LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại tổ CHỨC THƯƠNG mại THẾ GIỚI và cơ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP TRONG tổ CHỨC THƯƠNG mại THẾ GIỚI
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (627.97 KB, 61 trang )
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
NIÊN KHÓA 2008 – 2012
Đề tài:
TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI VÀ CƠ CHẾ
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP TRONG TỔ CHỨC
THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI
Giáo viên hướng dẫn:
Sinh viên thực hiện:
ThS.Bùi Thị Mỹ Hương
Ngô Thị Kim Ngọc
MSSV: 5086057
Lớp: Luật Thương Mại
2
Cần Thơ, tháng 5 năm 2012
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
1
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày….tháng…năm 2012
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
2
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
MỤC LỤC
Trang
LỜI NÓI ĐẦU ..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ
GIỚI ..........................................................................................................................4
1.1. Lịch sử hình thành và sự ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới
đối với nền kinh tế ....................................................................................................4
1.1.1. Lịch sử hình thành của Tổ chức thương mại thế giới .............................4
1.1.2. Sự ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới đối với nền kinh tế.......6
1.2. Mục tiêu, phạm vi hoạt động và chức năng chính của Tổ chức thương
mại thế giới .............................................................................................................11
1.2.1. Mục tiêu hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới ..........................11
1.2.2. Phạm vi hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới ...........................12
1.2.3. Các chức năng chính của Tổ chức thương mại thế giới ........................13
1.3. Các nguyên tắc hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới ......................15
1.3.1. Nguyên tắc không phân biệt đối xử ......................................................15
1.3.2. Nguyên tắc mở cửa thị trường ..............................................................17
1.3.3. Nguyên tắc có thể dự đoán được ...........................................................18
1.3.4. Nguyên tắc cạnh tranh công bằng .........................................................19
1.3.5. Nguyên tắc ưu đãi cho các thành viên đang phát triển .........................19
1.4. Cơ cấu tổ chức của Tổ chức thương mại thế giới ........................................20
1.4.1. Hội nghị bộ trưởng ................................................................................20
1.4.2. Đại hội đồng ..........................................................................................20
1.4.3. Các Hội đồng Thương mại, các ủy ban, các nhóm công tác .................21
1.4.4. Ban thư ký .............................................................................................22
CHƯƠNG 2: CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP TRONG TỔ CHỨC
THƯƠNG MAI THẾ GIỚI ..................................................................................24
2.1. Phạm vi điều chỉnh của cơ chế giải quyết tranh châp trong Tổ chức
thương mại thế giới ................................................................................................25
2.1.1. Khiếu kiện có vi phạm ..........................................................................26
2.1.2. Khiếu kiện không vi phạm ....................................................................26
2.1.3. Khiếu kiện dựa trên “sự tồn tại một tình huống bất kỳ nào khác” ........26
2.2. Các cơ quan giải quyết tranh chấp theo cơ chế giải quyết tranh chấp
trong Tổ chức thương mại thế giới .......................................................................27
2.2.1. Cơ quan giải quyết tranh chấp ..............................................................27
2.2.2. Ban hội thẩm .........................................................................................28
2.2.3. Cơ quan phúc thẩm “thường trực” ........................................................29
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
3
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
2.3. Trình tự giải quyết tranh chấp theo cơ chế giải quyết tranh chấp trong
Tổ chức thương mại thế giới .................................................................................29
2.3.1. Tham vấn ...............................................................................................29
2.3.2. Môi giới, trung gian, hòa giải ...............................................................30
2.3.3. Thành lập Ban hội thẩm ........................................................................31
2.3.4. Hoạt động của Ban hội thẩm .................................................................32
2.3.5. Thông qua Báo cáo của Ban hội thẩm ..................................................34
2.3.6. Trình tự Phúc thẩm ...............................................................................34
2.3.7. Khuyến nghị các giải pháp ....................................................................35
2.3.8. Thi hành, bồi thường và trả đũa ............................................................35
2.3.9. Trọng tài ................................................................................................37
CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP TRONG
TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI ..............................................................40
3.1. Một số tranh chấp thực tế được giải quyết theo cơ chế giải quyết tranh
chấp trong Tổ chức thương mại thế giới .............................................................40
3.1.1. Tranh chấp số DS156.............................................................................40
3.1.2. Tranh chấp số DS404 ............................................................................44
3.1.3. Tranh chấp số DS58 ..............................................................................47
3.2. Một số ưu điểm, nhược điểm, và đề xuất nhằm khắc phục các nhược
điểm của cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới .....50
3.2.1. Một số ưu điểm của cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức
thương mại thế giới ..................................................................................................50
3.2.2. Một số nhược của cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương
mại thế giới ..............................................................................................................51
3.2.3. Một số đề xuất nhằm khắc phục các nhược điểm của cơ chế giải
quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới ..............................................52
KẾT LUẬN .............................................................................................................55
TÀI LIỆU THAM KHẢO
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
4
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
LỜI NÓI ĐẦU
-
-
1. Lý do chọn đề tài
Tổ chức thương mại thế giới chính thức hoạt động từ ngày 1/1/1995, tạo
điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ thống thương mại đa biên, bảo đảm
cạnh tranh công bằng, lành mạnh, xóa bỏ các rào cản trong thương mại quốc tế.
Từ khi ra đời cho đến nay, Tổ chức thương mại thế giới đã không ngừng mở rộng
cả về quy mô lẫn phạm vi hoạt động của mình, đã thật sự khẳng định được vai trò
quan trọng của mình trong quá trình tự do hóa thương mại quốc tế.
Tổ chức thương mại thế giới còn là một thể chế thương mại toàn cầu lớn
nhất thế giới hiện nay với 154 thành viên (tính đến năm 2011). Có thể nói Tổ
chức thương mại thế giới là một tập hợp tốt nhất và hoàn chỉnh nhất các quy định
trong pháp luật thương mại thế giới làm nền tản cho hoạt động thương mại toàn
cầu hiện nay. Tổ chức thương mại thế giới còn đảm bảo việc thực hiện đầy đủ,
nghiêm túc các quy định của Tổ chức, ngăn chặn các biện pháp thương mại vi
phạm các quy định đó bằng cơ chế giải quyết tranh chấp của Tổ chức này, góp
phần thực hiện mục tiêu lớn – tự do hóa thương mại – của Tổ chức thương mại
thế giới.
Để có thể hiểu rõ hơn về những hoạt động cũng như những chuẩn mực
trong việc điều chỉnh quan hệ thương mại quốc tế của Tổ chức thương mại thế
giới, người viết chọn đề tài: “Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết
tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới” làm luận văn tốt nghiệp của
mình. Người viết thấy việc nghiên cứu đề tài trên là rất cần thiết, giúp cho người
viết rất nhiều trong việc củng cố kiến thức cũng như mở rộng thêm hiểu biết về
Tổ chức thương mại thế giới.
2. Phạm vi nghiên cứu đề tài
Trong đề tài này, người viết tập trung nghiên cứu những vấn đề khái quát
về Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp của Tổ chức này.
Bên cạnh đó, người viết còn đưa ra số vụ tranh chấp thực tế mà Tổ chức này đã
giải quyết theo cơ chế giải quyết tranh chấp của mình. Từ đó, người viết đưa ra
một số nhận xét và đề xuất cá nhân với mong muốn hoàn thiện hơn cơ chế giải
quyết tranh chấp của Tổ chức thương mại thế giới.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
5
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Việc nghiên cứu đề tài này nhằm giúp cho người viết hiểu rõ thêm về Tổ
chức thương mại thế giới cùng với cơ chế giải quyết tranh chấp của Tổ chức
thương mại thế giới. Qua đó, người viết tìm thấy được một số ưu điểm, nhược
điểm của cơ chế giải quyết tranh chấp này. Trên cơ sở đó, người viết đưa ra một
số đề xuất nhằm hoàn thiên hơn cơ chế giải quyết tranh chấp của Tổ chức thương
mại thế giới.
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Để thực hiện luận văn này người viết đã sử dụng phương pháp lý luận phổ
biến là phương pháp nghiên cứu lý luận trên những tài liệu tìm được, phân tích
tổng hợp những tài liệu đó, bên cạnh nghiên cứu các thực tế tranh chấp trong
khuôn khổ Tổ chức thương mại thế giới đã diễn ra.
5. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, người viết chia bố cục luận văn làm ba
chương như sau:
Chương 1: Giới thiệu chung về tổ chức thương mại thế giới. Trong
chương này, người viết tập trung trình bày về mục tiêu hoạt động, phạm vi hoạt
động, nguyên tắc hoạt động và cơ cấu tổ chức của Tổ chức thương nại thế giới.
Chương 2: Cơ chế giải quyết tranh chấp trong tổ chức thương mại thế
giới. Trong chương này, người viết tập trung nghiên cứu về các cơ quan giải
quyết tranh chấp và trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ Tổ
chức thương mại thế giới và nêu một số quy định đặc biệt dành cho các nước
đang phát triển trong quá trình giải quyết tranh chấp theo cơ chế này.
Chương 3: Đánh giá cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức
thương mại thế giới thông qua thực tế áp dụng. Trong chương này, người viết
nêu một số vụ tranh chấp thực tế đã được giải quyết theo cơ chế giải quyết tranh
chấp trong khuôn khổ Tổ chức thương mại thế giới. Sau đó, người viết đưa ra các
nhận xét của mình về cơ chế này và một số đề xuất cá nhân khắc phục các khuyết
điểm của cơ chế này.
Trong quá trình nghiên cứu luận văn, người viết đã cố gắng hoàn thành tốt
luận văn, nhưng do thời gian nghiên cứu có hạn, nên không thể tránh khỏi những
thiếu sót, những đánh giá mang tính chủ quan của người viết. Do đó, người viết
rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô và các bạn về nội dung luận văn để
người viết có thể hoàn chỉnh luận văn của mình. Người viết xin gửi lời cám ơn
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
6
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
chân thành đến Cô Bùi Thị Mỹ Hương đã tận tâm hướng dẫn người viết trong
suốt thời gian thực hiện luận văn này. Người viết cũng xin gửi lời cảm ơn đến
quý thầy cô Khoa Luật, Trường Đại học Cần Thơ đã tận tình giảng dạy trong
suốt thời gian người viết theo học tại trường, để người viết có đủ kiến thức và kỷ
năng hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
7
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI
1.1. Lịch sử hình thành và sự ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới
đối với nền kinh tế
1.1.1. Lịch sử hình thành của Tổ chức thương mại thế giới
Sau chiến tranh Thế giới thứ II, với mục đích là khôi phục sự phát triển
kinh tế và thương mại, hơn 50 nước đã cùng nhau nổ lực kiến tạo ra một tổ chức
điều chỉnh hoạt động thương mại cũng như hợp tác kinh tế quốc tế. Ban đầu, các
nước này dự định thành lập Tổ chức Thương mại Quốc tế (ITO) với tư cách là
một tổ chức chuyên môn thuộc Liên hợp quốc. Tháng 2/1946, Hội đồng Kinh tế Xã hội Liên hợp quốc triệu tập “Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Việc
làm” với mục tiêu dự thảo Hiến chương cho Tổ chức thương mại Quốc tế (ITO).1
Phạm vi đề ra cho ITO là khá lớn, bao gồm cả các vấn đề thương mại, việc làm,
đầu tư, cạnh tranh và dịch vụ vì thế thời gian đàm phán thông qua Hiến chương
thành lập ITO diễn ra khá dài.
Hơn 50 quốc gia trên đã tiến hành chuẩn bị cho Hiến chương này từ năm
1946. Tháng 4/1947, các nước đã tiến hành một hội nghị chuẩn bị toàn diện cho
Hiến chương này kéo dài sáu tháng. Tại hội nghị, ngoài việc tiếp tục triển khai
các công việc liên quan đến Hiến chương thành lập ITO, các nước còn đàm phán
để giảm cũng như ràng buộc thuế quan đa phương. Trong vòng đàm phán đầu
tiên, các quốc gia đã đưa ra được 45.000 nhân nhượng thuế quan có ảnh hưởng
đến khối lượng thương mại giá trị khoảng 10 tỷ USD, tức khoảng 1/5 giá trị
thương mại thế giới hiện tại.2 Các nước cũng nhất trí áp dụng ngay lập tức và
“tạm thời” một số quy tắc thương mại trong Dư thảo Hiến chương ITO nhằm bảo
vệ giá trị của các nhân nhượng đã được đưa ra. Kết quả cuối cùng của vòng đàm
phán đầu tiên đạt được là các quy định thương mại và các nhân nhượng thuế
quan được đưa ra trong Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT).
Theo dự kiến, Hiệp định GATT sẽ là một hiệp định phụ trợ nằm trong Hiến
chương thành lập ITO. Nhưng đến cuối năm 1947, Hiến chương thành lập ITO
vẫn chưa được thông qua. Sau chiến tranh, các nước trên thế giới đều mong
muốn sớm thúc đẩy tự do hóa thương mại, khắc phục hậu quả chiến tranh để lại.
Do đó, ngày 23/10/1947, 23 nước đã ký “Nghị định thư về việc áp dụng tạm
1
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
2
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
8
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
thời”, có hiệu lực từ ngày 1/1/1948 thông qua Nghị định thư này, Hiệp định
GATT đã được chấp nhận và thực thi.3
Sau đó, Hiến chương thành lập ITO vẫn tiếp tục được thảo luận. Đến tháng
3/1948 Hiến chương ITO được thông qua tại Hội nghị về Thương mại và Việc
làm của Liên hợp quốc tại Havana (Cuba). Tuy nhiên, Quốc hội Hoa Kỳ trì hoãn
việc phê chuẩn Hiến chương, làm cho các nước khác cũng không phê chuẩn. Dẫn
đến, trên thực tế, ITO không được thành lập, Hiến chương thành lập ITO không
còn tác dụng. Mặc dù chỉ là tạm thời, nhưng GATT đã trở thành công cụ đa
phương duy nhất điều chỉnh thương mại quốc tế từ năm 1948.
Trong 48 năm tồn tại, GATT trải qua 8 vòng đàm phán. Năm vòng đàm
phán đầu tiên chủ yếu tập trung đàm phán về vấn đề giảm thuế quan, bắt đầu từ
vòng đàm phán thứ sáu, Vòng Kenedy nội dung các vòng đàm phán được mở
rộng hơn sang các lĩnh vực khác. Vòng đàm phán cuối cùng – Vòng Uruguay –
đã mở rộng nội dung sang hầu hết các lĩnh vực của thương mại gồm: thương mại
hàng hóa, thương mại dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ … và cho ra đời một tổ chức
mới thay thế cho GATT – Tổ chức thương mại thế giới.4
GATT đã có những đóng góp to lớn cho việc thúc đẩy và đảm bảo thuận lợi
hóa và tự do hóa thương mại thế giới. Số lượng các bên tham gia cũng tăng
nhanh. Nội dung ngày càng được mở rộng. Mặc dù vậy, nhưng đến cuối thập
niên 80, đầu thập niên 90 GATT đã tỏ ra không còn phù hợp, bắt đầu có những
bất cập, không theo kịp những biến chuyển của tình hình thương mại quốc tế và
sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Một mặt nữa cho thấy, GATT chỉ là một
Hiệp định nên việc tham gia mang tính chất tùy ý, mà nền thương mại quốc tế
những năm 80 và 90 bắt đầu cần một có một tổ chức thường trực, có nền tảng
pháp lý vững chắc để đảm bảo thực thi các hiệp định, quy định chung của thương
mại quốc tế. Về hệ thống giải quyết tranh chấp, GATT cũng chưa có một cơ chế
điều tiết thủ tục tố tụng chặc chẽ, không đưa ra một thời gian biểu nhất định, do
đó, các vụ tranh chấp thường bị kéo dài, dễ dẫn đến bế tắc. Để thúc đẩy hoạt
động thương mại quốc tế hiệu quả, rõ ràng hệ thống này cần phải được cải tiến.
Từ các nguyên nhân trên, năm 1986 đến 1994, Hiệp định GATT cùng các
hiệp định phụ trợ của nó đã được các nước thảo luận để sửa đổi và cập nhật cho
thích ứng với điều kiện thay đổi của môi trường thương mại thế giới. Hiệp định
3
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
4
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
9
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
GATT 1947 cùng với các quyết định đi kèm và một vài biên bản giải thích khác
hợp thành GATT 1994. Một số hiệp định riêng biệt cũng đạt được trong nhiều
lĩnh vực như nông nghiệp, dệt may, trợ cấp, tự vệ và các lĩnh vực khác; cùng với
GATT 1994, các hiệp định này tạo thành các yếu tố của các Hiệp định thương
mại đa phương về Thương mại Hàng hóa. Cuối cùng, trong vòng đàm phán
Uruguay các bên cũng đã thông qua một loạt các quy định mới điều chỉnh thương
mại Dịch vụ và Quyền Sở hữu Trí tuệ liên quan đến thương mại; một trong
những thành công lớn nhất của vòng đàm phán này là các nước đã cho ra Tuyên
bố Marrakesh thành lập Tổ chức thương mại thế giới, bắt đầu đi vào hoạt động từ
ngày 1/1/1995, khắc phục những khuyết điểm của GATT, cải thiện hoạt động
thương mại quốc tế.5
1.1.2. Sự ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới đối với nền kinh
tế
1.1.2.1. Ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới đối với nền kinh tế
thế giới
Như đã tìm hiểu, Tổ chức thương mại thế giới là một giải pháp hiệu quả
cho hệ thống thương mại quốc tế. Từ trước khi Tổ chức này ra đời, GATT đã
đem đến hiệu quả đáng kể và cho đến khi hoạt động chính thức ngày 1/1/1995 thì
Tổ chức này đã tạo nên một sức ảnh hưởng to lớn đến nền kinh tế toàn cầu.
Thứ nhất, dự định ban đầu của các nước khi thành lập Tổ chức Thương mại
Quốc tế (ITO) là nhằm khôi phục lại nền kinh tế và thương mại thế giới sau thế
chiến thứ hai. Vì lý do đó, Tổ chức thương mại thế giới kế thừa mục tiêu này,
góp phần duy trì nền hòa bình thế giới. Hòa bình phần nào là thành quả của hai
nguyên tắc cơ bản của hệ thống thương mại, đó là: giúp thương mại thông thoáng
và bình đẳng giữa các quốc gia. Đó cũng là thành quả của sự hợp tác và lòng tin
quốc tế do hệ thống này tạo ra và duy trì.
Lịch sử cho thấy rằng, tranh chấp thương mại là một nguyên nhân dẫn đến
chiến tranh. Ví dụ sống động nhất là cuộc chiến tranh thương mại những năm
1930, khi các nước cạnh tranh với nhau nhằm tăng thêm các hàng rào mậu dịch
bảo vệ các nhà sản xuất trong nước và trả đũa các nước khác, điều này làm cho
cuộc đại suy thoát kinh tế thêm tồi tệ và cuối cùng làm bùng nổ chiến tranh thế
giới lần thứ hai. Nhưng sau đó nhờ hai sự kiện lớn đã làm giảm nhiệt cuộc chiến
tranh: thứ nhất là ở Châu âu hợp tác quốc tế phát triển trong các ngành công
nghiệp than sắt và thép, được mở rộng thành Liên minh Châu âu; thứ hai là trên
5
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
10
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
phạm vi toàn cầu Hiệp định chung về thương mại và thuế quan được hình thành
và phát triển thành Tổ chức thương mại thế giới. Thực tế cho thấy, sự bảo hộ của
một quốc gia có thể dễ dàng dẫn đến hành động trả đũa của một quốc gia khác,
dẫn đến mất mát niềm tin vào sự tự do thương mại và làm cho tất cả các nước sa
lầy vào rắc rối kinh tế nghêm trọng. Niềm tin là chìa khóa giúp tránh được viễn
cảnh không mong muốn ấy. Khi các Chính phủ đều tin rằng các nước khác không
tăng cường các hàng rào mậu dịch thì chính họ cũng sẽ không có ý định làm điều
đó. Hệ thống thương mại thế giới đóng vai trò sống còn trong việc tạo ra và cũng
cố niềm tin đó. Cho nên nói Tổ chức thương mại thế giới có ảnh hưởng giữ gìn
hòa bình nền kinh tế thế giới, cũng như hòa bình thế giới nói chung.
Thứ hai, nhờ vào cơ chế giải quyết tranh chấp của mình Tổ chức thương
mại thế giới đã góp phần giải quyết các mâu thuẫn thương mại một cách hòa bình
và có xây dựng. Do thương mại tăng lên cả về số lượng và khối lương hàng hóa
cũng như số lượng các nước và các công ty tham gia thương mại cũng tăng lên,
nên có thêm nhiều cơ hội để các tranh chấp thương mại nảy sinh. Nếu để mặc
chúng thì những tranh chấp này có thể dẫn đến những xung đột vô cùng nghiêm
trọng. Để giải quyết khó khăn này, Tổ chức thương mại thế giới đặt ra nguyên tắc
là các thành viên của Tổ chức thương mại thế giới có nghĩa vụ phải đưa các tranh
chấp của mình đến Tổ chức này mà không được đơn phương giải quyết. Khi họ
đưa các tranh chấp ra Tổ chức thương mại thế giới giải quyết thì phải tuân thủ
tuyệt đối thủ tục tố tụng của Tổ chức thương mại thế giới, thiết lập các nguyên
tắc và chấp hành các nguyên tắc đó, có thể tái thương lượng các nguyên tắc này
nhưng không phải là tuyên chiến với nhau. Đã có trên 400 tranh chấp đã được
đưa ra giải quyết từ khi Tổ chức thương mại thế giới được thành lập. Nếu thiếu
cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại này có lẽ một số tranh chấp có thể dẫn
đến những cuộc xung đột chính trị nghiêm trọng. Vì vậy Tổ chức thương mại thế
giới đã góp phần to lớn trong việc giải quyết các tranh chấp thương mại một cách
hòa bình và có hiệu quả.
Thứ ba, Tổ chức thương mại thế giới tạo vị thế bình đẳng giữa các nước
thành viên. Tổ chức thương mại thế giới không thể tuyên bố sẽ làm cho tất cả các
nước đều bình đẳng. Nhưng Tổ chức thương mại thế giới thật sự làm giảm bớt
một số bất bình đẳng, giúp các nước nhỏ hơn có nhiều tiếng nói hơn, đồng thời
cũng giải thoát các nước lớn khỏi sự phức tạp trong việc thỏa thuận các hiệp định
thương mại với các đối tác của mình. Các quyết định và hiệp định của Tổ chức
thương mại thế giới được thực hiện bằng sự nhất trí ý kiến, và được áp dụng cho
tất cả mọi người. Các nước giàu cũng như các nước nghèo đều có thể bị chất vấn
nếu họ vi phạm một hiệp ước, và họ cũng có quyền chất vấn các nước khác trong
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
11
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
quá trình giải quyết tranh chấp của Tổ chức thương mại thế giới. Nếu thiếu một
cơ chế đa phương như Tổ chức thương mại thế giới thì các nước mạnh hơn sẽ
càng tự do hơn trong việc đơn phương áp đặt ý muốn của mình lên các nước yếu
hơn… Vì thế Tổ chức thương mại thế giới đã một phần làm nên sự cân bằng giữa
các nước trong các cuộc đàm phán.
Thứ tư, thương mại tự do hơn cũng giúp giảm bớt chi phí cuộc sống. Hệ
thống toàn cầu Tổ chức thương mại thế giới đã làm giảm các hàng rào mậu dịch
thông qua thương lượng và áp dụng các nguyên tắc không phân biệt đối xử. Kết
quả là chi phí sản xuất giảm, giá hàng hóa thành phẩm và dịch vụ giảm và cuối
cùng là chi phí cuộc sống thấp hơn.
Thứ năm, thương mại tự do hơn cũng giúp cho người tiêu dùng có nhiều sự
lựa chọn hơn và phạm vi chất lượng rộng hơn để lựa chọn. Một trong những
phương châm của Tổ chức thương mại thế giới là mở cửa thị trường, xóa bỏ các
rào cản thuế quan, tạo điều khiện thuận lợi cho xuất nhập khẩu. Khi xuất nhập
khẩu được thuận lợi cho phép chúng ta có nhiều lựa chọn hơn, cả về hàng hóa và
dịch vụ lẫn phạm vi chất lượng của hàng hóa dịch vụ đó. Thậm chí nó còn giúp
cho chất lượng hàng hóa nội địa cũng được nâng lên do sự cạnh tranh với hàng
hóa nhập khẩu. Không chỉ dừng lại ở việc người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn
từ hàng nhập khẩu, mà các nhà sản xuất trong nước cũng có thể lựa chọn nhiều
loại nguyên vật liệu nhập khẩu từ nước ngoài để phục vụ cho nền sản xuất trong
nước, làm tăng chất lượng hàng hóa trong nước. Nếu thương mại cho phép chúng
ta nhập khẩu nhiều hơn, nó cũng cho phép người khác mua hàng xuất khẩu của
chúng ta nhiều hơn, điều đó làm tăng thu nhập của chúng ta, cung cấp cho chúng
ta những phương tiện để được hưởng sự lựa chọn gia tăng đó.
Thứ sáu, Tổ chức thương mại thế giới còn làm tăng thu nhập. Tổ chức
thương mại thế giới giúp giảm bớt các rào cản thương mại cho phép thương mại
tăng trưởng, điều này làm tăng thu nhập – cả thu nhập quốc dân và thu nhập cá
nhân.
Thứ bảy, thương mại phát triển sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế và đó là cơ
hội tốt cho vấn đề việc làm. Trên thực tế, vấn đề này rất phức tạp bởi nó còn chịu
ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên bảo hộ cũng không phải là cách giải
quyết vấn đề việc làm mà còn tổn hại đến công ăn việc làm nhiều hơn. Tuy
không rõ ràng giải quyết được việc làm nhưng Tổ chức thương mại thế giới cũng
góp phần cùng với những yếu tố khác, xóa bỏ bảo hộ, một phần giải quyết được
vấn đề việc làm.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
12
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
1.1.2.2. Ảnh hưởng của Tổ chức thương mại thế giới đối với nền kinh tế
Việt Nam
Theo Nghị quyết số 08/ NQ-TW ngày 05.02.2007 về một số chủ trương,
chính sách lớn để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là
thành viên của Tổ chức thương mại thế giới6, và qua thời gian tham gia Tổ chức
thương mại thế giới, nước ta đứng trước những cơ hội lớn như sau:
Một là, có điều kiện mở rộng thị trường xuất khẩu vào các nước thành viên
Tổ chức thương mại thế giới với tư cách là một đối tác bình đẳng, không bị phân
biệt đối xử và theo mức thuế các nước thành viên cam kết. Đây là những yếu tố
quan trọng để thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hoá, dịch vụ của nước ta, tạo
thêm việc làm, góp phần giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế cao.
Hai là, thực hiện các cam kết khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, thể
chế kinh tế thị trường nước ta ngày càng hoàn thiện, môi trường đầu tư, kinh
doanh trong nước ngày càng thuận lợi, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư của các thành
phần kinh tế, các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đầu tư trực tiếp và đầu tư gián
tiếp, trong đó có các công ty xuyên quốc gia có tiềm lực tài chính lớn, công nghệ
cao, trình độ quản lý tiên tiến, đóng góp ngày càng quan trọng vào quá trình công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Ba là, gia nhập Tổ chức thương mại thế giới sẽ thúc đẩy nền kinh tế nước ta
phát triển, chính sách kinh tế, cơ chế quản lý ngày càng minh bạch, môi trường
kinh doanh thuận lợi hơn, khơi dậy mạnh mẽ những tiềm năng to lớn của đất
nước và sức sáng tạo của các tầng lớp nhân dân; việc phân bổ và sử dụng các
nguồn lực sẽ hiệu quả hơn; tăng trưởng kinh tế, do đó, sẽ nhanh và bền vững hơn.
Bốn là, là thành viên Tổ chức thương mại thế giới, nước ta có địa vị bình
đẳng với các thành viên khác khi tham gia vào việc hoạch định chính sách
thương mại toàn cầu, thiết lập một trật tự kinh tế quốc tế mới công bằng hơn; có
điều kiện thuận lợi để đấu tranh bảo vệ quyền lợi của các doanh nghiệp Việt Nam
trong các cuộc tranh chấp thương mại với các thành viên khác, hạn chế những
thiệt hại.
Năm là, chúng ta hiện có đường lối đối ngoại của Đảng: "Việt Nam là bạn,
đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế", phát huy vai trò của nước
ta trong khu vực và quốc tế, xây dựng quan hệ đối tác bình đẳng với các nước
trên thế giới.
6
Xem http:// www.nhandan.com.vn > Gia nhập WTO> Nguyễn Tấn Dũng, " Gia nhập
WTO: Cơ hội, thách thức và hành động của chúng ta" [truy cập ngày 16/01/2012]
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
13
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
Tuy nhiên gia nhập Tổ chức thương mại thế giới không chỉ mang lại lợi ích
kinh tế cho mình mà doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức:
Một là, khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, Việt Nam phải trao quy
chế tối huệ quốc, quy chế đối xử quốc gia cho các quốc gia thành viên khác của
Tổ chức thương mại thế giới, nghĩa là tiến hành giảm thuế quan và ràng buộc tất
cả các dòng thuế, đồng thời phải dỡ bỏ các hàng rào phi thuế trong một thời gian
nhất định. Mức độ cam kết giảm thuế phụ thuộc nhiều vào kết quả đàm phán đa
phương và song phương đối với các mặt hàng cụ thể. Vì vậy cạnh tranh sẽ khốc
liệt hơn ở thị trường nội địa.
Hai là, toàn bộ thể chế kinh tế phải chuyển đổi nhằm thích ứng với sự phát
triển nhanh chóng của quan hệ thương mại đầu tư, chuyển giao công nghệ, nếu
không sẽ gặp khó khăn trước những đối thủ cạnh tranh hùng mạnh, các doanh
nghiệp Việt Nam sẽ không được bảo vệ khi xảy ra tranh chấp thương mại.
Ba là, những vấn đề nảy sinh từ việc thúc đẩy nhanh chóng tiến trình cải
cách khu vực kinh tế nhà nước, chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ.
Trong quá trình đàm phán để gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, vai trò của
khu vực kinh tế nhà nước tiếp tục suy giảm, trong khi việc thực hiện và các biện
pháp thực hiện mục tiêu đó lại mang tính xã hội và ảnh hưởng tới nhiều tầng lớp
xã hội có liên quan. Mặt khác, cải cách sẽ khiến cho tốc độ tăng trưởng trong
công nghiệp quốc doanh chậm lại trong một thời gian, một phần do đầu tư vào
khu vực này giảm, phần nữa là các xí nghiệp yếu kém sẽ thu hẹp sản xuất, đóng
cửa hoặc chuyển sang lĩnh vực kinh doanh mới. Nguy cơ phá sản đối với các
loại hình doanh nghiệp tăng lên. Công nghệ và trình độ dân trí có chuyển biến
lớn, nhưng khoảng cách tụt hậu còn xa so với phần lớn các nước trên thế giới.
Bốn là, những thách thức trong lĩnh vực nông nghiệp thậm chí còn lớn hơn,
do phần lớn nước ta dân số vẫn sống dựa vào nông nghiệp, trong khi đó diện tích
canh tác bình quân trên một lao động thấp, phương thức canh tác lạc hậu hơn
nhiều quốc gia khác nên giá thành nông sản nhìn chung cao hơn mặt bằng giá thế
giới. Khi những rào cản thương mại được bãi bỏ hoặc giảm thiểu, nông sản nhập
khẩu từ các nước phát triển với giá thấp sẽ gây sức ép lớn cho kinh tế nông thôn,
nhiều đơn vị kinh doanh nông nghiệp có thể sẽ bị phá sản. Số người này sẽ di
chuyển về thành phố, làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
14
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
1.2. Mục tiêu, phạm vi hoạt động và chức năng chính của Tổ chức thương
mại thế giới
1.2.1. Mục tiêu hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới
Tổ chức thương mại thế giới vẫn dõi theo các mục tiêu đã được vạch ra tại
phần mở đầu của GATT, đó là thông qua tự do hóa thương mại, trên căn cứ lập
ra một hệ thống pháp lý chung làm cơ sở để mỗi nước thành viên hoạch định và
thực hiện chính sách nhằm mở rộng thương mại, tạo thêm việc làm, tăng thu
nhập và nâng cao mức sống của người dân các nước thành viên. Theo đó Tổ chức
thương mại thế giới có bốn mục tiêu chính như sau:
Thứ nhất, tự do thương mại về hàng hóa và dịch vụ thông qua đàm phán và
loại bỏ thuế quan, các hạn chế số lượng và các cản trở phi thuế quan. Tổ chức
thương mại thế giới đóng vai trò là một diễn đàn cho việc đàm phán và cung cấp
các nguyên tắc cho việc tự do hóa thương lượng. Một trong các nguyên tắc của
Tổ chức thương mại thế giới là nhằm khuyến khích các thành viên hạ thấp rào
cản thuế quan và tạo điều kiện cho giao dịch thương mại được tự do hơn. Bởi vì
chính các nước thành viên là những nước có lợi từ việc giao dịch thương mại
tăng lên do các rào cản thương mại được hạ thấp, còn việc hạ thấp các rào cản
thương mại đến mức nào là do các nước thành viên thương lượng với nhau. Quan
điểm đàm phán của họ thể hiện ở chỗ họ sẵn sàng hạ thấp các rào cản thương mại
đến mức nào và những gì họ muốn đạt được từ việc thương lượng. Tổ chức
thương mại thế giới còn quy định việc thương lượng là do các bên tự nguyện
nhưng phải trên tiêu chí hai bên cùng có lợi. Và việc hạ thấp các rào cản thương
mại được thực hiện một cách từ từ, để các nhà sản xuất nội địa thích nghi với sự
thay đổi.
Thứ hai, không phân biệt đối xử thông qua chế độ tối huệ quốc và chế độ
đối xử quốc gia; đồng thời tạo điều kiện cho phát triển kinh tế bằng cách chấp
nhận mềm dẻo các thỏa thuận riêng và ngoại lệ. Nguyên tắc không phân biệt đối
xử là một trong những nguyên tắc cơ bản của Tổ chức thương mại thế giới, được
cụ thể hóa bởi hai chế độ: chế độ đối xử tối huệ quốc và chế độ đối xử quốc gia.
Đối xử tối huệ quốc là nguyên tắc mà một quốc gia nếu dành một ưu đãi cho một
hàng hóa của một quốc gia khác thì đương nhiên cũng dành ưu đãi đó cho hàng
hóa tương tự của các quốc gia thành viên, ta gọi đây là đối xử bình đẳng giữa các
quốc gia. Đối xử quốc gia là nguyên tắc mà một quốc gia nếu dành một ưu đãi
cho một hàng hóa trong nước thì cũng dành ưu đãi đó cho hàng hóa tương tự của
các quốc gia thành viên, ta gọi đây là đối xử bình đẳng giữa sản phẩm trong nước
và nước ngoài. Tóm lại, thông qua hai chế độ trên Tổ chức thương mại thế giới
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
15
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
đã tạo ra một vị thế bình đẳng giữa quốc gia với các quốc gia khác cũng như bình
đẳng giữa các quốc gia với nhau đối với quốc gia thứ ba. Tuy nhiên, Tổ chức
thương mại thế giới cũng chấp nhận một số ngoài lệ đối với nguyên tắc trên
nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển kinh tế chứ không áp dụng
một cách máy móc các nguyên tắc đó.
Thứ ba, thiết lập và phát triển môi trường thuận lợi cho phát triển thương
mại quốc tế nhằm bảo đảm sự thông suốt, chắc chắn và khả năng dự kiến các
diễn biến có thể xảy ra. Như đã nói, Tổ chức thương mại thế giới là một thiết chế
pháp lý thương mại quốc tế lớn nhất hiện nay. Hạt nhân của thiết chế này là các
Hiệp định của Tổ chức được các nước, các nền kinh tế tham gia vào quan hệ
thương mại quốc tế xây dựng nên và cam kết thực hiện. Chính các Hiệp định này
đã tạo nên một khung pháp lý vững chắc cho thương mại đa biên, là khuôn khổ
ràng buộc chính phủ các nước duy trì chính sách thương mại phù hợp với các kỷ
cương đã được thiết lập, đảm bảo không thay đổi đột ngột chính sách, pháp luật
đang được áp dụng. Từ đó, Tổ chức thương mại thế giới đã tạo nên một môi
trường thương mại thông suốt, chắc chắn đảm bảo sự phát triển thuận lợi của
thương mại quốc tế.
Thứ tư, tăng cường khả năng tham khảo ý kiến trong giải quyết tranh chấp
để hạn chế thiệt hại, đồng thời thể chế hóa quy chế này, bảo đảm sự tôn trọng
các điều ước. Khả năng tham khảo ý kiến trong giải quyết tranh chấp được tăng
cường từ việc tham vấn giữa các quốc gia xảy ra tranh chấp, cho đến việc lấy ý
kiến của các bên trong việc đưa ra báo cáo giải quyết tranh chấp. Vì nguyên tắc
cơ bản của Tổ chức thương mại thế giới là tôn trọng thỏa thuận của các bên, mọi
vấn đề có thể nói là được giải quyết dựa trên thỏa thuận của các bên, nên việc
thảm khảo ý kiến của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp trong từng
giai đoạn giúp cho việc giải quyết tranh chấp có thể được giải quyết sớm hơn,
giảm đến mức tối thiểu các phí tổn, hạn chế được các thiệt hại có thể có do quá
trình giải quyết tranh chấp kéo dài. Bên cạnh đó Tổ chức thương mại thế giới còn
có những quy định nhằm đảm bảo việc thực hiện các cam kết của của các bên.
1.2.2. Phạm vi hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới
Theo Điều II của Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới quy định
về phạm vi hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới, thì:
Tổ chức thương mại thế giới là một khuôn khổ định chế chung để điều
chỉnh các mối quan hệ thương mại giữa các thành viên của Tổ chức này về
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
16
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
những vấn đề liên quan đến các Hiệp định và các văn bản pháp lý không tách rời
gồm cả Phụ lục của Hiệp định thành lập WTO.7
Các Hiệp định và văn bản pháp lý không thể tách rời Hiệp định bao gồm:
- Các Phụ lục 1, 2 và 3 của Hiệp định thành lập WTO được gọi chung là
“Các Hiệp định Thương mại Đa biên”, chúng ràng buộc tất cả các thành viên.8
- Phụ lục 4 của Hiệp định thành lập WTO được gọi là “Các Hiệp định
Thương mại Nhiều bên”, chúng ràng buộc tất cả các thành viên chấp nhận chúng.
Các Hiệp định Thương mại Nhiều bên không tạo ra quyền hay nghĩa vụ gì đối
với những thành viên không chấp nhận chúng.9
- Hiệp định Chung về Thuế quan và Thương mại năm 1994 được nêu cụ thể
trong Phụ lục 1A, được gọi là GATT 1994 độc lập về mặt pháp lý dối với Hiệp
định chung về Thuế quan và Thương mại ngày 30 tháng 10 năm 1947, được gọi
là GATT 1947 đã được chỉnh lý, sửa chữa hay thay đổi là phụ lục của Văn kiện
cuối cùng được thông qua tại buổi bế mạc phiên họp lần thứ hai Hội đồng Trù bị
của Hội nghị Liên hợp quốc và Thương mại và Việc làm.10
Nhìn chung, thông qua các Hiệp định và văn bản pháp lý kèm theo ta thấy
Tổ chức thương mại thế giới điều chỉnh các hoạt động thương mại trong các lĩnh
vực sau:
- Thương mại và dịch vụ;
- Quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến thương mại;
- Các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại.
Ngoài ra, Tổ chức thương mại thế giới còn có nhiều chương trình tiếp tục
đàm phán nhiều nội dung khác trong thương mại quốc tế trong tương lai. Như
vậy, trong tương lai, phạm vi điều chỉnh của Tổ chức thương mại thế giới có thể
sẽ được mở rộng thêm nữa.
1.2.3. Các chức năng chính của Tổ chức thương mại thế giới
Theo Điều III của Hiệp định thành lập WTO, thì Tổ chức này có năm chức
năng chính sau đây:
Một là, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi, quản lý và điều hành
những mục tiêu của Hiệp định thành lập WTO và các Hiệp định Thương mại Đa
7
Khoản 1 Điều II Hiệp định Thành lập Tổ chức thương mại thế giới
Khoản 2 Điều II Hiệp định Thành lập Tổ chức thương mại thế giới
9
Khoản 3 Điều II Hiệp định Thành lập Tổ chức thương mại thế giới
10
Khoản 4 Điều II Hiệp định Thành lập Tổ chức thương mại thế giới
8
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
17
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
biên khác, cũng như các Hiệp định Thương mại Nhiều bên. Để thực hiện chức
năng này, Tổ chức thương mại thế giới đã và đang tăng cường đàm phán thêm
nhiều Hiệp định đa phương và song phương giúp cho thương mại ngày càng
thông thoáng, tạo điều kiện ngày càng thuận lợi hơn cho việc thực thi và quản lý
những mục tiêu của Tổ chức thương mại thế giới.
Hai là, Tổ chức thương mại thế giới là một diễn đàn cho các cuộc đàm phán
giữa các nước thành viên về những mối quan hệ thương mại đa biên về những
vấn đề được điều chỉnh trong các Hiệp định của Tổ chức thương mại thế giới;
đồng thời là cơ chế cho việc thực thi các kết quả của các cuộc đàm phán đó hoặc
do Hội nghị Bổ trưởng quyết định. Tổ chức thương mại thế giới là một hệ thống
thương mại với những nguyên tắc tự do đàm phán giúp các quốc gia thành viên
ngồi lại đàm phán những vấn đề thương mại mà họ muốn đạt được khi hợp tác,
chứ không áp đặt một luật lệ nào cho các quốc gia thành viên phải thực hiện. Cho
nên, ta nói Tổ chức thương mại thế giới là một diễn đàn cho các cuộc đàm phán.
Trên cơ sở đó, các thành viên đưa ra những thỏa thuận, kết quả của quá trình đàm
phán, và để thực hiện trọn vẹn chức năng của mình Tổ chức thương mại thế giới
có những biện pháp đảm bảo thực hiện các thỏa thuận này và giải quyết xung đột
khi những thỏa thuận này bị vi phạm.
Ba là, giải quyết tranh chấp giữa các nước thành viên theo đúng Quy định
và Thủ tục giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ Tổ chức thương mại thế giới.
Tổ chức thương mại thế giới quy định mọi tranh chấp phát sinh từ các thành viên
của Tổ chức đều phải được giải quyết theo Quy định và Thủ tục giải quyết tranh
chấp trong khuôn khổ Tổ chức thương mại thế giới, các bên không được đơn
phương giải quyết tránh gây tổn hại đến lợi ích kinh tế của các bên cũng như
kinh tế thế giới. Hội đồng giải quyết tranh chấp được Tổ chức thương mại thế
giới giao cho nhiệm vụ thục hiện chức năng này.
Bốn là, thực hiên rà soát chính sách thương mại thông qua Cơ chế Rà soát
Chính sách Thương mại. Chức năng này được thực hiện bởi Hội đồng rà soát
chính sách Thương mại của Tổ chức thương mại thế giới theo quy định cụ thể
của các Hiệp định có liên quan.
Năm là, nhằm đạt được sự nhất quán cao hơn trong quá trình hoạch định
chính sách kinh tế toàn cầu, khi cần thiết Tổ chức thương mại thế giới sẽ hợp tác
với Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Quốc tế (WB) về tái thiết và phát triển
các cơ quan trực thuộc của nó. Chức năng này muốn thực hiệ được cần phải có
sự phối hợp chặc chẽ của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Quốc tế (WB).
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
18
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
1.3. Các nguyên tắc hoạt động của Tổ chức thương mại thế giới
Tổ chức thương mại thế giới hoạt động dựa trên một bộ các luật lệ và quy
tắc tương đối phức tạp, bao gồm trên 60 các Hiệp định, phụ lục, quyết định và
giải thích khác nhau điều chỉnh hầu hết các lĩnh vực của thương mại quốc tế như:
nông nghiệp, hàng dệt may, ngân hàng, viễn thông, công nghiệp, tiêu chuẩn công
nghiệp, tính an toàn của sản phẩm, quy định liên quan đến an toàn vệ sinh thực
phẩm, sở hữu trí tuệ, và nhiều lĩnh vực khác… Tuy nhiên, xuyên suốt các Hiệp
định này là một số các nguyên tắc cơ bản, chúng được xem là kim chỉ nam của
tất cả các lĩnh vực này và trở thành nền tảng của hệ thống thương mại đa biên.
1.3.1 Nguyên tắc không phân biệt đối xử
Nguyên tắc này được cụ thể hóa bởi hai quy định về chế độ đối xử tối huệ
quốc và chế độ đối xử Quốc gia:
Chế độ đối xử tối huệ quốc
Chế độ đối xử tối huệ quốc, tiếng Anh là Most favoured nation (MFN) là
nguyên tắc pháp lý quan trọng nhất của Tổ chức thương mại thế giới, được nêu
trong Điều I - Hiệp định GATT 1994, Điều II - Hiệp định GATS, Điều IV - Hiệp
định TRIPS. Theo nguyên tắc này, Tổ chức thương mại thế giới yêu cầu một
thành viên phải áp dụng thuế quan và các quy định khác đối với hàng hóa nhập
khẩu từ (hoặc xuất khẩu đến) các nước thành viên khác nhau một cách bình đẳng,
không phân biệt đối xử. Điều đó có nghĩa là, nếu như một quốc gia thành viên
dành cho sản phẩm của bất kỳ quốc gia nào khác mức thuế quan hay bất kỳ một
ưu đãi nào thì cũng phải dành mức thuế quan hoặc ưu đãi đó cho sản phẩm tương
tự của tất cả các quốc gia thành viên khác một cách ngay lập tức và vô điều kiện.
Trong nguyên tắc này, ta nên hiểu một số vấn đề sau. Thứ nhất, quốc gia
dành ưu đãi phải là quốc gia thành viên Tổ chức thương mại thế giới, quốc gia
nhận ưu đãi bao gồm cả các quốc gia là thành viên của Tổ chức thương mại thế
giới và các quốc gia không là thành viên của Tổ chức này, quốc gia được hưởng
ưu đãi phải là quốc gia thành viên của Tổ chức thương mại thế giới. Thứ hai, sản
phẩm tương tự ở đây có thể là sản phẩm giống nhau về đặc điểm bên ngoài cũng
như công dụng của nó (ví dụ: sản phẩm tôm đông lạnh từ Việt Nam và Thái
Lan…), hoặc có thể là các sản phẩm giống nhau về mục đích sử dùng (ví dụ: sản
phẩm điện thoại của Nhật và Trung Quốc…). Thứ ba, ngay lập tức và vô điều
kiện có nghĩa là từ khi một quốc gia thành viên nhận được thông báo của Tổ
chức thương mại thế giới về việc một quốc gia thành viên khác đã dành ưu đãi
đối với một hàng hóa nào đó thì đương nhiên quốc gia này sẽ được hưởng ưu đãi
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
19
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
đó đối với hàng hóa tương tự mà không cần phải thông qua một thủ tục hay đáp
ứng bất kỳ điều kiện nào khác.
Tuy nhiên, Tổ chức thương mại thế giới cũng cho phép các nước Thành
viên được duy trì một số ngoại lệ của nguyên tắc này, như: cho phép các nước ký
Hiệp định khu vực, cho phép ký các Điều khoản cho phép đãi ngộ đặc biệt và
khác biệt dành cho các nước đang phát triển, ưu đãi cho các nước có chung
đường biên giới…
Chế độ đối xử quốc gia (NT)
Chế độ đối xử quốc gia, theo tiếng Anh là National Treatment (NT), được
nêu trong Điều III - Hiệp định GATT 1994, Điều XVII - Hiệp định GATS, Điều
III - Hiệp định TRIPS. Nguyên tắc này yêu cầu một nước phải đối xử bình đẳng
và công bằng giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa tương tự sản xuất trong
nước. Nguyên tắc này quy định rằng, bất kỳ một sản phẩm nhập khẩu nào, sau
khi đã qua biên giới (đã trả xong thuế hải quan và các chi phí khác tại của khẩu)
sẽ được hưởng đối xử không kém ưu đãi hơn sản phẩm tương tự sản xuất trong
nước.
Đối với chế độ đối xử quốc gia thì quốc gia dành ưu đãi cũng như quốc gia
hưởng ưu đãi đều phải là quốc gia thành viên của Tổ chức thương mại thế giới.
Sản phẩm tương tự ở đây được hiểu giống như ở chế độ đối xử tối huệ quốc.
Tuy nhiên, Tổ chức thương mại thế giới cũng cho phép tồn tại một số ngoại
lệ, như: trong việc mua sắm của Chính phủ (tuy nhiên nếu một nước tham gia
Hiệp định mua sắm của Chính phủ thì đây không còn là ngoại lệ nữa), thanh toán
các khoản trợ cấp chỉ dành riêng cho các nhà sản xuất trong nước, hạn ngạch về
thời gian trình chiếu phim điện ảnh…
Nguyên tắc đối xử tối huệ quốc (MFN) và đối xử quốc gia (NT) lúc đầu chỉ
áp dụng trong lĩnh vực thương mại hàng hóa, sau khi Tổ chức thương mại thế
giới ra đời nó được mở rộng cả sang thương mại dịch vụ, sở hữu trí tuệ liên quan
đến thương mại và nhiều lĩnh vực khác. Tuy vậy, mức độ áp dụng của nguyên tắc
này trong các lĩnh vực là khác nhau:11
- Trong thương mại hàng hóa: thì nguyên tắc không phân biệt đối xử được
áp dụng tương đối toàn diện và triệt để do lĩnh vực thương mại hàng hóa là lĩnh
vực điển hình và tồn tại lâu đời nhất trong nền kinh tế. Đây là lĩnh vực đầu tiên
11
Trang thông tin NCIEC: [truy cập
ngày 16/01/2012]
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
20
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
được điều chỉnh bởi các nguyên tắc của Tổ chức thương mại thế giới nên các
nguyên tắc được áp dụng một cách toàn diện và triệt để nhất.
- Trong thương mại dịch vụ: thì nguyên tắc này cũng được áp dụng với
những lĩnh vực mà một Thành viên đã cam kết mở của thị trường, với những lĩnh
vực dịch vụ còn duy trì hạn chế thì việc áp dụng nguyên tắc này còn phụ thuộc
vào kết quả đàm phán các cam kết cụ thể.
- Trong lĩnh vực đầu tư: thì Tổ chức thương mại thế giới chưa có một Hiệp
định đầu tư đa biên, chỉ mới đạt được Hiệp định về các Biện pháp đầu tư có liên
quan đến thương mại, và nguyên tắc không phân biệt đối xử chỉ giới hạn trong
Hiệp định này. Tuy nhiên trong luật pháp đầu tư nước ngoài của các nước, thì
nguyên tắc này được áp dụng phổ biến trên nhiều lĩnh vực.
- Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ: các đối xử quốc gia trên đã được thể chế
hóa cụ thể và phổ biến trong các công ước quốc tế liên quan đến sở hữu trí tuệ.
1.3.2. Nguyên tắc mở cửa thị trường
Theo nguyên tắc này, Tổ chức thương mại thế giới đảm bảo thương mại
giữa các quốc gia ngày càng tự do hơn thông qua quá trình đàm phán cắt giảm
các hàng rào thuế quan, phi thuế quan để thúc đẩy buôn bán.
Để thực hiện được mục tiêu tự do hóa thương mại và đầu tư, mở cửa thị
trường, thúc đẩy trao đổi, giao lưu, buôn bán hàng hóa, Tổ chức thương mại thế
giới đảm nhận chức năng là diễn đàn đàm phán đa phương để các quốc gia đàm
phán việc cắt giảm thuế nhập khẩu, loại bỏ các rào cản phi thuế quan (cấm, hạn
chế, hạng ngạch, giấy phép…)
Tuy nhiên, trong quá trình đàm phán, mở cửa thị trường, do trình độ phát
triển của mỗi nền kinh tế của mỗi nước là khác nhau, “sức chịu đựng” của mỗi
nền kinh tế trước sức ép của hàng hóa nước ngoài tràn vào do mở của thị trường
là khác nhau. Nói cách khác, khi mở của thị trường đối với nhiều nước không chỉ
có thuận lợi mà cũng mang lại những khó khăn, đòi hỏi phải điều chỉnh từng
bước nền sản xuất trong nước.
Vì thế, các Hiệp định của Tổ chức thương mại thế giới đã được thông qua
các quy định cho phép các nước thành viên từng bước thay đổi chính sách thông
qua lộ trình tự do hóa từng bước. Sự nhượng bộ trong cắt giảm thuế quan, dở bỏ
các hàng rào phi thuế quan được thực hiện thông qua đàm phán, rồi trở thành các
cam kết để thực hiện.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
21
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
1.3.3. Nguyên tắc có thể dự đoán được
Nguyên tắc có thể dự đoán được của thương mại quốc tế thông qua ràng
buộc cam kết và minh bạch chính sách có nghĩa là các thành viên có nghĩa vụ
đảm bảo tính ổn định và có thể dự báo trước được về các cơ chế, chính sách, quy
định thương mại của mình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, kinh
doanh nước ngoài có thể hiểu, nắm bắt được lộ trình thay đổi chính sách, nội
dung các cam kết về thuế, phi thuế của nước chủ nhà. Từ đó, doanh nghiệp nước
ngoài có thể dễ dàng hoạch định kế hoạch kinh doanh, đầu tư của mình mà không
vì sự thay đổi đột ngột các chính sách làm tổn hại đến kế hoạch kinh doanh của
họ.
Nói cách khác, các doanh nghiệp nước ngoài tin chắc rằng hàng rào thuế
quan, phi thuế quan của một nước sẽ không bị tăng hay thay đổi một cách tùy
tiện. Đây là nổ lực của hệ thống thương mại đa biên nhằm yêu cầu các thành viên
của Tổ chức thương mại thế giới tạo ra một môi trường thương mại ổn định,
minh bạch và dễ dự đoán.
Nội dung của nguyên tắc này bao gồm các công việc như:
- Về các thỏa thuận cắt giảm thuế quan:
Bản chất của thương mại thời Tổ chức thương mại thế giới là các thành
viên dành những ưu đãi, nhân nhượng thuế quan cho nhau. Song để chắc chắn là
các mức thuế quan đã đàm phán phải được cam kết và không thay đổi theo
hướng tăng thuế suất, gây bất lợi cho đối tác của mình, sau khi đàm phán mức
thuế suất đã thỏa thuận sẽ được ghi vào một bản danh mục thuế quan. Đây gọi là
mức thuế suất ràng buộc.
Nói cách khác, ràng buộc là việc đưa ra danh mục ấn định các mức thuế ở
mức tối đa nào đó và không được phép tăng hay thay đổi theo chiều hướng bất
lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài. Một nước có thể sửa đổi, thay đổi mức
thuế đã cam kết, ràng buộc chỉ sau khi đã đàm phán với đối tác của mình và phải
đền bù thiệt hại do việc sửa đổi thuế đó gây ra.
- Về các biện pháp phi thuế quan:
Biện pháp phi thuế quan là biện pháp sử dụng hạn ngạch hoặc hạn chế định
lượng khác như quản lý hạn ngạch. Các biện pháp này dễ làm nảy sinh tệ tham
nhũng, lạm dụng quyền hạn, bóp méo thương mại, gây khó khăn cho doanh
nghiệp, làm cho thương mại thiếu lành mạnh, thiếu minh bạch, cản trở tự do
thương mại. Do đó, Tổ chức thương mại thế giới chủ trương các biện pháp này sẽ
bị buộc phải loại bỏ hoặc chấm dứt.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
22
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
Ðể có thể thực hiện được mục tiêu này, các hiệp định của Tổ chức thương
mại thế giới yêu cầu chính phủ các nước thành viên phải công bố thật rõ ràng,
công khai các cơ chế, chính sách, biện pháp quản lý thương mại của mình. Ðồng
thời, Tổ chức thương mại thế giới có cơ chế giám sát chính sách thương mại của
các nước thành viên thông qua Cơ chế rà soát chính sách thương mại.
1.3.4. Nguyên tắc cạnh tranh công bằng
Tổ chức thương mại thế giới đôi khi được miêu tả như là một hệ thống
“thương mại tự do”, tuy nhiên điều đó không hoàn toàn chính xác. Hệ thống này
vẫn cho phép có sự tồn tại của thuế quan. Trong một số trường hợp nhất định, Tổ
chức thương mại thế giới vẫn cho phép có các biện pháp bảo hộ. Như vậy, nói
một cách chính xác hơn, Tổ chức này đem lại một sự cạnh tranh lành mạnh và
công bằng hơn, hạn chế tác động tiêu cực của các biện pháp cạnh tranh không
bình đẳng như bán phá giá, trợ cấp...hoặc các biện pháp bảo hộ khác.
Ðể thực hiện được nguyên tắc này, Tổ chức thương mại thế giới quy định
trường hợp nào là cạnh tranh bình đẳng, trường hợp nào là không bình đẳng từ đó
được phép hay không được phép áp dụng các biện pháp như trả đũa, tự vệ, chống
bán phá giá...
1.3.5. Nguyên tắc ưu đãi cho các thành viên đang phát triển
Nguyên tắc này nhằm khuyến khích phát triển và cải cách kinh tế bằng cách
dành ưu đãi hơn cho các nước kém phát triển nhất. Các nước thành viên, trong đó
có các nước đang phát triển, thừa nhận rằng tự do hoá thương mại và hệ thống
thương mại đa biên trong khuôn khổ của Tổ chức thương mại thế giới đóng góp
vào sự phát triển của mỗi quốc gia. Song các thành viên cũng thừa nhận rằng, các
nước đang phát triển phải thi hành những nghĩa vụ của các nước phát triển, điều
này là không cân sức.
Trong khi đó, hiện số thành viên của Tổ chức này là các nước đang phát
triển và các nước đang trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế chiếm hơn 3/ 4 số
nước thành viên. Do đó, Tổ chức đã đưa ra nguyên tắc này nhằm khuyến khích
phát triển và cải cách kinh tế ở các nước đang phát triển và các nền kinh tế
chuyển đổi bằng cách dành cho những nước này những điều kiện đối xử đặc biệt
và khác biệt để đảm bảo sự tham gia sâu rộng hơn của các nước này vào hệ thống
thương mại đa biên.
Ðể thực hiện nguyên tắc này, tổ chức thương mại thế giới dành cho các
nước đang phát triển, các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi những linh hoạt
và ưu đãi nhất định trong việc thực hiện các hiệp định của Tổ chức.
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
23
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
Chẳng hạn, Tổ chức này cho phép các nước này một số quyền và không
phải thực hiện một số quyền cũng như một số nghĩa vụ hoặc cho phép các nước
này một thời gian linh động hơn trong việc thực hiện các hiệp định, cụ thể là thời
gian quá độ thực hiện dài hơn để các nước này điều chỉnh chính sách của mình.
Ngoài ra, Tổ chức thương mại thế giới cũng quyết định các nước kém phát triển
được hưởng những hỗ trợ kỹ thuật ngày một nhiều hơn.
1.4. Cơ cấu tổ chức và của Tổ chức thương mại thế giới
Tổ chức thương mại thế giới được tổ chức và hoạt động bởi Chính phủ của
các nước thành viên. Tất cả các quyết định quan trọng đều được xây dựng và
thông qua bởi các Bộ trưởng hoặc các quan chức của các nước thành viên này
chủ yếu trên cơ sở nguyên tắc đồng thuận.
Cơ cấu tổ chức của Tổ chức thương mại thế giới bao gồm các cơ quan chủ
yếu sau:
1.4.1. Hội nghị bộ trưởng
Cơ quan quyền lực cao nhất của Tổ chức thương mại thế giới là Hội nghị
Bộ trưởng, họp ít nhất hai năm một lần. Hội nghị có sự tham gia của tất cả các
thành viên Tổ chức. Các thành viên này có thể là một nước hoặc một liên minh
thuế quan (chẳng hạn như Cộng đồng châu Âu). Hội nghị Bộ trưởng có thể ra
quyết định đối với bất kỳ vấn đề nào trong các thỏa ước thương mại đa phương
của Tổ chức thương mại thế giới nhằm thực hiện các chức năng của Tổ chức này.
Điều này được quy định tại Khoản 1 Điều IV – Hiệp định Thành lập Tổ chức
thương mại thế giới.
1.4.2. Đại hội đồng
Công việc hàng ngày của Tổ chức thương mại thế giới được đảm nhiệm bởi
ba cơ quan: Đại Hội đồng, Hội đồng Giải quyết Tranh chấp và Hội đồng rà soát
Chính sách Thương mại. Tuy tên gọi khác nhau, nhưng thực tế thành phần của ba
cơ quan đều giống nhau, đều bao gồm đại diện (thường là cấp đại sứ hoặc tương
đương) của tất cả các nước thành viên. Điểm khác nhau giữa chúng là chúng
được nhóm họp để thực hiện các chức năng khác nhau của Tổ chức thương mại
thế giới.
- Đại Hội đồng là cơ quan ra quyết định cao nhất của Tổ chức thương mại
thế giới tại Geneva, được nhóm họp thường xuyên. Đại Hội đồng bao gồm đại
diện (thường là cấp đại sứ hoặc tương đương) của tất cả các nước thành viên và
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
24
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
Tổ chức thương mại thế giới và cơ chế giải quyết tranh chấp trong Tổ chức thương mại thế giới
có thẩm quyền quyết định nhân danh Hội nghị bộ trưởng (vốn chỉ nhóm họp
hai
12
năm một lần) đối với tất cả các công việc của Tổ chức thương mại thế giới.
- Hội đồng giải quyết tranh chấp được nhóm họp để xem xét và phê chuẩn
các phán quyết về giải quyết tranh chấp do Ban Hội thẩm hoặc Cơ quan Phúc
thẩm đệ trình. Hội đồng bao gồm đại diện của tất cả các nước thành viên (cấp đại
sứ hoặc tương đương).13
- Hội đồng rà soát chính sách Thương mại được nhóm họp để thực hiện
việc rà soát chính sách thương mại của các nước thành viên theo Cơ chế Rà soát
chính sách thương mại. Đối với những thành viên có tiềm lực kinh tế lớn, việc rà
soát diễn ra khoảng hai đến ba năm một lần. Đối
với những thành viên khác, việc
14
rà soát có thể được tiến hành cách quãng hơn.
1.4.3. Các Hội đồng Thương mại, các ủy ban, các nhóm công tác
Các Hội đồng Thương mại hoạt động dưới quyền của Đại Hội đồng. Có ba
Hội đồng Thương mại là: Hội đồng Thương mại Hàng hóa, Hội đồng Thương
mại Dịch vụ và Hội đồng Các khía cạnh của Quyền Sở hữu Trí tuệ liên quan đến
Thương mại. Mỗi hội đồng đảm trách một lĩnh vực riêng. Cũng tương tự như Đại
Hội đồng, các hội đồng này bao gồm đại diện của tất cả các nước thành viên của
tổ chức thương mại thế giới. Bên cạnh ba hội đồng này còn có các ủy ban và cơ
quan độc lập khác chịu trách nhiệm báo cáo lên Đại Hội đồng các vấn đề riêng rẽ
như thương mại và phát triển, môi trường, các thỏa thuận thương mại khu vực, và
các vấn đề quản lý khác. 15 Đáng chú ý là trong số này có nhóm công tác về việc
gia nhập chịu trách nhiệm làm việc với các nước xin gia nhập Tổ chức.
- Hội đồng Thương mại Hàng hóa chịu trách nhiệm đối với các hoạt động
thuộc phạm vi của Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT), tức là
các hoạt động liên quan đến thương mại quốc tế về hàng hóa.
- Hội đồng Thương mại Dịch vụ chịu trách nhiệm đối với các hoạt động
thuộc phạm vi của Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS), tức là các
hoạt động liên quan đến thương mại quốc tế về dịch vụ.
- Hội đồng Các khía cạnh của Quyền Sở hữu Trí tuệ liên quan đến Thương
mại chịu trách nhiệm đối với các hoạt động thuộc phạm vi của Hiệp định về Các
khía cạnh của Quyền Sở hữu Trí tuệ liên quan đến Thương mại (TRIPS), cũng
12
Xem khoản 2 Điều IV Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới
Xem khoản 3 Điều IV Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới
14
Xem khoản 4 Điều IV Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới
15
Xem khoản 5 Điều IV Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới
13
GVHD: Bùi Thị Mỹ Hương
25
SVTH: Ngô Thị Kim Ngọc
