LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại TRÁCH NHIỆM bảo vệ môi TRƯỜNG của DOANH NGHIỆP tại KHU CÔNG NGHIỆP

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (898.49 KB, 76 trang )

TRƯỜNG ðẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN THƯƠNG MẠI

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CỦA
DOANH NGHIỆP TẠI KHU CÔNG NGHIỆP

Giáo viên hướng dẫn:
Ths. KIM OANH NA

Sinh viên thực hiện:
MẠCH HƯƠNG DIỄM
MSSV: 5054708
Lớp: Luật Thương Mại 2-K31

Cần Thơ 04/2009

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
---

---

..........................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

---

---

..........................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

Xin chân thành cảm ơn!

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

MỤC LỤC
Trang
Lời nói ñầu .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn ñề tài ................................................................................................. 1
2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 2
3. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 2
4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................... 2
5. Bố cục của luận văn ............................................................................................. 2
Chương 1. Khái quát về tình hình môi trường tại khu công nghiệp và pháp luật
Việt Nam về bảo vệ môi trường............................................................................. 3
1.1 Một số khái niệm liên quan ñến môi trường và doang nghiệp............................. 3
1.1.1 Khái niệm liên quan ñến môi trường....................................................... 3
1.1.2 Khái niệm doanh nghiệp và doanh nghiệp tại khu công nghiệp ............ 10
1.1.3 Khái niệm về trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp ........... 12
1.2 Khái quát về tình hình môi trường tại khu công nghiệp .................................... 13
1.3 Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường tại khu công nghiệp ................................ 16
1.4 Khái quát về pháp luật và chính sách bảo vệ môi trường tại khu công nghiệp .. 18
Chương 2. Thực trạng và hướng hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm bảo vệ
môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp............................................ 23
2.1 Trách nhiệm của Ban quản lý khu công nghiệp trong vấn ñề bảo vệ
môi trường ............................................................................................................. 23

2.2 Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp .......... 26
2.2.1 Trách nhiệm pháp lý chung của doanh nghiệp ...................................... 26
2.2.2 Trách nhiệm tuân thủ ñiều lệ khu công nghiệp của doanh nghiệp trong
vấn ñề bảo vệ môi trường....................................................................................... 28
2.2.3 Trách nhiệm của doanh nghiệp trong vấn ñề ñánh giá tác ñộng môi
trường .................................................................................................................... 30
2.2.4 Trách nhiệm của doanh nghiệp trong vấn ñề kiểm soát ô nhiễm môi
trường .................................................................................................................... 38
2.2.5 Trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tuân thủ tiêu chuẩn môi
trường .................................................................................................................... 45
2.3 Xử lý doanh nghiệp vi phạm pháp luật gây ô nhiễm môi trường ...................... 49
2.3.1 Trách nhiệm hành chính ..................................................................... 49
2.3.2 Trách nhiệm hình sự ........................................................................... 54

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

2.4 Những tồn tại về ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường của doanh
nghiệp tại khu công nghiệp và những bất cập của pháp luật Việt Nam về vấn ñề bảo
vệ môi trường tại khu công nghiệp - ðề xuất hướng hoàn thiện ............................. 58
2.4.1 Những tồn tại về ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường của
doanh nghiệp tại khu công nghiệp ......................................................................... 58
2.4.2 Những bất cập của pháp luật Việt Nam về vấn ñề bảo vệ môi trường tại
khu công nghiệp .................................................................................................... 61
2.4.3 ðề xuất hướng hoàn thiện ................................................................... 63
Kết luận............................................................................................................................67

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

LỜI NÓI ðẦU
1. Lý do chọn ñề tài
Trong những năm qua, với ñường lối ñổi mới của ðảng, các doanh nghiệp
thuộc các thành phần kinh tế có cơ hội hình thành, phát triển nhanh về số lượng với
nhiều mô hình phong phú, quy mô ngày càng lớn và hoạt ñộng ngày càng có hiệu
quả. Các doanh nghiệp ñã nhanh chóng tiếp cận với thị trường trong nước cũng như
thị trường nước ngoài; tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới vào sản
xuất, kinh doanh; ñổi mới công tác quản lý, tiếp thị; từng bước thích nghi với xu thế
hội nhập khu vực, quốc tế; tạo thêm ñược nhiều ngành nghề, thu hút hàng triệu lao
ñộng nhằm tạo việc làm và thu nhập ổn ñịnh cho người lao ñộng; làm tăng nguồn
thu cho ngân sách nhà nước; ñồng thời cùng với nhà nước giải quyết ñược nhiều
vấn ñề xã hội khác, nhất là các vấn ñề về môi trường. Các doanh nghiệp ñã góp
phần làm giàu cho xã hội, phát triển nền kinh tế ñất nước, góp phần xứng ñáng vào
công cuộc xây dựng ñất nước giàu mạnh, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện ñại hoá ñất nước. ðặc biệt là trong bối cảnh lạm phát tăng cao trong chín
tháng năm 2008, doanh nghiệp ñã dũng cảm ñương ñầu, gồng mình chống ñỡ, góp
phần giữ vững ổn ñịnh kinh tế-xã hội trước những biến ñộng khó khăn của nền kinh
tế ñất nước.
Tuy nhiên, song song với những ñóng góp của các doanh nghiệp cho nền
kinh tế nước nhà thì bản thân nó cũng ñã và ñang gây bao nhức nhối cho công tác
bảo vệ môi trường. Một trong những vấn ñề bức xúc nhất hiện nay là vấn ñề xử lý
chất thải, ñặc biệt là ñang diễn ra ở các khu công nghiệp bởi lẽ khi thực hiện kinh tế

thị trường, các doanh nghiệp luôn ñặt vấn ñề lợi nhuận lên hàng ñầu, tất cả mọi kế
hoạch ñều hướng ñến một mục tiêu duy nhất là lợi nhuận. Do ñó, họ không quan
tâm hoặc ít quan tâm ñến việc phải bỏ tiền ra ñầu tư cho môi trường - một lĩnh vực
mà dù có cố họ cũng không thể thấy ñược những lợi nhuận trực tiếp như sản xuất,
cứ thế họ phóng thẳng các chất thải vào môi trường, coi môi trường như là bãi rác
khổng lồ với sức chứa vô hạn. Từ ñó, cho thấy vấn ñề bảo vệ môi trường ñang ñặt
ra cấp bách hơn bao giờ hết trong giai ñoạn phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam
hiện nay, ñặc biệt là công tác bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp tại khu công
nghiệp. Như vậy, thách thức lớn nhất và cơ bản nhất hiện nay ñối với nhà nước và
cả doanh nghiệp là phải làm thế nào ñể hài hòa giữa lợi ích trước mắt và lợi ích lâu
dài, giữa phát triển kinh tế-xã hội với bảo vệ môi trường, giữa lợi ích của thế hệ
hiện tại và lợi ích của thế hệ tương lai. Hơn thế nữa, ngay sau khi Việt Nam ñã là
thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới (WTO), vấn ñề về trách
nhiệm bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp ñã và ñang trở thành một ñòi hỏi
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 1

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

bức thiết ñối với hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam khi bước vào thị trường thế
giới. Công tác bảo vệ môi trường của doanh nghiệp không phải là công việc có thể
thực hiện trong một vài ngày hay một vài tháng mà là công việc phải ñược thực hiện
trong suốt một thời gian dài, trong suốt quá trình hoạt ñộng phát triển của doanh
nghiệp và phải ñược thực hiện ở mọi lúc mọi nơi. Vì vậy, ñể giúp các doanh nghiệp
có thể nhận thức và hiểu ñược các quy ñịnh pháp luật về trách nhiệm bảo vệ môi
trường của chính doanh nghiệp mình cũng như tạo tinh thần tự giác tham gia thực

hiện các hoạt ñộng bảo vệ môi trường, cho nên người viết ñã chọn ñề tài “Trách
nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp”.
2. Phạm vi nghiên cứu:
Tình hình môi trường Việt Nam ñang bị ô nhiễm rất nghiêm trọng, phần lớn
là do các doanh nghiệp tại khu công nghiệp gây ra, bởi ñây là nguồn gây ô nhiễm,
suy thoái và sự cố môi trường lớn nhất. Vì vậy, doanh nghiệp có vị trí hết sức quan
trọng trong công tác bảo vệ môi trường. Thông qua ñề tài này, người viết sẽ tìm
hiểu về tình hình môi trường tại các khu công nghiệp hiện nay, ñồng thời ñi sâu
nghiên cứu các quy ñịnh của pháp luật Việt Nam về trách nhiệm của doanh nghiệp
trong vấn ñề bảo vệ môi trường từ lúc xét duyệt dự án ñến giai ñoạn thi công xây
dựng và trong suốt quá trình hoạt ñộng của doanh nghiệp tại khu công nghiệp.
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Thông qua việc tìm hiểu các quy ñịnh của pháp luật về trách nhiệm bảo vệ
môi trường của các doanh nghiệp tại khu công nghiệp cũng như ý thức chấp hành
pháp luật môi trường của các doanh nghiệp, người viết tìm ra những tồn tại, vướng
mắc trong vấn ñề bảo vệ môi trường và từ ñó ñề ra hướng hoàn thiện, hướng ñi tốt
cho các doanh nghiệp trong vấn ñề bảo vệ môi trường.
4. Phương pháp nghiên cứu:
ðể thực hiện luận văn này, người viết ñã sử dụng phương pháp ñi từ chi tiết
ñến tổng hợp, ñồng thời kết hợp nhiều phương pháp khác như phương pháp phân
tích, thu thập, liệt kê, so sánh… nhằm làm rõ nội dung của vấn ñề mà người viết
muốn ñề cập ñến.
5. Bố cục của luận văn: Luận văn gồm có 3 phần:
Lời nói ñầu
Nội dung: có 2 chương:
Chương 1: Khái quát về tình hình môi trường tại khu công nghiệp và pháp
luật Việt Nam về bảo vệ môi trường
Chương 2: Thực trạng và hướng hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm bảo
vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp
Kết luận

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 2

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH MÔI TRƯỜNG TẠI KHU CÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1.1 Một số khái niệm liên quan ñến môi trường và doanh nghiệp
1.1.1 Khái niệm liên quan ñến môi trường
Môi trường: là cái nôi sinh thành và phát triển của con người. Những yếu tố
cấu thành môi trường như không khí, nước, ñất, ánh sáng ñều rất quan trọng ñối với
con người, bởi vì không khí ñể thở, nước ñể ăn uống và sinh hoạt, không gian là nơi
con người sinh sống… tất cả ñều là những thành phần của môi trường và có ý nghĩa
quyết ñịnh ñến sự tồn tại và phát triển của loài người. Từ nhiều thập kỷ nay, con
người ñã nhận thức ñược rằng môi trường ñóng vai trò hết sức quan trọng, nó ñảm
bảo sự tồn tại, phát triển của nền kinh tế và sự sống của con người. Chính vì thế,
ðảng và Nhà nước ta ñã có sự quan tâm ñúng mức ñến công tác bảo vệ môi trường
và ñã có những chuyển biến tích cực trong thời gian qua. ðể thực hiện tốt và có
hiệu quả công tác bảo vệ môi trường thì không chỉ về phía Nhà nước mà ngay cả
mỗi một người dân cần phải có nhận thức ñúng ñắn về “môi trường”.
Thuật ngữ “môi trường” có nguồn gốc từ tiếng Pháp là “Environner”, có
nghĩa là “bao quanh hoặc chu trình khép kín”. Thuật ngữ này cũng ñược nhiều quốc
gia sử dụng khá phổ biến trong những năm ñầu thập niên 60 thế kỷ XX, cụ thể như:
“Umwelt”
(German);

“Mileu”
(Dutch);
“Medioambiente”
(Spanish);
“Okruzhayuchaia” (Russian); “Kankyo” (Japanese)1...
Xung quanh khái niệm môi trường, hiện nay có rất nhiều quan ñiểm khác
nhau của các nhà khoa học, các tổ chức nghiên cứu ở trong nước và trên thế giới.
Cụ thể như sau:
Quan ñiểm thứ nhất: cho rằng “môi trường” là sinh quyển, sinh thái cần thiết
cho sự sống tự nhiên của con người, cũng là nơi chứa ñựng những nguồn tài nguyên
làm thành ñối tượng của lao ñộng sản xuất và hình thành các nguồn lực cần thiết
cho việc sản xuất ra của cải vật chất của loài người, trong số này có một số có thể
tái tạo ñược, một số khác không thể tái tạo ñược. Ở ñây, khái niệm môi trường ñề
cập nhiều hơn ñến môi trường tự nhiên, chưa thể hiện ñược mối quan hệ giữa tự
nhiên và xã hội trong quan hệ tác ñộng qua lại lẫn nhau hợp thành thể thống nhất
của môi trường nói chung. Nét nổi trội và ưu ñiểm của quan ñiểm này là ñã nêu
ñược các yếu tố cấu thành của môi trường là sinh quyển, sinh thái cần thiết cho sự
1

Ths. Kim Oanh Na, Luật môi trường, trường ðại học Cần Thơ-khoa luật, 2004

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 3

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

sống tự nhiên của con người. Tuy nhiên, các yếu tố này ñược ñề cập rất chung
chung mà chưa ñược cụ thể quá, các yếu tố cấu thành môi trường vẫn chưa ñược ñề
cập ñầy ñủ. Khái niệm này làm toát lên tính không gian của môi trường “là nơi chứa
ñựng những nguồn tài nguyên làm thành ñối tượng của lao ñộng”. Nhìn chung, theo
quan ñiểm này thì tính không gian và chức năng của môi trường ñược nhấn mạnh,
song nó vẫn chưa thể hiện ñược mối quan hệ giữa con người với môi trường cũng
như giữa các yếu tố cấu thành của môi trường với nhau2.
Quan ñiểm thứ hai: cho rằng “môi trường” là tổng hợp các ñiều kiện bên
ngoài có ảnh hưởng ñến sự tồn tại và phát triển của một sự vật hoặc sự kiện nào ñó.
Như vậy, bất kỳ một sự vật hay hiện tượng nào cũng ñều tồn tại và phát triển trong
môi trường nhất ñịnh. Khái niệm này mang tính bao quát hơn vì môi trường ñược
ñề cập toàn diện với ñầy ñủ các yếu tố cấu thành của nó bao quanh mọi cơ thể sống.
Mặc dù nó không nói cụ thể rằng môi trường bao hàm cả môi trường tự nhiên và
môi trường xã hội, song cụm từ “là tổng hợp các ñiều kiện bên ngoài” ñã hàm ý là
bao gồm cả môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. ðiểm mới của quan ñiểm
này là ñã ñặt môi trường trong quan hệ với sự sống: môi trường gắn với sự sống,
mọi sự sống phải gắn với môi trường nhất ñịnh3.
Quan ñiểm thứ ba: cho rằng “môi trường” ở một thời ñiểm nhất ñịnh là tập
hợp các nhân tố vật lý, hóa học, sinh học và các nhân tố xã hội có thể có một hậu
quả trực tiếp hay gián tiếp, trước mắt hay lâu dài tới các sinh vật sống và các hoạt
ñộng của con người. Nhìn chung, khái niệm này ñã hàm chứa tương ñối ñầy ñủ các
yếu tố cấu thành môi trường như các yếu tố vật lý, hóa học, sinh học và xã hội…
ðiểm mới lạ trong quan ñiểm này về môi trường là tính thời gian của môi trường
“môi trường ở một thời ñiểm nhất ñịnh”. Vậy theo quan ñiểm này thì môi trường có
tính thời gian, môi trường không phải là cái gì tĩnh tại, bất biến mà nó luôn thay ñổi
theo thời gian. ðây là một quan ñiểm tương ñối toàn diện về môi trường, nó ñã ñề
cập ñến cả tính thời gian và tính không gian cũng như những ảnh hưởng trực tiếp
trước mắt và lâu dài của môi trường ñối với ñời sống con người4.
Quan ñiểm thứ tư: dưới góc ñộ pháp lý, khái niệm về môi trường ñược quy
ñịnh tại khoản 1 ñiều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2005 như sau: “Môi trường bao

gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng
ñến ñời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật”. Như vậy,
môi trường ở ñây không phải là thế giới tự nhiên nói chung bất kỳ mà là thế giới tự
Nguyễn Văn Ngừng, Một số vấn ñề về bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay, nhà
xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, trang 12
3
Nguyễn Văn Ngừng, Một số vấn ñề về bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay, nhà
xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, trang 13
4
Nguyễn Văn Ngừng, Một số vấn ñề về bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay, nhà xuất
bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, trang 14
2

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 4

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

nhiên ñặt trong mối quan hệ mật thiết với sự tồn tại và phát triển của con người và
xã hội loài người nói chung. Qua ñó, nó nêu bật ñược vai trò của môi trường ñối vời
ñời sống xã hội loài người cũng như mối quan hệ giữa con người ñối với môi
trường nói chung. Khái niệm này mang tính bao quát rất rộng và ñầy ñủ, bao hàm
cả môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và môi trường nhân tạo. Trong ñó:
• Môi trường tự nhiên chính là toàn bộ các ñiều kiện tự nhiên bao quanh
con người và các cơ thể sống khác, giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ, tác ñộng qua
lại gắn bó và ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp ñến ñời sống cũng như sự phát triển

kinh tế-xã hội ở trong những ñiều kiện nhất ñịnh. Nó bao gồm các yếu tố như: ñất,
nước, không khí, hệ sinh thái ñộng thực vật và những ñiều kiện tự nhiên khác ảnh
hưởng tới ñời sống con người…
• Môi trường xã hội là tổng hợp tất cả các yếu tố về xã hội có liên quan và
tác ñộng tới ñời sống con người, bao gồm những nhân tố liên quan tới việc hình
thành nên nhân cách, lối sống, nếp sống sinh hoạt của mỗi cá nhân, có ảnh hưởng và
tác ñộng trực tiếp tới việc hình thành nhân cách và lối sống cá nhân.
• Môi trường nhân tạo là toàn bộ các yếu tố nhân tạo (do chính con người
tạo nên) bao quanh con người, có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp ñến sự tồn tại
và phát triển của con người và nhiều cơ thể sống khác. Nó bao gồm: các công trình
thủy lợi, những làng mạc ñược hình thành từ bao ñời trong lịch sử, hồ nước, hệ
thống sông ngòi, vườn hoa, công viên…do chính con người tự tạo nên.
Môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và môi trường nhân tạo luôn luôn
biến ñổi dưới tác ñộng của những ñiều kiện và hoàn cảnh xã hội nhất ñịnh. Chúng
ñều có vai trò và ảnh hưởng to lớn ñối với sản xuất, ñời sống và có mối quan hệ tác
ñộng qua lại lẫn nhau.
Tóm lại, tùy theo từng góc ñộ nghiên cứu khác nhau mà người ta ñưa ra
những khái niệm khác nhau về môi trường. Nhưng hầu hết các khái niệm ñó ñều
cho thấy rằng:
• Môi trường là khái niệm dùng ñể chỉ tất cả các yếu tố tự nhiên, vật chất
nhân tạo, xã hội bao quanh con người, có liên quan mật thiết với nhau và quan hệ
tới ñời sống con người;
• Môi trường là khái niệm “ñộng”, luôn luôn vận ñộng, biến ñổi dưới tác
ñộng của các nhân tố tự nhiên, xã hội và nhân tạo.
Khái niệm về ô nhiễm môi trường: ñược tiếp cận dưới nhiều góc dộ nghiên
cứu khác nhau như sau:
• Dưới góc ñộ sinh học, khái niệm ô nhiễm môi trường là chỉ tình trạng
của môi trường trong ñó những chỉ số hóa học, lý học của nó bị thay ñổi theo chiều
hướng xấu ñi.
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 5

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

• Dưới góc ñộ kinh tế học, ô nhiễm môi trường là sự thay ñổi không có lợi
cho môi trường sống về các tính chất vật lý, hóa học, sinh học mà qua ñó có thể gây
tác hại tức thời hoặc lâu dài ñến sức khỏe của con người, các loài ñộng thực vật và
các ñiều kiện sống khác.
• Dưới góc ñộ pháp lý, khoản 6 ñiều 3 luật bảo vệ môi trường 2005 ñịnh
nghĩa “ô nhiễm môi trường là sự biến ñổi của các thành phần môi trường không phù
hợp với tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh hưởng xấu ñến con người, sinh vật”.
Như vậy, dù nghiên cứu ở góc ñộ nào thì các ñịnh nghĩa trên cũng ñều ñề cập
ñến hai vấn ñề: thứ nhất, ô nhiễm môi trường là sự biến ñổi của các thành phần môi
trường theo chiều hướng xấu ñi; thứ hai, ô nhiễm môi trường gây bất lợi cho con
người và sinh vật.
Sự biến ñổi các thành phần môi trường có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên
nhân, trong ñó nguyên nhân chủ yếu là do các chất gây ô nhiễm. Các chất gây ô
nhiễm ñược các nhà môi trường học ñịnh nghĩa là chất hoặc yếu tố vật lý khi xuất
hiện trong môi trường thì làm cho môi trường ô nhiễm. Thông thường, chất gây ô
nhiễm là các chất thải, tuy nhiên chúng còn có thể xuất hiện dưới dạng nguyên liệu,
thành phẩm, phế liệu, phế phẩm…và ñược phân thành các loại cụ thể sau ñây:
• Chất gây ô nhiễm tích lũy (như chất dẻo, chất thải phóng xạ) và chất gây
ô nhiễm không tích lũy (như tiếng ồn).
• Chất gây ô nhiễm trong phạm vi ñịa phương (như tiếng ồn), trong phạm
vi vùng (như mưa axit) và trên phạm vi toàn cầu (như chất CFC).
• Chất gây ô nhiễm từ nguồn có thể xác ñịnh (như chất thải từ các cơ sở

sản xuất kinh doanh) và chất gây ô nhiễm không xác ñịnh ñược nguồn (như hóa
chất dùng cho nông nghiệp).
• Chất gây ô nhiễm do phát thải liên tục (như chất thải từ các cơ sở sản
xuất kinh doanh) và chất gây ô nhiễm do phát thải không liên tục (như dầu tràn do
sự cố tràn dầu).
Như vậy, có thể thấy rằng, ô nhiễm môi trường là hậu quả của hành vi thải
vào môi trường các chất gây ô nhiễm, chất ñộc hại làm nhiễm bẩn, làm ô uế các
thành phần môi trường. Ô nhiễm môi trường thường thể hiện mức ñộ “cấp tính”
cao, nghĩa là ô nhiễm môi trường có thể xảy ra ñột ngột, tức thì trong một khoảng
thời gian ngắn (nó phụ thuộc vào số lượng và hàm lượng các chất ñộc hại ñưa vào
môi trường) gây nên những hậu quả nguy cấp cho con người và thiên nhiên.
Môi trường có thể bị ô nhiễm với nhiều mức ñộ khác nhau: ô nhiễm, ô nhiễm
nghiêm trọng, ô nhiễm ñặc biệt nghiêm trọng. Căn cứ vào mức ñộ vượt tiêu chuẩn
chất lượng môi trường của các chất gây ô nhiễm có trong thành phần môi trường ñể
xác ñịnh mức ñộ ô nhiễm môi trường ñối với một thành phần môi trường cụ thể.
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 6

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

Luật Bảo vệ môi trường 2005 ñiều 92 quy ñịnh như sau: “môi trường bị ô nhiễm
trong trường hợp hàm lượng một hoặc nhiều chất gây ô nhiễm vượt quá tiêu chuẩn
về chất lượng môi trường; môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng khi hàm lượng của
một hoặc nhiều hóa chất, kim loại nặng vượt quá tiêu chuẩn về chất lượng môi
trường từ 3 lần trở lên hoặc hàm lượng của một hoặc nhiều chất gây ô nhiễm khác
vượt quá tiêu chuẩn về chất lượng môi trường từ 5 lần trở lên; môi trường bị ô

nhiễm ñặc biệt nghiêm trọng khi hàm lượng của một hoặc nhiều hóa chất, kim loại
nặng vượt quá tiêu chuẩn về chất lượng môi trường từ 5 lần trở lên hoặc hàm lượng
của một hoặc nhiều chất gây ô nhiễm khác vượt quá tiêu chuẩn về chất lượng môi
trường từ 10 lần trở lên”.
Khái niệm về suy thoái môi trường: tương tự như ô nhiễm môi trường, suy
thoái môi trường là khái niệm dùng ñể chỉ trạng thái môi trường, trong ñó có sự
thay ñổi về chất lượng và số lượng các thành phần môi trường. Theo luật bảo vệ
môi trường 2005 ñiều 3 khoản 7 thì “suy thoái môi trường là sự suy giảm về chất
lượng và số lượng thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu ñối với con người và
sinh vật”. Theo ñó, một thành phần môi trường bị coi là suy thoái khi có ñầy ñủ các
dấu hiệu: thứ nhất, có sự suy giảm ñồng thời cả về số lượng và chất lượng thành
phần môi trường ñó, hoặc là sự thay ñổi về số lượng sẽ kéo theo sự thay ñổi về chất
lượng các thành phần môi trường và ngược lại; thứ hai, gây ảnh hưởng xấu, lâu dài
ñến ñời sống của con người và sinh vật. Nghĩa là sự thay ñổi số lượng và chất lượng
các thành phần môi trường phải ñến mức gây ảnh hưởng xấu ñến sức khỏe, ñến hoạt
ñộng sản xuất kinh doanh, của con người hoặc gây nên những hiện tượng như hạn
hán, lũ lụt, xói mòn ñất, sạt lở ñất… thì mới coi thành phần môi trường ñó bị suy
thoái.
Khác với ô nhiễm môi trường, số lượng và chất lượng các thành phần môi
trường có thể bị thay ñổi do nhiều nguyên nhân, trong ñó chủ yếu là do hành vi khai
thác quá mức các yếu tố môi trường, làm hủy hoại các nguồn tài nguyên thiên
nhiên, sử dụng phương tiện, công cụ, phương pháp hủy diệt trong khai thác, ñánh
bắt các nguồn tài nguyên sinh vật…
Suy thoái môi trường cũng có ba cấp ñộ: suy thoái môi trường, suy thoái môi
trường nghiêm trọng và suy thoái môi trường ñặc biệt nghiêm trọng. Cấp ñộ suy
thoái môi trường ñối với một thành phần môi trường cụ thể thường ñược xác ñịnh
dựa vào mức ñộ khan hiếm của thành phần môi trường ñó cũng như dựa vào số
lượng các thành phần môi trường bị khai thác, bị tiêu hủy so với trữ lượng của nó.
Suy thoái môi trường thể hiện mức ñộ “mãn tính” cao hơn so với ô nhiễm môi
trường. Suy thoái môi trường là kết quả của một quá trình thoái hóa, cạn kiệt dần

giá trị sinh thái của các thành tố môi trường, làm mất ñi các chức năng cơ bản của
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 7

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

chúng. Do ñó, hiện tượng này thường gây nên những ảnh hưởng xấu, lâu dài ñến
ñời sống của con người và thiên nhiên.
Khái niệm về sự cố môi trường: khoản 8 ñiều 3 luật bảo vệ môi trường
2005 ñịnh nghĩa về sự cố môi trường như sau: “sự cố môi trường là tai biến hoặc rủi
ro xảy ra trong quá trình hoạt ñộng của con người hoặc biến ñổi thất thường của
thiên nhiên, gây ô nhiễm, suy thoái hoặc biến ñổi môi trường nghiêm trọng”.
Như vậy, sự cố môi trường với biểu hiện là những tai biến hoặc rủi ro ñối với
môi trường thường diễn ra dưới tác ñộng của yếu tố tự nhiên hoặc sự tác ñộng của
con người hoặc là kết hợp cả hai yếu tố ñó. ðối với những sự cố môi trường xảy ra
do yếu tố thiên nhiên như cháy rừng do sét ñánh, ñất nông nghiệp bị ngập mặn do
sóng thần gây ra… thường là những sự cố gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm hoặc suy thoái môi trường trong những trường hợp
này sẽ không dẫn ñến trách nhiệm pháp lý của bất cứ cá nhân, tổ chức nào. Ngược
lại, những sự cố môi trường do con người gây ra ñều dẫn ñến những trách nhiệm
pháp lý nhất ñịnh. Do ñó, việc phân biệt những nguyên nhân gây ra sự cố môi
trường có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xác ñịnh trách nhiệm pháp lý ñối với cá
nhân hoặc tổ chức có liên quan.
Một số sự cố môi trường thường xảy ra và ñể lại hậu quả nguy hại ñối với
con người và thiên nhiên như:
• Bão, lũ, lụt, hạn hán, nứt ñất, ñộng ñất, sụt lở ñất, núi lửa phun, mưa axít,

mưa ñá, biến ñộng khí hậu và thiên tai khác;
• Hỏa hoạn, cháy rừng, sự cố kỹ thuật của cơ sở sản xuất kinh doanh, công
trình kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng gây nguy hại
cho môi trường;
• Sự cố trong tìm kiếm, thăm dò, khai thác và vận chuyển khoáng sản, dầu
khí, sập hầm lò, phụt dầu, tràn dầu, vỡ ñường ống dẫn dầu, dẫn khí, ñắm tàu, sự cố
tại cơ sở lọc hóa dầu và các sở công nghiệp khác;
• Sự cố trong lò phản ứng hạt nhân, nhà máy ñiện nguyên tử, nhà máy sản
xuất, tái chế nhiên liệu hạt nhân, kho chứa phóng xạ.
Tóm lại, ba hiện tượng ô nhiễm môi trường, suy thoái môi trường, sự cố môi
trường có thể có quan hệ chặt chẽ với nhau, có thể phát triển lần lượt từ suy thoái
ñến ô nhiễm và cuối cùng là sự cố. Nhưng chúng cũng có thể xảy ra ñộc lập với
nhau hoặc xảy ra theo các trình tự khác hẳn: sự cố gây ô nhiễm, dẫn ñến suy thoái
môi trường hoặc ô nhiễm môi trường tại một ñiểm hoặc một thành phần dẫn ñến
suy thoái trên diện rộng hơn hoặc ñối với nhiều thành phần môi trường hơn.

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 8

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

Khái niệm về hoạt ñộng bảo vệ môi trường
Tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường nghiêm trọng như hiện nay là
hậu quả của một thời gian dài trước ñây chúng ta chưa quan tâm ñầy ñủ ñến nhiệm
vụ bảo vệ môi trường (cụ thể như vấn ñề ñầu tư cho công tác bảo vệ môi trường
chưa ñáp ứng ñược yêu cầu, còn dàn trải và thiếu hiệu quả) trong các kế hoạch phát

triển kinh tế xã hội, trong quy hoạch phát triển ñô thị và công nghiệp, trong quy
hoạch các ngành kinh tế, trong ñầu tư xây dựng các công trình cụ thể.
Trong những năm qua, ở nước ta, sự phát triển kinh tế cùng với quá trình
công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước ñã ñể lại ñằng sau nó là một môi trường ô
nhiễm nghiêm trọng. Việc giải quyết các vấn ñề ô nhiễm môi trường hiện nay là rất
nan giải, khó mà có thể giải quyết triệt ñể, chỉ có thể ñược giải quyết một cách ổn
thỏa và có hiệu quả khi có sự tham gia chủ ñộng và tích cực của cộng ñồng ngay từ
ñầu. Sự tham gia này phải ñược thực hiện ngay từ khi xác ñịnh các vấn ñề về môi
trường, xác ñịnh các biện pháp, cách thức cụ thể giải quyết các vấn ñề môi trường
ñó cũng như việc xây dựng chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. Sự tham gia
của cộng ñồng còn có ý nghĩa là làm tăng quyền làm chủ và trách nhiệm cộng ñồng
trong việc bảo vệ môi trường nhằm ñảm bảo cho họ quyền ñược sống trong một
môi trường trong lành, sạch ñẹp, ñồng thời ñược hưởng những lợi ích do chính môi
trường ñem lại.
Bảo vệ môi trường là vấn ñề mang tính cấp thiết toàn cầu, ñòi hỏi bất kỳ
quốc gia nào trên thế giới cũng ñều phải quan tâm và có thái ñộ tích cực ñối với
việc bảo vệ môi trường. Nhận thức rõ ñiều ñó nên ðảng và Nhà nước ta ñã có
những quan ñiểm thể hiện sự quan tâm ñặc biệt tới vấn ñề môi trường trong quá
trình phát triển kinh tế-xã hội ñất nước, ñiều ñó ñược thể hiện rõ trong các chỉ thị,
nghị quyết và ñường lối của ðảng và Nhà nước. Bởi vì “bảo vệ môi trường là vấn
ñề sống còn của ñất nước, của nhân loại, là nhiệm vụ có tính xã hội sâu sắc gắn liền
với cuộc ñấu tranh xóa ñói giảm nghèo ở mỗi nước, với cuộc ñấu tranh vì hòa bình
và tiến bộ trên phạm vi toàn thế giới”, cho nên chỉ thị 36-CT/TW ngày 25/6/1998
của Bộ Chính trị, Ban chấp hành trung ương khóa VIII về tăng cường công tác bảo
vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước, ðảng và Nhà
nước ta ñã nhấn mạnh rằng: “Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn ðảng, toàn
dân và toàn quân. Bảo vệ môi trường là nội dung cơ bản không thể tách rời trong
ñường lối, chủ trương và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tất cả các cấp, các
ngành, là cơ sở quan trọng bảo ñảm phát triển bền vững, thực hiện thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước. Coi phòng ngừa và ngăn chặn ô

nhiễm là nguyên tắc chủ ñạo kết hợp với xử lý ô nhiễm, cải thiện môi trường và bảo

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 9

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

tồn thiên nhiên. Kết hợp phát huy nội lực với tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo
vệ môi trường và phát triển bền vững”.
Tại ñại hội ðảng toàn quốc lần thứ IX, ðảng ta ñã lần nữa khẳng ñịnh quan
ñiểm chủ ñạo của chiến lược phát triển của ñất nước là “phát triển nhanh, hiệu quả
và bền vững, tăng trưởng kinh tế ñi ñôi với tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi
trường”. ðiều ñó có nghĩa là phát triển bền vững chính là sự kết hợp hài hòa cả ba
lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trường, phát triển kinh tế xã hội phải gắn chặt với
bảo vệ và cải thiện môi trường, bảo ñảm sự hài hòa giữa môi trường nhân tạo và
môi trường thiên nhiên.
Luật Bảo vệ môi trường 2005 ñiều 3 khoản 3 quy ñịnh về bảo vệ môi trường
như sau: “Hoạt ñộng bảo vệ môi trường là hoạt ñộng giữ cho môi trường trong lành,
sạch ñẹp; phòng ngừa, hạn chế tác ñộng xấu ñối với môi trường, ứng phó sự cố môi
trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái; phục hồi và cải thiện môi trường; khai thác,
sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; bảo vệ ña dạng sinh học”.
Như vậy, bảo vệ môi trường không phải là trách nhiệm của riêng ai mà là
trách nhiệm của toàn xã hội, cần phải tăng cường quản lý Nhà nước ñi ñôi với nâng
cao ý thức trách nhiệm của mọi người dân trong công tác bảo vệ môi trường; chủ
ñộng gắn kết yêu cầu bảo vệ môi trường trong mỗi quy hoạch, kế hoạch, chương
trình và dự án phát triển kinh tế-xã hội, coi yêu cầu về môi trường là một tiêu chí

quan trọng ñánh giá các giải pháp phát triển.
1.1.2 Khái niệm doanh nghiệp và doanh nghiệp tại khu công nghiệp
Dưới góc ñộ kinh tế, doanh nghiệp ñược hiểu là ñơn vị kinh tế quy tụ các
phương tiện tài chính, vật chất và con người nhằm thực hiện các hoạt ñộng sản xuất,
cung ứng, tiêu thụ sản phẩm hoặc dịch vụ trên cơ sở tối ña hóa lợi ích của người
tiêu dùng, thông qua ñó tối ña hóa lợi ích của chủ sở hữu, ñồng thời kết hợp một
cách hợp lý các mục tiêu xã hội.
Dưới góc ñộ pháp lý, luật doanh nghiệp 2005 ñiều 4 khoản 1 ñịnh nghĩa:
“doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn ñịnh,
ñược ñăng ký kinh doanh theo quy ñịnh của pháp luật nhằm mục ñích thực hiện các
hoạt ñộng sản xuất kinh doanh”. Từ ñịnh nghĩa cho thấy doanh nghiệp có những ñặc
ñiểm sau:
• Là ñơn vị kinh tế, hoạt ñộng trên thương trường;
• ðã ñược ñăng ký kinh doanh;
• Có trụ sở giao dịch ổn ñịnh;
• Có tài sản;
• Tiến hành hoạt ñộng kinh doanh.

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 10

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

Theo ñó, doanh nghiệp tại khu công nghiệp ñược ñịnh nghĩa: “doanh nghiệp
tại khu công nghiệp là doanh nghiệp ñược thành lập và hoạt ñộng trong khu công
nghiệp gồm doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp dịch vụ”5, trong ñó: doanh

nghiệp sản xuất tại khu công nghiệp ñược hiểu là doanh nghiệp sản xuất hàng công
nghiệp ñược thành lập và hoạt ñộng trong khu công nghiệp; còn doanh nghiệp dịch
vụ tại khu công nghiệp ñược hiểu là doanh nghiệp ñược thành lập và hoạt ñộng
trong khu công nghiệp, thực hiện dịch vụ các công trình kết cấu hạ tầng khu công
nghiệp, dịch vụ sản xuất công nghiệp.
Nhìn chung, các doanh nghiệp và nhất là các doanh nghiệp tại khu công
nghiệp là yếu tố cấu thành nền kinh tế quốc dân, là tế bào của bất kỳ nền kinh tế
nào. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp tại khu
công nghiệp nói riêng có vị trí và vai trò rất lớn ñối với sự tác ñộng và phát triển
kinh tế-xã hội, ñiều ñó biểu hiện cụ thể ở các khía cạnh sau:
•
Doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng của nền kinh
tế, chúng góp phần quan trọng vào sự gia tăng thu nhập quốc dân của các nước trên
thế giới;
•

Tác ñộng kinh tế-xã hội lớn nhất của các doanh nghiệp là giải quyết

một số lượng lớn vấn ñề việc làm cho người lao ñộng, làm tăng thu nhập cho người
lao ñộng, góp phần xóa ñói giảm nghèo và góp phần giải quyết nhiều vấn ñề bức
xúc của xã hội, nhất là ở nơi có sức ép lớn về dân số như nước ta hiện nay.
•
Các doanh nghiệp góp phần làm năng ñộng nền kinh tế trong cơ chế
thị trường bởi các hình thức tổ chức kinh doanh có sự kết hợp chuyên môn hóa và
ña dạng hóa mềm dẻo, hòa nhịp với ñòi hỏi uyển chuyển của nền kinh tế thị trường.
•
Các doanh nghiệp có vai trò lớn ñối với quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế làm cho công nghiệp phát triển mạnh, ñồng thời thúc ñẩy các ngành thương
mại dịch vụ phát triển, làm thay ñổi và ña dạng hóa cơ cấu công nghiệp và góp phần
ñáng kể vào việc thực hiện ñô thị hóa.

•
Các doanh nghiệp ñóng vai trò ñặc biệt quan trọng trong việc tạo
nguồn thu cho ngân sách Nhà nuớc.
•
Doanh nghiệp vừa thực hiện nhiệm vụ xã hội vừa phải ñồng thời tổ
chức các hoạt ñộng kinh tế với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận, làm ăn có lãi và trách
nhiệm thực hiện các chính sách xã hội nhà nước giao cho, nhất là các vấn ñề về môi
trường.

5
Nghị ñịnh số 36-CP ngày 24 tháng 4 năm 1997 của Chính Phủ về ban hành quy chế khu công nghiệp, khu
chế xuất, khu công nghệ cao

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 11

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

1.1.3 Khái niệm về trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp
Bảo vệ và cải thiện môi trường là vấn ñề lớn ảnh hưởng ñến cuộc sống tốt
ñẹp của một quốc gia và phát triển kinh tế trên toàn thế giới, ñó là khao khát của các
dân tộc trên thế giới và là nhiệm vụ của mọi chính phủ. Do ñó, bảo vệ môi trường
không phải là trách nhiệm của riêng ai mà là trách nhiệm chung của tất cả các cơ
quan nhà nước từ trung ương ñến ñịa phương, là trách nhiệm của tất cả các tổ chức,
cá nhân.
Trách nhiệm bảo vệ môi trường ñược hiểu là nhiệm vụ bảo vệ môi trường

của tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm giữ cho môi trường trong lành, sạch
ñẹp; ñảm bảo cân bằng sinh thái; phòng ngừa, hạn chế tác ñộng xấu ñối với môi
trường, ứng phó sự cố môi trường, khắc phục ô nhiễm, suy thoái, phục hồi và cải
thiện môi trường.
Theo ñó, trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp ñược hiểu là
trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường do luật ñịnh, cụ
thể hơn thì ñó là nghĩa vụ bảo vệ môi trường của chủ thể khi thực hiện hoạt ñộng
phát triển, ñó là việc họ phải xây dựng, thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường
trong quá trình thực hiện hoạt ñộng sản xuất kinh doanh và phải chịu trách nhiệm
trước pháp luật về hành vi vi pháp luật môi trường của chính họ. Cụ thể như sau:
•
Doanh nghiệp phải tuân thủ các quy ñịnh pháp luật về bảo vệ môi
trường, phải tuân theo các quy ñịnh về tiêu chuẩn môi trường cũng như tuân thủ các
quy ñịnh về vấn ñề bảo vệ môi trường của khu công nghiệp (ñối với các doanh
nghiệp tại khu công nghiệp).
•
Doanh nghiệp phải lập báo cáo ñánh giá tác ñộng môi trường theo quy
ñịnh của pháp luật trình cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt (ñối với
các ñối tượng phải lập báo cáo ñánh giá tác ñộng môi trường ).
•
Sau khi báo cáo ñánh giá tác ñộng môi trường ñược phê duyệt, doanh
nghiệp còn có trách nhiệm thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các nội dung trong
báo cáo ñánh giá tác ñộng môi trường ñó.
•
Doanh nghiệp phải có trách nhiệm kiểm soát môi trường ñồng thời
phải có biện pháp giảm thiểu và xử lý kịp thời.
•
Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm pháp lý khi có hành vi vi phạm
pháp luật bảo vệ môi trường, tùy theo tính chất và mức ñộ vi phạm mà doanh
nghiệp phải chịu trách nhiệm hành chính hay trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, doanh

nghiệp còn phải khắc phục ô nhiễm, phục hồi môi trường, bồi thường thiệt hại theo
quy ñịnh của pháp luật nếu gây thiệt hại cho tổ chức, cá nhân khác.

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 12

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

1.2 Khái quát về tình hình môi trường tại khu công nghiệp
Trước những thông tin từ các phương tiện thông tin ñại chúng, không ai
không ñau lòng trước những tin tức dồn dập về vụ phát hiện Công ty Vedan Việt
Nam xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Thị Vải. Theo ước tính của nhiều báo ñưa
tin, mỗi ngày Vedan có thể xả nước thải tới 5.000 m3 ra sông Thị Vải. PGS-TS
Phan ðăng Tuất, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược - Chính sách Bộ Công
thương, nhận ñịnh: Việc công ty Vedan vi phạm nghiêm trọng những quy ñịnh bảo
vệ môi trường, gây hậu quả nghiêm trọng, là tiếng chuông thức tỉnh cho toàn thể
cộng ñồng phải quan tâm ñến môi trường6.
Hiện nay, môi trường ñã tác ñộng và gõ cửa từng nhà, nó như ñã gióng lên
một hồi chuông báo ñộng về môi trường ñến tất cả các cấp các ngành, các tổ chức
và cá nhân. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, do ñặt nặng mục tiêu tối ña hóa
lợi nhuận nên có không ít doanh nghiệp ñã vi phạm quy trình khai thác, góp phần
gây ô nhiễm môi trường. Thêm vào ñó là tình trạng quy hoạch các khu ñô thị chưa
gắn với vấn ñề xử lý chất thải nên ô nhiễm môi trường ở các thành phố lớn, các khu
công nghiệp, khu ñô thị ñang ở mức báo ñộng. Trong tổng số 183 khu công nghiệp
trong cả nước, có trên 60% khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải tập
trung. Các ñô thị chỉ có khoảng 60% - 70% chất thải rắn ñược thu gom, cơ sở hạ

tầng thoát nước và xử lý nước thải, chất thải chưa ñáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi
trường7...
Kết quả nghiên cứu mới ñây của Viện Nghiên cứu Chiến lược - Chính sách
công nghiệp về nhu cầu bảo vệ môi trường tại 18 ngành và lĩnh vực kinh tế cho
thấy: các ngành sản xuất tác ñộng lớn ñến môi trường nước gồm rượu - bia - nước
giải khát, thủy sản, giấy, dệt may...; ảnh hưởng ñến môi trường không khí như xây
dựng, cơ khí, giao thông, ñiện và khai thác khoáng sản...; thải ra nhiều chất thải rắn
như y tế, ñóng tàu, xi măng... nếu không ñược kiểm soát kỹ về công nghệ, vận hành
trong quá trình sản xuất thì sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Theo PGS-TS
Phan ðăng Tuất dự báo tổn thất kinh tế do ô nhiễm môi trường thời ñiểm 2010 sẽ là
0,3% GDP và ñến 2020 sẽ là 1,2% GDP. Do ñó, nếu không có biện pháp kịp thời ñể
khắc phục thì dự báo ñến năm 2010: ô nhiễm môi trường tại Việt Nam sẽ không
những không giảm mà còn có nguy cơ tăng hơn so với hiện nay8.
Trong quá trình phát triển, nhất là trong thập kỷ vừa qua thì các ñô thị lớn
như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh ñã gặp phải nhiều vấn ñề môi trường ngày
càng nghiêm trọng do các hoạt ñộng sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, giao thông
vận tải và sinh hoạt gây ra. Tại thành phố Hồ Chí Minh có 25 khu công nghiệp tập
6

/> />8
/>7

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 13

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

trung hoạt ñộng với tổng số 611 nhà máy trên diện tích 2298 ha ñất. Theo kết quả
tính toán, hoạt ñộng của các khu công nghiệp này cùng với 195 cơ sở trọng ñiểm
bên ngoài khu công nghiệp thì mỗi ngày thải vào hệ thống sông Sài Gòn - ðồng Nai
tổng cộng 1.740.000 m3 nước thải công nghiệp9. Lượng chất thải này gây ô nhiễm
cho môi trường nước của các con sông vốn là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho
một ñịa bàn dân cư rộng lớn, làm ảnh hưởng ñến các vi sinh vật và hệ sinh thái vốn
là tác nhân thực hiện quá trình phân huỷ và làm sạch các dòng sông.
Theo báo cáo hiện trạng môi trường Việt Nam năm 200410:
•
Về môi trường ñất: thoái hoá ñất là xu thế phổ biến trên toàn lãnh thổ
Việt Nam từ ñồng bằng ñến trung du, miền núi do xói mòn, rửa trôi, mất chất hữu
cơ; khô hạn và sa mạc hoá, ngập úng, lũ; sạt lở ñất, mặn hoá, phèn hoá, v.v... Thoái
hoá ñất dẫn ñến nhiều vùng ñất bị cằn cỗi không còn khả năng canh tác và làm tăng
thêm diện tích ñất bị hoang mạc hoá.
• Về môi trường nước: nhìn chung chất lượng nước ở thượng lưu các con
sông còn khá tốt, nhưng vùng hạ lưu phần lớn ñã bị ô nhiễm, có nơi ở mức nghiêm
trọng. Nguyên nhân là do nước thải của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nước thải
sinh hoạt không ñược xử lý ñã và ñang thải trực tiếp ra các dòng sông. Chất lượng
nước suy giảm mạnh, nhiều chỉ tiêu như BOD, COD, NH4, tổng N, tổng P cao hơn
tiêu chuẩn cho phép nhiều lần. Kết quả quan trắc cho thấy: ô nhiễm nước ở các sông
hồ ở nội thành Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, TP.ðà Nẵng ñang ở mức trầm trọng, các
chỉ tiêu quan trắc ñều vượt quá tiêu chuẩn cho phép nhiều lần, thậm chí hàng trăm
lần. Nước ngầm ở một số vùng , ñặc biệt là các khu công nghiệp và ñô thị có nguy
cơ cạn kiệt vào mùa khô và ở một số nơi ñã có dấu hiệu bị ô nhiễm. Nguyên nhân là
do khai thác bừa bãi và không ñúng kỹ thuật.
• Về môi trường không khí: chất lượng không khí nói chung còn khá tốt,
ñặc biệt là khu vực nông thôn, miền núi. Tuy nhiên, ở các ñô thị và khu công nghiệp
thì ô nhiễm bụi ñang trở thành vấn ñề cấp bách, bởi tác ñộng của sản xuất công
nghiệp là nguồn thải rất quan trọng. Việc gia tăng các phương tiện giao thông cũng

ñang gây ô nhiễm không khí ở nhiều nơi. Tại một số nút giao thông lớn, nồng ñộ
chì, khí CO khá cao trực tiếp gây hại ñến sức khoẻ của những người tham gia giao
thông. Nồng ñộ bụi trong các khu dân cư ở bên cạnh các nhà máy, xí nghiệp hoặc
gần các ñường giao thông lớn ñều vượt trị số tiêu chuẩn cho phép từ 1,5 ñến 3 lần, ở
những nơi ñang diễn ra xây dựng nhà cửa, ñường sá vượt tiêu chuẩn cho phép tới
10-20 lần. Nồng ñộ trung bình ngày của khí SO2, NO2, CO trong không khí ở hầu
hết các ñô thị Việt Nam ñều nhỏ hơn hoặc xấp xỉ trị số tiêu chuẩn cho phép, tức là
9

/> />
10

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 14

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

chưa bị ô nhiễm khí SO2, NO2 và CO. Tuy vậy, ở các nút giao thông chính và ở
gần một số khu công nghiệp, một số xí nghiệp nung gạch ngói thì nồng ñộ các khí
này ñã xấp xỉ bằng hoặc lớn hơn trị số tiêu chuẩn cho phép, có chỗ tới 2-3 lần.
Tại thành phố Hồ Chí Minh và vùng kinh tế trọng ñiểm phía Nam, ñến năm
2010, nếu tất cả 74 khu công nghiệp ñều sử dụng hết diện tích thì các xí nghiệp sẽ
thải ra một lượng chất thải rắn lên tới khoảng 3500 tấn/ngày, tức là gấp 29 lần so
với hiện nay, trong ñó có khoảng 700 tấn chất thải ñộc hại11...
Tại Cần Thơ, có ñến gần 70% số cơ sở sản xuất công nghiệp trong tổng số
26 cơ sở ở TP.Cần Thơ ñược thu mẫu kiểm nghiệm về môi trường trong quý I/2007

vi phạm nghiêm trọng về tiêu chuẩn vệ sinh môi trường. Một số nhà máy có lưu
lượng nước thải lớn, mức ñộ ô nhiễm cao vẫn tiếp tục thải ra sông, hồ... Tuy nhiên,
việc khắc phục, xử lý vẫn tiếp tục bỏ ngỏ12.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Cần Thơ, ô nhiễm môi trường nước ñang
là vấn ñề nổi cộm tại khu công nghiệp Trà Nóc I và II (Cần Thơ). Do chưa có hệ
thống xử lý nước thải tập trung nên phần lớn nguồn nước thải, những chất cặn bã,
phụ phế phẩm sau khi sản xuất ñều xả trực tiếp xuống các sông rạch lân cận làm
môi trường nước ô nhiễm trầm trọng, ảnh hưởng ñến ñời sống, sinh hoạt của hàng
ngàn hộ dân. Cho ñến ñầu năm 2007, trong số 18 doanh nghiệp ở Cần Thơ bị thanh
tra có ñến 6 doanh nghiệp hoàn toàn chưa có giải pháp xử lý nước thải sản xuất mặc
dù ñã ñi vào hoạt ñộng từ nhiều năm nay rồi. Hơn nữa, qua khảo sát thực tế trong
khu công nghiệp Trà Nóc II, cơ quan chức năng còn phát hiện việc ống hút nước
của Nhà máy nước Trà Nóc II lại nằm sát ngay cửa cống nước thải ñầu ra của nhà
máy chế biến thuỷ sản bên cạnh; nước thải của khu công nghiệp không qua xử lý,
thải thẳng ra sông Hậu13.
Khu công nghiệp Trà Nóc I và II rộng 300 ha, thu hút 136 dự án và hiện có
72 dự án ñang hoạt ñộng. Ngành nghề sản xuất tập trung vào lĩnh vực chế biến
lương thực, thực phẩm, thủy hải sản, xăng dầu, gas... Trong 72 dự án ñang hoạt
ñộng chỉ có vài ñơn vị có hệ thống xử lý nước thải, còn lại 52 ñơn vị có vấn ñề về
môi trường. Trong ñó có 25 doanh nghiệp có vấn ñề về môi trường lao ñộng, 25
ñơn vị có vấn ñề về nước thải, 2 ñơn vị có vấn ñề về khí thải. Lượng nước thải gây
ô nhiễm tại 2 khu công nghiệp này khoảng 10.000 m3/ ngày ñêm14.

11

Khoa học và ñời sống, số 20, ngày 31/3/2003
/>13
/>14
/>12

GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 15

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

Cả chục năm nay, hàng ngàn hộ dân ở khu vực phường Trà Nóc (quận Bình
Thủy), phường Phước Thới (quận Ô Môn) phải sử dụng nguồn nước ô nhiễm ñể ăn
uống, sinh hoạt. Không chỉ thế, hàng ngày họ còn phải hứng chịu mùi hôi tanh, uế
khí từ 2 khu công nghiệp tỏa ra. Ngày nào các nhà máy , xí nghiệp tại ñây cũng xả
nước ñen kịt, hôi thối không chịu nổi. Nhiều cư dân sinh sống cạnh rạch Sang Trắng
(phường Phước Thới, quận Ô Môn) cho biết: hiện nay nước dưới rạch không thể
nào sử dụng ñược. Mặc dù người dân ñã nhiều lần phản ứng với một số doanh
nghiệp tại 2 khu công nghiệp và khiếu nại với cơ quan chức năng nhưng ñến nay
tình hình vẫn chưa có gì thay ñổi. Nhiều gia ñình ñã tự bỏ tiền khoan giếng ñể có
nguồn nước sạch sử dụng. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều hộ quá nghèo, không còn
cách nào khác nên ñành phải sử dụng nước tại rạch Sang Trắng.
Theo kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, cùng với quá trình thực hiện
công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước, tình hình ô nhiễm môi trường cũng gia tăng
nhanh chóng. Chẳng hạn, trước chúng ta là Thái Lan, Indonesia và nay Trung Quốc
ñang gánh nặng thảm họa môi trường từ hậu quả của cái gọi là “hiện ñại hóa, công
nghiệp hóa” trong ba thập niên qua. Con số tăng trưởng GDP thì hạn hẹp, nhưng
nếu phải tính luôn cái giá phải trả ñể xử lý những hệ quả môi trường thì con số có
khi âm. Từ những năm 1980, Giáo sư Charles Pearson của ðại học Johns Hopkins
(Mỹ) ñã cảnh báo lãnh ñạo Thái Lan là tăng trưởng thật của Thái Lan có thể là 0
nếu không kịp thời xử lý các vấn ñề môi trường của họ. Gần ñây, một số báo cáo
ước tính là Trung Quốc phải chi 10% GDP mỗi năm ñể làm sạch, hồi phục lại môi

trường và ñể chi trả các dịch vụ y tế cho các nạn nhân của ô nhiễm môi trường.
Nhìn chung, vấn ñề ô nhiễm môi trường ở nước ta ñang ñặt ra ở mức báo
ñộng, ñang là một trong những vấn ñề bức xúc nhất mà xã hội chúng ta ñang phải
ñối mặt. Hậu quả của ô nhiễm môi trường trong những năm qua thực tế ñã tác ñộng
nguy hại ñến sức khỏe con người, tác ñộng rất lớn ñến mọi mặt của ñời sống kinh
tế-xã hội nước ta gây ra những tổn thất nặng nề không thể lường trước ñược. Chính
vì thế, toàn xã hội và nhất là các doanh nghiệp tại các khu công nghiệp cần phải
tăng cường tham gia và thực hiện một cách có hiệu quả công tác bảo vệ môi trường,
bởi vì chỉ có gắn kết chặt chẽ sự nghiệp phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện ñại
hóa với việc bảo vệ môi trường thì ñất nước mới phát triển bền vững.
1.3 Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường tại khu công nghiệp
Môi trường có vai trò ñặc biệt quan trọng ñối với sự sống của con người.
Con người tồn tại ñược là nhờ có bầu không khí, nguồn nước, môi trường ñất và
cảnh quan trong sạch, ñẹp ñẽ, không bị ô nhiễm. Những yếu tố tự nhiên ñó phải
trong sạch, tươi ñẹp, hài hòa thì mới ñảm bảo chất lượng không gian sống cho con
người. Nếu vì nguyên nhân nào ñó, chất lượng môi trường sống giảm ñi, hay nói
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 16

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

cách khác là môi trường bị ô nhiễm, thì không chỉ là sức khỏe con người suy yếu
mà ngay cả sự sống của con người trong môi trường ñó tất yếu cũng bị hủy hoại.
Hơn thế nữa, môi trường lại có liên quan tới tương lai của ñất nước, dân tộc. Bảo vệ
môi trường chính là ñể giúp cho sự phát triển kinh tế cũng như xã hội ñược bền
vững. Kinh tế-xã hội phát triển giúp chúng ta có ñủ ñiều kiện ñể ñảm bảo an ninh

quốc phòng, giữ vững ñộc lập chủ quyền; khi chính trị ñược ổn ñịnh lại tạo ñiều
kiện tốt ñể phát triển kinh tế. Bảo vệ môi trường là việc làm không chỉ có ý nghĩa
hiện tại mà quan trọng hơn, cao cả hơn là nó có ý nghĩa cho tương lai. Do ñó, môi
trường rất cần ñược bảo vệ, bảo vệ môi trường chính là bảo vệ và duy trì sự sống
của con người, bảo vệ môi trường chính là góp phần xây dựng, thúc ñẩy kinh tế-xã
hội phát triển.
Thế nhưng, môi trường ngày nay ñã và ñang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Môi
trường vẫn từng ngày, từng giờ bị chính các hoạt ñộng sản xuất và sinh hoạt của
chúng ta làm cho ô nhiễm hơn, sự phát triển bền vững vẫn ñứng trước những thách
thức lớn lao. Trong ñó, các khu công nghiệp là “những ñiểm nóng” về tình trạng ô
nhiễm môi trường. Thực trạng ô nhiễm môi trường cùng với những hậu quả ghê
gớm của nó như gióng lên một hồi chuông báo ñộng cho biết rằng: ñã ñến lúc vấn
ñề môi trường cần phải ñược quan tâm ñúng mức và cần phải có những biện pháp
tích cực ñể bảo vệ môi trường, bởi sự ô nhiễm môi trường ñối với tất cả các yếu tố
của môi trường tự nhiên như không khí, nước, ñất… ảnh hưởng rất xấu ñến sức
khỏe con người và là lực cản ñối với sự phát triển kinh tế-xã hội.
Phát triển công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường ñang là vấn ñề ñặt ra
không chỉ ñối với các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp mà còn ñối với tất cả các
ngành, các cấp. Thời gian qua việc phát triển công nghiệp ñã ñi ñúng ñịnh hướng
phát triển kinh tế xã hội của Nhà nước. Phát triển công nghiệp ñã theo hướng tăng
dần tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu GDP: từ ñóng góp 22,48% trong GDP năm
1995, tỷ trọng này của công nghiệp ñã tăng lên 37,8% trong GDP vào năm 200315.
Công nghiệp phát triển là ñiều ñáng mừng vì ñó là dấu hiệu khẳng ñịnh nền kinh tế
Việt Nam ñang trên ñà tăng trưởng. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng ngành công
nghiệp ñang phải ñối mặt với nhiều vấn ñề nghiêm trọng như gia tăng mức ñộ ô
nhiễm tại các ñô thị và khu công nghiệp, suy giảm tài nguyên thiên nhiên tới mức
báo ñộng. Việc tập trung phát triển các cơ sở công nghiệp nặng có thể gây ra những
thảm hoạ về môi trường cho các ñịa phương và ñe doạ môi trường toàn cầu. Công
nghiệp hoá nhanh có thể gây áp lực lớn tới nguồn tài nguyên khoáng sản, ñồng thời
gây hại ñến sức khoẻ con người. Chính tình trạng ô nhiễm môi trường là một trong

những nguyên nhân quan trọng làm phát sinh các căn bệnh hiểm nghèo, ñồng thời
15

/>
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 17

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

ñẩy tình trạng ñói nghèo ngày càng trở nên trầm trọng. Hậu quả của ô nhiễm môi
trường công nghiệp là vô cùng to lớn. Việc khắc phục ô nhiễm môi trường là một
vấn ñề rất phức tạp, lâu dài và ñòi hỏi nguồn chi phí lớn. Thực trạng ñáng báo ñộng
về môi trường như trên ñã ñặt ra vấn ñề: bảo vệ môi trường sống trở thành một vấn
ñề toàn cầu cấp bách hiện nay. Bởi vì con người muốn ñược sinh tồn trên trái ñất
vĩnh hằng thì không còn cách nào khác là phải bảo vệ môi trường, tránh mọi hoạt
ñộng làm tổn thương, gây hại ñến môi trường. ðối với tất cả mọi quốc gia, nhất là
ñối với các nước có nền kinh tế kém hoặc ñang phát triển thì việc làm cấp thiết nhất
ñó là tăng cường công tác bảo vệ môi trường, tìm mọi biện pháp xử lý khí thải,
nước và rác thải. ðặc biệt ở nước ta với một nền kinh tế ñang trên ñà phát triển, ñời
sống dân cư còn nghèo nàn lạc hậu, các hoạt ñộng phá hoại môi trường ñang diễn ra
khá bức xúc thì bên cạnh việc chấp hành luật bảo vệ môi trường thật nghiêm minh,
ñiều quan trọng hơn cả là phải giáo dục ý thức bảo vệ môi trường tới từng cá nhân,
hộ gia ñình, tập thể dân cư và nhất là ñối với doanh nghiệp, ñặc biệt là các doanh
nghiệp tại khu công nghiệp... Ngay từ lúc này, bằng bất cứ giá nào chúng ta cũng
phải bảo vệ, giữ gìn một thiên nhiên, môi trường trong lành, sạch ñẹp, cân bằng hệ
sinh thái, có như vậy mới tránh khỏi tai họa cho thế hệ mai sau.

1.4 Khái quát về pháp luật và chính sách bảo vệ môi trường tại khu công
nghiệp
Chính sách môi trường ñược hiểu là tất cả các biện pháp của nhà nước nhằm
duy trì và phát triển môi trường, nhằm giữ cho môi trường luôn trong lành, sạch
ñẹp; hạn chế tác ñộng xấu ñến môi trường, chống lại các hành vi làm hủy hoại, suy
thoái, ô nhiễm môi trường.
Cho ñến nay, Nhà nước ñã ban hành rất nhiều chính sách nhằm bảo vệ môi
trường và phát triển bền vững. ðặc biệt, vào năm 1998, Bộ Chính trị ðảng Cộng
Sản Việt Nam ñã ra chỉ thị số 36/CT-TW về tăng cường công tác bảo vệ môi trường
trong quá trình công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước. Chỉ thị của ðảng ñã chỉ rõ
tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường trong tình hình mới và chỉ ra những
bước ñi thích hợp cho ngành tài nguyên và môi trường ở Việt Nam.
Ngày 15/11/2004, Bộ Chính trị ñã ban hành Nghị Quyết số 41-NQ/TW về
bảo vệ môi trường trong thời kỳ ñẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước,
trong ñó nhấn mạnh: bảo vệ môi trường là một nội dung cơ bản không thể tách rời
trong ñường lối, chủ trương và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tất cả các cấp,
các ngành, là cơ sở quan trọng bảo ñảm phát triển bền vững, thực hiện thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nuớc.
Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XI ñã thông qua kế hoạch phát triển kinh tếxã hội năm năm (giai ñoạn 2006-2010). ðây là kế hoạch năm năm ñầu tiên ñược
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 18

SVTH: Mạch Hương Diễm

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp tại khu công nghiệp

xây dựng theo hướng phát triển bền vững, toàn diện trên cả ba lĩnh vực: kinh tế, xã
hội và môi trường.

Nhằm tháo gỡ khó khăn về nguồn lực, Chính phủ ñã có quyết ñịnh yêu cầu
hình thành mục chi ngân sách riêng cho sự nghiệp bảo vệ môi trường. Cụ thể, ñến
năm 2006 bố trí không dưới 1% tổng chi ngân sách Nhà nước cho công tác bảo vệ
môi trường và tăng dần theo từng năm. ðây là một quyết tâm rất lớn của Chính phủ
trong sự nghiệp bảo vệ môi trường.
Tóm lại, Nhà nước thông qua chính sách môi trường có thể tác ñộng ñến
hành vi ñối với môi trường của các doanh nghiệp nói chung và vấn ñề ñổi mới công
nghệ theo hướng thân thiện với môi trường nói riêng. Vì thế, nếu chính sách môi
trường ñược ñúng ñắn thì không những có thể ñạt ñược các mục tiêu về chất lượng
môi trường mà còn có tác ñộng tích cực ñến sự thay ñổi mới công nghệ theo hướng
thân thiện hơn với môi trường, ít gây ô nhiễm môi trường hơn của các doanh
nghiệp.
Trong thực tế, pháp luật ñược coi là một công cụ hữu hiệu tác ñộng lên ý
thức và hành vi của con người trong các hoạt ñộng của họ. Bởi vì pháp luật quy
ñịnh các quy tắc xử sự mà con người phải tuân theo trong khai thác tài nguyên và
ứng xử với môi trường; quy ñịnh các chế tài hình sự, kinh tế, hành chính; quy ñịnh
các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các tổ chức, cơ quan Nhà nước bảo vệ tài
nguyên môi trường; quy ñịnh các hệ thống tiêu chuẩn môi trường… Ở các nước
phát triển, do sớm phải ñương ñầu với các vấn ñề về môi trường nên hệ thống pháp
luật về bảo vệ môi trường ñã phát triển và ñồng bộ. Còn ở các nước ñang phát triển,
trong ñó có Việt Nam thì pháp luật về môi trường xuất hiện chậm hơn và ñến nay
vẫn ñược xem là lĩnh vực mới mẻ. Ở Việt Nam, thực chất những chính sách có liên
quan ñến việc bảo vệ môi trường ñã ñược ñề cập vào những năm 60. ðến sau hội
nghị thượng ñỉnh của Liên Hiệp Quốc về môi trường và phát triển họp tại Rio de
Janeiro năm 1992, chúng ta ñã nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc bảo vệ
môi trường, do ñó cần phải tăng cường thể chế cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ
môi trường về tổ chức bộ máy quản lý, nhận thức và các nguồn lực khác ñể ñiều
phối các mối quan hệ trong phát triển kinh tế-xã hội với môi trường nhằm thực thi
chiến lược phát triển bền vững ñất nước. Từ ñó, các quy chế và quy ñịnh về môi
trường ñược ban hành ngày càng nhiều và nổi bật nhất là việc coi bảo vệ môi trường

là một ñòi hỏi của hiến ñịnh quy ñịnh tại ñiều 29 Hiến pháp 1992: “Cơ quan Nhà
nước, ñơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, mọi cá nhân phải
thực hiện các quy ñịnh của Nhà nước về sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và
bảo vệ môi trường. Nghiêm cấm mọi hành ñộng làm suy kiệt tài nguyên và hủy hoại
môi trường”.
GVHD: Ths. Kim Oanh Na

Trang 19

SVTH: Mạch Hương Diễm

LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại TRÁCH NHIỆM bảo vệ môi TRƯỜNG của DOANH NGHIỆP tại KHU CÔNG NGHIỆP

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về