Nghiên cứu tình hình nhiễm giun tròn đường tiêu hóa, đặc điểm bệnh lý và lâm sàng bệnh giun lươn ở lợn tại huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang (Luận văn thạc sĩ)

-

THÁI NGUYÊN - 2017


Ng nh: Thú Y
M ngành: 60 64 01 01

Thái Nguyên - 2017


i

CAM
Tôi xin cam

an các s li u và k

AN

qu nghiên c u trong lu n v
là trung

th c và ch

ông b

b

k hình th c nà
r

.

.

Thái Nguyên, tháng 11 n m 2017


ii

hoàn thành lu n v n

t nghi p Th c s khoa Nông nghi

c a mình.

Em xin trân tr ng c m
,
nuôi Thú ý - Tr

ng

Khoa ch n

h c Nông Lâm -

h c Thái Nguyên,

Giang -

Xin chân thành c m

Thái Nguyên, tháng 11 n m 2017


iii
L C

L I CAM

AN ................................................................................................. i

L IC M

.....................................................................................................ii

M C L C .........................................................................................................iii
DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T............................................................ vi
DANH M C CÁC B NG .................................................................................vii
DANH M C CÁC HÌNH .................................................................................viii
U............................................................................................................ 1

M

............................................................................ 1
.................................................................................... 2
..................................... 3
................................................................................... 3
.................................................................................... 3
: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................ 4

...................................................................... 4
4
1.1.2.

.... 10
................................................................. 13
..................................................... 15
.......................................... 18
........................................................ 18
ngoài .................................................... 20

: V T LI U, N I DUNG
2.1

P NGHIÊN C U.... 23

........................................................ 23
.......................................................................... 23

2.1.2.

....................................................... 23
.............................................................................. 24


iv
............................................................................ 25

............................................................................................. 25
..................................... 26

...................................................................... 26

............................................... 26
................................. 29
2.4.3

................................................................... 34
: K T QU VÀ TH O LU N ........................................................ 35

.................................................................................................... 35
. 35
3.

loài và tình hìn
.......................................................................................... 37
Strongyloides

.................... 46

3.2.1.

.............................. 46

3.2.2

........................... 50

3.2.3. T

... 53

................. 55

3.2.5. T

giun

trong

................................................................................................... 58
3.2.6.

giun

3.3. Nghiên c u b nh lý và lâm sàng b
3.3.1. K t qu gây nhi

.... 62
n gây nhi m. 64
n................................................. 64

3.3.
....................................................................................... 65
............................ 69


v
3.3.4.
........................................................................................................ 71
K T LU

NGH .............................................................................. 76

................................................................................................... 76
.................................................................................................... 77
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 78


vi
DANH M C CÁC KÝ HI

- :
% :
:

T

ph

Nh h n ho c b ng

< :

Nh h n

> :

L

Cm :

Centimét

Cs :

C n

Kg :

Kilogam

m2 :

Mét vuông

mg :

Miligam

mm :

Milimét

Nxb :

Nhà xu t b

SGN :
TT :
VSTY :

t

h n

VI

T T


vii
DANH M

CÁC B NG

..............35
phân b c
.......................................38

.............................................................39

................................................................42
.............44
................................................46
........................50
..............53
...........................56
............59

.............................................................................62
B ng 3.12. K t qu gây nhi

n ...........................................65
...................66

4.

...................69
m t s ch tiêu h h ng c u c a l n nhi m
.............................................................................................72
m
............................................................................73


viii
DANH M

Hình 1.1. Giun

k

Hình 1.2. Giun
Hình 1.3. S

l

CÁC HÌNH

........................................................................7

Strongyloides ransomi k

vòn

i giun

l

.................................8

n ........................................................11

Hình 3.1.

........35

Hình 3.2

..........40

Hình 3.3.
............................................................42
..........45
...........................47
.................................51
Hình 3.7.

.......55
...............56

Hình 3.9

........ 62

Hình 3.10

.........63

............................................................................................63
......67


1

tháng 4/2017

C
:

T


2

gây ra. Trong các b nh ký sinh trùng

n (Strongyloides ransomi) gây tác h

l
ch

l n, các loài giu

nuôi l n, b nh có th

2006 [15], b nh giun l

ch

t i 75% s l

n ch y

ra

m (Ph

áng k cho
S L ng và cs,

n con t s sinh

n 3 tháng

tu i v i t l nhi

khá cao. Theo k t qu nghiên c u c a Nguy

Kim (2001) [8], t l

hi

giun

l

con theo m

Tr ng

ng 48,57%).

2],

-

Các công trình

do các

.
có công trình nào

cao.

-

nói
chung và nh

,

3

Strongyloides ransomi gây ra

l n.

Là

giun tròn
s


4

Ph m S
hi

14] cho bi t:

l

c 52 loài ký sinh trùng g m giun
t s loài ký sinh trùng ph bi n mà l n nhi m

v it l

l n do Ascaris suum, b nh sán lá

nh giun

ru t l n do Fasciolopsis buski,... Nh ng b

n

viêm nhi m k phát do vi khu n xâm nh p vào các n i quan c a l n, nh
ng c a l

c bi t là tiêu t n th

m

ng t 15 - 20% so v i l n không b b nh.
Nguy n Th Lê và cs (1996) [18] cho bi t: L p giun tròn thu c ngành
giun tròn Nemathelminthes bao g m r t nhi u loài s ng

u ki n sinh

thái khác nhau và phân b r ng trên toàn c u. Ph n l n giun tròn s ng t do,
ch m t s ít s ng ký sinh
sinh

gia súc Vi

ng v t và th c v t. Trong khu h giun sán ký
c 90 loài giun tròn.

Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [10] cho bi t:
hi n t i

m

c l p giun tròn (Nematoda
ng t

tròn ký sinh có liên quan nhi u t i thú y g m 8 b ph :
(Ascaridata)
giun kim (Oxyurata)
giun tóc (Trichocephalata)
Rhabdiasata)
giun xo n (Stronggylata)
n (Spirurata)
giun ch (Filariata)
+ B ph Dioctophymata
+B
+B
+B
+B
+B
+B
+B

n th

ph
ph
ph
ph
ph
ph

ph

ng ký sinh. Các giun


5
Theo Nguy n Th Lê và cs (1996) [18], h th ng phân lo i c a m t s
loài giun tròn

ng tiêu hoá l

c s p x p theo v

Ngành Nemathelminthes Schneider, 1873 L p Nematoda Rudolphi,
1808
Phân l p Enoplia Chit wood, 1993
B Trichocephaliada Skrjabin et Schulz, 1928
Phân b Trichocephalata Skjabin et Schulz, 1928
H Trichocephalidea Bard, 1953
Phân h Trichocepphalus Ransomi, 1911
Gi ng Trichocephalus Schrank, 1788
Loài Trichocepphalus suis Schrank, 1788
H Trichostrongydae Witen berg, 1925
Phân h Oesophagostomatinae Railliet, 1916
Gi ng Oesophagostomum Molin, 1861
Loài Oesophagostomum dentatum, (Rudolphi, 1803)
Loài Oesophagostomum brevicaudatum
(Shwartz et Alicata, 1930)
Loài Oesophagostomum longicaudum
(Goodey, 1925)

Phân l p Rhabditia Pearse, 1942
B Rhabditida Chitwood, 1933
Phân b Rhabditina Chitwood, 1933
H Strongyloididae Chitwood et Mcinstosch, 1934
Gi ng Strongyloides Grassi, 1879
Loài Strongyloides papillosus (Wedl, 1856)
Loài Strongyloides ransomi (Schwartz et Alicata, 1930)
B Ascaridida Skrjabin et Schulz, 1940
Phân b Ascaridina Skrjabin, 1915
H Ascaris Linacus, 1758
Gi ng Ascaris Linnaeus, 1758
Loài Acaris suum Goeze, 1782.


6
Chu Th

27], Phan L c và cs (2006) [19] cho bi t:

giun tròn thu c l p Nematoda
sinh

ng ký sinh, giun tròn ký

súc v t nuôi thu c các b ph sau:
+ B ph giun kim
+ B ph
+ B ph
+ B ph giun tóc
+ B ph

n (Spirulata)

+ B ph giun ch
+ B ph Dictyophymata
+ B ph
+ B ph Cucullanata
Ph m S L
sinh
TT
1

5] cho bi t, thành ph n loài giun tròn ký

ng tiêu hóa c a l n g m:
Loài
Trichocephalus suis Schrank, 1788

2 Ascaris suum Goeze, 1782
3 Gnathostoma dororesi Tubangui,1925
Gnathostoma hispidum Fedtschenko, 1872

V trí ký sinh
Ru t già
Ru t non
D dày

4

Strongyloides papillosus Wedl, 1856

Ru t non

5

Strongyloides ransomi Schwartz et Alicata, 1930

Ru t non

6 Pseudocruzia orientalis, Maplestoue, 1930

Ru t già, manh tràng

7 Globocephalus longgemucronatus Molin, 1861

Ru t non

8 Raillietostrongylus samoensis Lane, 1922

Ru t non

9 Oesophagostomum dentatum (Rudolphi, 1803)
Oesophagostomum brevicaudatum (Shwarts et Alicata, 1930)

Ru t già

Oesophagostomum longicaudum (Goodey, 1925)
10 Baurgelatia diducta Railliet, Henry et Bauche, 1919

Ru t

7
1.1.1.3.

Nematoda, ngành Nemathelminthes. Song,

Ascaris suum)

*
Tr nh

h nh (1977) [27], Ph m S

5]: Giun

n thu c h Ascaridae, loài Ascaris suum ký sinh
màu tr ng s a. Hình

ru t non l n: Giun

u có 3 môi bao quanh mi ng.
t rõ.

2,7 - 3 mm. Giun cái dài 29 -

c dài 12 -

ng kính

ng kính 4 -

cong v phía b

c có hai gai giao h p dài b ng

nhau (1,2Tr

ud

c t 0,056 - 0,087 mm

x 0,046 - 0,067 mm, v dày g m 4 l p v , l p ngoài cùng là protit, màu vàng
cánh gián, nh p nhô làn sóng. V tr ng giun có tác d ng phòng v cao trong
i phát tri n c a giun.

n

n
Hình 1.1. Giun

ký sinh

3. Tr ng Ascaris suum
l n


8

dài 100 290 -

- 3,0 mm.

g.
2
- 0,087 mm x 0,046 - 0,067

*

dày

(Strongyloides ransomi)

1

2
b

a
Hình 1.2. Giun

Strongyloides ransomi ký sinh

(Ngu n: Ph m V n Khuê và cs 1996, Nguy
a

1: Giun cái s g ký sinh; 2: Giun

b

1: Ph n

u

th ;

Theo

l n

Th Lê và cs 1996)
; 3: u trùng gây nhi m

2: uôi cá th

c

4
Strongyloides ransomi, Strongyloides

papillosus

Strongyloides


9
Strongyloides ransomi

18

Loài Strongyloides ransomi (Schwartf et Alicata, 1930): Ký sinh ru t non
l

c có hình s i, dài 0,087 - 0,90 mm, l huy
Con cái:

mm.

dài 2,1 - 4,2 mm, r ng nh t 0,04 - 0,08 mm. L mi ng

có 4 môi v i các núm cutin. Th c qu n dài 0,58 - 0,94 mm. L sinh d c
ph

; có 2 bu ng tr

1/3

n, th ng, hình nón. Tr ng hình ô

c 0,037 - 0,060 x 0,025 - 0,042 mm, trong tr ng có u trùng.
c:

hình s i dài 0,87 - 0,9 mm. l huy
p núm.

Loài Strongyloides papillosus:
ch Lân và cs (2005) [16], Ph m S

(2011)

[15] loài Strongyloides papillosus có c u t
-

c mô t .

-

ng cong hình ch S, dài 4,8 - 6,3 mm, r ng nh t

0,042 - 0,078 mm. L mi ng có 4 môi. Th c qu n dài 0,770 - 1,020 mm. L
sinh d c có rãnh ngang,

-

u 2 bu ng tr ng r t

g n l sinh d c. Các bu ng tr ng n i tr c ti p v i t
chuy n ti

nh, thon nh d n

phía sau.

Tr ng có v m ng và ph

c tr ng 0,045 - 0,060 x 0,025 -

0,036 mm, trong tr ng có u trùng.
*

(Oesophagostomum dentatum)
4

Oesophagostomum

n


10
Oesophagostomum

3
dentatum

dài 0,017 - 0,023 mm,
- 0,037 mm. Vành tia ngoài có 10 tia, vành tia trong kém phát

- 6,8

- 0,049 mm..

-

-

- 0,08 x 0,03 - 0,04 mm.
* Giun tóc (Trichocephalus suis)

[15

m Lan (2012) [12

-

-7
- 53 mm,

- 0,061 mm x 0,027 - 0,03 mm.
1.1.2.

khác nhau có cách hoàn

2] c


11
24°C và

- 62 ngày.
5

- 10

và N

19

Giun
l

3)

sinh

Giun l
ký sin

3)

giun l
Hình 1.3. S

vòn

i giun

l n


12
,
Strongyloides ransomi

trung gian. Theo Souby E.J.L (1982) [46

- 30oC sau
5-

- 30o

-

2

+ Qua da:

u trùng chui qua da vào t ch c liên k t, t

và d ch lâm ba v ph i, u trùng chui qua m ch máu vào chi nhánh khí qu n,
m lên h u r

c nu t xu ng ru t non, sau 6 - 8 ngày phát tri n
ng thành ký sinh.

ng tiêu hóa: u trùng l n vào th

cu

ng

tiêu hóa thì chui qua niêm m c d dày vào m ch máu, r i v ph i, u trùng
chui qua m ch máu vào chi nhánh khí qu

m lên h u r

c nu t

xu ng ru t non.

Lora R. Ballweber (2015) [40

và

da,

,
sinh.

2] cho

- 27°C,
sau 1 0 - 1 7

- 8 ngày phát


13

-8

loài giun.

Nguy n Th Kim Lan và cs (1999) [10] cho bi

i phát tri n

c a giun tóc di
tr ng trong ru t già c a ký ch . Tr ng theo phân ra ngoài,
g

u ki n thu n l i qua 15 - 28 ngày tr ng phát tri n thành tr ng có s c

gây b nh. Tr ng này theo th

cu

ng tiêu hoá c a ký ch ,

c n ra, chui sâu vào niêm m c ru t già, ti p t c phát tri n thành
ng thành.
Th

tu

i

v i Trichocephalus suis c n 30 ngày.
Ph m S
80 -

15] cho bi t,

u ki n nhi

ng thu n l i cho tr ng giun phát tri n thành tr ng

có s c gây b nh sau 15 - 28 ngày. Tác gi này còn cho bi t,
nhi m ch y

18 - 300C,

ng lây

ng tiêu hóa.

Theo

2
,

Trichocephalus suis
5], Ames (2005) [35], Taylor M. A. và cs.

(2013) [47

a giun Trichocephalus suis

(1996) [6

29

- 5 tháng.


14
Ng

12
-2

Theo Johanes Kaufmann (1996) [38],
-

Nguy

18

8

4

ng
- 30o

o

C và - 9o

, Sengupta M. E. và cs. (2011) [47], Liu G. H. và cs. (2012) [41] cho
Trichocephalus suis

Trichocephalus suis phát
.
Oesophagostomum

15
dentatum

19oC - 29o

o

.


15

, 1966 [17
Bình, 199

30]).
.

Dwight và Bowman D. (1995) [37

27
ransomi

S.

khi
- 35%.

15

cao,
1.1.4.2. D ch t h c b
Nghiên c
nh ng y u t

m d ch t c a b
n s phát tri n c a b nh

quan tr ng, b
b

u
m d ch t r t

khoa h c cho vi c ch

t hi u qu cao.
- Loài m c b nh:

18] cho bi

Theo Drozdz (1971) [32
Strongyloides