LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại NGHIÊN cứu QUY ĐỊNH của PHÁP LUẬT về CHỐNG đầu cơ TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT


LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
NIÊN KHÓA: 2008 - 2012

Đề Tài

NGHIÊN CỨU QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
VỀ CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN

Giáo viên hƣớng dẫn:
T.s Lê Thị Nguyệt Châu
Bộ môn: Kinh doanh-Thƣơng mại
Khoa Luật- ĐHCT

Cần Thơ, 4/2012

Sinh viên thực hiện:
Lê Thị Yến Nhi
MSSV: 5086060
Lớp: Thƣơng Mại 1- K34


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 2

SVTH: Lê Thị Yến Nhi

Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 3

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

LỜI CẢM ƠN


Luận văn tốt nghiệp là bước cuối cùng đánh dấu sự trưởng thành của một sinh
viên ở giảng đường Đại học. Để trở thành một cử nhân hay một kỹ sư đóng góp
những gì mình đã học được cho sự phát triển đất nước. Trong quá trình thực hiện
luận văn tốt nghiệp, người viết đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, hỗ trợ và động
viên từ gia đình, từ quý thầy cô cùng các bạn. Nhờ đó mà người viết đã hoàn thành
được luận văn như mong muốn, nay xin cho phép người viết được gửi lời cám ơn
sâu sắc và chân thành đến:
Cô Lê Thị Nguyệt Châu, người đã trực tiếp hướng dẫn tận tình cho người viết
và đã hết lòng giúp đỡ, động viên để người viết có thể hoàn thành tốt luận văn cử
nhân của mình;
Quý thầy cô trong khoa Luật – Trường Đại học Cần Thơ, những người đã tận
tình truyền đạt cho người viết trên con đường góp nhặt những kiến thức quý báu tại
giảng đường Đại học cho đến ngày hôm nay. Đồng gửi lời cảm ơn đến các bạn,
những người đã đồng hành, giúp đỡ người viết trong quá trình học tập, nghiên cứu
tại trường cũng như trong quá trình làm luận văn. Với vốn kiến thức được tiếp thu
trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà
còn là hành trang quý báu để người viết bước vào đời một cách vững chắc và tự tin;
Đồng thời người viết cũng xin cảm ơn đến cha, mẹ và những người thân đã giúp

đỡ cho người viết rất nhiều từ khi mới bước chân đến giảng đường Đại học cho đến
ngày hôm nay.
Cuối cùng, người viết xin chân thành gửi lời chúc sức khỏe và một lần nữa gửi
lời cám ơn đến mọi người.
Trân trọng kính chào!
SVTH: Lê Thị Yến Nhi

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 4

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 9
Chƣơng 1. ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VÀ SỰ CẦN
THIẾT CỦA VIỆC CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG
KHOÁN ................................................................................................................... 12
1.1. KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT CỦA ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN .................................................................................................... 12
1.1.1. Khái niệm về đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán .............................. 12
1.1.2. Bản chất của hành vi đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán ................ 13
1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA NHỮNG HÀNH VI ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN .................................................................................................... 15
1.2.1. Sự xuất hiện của hành vi đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán là một
nhu cầu khách quan ............................................................................................... 15

1.2.2. Hành vi đầu cơ thƣờng đƣợc thực hiện bởi các đối tƣợng chuyên
nghiệp và có tiềm lực tài chính mạnh ................................................................... 16
1.2.3. Đầu cơ chứng khoán đem lại lợi nhuận lớn nhƣng cũng tiềm ẩn rủi ro
cao ............................................................................................................................ 18
1.2.4. Các loại chứng khoán mà nhà đầu cơ hƣớng đến để thực hiện đầu cơ
trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam ................................................................ 19
1.3. PHÂN LOẠI CÁC HÀNH VI ĐẦU CƠ ...................................................... 22
1.3.1. Bán giả ....................................................................................................... 22
1.3.2. Thu hút ...................................................................................................... 23
1.3.3. Hùn vốn ..................................................................................................... 23
1.4. TÁC ĐỘNG CỦA HÀNH VI ĐẦU CƠ LÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG
KHOÁN .................................................................................................................... 24
1.4.1. Tác động tiêu cực ..................................................................................... 24
1.4.2. Những tác động tích cực ......................................................................... 26
1.5. SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC CHỐNG CÁC HÀNH VI ĐẦU CƠ BỊ CẤM
TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM .......................................... 27
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 5

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

1.6. CÁC HÀNH VI ĐƢỢC XEM LÀ HÀNH VI ĐẦU CƠ BỊ PHÁP LUẬT
CẤM Ở VIỆT NAM ................................................................................................. 29
Chƣơng 2. CÁC BIỆN PHÁP CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN
HÀNH ...................................................................................................................... 33

2.1. KIỂM SOÁT ĐỐI VỚI CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ
TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN .................................................................................. 33
2.1.1. Tổ chức phát hành chứng khoán ............................................................ 34
2.1.1.1. Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng .................................... 35
2.1.1.2. Trình tự thủ tục chào bán các loại chứng khoán .................................... 36
2.1.2. Công ty chứng khoán ............................................................................... 39
2.1.2.1. Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán của công ty chứng khoán ............. 40
2.1.2.2. Nhân viên của công ty chứng khoán ....................................................... 44
2.1.3. Nhà đầu tƣ................................................................................................. 46
2.2. KIỂM SOÁT CÁC GIAO DỊCH ĐẶC BIỆT TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN .................................................................................................... 48
2.2.1. Bán khống ................................................................................................. 48
2.2.2. Giao dịch nội gián và giao dịch thao túng giá........................................ 51
2.2.2.1. Giao dịch nội gián ................................................................................... 51
2.2.2.2. Giao dịch thao túng giá........................................................................... 53
2.3. MINH BẠCH TRONG VIỆC CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN THỊ
TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN .................................................................................. 55
2.3.1. Đối tƣợng và thông tin công bố trên thị trƣờng chứng khoán ............. 56
2.3.1.1. Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức niêm yết .................... 56
2.3.1.2. Công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ ......................................... 58
2.3.1.3. Công ty đầu tư chứng khoán ................................................................... 59
2.3.1.4. Sở giao dịch chứng khoán và Trung tâm giao dịch chứng khoán .......... 59
2.3.2. Yêu cầu và phƣơng thức công bố thông tin trên thị trƣờng chứng
khoán........................................................................................................................ 60

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 6

SVTH: Lê Thị Yến Nhi

Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

2.3.2.1. Yêu cầu của việc công bố thông tin trên thị trường chứng khoán .......... 60
2.3.2.2. Phương thức thực hiện việc công bố thông tin ....................................... 60
2.4. HỆ THỐNG CHẾ TÀI CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH ĐỐI VỚI CÁC
HÀNH VI ĐẦU CƠ BỊ CẤM TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN ............. 61
2.4.1. Chế tài dân sự ........................................................................................... 62
2.4.2. Chế tài hành chính ................................................................................... 62
2.4.2.1. Đối với các hành vi gian lận trong giao dịch chứng khoán ................... 63
2.4.2.2. Đối với vi phạm quy định về giao dịch nội bộ trong giao dịch chứng
khoán ........................................................................................................................ 63
2.4.2.3. Đối với các hành vi thao túng giá chứng khoán ..................................... 64
2.4.3. Chế tài hình sự .......................................................................................... 65
2.4.3.1. Tội công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động
chứng khoán ............................................................................................................. 65
2.4.3.2. Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán .......................... 66
2.4.3.3. Tội thao túng giá chứng khoán ............................................................... 67
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG VỀ ĐẦU CƠ VÀ CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ
TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN – MỘT SỐ ĐỀ XUẤT ĐỐI VỚI VẤN ĐỀ
CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN ........................... 69
3.1. THỰC TRẠNG VỀ ĐẦU CƠ VÀ TÌNH HÌNH CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN
THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ...................................................... 69
3.1.1.Thực trạng chung về đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam
.................................................................................................................................. 69
3.1.1.1. Thực trạng về đầu cơ dựa vào giao dịch thao túng giá và mua bán nội
bộ .............................................................................................................................. 69
3.1.1.2. Thực trạng bán khống trên thị trường chứng khoán ............................... 73
3.1.1.3. Thực trạng về công bố thông tin của doanh nghiệp trên thị trường chứng

khoán Việt Nam ........................................................................................................ 76
3.1.2. Tình hình chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán nƣớc ta ........... 79
3.2. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT VỀ CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN ................................................................................................... 85
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 7

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

3.2.1. Nhóm giải pháp xây dựng hoàn thiện pháp luật về chứng khoán và thị
trƣờng chứng khoán trong việc chống các hành vi đầu cơ ................................. 85
3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nƣớc đối với
thị trƣờng chứng khoán ......................................................................................... 87
3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ
quản lý thị trƣờng, tuyên truyền nâng cao ý thức pháp luật về chứng khoán
cho doanh nghiệp và nhà đầu tƣ chứng khoán .................................................... 88
3.2.4. Nhóm giải pháp hạn chế tình hình vi phạm về việc công bố thông tin
nhằm thu lợi bất chính thông qua giao dịch nội bộ ............................................. 89
3.2.5. Nhóm giải pháp tác động tới điều tiết quan hệ cung-cầu của thị trƣờng
chứng khoán Việt Nam........................................................................................... 90
3.2.5.1. Tăng cung chứng khoán cho thị trường cả về số lượng, chất lượng ...... 90
3.2.5.2. Kích cầu trên thị trường chứng khoán ................................................... 90
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 8

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Để thực hiện mục tiêu đến năm 2020 phấn đấu đưa Việt Nam trở thành một
nước công nghiệp phát triển đòi hỏi trong nước phải có một nguồn vốn lớn để đáp
ứng nhu cầu ngày càng cao của nền kinh tế. Vì vậy, Việt Nam cần phải có chính
sách huy động tối đa mọi nguồn lực tài chính trong và ngoài nước để chuyển các
nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế thành nguồn vốn đầu tư và thị trường chứng
khoán tất yếu sẽ ra đời vì nó giữ vai trò quan trọng đối với việc huy động vốn trung
và dài hạn cho nền kinh tế. Chính thức đi vào hoạt động từ năm 2000 cho đến nay,
mặc dù còn khá non trẻ nhưng thị trường chứng khoán nước ta đã thực hiện được
chức năng quan trọng trong việc huy động vốn cho nền kinh tế, tạo môi trường đầu
tư cho công chúng và giúp nhà nước thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô. Tất
nhiên thị trường này sẽ không thể vận hành một cách bình thường, không thể thực
hiện các chức năng quan trọng nói trên nếu không có sự can thiệp của chủ thể quản
lý Nhà nước ở một mức độ nhất định. Để điều hành thị trường vốn dĩ phức tạp này
Nhà nước cần có các biện pháp quản lý, kiểm soát một cách sâu sát và toàn diện
trên toàn bộ thị trường. Pháp luật là một trong những công cụ hữu hiệu để Nhà nước
thực hiện vai trò quản lý của mình đối với thị trường chứng khoán. Pháp luật về
chứng khoán phải được xây dựng ngày càng hoàn thiện, đồng bộ, thống nhất, không
chỉ quy định các nguyên tắc điều hành thị trường mà còn phải có khả năng dự báo,
phát hiện và xử lý các hành vi tiêu cực trên thị trường chứng khoán nhất là các hành
vi đầu cơ.

Là một thị trường sôi nổi, đa dạng và phức tạp với các loại hàng hóa đặc biệt
do nhiều đối tượng tham gia giao dịch với nhau và hầu hết đều có giá trị rất lớn thì
sẽ không tránh khỏi các hành vi tiêu cực có thể xảy ra nhằm trục lợi. Các hành vi
tiêu cực tùy vào mức độ, tính chất khác nhau mà có những tác động lớn nhỏ khác
nhau lên thị trường. Lịch sử các cuộc khủng hoảng chứng khoán trên thế giới đã cho
thấy sự sụp đổ của thị trường chứng khoán ít nhiều là do các quốc gia không có các
biện pháp ngăn chặn kịp thời hoặc có nhưng không đủ mạnh để triệt tiêu các hành
vi đầu cơ tiêu cực. Đầu cơ là một trong những hành vi có thể gây ra những biến
động lớn đến nền kinh tế thậm chí làm sụp đổ trên thị trường kinh tế nói chung và
thị trường chứng khoán nói riêng. Tuy nhiên không phải hành vi đầu cơ nào cũng là
hành vi xấu, hành vi đầu cơ luôn có mặt trên thị trường chứng khoán và thị trường
chứng khoán chấp nhận đầu cơ vì đầu cơ phần nào mang tính điều hòa thị trường
làm cho cơn sốt chứng khoán giảm xuống. Tuy nhiên, không phải bất kỳ hành vi
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 9

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

đầu cơ nào cũng được chấp nhận vì pháp luật của hầu hết các quốc gia đều nghiêm
cấm các hành vi đầu cơ trục lợi, lũng đoạn thị trường.
Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều biến động như hiện nay thì thị
trường chứng khoán của nước ta đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.
Để giữ vững sự ổn định của thị trường chứng khoán thì Nhà nước cần phải tăng
cường hơn nữa các biện pháp kiểm soát thị trường không để cho các hành vi tiêu
cực phát sinh. Nhất là đối với hành vi đầu cơ trên thị trường chứng khoán phải bị
ngăn chặn và xử lý kịp thời bởi những quy định nghiêm khắc nhất của pháp luật,

góp phần lành mạnh hóa môi trường đầu tư chứng khoán ở nước ta. Đồng thời có
thể thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường tạo điều kiện thúc đẩy thị
trường chứng khoán Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn.
Xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn, việc nghiên cứu để tìm ra những luận cứ khoa
học cũng như những giải pháp nhằm chống lại các hành vi đầu cơ tiêu cực trên thị
trường chứng khoán là hết sức cần thiết. Vì vậy, người viết đã chọn đề tài “Nghiên
cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán” để
làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hành vi đầu cơ trên thị trường chứng khoán và
tìm hiểu những quy định cụ thể của pháp luật hiện hành trong việc chống đầu cơ, từ
đó liên hệ với thực trạng hiện nay nhằm đưa ra những ý kiến đánh giá và đề xuất
góp phần nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật trong việc điều chỉnh những vấn đề
trên. Mặc khác, luận văn không chỉ phục vụ cho công tác nghiên cứu học tập mà
còn thể hiện sự quan tâm của người viết trong việc đóng góp xây dựng pháp luật
ngày càng hoàn thiện hơn xứng đáng là công cụ để Nhà nước quản lý và điều hành
xã hội tạo điều kiện cho sự pháp triển ổn định và bền vững của thị trường chứng
khoán Việt Nam trong thời buổi hội nhập kinh tế thế giới ngày nay.
3. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài luận văn nghiên cứu được giới hạn trong các phạm vi sau:
Về không gian: Thị trường chứng khoán Việt Nam
Về thời gian: Luận văn được thực hiện từ tháng 1/2012 đến cuối tháng 4/2012
Về đối tượng nghiên cứu: Do thị trường chứng khoán là một phạm trù kinh tế
rất rộng vì vậy khi nghiên cứu thị trường chứng khoán đòi hỏi phải có một lượng
kiến thức khá lớn về kinh tế học, liên quan đến phạm trù kinh tế. Nhưng với đề tài

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 10

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

“Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng
khoán” người viết giới hạn phạm vi nghiên cứu của mình trong phạm trù mang
tính pháp lý là chỉ tập trung nghiên cứu những hành vi đầu cơ bị pháp luật cấm và
quy định của pháp luật hiện hành trong việc điều chỉnh chúng, chứ không đi sâu
phân tích về những hành vi đầu cơ mang tính khoa học kinh tế.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Người viết đã sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh,
phương pháp phân tích luật viết …. để hoàn thành luận văn của mình. Thông qua
các hình thức như: thu thập thông tin, tài liệu của các văn bản quy phạm pháp luật,
các giáo trình của các trường đại học, giáo trình của các chuyên gia kinh tế và các
luật gia. Ngoài ra, người viết còn tham khảo trên Internet, các báo và tạp chí kinh tế,
tạp chí chuyên ngành tạo cơ sở cho việc nghiên cứu và hoàn thành tốt luận văn này.
5. Bố cục luận văn
Kết cấu đề tài gồm có 3 phần chính: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết
luận. Trong phần nội dung của luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Đầu cơ trên thị trường chứng khoán và sự cần thiết của việc chống
đầu cơ trên thị trường chứng khoán
Chương này người viết tập trung nghiên cứu về khái niệm, bản chất, đặc điểm
của hành vi đầu cơ trên thị trường chứng khoán và sự cần thiết phải ngăn chặn các
hành vi đầu cơ này trên thị trường chứng khoán.
Chương 2: Các biện pháp chống đầu cơ trên thị trường chứng khoán theo quy
định của pháp luật Việt Nam hiện hành
Người viết tập trung phân tích cơ sở pháp lý của pháp luật hiện hành trong
việc chống các hành vi đầu cơ trên thị trường chứng khoán
Chương 3: Thực trạng đầu cơ và chống đầu cơ trên thị trường chứng khoán –

Một số đề xuất đối với vấn đề chống đầu cơ trên thị trường chứng khoán.
Trong phạm vi chương này người viết chỉ ra những tồn tại, hạn chế của pháp
luật trong việc chống đầu cơ hiện nay, từ đó đề xuất những ý kiến góp phần hoàn
thiện hệ thống pháp luật nâng cao tính pháp chế xã hội chủ nghĩa của hệ thống pháp
luật Việt Nam.

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 11

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

CHƢƠNG 1
ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VÀ SỰ CẦN THIẾT
CỦA VIỆC CHỐNG ĐẦU CƠ TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN
1.1. Khái niệm và bản chất của đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán
1.1.1. Khái niệm đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán
Trên thị trường mua bán hàng hóa, khi nhắc đến đầu cơ người ta thường nghĩ
ngay đến hành động của một người nào đó cố tình giữ lại một số lượng lớn hàng
hóa để tạo ra sự khan hiếm hàng hóa trên thị trường, tác động lên quan hệ cung cầu
trên thị trường tạo ra mức cầu lớn hơn cung rồi đẩy giá lên cao để bán. Từ điển
Tiếng Việt có đưa ra khái niệm đầu cơ, theo đó “đầu cơ là lợi dụng cơ chế tự phát
của thị trường để kiếm lợi1”, hay “đầu cơ tích trữ là lợi dụng cơ hội hàng hóa sắp
khan hiếm mà giữ lại hàng để bán đắt khi hiếm2”. Hàng hóa mà các đối tượng đầu
cơ thường nhắm đến là những mặt hàng thiết yếu của đời sống như: lương thực thực
phẩm, thuốc chữa bệnh, nhiên liệu, vé tàu xe vào dịp lễ, Tết….vì quá cần thiết nên
người tiêu dùng buộc phải mua với bất kỳ giá nào mà không hề so đo tính toán giá

trị thực của loại hàng hóa đó trên thực tế. Nhà đầu cơ - người thực hiện hành vi đầu
cơ trong trường hợp này thường thu được lợi nhuận rất lớn vì họ nắm được hàng
hóa trong tay với giá thấp, để rồi khi khan hiếm thì đem hàng hóa ra bán với giá cao
hơn.
Khác với thị trường thông thường, hàng hóa lưu thông trên thị trường chứng
khoán là hàng hóa đặc biệt vì đó là hàng hóa vốn như: cổ phiếu, trái phiếu và các
loại giấy tờ có giá khác. Hàng hóa vốn này là hàng hóa của hoạt động sản xuất, nó
không có giá trị sử dụng giống với các loại hàng hóa thông thường như gạo, xăng
dầu, sắt thép... hay các hàng hóa vật chất tiêu dùng khác mà giá trị của nó sẽ mang
lại trong tương lai có khả năng đem về thu nhập cao hơn số tiền người mua đã bỏ ra
để mua nó ở thời điểm trước đó. Mặc dù, các loại chứng khoán không phải là mặt
hàng thiết yếu, nhưng vì lợi nhuận quá hấp dẫn của nó mà nhiều người đã tham gia
vào thị trường để mua bán các loại hàng hóa đặc biệt này. Giá của các loại chứng
khoán cũng biến động theo từng thời điểm và theo quy luật cung cầu nên càng tạo
điều kiện cho hoạt động đầu cơ nảy nở. Sở dĩ như vậy vì thị trường chứng khoán có
tính thanh khoản cao và rất dễ di chuyển nguồn vốn đầu tư cho các hoạt động kinh
doanh của các nhà đầu tư thông qua việc mua đi bán lại các loại chứng khoán trên
1
2

Từ điển Tiếng Việt, Viện Ngôn Ngữ Học, NXB Đà Nẵng, 2005, Tr.299
Từ điển Tiếng Việt, Viện Ngôn Ngữ Học, NXB Đà Nẵng, 2005, Tr.299

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 12

SVTH: Lê Thị Yến Nhi

Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

thị trường. Người ta có thể mua nhanh chóng một loại chứng khoán khi dự báo nó
sẽ lên giá, và có thể bán chớp nhoáng một loại chứng khoán khác khi dự báo nó sẽ
xuống giá. Một hành động đầu cơ có thể thực hiện trong thời gian cực ngắn, tùy
thuộc vào khả năng quyết đoán của nhà đầu cơ3. Hay đôi lúc chính những nhà đầu
cơ lại là người tạo ra sự biến động giá cả trên thị trường chứng khoán để phục vụ
cho mục đích đầu cơ đã định trước bằng việc họ sẽ mua vào số lượng lớn chứng
khoán nhằm tạo ra sự khan hiếm và đợi đến lúc giá của các loại chứng khoán tăng
vọt lên họ sẽ bán ra để thu lợi nhuận từ sự chêch lệch giá cả. Pháp luật hiện hành
không xây dựng khái niệm đầu cơ hay đầu cơ chứng khoán nhưng từ những phân
tích trên có thể đưa ra khái niệm: Đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán là hành vi
nắm giữ, mua bán các loại chứng khoán nhằm thu lợi nhuận từ sự biến động giá
mạnh của chúng.
Tuy nhiên, khái niệm trên chưa thể nói lên hết bản chất vốn có của đầu cơ, vẫn
còn sự nhầm lẫn giữa các khái niệm đầu cơ và đầu tư, hay nhà đầu cơ và nhà đầu tư.
Bởi suy cho cùng đầu cơ hay đầu tư cũng là việc mua bán các loại chứng khoán để
tìm kiếm lợi ích từ loại hàng hóa này. Muốn phân biệt được mạch lạc giữa đầu tư và
đầu cơ cũng không đơn giản. Một cuộc đầu tư thành công thường bao gồm những
tính toán cân nhắc kỹ lưỡng mang màu sắc đầu cơ. Và vụ đầu cơ nào cũng nhất thiết
phải kèm theo khoản vốn đầu tư và xét đoán tương lai thận trọng cả4. Để nắm rõ
hơn sự khác nhau cơ bản giữa các khái niệm trên cần phải đi sâu vào phân tích bản
chất của hành vi đầu cơ trên thị trường chứng khoán.
1.1.2. Bản chất của hành vi đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế đã làm nảy sinh nhu cầu về vốn ngày
càng lớn, nhất là đối với nhu cầu vốn dài hạn. Đáp ứng nhu cầu về vốn đó Nhà nước
và các doanh nghiệp đã phát hành ra các loại chứng khoán như: cổ phiếu, trái phiếu,
chứng chỉ quỹ… nhằm huy động vốn nhàn rỗi trong nhân dân và tạo nguồn vốn để
đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế. Đặc điểm nổi bật của chứng khoán là tính
sinh lời thể hiện ở việc người sở hữu chứng khoán sẽ nhận được một khoản lợi

nhuận trong tương lai từ người phát hành chứng khoán. Nó chính là động lực thúc
đẩy nhà đầu tư mua chứng khoán và cũng là tiền đề để tạo nên chứng khoán. Chẳng
hạn như khi một công ty phát hành cổ phiếu ra công chúng, người mua những cổ
phiếu này sẽ có các lợi ích sau: Thứ nhất, họ sẽ được hưởng cổ tức của công ty theo
PGS.Ts. Lê Văn Tề, Ths Huỳnh Thị Phương Thảo, Thị trường tài chính và các định chế tài chính
trung gian, NXB Phương Đông năm 2006, Tr.339
4
Nguyễn Văn Tiến Ích, Hỏi và đáp: “Những khái niệm mới mẻ, những thủ thuật tinh vi.Thấy gì
trên sân chơi Âu Mĩ khi tôi dự cuộc.”, NXB Thống Kê Hà Nội 2004, Tr.132
3

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 13

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

năm hoặc quý. Thứ hai, nếu công ty làm ăn tốt, hiệu quả và có tích lũy nội bộ, đến
một lúc nào đó công ty sẽ nhập quỹ tích lũy vào vốn điều lệ thì họ sẽ được hưởng
giá trị cổ phần tăng lên. Thứ ba là được hưởng lợi nhuận chênh lệch từ giá mua bán
những loại cổ phiếu đó.
Đối với hoạt động đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư quan tâm đến cả ba mặt lợi
ích trên. Khi quyết định mua cổ phần của một công ty, nhà đầu tư đã có chiến lược
đầu tư rõ ràng họ đặc biệt chú ý đến giá trị thực của cổ phiếu. Giá trị này được xác
định theo những phương pháp xác định và căn cứ vào nhiều yếu tố như danh tiếng
của công ty trên thị trường, tình hình hoạt động sản xuất của công ty… Nhà đầu tư
chỉ mua cổ phiếu của công ty khi giá cổ phiếu trên thị trường không chênh lệch quá

đáng kể so với “giá trị thực” của nó tức là chỉ mua vào khi thị giá cổ phiếu ở mức
bằng hoặc thấp hơn một khoảng nào đó so với “giá trị thực” mà họ tính toán được.
Nếu giá cổ phiếu chênh lệch quá lớn so với giá trị thực thì họ sẽ rất cân nhắc khi
mua vào. Ngoài yếu tố lợi nhuận, nhà đầu tư còn có những kỳ vọng riêng vào những
mục đích khác chẳng hạn như mong muốn tham gia vào quản lý điều hành hoạt
động sản xuất kinh doanh của công ty mà họ có cổ phần thông qua việc họ muốn
tham gia vào Hội đồng quản trị của công ty. Do vậy, họ rất ít bán cổ phiếu của mình
trong những điều kiện thường. Nhà đầu tư thông thường chỉ bán cổ phiếu trong hai
trường hợp: khi hết thời hạn đầu tư như dự định ban đầu, chuyển hướng đầu tư sang
công ty khác, một lĩnh vực khác hoặc khi thị trường có những biến động khiến thị
giá cổ phiếu đã vượt qua “giá trị thực” một khoảng nào đó mà bắt buộc họ phải bán
cổ phần của mình. Và đặc biệt hơn nữa, hoạt động đầu tư là hoạt động tạo vốn cho
nền kinh tế nên thường chỉ xuất hiện ở thị trường sơ cấp là chủ yếu.
Còn với hoạt động đầu cơ, nhà đầu cơ luôn là người kinh doanh dựa theo các
tín hiệu ngắn hạn của thị trường hoặc cố tình tạo ra biến động trên thị trường để trục
lợi ngắn hạn. Nên hoạt động đầu cơ thường xuất hiện trên thị trường thứ cấp, nhà
đầu cơ cũng không quan tâm nhiều đến các chỉ tiêu cơ bản của nền kinh tế vĩ mô và
hoạt động của doanh nghiệp trong dài hạn mà chỉ chú tâm vào việc dự đoán xu
hướng ngắn hạn của thị trường. Do đó, họ rất quan tâm đến mặt lợi ích thứ ba chính
là sự chênh lệch giá mua bán của các loại cổ phiếu. Hành vi đầu cơ luôn gắn với
việc mua bán liên tục cổ phiếu trên thị trường. Nhà đầu cơ khi mua cổ phiếu rất ít
quan tâm đến thị giá cổ phiếu cao hay thấp, đã vượt qua “giá trị thực” của nó hay
chưa mà họ chỉ quan tâm làm thế nào mua cổ phiếu vào với giá thấp và bán ra với
giá thật cao hay vay mượn chứng khoán của người khác để bán tìm kiếm lợi nhuận
chênh lệch. Để làm được điều đó nhà đầu cơ phải luôn theo dõi các biến động giá

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 14

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

trên thị trường và khi cần thiết họ sẽ tạo ra các biến động giá như mua bán với khối
lượng lớn cổ phiếu tạo ra nhu cầu giả tạo hay đưa nhiều thông tin khác nhau làm giá
cổ phiếu tăng hoặc giảm theo chiều hướng có lợi cho họ.
Ví dụ: Tại thời điểm hiện tại, giá cổ phiếu của công ty X là 20.000đồng/1 cổ
phiếu, nhà đầu cơ dự đoán rằng giá cổ phiếu sẽ giảm trong tương lai. Nên muốn bán
khống cổ phiếu của công ty X bằng việc đi vay cổ phiếu của một cổ đông nào đó
của công ty rồi bán lại. Giả sử lượng cổ phiếu vay được là 100 cổ phiếu thì khi bán
số cổ phiếu ra thị trường tiền thu được là 2.000.000đồng. Nếu giá cổ phiếu giảm
xuống còn 18.000đồng/1 cổ phiếu, nhà đầu cơ chỉ việc dùng 1.800.000đồng để mua
lại 100 cổ phiếu trả cho cổ đông kia và giữ lại 200.000đồng tiền lợi nhuận.
Từ những phân tích trên cho thấy nếu một thị trường đột nhiên có sự chênh
lệch giá chứng khoán tăng lên hoặc giảm xuống liên tục mà không phải do những
biến động lớn của nền kinh tế gây ra thì trước hết phải xem xét đến yếu tố đầu cơ đã
xâm nhập vào thị trường chứng khoán hay chưa. Vì sự can thiệp của hành vi đầu cơ
có thể mang đến những đợt sóng giá cả tăng giảm liên tục trên thị trường chứng
khoán theo hướng có lợi cho nhà đầu cơ mà không phản ánh đúng với bản chất thực
của nền kinh tế thị trường. Khi hành vi đầu cơ xuất hiện thị trường hoạt động không
còn minh bạch nữa, không đánh giá được tình hình hoạt động sản xuất của từng
doanh nghiệp thực sự có hiệu quả hay không, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của các
doanh nghiệp, tạo tâm lý e ngại cho các nhà đầu tư khi muốn tham gia vào thị
trường chứng khoán.
Tóm lại, bản chất của hành vi đầu cơ chính là lợi nhuận thu được từ sự chênh
lệch giá chứng khoán thông qua việc mua bán chứng khoán liên tục trên thị trường
của nhà đầu cơ. Và họ cũng không hề có bất cứ kỳ vọng nào vào tình hình hoạt
động của công ty mà họ nắm giữ cổ phần có triển vọng phát triển tốt trong tương lai

hay không. Hay nói cách khác, cái mà họ mong đợi nhất chính là mặt lợi ích thứ ba
mà người viết đã trình bày ở trên.
1.2. Đặc điểm của những hành vi đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán
1.2.1. Sự xuất hiện của hành vi đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán là một
nhu cầu khách quan
Như đã biết căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn thì có thể chia thị
trường chứng khoán làm hai loại: thị trường sơ cấp (thị trường cấp một) và thị
trường thứ cấp (hay còn gọi là thị trường cấp hai). Thị trường sơ cấp là nơi mua bán
các chứng khoán mới phát hành nhằm huy động vốn cho đơn vị phát hành chứng
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 15

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

khoán, còn thị trường thứ cấp là nơi diễn ra các giao dịch mua bán các loại chứng
khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp để đảm bảo tính thanh khoản cho
của các loại chứng khoán đã được phát hành. Hãy hình dung nếu trên thị trường
chứng khoán không có các nhà đầu cơ, mà chỉ có các nhà phát hành cần bán chứng
khoán để huy động vốn và những nhà đầu tư dài hạn mua chứng khoán nhằm hưởng
cổ tức mà không muốn bán lại thì thị trường chỉ dừng lại ở bước sơ khai, các hoạt
động mua bán sẽ trở nên rời rạc, tẻ nhạt. Và ngược lại, khi có các nhà đầu cơ sẽ tạo
nên tính thanh khoản cao cho thị trường chứng khoán bằng cách họ muốn bán hoặc
giữ số lượng chứng khoán họ có trong tay ra thị trường chứng khoán lúc nào cũng
được.
Đồng thời, không phải nhà đầu tư nào tham gia thị trường chứng khoán cũng
với mục đích dài hạn. Có lúc họ phải rút vốn để chuyển hướng đầu tư sang một lĩnh

vực nào đó hoặc cần tiền để trang trải cho các nhu cầu cần thiết khác nhau, từ đó
mới nảy sinh nhu cầu mua bán lại cổ phần. Nhưng công ty chỉ mua lại cổ phiếu của
cổ đông trong những trường hợp nhất định. Như vậy, có thể thấy nhà đầu tư không
thể trông đợi vào việc công ty đã phát hành cổ phiếu mua lại cổ phiếu cho mình hay
trông chờ vào các nhà đầu tư khác mua vào. Lúc này, các nhà đầu cơ xuất hiện để
mua bán các loại chứng khoán trên thị trường. Sự xuất hiện của một vài nhà đầu cơ
kéo theo sự xuất hiện của nhiều nhà đầu cơ. Cứ như thế việc mua bán diễn ra một
cách liên tục, tính thanh khoản của các loại chứng khoán sẽ được bảo đảm.
Vì vậy, hành vi đầu cơ ra đời là do yêu cầu khách quan của thị trường. Sự xuất
hiện của các nhà đầu cơ làm thị trường chứng khoán có thể hoạt động liên tục. Các
nhà đầu tư theo đó có thể điều động linh hoạt nguồn vốn hơn, bỏ vốn ra mua chứng
khoán cũng dễ mà rút vốn bằng cách bán lại chứng khoán cũng dễ dàng. Cứ như thế
sự lưu chuyển vốn đầu tư trong xã hội trở nên linh hoạt, tạo thuận lợi cho quá trình
cải tổ cơ cấu đầu tư, từ đó cải tổ kinh tế, nền kinh tế có điều kiện tăng trưởng năng
động5.
1.2.2. Hành vi đầu cơ thƣờng đƣợc thực hiện bởi các đối tƣợng chuyên nghiệp
và có tiềm lực tài chính mạnh
Trên thị trường chứng khoán người ta thường chia các nhà đầu cơ thành 2 loại:
nhà đầu cơ theo phong trào và nhà đầu cơ chuyên nghiệp6. Nhà đầu cơ theo phong
Không thể thiếu nhà đầu cơ, Thời báo kinh tế Sài Gòn, đăng trên
[truy cập 25/12/2011]
6
Đầu tư, đầu cơ và việc điều hành thị trường chứng khoán, [truy cập 25/12/2011]
5

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 16

SVTH: Lê Thị Yến Nhi

Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

trào là những người thực hiện hành vi đầu cơ theo những biến động giá cả ngắn hạn
của thị trường và họ thường chiếm số đông. Còn nhà đầu cơ chuyên nghiệp họ cũng
là những nhà đầu cơ theo những biến động ngắn hạn của thị trường, nhưng không
dừng lại ở đó lúc cần thiết chính họ sẽ là những người tạo ra các biến động để trục
lợi. Để làm được điều này họ phải là những người có tiềm lực tài chính mạnh và có
rất nhiều kinh nghiệm trong việc theo dõi những diễn biến trên thị trường chứng
khoán.
Trước hết, nhà đầu cơ là người có tiềm lực tài chính mạnh. Để thao túng giá
trên thị trường chứng khoán nhà đầu cơ sẽ tạo ra một sức ép lớn lên quan hệ cung
cầu đối với một loại chứng khoán. Đó là việc họ đưa ra những lệnh mua bán một số
lượng lớn chứng khoán để đẩy giá lên cao hoặc thấp xuống theo chiều hướng có lợi
cho họ. Việc mua bán này buộc nhà đầu cơ phải huy động một số tiền rất lớn mới có
thể thực hiện được mục đích lũng đoạn thị trường của mình. Và lợi nhuận thu được
từ một vụ đầu cơ thành công thường là rất lớn chính vì thế càng củng cố thêm tiềm
lực tài chính của các nhà đầu cơ.
Tiềm lực tài chính mạnh vẫn chưa đủ, nhà đầu cơ còn phải là người có khả
năng nhận diện xu thế của thị trường chứng khoán, nắm bắt thông tin và tâm lý của
các nhà đầu tư cũng như các nhà đầu cơ theo phong trào. Họ thường xuyên phải
theo dõi những biến chuyển trên thị trường để có thể đưa ra các chiến lược phù hợp
cho kế hoạch đầu cơ của mình. Thông qua các xu thế có lợi và nguồn thông tin về
thị trường chứng khoán nhà đầu cơ sẽ lựa chọn thời điểm thích hợp để thực hiện
hành vi đầu cơ nhằm tác động đúng lúc đến tâm lý của những người tham gia đầu tư
vào thị trường chứng khoán để lôi kéo các đối tượng này vào kế hoạch mua bán như
dự định đã tính toán từ trước của họ.
Thị trường chứng khoán nước ta đang trên đà phát triển rất dễ tạo điều kiện
cho các hành vi đầu cơ phát sinh. Đồng thời, các đối tượng đầu cơ ngày càng trở

nên chuyên nghiệp hơn, hành vi đầu cơ cũng được thực hiện tinh vi và nguy hiểm
hơn gây ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường. Nhà nước ta đã xây dựng rất nhiều
chế định pháp lý liên quan điều chỉnh vấn đề trên nhằm bảo vệ thị trường chứng
khoán ổn định và lành mạnh nhưng do lợi ích quá hấp dẫn từ hoạt động đầu cơ nhà
đầu cơ vẫn cố tình thực hiện hành vi đầu cơ bất chấp các quy định của pháp luật.
Bên cạnh siêu lợi nhuận thu được thì khả năng nhận lấy rủi ro cao của nhà đầu cơ là
vô cùng to lớn.

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 17

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

1.2.3. Đầu cơ chứng khoán đem lại lợi nhuận lớn nhƣng cũng tiềm ẩn rủi ro
cao
Thị trường chứng khoán luôn là một thị trường phức tạp chứa đựng nhiều rủi
ro. Những người tham gia vào thị trường chứng khoán có rất nhiều đối tượng, bất kể
là nhà đầu tư hay nhà đầu cơ không phải lúc nào cũng có thể tránh khỏi những rủi ro
đó. Nhà đầu cơ thường thu được lợi nhuận lớn từ những vụ đầu cơ thành công. Tuy
nhiên, với lợi nhuận thu được càng lớn đồng nghĩa với rủi ro mà họ có thể gánh
chịu là rất cao.
Từ những lợi thế về thông tin, tài chính, kinh nghiệm…bao giờ nhà đầu cơ
cũng nghĩ mình là người làm chủ trên thị trường. Nhưng thị trường chứng khoán
không phải chỉ dành riêng cho những nhà đầu cơ mà còn là thị trường của những
nhà đầu tư chuyên nghiệp, thận trọng và có sự giám sát từ phía các cơ quan quản lý
thị trường. Nhà đầu cơ có thể tạo sức ép để lôi kéo những đối tượng khác vào việc

mua bán do mình lập ra thì họ cũng có thể không thực hiện được mục đích của mình
khi thị trường đã trở nên chuyên nghiệp, tâm lý của các nhà đầu tư ổn định và vững
vàng không bị ảnh hưởng tác động mà nhà đầu cơ đã gây ra trên thị trường hoặc do
hành động đầu cơ của các nhà đầu cơ bị ngăn chặn bởi cơ quan quản lý thị trường
chứng khoán.
Hành vi đầu cơ gắn liền với việc mua bán một khối lượng lớn chứng khoán.
Kế hoạch của nhà đầu cơ là nắm một khối lượng lớn chứng khoán nào đó trên thị
trường, đồng thời tạo ra sự khan hiếm giả tạo nhằm đẩy giá chứng khoán lên cao,
sau đó bán lại để thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giá đó. Ở một thị trường chuyên
nghiệp, những người tham gia thị trường có thể dễ dàng nhận ra những biến động
trên thị trường là do có sự can thiệp của các nhà đầu cơ nếu họ có sự theo dõi, quan
sát thị trường từ nhiều khía cạnh ở nhiều mặt khác nhau. Khi nhận ra có yếu tố đầu
cơ, động thái tiếp theo của những người tham gia thị trường sẽ không tiếp tục theo
đuổi loại chứng khoán đó nữa hoặc chuyển sang loại chứng khoán khác. Lúc đó kế
hoạch đầu tư của nhà đầu cơ sẽ bị thất bại không thể thực hiện được và họ cũng
không thể nắm giữ một khối lượng lớn chứng khoán trong thời gian quá lâu. Bởi vì,
trong khoảng thời gian ấy giá chứng khoán mà nhà đầu cơ đang nắm giữ có thể sẽ
tiếp tục giảm xuống liên tục trong khi nhà đầu cơ cần phải xoay vòng nguồn vốn để
thực hiện các vụ mua bán khác hoặc trả nợ vay do đã vay tiền để mua các loại
chứng khoán. Lúc này thiệt hại mà nhà đầu cơ phải gánh chịu là vô cùng to lớn.
Một kế hoạch mua bán khác mà nhà đầu cơ thường hướng tới cũng có khả
năng dẫn đến rủi ro cao chính là hành vi bán khống trên thị trường chứng khoán.
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 18

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

Khi nhận diện giá chứng khoán trên thị trường có thể giảm xuống nhà đầu cơ sẽ vay
một lượng lớn chứng khoán của công ty chứng khoán để bán ra thu tiền về. Sau đó,
họ tiếp tục đợi đến khi giá chứng khoán tiếp tục hạ xuống thấp hơn mức giá mà họ
đã bán ra thì lúc này nhà đầu cơ sẽ mua vào loại chứng khoán đó để trả cho công ty
chứng khoán. Giả sử đến thời điểm nhà đầu cơ phải trả số chứng khoán đã vay cho
công ty chứng khoán mà giá của loại chứng khoán này vẫn ở mức cao hoặc bằng
với giá mà họ đã bán ra thì rõ ràng thiệt hại mà nhà đầu cơ phải gánh chịu là rất lớn
vì nhà đầu cơ đã phải bỏ tiền ra để mua một khối lượng lớn chứng khoán với mức
giá bằng hoặc cao hơn lúc họ vay loại chứng khoán đó của công ty chứng khoán để
bán ra, bên cạnh đó nhà đầu cơ còn phải chịu thêm một khoản lãi suất cho công ty
chứng khoán khi vay chứng khoán của công ty này.
Rõ ràng, qua việc phân tích trên có thể thấy việc thực hiện hành vi đầu cơ trên
thị trường chứng khoán của các nhà đầu cơ có thể mang đến nguồn lợi nhuận vô
cùng hấp dẫn. Tuy nhiên, ở đó vẫn còn tiềm ẩn hàng loạt các rủi ro, những khoản
thiệt hại không nhỏ cho thị trường chứng khoán nói chung và cho chính bản thân
nhà đầu cơ nói riêng.
1.2.4. Các loại chứng khoán mà nhà đầu cơ hƣớng đến để thực hiện đầu cơ
trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam
Ở mỗi thị trường khác nhau đều có loại hàng hóa giao dịch khác nhau. Thị
trường chứng khoán cũng không ngoại lệ, nó chứa đựng một loại hàng hóa đặc biệt
mà chỉ nó mới có đó là chứng khoán. Đây là loại hàng hóa có khả năng đem lại lợi
nhuận cao trong tương lai. Ngoài ra, chúng còn có những ưu điểm vượt trội hơn hẳn
các hàng hóa thông thường khác như:
- Có khả năng huy động vốn cho nền kinh tế giúp người thiếu vốn tìm được
nguồn vốn để phát triển kinh doanh, còn người có vốn nhàn rỗi sẽ có được hưởng
lợi nhuận và lợi nhuận đó có thể cao hơn lãi suất của ngân hàng. Đó là ưu điểm của
tính sinh lời của chứng khoán.
- Có khả năng chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng, giúp những người đầu
tư có thể dễ dàng luân chuyển vốn để chuyển hướng đầu tư sang nhiều lĩnh vực

khác nhau theo kế hoạch của họ. Đây là ưu điểm của tính thanh khoản của chứng
khoán. Nếu thiếu nó thì chứng khoán sẽ mất đi sự hấp dẫn, sự thu hút đối với nhà
đầu tư, đặc biệt là đối với giới đầu cơ.
Nhìn chung, người ta chia chứng khoán ra thành 4 nhóm chính là cổ phiếu, trái
phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư và chứng khoán phái sinh. Mỗi nhóm đều có nhiều đặc
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 19

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

điểm và ưu thế riêng biệt nên tùy vào mục đích đầu tư mà những người tham gia lựa
chọn nhóm chứng khoán riêng cho mình. Tuy nhiên, xét về khía cạnh đầu cơ chứng
khoán thì thông thường nhóm chứng khoán mà giới đầu cơ chọn là cổ phiếu và
chứng khoán phái sinh, vì chúng mang nhiều ưu điểm nổi bật hơn so với các nhóm
chứng khoán khác và phù hợp với mục đích của họ.
Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền lợi của người sở hữu đối với
một phần vốn góp của tổ chức phát hành. Sở dĩ, nhà đầu cơ thường chọn cổ phiếu là
đối tượng mua bán vì loại chứng khoán này có những điểm ưu điểm hơn hẳn so với
các loại chứng khoán khác, đó là tính thanh khoản và sự biến động giá liên tục của
chúng.
Cổ phiếu là loại chứng khoán có tính thanh khoản cao. Người sở hữu cổ phiếu
khi cần tiền có thể bán ra một cách dễ dàng vì những người tham gia vào thị trường
chứng khoán rất sẵn sàng mua chúng. Vì những người này luôn nghĩ rằng giá của cổ
phiếu sẽ tiếp tục tăng lên và họ sẽ lại bán ra để thu lợi nhuận từ sự chêch lệch giá.
Thật vậy, giá của các loại cổ phiếu biến động liên tục theo từng thời điểm tùy thuộc
vào lượng cung cầu của thị trường và tình hình sản xuất kinh doanh của doanh

nghiệp.
Khi chọn cổ phiếu làm đối tượng đầu cơ, nhà đầu cơ luôn nắm bắt rõ tâm lý
của công chúng đầu tư đang chú ý đối với một loại cổ phiếu nào, thời điểm như thế
nào, trên cơ sở đó họ tác động lên quan hệ cung cầu đối với loại cổ phiếu đó và lôi
kéo công chúng vào kế hoạch mua bán mà nhà đầu cơ đã hoạch định từ trước. Và
kết quả là nhà đầu cơ thu được lợi nhuận rất lớn từ loại chứng khoán dễ mua dễ bán
này.
Thị trường chứng khoán là thị trường có nhiều biến động mạnh mẽ và liên tục,
các nhà đầu tư trên thị trường này phải luôn đối mặt với nhiều rủi ro và tổn thất là
điều không thể tránh khỏi. Trong bối cảnh đó, thị trường rất cần có những công cụ
hữu hiệu để giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro và bảo toàn giá trị các danh mục đầu tư.
Chứng khoán phái sinh là một trong số đó vì những đặc điểm nổi bật của nó có thể
phần nào làm giảm bớt gánh nặng cho nhà đầu tư như góp phần phân tán rủi ro, bảo
vệ lợi nhuận hoặc tạo lợi nhuận trong việc đầu tư các loại chứng khoán. Chứng
khoán phái sinh được phát hành trên cơ sở những công cụ đã có như cổ phiếu, trái
phiếu…, chúng rất đa dạng và phong phú nhưng nhìn chung có bốn dạng chính là:
hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn (mua hoặc bán) và hợp
đồng hoán đổi.

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 20

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

Ví dụ: Với hợp đồng quyền chọn mua người mua sẽ trả cho người bán quyền
chọn một khoản phí và người mua quyền chọn sẽ có quyền được mua (không bắt

buộc phải thực hiện) một số lượng chứng khoán nhất định theo một mức giá đã
được thỏa thuận từ trước tại thời điểm đã xác định trong tương lai. Người bán quyền
chọn có trách nhiệm phải bán một lượng chứng khoán theo giá đã được thỏa thuận
trước vào một ngày trong tương lai (nhưng ngày đó phải trong thời hạn hợp đồng)
khi người mua quyền chọn muốn thực hiện quyền được mua. Chẳng hạn, cổ phiếu
X có giá là 50.000 đồng, một nhà đầu tư kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng gấp đôi trong
ba tháng nhưng người này vẫn sợ rủi ro cổ phiếu sẽ giảm giá nên đã mua hợp đồng
quyền chọn mua 1.000 cổ phiếu trong ba tháng với giá 50.000 đồng/cổ phiếu và phí
là 2.000 đồng/cổ phiếu. Như vậy giá trị hợp đồng quyền chọn mua là 52 triệu đồng
(2 triệu tiền phí). Trong vòng ba tháng kể từ ngày ký hợp đồng nếu cổ phiếu này
tăng giá lên 100.000 đồng, nhà đầu tư thực hiện quyền mua 50.000 đồng/cổ phiếu
của mình và bán trên thị trường 100.000 đồng/cổ phiếu. Như vậy sau khi trừ phí và
tiền vốn phải bỏ ra nhà đầu tư này có lợi nhuận 48 triệu đồng. Ngược lại nếu cổ
phiếu giảm giá 50% còn 25.000 đồng thì nhà đầu tư lẽ ra sẽ mất 25 triệu đồng tiền
vốn nhưng nhờ có hợp đồng quyền chọn mua nên nhà đầu tư này không thực hiện
quyền mua và chịu mất 2 triệu đồng tiền phí.
Qua phân tích ví dụ, chúng ta thấy rằng người mua quyền chọn mua chỉ chịu
thua lỗ có giới hạn, trong khi lợi nhuận lại rất lớn. Người bán quyền chọn cũng có
lợi nhuận thu được từ phí mua quyền chọn. Chính vì những ưu điểm của chứng
khoán phái sinh mà giới đầu cơ sẽ lựa chọn một loại hợp đồng phái sinh để đầu cơ.
Chẳng hạn, các nhà đầu cơ mua một loại chứng khoán tại mức giá thấp và chọn hợp
đồng phái sinh là hợp đồng quyền chọn mua, sau đó thông đồng với nhau giao dịch
mua bán chứng khoán đó với giá cao mà không thật sự chuyển nhượng quyền sở
hữu nhằm thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư khác vào loại chứng khoán đó. Đến
khi các nhà đầu tư khác bắt đầu tìm mua loại chứng khoán đã bị thao túng thì lúc
này các nhà đầu cơ bắt đầu thực hiện quyền mua chứng khoán của mình với mức
giá cao và thu về khoản lợi nhuận khá lớn. Ngược lại, nếu như việc thao túng giá
của nhà đầu cơ không thu hút được các nhà đầu tư khác thì họ sẽ từ bỏ quyền chọn
mua và chỉ mất một khoản phí nhỏ mà thôi vì so với nếu không có hợp đồng quyền
chọn mua thì thiệt hại của nhà đầu cơ phải gánh chịu là vô cùng to lớn có thể dẫn

đến phá sản.
Trên thế giới, một vụ mua bán đầu cơ chứng khoán phái sinh đã để lại tai tiếng
vào năm 1995 khi Nick Leeson, một nhà đầu cơ tại Ngân hàng Barings, thực hiện

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 21

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

các đầu tư thiếu vốn và không được phép vào các hợp đồng tương lai. Do thiếu
phân tích, thiếu sự giám sát của ngân hàng và cơ quan quản lý, Leeson đã gây lỗ 1,3
tỷ USD làm vỡ nợ tổ chức tài chính lâu đời hàng thế kỷ này7. Còn tại các nước phát
triển như Anh, Mỹ, Nhật, thị trường chứng khoán phát triển với sự tham gia đông
đảo của một lượng lớn nhà đầu tư tương đương vài chục phần trăm dân số, các nhà
đầu tư chia làm hai loại đầu tư giá lên khi thị trường lên và đầu tư giá xuống khi thị
trường xuống, ví dụ nhà đầu tư nhận thấy CP Lehman Brother có khả năng xuống
do làm ăn thua lỗ, họ vay CP Lehman từ các nhà môi giới chứng khoán và bán
khống, khi giá xuống họ sẽ mua lại để trả lại các công ty môi giới, phần chênh lệch
là khoản lợi nhuận8.
Như vậy, bên cạnh cổ phiếu thì nhóm chứng khoán phái sinh cũng là đối
tượng dễ bị giới đầu cơ nhắm bởi thị trường chứng khoán phái sinh là thị trường rất
dễ bị thao túng. Một số nhà đầu tư có thể thông qua thị trường này để thao túng giá
chứng khoán trên thị trường cơ sở (tức là thị trường cổ phiếu, trái phiếu…) hoặc
ngược lại vì giữa chúng có mối tương quan với nhau sự biến động trên thị trường
này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thị trường kia. Do đó, phải có một cơ chế kiểm soát tốt
để ngăn chặn việc thao túng giữa các thị trường với nhau nếu không sẽ dẫn đến sự

sụp đổ của toàn bộ hệ thống kinh tế.
1.3. Phân loại các hành vi đầu cơ
Hành vi đầu cơ có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, nhưng dựa
vào tính chất và mục tiêu một số nghiên cứu9 đã khái quát các hành vi đầu cơ thành
ba dạng: Bán giả, thu hút và hùn vốn.
1.3.1. Bán giả
Đây là hành vi mua bán giả tạo giữa những người đầu cơ có giao dịch mua
bán chứng khoán nhưng lại không có sự chuyển giao quyền sở hữu đối với các loại
chứng khoán đó. Hai nhà đầu cơ cùng nhau thỏa thuận một giao dịch mua bán theo
đó họ sẽ đưa ra một giá khác biệt so với giá đang diễn biến trên thị trường và cả hai
đều đồng thuận. Nhưng việc thanh toán và chuyển giao quyền sở hữu đối với loại
chứng khoán đó không hề được thực hiện. Hoặc, một nhà đầu cơ đưa ra những lệnh
phối hợp cho hai người môi giới khác nhau, đầu tiên nhà đầu cơ bán cổ phiếu cho
Vũ Ngọc Nhung – Hồ Ngọc Cẩn, 144 Câu hỏi đáp về thị trường chứng khoán Việt Nam, NXB
Thống kê, năm 2001.Tr 200
8
[truy cập ngày 8/1/2012]
9
Lê Văn Tề, Nguyễn Văn Hà, Đầu tư và đầu cơ chứng khoán, NXB Lao động – Xã hội, Năm
2007, Tr.136
7

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 22

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

một người môi giới này, rồi sau đó lại mua chính loại cổ phiếu đó thông qua một
người môi giới khác với giá không phù hợp giá thị trường. Hay một hành động cũng
không kém phần tinh vi đó là nhà đầu cơ bày ra một vụ mua bán giữa họ với những
người mà họ tin tưởng trong gia đình như: người thân, bạn bè… Những người này
sẽ thỏa thuận với nhau để mua một số lượng lớn chứng khoán với giá khác biệt so
với giá trên thị trường. Mục đích của hành động này là kéo giá chứng khoán trên thị
trường tăng hoặc giảm một cách đột ngột theo hướng giả tạo, không phù hợp với
chiều hướng và quan hệ cung cầu bình thường trên thị trường nhằm kiếm lợi ích hay
tránh một thiệt hại nào đó từ sự chênh lệch giá chứng khoán.
1.3.2. Thu hút
Là một hành động tạo ra sự khan hiếm để đẩy giá của một loại chứng khoán
lên cao bằng việc đưa hầu hết số cổ phiếu đang lưu thông trên thị trường tập trung
vào tay một hoặc vài người. Với hành động nắm số lượng lớn cổ phiếu nhà đầu cơ
đợi giá cổ phiếu tăng đến mức tối đa theo dự đoán và bán ra thị trường. Tham vọng
của các nhà đầu cơ chưa dừng ở đó, họ còn vay chứng khoán của người khác để bán
(bán khống). Hành động này vô cùng nguy hiểm cho những người bán khống trước
đó bởi những người này đã vay chứng khoán để bán với mục đích kiếm lời, sau đó
đợi giá chứng khoán đó giảm xuống thì họ sẽ mua chứng khoán với giá rẻ để trả lại.
Nhưng hành vi đầu cơ thu hút của nhà đầu cơ vô hình chung đã đẩy giá chứng
khoán lên quá cao trong khi thời hạn trả lại chứng khoán đã tới bắt buộc những
người bán khống trước này phải mua vào chứng khoán giá cao để trả lại cho người
họ đi vay. Thậm chí, chưa kể khoản lãi suất mà họ phải trả khi vay chứng khoán của
người khác.
1.3.3. Hùn vốn
Đây là hành vi liên kết tạm thời giữa hai hay nhiều người trong một vụ mua
bán chứng khoán để cùng mua cho giá tăng lên, cùng bán cho giá giảm xuống. Khi
giá đã tăng hoặc hạ xuống đến một điểm tối ưu, một người trong số đó mua vào
hoặc bán hết ra. Hùn vốn nếu có “tay trong” nắm rõ những thông tin nội bộ nhanh
và chính xác nhất để xác nhận và sử dụng thông tin đó cho nhóm hùn vốn thực hiện

mua, bán chứng khoán thu được lợi nhuận thì sự hùn vốn này trở thành hành vi đầu
cơ tinh vi nhất.

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 23

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

1.4. Tác động của các hành vi đầu cơ lên thị trƣờng chứng khoán
1.4.1. Tác động tiêu cực
Thị trường chứng khoán luôn tồn tại hai mặt. Nếu quản lý và điều hành không
tốt những tác động tiêu cực mà nhất là hành vi đầu cơ sẽ phát sinh gây ra những
thiệt hại rất lớn đối với nền kinh tế.
- Hành vi đầu cơ làm cho thị trường chứng khoán mất bình ổn và dẫn đến
nguy cơ dễ đổ vỡ.
Một thị trường chứng khoán được xem là hoạt động tốt khi nó hội đủ ba yếu
tố: các công ty cổ phần nói riêng hay nền kinh tế chung vững mạnh, kỹ thuật thị
trường chứng khoán ổn định, tâm lý các nhà đầu tư vững vàng trước những biến
động của thị trường. Biểu hiện ra ngoài của sự bình ổn của một thị trường chính là
giá cả của các loại chứng khoán không tăng hoặc giảm một cách đột ngột mà phải
có một thời gian điều chỉnh thích hợp. Khi hành vi đầu cơ xuất hiện đã phá vỡ sự ổn
định của thị trường bằng cách tác động lên tâm lý của đại đa số công chúng tham
gia thị trường chứng khoán. Do yếu tố tâm lý quá nặng nên tác động lên phản ứng
dây chuyền trong mua bán cổ phiếu là khá phổ biến10. Thực tế cho thấy khi có một
tín hiệu nào đó phát ra trên thị trường thì công chúng sẽ phản ứng một cách bầy đàn
là cùng mua hoặc là cùng bán một loại chứng khoán. Hành động trên sẽ đem đến

hậu quả là giá của một số loại chứng khoán nào đó sẽ cùng tăng lên cao hoặc giảm
xuống thấp một cách đột ngột và không thể kiểm soát được làm cho thị trường
chứng khoán mất ổn định và ngày càng tạo điều kiện cho các hành vi đầu cơ, lũng
đoạn phát sinh trên thị trường chứng khoán.
- Thị trường chứng khoán Việt Nam còn khá non trẻ nên khó tránh khỏi những
biến động lớn xảy ra trên thị trường. Một số biến động lớn có thể gây ra sự sụp đổ
cho thị trường như:
Việc công chúng bị cuốn vào vòng mua bán của giới đầu cơ, họ cùng đổ xô
mua một loại chứng khoán vô hình chung đã đẩy giá chứng khoán lên quá cao vượt
qua giá trị thực của nó tạo ra những “bong bóng chứng khoán”11. Khi giá chứng
khoán tăng lên đến đỉnh điểm, nhà đầu cơ sẽ bán ra một khối lượng lớn chứng
Lê Văn Tề, Nguyễn Văn Hà, Đầu tư và đầu cơ chứng khoán, NXB Lao động – Xã hội, Năm
2007, Tr.205
11
“Bong bóng chứng khoán là tình trạng của thị trường khi mà giá cả các loại chứng khoán tăng
vọt một cách vô lý hoặc quá mức tưởng tượng không còn phản ánh cung cầu hay sức mua trên thị
trường nữa. Tình trạng này thường diễn ra khi có sự đầu cơ vào một số chứng khoán nào đó…”
Theo Nguyễn Đình Tài, Để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh và bền vững cần có
những điều chỉnh phù hợp, Tạp chí Tài chính số 2/2009, Tr.29
10

GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 24

SVTH: Lê Thị Yến Nhi


Nghiên cứu quy định của pháp luật về chống đầu cơ trên thị trƣờng chứng khoán

khoán khiến cho giá chứng khoán giảm xuống một cách đột ngột. Vào thời điểm đó
hầu hết công chúng vẫn còn niềm tin đối với loại chứng khoán ấy nhưng sau đó do
giá chứng khoán ngày càng giảm xuống họ sẽ có những phản ứng bầy đàn là đồng
loạt bán ra để mong bảo toàn nguồn vốn làm cho giá chứng khoán càng hạ xuống
thấp hơn. Ở một thị trường giá của một loại chứng khoán có thứ hạng cao đột nhiên
giảm xuống sẽ kéo theo sự sụt giảm của các loại chứng khoán có thứ hạng thấp hơn.
Nếu thị trường được quốc tế hóa thì tình hình sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, bởi sự
rớt giá chứng khoán trên thị trường này sẽ lan truyền sang thị trường khác. Và các
nhà đầu tư nước ngoài cũng đồng loạt rút vốn ra khỏi thị trường tính trầm trọng
càng lên đến đỉnh điểm. Hậu quả tiếp theo là giá của các loại chứng khoán sẽ hạ
xuống mức thấp nhất thậm chí không còn giá trị, các giao dịch không còn, thị
trường bị tê liệt, đổ vỡ. Sự đổ vỡ của thị trường chứng khoán gây ảnh hưởng không
nhỏ đến nền kinh tế. Bởi thị trường chứng khoán vốn là một bộ phận của thị trường
tài chính và có mối liên hệ mật thiết với các thị trường khác như: vàng, bất động
sản… cho nên sự sụp đổ của nó sẽ kéo theo hệ lụy là các thị trường liên quan đó
cũng chao đảo, gặp nhiều biến động theo.
- Hành vi đầu cơ gây ra những thiệt hại lớn cho công chúng tham gia vào thị
trường chứng khoán
Công chúng tham gia vào thị trường chứng khoán bao gồm nhiều thành phần,
họ có thể là nhà đầu tư lớn nhỏ, ngắn hạn và dài hạn. Họ cũng có thể là những nhà
đầu cơ theo phong trào, họ có thể là cá nhân hoặc tổ chức lớn nhỏ khác nhau…
Những bất lợi về thông tin, nguồn lực tài chính, kinh nghiệm bao giờ cũng đặt họ ở
một vị thế thấp hơn so với nhà đầu cơ trên thị trường. Đặc biệt sự thành công của
những nhà đầu cơ lại chính là thiệt hại của các đối tượng nói trên phải nhận lấy. Khi
rơi vào bẫy tâm lý của các nhà đầu cơ những người tham gia vào thị trường chứng
khoán đã bán các loại chứng khoán rất có giá trị của mình hay phải bỏ ra một số tiền
lớn mua loại chứng khoán không mấy có giá trị để rồi gánh chịu thiệt hại vô cùng
lớn. Trong số đó, có một số người đã huy động vốn mua chứng khoán bằng cách
vay, mượn, cầm cố, thế chấp tài sản… nên khi thị trường xảy ra biến động do hành
vi đầu cơ gây ra thì họ lập tức rơi vào tình trạng trắng tay, thậm chí còn mang một

số nợ khổng lồ.
- Hành vi đầu cơ gây ra tâm lý e ngại cho những người muốn tham gia vào thị
trường chứng khoán. Không ai dám đưa nguồn vốn của mình vào đầu tư trên một
thị trường có quá nhiều bất ổn, không an toàn và đầy mạo hiểm như thế. Chính vì
vậy mà các nhà đầu tư trong và ngoài nước sẽ không muốn tham gia vào thị trường
GVHD: Ts. Lê Thị Nguyệt Châu

Trang 25

SVTH: Lê Thị Yến Nhi