LUẬN văn LUẬT HÀNH CHÍNH hòa GIẢI ở cơ sở lý LUẬN và THỰC TIỄN

TR

NG
I H C C N TH
KHOA LU T
MÔN HÀNH CHÍNH

LU N V N T T NGHI P

TÀI:

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

Giáo viên h ng d n:
Nguy n Lan H ng

C n Th , tháng 5 n m 2008

Sinh viên th c hi n:
Phan Kh c Ngh a
MSSV: 5044051
L p: LK0463A1


NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

Trung tâm

NG D N

........................................................................................................

........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
Học
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................

........................................................................................................
........................................................................................................

cứu


CL C
I NÓI
CH
C

U ......................................................................................... trang 1

NG 1: C S LÝ LU N CHO HO T
NG HOÀ GI I
S ................................................................................................. trang 2

1.1 L ch s ch inh th t c hoà gi i
gi i quy t các
tranh ch p dân s ............................................................................. trang 2
1.1.1 Th t c hoà gi i các tranh ch p d i th i Lê .................................... trang 2
1.1.2 Th t c hoà gi i các tranh ch p d

i th i Nguy n ............................ trang 2

1.1.3 Th t c hoà gi i các tranh ch p dân s th i B c thu c
c áp d ng B c kì ..................................................................... trang 3
1.2 Quan
m c a ng và nhà n c v công tác hoà gi i .................. trang 4
1.3 C c u, t ch c và vai trò c a hoà gi i c s ................................ trang 5

1.3.1 Khái ni m hoà gi i c s ............................................................... trang 5
1.3.2 B n ch t c a hoà gi i c s ........................................................... trang 5
1.3.3 Mô hình t hoà gi i c s .............................................................. trang 6
1.3.4 Vai trò c a hoà gi i c s .............................................................. trang 7
Trung
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
1.4 Qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i ............................................. trang 8
1.4.1 Qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i c s ................................. trang 8
1.4.2 N i dung qu n lý nhà n c v hoà gi i c s ................................. trang 8
1.4.3 Vai trò c a M t tr n T qu c trong hoà gi i c s ........................trang 12
CH
NG 2: CÁC QUY NH C A PHÁP LU T HI N HÀNH V HOÀ
GI I C S .......................................................................................trang 16
2.1 Ph m vi hoà gi i ...............................................................................trang 16
2.1.1 Nh ng v vi c
c hoà gi i ...........................................................trang 16
2.1.2 Nh ng v vi c không
c hoà gi i ................................................trang 17
2.2 Ph ng th c và các b c ti n hành hoà gi i ..................................trang 20
2.2.1 Ph ng th c ti n hành hoà gi i........................................................trang 20
2.2.2 Các b c ti n hành hoà gi i.............................................................trang 20
2.3 Th i gian, a
m ti n hành hoà gi i ............................................trang 23
2.4 Ng i ti n hành hoà gi i ..................................................................trang 23
2.4.1 Tiêu chu n làm thành viên c a T hoà gi i..................................... trang 24

cứu


2.4.2 Th t c b u thành viên T hoà gi i..................................................trang 25

2.4.3 Nhi m v và quy n h n c a t viên T hoà gi i...............................trang 25
2.4.4 Nhi m v và quy n h n c a t tr
2.4.5 K n ng mà ng

ng T hoà gi i...........................trang 26

i ti n hành hoà gi i c n có ....................................trang 26

2.5 Các nguyên t c v hoà gi i ...............................................................trang 28
2.5.1 Khái ni m nguyên t c hoà gi i.........................................................trang 28
2.5.2 Nguyên t c hoà gi i phù h p v i
pháp lu t c a nhà n

c,

o

ng l i chính sách c a

ng,

c xã h i, phong t c t p quán t t

p c a nhân dân ............................................................................trang 28
2.5.3 Nguyên t c hoà gi i ph i tôn tr ng s t nguy n c a các bên ...........trang29
2.5.4 Nguyên t c hoà gi i khách quan, có tình có lý, tôn tr ng l i
ích c a ng i khác, không xâm ph m l i ích c a nhà n c,
l i ích công c ng ..............................................................................trang 30
2.5.5 Nguyên t c hoà gi i ph i k p th i, ch
ng, kiên trì, ng n ch n

vi ph m pháp lu t ............................................................................trang 31
2.6 Các quy nh v hoà gi i c s c a Lu t chuyên nghành............trang 32
2.6.1 Hoà gi i c s theo quy nh t i u 86 Lu t hôn nhân và
Trung
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
gia ình n m 2000 ...........................................................................trang 32
2.6.2 Hoà gi i c s theo quy nh t i u 35, 36 Lu t t ai
n m 2003........................................................................................trang 34
2.7 Th c ti n áp d ng các quy nh c a pháp lu t v hoà gi i
c s .............................................................................................trang 36
2.8 Kinh phí cho công tác hoà gi i.........................................................trang 37
2.9 K t thúc vi c hoà gi i .......................................................................trang 37

CH
NG 3: TH C TI N HOÀ GI I C S HI N NAY ...........trang 38
3.1 Ho t ng hoà gi i v n ch a phát huy h t hi u qu ......................trang 38
3.2 Thu n l i và khó kh n c a công tác hoà gi i ..................................trang 40
3.2.1 Thu n l i .........................................................................................trang 40
3.2.2 Khó kh n.........................................................................................trang 41
3.3 Gi i pháp
nâng cao ch t l ng ho t ng hoà gi i ....................trang 42

cứu


3.4 K t h p hoà gi i c s v i tuyên truy n ph bi n giáo
d c pháp lu t ....................................................................................trang 47
3.5 Nh ng b t h p lý c a pháp lu t v hoà gi i c s và
m t s ki n ngh .............................................................................. trang 53

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


1. Tính c p thi t c a
tài
Hi n nay công tác hòa gi i c s có vai trò r t quan tr ng. H u h t các,
thôn, xóm, b n, p… u có T hòa gi i. Nh ng ch t l ng c a công tác hòa
gi i còn nhi u h n ch , t
t lý lu n và th c ti n

ó
có

t ra yêu c u ph i nghiên c u

c cái nhìn t ng quát v công tác hòa gi i

, tìm ra nh ng thu n l i và khó kh n, nh ng
th c ti n

t

ó

tài v c hai
c

m khác bi t gi a lý lu n và

a ra nh ng gi i pháp và ki n ngh

công tác hòa gi i

ngày càng có hi u qu .
2. Lý do ch n tài
Hoà gi i c s m t

tài r t g n g i v i nhân dân không phân bi t thành

th , nông thôn hay mi n núi là m t
tài r t r ng l n và có tính thi t th c. Do
ó nó ã thúc y em i n quy t nh tìm hi u tài
t ó th y
ct m
quan tr ng c a hoà gi i c s , tìm hi u các quan m c a ng và nhà n c
hoà gi i t ó ánh giá
c vai trò c a hoà gi i c s .
3. M c ích nghiên c u
tài
M c ích c a tài là tìm hi u v mô hình t ch c, cách th c thành l p T
i, ch c n ng, nhi m v , quy n h n c a T hoà gi i theo quy nh c a
Trung hoà
tâmgi Học
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
pháp lu t hi n hành
t ó làm c n c
i chi u v i th c ti n. Tìm ra nh ng
thu n l i và khó kh n c a ng i làm công tác hoà gi i, c a vi c áp d ng pháp
lu t v hoà gi i c s
t ó ki n ngh nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n

nh ng v n b n pháp lu t có liên quan n hoà gi i và nh ng gi i pháp khác
công tác hoà gi i ngày càng có hi u qu .
4. Ph

ng pháp nghiên c u tài
nghiên c u
tài ng i vi t s d ng nhi u ph ng pháp khác nhau
nh : nghiên c u các t p chí, tìm hi u các v n b n pháp lu t, tìm hi u th c t ,
tìm hi u các thông tin trên m ng Internet. ây là n i cung c p nh ng ngu n tài
li u chính ph c v cho vi c nghiên c u
tài. Ngoài ra còn có s giúp
t n
tình c a giáo viên h ng d n trong vi c nghiên c u
tài
ng i vi t có
c m t ph ng h ng nghiên c u úng n.


L I NÓI

U

Hoà gi i c s là m t truy n th ng, m t o lý t t p c a dân t c Vi t Nam.
Ho t ng hoà gi i mang m tính nhân v n, ho t ng vì m i ng i và trên c
s tình ng i. M c ích chính c a công tác hoà gi i c s nh m gi gìn tình
làng, ngh a xóm, tình oàn k t t ng thân, t ng ái trong c ng ng, t p th ,
hàn g n, vun p s hoà thu n, h nh phúc cho t ng gia ình. Hòa gi i mang l i
ni m vui cho m i ng i, m i nhà, góp ph n gi gìn tr t t an toàn xã h i, nâng
cao ý th c pháp lu t c a ng i dân. i u 127 Hi n pháp 1992 quy nh: “ c
s thành l p các t ch c thích h p c a nhân dân

gi i quy t nh ng vi ph m
pháp lu t và tranh ch p nh trong nhân dân theo quy nh c a pháp lu t”.
Trên c s quy nh này c a Hi n pháp, ngày 25/12/1998, U ban th ng v
Qu c h i ã thông qua Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c s ;
ngày 18/10/1999 Chính ph ã ban hành Ngh nh s 160/1999/N -CP quy
nh chi ti t m t s
u c a Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c
s . ây là nh ng v n b n pháp lý th hi n s quan tâm c bi t c a ng, Nhà
c i v i công tác hoà gi i c s , kh ng nh v trí, vai trò không th
thi u
c c a công tác này trong i s ng c ng ng.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Theo quy nh t i
u 1 c a Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c
s và i u 2 Ngh nh 160/1999/N -CP thì: “Hoà gi i c s là vi c h ng
d n, giúp , thuy t ph c các bên tranh ch p t
c tho thu n, t nguy n
gi i quy t v i nhau nh ng vi c vi ph m pháp lu t và tranh ch p nh nh m gi
gìn oàn k t trong n i b nhân dân, c ng c , phát huy nh ng tình c m và o
lý truy n th ng t t p trong gia ình và c ng ng dân c , phòng ng a, h n
ch vi ph m pháp lu t, b o m tr t t , an toàn xã h i trong c ng ng dân
”.
M c ích c a hoà gi i c s là h ng d n, giúp , thuy t ph c các bên
tranh ch p t
c tho thu n, t nguy n gi i quy t v i nhau nh ng vi c vi
ph m pháp lu t và tranh ch p ngay t ban u, nh m ng n ch n tình tr ng “cái
s y n y cái ung” hay “vi c bé xé ra to”, không
l n d n n nh ng h u qu nghiêm tr ng.

1

vi c nh phát sinh thành vi c


CH
S
1.1 L ch s ch

NG 1

LÝ LU N CHO HO T
nh th t c hòa gi i

NG HÒA GI I

C

S

gi i quy t các tranh ch p dân s

1.1.1 Th t c hòa gi i các tranh ch p d

i th i Lê

Pháp lu t phong ki n nói chung và pháp lu t th i Lê nói riêng còn r t s
sài, ch a có phân bi t rõ v v án nào thu c dân s , t t ng dân s hay t t ng
hình s . Vì v y, khi gi i quy t các v ki n t ng nói chung ch là nh ng v vi c
dân s thu n tuý, ch a mang tính ch t chuyên sâu vào t ng l nh v c c th .

Theo B lu t Qu c tri u hình lu t thì các v ki n t ng chia thành b n lo i
vi c: r t nh , vi c nh , vi c trung bình, vi c l n. T ó, h phân c p xét x có

Trung

th m quy n khác nhau ( u 672 Qu c tri u hình lu t và i u 1 Qu c tri u
khám tung lu t l ). Theo ó vi c xét x
c phân c p nh sau: xã quan, huy n
quan, quan ph , và th a ty t ng ng v i vi c phân c p vi c dân s r t nh ,
trung bình và vi c l n. Trong ó công tác hoà gi i trong xét x
i v i v ki n
dân s ch
c chú tr ng c p xã quan v i th m quy n xét x các tranh ch p
tâm
Học
liệu
ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
có tính ch t r t nh nh t x y ra trong làng xã, mà th ng là hoà gi i gi a các
ng s
gi m b t nh ng v ki n t ng kéo dài, sinh ra t n kém cho ng i
dân n u không hoà gi i

c sau ó m i xét x .

Có th nói ây là l n u tiên trong l ch s phát tri n c a pháp lu t Vi t
Nam, hoà gi i
c chú tr ng trong vi c gi i quy t v vi c dân s .
1.1.2 Th t c hoà gi i các tranh ch p d

i th i Nguy n

C ng t ng t nh pháp lu t th i Lê, pháp lu t th i Nguy n c ng ch a có
s phân bi t gi a t t ng dân s , hình s .
Trong b Hoàng Vi t lu t l ch m t vài i u lu t quy

nh v vi c gi i quy t

các tranh ch p nói chung, ngoài ra vi c gi i quy t các tranh ch p dân s còn
c quy nh t chi u, ch l nh, d l nh c a nhà vua
c ghi chép trong sách
“Khâm nh i nam h i di n s l ”.
Các o d mà nhà Nguy n ã s d ng
cai tr , ta th y r ng các v vi c
tranh ch p mang tính ch t dân s nh ng ph n l n áp d ng các hình ph t gi i

2

cứu


quy t và vi c gi i quy t các tranh ch p dân s thu n tuý r t ít x y ra. Do ó
công tác hoà gi i trong xét x không
c chú tr ng do chính sách cai tr xã
h i b ng quy n l c c a tri u ình trung ng và các c p mà ng u là nhà
vua.
1.1.3 Th t c hoà gi i các tranh ch p dân s d
áp d ng t i B c kì
Th t c gi i quy t các tranh ch p dân s
th ng s t t ng và pháp vi n biên b n ch .

i th i Pháp thu c

c quy

c

nh trong lu t dân s

Trong lu t dân s th ng s t t ng khi m t tranh ch p x y ra, ng i có
quan h tr c ti p n v tranh ch p ó có quy n vi t n n toà án kh i ki n,
n u ng i ó là v thành niên thì có th nh ng i giám h , ng i tr ng t c
hay là ng i tr ng lý ng ra ki n h . Các toà B c kì
c chia làm ba c p
xét x : Toà s c p, toà nh c p, toà tam c p.

Trung

Có th nói ây là b c phát tri n v t b c trong công tác xét x
Vi t
Nam. Trong ó công tác hoà gi i trong t t ng dân s
c coi tr ng và là m t
th t cHọc
mang liệu
tính chĐH
t b tCần
bu c thThơ
hi n@ Tài
m sau:
tâm
liệu học tập và nghiên

- Sau khi

ng s n p

n quan th m phán s phê duy t th lý hay không th

lý và nh ngày yêu c u hai bên
ng s
n hoà gi i. Gi y yêu c u có th
giao cho ích thân
ng s ho c giao t i n i trú quán c a
ng s . Nguyên
cáo sau khi ã nh n
c trát h u toà, thì b t bu c ph i có m t t i toà án, n u
không s b x ph t, còn b cáo n u không n h u toà s b x khuy t t ch
- n hoà gi i, sau khi nghe l i khai c a hai bên
ng s , quan th m phán
ti n hành hoà gi i và vi c hoà gi i ph i
c s nghe, ph i có ch ký c a quan
th m phán và hai bên
ng s
- N u th m phán th lý
c gi i quy t

n hoà gi i thành thì tranh ch p dân s

ó coi nh

- N u hoà gi i không thành thì quan th m phán l y l i khai c a ng i bên
ng s ho c ng i thay m t

ng s , yêu c u h n p y
các gi y t
c n thi t và gi i thích pháp lu t cho các bên
ng s bi t, sau ó chuy n n
quan có th m quy n xét x .

3

cứu


Tóm l i pháp lu t t t ng dân s th i Pháp thu c là b c phát tri n quan
tr ng trong th t c gi i quy t các v vi c dân s nói chung và th t c hoà gi i
trong vi c gi i quy t v án dân s nói riêng ã t o nên s k th a mang tính
n n t ng cho pháp lu t t t ng dân s Vi t Nam hi n nay.
1.2 Quan i m c a

ng và nhà n

c v công tác hoà gi i

có m t ph ng h ng hoà gi i phù h p v i n i dung tranh ch p, các t
viên trong T hoà gi i c n n m v ng quan m c a ng và nhà n c v công
tác hoà gi i nh sau:
- i u 127 Hi n pháp 1992 có quy nh: “ c s , thành l p các t ch c thích
h p c a nhân dân
gi i quy t nh ng vi ph m pháp lu t và tranh ch p nh
trong nhân dân theo quy

nh c a pháp lu t”.

- i u 12 B lu t dân s n m 2005 có quy nh: “trong quan h dân s , vi c
hoà gi i gi a các bên phù h p v i quy nh c a pháp lu t
c khuy n khích”.

Trung

- Lúc sinh th i ch t ch H Chí Minh r t coi tr ng vai trò c a vi c hoà gi i
trong nhân dân, ng i nói: “…xét x úng là t t nh ng n u không xét x l i
tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
càng t t h n”.
- Ngh quy t c a H i ngh Ban ch p hành trung

ng

ng khoá tám, l n th

tám n m 1995 ã ch rõ: “coi tr ng vai trò hoà gi i c a chính quy n k t h p v i
m t tr n t qu c và các oàn th c s ”.
- Kho n 1,
u 135 Lu t t ai n m 2003 có quy nh: “nhà n c khuy n
khích các bên tranh ch p t ai t hoà gi i ho c gi i quy t tranh ch p t ai
thông qua hoà gi i c s ”.
- i u 86 Lu t hôn nhân và gia ình n m 2000 quy nh: “nhà n c và xã h i
khuy n khích vi c hoà gi i c s khi v , ch ng có yêu c u ly hôn. Vi c hoà
gi i

c th c hi n theo quy nh c a pháp lu t v hoà gi i

c s ”.

Ngày 25/12/1998, Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c s ra
i, th hi n quan m,
ng l i c a ng và Nhà n c v công tác hoà gi i.
i u 2 c a Pháp l nh có quy nh: “Nhà n c t o
u ki n và khuy n khích
ho t ng hoà gi i, các hình th c hoà gi i c ng ng dân c ”. Tuy nhiên, dù
hoà gi i c s là vi c làm h t s c c n thi t nh ng ch mang tính “khuy n

4

cứu


khích” ph i “ tôn tr ng s t nguy n c a các bên, không b t bu c áp t các
bên tranh ch p ph i ti n hành hoà gi i” nh i u 4 c a Pháp l nh quy nh.
1.3

c u, t ch c và vai trò c a hòa gi i

1.3.1 Khái ni m hòa gi i

c s

c s

Hoà gi i c s là vi c h ng d n, giúp , thuy t ph c các bên tranh ch p
t
c tho thu n, t nguy n gi i quy t v i nhau nh ng vi c vi ph m pháp

lu t và tranh ch p nh nh m gi gìn oàn k t trong n i b nhân dân, c ng c ,
phát huy nh ng tình c m và o lý truy n th ng t t p trong gia ình và c ng
ng dân c , phòng ng a, h n ch vi ph m pháp lu t, b o m tr t t , an toàn
xã h i trong c ng ng dân c .
1.3.2 B n ch t c a hòa gi i

Trung

c s

Kho n 2
u 1 c a Ngh nh s 160/1999/N -CP ngày 18/10/1999 c a
Chính Ph quy nh chi ti t m t s
u c a Pháp l nh v t ch c và ho t ng
hoà gi i c s (sau ây g i t t là Ngh nh h ng d n thi hành Pháp l nh)
quy nh: “Các quy nh c a Ngh nh này không áp d ng i v i ho t ng
tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
hoà gi i trong t t ng c a Toà án nhân dân và c a tr ng tài kinh t ”. Quy nh
này c a Ngh nh nh m xác nh rõ m t v n
là ho t ng hoà gi i c a t
hoà gi i c s khác v i ho t ng hoà gi i c a Toà án nhân dân và c a Tr ng
tài kinh t , Tr ng tài th ng m i. Có th th y nh ng m khác bi t c b n nh
sau:
- Ho t ng hoà gi i c s không ph i do c quan nhà n c (nh Toà án
nhân dân) hay t ch c ngh nghi p (nh t tr ng tài) th c hi n mà T hoà gi i
ho c các t ch c thích h p khác c a nhân dân c s th c hi n, nh m h ng
d n, giúp , thuy t ph c các bên tranh ch p t
c tho thu n;
i t ng hoà gi i là nh ng vi c vi ph m pháp lu t và tranh ch p nh trong

c ng ng dân c ;
- Các bên không b b t bu c thi hành k t qu hoà gi i ( i v i hoà gi i thành)
mà t viên T hoà gi i có nhi m v
ng viên, thuy t ph c các bên tranh ch p
th c hi n tho thu n ã t
c;

5

cứu


- Bên c nh, còn có nh ng i m khác bi t v trình t , hình th c hoà gi i, th i
gian, a m ti n hành hoà gi i, ng i tham gia hoà gi i…
i m ch y u phân bi t hoà gi i

c s v i các lo i hình hòa gi i khác là hoà

gi i c s không mang tính t t ng và m t khác, nó d a trên nguyên t c t
nguy n c a các bên, k c vi c thi hành k t qu hoà gi i c ng theo nguyên t c
t nguy n, không ép bu c.
1.3.3 Mô hình t hòa gi i

c s

Theo i u 2 Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i quy nh: “Hoà
gi i c s
c th c hi n thông qua ho t ng c a T hoà gi i ho c các t
ch c thích h p khác c a nhân dân thôn, xóm, b n, p, t dân ph và các c m
dân c khác phù h p v i pháp lu t,

p c a nhân dân”.

Trung

o

c xã h i và phong t c t p quán t t

Nh v y, ho t ng hoà gi i c s không ph i do c quan nhà n c hay
t ch c chuyên môn ngh nghi p th c hi n mà do T hoà gi i ho c các t ch c
thích h p khác c a nhân dân (nh M t tr n T qu c, oàn thanh niên, H i ph
n , H Học
i c u chi
n binh,
i nông
dân Vi
thôn,
xóm,
b n,vàp, nghiên
t dân
tâm
liệu
ĐH HCần
Thơ
@t Nam),
Tài liệu
học
tập
ph , c m dân c th c hi n. Trong ó, T hoà gi i c s là t ch c t qu n
c a nhân dân, do nhân dân b u ra theo t ng t dân ph , c m dân c . Công tác

hoà gi i c s ch y u là “
ng d n, thuy t ph c, dàn x p, giúp ” ch
không ph i b ng phán xét, b ng quy t nh, b ng quy n l c c a các c quan
nhà
c, không do c quan nhà n c th c hi n. B n ch t c a công tác hoà
gi i là m t hình th c t qu n c a nhân dân.
i u 7 Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c s quy nh: T
hoà gi i c s là t ch c t qu n c a nhân dân
c thành l p thôn, xóm,
b n p, t dân ph và các c m dân c khác
th c hi n ho c t ch c th c
hi n vi c hoà gi i nh ng vi c vi ph m pháp lu t và tranh ch p nh trong nhân
dân theo quy nh c a pháp lu t.
T hoà gi i có t tr ng và các t viên do U ban M t tr n T qu c xã,
ph ng, th tr n ph i h p v i các t ch c thành viên c a M t tr n l a ch n,
gi i thi u nhân dân b u và do U ban nhân dân cùng c p công nh n. M i T
hoà gi i có t ba t viên tr lên. C n c
c m, tình hình c th c a c m dân
và k t qu cu c h p thôn, xóm, b n, p, t dân ph , k t qu cu c h p ch h

6

cứu


ho c k t qu phi u l y ý ki n ch h , Ch t ch U ban nhân dân xã, ph ng, th
tr n quy t nh s l ng T hoà gi i
a ph ng. Thành viên c a T hoà gi i
là ng i có ph m ch t o c t t, có uy tín trong nhân dân, có kh n ng
thuy t ph c, có tinh th n t nguy n và do chính nhân dân b u lên.

Nh v y, T hoà gi i là m t t ch c qu n chúng c a nhân dân, do dân b u
ra và
c thành l p c s thôn, xóm, b n, p, t dân ph ho c c m dân
...V b n ch t T hoà gi i là t ch c qu n chúng, không ph i là t ch c
chính quy n,
c thành l p
hoà gi i t i ch , th ng xuyên, k p th i các vi
ph m pháp lu t và tranh ch p nh trong nhân dân, góp ph n tuyên truy n, ph
bi n giáo d c pháp lu t cho nhân dân c s , nh m ch
ng ng n ng a vi
ph m pháp lu t, h n ch các v vi c ph i
1.3.4 Vai trò c a hòa gi i

a ra Toà án gi i quy t.

c s

Công tác hoà gi i có vai trò r t quan tr ng trong vi c xây d ng tình làng,
ngh a xóm m m, ùm b c, giúp
nhau, xây d ng xã h i bình yên, giàu
m nh, t ng c ng tình oàn k t trong nhân dân và phát huy kh i i oàn k t
toàn dân:

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
- Công tác hoà gi i tr c ti p gi i quy t nh ng vi c vi ph m pháp lu t và tranh
ch p nh trong nhân dân; gi gìn tr t t , an toàn xã h i, phòng ng a vi ph m
pháp lu t và t i ph m c s . Thông qua vi c phát hi n và gi i quy t t n g c
nh ng mâu thu n, tranh ch p góp ph n n nh tr t t xã h i
a bàn dân c ,
t o u ki n thu n l i cho các c p chính quy n t ng c ng công tác qu n lý xã

h i c s ;
- Công tác hoà gi i có hi u qu s góp ph n h n ch
n th , khi u ki n trong
nhân dân, gi m b t tình tr ng g i n ki n cáo lên Toà án, c quan hành chính
c p trên, giúp cho các c quan nhà n c gi m b t vi c gi i quy t n th khi u
ki n không c n thi t, ti t ki m th i gian và ti n b c c a c quan nhà n c và
công dân;
- Công tác hoà gi i góp ph n ph bi n, giáo d c pháp lu t trong nhân dân, hình
thành trong m i cá nhân ý th c ch p hành pháp lu t, k c ng c a
ng và
Nhà n c, t ng b c xây d ng ý th c “s ng và làm vi c theo Hi n pháp và
pháp lu t” trong nhân dân.

7


1.4 Qu n lý nhà n

c v công tác hòa gi i

1.4.1 Qu n lý nhà n
Hoà gi i

c v công tác hòa gi i

c s là m t ho t

c s

ng mang tính xã h i t nguy n, t qu n ã

tr thành o lý truy n th ng t t p c a dân t c ta. Hoà gi i c s không ch
n thu n góp ph n h n ch các tranh ch p dân s và phòng ng a t i ph m,
v n ng nhân dân s ng và làm vi c theo pháp lu t, c ng c tình làng, ngh a
xóm, t ng c ng tình oàn k t trong c ng ng dân c mà còn góp ph n quan
tr ng trong vi c gi v ng an ninh chính tr , tr t t an toàn xã h i, thúc y phát
tri n kinh t -xã h i. Duy trì, phát tri n, không ng ng nâng cao ch t l ng, hi u
qu công tác hoà gi i c s c ng chính là góp ph n nâng cao hi u l c, hi u
qu ho t ng qu n lý nhà n c, qu n lý xã h i c a Nhà n c, c bi t là Nhà
c ta, Nhà n c c a nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Vì v y,
phát
huy t t nh t hi u qu
i v i i s ng xã h i, hoà gi i c s c n ph i
cs
quan tâm ch o, h ng d n, t o u ki n t phía Nhà n c.

Trung

Qu n lý Nhà n c v công tác hoà gi i c s
c hi u là ho t ng c a
các c quan Nhà n c có th m quy n nh m t o ra các u ki n công nh n,
tâm
Học
liệun ĐH
tậpgivà
xác l p,
duy trì,
nh Cần
và phátThơ
tri n t@chTài

c vàliệu
ho t học
ng hoà
i nghiên
c s ,
b o m cho ho t ng hoà gi i c s
t hi u qu , v a tuân theo các quy
nh pháp lu t v a gi gìn và không ng ng vun p cho ngh a tình, o lý gi a
con ng i v i nhau trong i s ng c ng ng, xã h i theo truy n th ng “t i
l a t t èn có nhau” c a c ng ng các dân t c Vi t Nam.
Cu c s ng t ra nhi u v n
bu c chúng ta ph i b o t n, phát huy nh ng
giá tr truy n th ng, n p s ng v n minh trong sinh ho t c ng ng
c cha
ông ch t l c qua bao nhiêu th h . Hòa gi i “m t
u nh n, chín
u lành”,
“chín b làm m i”, “có lý, có tình” là m t truy n th ng quý báu c a dân t c
Vi t Nam. Ý th c rõ i u này,
ng và Nhà n c ta luôn quan tâm n công
tác hoà gi i, ã có nh ng bi n pháp phù h p nh m duy trì, c ng c và phát
tri n công tác hoà gi i, t o c s pháp lý cho công tác này không ng ng phát
tri n và phát huy tác ng tích c c i v i i s ng.
1.4.2 N i dung qu n lý nhà n
Theo quy
s ;

u 5,

nh t i

u 6 Ngh

c v hòa gi i

c s

u 6 Pháp l nh v t ch c và ho t

ng hoà gi i

c

nh s 160/1999/N -CP ban hành ngày 18/10/1999

8

cứu


c a Chính ph quy nh chi ti t m t s
u c a Pháp l nh v t ch c và ho t
ng hoà gi i c s thì n i dung qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i bao
g m:
- Ban hành v n b n pháp lu t v t ch c và ho t
-H

ng d n v t ch c và ho t

ng hoà gi i;

ng hoà gi i;

- T ch c b i d ng
ng l i, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà n
nâng cao nghi p v hoà gi i cho ng i làm công tác hoà gi i;

c,

- S k t, t ng k t công tác hoà gi i.
Các c quan qu n lý Nhà n c v công tác hoà gi i c s bao g m:
Chính ph th ng nh t qu n lý Nhà n c v công tác hoà gi i trong ph m vi c
c; B T pháp ch u trách nhi m tr c Chính ph th c hi n qu n lý nhà
c v công tác hoà gi i c s và ch
o, h ng d n U ban nhân dân các
c p th c hi n qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i
a ph ng. C th nh
sau:

Trung tâm
liệu
ĐHnhi
Cần
a. B THọc
pháp
có trách
m Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
- D th o v n b n quy ph m pháp lu t v t ch c và ho t
Chính ph ban hành ho c ban hành theo th m quy n;
-H

ng d n v t ch c và ho t

ng hoà gi i trình

ng hoà gi i trong ph m vi c n

c;

- T ch c b i d ng và h ng d n các S T pháp t ch c b i d ng v
ng l i, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà n c, nâng cao nghi p v
hoà gi i cho ng i làm công tác hoà gi i;
- S k t, t ng k t công tác hoà gi i c a T hoà gi i trong ph m vi c n

c.

b. U ban nhân dân các c p th c hi n qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i
a ph ng theo s ch
o và h ng d n c a B T pháp
C n c tình hình c th và kh n ng ngân sách c a a ph ng, U ban
nhân dân các c p t o
u ki n, h tr v kinh phí cho vi c ki n toàn t ch c,
b i d ng nghi p v , s k t, t ng k t, thi ua, khen th ng nh m nâng cao
hi u qu ho t ng hoà gi i
a ph ng.

9


c. Trách nhi m c a c quan t pháp

a ph

ng v công tác hoà gi i

c s

S T pháp, Phòng T pháp, Ban T pháp là c quan chuyên môn giúp U
ban nhân dân cùng c p th c hi n qu n lý nhà n c v công tác hoà gi i
a
ph

ng.

S T pháp có trách nhi m:
- D th o v n b n quy ph m pháp lu t v công tác hoà gi i trình U ban nhân
dân c p t nh ban hành. H ng d n vi c th c hi n quy nh c a c p trên v t
ch c và ho t ng hoà gi i trong ph m vi a ph ng;
- T ch c b i d ng và h ng d n Phòng T pháp t ch c b i d ng v
ng
l i, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà n c, nâng cao nghi p v hoà gi i
cho ng

i làm công tác hoà gi i;

- S k t, t ng k t và báo cáo U ban nhân dân c p t nh và B T pháp v công
tác hoà gi i
a ph ng; t ch c thi ua, khen th ng công tác hoà gi i
a
ph ng.
PhòngHọc

T pháp
có trách
m: Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Trung tâm
liệu
ĐH nhi
Cần
- Theo s ch
o c a c quan t pháp c p trên và c a U ban nhân dân c p
huy n, h ng d n các Ban T pháp tri n khai th c hi n các quy nh v công
tác hoà gi i
a ph ng;
xu t v i U ban nhân dân c p huy n bi n pháp
ki n toàn t ch c và nâng cao hi u qu ho t ng hoà gi i
a ph ng.
- T ch c b i d ng ki n th c pháp lu t, nghi p v hoà gi i cho i ng hoà
gi i viên
a ph ng theo h ng d n c a c quan pháp c p trên.
Vi c b i d ng nghi p v c n c n c vào trình
c th c a i ng hoà
gi i viên
a ph ng và yêu c u gi i quy t các v vi c hoà gi i th ng x y ra
a ph ng. Tránh vi c b i d ng chung chung ho c n thu n ch th c hi n
b i

ng theo ch

o c a c p trên.

- S k t, t ng k t công tác hoà gi i c a T hoà gi i

a ph ng và báo cáo
công tác hoà gi i v i U ban nhân dân c p huy n và c quan t pháp c p trên;
t ch c thi ua, khen th ng công tác hoà gi i c a T hoà gi i
a ph ng.
Ban T pháp có trách nhi m:

10


Ban T pháp là c quan chuyên môn c a U ban nhân dân xã, ph ng, th
tr n
c thành l p
giúp U ban nhân dân th c hi n các công tác t pháp
s và công tác hoà gi i
a ph ng có trách nhi m c th n sau:
- Ki n toàn t ch c, c ng c
+ Rà soát, n m ch
hi n có
a ph
ng hoà gi i c
nh công nh n (n

i ng nh ng ng

i làm công tác hoà gi i:

c s l ng T hoà gi i và s l ng, ch t l ng hoà gi i viên
ng
c thành l p tr c ngày Pháp l nh v t ch c và ho t
s có hi u l c

trình U ban nhân dân cùng c p ra quy t
u n i dung này ch a
c th c hi n);

+
i chi u v i yêu c u nhi m v c th c a
t c thành l p T hoà gi i m i;

a ph

ng

th c hi n các th

+ Ph i h p ch t ch v i M t tr n T qu c xã (ph ng, th tr n) h ng d n vi c
th c hi n các th t c, trình t thành l p T hoà gi i, b u, mi n nhi m T
tr ng, t viên T hoà gi i theo úng quy nh c a pháp lu t và h ng d n c a
quan t pháp c p trên (tr c ti p là phòng T pháp);
+ Tham m u cho U ban nhân dân c p xã ra quy t

nh công nh n T hoà gi i,

Trung tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
t viên, t tr ng T hoà gi i trên c s k t qu b u c a nhân dân;
+ Theo dõi ho t

ng hoà gi i, n m ch c nh ng khó kh n, v

ng m c trong t

ch c, ho t ng c a các T hoà gi i và hoà gi i viên;
xu t các bi n pháp
gi i quy t v i U ban nhân dân xã ho c các c quan, ngành liên quan.
- Th c hi n vi c b i d ng nghi p v hoà gi i, cung c p tài li u nghi p v cho
t hoà gi i
a ph ng theo s h ng d n c a c quan t pháp c p trên:
+ Th ng xuyên theo dõi, n m b t trình
hoà gi i c s ;

, n ng l c c a

i ng t viên T

+ Xây d ng trình U ban nhân dân xã, ph

ng, th tr n phê duy t các ch

ng

trình, k ho ch b i d ng ki n th c pháp lu t và nghi p v hoà gi i cho t viên
T hoà gi i (Ch ng trình, k ho ch ph i phù h p v i trình
c a các t viên
T hoà gi i, phù h p v i yêu c u gi i quy t các v vi c hoà gi i th ng g p
a ph ng);

11


+ Sau khi các ch ng trình, k ho ch b i d ng ki n th c pháp lu t và nghi p

v hoà gi i
c phê duy t, Ban T pháp cùng v i s ch
o c a c quan t
pháp c p trên, ph i h p v i các lu t gia, chuyên gia có kinh nghi m t ch c
th c hi n các ch

ng trình, k ho ch ó;

+ S u t m, t ng h p tài li u nghi p v c n thi t v công tác hoà gi i cung c p
cho các t hoà gi i, n u có u ki n c p n t n t viên T hoà gi i.
- S k t, t ng k t công tác hoà gi i c a T hoà gi i
a ph ng và báo cáo
công tác hoà gi i v i U ban nhân dân xã, ph ng, th tr n và c quan t pháp
c p trên:
+ Theo dõi, t ng h p, th ng kê n m ch c s li u v các lo i v vi c ti p nh n,
các v vi c ã hoà gi i thành, ang hoà gi i, hoà gi i không thành, s v vi c
chuy n lên c quan có th m quy n khác gi i quy t,
t ó ánh giá nh ng
m t m nh, m t y u, t n t i, khó kh n, nguyên nhân, hi u qu c a công tác này
và rút ra kinh nghi m hay, n hình t t;
+ T ch c s k t, t ng k t công tác hoà gi i c a T hoà gi i

a ph

ng;

Trung tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
+ Báo cáo công tác hoà gi i v i U ban nhân dân xã (ph ng, th tr n) và c
quan t pháp c p trên.

- T ch c thi ua, khen th

ng công tác hoà gi i

a ph

ng

+ Trên c s m c tiêu, ph ng h ng ho t ng hoà gi i
ng phong trào thi ua trong ho t ng hoà gi i;

a ph

ng, phát

+ S k t, t ng k t các phong trào thi ua;
+ Th c hi n khen th ng ho c
xu t c p trên khen th
nhân i n hình trong công tác hoà gi i.
1.4.3 Vai trò c a M t tr n t qu c trong hòa gi i

ng nh ng t p th , cá

c s

M t tr n T qu c Vi t Nam là t ch c liên minh chính tr , liên hi p t
nguy n c a t ch c chính tr , các t ch c chính tr - xã h i, t ch c xã h i và
các cá nhân tiêu bi u trong các giai c p, các t ng l p xã h i, các dân t c, các
tôn giáo và ng i Vi t Nam nh c
n c ngoài.

ng th i, M t tr n T
qu c Vi t Nam là b ph n c a h th ng chính tr n c C ng hoà xã h i ch

12


ngh a Vi t Nam do
ng C ng s n Vi t Nam lãnh o là c s chính tr c a
chính quy n nhân dân, n i th hi n ý chí, nguy n v ng, t p h p kh i i oàn
k t toàn dân, phát huy quy n làm ch c a nhân dân, n i hi p th ng, ph i h p
và th ng nh t hành ng c a các thành viên, góp ph n gi v ng c l p dân
t c, ch quy n qu c gia, toàn v n lãnh th , th c hi n th ng l i s nghi p công
nghi p hoá, hi n i hoá t n c vì m c tiêu dân giàu, n c m nh, xã h i
công b ng, v n minh ( i u 1 Lu t M t tr n T qu c Vi t Nam).
M t tr n T qu c Vi t Nam là t ch c có m ng l i r ng kh p, ho t ng
theo nguyên t c t nguy n, hi p th ng dân ch , ph i h p và th ng nh t hành
ng, quy t , t p h p ông o qu n chúng nhân dân tham gia xây d ng kh i
i oàn k t toàn dân, ng c ng s nh t trí v chính tr và tinh th n trong
nhân dân; tuyên truy n, ng viên nhân dân phát huy quy n làm ch , th c hi n
ng l i, ch tr ng, chính sách c a ng, nghiêm ch nh thi hành Hi n pháp
và pháp lu t…Vi c xây d ng kh i i oàn k t toàn dân, tuyên truy n, ph
bi n cho nhân dân t giác ch p hành
ng l i, ch tr ng c a ng, pháp lu t
c a Nhà n c c ng là m t trong nh ng m c tiêu t ra i v i công tác hoà
gi i c s . T i
u 7 Lu t M t tr n T qu c Vi t Nam ã quy nh m t
trong nh
ng nhi
v c Cần
a M t Thơ

tr n T @
qu Tài
c cácliệu
c p trong
n, v n
Trung tâm
Học
liệum ĐH
học tuyên
tập truy
và nghiên
cứu
ng nhân dân th c hi n quy n làm ch , thi hành chính sách, pháp lu t, ó là:
“Tham gia ho t ng hoà gi i c s theo quy nh c a pháp lu t v hoà
gi i”. Bên c nh ó, v i tính ch t là t ch c g n g i, có t m nh h ng sâu r ng
và chi ph i n nhi u m t c a i s ng c ng ng dân c , quy t m t l c
ng ông o các thành ph n xã h i tham gia, M t tr n T qu c có l i th r t
l n khi tham gia công tác hoà gi i c s .
Xu t phát t v trí, vai trò quan tr ng c a M t tr n T qu c Vi t Nam, các
t ch c thành viên c a M t tr n... i v i công tác hoà gi i c s ,
u5
Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c s ã quy nh: “U ban M t
tr n T qu c Vi t Nam, các t ch c thành viên c a M t tr n có trách nhi m
ph i h p ch t ch v i các c quan nhà n c h u quan, ng viên nhân dân
trong vi c xây d ng, c ng c T hoà gi i và các t ch c hoà gi i khác c a
nhân dân trong c ng ng dân c ; giúp , t o
u ki n cho ho t ng hoà
gi i

c s ; tham gia hoà gi i theo quy

nh c a pháp lu t.”

Trong vi c hoà gi i tranh ch p t ai, M t tr n T qu c Vi t Nam c ng có
vai trò r t quan tr ng.
u 135 Lu t t ai n m 2003 quy nh: “U ban nhân
13


dân xã, ph ng, th tr n có trách nhi m ph i h p v i M t tr n T qu c Vi t
Nam và các t ch c thành viên c a M t tr n, các t ch c xã h i khác
hoà
gi i tranh ch p t ai”.
Nh v y, vai trò c a U ban M t tr n T qu c tr c h t th hi n trong vi c
ph i h p v i các c quan nhà n c h u quan xây d ng, c ng c T hoà gi i và
các t ch c hoà gi i khác c a nhân dân t i a bàn. Ngh nh s 50/2001/N CP ban hành ngày16/08/2001 c a Chính ph quy nh chi ti t thi hành m t s
i u c a Lu t M t tr n T qu c Vi t Nam t i kho n 3
u 6 ã quy nh: “U
ban nhân dân c p xã ph i h p v i U ban M t tr n T qu c Vi t Nam cùng
c p ch
o, h ng d n ho t ng c a các t ch c t qu n
c thành l p theo
quy nh c a pháp lu t trong c ng ng dân c trên a bàn”. C th hoá v n
này, vai trò c a U ban M t tr n T qu c tr c h t th hi n qua vi c t
ch c, xây d ng các T hoà gi i, l a ch n, gi i thi u nh ng ng i tiêu bi u,
tiêu chu n làm t viên T hoà gi i
nhân dân b u. Theo quy nh t i
u7
c a Pháp l nh v t ch c và ho t ng hoà gi i c s và i u 8 Ngh nh s
160/1999/N -CP ngày 18/10/1999 c a Chính ph quy nh chi ti t m t s

u
c a Pháp l nh hoà gi i: U ban M t tr n T qu c xã, ph ng, th tr n ph i h p
v i cácHọc
t ch liệu
c thành
viên
c aM
t tr n@
l aTài
ch n,
gi i học
thi u tập
nhân
b u
Trung tâm
ĐH
Cần
Thơ
liệu
vàdân
nghiên
cứu
t viên T hoà gi i. ây là m t th t c không th thi u
m b o tính khách
quan, chính xác và úng n trong quy t nh l a ch n thành viên c a T hoà
gi i. Vi c l a ch n, gi i thi u ng i c a U ban M t tr n T qu c Vi t Nam
ph i
c ti n hành trên c s s ánh giá, nh n xét v n ng l c, ph m ch t,
thái , tinh th n tham gia… trên th c t c a cá nhân i v i t p th , c th là
vi c tham gia các ho t ng, phong trào và hi u qu công vi c mà cá nhân m

nh n t i a ph ng; uy tín c a cá nhân
c l a ch n; m b o s th ng nh t
ý ki n v i các t ch c thành viên… Sau khi ã có k t qu l a ch n, U ban
M t tr n T qu c Vi t Nam ti n hành gi i thi u, công b danh sách các cá
nhân tiêu bi u ã
c ch n l a
nhân dân b u. Vi c l a ch n, gi i thi u
ng i c a U ban M t tr n T qu c có tác d ng quan tr ng n vi c t ch c và
thành l p T hoà gi i, t viên T hoà gi i t o ti n
T hoà gi i, t viên T
hoà gi i ho t ng có ch t l ng và hi u qu . V i quy nh này ã ánh giá
cao vai trò là ch t xúc tác c a M t tr n T qu c Vi t Nam v i cách nhìn nh n
công tâm và khách quan
giúp nhân dân l a ch n, bình b u vào T hoà gi i
các hoà gi i viên m
ng
c công vi c, m b o s thành công cho công
tác này.

14


M t tr n T qu c Vi t Nam và các t ch c thành viên còn giúp , t o u
ki n v nhân l c (con ng i), v tinh th n ( ng viên, khuy n khích, thuy t
ph c) i v i công tác hoà gi i c s , ng th i tham gia hoà gi i tr c ti p
các v vi c, các tranh ch p, xích mích trong nhân dân. Thông qua m ng l i
c a mình, M t tr n T qu c ã cung c p và b sung cho các T hoà gi i l c
ng hoà gi i viên ông o. Thành viên tham gia M t tr n T qu c tr c h t
là nh ng ng i có tâm huy t, có n ng l c và uy tín i v i nhân dân. B i v y,
khi tham gia ho t ng hoà gi i h s phát huy h t kh n ng c ng nh uy tín

c a mình v n d ng trong các tình hu ng hoà gi i, mang l i hi u qu hoà gi i
thành cao. M t khác, là t ch c c a qu n chúng nhân dân, nh h ng c a M t
tr n T qu c là r t tích c c t i b máy chính quy n các c p, nh t là c p c
s . Qua nh ng tác ng tích c c c a M t tr n T qu c s h ng chính quy n
s dành nhi u s quan tâm c ng nh
u t cho công tác hoà gi i, t o
u
ki n thu n l i cho công tác này. Th c t ã cho th y nh ng a ph ng, c s
thu hút
c s quan tâm c a chính quy n s t i i v i công tác hoà gi i, thì
i ó ho t ng hoà gi i th c s phát huy hi u qu thi t th c, là c u n i c a
tình làng, ngh a xóm, là s i dây g n k t con ng i, mang l i s hoà hi u, hoà
thu n trong nhân dân.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Bên c nh ó, M t tr n T qu c Vi t Nam còn ph i h p v i các c quan
h u quan tham gia h ng d n ho t ng hoà gi i v nghi p v , v c c u t
ch c… và ph i h p ti n hành s k t, t ng k t công tác hoà gi i c s .

15


CH
CÁC QUY

NG 2

NH C A PHÁP LU T HI N HÀNH V HÒA GI I
S

C

2.1 Ph m vi hoà gi i
Khi ti n hành hoà gi i, vi c xác nh ph m vi hoà gi i có ý ngh a r t quan tr ng
i v i t viên T hoà gi i. Vì khi xác nh úng ph m vi hoà gi i s giúp các
t viên T hoà gi i áp d ng úng pháp lu t trong quá trình hoà gi i và m t khi
xác nh không úng và th c hi n hoà gi i nh ng v vi c không thu c ph m vi
hoà gi i là vi ph m pháp lu t. Ph m vi hoà gi i là gi i h n nh ng lo i v vi c
mà T hoà gi i có quy n và ngh a v ph i hoà gi i.
2.1.1 Nh ng v vi c

c hoà gi i

Theo quy nh t i kho n 1
u 4 Ngh nh s 160/1999/N -CP thì hoà
gi i
c ti n hành i v i vi c vi ph m pháp lu t và tranh ch p nh trong
c ng ng dân c , g m:
+ MâuHọc
thu n,liệu
xíchĐH
míchCần
gi a các
thành
ình tập
do khác
v
Trung tâm
Thơ
@viên

Tàitrong
liệugiahọc
vànhau
nghiên
cứu
quan ni m s ng, l i s ng, tính tình không h p ho c mâu thu n, xích mích gi a
các cá nhân trong quan h xóm gi ng nh s d ng l i i qua nhà, s d ng n,
c sinh ho t, công trình ph , gi gi c sinh ho t, gây m t v sinh chung....
+ Tranh ch p v quy n, l i ích phát sinh t quan h dân s nh tranh ch p
phát sinh t các quan h v tài s n, quan h h p ng dân s , ngh a v dân s ,
th a k quy n s d ng t.
T hoà gi i ch hoà gi i các tranh ch p v quy n, l i ích phát sinh t quan
h dân s là tranh ch p nh . C n c
coi tranh ch p này là tranh ch p nh
không nh t thi t d a vào giá tr tranh ch p. Có nh ng tr ng h p tuy giá tr
tranh ch p t ng i l n, nh ng v n có th hoà gi i
c vì tình ti t s vi c
n gi n, rõ ràng, không òi h i ng i gi i quy t tranh ch p ph i có ki n th c
chuyên môn và trình
pháp lý cao; m c
mâu thu n không quá gay g t, có
th thuy t ph c
c các bên tranh ch p tho thu n mà không trái v i các
nguyên t c do pháp lu t quy nh.

16


+ Tranh ch p v quy n, l i ích phát sinh t quan h hôn nhân gia ình nh :
th c hi n quy n và ngh a v v ch ng; quy n và ngh a v c a cha m và con;

nh n nuôi con nuôi; ly hôn; yêu c u c p d ng.
Khi hoà gi i nh ng v vi c này, t viên T hoà gi i không
c xem xét
gi i quy t nh ng v vi c mà pháp lu t quy nh thu c th m quy n c a c quan
nhà n c nh : ch m d t nuôi con nuôi; truy nh n cha, m cho con ngoài giá
thú; phân x vi c ly hôn (cho ly hôn); ép bu c th c hi n các vi c mà Lu t hôn
nhân và gia ình c m.
+ Tranh ch p phát sinh t vi ph m pháp lu t mà theo quy nh nh ng vi ph m
ó ch a n m c b x lý b ng bi n pháp hành chính nh tr m c p v t, ánh
ch i nhau gây m t tr t t công c ng, ánh nhau gây th
c gây th ng tích nh .

Trung

ng tích nh , va qu t xe

Nh v y, vi c hoà gi i
c ti n hành i v i các tranh ch p phát sinh t
nh ng vi ph m pháp lu t mà theo quy nh c a pháp lu t, nh ng vi ph m ó
ch a n m c x lý b ng bi n pháp hành chính ho c bi n pháp hình s . ó là
nh ng vi ph m pháp lu t nh , ngh a là vi ph m pháp lu t thu c lo i này có th
tâm
ĐH tCần
liệuhi học
có cácHọc
y u t liệu
c u thành
i songThơ
ch a t@
i mTài

c nguy
m chotập
xã hvà
i, hnghiên
u qu
c a hành vi gây ra là ch a áng k , ví d : hành vi n tr m con gà, bu ng
chu i… hay hành vi ánh nhau gây th ng tích nh
2.1.2 Nh ng v vi c không

c hoà gi i

Theo quy nh t i kho n 2
u 4 c a Ngh nh 160/1999/N -CP thì T
hoà gi i không
c ti n hành hoà gi i các v vi c sau:
Th nh t, các t i ph m hình s
T i ph m là hành vi nguy hi m cho xã h i

c quy nh trong B lu t hình s ,

do ng i có n ng l c trách nhi m hình s th c hi n m t cách c ý ho c vô ý,
xâm ph m c l p, ch quy n, th ng nh t, toàn v n lãnh th t qu c, xâm
ph m ch
chính tr , ch
kinh t , n n v n hoá, qu c phòng, an ninh, tr t
t , an toàn xã h i, quy n và l i ích h p pháp c a t ch c, xâm ph m tính m ng,
s c kho , danh d , nhân ph m, t do, tài s n, các quy n, l i ích h p pháp khác
c a công dân, xâm ph m nh ng l nh v c khác c a tr t t pháp lu t xã h i ch
ngh a Vi t Nam

17

cứu


Các t i ph m hình s c th
c quy nh t i ph n các t i ph m (t Ch
XI n Ch ng XXIV) c a B lu t hình s n m 1999.
Riêng

i v i các hành vi vi ph m pháp lu t hình s mà ng

ng

i b h i không

yêu c u kh i t ho c rút yêu c u kh i t v án hình s theo quy nh c a B
lu t t t ng hình s , Vi n ki m sát ho c Toà án không ti p t c ti n hành vi c t
t ng và không b c quan nhà n c có th m quy n x lý vi ph m hành chính
theo quy nh c a pháp lu t i v i các hành vi c ý nh : c ý gây th ng tích
ho c gây t n h i cho s c kho c a ng i khác thì có th hoà gi i.
Th hai, hành vi vi ph m pháp lu t b x lý vi ph m hành chính g m:
- Hành vi c ý ho c vô ý vi ph m các quy t c qu n lý nhà n
m c truy c u trách nhi m hình s và theo quy
vi ph m hành chính;

Trung

c mà ch a

n

nh c a pháp lu t ph i b x lý

- Hành vi vi ph m pháp lu t v an ninh, tr t t , an toàn xã h i nh ng ch a n
m c truy c u trách nhi m hình s và theo quy nh c a pháp lu t ph i b áp
d ng các bi n pháp x lý vi ph m hành chính nh : giáo d c t i xã, ph ng, th
tr n; Học
a vàoliệu
tr ngĐH
giáoCần
d ng;Thơ
a vào
s giáo
c; atập
vào và
c snghiên
ch a
tâm
@ cTài
liệud học
b nh; qu n ch hành chính.
Th ba, Các vi ph m pháp lu t và tranh ch p mà theo quy nh c a pháp lu t
không
c hoà gi i quy nh t i
m c kho n 2
u 3 c a Pháp l nh v t
ch c và ho t ng hoà gi i c s bao g m:
- K t hôn trái pháp lu t: k t hôn trái pháp lu t là nh ng tr ng h p nh : t o
hôn (nam d i 20 tu i, n d i 18 tu i); vi c k t hôn b ép bu c, c ng ép, vi

ph m nguyên t c t nguy n; vi c k t hôn thu c m t trong nh ng tr ng h p
Lu t hôn nhân và gia ình n m 2000 quy nh c m k t hôn nh : ang có v
ho c có ch ng; ng i m t n ng l c hành vi dân s ; gi a nh ng ng i cùng
dòng máu v tr c h ; gi a nh ng ng i có h trong ph m vi ba i; gi a cha
m nuôi v i con nuôi...
- Gây thi t h i
trong công tác qu
h ng, lãng phí
ng tr lên thì x

n tài s n c a Nhà n c: ng i nào có nhi m v tr c ti p
n lý tài s n nhà n c, vì thi u trách nhi m mà
m t mát,
gây thi t h i cho tài s n c a Nhà n c có giá tr t 50 tri u
lý b ng bi n pháp hình s , không ti n hành hoà gi i.

18

cứu


- Tranh ch p phát sinh t giao d ch trái pháp lu t là giao d ch vi ph m m t
trong nh ng u ki n sau:
+ Ng

i tham gia giao d ch không có n ng l c hành vi dân s

th c hi n

giao d ch ó. N ng l c hành vi dân s (là kh n ng c a cá nhân b ng hành vi

c a mình
xác l p, th c hi n các quy n và ngh a v dân s ). Theo pháp lu t
dân s , ng i ch a 6 tu i thì không có n ng l c hành vi dân s , ng i thành
niên ( 18 tu i tr lên) nh ng m t n ng l c hành vi dân s nh ng i m c
b nh tâm th n ho c m c các b nh khác mà không th nh n th c, làm ch
c
hành vi c a mình;
+ M c ích và n i dung c a giao d ch trái pháp lu t, trái
+ Ng
ép;

c xã h i;

i tham gia giao d ch không hoàn toàn t nguy n, b l a d i ho c c

+ Hình th c giao d ch không phù h p v i quy

Trung

o

ng

nh c a pháp lu t .

Do ó, các tranh ch p phát sinh t giao d ch dân s trái pháp lu t là nh ng
giao d ch mà m c ích và n i dung là trái pháp lu t, trái o c xã h i nh
tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
giao d ch mua bán thu c phi n, ma tuý, m i dâm…; hình th c giao d ch dân s

không phù h p pháp lu t nh vi c chuy n nh ng quy n s d ng t ch th c
hi n b ng l i nói, b ng mi ng, trong khi pháp lu t quy
b n.
- Tranh ch p v lao

nh ph i làm b ng v n

ng

ó là nh ng tranh ch p v quy n và l i ích liên quan n vi c làm, ti n
ng, thu nh p và các i u ki n lao ng khác, v th c hi n h p ng lao
ng, tho
c lao ng t p th và trong quá trình h c ngh . Tranh ch p lao
ng bao g m tranh ch p lao ng cá nhân gi a ng i lao ng v i ng i s
d ng lao
ng.

ng và tranh ch p t p th gi a ng

i lao

ng v i ng

i s d ng lao

Các c quan, t ch c có th m quy n gi i quy t tranh ch p lao ng cá nhân
g m: H i ng hoà gi i lao ng c s ho c hoà gi i viên lao ng c a c quan
lao ng c p huy n và Toà án nhân dân. C quan t ch c có th m quy n gi i
quy t tranh ch p lao ng t p th g m H i ng hoà gi i lao ng c s , hoà
gi i viên lao ng c a c quan lao ng c p t nh và Toà án nhân dân.

19

cứu