Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh Xuân huyện Sóc Sơn thành phố Hà Nội (Khóa luận tốt nghiệp)

1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----

-----

NGUYỄN THỊ DIỆP

Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt
bằng dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn
Nội Bài - Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh
Xuân, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Quản lý đất đai

Khoa

: Quản lý Tài nguyên

Khóa học

: 2013 – 2015

Giảng viên hướng dẫn

: TS.Vũ Thị Quý

Thái Nguyên, năm 2014


2

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình điều tra, nghiên cứu để hoàn thành chuyên đề,
ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình,
chu đáo của các thầy cô giáo và sự giúp đỡ nhiệt tình, chu đáo của cơ
quan, đồng nghiệp và nhân dân địa phương.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn trân trọng nhất tới giáo viên hướng dẫn
TS.Vũ Thị Quý đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ tôi trong suốt quá trình
hoàn thành chuyên đề.
Qua quá trình thực hiện đề tài, được làm việc thực tế đã giúp tôi
nắm được sâu hơn những kiến thức đã học, nắm được tình hình thực tế về
việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu
hồi đất tại huyện, thành phố Hà Nội.
Khóa luận tốt nghiệp sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, em kính
mong nhận được sự đóng góp, chỉ bảo của các Thầy, các Cô cùng các bạn
sinh viên để tôi có thể vững vàng hơn trong chuyên môn sau này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo
Khoa Quản Lý Tài Nguyên - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, tập
thể Ban lãnh đạo và toàn thể các cán bộ công nhân viên làm việc tại Ủy ban
nhân dân xã Thanh Xuân.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, cán bộ đồng nghiệp và bạn bè
đã tạo điều kiện về mọi mặt cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng năm2014

SV. Nguyễn Thị Diệp


3

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
Hình 4.1: Cơ cấu kinh tế và thu nhập bình quân xã Thanh Xuân năm 2013.................... 35
Bảng 4.1: Diện tích, năng suất, sản lượng các loại cây trồng chính ........................ 36
Bảng 4.2: Tình hình sản xuất ngành chăn nuôi....................................................... 37
Bảng 4.3: Tình hình biến động số hộ của xã giai đoạn 2010 - 2013. ...................... 38
Bảng 4.4. Tình hình biến động dân số xã giai đoạn 2010 - 2013. ........................... 38
Bảng 4.5. Hiện trạng sử dụng đất xã Thanh Xuân năm 2013.................................. 44
Bảng 4.6: Tổng hợp kết quả xác định đối tượng được bồi thường và không được
bồi thường ..................................................................................................... 48
Bảng 4.7: Tổng diện tích đất bị thu hồi phục vụ dự án ........................................... 49
Bảng 4.8: Kết quả bồi thường đất ở ....................................................................... 50
Bảng 4.9: Kết quả bồi thường đất nông nghiệp ...................................................... 44
Bảng 4.10: Kết quả bồi thường cây cối hoa màu của dự án. ................................... 52
Bảng 4.11: Đơn giá bồi thường, hỗ trợ cấp, loại công trình trên đất của Dự án ...... 46
Bảng 4.12: Đơn giá bồi thường, hỗ trợ nhà tạm vật kiến trúc trên đất của Dự án ... 54
Bảng 4.13: Đơn giá bồi thường tài sản không có trong QDD35/2011 .................... 49
Bảng 4.14: Tổng hợp kinh phí bồi thường, GPMB ................................................ 50
Bảng 4.15: Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ cho người dân .............................. 52
Bảng 4.16: Tổng hợp ý kiến nhận xét của người dân về công tác bồi thường,GPMB ...... 53

4

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Ký hiệu

STT

Giải thích

1

BĐS

Bất động sản

2

GCNQSD

Giấy chứng nhận quyền sử dụng

3

GPMB

Giải phóng mặt bằng

4

HĐND

Hội đồng nhân dân

5

KCN

Khu Công nghiệp

6

KTXH

Kinh tế xã hội

7

QSDĐ

Quyền sử dụng đất

8

TĐC

Tái định cư

9

TH - CS

Trung học cơ sở

10

TW

Trung ương

11

UBND

Ủy ban nhân dân

12

WB

Ngân hàng Thế giới


5

MỤC LỤC
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................ 8
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................. 8
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ......................................................................... 9
1.3. YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................ 10

1.4. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................. 10
1.4.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu ........................................................ 10
1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn ...................................................................................... 10
PHẦN 2: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................... 11
2.1. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA ĐỀ TÀI. ................................................................ 11
2.1.1. Các văn bản pháp quy của nhà nước ......................................................... 11
2.1.2. Các văn bản pháp quy của thành phố Hà Nội ........................................... 12
2.2. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GPMB .............................. 12
2.2.1.Nhu cầu thu hồi đất, giải phóng mặt bằng trong quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước ......................................................................................... 12
2.2.2. Khái niệm bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ............................................. 13
2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, GPMB khi nhà nước thu
hồi đất ................................................................................................................ 13
2.3. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB MỘT SỐ NƯỚC
TRÊN THẾ GIỚI ............................................................................................... 20
2.3.1. Tại Trung Quốc ........................................................................................ 21
2.3.2. Tại Thái Lan............................................................................................. 22
2.3.3. Tại Australia ............................................................................................. 22
2.4. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB Ở VIỆT NAM ....... 24
2.4.1. Thực trạng chính sách bồi thường GPMB theo quy định của Luật Đất đai
1993 ................................................................................................................... 24
2.4.2. Thực trạng chính sách bồi thường GPMB theo quy quy định của Luật Đất
đai 2003 (sửa đổi bổ sung năm 2009) .............................................................. 25
2.5. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GPMB CỦA THÀNH PHỐ
HÀ NỘI ............................................................................................................. 26
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................... 30
3.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................ 30
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 30

6

3.1.2. Địa bàn nghiên cứu .................................................................................. 30
3.2. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU ............................................. 30
3.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ....................................................................... 30
3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Thanh Xuân, huyện Sóc
Sơn, thành phố Hà Nội ....................................................................................... 30
3.3.2. Đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất của xã Thanh Xuân................. 30
3.3.3. Tổng quan dự án và những vấn đề liên quan ............................................. 30
3.3.4. Đánh giá thực trạng công tác bồi thường GPMB “Dự án Cải tạo, nâng cấp
Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh Xuân, huyện Sóc
Sơn, thành phố Hà Nội ”. ................................................................................... 30
3.3.5. Đánh giá được ảnh hưởng của công tác bồi thường, GPMB đến đời sống
của người dân. ................................................................................................... 30
3.3.6. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác bồi thường GPMB của dự án ..... 30
3.3.7. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác bồi
thường GPMB ở huyện Sóc Sơn ........................................................................ 30
3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................... 30
3.4.1. Phương pháp điều tra thu thập tài liệu số liệu ........................................... 30
3.4.2. Phương pháp thống kê .............................................................................. 31
3.4.3. Phương pháp điều tra, phỏng vấn ............................................................. 31
3.4.5. Phương pháp phân tích và đánh giá tổng hợp .......................................... 31
PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................. 32
4.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI XÃ THANH XUÂN,
HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ..................................................... 32
4.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................... 32
4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ......................................................................... 34
4.2. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT CỦA XÃ THANH XUÂN ........ 42
4.2.1. Công tác quản lý nhà nước và đất đai ....................................................... 42
4.2.2. Hiện trạng sử dụng đất của xã .................................................................. 43

4.3. TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ......................................................................... 45
4.3.1. Giới thiệu dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bái - Vĩnh Yên. ......... 45
4.3.2. Các văn bản pháp lý có liên quan đến bồi thường, GPMB của dự án ........ 45
4.4. ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, GPMB
KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ THỰC HIỆN DỰ ÁN ........................... 46
4.4.1. Đối tượng, điều kiện được bồi thường hỗ trợ về đất ................................. 46


7

4.4.2. Công tác bồi thường về đất đai và các tài sản khác gắn liền với đất ......... 49
4.4.3. Công tác hỗ trợ và tái định cư cho người dân bị thu hồi đất ...................... 57
4.5. ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB ĐẾN
NGƯỜI DÂN .................................................................................................... 53
4.5.1. Kết quả điều tra, phỏng vấn người dân về công tác bồi thường, GPMB .......... 53
4.5.2. Tác động của việc thực hiện chính sách bồi thường, GPMB đến đời sống,
việc làm của người dân sau khi bị thu hồi đất ..................................................... 54
4.6. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC, NHỮNG KHÓ KHĂN, THUẬN LỢI VÀ KINH
NGHIỆM CHỈ ĐẠO TRONG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB CỦA DỰ ÁN . 54
4.6.1. Kết quả đạt được ...................................................................................... 54
4.6.2. Những khó khăn tồn tại ............................................................................ 55
4.6.3. Kinh nghiệm chỉ đạo ................................................................................ 59
4.7. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỒI
THƯỜNG, GPMB ............................................................................................. 60
4.7.1. Nhóm giải pháp chung ............................................................................. 60
4.7.2. Một số giải pháp cụ thể ............................................................................ 61
PHẦN 5: KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ.................................................................... 63
5.1. Kết Luận ..................................................................................................... 63
5.2. Kiến nghị .................................................................................................... 64
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 65

8

PHẦN 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tài liệu sản xuất
đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa
bàn phân bố dân cư, xây dựng các thành phần kinh tế, văn hóa xã hội, an
ninh và quốc phòng. Đất đai là tài sản vô cùng quý giá vì đất đai có đầy
đủ thuộc tính của một tài sản như đáp ứng được nhu cầu nào đó của con
người tức là có giá trị sử dụng, con người có khả năng chiếm hữu và sử
dụng, là đối tượng trao đổi mua bán… đất đai cũng là loại hàng hóa đặc
biệt vì không phải do con người tạo ra mà có từ thiên nhiên, được con
người khai thác và cải tạo đưa vào sử dụng tạo nên giá trị sử dụng của đất.
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 quy định:
“Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý theo
quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả”.
Nhu cầu thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh,
lợi ích quốc gia và các công trình công cộng, phát triển đô thị các dự án
sản xuất kinh doanh là một tất yếu khách quan trong quá trình phát triển
kinh tế xã hội.
Hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước phấn đấu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở
thành một nước công nghiệp phát triển theo hướng hiện đại. Với những
lợi thế của một thủ đô có bề dày lịch sử 1.000 năm tuổi, Thành phố Hà
Nội đang diễn ra quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá mạnh mẽ. Trong
xu thế hội nhập, việc mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế giữa các tỉnh, thành
phố; các thành phần kinh tế, giữa các vùng, miền; mở rộng quan hệ hợp

tác kinh tế với các nước trong khu vực và quốc tế là một tất yếu khách
quan. Hà Nội đã tiến hành quy hoạch, triển khai xây dựng các khu, cụm,
điểm công nghiệp, các khu đô thị, nhà ở, các công trình phục vụ sự nghiệp
phát triển kinh tế - xã hội. Hàng ngàn dự án đã và đang được triển khai
trên địa bàn thành phố Hà Nội với kế hoạch dự kiến thu hồi hàng vạn héc


9

ta đất canh tác ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng chục nghìn hộ
gia đình nông dân. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, đào
tạo chuyển đổi nghề, bố trí công ăn việc làm mới cho người nông dân bị
mất đất sản xuất đang là những thách thức không nhỏ cho các cấp Ủy
Đảng và chính quyền từ thành phố đến cơ sở.
Việc triển khai thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư,
tạo ra mặt bằng "sạch" để thu hút dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội
vào địa phương là một đòi hỏi mang tính cấp bách của Thành phố Hà Nội
nói chung, huyện Sóc Sơn nói riêng. Tuy nhiên trong quá trình triển khai
thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các dự án trên địa bàn
huyện Sóc Sơn còn hết sức khó khăn các vướng mắc hầu hết có liên quan
đến chính sách hỗ trợ giải quyết việc làm cho người lao động sau khi Nhà
nước thu hồi đất, khung giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, giá bồi
thường công trình, vật kiến trúc và bồi thường hoa màu trên diện tích đất
thu hồi. Đòi hỏi khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải đảm
bảo đúng chính sách, pháp luật, đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư, lợi ích
của người sử dụng đất và những người có quyền lợi liên quan.
Trong thời gian qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều cố gắng trong
việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư. Tuy nhiên, công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đang là vấn đề hết sức nhạy cảm và

phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Do đó,
thực tế công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư vẫn
còn nhiều vướng mắc và tồn tại gây nhiều bức xúc trong nhân dân. Tình
trạng tiến độ giải phóng mặt bằng chậm là rất phổ biến làm chậm tiến độ
thực hiện dự án, để góp phần thực hiện tốt công tác này tôi thực hiện đề
tài: “Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án Cải tạo,
nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh
Xuân, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội”.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đánh giá công tác bồi thường GPMB khi thực hiện dự án Cải tạo, nâng


10

cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên nhằm xác định những thuận lợi, khó
khăn của công tác bồi thường GPMB từ đó đề xuất những phương án giải quyết
có tính khả thi và rút ra những bài học kinh nghiệm cho công tác GPMB.
1.3. YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI
- Đánh giá khái quát được điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của xã
Thanh Xuân.
- Đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất xã Thanh Xuân.
- Đánh giá được tổng quan dự án và những vấn đề liên quan đến “Dự án
Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh
Xuân,huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội”.
- Đánh giá công tác bồi thường GPMB, những thuận lợi và khó khăn
trong công tác GPMB tại “ Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài Vĩnh Yên thuộc địa bàn xã Thanh Xuân,huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội”.
- Đánh giá được ảnh hưởng của công tác bồi thường GPMB đến đời sống
của người dân
- Đề xuất những phương án và giải pháp để giải quyết những khó khăn,
nâng cao hiệu quả trong công tác bồi thường GPMB dựa trên cơ sở Nghị

định, Quy định và kết quả nghiên cứu.
1.4. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
1.4.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu
Bổ sung kiến thức, kinh nghiệm thực tế và hiểu rõ về công tác quản lý
nhà nước về đất đai, cụ thể là công tác bồi thường giải phóng mặt bằng,
những thuận lợi khó khăn khi tiến hành dự án.
1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn
Từ quá trình nghiên cứu đề tài giúp tìm ra những thuận lợi, khó
khăn của công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng để từ đó rút ra
những bài học, những giải pháp khắc phục, góp phần thúc đẩy tiến độ
bồi thường, giải phóng mặt bằng.


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full