Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại huyện Yên Dũng tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn 2011 2013 (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG
I H C NÔNG LÂM
-------------------

NGUY N TR NG HI P

Tên tài:
“ ÁNH GIÁ CÔNG TÁC B I TH
NG GI I PHÓNG M T B NG
T I HUY N YÊN D NG - T NH B C GIANG GIAI O N 2011 2013”

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
Khoá h c

: Chính quy
: Qu n lý t ai
: Qu n lý tài nguyên
: 2010 - 2014

Thái Nguyên, 2014

IH C

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG
I H C NÔNG LÂM
-------------------

NGUY N TR NG HI P

Tên tài:
“ ÁNH GIÁ CÔNG TÁC B I TH
NG GI I PHÓNG M T B NG
T I HUY N YÊN D NG - T NH B C GIANG GIAI O N 2011 2013”

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
Khoá h c
Giáo viên h

IH C

: Chính quy
: Qu n lý t ai
: Qu n lý tài nguyên
: 2010 - 2014

ng d n: Ths. TR N TH MAI ANH

Khoa Qu n lý tài nguyên - Tr

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên

Thái Nguyên, 2014


:
“ ánh giá công tác b i th ng gi i phóng m t b ng t i huy n Yên
D ng - t nh B c Giang trong giai o n 2011 - 2013”.
.
Qu n lý t i
.
–Ths. Tr n Th Mai Anh
ng
.

.
.
!
05 n m 2014

Nguy n Tr ng Hi p


DANH M C CÁC B NG

B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B

Trang
ng 4.1. Hi n tr ng s d ng t n m 2012 c a huy n Yên D ng ............... 36
ng 4.2. K t qu th ng kê di n tích t ai c a d án ................................ 43
ng 4.3. Giá t nông nghi p cho khu v c GPMB ..................................... 45
ng 4.4. Giá t t i nông thôn cho khu v c gi i phóng m t b ng ............ 45
ng 4.5. K t qu b i th ng t nông nghi p ............................................. 46
ng 4.6. K t qu b i th ng v
t ......................................................... 47
ng 4.7. K t qu b i th ng v tài s n trên t .......................................... 50
ng 4.8.
d án ............................................................................................. 51
ng 4.9. K t qu b i th ng cây lâm nghi p .............................................. 53
ng 4.10. T ng kinh phí b i th ng ........................................................... 53
ng 4.11. Ý ki n nh n xét c a ng i dân v công tác................................. 55

ng 4.12. Ph ng th c s d ng ti n b i th ng h tr c a các h dân....... 56
ng 4.13. Tình hình thu nh p c a các h sau khi b thu h i t .................. 57
ng 4.14. Trình v n hóa c a s ng i trong tu i lao ng b nh
h ng b i thu h i t c a D án ................................................... 59
ng 4.15. Tình hình lao ng và vi c làm c a các h dân b thu h i t .... 60


DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1. Bi u

c c u

t ai huy n Yên D ng ....................................... 38
293 và các tuy n nhánh vào
Tây Yên T , chùa V nh Nghiêm t nh B c giang qua o n
Yên D ng........................................................................................ 42
Hình 4.3. t ru ng b thu h i trong khu v c gi i phóng m t b ng .............. 47
Hình 4.4. Thu nh p c a các h dân sau khi b thu h i t ............................. 58
Hình 4.5: S thay i v ngành ngh c a h ................................................. 61


BTHT
BT- GPMB
CCN
CNH-H H
CP
CSHT
GCNQSD
KCN

KH
KT - XH
N -CP
Q -UBND
T C
THCS
TT-BTNMT
TT-BTC
TTLT
TN&MT
TMDV
UBND

: C m công nghi p
: Chính Ph
: C s h t ng
: Khu công nghi p
: K ho ch
-

-


M CL C
Trang
Ph n 1: M
U ......................................................................................... 1
1.1. Tính c p thi t c a tài ........................................................................... 1
1.2. M c ích c a tài ................................................................................. 2
1.3. Yêu c u c a tài ................................................................................... 2

1.4. Ý ngh a c a tài .................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QU
............................................................... 3
2.1. Khái quát v công tác b i th ng GPMB ................................................ 3
2.1.1. Khái ni m v b i th ng h tr và tái nh c ...................................... 3
2.1.1.1. B i th ng .................................................................................. 3
2.1.1.2. H tr ......................................................................................... 3
2.1.1.3. Tái nh c .................................................................................. 3
2.1.1.4. c i m c a công tác b i th ng, h tr và tái nh c ............. 4
2.1.1.5. Nh ng y u t tác ng n công tác b i th ng GPMB ............. 4
2.1.2. S c n thi t c a công tác GPMB .......................................................... 4
2.1.3. Các ch th tham gia b i th ng .......................................................... 6
2.1.4. C s lý lu n c a tài......................................................................... 7
2.1.5. Quy trình th c hi n GPMB, h tr và tái nh c ................................. 8
2.2. i t ng, i u ki n và nguyên t c
c b i th ng............................... 9
2.2.1. i t ng
c b i th ng theo quy nh c a pháp lu t .................... 10
2.2.2. i u ki n
c b i th ng thi t h i.................................................... 10
2.2.3. Nguyên t c
c b i th ng thi t h i ................................................. 11
2.3. Công tác b i th ng GPMB trên th gi i và Vi t Nam ......................... 12
2.3.1. Công tác b i th ng GPMB m t s n c trên th gi i ....................... 12
2.3.1.1. Trung Qu c ............................................................................... 12
2.3.1.2. ài Loan ................................................................................... 13
2.3.1.3. Ôxtrâylia ................................................................................... 14
2.3.2. Công tác b i th ng GPMB n c Vi t Nam ................................... 15
2.3.2.1. Công tác GPMB Hà N i ........................................................ 16

2.3.2.2. Công tác GPMB t nh V nh Phúc ............................................ 18
2.3.2.3. Công tác GPMB huy n Yên D ng ......................................... 19
Ph n 3:
IT
NG, N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
..................................................................................................................... 21
3.1. i t ng, ph m vi nghiên c u ............................................................. 21
3.2. Th i gian và a i m nghiên c u.......................................................... 21
3.3. N i dung nghiên c u c a tài ............................................................. 21
3.4. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 22
3.4.1. i u tra s li u th c p ....................................................................... 22
3.4.2. i u tra s li u s c p ........................................................................ 22
3.4.3. Ph ng pháp t ng h p và x lí s li u ................................................ 22
Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U ........................................................... 23
4.1. i u ki n t nhiên, kinh t xã h i huy n Yên D ng - t nh B c Giang.... 23
4.1.1. V trí a lý ......................................................................................... 23
4.1.2. a hình, a m o ............................................................................... 23
4.1.3. Khí h u, th i ti t ................................................................................. 24
4.1.4. Tài Nguyên n c, sông ngòi ............................................................... 24
4.1.4.1. Tài nguyên n c m t ................................................................ 24
4.1.4.2 Tài nguyên n c ng m............................................................... 24
4.1.5. Tài nguyên khoáng s n ....................................................................... 25
4.1.6. Tài nguyên r ng ................................................................................. 25
4.1.7. Tài nguyên t .................................................................................... 25
4.1.8. c i m kinh t - xã h i .................................................................... 26
4.1.8.1. V kinh t ................................................................................. 26
4.1.8.2. V v n hóa - xã h i ................................................................... 31
4.2. ánh giá chung v tình hình, th c tr ng công tác qu n lý nhà n c v

t
ai huy n Yên D ng – t nh B c Giang ......................................................... 36
4.2.2.1. Th c hi n và t ch c th c hi n các v n b n quy ph m pháp lu t
v qu n lý, s d ng t ai .................................................................... 38
4.2.2.2. Xác nh a gi i hành chính, l p và qu n lý h s
a gi i hành
chính, l p b n hành chính ................................................................. 38


4.2.2.3. Kh o sát, o c, ánh giá, phân h ng t; l p b n
a chính,
b n hi n tr ng s d ng t và b n quy ho ch s d ng t ............ 39
4.2.2.4. Qu n lý quy ho ch, k ho ch s d ng t ................................. 39
4.2.2.5. Qu n lý vi c giao t, cho thuê t, thu h i t, chuy n m c ích
s d ng t ............................................................................................ 39
42.2.6. ng ký quy n s d ng t, l p và qu n lý h s
a chính, c p
gi y ch ng nh n quy n s d ng t ....................................................... 39
4.2.2.7. Th ng kê, ki m kê t ai ......................................................... 40
4.2.2.8. Qu n lý tài chính v
t ai ....................................................... 40
4.2.2.9. Qu n lý và phát tri n th tr ng quy n s d ng t trong th
tr ng b t ng s n ............................................................................... 40
4.1.9.10. Qu n lý, giám sát vi c th c hi n quy n và ngh a v c a ng i
s d ng t ............................................................................................ 40
4.1.9.11. Ki m tra vi c ch p hành các quy nh c a pháp lu t v
t ai
và x lý vi ph m pháp lu t v
t ai..................................................... 40
4.1.9.12. Gi i quy t tranh ch p v

t ai; gi i quy t khi u n i, t cáo các
vi ph m trong vi c qu n lý và s d ng t ai ....................................... 41
4.1.9.13. Qu n lý các ho t ng d ch v công v
t ai........................ 41
4.3. ánh giá công tác b i th ng gi i phóng m t b ng t i huy n
Yên D ng (*) ............................................................................................... 41
41
4.3.2. ánh giá công tác th ng kê t ai trong khu v c th c hi n d án ..... 42
4.3.3. C n c xác nh giá b i th ng .......................................................... 44
4.3.5. Công tác b i th ng v
t ................................................................. 46
4.3.5.1. B i th ng t nông nghi p ...................................................... 46
4.3.5.2. B i th ng t phi nông nghi p ................................................ 47
........................ 49
4.3.5.4. Kinh phí b i th ng gi i phóng m t b ng ................................. 53
............ 54
4.4.1. K t qu i u tra, ph ng v n các h v tình hình thu h i t, b i th ng
và h tr ....................................................................................................... 54


4.4.2. Ph ng th c s d ng ti n b i th ng, h tr c a các h .................... 56
4.4.3. Tác ng n thu nh p........................................................................ 57
4.4.4. Tác ng n m t s v n xã h i khác ............................................ 58
4.4.5. nh h ng c a thu h i t n lao ng và vi c làm.......................... 58
4.5. ánh giá nh ng thu n l i khó kh n trong công tác GPMB c a d án và
xu t nh ng ph ng án gi i quy t ............................................................. 61
4.5.1. Thu n l i ............................................................................................. 61
4.5.2. Khó kh n và gi i pháp .......................................................................... 62
4.5.3. Nh ng bài h c kinh nghi m .................................................................. 64
Ph n 5: K T LU N VÀ

NGH ........................................................... 65
5.1. K t lu n ................................................................................................. 65
5.2.
ngh .................................................................................................. 66
TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 68
PH L C


1

Ph n 1
M
U
1.1. Tính c p thi t c a tài
t n c ta ang trong quá trình công nghi p hóa - hi n i hóa
(CNH-H H) t n c, nhu c u s d ng t ai cho các m c ích m mang
phát tri n ô th , xây d ng các khu công nghi p, khu du l ch - d ch v , khu
dân c , các công trình c s h t ng k thu t và các công trình khác ph c
v cho s phát tri n kinh t -xã h i (KT-XH) c ng nh
m b o qu c
phòng, an ninh và nâng cao i s ng nhân dân ngày càng t ng. Vi c thu
h i, b trí, s p x p l i t ai áp ng cho nh ng nhu c u trên m t cách
khoa h c, t o i u ki n cho s phát tri n lâu dài và b n v ng là m t v n
l n và c p thi t.
th c hi n các d án mang l i l i ích công c ng, l i ích
qu c gia thì c n ph i có a i m xây d ng i u này g n li n v i công tác
gi i phóng m t b ng (GPMB). ây là m t khâu quan tr ng trong quá trình
th c hi n m t công trình hay m t d án u t xây d ng. Công tác b i
th ng và gi i phóng m t b ng nh h ng r t l n t i ti n
th c hi n c a

d án và s phát tri n kinh t ô th . Tuy nhiên, công tác b i th ng và gi i
phóng m t b ng t i Vi t Nam còn ang g p nhi u khó kh n ph c t p òi
h i ph i có nh ng bi n pháp nh m thúc y công tác gi i phóng m t b ng.
Huy n Yên D ng n m cách thành ph B c Giang 15km v phía ông Nam, là m t huy n tr ng tâm phát tri n kinh t c a t nh B c Giang. Trong
nhi u n m tr l i ây, vi c b i th ng và gi i phóng m t trong qu n lý và s
d ng t ai ã t
c nhi u thành tích áng k song v n g p nhi u khó
kh n nh t nh trong quá trình th c hi n Lu t t ai. Do ó,
th y
c
nh ng m t t n t i và y u kém trong công tác qu n lý Nhà n c v
t ai nói
chung và trong vi c m b o quy n l i c ng nh ngh a v c a nhà n c và
ch s d ng trong quá trình qu n lý và s d ng t ai, ta c n ánh giá m t
cách khách quan nh ng k t qu ã t
c, t ó rút ra nh ng bài h c kinh
nghi m nh m qu n lý và qu n lý s d ng t ai m t cách hi u qu nh t.
Xu t phát t v n trên,
c s nh t trí c a ban giám hi u tr ng i
h c Nông Lâm Thái Nguyên, ban ch nhi m khoa Qu n lý Tài nguyên, em


2

ti n hành nghiên c u
tài: “Nghiên c u nh ng khó kh n g p ph i và
xu t gi i pháp nh m y nhanh công tác b i th ng gi i phóng m t b ng
t i huy n Yên D ng - t nh B c Giang trong giai o n 2011 - 2013”.
1.2. M c ích c a
tài

- ánh giá
c k t qu c a công tác b i th ng gi i phóng m t b ng
c a d án c i t o nâng c p
ng t nh 293 và các tuy n nhánh vào Tây Yên
T , chùa V nh Nghiêm t nh B c Giang o n qua huy n Yên D ng.
- ánh giá
c nh h ng c a công tác b i th ng gi i phóng m t
b ng n i s ng c a ng i dân trong khu v c gi i phóng m t b ng.
- ánh giá
c nh ng thu n l i khó kh n còn t n t i trong công tác
b i th ng gi i phóng m t b ng c a d án.
- Trên c s ánh giá nh ng thu n l i khó kh n còn t n t i c a công tác
b i th ng gi i phóng m t b ng
rút ra
c nh ng bài h c kinh nghi m
cho công tác b i th ng gi i phóng m t b ng i v i các d án t ng t trên
a bàn.
1.3. Yêu c u c a tài
.
N m ch c lu t t ai, các ngh nh, thông t v n b n lu t d
các quy t nh có liên quan n b i th ng gi i phóng m t b ng.

i lu t,

xu t các gi i pháp trên c s các v n b n pháp quy và nh ng bài
h c kinh nghi m ã thu
c.
1.4. Ý ngh a c a tài
Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c: giúp sinh viên v n
d ng

c nh ng ki n th c ã h c vào th c t .
Ý ngh a trong th c ti n: Vi c nghiên c u nh ng khó kh n và
xu t
g p ph i trong công tác b i th ng và gi i phóng m t b ng s giúp sinh viên
hi u rõ h n v công tác qu n lý nhà n c v
t ai t i a ph ng, t ó có
th
a ra nh ng gi i pháp kh thi
gi i quy t nh ng khó kh n và hoàn
thi n công tác qu n lý nhà n c v
t ai trong th i gian t i.


3

Ph n 2
T
2.1. Khái quát v công tác b i th ng GPMB
2.1.1. Khái ni m v b i th ng h tr và tái nh c
2.1.1.1. B i th ng
B i th ng là n bù nh ng t n h i ã gây ra. n bù là tr l i t ng
x ng v i giá tr ho c công lao. Nh v y b i th ng là tr l i t ng x ng v i
giá tr ho c công lao cho m t ch th nào ó b thi t h i vì hành vi c a ch
th khác.
B i th ng khi Nhà n c thu h i t là vi c Nhà n c tr l i giá tr
quy n s d ng t i v i di n tích t b thu h i cho ng i b thu h i t.
2.1.1.2. H tr
H tr khi Nhà n c thu h i t là vi c Nhà n c giúp
ng i b thu
h i t thông qua ào t o ngh m i, b trí vi c làm m i, c p kinh phí

di
d i n a i m m i…
2.1.1.3. Tái nh c
Tái nh c là vi c di chuy n n m t n i khác v i n i tr c y
sinh s ng và làm n. Tái nh c b t bu c ó là s di chuy n không th
tránh kh i khi Nhà n c thu h i ho c tr ng thu t
th c hi n các d án
phát tri n.
Tái nh c
c hi u là m t quá trình t b i th ng thi t h i v
t, tài
s n, di chuy n n n i m i và các ho t ng h tr
xây d ng l i cu c
s ng, thu nh p, c s v t ch t tinh th n t i ó. Nh v y tái inh c là ho t
ng nh m gi m nh các tác ng x u v KT- XH i v i m t b ph n dân
c ã gánh ch u vì s phát tri n chung.
Hi n nay n c ta khi Nhà n c thu h i t mà ph i di chuy n ch
thì
ng i s d ng t
c b trí tái nh c b ng m t trong các hình th c sau:
B i th ng b ng nhà .
B i th ng b ng giao t m i.
B i th ng b ng ti n ng i dân t lo ch .


4

Tái nh c là m t b ph n không th tách r i và gi v trí r t quan
tr ng trong chính sách gi i phóng m t b ng. Các d án tái nh c c ng
c g i là các d án phát tri n và

c th c hi n nh các d án khác.
(Ngh nh 197, 2004) [5].
2.1.1.4. c i m c a công tác b i th ng, h tr và tái nh c
Khi ti n hành th c thi n công tác b i th ng, h tr và tái nh c luôn
t n t i 3 m i quan h : Nhà n c, ng i b thu h i, nhà u t . Tuy nhiên, có
th nh n th y m t i u là cùng m t lúc, cùng a i m nh ng quy n l i, ngh a
v và trách nhi m, l i ích l i khác nhau, vì v y chính sách b i th ng h tr
và tái nh c ph i xây d ng sao cho phù h p v i m i quan h ph c t p này,
ó là chính sách liên quan n l i ích c a m i bên.
2.1.1.5. Nh ng y u t tác ng n công tác b i th ng GPMB
Trong công tác b i th ng gi i phóng m t b ng có nhi u y u t tác
ng, các y u t này có th ph n nào thúc y công tác GPMB di n ra thu n
l i ho c có th gây c n tr ti n b i th ng GPMB, ó là nh ng y u t sau:
- Tác ng c a công tác quy ho ch, k ho ch s d ng t.
- Tác ng c a công tác cho thuê t, giao t.
- ng kí t ai l p và qu n lý h s
a chính, qu n lý h p ng s
d ng t, th ng kê ki m kê t ai, c p gi y ch ng nh n quy n s d ng t.
Thanh tra, ki m tra công tác qu n lý nhà n c v
t ai và t ch c th c hi n.
- Gi i quy t tranh ch p, khi u n i t cáo các vi ph m trong qu n lý và
s d ng t ai.
2.1.2. S c n thi t c a công tác GPMB
Khi nhà n c ra quy t nh thu h i t
ph c v vào m c ích an
ninh qu c phòng, l i ích công c ng thì Nhà n c ph i b i th ng thi t h i
cho ng i dân.
Theo Lu t t ai n m 1993, i u 1 “ t ai thu c s h u toàn dân do
Nhà n c th ng nh t qu n lý”
Theo i u 5 c a ngh nh 22/CP ngày 24/04/1998 “Khi nhà n c thu

h i t
s d ng vào m c ích quy nh t i i u 1 c a ngh nh này, tùy
t ng tr ng h p c th , ng i có t b thu h i
c n bù b ng ti n, nhà ,
ho c t”.


5

Nh v y trong các v n b n pháp lu t ã quy nh t ai thu c s h u
toàn dân do Nhà n c th ng nh t qu n lý và nhà n c giao cho các t ch c, h
gia ình cá nhân s d ng n nh lâu dài. Do ó khi Nhà n c th c hi n thu
h i t
ph c v l i ích qu c gia, l i ích công c ng thì Nhà n c ph i b i
th ng thi t h i cho ng i dân vì ã nh h ng tr c ti p t i i s ng sinh ho t
c a ng i dân, nh h ng t i l i ích kinh t c a h . Theo i u 27 c a lu t t
ai thì “Trong tr ng h p th t c n thi t Nhà n c thu h i t ang s d ng c a
ng i s d ng s d ng vào m c ích qu c phòng, an ninh, l i ích qu c gia,
l i ích công c ng thì ng i b thu h i t
c b i th ng ho c h tr . Vi c
b i th ng ho c h tr
c th c hi n theo quy nh c a Chính ph ”.
t ai nhà là m t tài s n vô cùng quý giá quan tr ng nó có m t v trí
c bi t quan tr ng g n li n v i cu c s ng c a con ng i. Không nh ng th
nó ánh d u m c gi i c a lãnh th là tài s n c a qu c gia. t ai v a là s n
ph m c a t nhiên v a là s n ph m c a lao ng. Là i u ki n t n t i c a b t
k m t sinh v t nào trên trái t, tr i qua nhi u th i gian c ng có s chuy n
mình c a n n kinh t thì t ai tr thành m t tài s n vô cùng quan tr ng.
t ai Vi t Nam ch y u là t s n xu t nông nghi p nh ng theo th i
gian và xu th chung c a th gi i. Xã h i ngàng càng phát tri n, dân s ngày

càng cao c ng v i nó là xu th ô th hóa ang di n ra r t m nh m thì nhu
c uv
t ai tr nên ngày càng khan hi m và quan tr ng h n. c bi t trong
quá trình công nghi p hóa cùng v i quá trình ô th hóa thì nhu c u t ai
dành cho xây d ng các công trình c s h t ng, các khu dân c ang là nhu
c u c p bách c a các ô th làm au u các nhà qu n lý.
Theo lu t t ai Vi t Nam t ai thu c quy n s h u c a nhà n c
nh ng
c trao quy n s d ng cho ng i dân. Khi Nhà n c c n t
xây
d ng các công trình công c ng, c s h t ng, an ninh qu c phòng, v n hóa
th thao,
ng xá giao thông thì ph i b i th ng thi t h i cho ng i dân theo
các quy t nh c a Nhà n c. Và khi ã
c n bù v m t v t ch t thì
ng i dân c ng ph i trao tr
t ai cho nhà n c
th c hi n xây d ng các
d án, các khu ô th , các công trình phúc l i xã h i.
N c ta sau h n m i n m n m i m i, t n c ã t
c nh ng
m c tiêu quan tr ng v kinh t , v n hóa, xã h i c bi t là s thay i nhanh


6

chóng v kinh t ã a t n c ta v ng b c trên con
ng công nghi p
hóa - hi n i hóa, trên con
ng h i nh p và phát tri n. S phát tri n ó

c thông qua t ng khía c nh c a i s ng xã h i nh : Trình
dân trí ngày
càng cao, s phát tri n ng b c s h t ng, các trung tâm th ng m i và du
l ch, khu th thao vui ch i gi i trí ngày càng phát tri n m nh m . G n li n v i
m r ng quy mô xây d ng c s h t ng thì nhu c u t ai ngày càng cao
c ng t o ra s c ép l n n toàn xã h i.
áp ng
c các nhu c u ang tr thành m i b c xúc mà toàn xã
h i ang quan tâm thì vi c gi i phóng m t b ng là m t y u t khách quan.
ây là m t bi n pháp quan tr ng thúc y vi c xây d ng các công trình
ph c v cho s phát tri n xã h i c ng nh quá trình ô th hóa ang di n ra
m nh m các ô th trong c n c.
2.1.3. Các ch th tham gia b i th ng
Ch th tham gia b i th ng bao g m c quan Nhà n c có th m
quy n và nhà u t . Trong ó vi c thu h i t s d ng vào m c ích qu c
phòng an ninh, l i ích qu c gia, l i ích công c ng ho c m c ích phát tri n
kinh t thì Nhà n c s là ch th
ng ra b i th ng, ngoài ra i v i các
d án nh l s n xu t kinh doanh phù h p v i quy ho ch s d ng t ã
c
xét duy t thì nhà n c không thu h i t, vì v y vi c b i th ng s không
c Nhà n c th c hi n mà ch
u t và ng i s d ng t s th a thu n
v i nhau theo hình th c chuy n nh ng, cho thuê, góp v n b ng quy n s
d ng t.
Tr ng h p do c quan Nhà n c có th m quy n b i th ng: c quan
Nhà n c thu h i t s ti n hành b i th ng (có 2 c quan hành chính Nhà
n c a ph ng có th m quy n thu h i t là UBND c p t nh và UBND c p
huy n), vi c b i th ng s c n c vào tình hình th c t
a ph ng mà

UBND c p t nh s giao vi c b i th ng cho H i ng b i th ng c p huy n
hay T ch c phát tri n qu
t th c hi n.
Tr ng h p th a thu n gi a ch
u t và ng i s d ng t:
- N u các bên t
c th ng nh t H i ng b i th ng s g i biên b n
xác nh n ph ng án b i th ng cho Ch t ch UBND c p có th m quy n phê


7

duy t, sau ó ph ng án b i th ng s
c niêm y t công khai t i tr s
UBND c p xã ng i b thu h i t rà soát và a ra ý ki n cu i cùng.
- N u trong quá trình th a thu n mà các bên không t
c th ng nh t
thì H i ng GPMB s yêu c u các c quan qu n lý, nhà u t ho c nhà t
v n xem xét l i ph ng án b i th ng. N u xét th y v n
nào ch a phù
h p, ch a công b ng thì H i ng b i th ng s trình Ch t ch UBND c p
huy n quy t nh phê duy t ph sung ho c i u ch nh, nh ng xét th y xu t
là úng n mà ng i s d ng t v n c tình không th c hi n, H i ng b i
th ng s trình c quan có th m quy n ti n hành bi n pháp c ng ch o c,
ki m kê tài s n làm c n c cho vi c b i th ng.
2.1.4. C s lý lu n c a tài
Khi các công trình
c xây d ng nh m ph c v cho m c ích qu c
phòng, an ninh, l i ích công c ng, l i ích qu c gia
c nhà n c tri n khai

thì Nhà n c c n ph i có m t b ng
th c hi n d án. Th nh ng t ai
thu c s h u toàn dân, v i t cách là ng i qu n lý, nh m m b o l i ích
c a Nhà n c, l i ích c a nhân dân, khi ó Nhà n c s ra quy t nh thu h i
quy n s d ng t c a ng i dân ho c t
c Nhà n c giao qu n lý.
Theo Kho n 5 i u 4, Lu t t ai 2003 “Thu h i t là vi c Nhà n c
ra quy t nh hành chính
thu h i l i quy n s d ng t ho c thu l i t ã
giao cho t ch c, y ban nhân dân xã, ph ng, th tr n qu n lý theo quy nh
c a Lu t này”.
Vi c xây d ng nh ng khu công nghi p cho m c tiêu phát tri n kinh t ,
nh ng con
ng qu c gia
ph c v l i ích chung là r t c n thi t nh ng
không vì th mà ph i hy sinh quy n l i c a nh ng cá nhân, nh ng nhóm
ng i. Do ó, khi quy n s d ng t c a ng i dân b thu h i thì Nhà n c s
b i th ng thi t h i.
Kho n 6 i u 4 Lu t t ai 2003 “B i th ng khi Nhà n c thu h i
t là vi c Nhà n c tr l i giá tr quy n s d ng t i v i di n tích t b
thu h i cho ng i b thu h i t”.
“B i th ng” là s
n tr l i t t c nh ng thi t h i mà ch th gây ra
m t cách t ng x ng, trong quy ho ch xây d ng thi t h i gây ra có th là
thi t h i v t ch t và thi t h i phi v t ch t.


8

Trong gi i phóng m t b ng, cùng v i chính sách h tr và tái nh c ,

chính sách b i th ng là m t ph n quan tr ng trong chính sách n bù thi t
h i khi Nhà n c thu h i t. Chính sách này có th giúp cho ng i b thu h i
t có th tái l p, n nh cu c s ng m i do nh ng thi t h i v t ch t và thi t
h i phi v t ch t do vi c thu h i t gây ra, m t khác giúp h gi i quy t
c
nh ng khó kh n khi ph i thay i n i m i.
2.1.5. Quy trình th c hi n GPMB, h tr và tái nh c
B c 1: Xác nh và công b ch tr ng thu h i t.
y ban nhân dân c p t nh ho c y ban nhân dân c p huy n ban hành
v n b n v ch tr ng thu h i t ho c v n b n ch p thu n a i m u t .
B c 2: Chu n b h s
a chính cho khu t b thu h i.
C quan Tài nguyên và Môi tr ng ch
o v n phòng ng kí quy n
s d ng t cùng c p th c hi n ho c tr c ti p th c hi n vi c chu n b h s
a chính cho khu t b thu h i.
B c 3: L p, th m nh và th m nh ph ng án b i th ng, h tr và
tái nh c .
T ch c làm nhi m v b i th ng, GPMB l p ph ng án t ng th v
b i th ng, h tr và tái nh c và n p m t b (01) t i c quan tài chính
th m nh.
B c 4: Thông báo v vi c thu h i t.
Sau khi ph ng án t ng th
c xét duy t, t ch c làm nhi m v , b i
th ng, gi i phóng m t b ng có trách nhi m thông báo cho ng i ang s
d ng t bi t lý do thu h i t; d ki n v m c b i th ng, h tr , tái nh c ,
bi n pháp chuy n i ngành ngh , gi i quy t vi c làm, th i gian di chuy n và
bàn giao t
c thu h i
c nêu trong ph ng án t ng th .

B c 5: Quy t nh thu h i t.
Sau khi nh n
c t trình c a c quan Tài nguyên và Môi tr ng cùng
c p, y ban nhân dân có trách nhi m xem xét, ký quy t nh thu h i t.
B c 6: Kê khai, ki m kê và xác nh ngu n g c t ai.
Sau khi có quy t nh thu h i t, t ch c làm nhi m v b i th ng,
GPMB có trách nhi m th c hi n vi c kê khai, ki m kê t ai, tài s n g n li n
v i t và xác nh ngu n g c t ai.


9

B c 7: L p, th m nh và xét duy t ph ng án b i th ng, h tr và
tái nh c .
T ch c làm nhi m v b i th ng, gi i phóng m t b ng có trách nhi m
l p và trình ph ng án c th v b i th ng, h tr và tái nh c (ph ng án
b i th ng) theo quy nh t i Ngh nh s 197/2004/N -CP và Ngh nh s
17/2006/N -CP theo trình t th t c sau.
- L p ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
- L y ý ki n v ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
- Hoàn ch nh ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
- Th m nh và trình duy t ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
- Phê duy t ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
B c 8: Công khai ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c .
Ph ng án b i th ng, h tr , tái nh c
c công khai t i tr s
UBND c p xã và a i m sinh ho t khu dân c n i có t b thu h i.
B c 9: Th c hi n chi tr ti n b i th ng, h tr và b trí tái nh c .
T ch c làm nhi m v b i th ng, gi i phóng m t b ng th c hi n vi c
chi tr ti n b i th ng, h tr .

Tr ng h p b trí tái nh c thì t ch c làm nhi m v b i th ng, gi i
phóng m t b ng có trách nhi m bàn giao nhà ho c t và gi y ch ng nh n
quy n s d ng t , quy n s h u nhà cho ng i
c b trí tái nh c
tr c khi gi i phóng m t b ng.
B c 10: Quy nh th i gian bàn giao t ã b thu h i.
B c 11: C ng ch thu h i t. (n u có)
B c 12: Gi i quy t khi u n i i v i quy t nh b i th ng, h tr , tái
nh c ho c quy t nh thu h i t. (Ngh nh 197, 2004) [5]
2.2. i t ng, i u ki n và nguyên t c
c b i th ng
N i dung này
c Nhà n c quy nh rõ ràng t i kho n 1 i u 42 Lu t
t ai 2003 nh sau: “Nhà n c thu h i t c a ng i s d ng t mà ng i b
thu h i có gi y ch ng nh n quy n s d ng t ho c
i u ki n
cc p
gi y ch ng nh n quy n s d ng t thì ng i thu h i t
c b i th ng”.


10

2.2.1.

i t ng
c b i th ng theo quy nh c a pháp lu t
T ch c, h gia ình, c ng ng dân c , c s tôn giáo, cá nhân trong
n c, ngoài n c, ng i Vi t Nam nh c
n c ngoài, t ch c ang s

d ng t b Nhà n c thu h i (g i chung là ng i b thu h i t)
cb i
th ng thi t h i v
t khi b thu h i t s d ng vào m c ích an ninh, qu c
phòng, l i ích công c ng ph i là ng i có
i u ki n
c n bù thi t h i
v
t.
Ng i
c n bù thi t h i v tài s n trên t ph i là ng i s d ng
h p pháp tài s n ó, phù h p v i quy nh c a pháp lu t.
2.2.2. i u ki n
c b i th ng thi t h i
Ngh nh 197, 2004
i u 8: i u ki n
c b i th ng t
Ng i b Nhà n c thu h i t, có m t trong nh ng i u ki n sau ây
thì
c b i th ng:
1. Có quy t nh giao t c a c quan Nhà n c có th m quy n theo
quy nh c a pháp lu t v
t ai, ngh a là c quan có th m quy n giao t
ph i phù h p v i quy nh c a pháp lu t v
t ai t i th i i m quy nh.
2. M t s lo i gi y t c th nh sau:
Có gi y ch ng nh n quy n s d ng t ai theo quy nh cu pháp lu t
v
t ai.
Có quy t nh giao t c a c quan có th m quy n theo quy nh c a

pháp lu t t ai.
H gia ình cá nhân ang s d ng t n nh
c UBND xã, ph ng,
th tr n xác nh n không có tranh ch p mà có m t trong các gi y t sau ây:
- Nh ng gi y t v quy n s d ng t ai tr c ngày 15/10/1993 do c
quan có th m quy n c p trong quá trình th c hi n chính sách t ai.
- Gi y ch ng nh n quy n s d ng t t m th i.
- Gi y t h p pháp v th a k , t ng cho quy n s d ng t, ho c tài s n
g n li n v i t, gi y t giao nhà tình ngh a g n li n v i t c a c quan t
ch c giao nhà và có xác nh n c a UBND xã.
- Gi y t chuy n nh ng quy n s d ng t, mua bán nhà g n li n
v i t
c UBND xã xác nh n t s d ng theo quy nh c a pháp lu t.


11

- Gi y t thanh lý, hóa giá nhà , mua nhà

g n li n v i

t theo quy

nh c a pháp lu t.
3. H gia ình cá nhân ang s d ng
trên nh ng

t ã s d ng n

ngày 15/10/1993, nay

ch p khi Nhà n

nh tr

t không có gi y t quy

c ngày 15/10/1993 hay là s d ng sau

c UBND c p xã xác nh n là

c thu h i

c b i th

t có m t trong các gi y t quy

nh 197 i u này mà trên gi y t ghi tên ng

kèm theo gi y t vi c chuy n nh
bên có liên quan nh ng

ng quy n s d ng

n th i i m có quy t

hi n th t c chuy n quy n s d ng

t theo quy

UBND xã xác nh n là không có tranh ch p. (Ngh

2.2.3. Nguyên t c
c b i th
Ngh nh 197, 2004

c a Ngh
b i th

i b Nhà n

c b i th

t có
ng, tr

nh thu h i

2. Ng

i b thu h i

ng b ng vi c giao
b i th

ng thì

i m có quy t

t ch a th c

nh c a pháp lu t, nay

c

nh 197, 2004) [5].

i u ki n quy
ng h p không

ng thì UBND t nh, thành ph tr c thu c Trung

chung là UBND c p t nh) xem xét
th

t có ch ký c a các

ng.

c thu h i

nh này thì

i khác,

ng thi t h i

i u 6. Nguyên t c b i th
1. Ng

t không có tranh

ng.

4. H gia ình cá nhân ang s d ng
nh t i kho n 3 Ngh

nh nh

nh t i

i u8

i u ki n

c

ng (sau ây g i

h tr .

t ang s d ng vào m c ích nào thì

cb i

t m i có cùng m c ích s d ng, n u không có
c b i th

nh thu h i tr

ng b ng giá tr quy n s d ng
ng h p b i th

t

t t i th i

ng b ng vi c giao

t m i

ho c b ng nhà , n u có chênh l ch v giá tr thì ph n chênh l ch ó

c

th c hi n thanh toán b ng ti n.
3. Tr

ng h p ng

i s d ng

t

c b i th

h i

t mà ch a th c hi n ngh a v tài chính v

quy

nh c a pháp lu t thì ph i tr

chính vào s ti n
n

c (Ngh

c b i th

nh 197, 2004) [5].

t ai

ng khi Nhà n

c thu

i v i Nhà n

c theo

i kho n ti n ph i th c hi n ngh a v tài

ng, h tr

hoàn toàn tr ngân sách Nhà


12

2.3. Công tác b i th ng GPMB trên th gi i và Vi t Nam
2.3.1. Công tác b i th ng GPMB m t s n c trên th gi i
i v i các n c trên th gi i ch
qu n lý t ai là s h u t nhân,
th tr ng t ai phát tri n theo quy lu t c a th tr ng hoàng hóa và mua
bán t do. Vi c chuy n nh ng và cho thuê ru ng t
c coi là m t bi n
pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng t, b i h cho r ng t ai khi thu c
s h u c a các ch s d ng t nhân m i có kh n ng sinh l i cao h n so v i
ch s d ng c . Chính vì th vi c GPMB th c ch t là vi c mua và bán t
theo th a thu n gi a ng i mua và ng i bán nên vi c GPMB ch mang tính
ch t th t c vì t ai thu c s h u t nhân do ó h có quy n em ra trao i
hay mua bán tùy ý.
2.3.1.1. Trung Qu c
Trung Qu c là m t qu c gia có quá trình ô th hóa, hi n i hóa di n
ra m nh m . i u ó d n n quá trình GPMB c ng di n ra v i t c
nhanh
chóng. Quá trình ô th hóa, công nghi p hóa m c a t ra hàng lo t v n
m i v qu n lý t ai ô th , xây d ng c s
u t n c ngoài. Chính ph
Trung Qu c có nh ng quy nh m i v chính sách và pháp lu t
gi quy t
các nhu c u trên.
T i các thành ph l n nh : B c Kinh, V Hán, Qu ng Châu và m t s
t nh nhi m v quy ho ch t ai
ô th và nông thôn
c Nhà n c Trung
Qu c quan tâm và th c hi n tri t .
Công tác b i th ng và tái nh c
Trung Qu c nh ng n m g n ây,

t
c nh ng k t qu áng k , nguyên nhân là do vi c xây d ng các chính
sách và các th t c r t chi ti t, ràng bu c các ho t ng tái nh c v i nhi u
l nh v c khác, m c tiêu c a các chính sách này là cung c p c h i phát tri n
cho tái nh c , thông qua cách ti p c n và t o n i m i n nh, t o ngu n
l c s n xu t cho ng i thu c di n b i th ng và tái nh c .
i v i các d
án ph i b i th ng
GPMB, k ho ch tái nh c chi ti t
c chu n b
tr c khi thông qua d án, cùng v i vi c dàn x p kinh t khôi ph c cho t ng
a ph ng, t ng gia ình và ng i b nh h ng.
Thành công c a Chính ph Trung Qu c trong vi c th c hi n b i
th ng và tái nh c là do h th ng pháp lu t ng b , pháp lu t t ai và


13

chính sách pháp lu t t ai y , phù h p công tác quy ho ch, k ho ch s
d ng t r t n ng ng cùng v i m t Nhà n c pháp quy n v ng ch c. N ng
l c, th ch c a chính quy n a ph ng theo th m quy n có hi u l c cao,
ng i dân có ý th c pháp lu t nghiêm minh nhân dân tin t ng vào ch
t t
p c a ch
xã h i ch ngh a. (Vi n nghiên c u a chính, 2002) [1]
2.3.1.2. ài Loan
i u 208 Lu t t ai ài Loan quy nh “Do nhu c u xây d ng các
công trình công c ng, Nhà n c có th tr ng thu t t h u theo quy nh c a
b lu t này, nh ng ph m vi tr ng thu ph i h n ch trong nhu c u c n thi t c a
công trình ó, nh công trình qu c phòng, công trình giao thông, công trình

công c ng, v sinh công c ng, c quan Chính ph , c quan t tr c a a
ph ng, ki n trúc công c ng khác, s nghi p khoa h c k thu t và t thi n,
các công trình khác do Chính ph xây m i ph c v l i ích công c ng”.
Vi c tr ng thu t và b i th ng tài s n trên t
ài Loan
c th c
hi n nh sau: c quan c n t a ra k ho ch xây d ng m i công trình và
ph m vi dùng t, sau ó liên h v i c quan a chính a ph ng
th c
hi n vi c tr ng thu t theo trình t d i ây:
- o c.
- Lên h s .
- L p b ng i u tra v tài s n có trên t.
- Thuy t minh v vi c tr ng thu (tr c khi tr ng thu m t tháng, ph i t
ch c h i ngh thuy t minh ho c h i ngh hi p th ng).
- Tr ng thu và công b .
- Phát các kho n ti n b i th ng và x lí các v n n y sinh.
- Di chuy n các v t có trên t.
- ng kí thay i quy n s h u và c p gi y ch ng nh n quy n s h u
t ai.
- Th ng kê k t qu .
Trong quá trình th c hi n tr ng thu t ai, ài Loan v n th ng g p
ph i các r c r i và s ph n kháng c a ch s h u t. i u 238 Lu t t ai
c a ài Loan quy nh, khi c quan a chính huy n, thành ph g p ph i các
tình hu ng d i ây thì
c di chuy n thay ho c tr ng thu t luôn:


14

- Ch s h u t c tuy t không nh n ho c không th nh n phí di
chuy n khi
c chi tr .
- Ng i
c l nh ti n không rõ ràng
a ph ng.
- Ch s h u t
c l nh ti n di chuy n nh ng không di chuy n theo
úng th i h n.
M t trong nh ng nguyên nhân d n n s ph n ng c a các ch s h u
có t b tr ng thu ó là giá t công b
làm c n c b i th ng th p h n
giá tr hi n t i c a t. Hi n nay, ài Loan v n luôn tr ng t p ý ki n c a các
c quan có liên quan nh m c i ti n trình t , th t c tr ng thu t ai c th
c a ài Loan.
- Chính quy n huy n, thành ph th ng xuyên i u tra giá c mua
bán t ai bình th ng trong a ph ng mình
công b chính xác giá
tr
t hi n t i, làm cho vi c b i th ng khi tr ng thu t ai
c công
b ng, h p lý.
- S a i các lu t liên quan, nh ra h ng m c và m c b i th ng t
ai nh t quán.
- Chính quy n t nh t ch c hu n luy n chuyên môn cho các chuyên gia
ánh giá v b i th ng tài s n c a huy n, thành ph .
- C quan c n t vì tr ng thu t mà làm cho ng i có nhà trên t
không có nhà , ph i nh ra k ho ch an dân, k ho ch an dân ph i
c ghi
rõ trong k ho ch tr ng thu.

phòng vi c tranh th tr ng tr t và xây d ng l i nh m ti t ki m
th i gian, nhân l c ánh giá, chính quy n huy n, thành ph c n bàn b c v i
c quan c n s d ng máy ghi hình, ch p nh
thu th p tài li u khi ánh giá
b i th ng tài s n trên t.
- C quan tr ng thu t ph i giúp
c quan c n dùng t t ch c h i
ngh thuy t minh v tr ng thu. (Vi n nghiên c u a chính 2002) [1]
2.3.1.3. Ôxtrâylia
Ôxtrâylia có l ch s hình thành t thu c a c a Anh, nh v y mà h
th ng pháp lu t qu n lý xã h i nói chung, qu n lý s h u và s d ng t ai
nói riêng
c hình thành t r t s m. Theo chi u dài l ch s , chính sách, pháp
lu t t ai Ôxtrâylia mang tính k th a và phát tri n liên t c, không b thay


15

i và gián o n b i thay i c a ch
chính tr . Trên c s t p h p và v n
d ng hàng ch c lu t khác nhau c a t n c nên pháp lu t và chính sách t
ai phát tri n m t cách nh t quán ngày càng hoàn thi n thu c nhóm ng
hàng u trên th gi i. Lu t t ai c a Ôxtrâylia quy nh t ai c a qu c
gia, thu c hai lo i s h u là s h u Nhà n c và s h u t nhân. Lu t t ai
b o v tuy t i quy n l i và ngh a v c a ch s h u t ai, ch s h u t
ai có quy n cho thuê, chuy n nh ng, th a k , th ch p, th a k theo di
chúc mà không có s c n tr nào, k c vi c tích l y t ai. Lu t c ng quy
nh Nhà n c có quy n tr ng thu t t nhân ph c v vào m c ích công
c ng, ph c v phát tri n kinh t - xã h i và tr ng thu g n v i vi c Nhà n c
th c hi n b i th ng.

m i bang ngoài lu t t ai, các v n b n quy nh c th vi c th c
hi n và các o lu t khác có liên quan nh m b o v quy n l i c a ch s h u
t
phát tri n b n v ng t ai, khai thác t i a hi u qu trong vi c s
d ng t. V qu n lý công trình công c ng mang l i l i ích cho Nhà n c và
nhân dân. Quy n l y t
c p cho các công trình công c ng là quy t c
chung bao chùm các lu t có liên quan t i t ngay c trong tr ng h p m nh
t ó thu c s h u t nhân, gi y ch ng nh n th a t ó có l u quy n b o
l u c a Nhà n c l y l i m nh t ó ph c v cho công trình công c ng (Vi n
nghiên c u a chính 2002) [1].
2.3.2. Công tác b i th ng GPMB n c Vi t Nam
Vai trò t ai i v i quá trình phát tri n kinh t xã h i ngày càng
c nhìn nh n y , toàn di n và khoa h c, c bi t là trong th i k công
nghi p hóa - hi n i hóa t n c. Tình hình b i th ng GPMB hi n nay ã
c nhà n c quan tâm úng m c, ã th c hi n t t công tác b i th ng
GPMB, thúc y phát tri n kinh t xã h i. áp ng
c nhu c u xây d ng
các d án nh m thúc y ti n
phát tri n kinh t th tr ng. Tuy nhiên, bên
c nh ó v n còn t n t i nh ng v n khó kh n, b t c p. Th c t cho th y sau
khi Nhà n c thu h i t và th c hi n b i th ng GPMB, ng i dân b nh
h ng g p nhi u khó kh n, c bi t là nh ng ng i b thu h i h t t s n xu t
ph i chuy n sang ngh khác, v i giá tr
c b i th ng, ng i có t b thu
h i không có kh n ng t o l p n i m i c ng nh không có kh n ng u t