s n xu t nông nghi p.

Ti m n ng

t nông nghi p c a th gi i kho ng 3 - 5 t ha. Nhân lo i ang

làm h h i

t nông nghi p kho ng 1,4 t ha

tri u ha

t và hi n nay có kho ng 6 - 7

t nông nghi p b b hoang do xói mòn và thoái hóa.

nhu c u v s n ph m nông nghi p, con ng
n ng su t cây tr ng và m r ng di n tích
n m v ng s l
b n

ng và ch t l

t, ánh giá phân h ng

gi i quy t

i ph i thâm canh, t ng v t ng

t nông nghi p” (FAO, 1976).

ng

t ai c n ph i i u tra thành l p

t, i u tra hi n tr ng, quy ho ch s d ng

h p lý là i u r t quan tr ng mà các qu c gia

c bi t quan tâm nh m ng n

ch n nh ng suy thoái tài nguyên ât ai do s thi u hi u bi t c a con ng
ng th i nh m h
tài nguyên này

ng d n v s d ng

t và qu n lý

Phát tri n nông nghi p b n v ng có tính ch t quy t

v ng là c i thi n ch t l
tr

ng

i,

t ai sao cho ngu n

c khai thác t t nh t mà v n duy trì s n xu t trong t

tri n chung c a toàn xã h i.

t

ng lai.

nh trong s phát

i u c b n nh t c a phát tri n nông nghi p b n

ng cu c s ng trong s ti p xúc úng

n v môi

gi gìn tài nguyên cho th h sau này.

2.3.3. Tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng

t

Vi c nâng cao hi u qu là m c tiêu chung, ch y u, xuyên su t m i quá
trình s n xu t c a xã h i. Tu theo n i dung c a hi u qu mà có nh ng tiêu


18

chu n ánh giá hi u qu khác nhau
Tiêu chu n

m i th i k phát tri n KT-XH khác nhau.

ánh giá hi u qu là m t v n

ph c t p và có nhi u ý ki n

ch a th ng nh t. Tuy nhiên, a s các nhà kinh t

u cho r ng tiêu chu n c

b n và t ng quát khi ánh giá hi u qu là m c

áp ng nhu c u xã h i và

s ti t ki m l n nh t v chi phí và tiêu hao các ngu n tài nguyên, s

n

nh

lâu dài c a hi u qu .
Trên c s
th xem xét

ó, tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p có

các m t sau:

+ Tiêu chu n ánh giá hi u qu

i v i toàn xã h i là kh n ng tho mãn

nhu c u c a s n xu t và tiêu dùng cho xã h i b ng c a c i v t ch t s n xu t
ra.

i v i nông nghi p, tiêu chu n

m c tiêu KT-XH, môi tr
v t nuôi, t ng ch t l
nông s n cho th tr

ánh giá hi u qu là m c

ng do xã h i

c các

t ra nh t ng n ng su t cây tr ng,

ng và t ng s n ph m, h
ng trong n

t

ng t i tho mãn t t nhu c u

c và t ng xu t kh u,

ng th i áp ng yêu

c u v b o v h sinh thái nông nghi p b n v ng.
+
nv

ánh giá hi u qu s d ng
t nông nghi p nh t

nh có th s n xu t

nh t v i chi phí b ra ít nh t, nh h
k t qu quá trình

ng môi tr

t

c thù riêng, trên 1
c nh ng k t qu cao

ng ít nh t.

u t , s d ng các ngu n l c thông qua

hi n quá trình sinh h c
tr

t nông nghi p có

ó là ph n ánh

t, cây tr ng, th c

t o ra nh ng s n ph m áp ng nhu c u c a th

ng xã h i v i hi u qu cao.
+ Các tiêu chu n ó

c xem xét v i s

ng d ng lý thuy t s n xu t c

b n theo nguyên t c t i u hoá có ràng bu c. S d ng
ti u hoá chi phí các y u t
ra m t l

ng nh t nh

+ Hi u qu s d ng
ngành nông nghi p,

mb oc c

u vào, theo nguyên t c ti t ki m khi c n s n xu t

ng nông s n nh t

khi có m t l

t ph i

nh, ho c th c hi n c c
t nông nghi p và các y u t

t nông nghi p có nh h

n h th ng môi tr

ng

i hoá l

ng nông s n

u vào khác.
n hi u qu s n xu t

ng sinh thái nông nghi p,

n nh ng