Sử dụng bài tập trong dạy học phần “quang hình học” vật lí 11 trung học phổ thông theo hướng bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

CHÂU THỊ BÍCH NGỌC

SỬ DỤNG BÀI TẬP TRONG DẠY HỌC
PHẦN “QUANG HÌNH HỌC” VẬT LÍ 11 THPT
THEO HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH
Demo Version - Select.Pdf SDK

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

Thừa Thiên Huế, năm 2017


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

CHÂU THỊ BÍCH NGỌC

SỬ DỤNG BÀI TẬP TRONG DẠY HỌC
PHẦN “QUANG HÌNH HỌC” VẬT LÍ 11 THPT
THEO HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH

Demo Version - Select.Pdf SDK

Chuyên ngành : Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lí
Mã số

: 60 14 01 11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN THỊ NHỊ

Thừa Thiên Huế, năm 2017

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận
văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng
và chưa từng được công bố trong một công trình nào.

Huế, tháng 9 năm 2017
Tác giả luận văn

Châu Thị Bích Ngọc

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


LỜI CẢM ƠN

Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, phòng Sau
Đại học, khoa Vật lí và Bộ môn phương pháp giảng dạy vật lí trường Đại
học Sư phạm Huế.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Nhị
đã tận tình hướng dẫn, động viên, giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám hiệu và giáo viên Vật lí
trường THPT Vân Canh - huyện Vân Canh - tỉnh Bình Định đã tạo điều
kiện để tác giả tiến hành thực nghiệm sư phạm đề tài.
Cuối cùng, tác giả xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bạn bè và người

Select.Pdf
SDK
thân đãDemo
giúp đỡ,Version
động viên-tác
giả trong quá
trình nghiên cứu và hoàn thành
luận văn này.
Huế, tháng 9 năm 2017
Tác giả luận văn

Châu Thị Bích Ngọc

iii


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................. i

Lời cam đoan .............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ............................................................................................................... iii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................6
1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................6
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài ........................................................................................7
3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................8
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................8
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................8
6. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................9
7. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................9
8. Phương pháp nghiên cứu đề tài ...............................................................................9
9. Đóng góp của luận văn ............................................................................................9
10. Cấu trúc của luận văn ..........................................................................................10

Version - Select.Pdf SDK
NỘI DUNGDemo
..............................................................................................................
11
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG BÀI
TẬP THEO HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ Ở TRƢỜNG THPT................11
1.1. Năng lực .............................................................................................................11
1.1.1. Khái niệm ........................................................................................................11
1.1.2. Năng lực chung và năng lực đặc thù ............................................................... 12
1.1.3. Cấu trúc của năng lực ......................................................................................15
1.2. Năng lực giải quyết vấn đề.................................................................................15
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................................15
1.2.2. Cấu trúc của năng lực giải quyết vấn đề .........................................................15
1.2.3. Bộ tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề .............................................17
1.3. Bài tập vật lí với việc bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh ............22

1


1.3.1. Vai trò của bài tập vật lí trong việc bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho
học sinh .....................................................................................................................22
1.3.2. Những đặc điểm của bài tập định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề ....23
1.3.3. Phân loại bài tập theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho
học sinh .....................................................................................................................25
1.3.4. Các bậc trình độ trong bài tập định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề ..26
1.4. Thực trạng về việc sử dụng bài tập theo hướng bồi dưỡng năng lực giải quyết
vấn đề cho học sinh ở trường THPT hiện nay ..........................................................27
1.4.1. Thực trạng .......................................................................................................27
1.4.2. Nguyên nhân và giải pháp ...............................................................................28
1.5. Bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học bài tập vật lí
ở trường THPT ..........................................................................................................29
1.5.1. Các biện pháp bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS với sự hỗ trợ của BTVL .....29
1.5.2. Công cụ đánh giá năng lực GQVĐ của HS.....................................................37
1.6. Kết luận chương 1 ..............................................................................................41
CHƢƠNG 2. SỬ DỤNG BÀI TẬP PHẦN “QUANG HÌNH HỌC” VẬT LÍ 11

Demo
Version
Select.Pdf
SDKLỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
THPT THEO
HƢỚNG
BỒI- DƢỠNG
NĂNG
CHO HỌC SINH .....................................................................................................42

2.1. Đặc điểm phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT ...........................................42
2.1.1 Cấu trúc phần “Quang hình học” .....................................................................42
2.1.2. Mục tiêu dạy học của phần “Quang hình học” ...............................................43
2.1.3. Đặc điểm nội dung kiến thức của phần “Quang hình học” .............................44
2.2. Sưu tầm, xây dựng hệ thống bài tập phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT
theo hướng bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh............................... 46
2.2.1. Qui trình biên soạn câu hỏi/ bài tập theo định hướng năng lực ......................46
2.2.2. Sưu tầm, xây dựng bài tập vật lí theo định hướng bồi dưỡng năng lực giải
quyết vấn đề cho HS .................................................................................................46
2.3. Thiết kế tiến trình dạy học các kiến thức cụ thể phần “Quang hình học” Vật lí
11 THPT theo hướng bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh với sự hỗ
trợ của bài tập. ...........................................................................................................68

2


2.4. Kết luận chương 2 ..............................................................................................77
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..........................................................78
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm .............................................78
3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm ............................................................... 78
3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm............................................................... 78
3.2. Đối tượng và nội dung của thực nghiệm sư phạm .............................................78
3.2.1. Đối tượng ........................................................................................................78
3.2.2. Nội dung ..........................................................................................................78
3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ...................................................................79
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm ...................................................................................79
3.3.2. Phương pháp tiến hành ....................................................................................79
3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm .............................................................80
3.4.1. Đánh giá định tính ...........................................................................................80
3.4.2. Đánh giá định lượng ........................................................................................84

3.4.3. Kiểm định giả thuyết thống kê ........................................................................87
3.5. Kết luận chương 3 ..............................................................................................88

Version - Select.Pdf SDK
KẾT LUẬNDemo
..............................................................................................................
90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................92
PHỤ LỤC

3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
VIẾT ĐẦY ĐỦ

STT

VIẾT TẮT

1

BTVL

2

DH

3

GQVĐ

4

GV

Giáo viên

5

HS

Học sinh

6

NLTP

7

TNg

8

TNSP

Thực nghiệm sư phạm

9

THPT

Trung học phổ thông

Bài tập vật lí
Dạy học
Giải quyết vấn đề

Năng lực thành phần
Thực nghiệm

Demo Version - Select.Pdf SDK

4


DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ

Bảng biểu
Bảng 1.1. Năng lực chuyên biệt môn Vật lí ............................................................13
Bảng 1.2. Cấu trúc năng lực GQVĐ của HS với sự hỗ trợ của BTVL .....................17
Bảng 1.3. Mức độ tham gia của HS khi GQVĐ........................................................21
Bảng 3.1. Bảng số liệu HS được làm chọn mẫu TNg ...............................................79
Bảng 3.2. Bảng kết quả đánh giá năng lực GQVĐ của HS các lớp ĐC và TNg ......81
Bảng 3.3. Đánh giá quá trình bồi dưỡng các năng lực thành tố của năng lực GQVĐ
thông qua BTVL đối với từng HS .............................................................................83
Bảng 3.4. Bảng thống kê điểm số (Xi) của bài kiểm tra 45 phút ..............................84
Bảng 3.5. Bảng phân phối tần suất của hai nhóm TNg và ĐC .................................84
Bảng 3.6. Bảng phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm TNg và ĐC ....................85
Bảng 3.7. Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng.......................................................87

Đồ thị
Đồ thị 3.1. Đồ thị phân bố điểm ................................................................................84

Demo
Version
Select.Pdf
SDK
Đồ thị 3.2. Đồ
thị phân
phối tần- suất
........................................................................
85
Đồ thị 3.3. Đồ thị phân phối tần suất lũy tích ...........................................................85

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nhân lực là nhân tố quyết định đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Trình
độ phát triển của nguồn nhân lực là thước đo chủ yếu cho sự phát triển của quốc gia
đó. Vì vậy, nhiều nước trên thế giới rất coi trọng việc phát triển nhân lực. Ở nước
ta, Đảng và Nhà nước luôn khẳng định quan điểm coi con người là trung tâm của sự
phát triển, của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Điều này đặt ra cho ngành
Giáo dục một nhiệm vụ hết sức nặng nề, phát triển con người toàn diện để đáp ứng
yêu cầu trong thời đại mới [11].
Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 8 khoá XI đã đề ra Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04 - 11 - 2013 và Nghị quyết số 44/NQ-CP ngày 09 - 6 - 2014 của
Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ, thực hiện Nghị quyết
số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Trong đó nhấn mạnh đổi mới chương trình, sách
giáo khoa phổ thông, khung chương trình đào tạo ở bậc đại học và giáo dục nghề

Demo Version - Select.Pdf SDK

nghiệp theo hướng phát huy tư duy sáng tạo, năng lực tự học, tự nghiên cứu, tăng
thời gian thực hành, tập trung vào những nội dung, kỹ năng người học [1], [11].
Luật Giáo dục Việt Nam năm 2005, ghi rõ: “Mục tiêu của Giáo dục phổ thông là
giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng
cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách
con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn
bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc”. (Điều 27: Mục tiêu Giáo dục phổ thông, trang 75).
Từ những mục tiêu đó, giáo dục phổ thông đang chú trọng đến việc đổi mới
phương pháp dạy học, nhằm bồi dưỡng cho học sinh năng lực sáng tạo, năng lực giải
quyết vấn đề. Và khi bàn về mục tiêu và phương pháp bồi dưỡng con người Việt Nam
trong thời đại mới, Thái Duy Tuyên đã cho rằng: Giáo dục không chỉ đào tạo con người
có năng lực tuân thủ, mà chủ yếu là những con người có năng lực sáng tạo, biết cách đặt
vấn đề, nghiên cứu và giải quyết vấn đề.

6


Năng lực giải quyết vấn đề không chỉ bao gồm kĩ năng giải quyết vấn đề mà
còn có kĩ năng tư duy, sáng tạo và đánh giá. Thực tiễn cuộc sống luôn xuất hiện
những vấn đề khác nhau, đòi hỏi mỗi cá nhân phải có phương án giải quyết tối ưu
nhất. Vì vậy, bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh là nhiệm vụ quan
trọng của quá trình dạy học [14].
Trong dạy học Vật lí, để nâng cao chất lượng học tập và phát triển năng lực
giải quyết vấn đề của học sinh có nhiều phương pháp khác nhau. Trong đó, giải bài

tập vật lí với tư duy là một phương pháp dạy học, có tác động tích cực đến việc giáo
dục và phát triển học sinh. Đồng thời cũng là thước đo thực chất, đúng đắn sự nắm
vững kiến thức, kĩ năng của học sinh. Mặc khác, số lượng bài tập vật lí trong sách
giáo khoa và các sách bài tập khá nhiều, việc lựa chọn và sử dụng hiệu quả, giúp bồi
dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, đòi hỏi giáo viên phải có sự chuẩn
bị tốt nhất để đạt được hiệu quả mong muốn.
Trong phần “Quang hình học” thuộc chương trình Vật lí 11, giới thiệu những
kiến thức cơ bản về quang học. Đây là một nội dung có nhiều yếu tố, giúp giáo viên khai
thác, để bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh một cách hiệu quả. Bài tập

Demo
Version
- Select.Pdf
vật lí là một trong
số đó,
bằng nhiều
dạng bài tập,SDK
nhiều cách khai thác khác nhau, sẽ tạo
ra nhiều biện pháp sử dụng bài tập nhằm bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học
sinh. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào viết về việc sử dụng bài tập vật lí để bồi
dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh một cách đầy đủ.
Với những lý do trên tôi lựa chọn đề tài “Sử dụng bài tập trong dạy học
phần “Quang hình học” Vật lí 11 trung học phổ thông theo hướng bồi dưỡng
năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh” để làm đề tài nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Trong những năm gần đây, định hướng dạy học theo hướng bồi dưỡng năng
lực giải quyết vấn đề đã được Bộ Giáo dục triển khai ở các cấp tiểu học, trung học
cơ sở và trung học phổ thông (THPT).
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu cũng đề cập đến việc phát triển, bồi dưỡng,
đánh giá năng lực giải quyết vấn đề (GQVĐ) của học sinh như:

Phạm Hữu Tòng với “Hình thành kiến thức, kĩ năng phát triển trí tuệ và năng

7


lực sáng tạo của học sinh (HS) trong dạy học vật lí” và “Dạy học vật lí ở trường phổ
thông theo định hướng phát triển hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo và tư duy
khoa học” chỉ mới nghiên cứu về các biện pháp nhằm thực hiện dạy học sáng tạo.
Hoàng Thị Thu Hà với “Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh
trong dạy học chương “Các định luật bảo toàn” Vật lí 10”, chỉ nêu được một số tiêu
chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của HS.
Vũ Thị Minh với “Nghiên cứu xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập sáng
tạo trong dạy học phần cơ học lớp 10 THPT” đã xây dựng và đề xuất được tiến trình
sử dụng bài tập sáng tạo vào dạy học vật lí dưới hình thức bài học bài tập và bài học
thực hành.
Thực tế cho thấy hiện nay vấn đề bồi dưỡng năng lực GQVĐ trong dạy học ở
trường THPT chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ. Cụ thể chưa có công trình
nào nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng năng lực GQVĐ với sự hỗ trợ của bài tập vật lí
cho học sinh trong dạy học phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT.
Trong phạm vi đề tài của mình, tôi sẽ kế thừa những kết quả của các công
trình nghiên cứu trước đây, đồng thời sẽ nghiên cứu việc sử dụng bài tập vật lí theo

Demo
Version
- Select.Pdf
hướng bồi dưỡng
năng
lực giải quyết
vấn đề choSDK
học sinh.

3. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS thông qua việc
dạy học bài tập vật lí nhằm nâng cao năng lực GQVĐ và phát huy được tính tích
cực, chủ động của học sinh trong học tập, từ đó nâng cao chất lượng dạy học Vật lí
ở trường THPT.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được các biện pháp sử dụng bài tập để bồi dưỡng năng lực giải
quyết vấn đề cho HS thì năng lực GQVĐ của học sinh được nâng cao, phát huy
được tính tích cực, chủ động của HS trong học tập, qua đó nâng cao chất lượng dạy
học Vật lí ở trường phổ thông.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc sử dụng bài tập theo
hướng bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS.

8


- Đề xuất các biện pháp sử dụng bài tập bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS
trong dạy học Vật lí.
- Nghiên cứu đặc điểm kiến thức của phần “Quang hình học” Vật lí lớp 11 THPT.
- Xây dựng, sưu tầm một số bài tập phần “Quang hình học” theo hướng bồi
dưỡng năng lực GQVĐ cho HS.
- Thiết kế một số tiến trình dạy học các kiến thức cụ thể phần “Quang hình
học” theo hướng bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS, trong đó có sử dụng hệ thống
bài tập đã biên soạn trên cơ sở các biện pháp đề xuất.
- Tiến hành tổ chức thực nghiệm nhằm đánh giá hiệu quả tiến trình tổ chức
hoạt động dạy học đã thiết kế.
6. Đối tƣợng nghiên cứu
- Hoạt động dạy học Vật lí ở trường phổ thông.
- Năng lực GQVĐ và bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS.

7. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi chương trình: Phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT.
- Phạm vi không gian: Thực nghiệm sư phạm tại một số trường THPT trên

Demo
Version - Select.Pdf SDK
địa bàn tỉnh Bình
Định.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài
- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp thống kê toán học.
9. Đóng góp của luận văn
Về lý luận:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực, năng lực giải quyết vấn đề, bồi
dưỡng năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học BTVL.
- Đề xuất được các biện pháp sử dụng bài tập bồi dưỡng năng lực GQVĐ
trong dạy học Vật lí.
Về thực tiễn:
- Điều tra, phân tích và đánh giá được thực trạng bồi dưỡng năng lực GQVĐ

9


và sử dụng bài tập bồi dưỡng năng lực GQVĐ trong dạy học Vật lí ở một số trường
THPT trên địa bàn tỉnh Bình Định.
- Tuyển chọn và xây dựng được hệ thống bài tập phần “Quang hình học” Vật
lí 11 THPT theo hướng bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS.
- Thiết kế 3 tiến trình dạy học các kiến thức cụ thể của phần “Quang hình

học” theo hướng bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho HS.
10. Cấu trúc của luận văn
Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc sử dụng bài tập theo hướng bồi
dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học Vật lí ở trường THPT
Chương 2. Sử dụng bài tập phần “Quang hình học” Vật lí 11 theo hướng bồi
dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh
Chương 3. Thực nghiệm sư phạm

Demo Version - Select.Pdf SDK

10


NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG
BÀI TẬP THEO HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT
VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ Ở TRƢỜNG THPT
1.1. Năng lực
1.1.1. Khái niệm
Nhiều tác giả trong và ngoài nước đã đưa ra định nghĩa về năng lực. Mỗi định
nghĩa nêu ra, năng lực được quy về một phạm trù khác nhau.
Trong đó, một số tài liệu nước ngoài quy năng lực vào phạm trù khả năng.
Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế thế giới (OPEC) quan niệm: “Năng lực
là khả năng đáp ứng một cách hiệu quả những yêu cầu phức hợp trong một bối cảnh
cụ thể” [2].
Theo Denyse Tremblay: “Năng lực là khả năng hành động, thành công và
tiến bộ dựa vào việc huy động và sử dụng hiệu quả tổng hợp các nguồn lực để đối

Demo

Version
- Select.Pdf
mặt với các tình
huống
trong cuộc
sống” [2]. SDK
Nhiều tài liệu nghiên cứu ở Việt Nam quy năng lực vào những phạm trù khác.
Theo tài liệu Hội thảo chương trình giáo dục phổ thông, tổng thể trong
chương trình Giáo dục phổ thông mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, xếp năng lực
vào phạm trù hoạt động khi giải thích: “Năng lực là sự huy động tổng hợp các kiến
thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như: hứng thú, niềm tin, ý chí … để
thực hiện một loại công việc trong một bối cảnh nhất định” [2].
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Năng lực là đặc điểm của cá nhân thể
hiện mức độ thông thạo - tức là có thể thực hiện một cách thành thục và chắc chắn một hay một số dạng hoạt động nào đó” [2].
Trong Từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê, 2002). Viện Ngôn ngữ học. Nhà xuất
bản Đà Nẵng, khái niệm năng lực được xác định là: “Phẩm chất tâm lí và sinh lí tạo
cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao” [2].
Theo Trần Trọng Thủy, Nguyễn Quang Uẩn: “Năng lực là tổng hợp những

11