LUẬN văn sư PHẠM vật lý THIẾT kế GIÁO án điện tử vật lý 11 sử DỤNG MICROSOFT POWERPOINT và ADOBE PRESENTER 7

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA SƯ PHẠM

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH SƯ PHẠM VẬT LÝ – TIN HỌC
ĐỀ TÀI:

THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VẬT LÝ 11
SỬ DỤNG MICROSOFT POWERPOINT VÀ
ADOBE PRESENTER 7

Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Vương Tấn Sĩ.

Ngô Minh Thức
MSSV: 1087052
Lớp: SP Vật Lý – Tin Học. K34

Tháng 5/2011


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình thực hiện ñề tài “Thiết Kế Giáo Án ðiện Tử Môn
Vật Lý lớp 11 Sử Dụng Microsoft Powerpoint Và Adobe Presenter 7”, tôi ñã
gặp không ít những vấn ñề khó khăn, vướng mắc nhưng nhờ sự nỗ lực của bản
thân và sự tận tình chỉ bảo của quý thầy cô, sự ủng hộ của gia ñình và tất cả bạn
bè, tôi ñã hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mình. Vì vậy tôi xin chân thành
gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất ñến tất cả mọi người.
- Thầy Vương Tấn Sĩ, người ñã hết lòng chỉ dạy, hướng dẫn, ñóng góp
những ý kiến quý báu cũng như ñã tạo mọi ñiều kiện thuận lợi giúp tôi có thể
hoàn thành tốt ñề tài luận văn của mình.
- Thầy Phạm Phú Cường ñã hết lòng quan tâm, giúp ñỡ và hỗ trợ tôi
trong suốt quá trình thực hiện ñề tài.
- Gia ñình ñã tạo mọi ñiều kiện thuận lợi, luôn ñộng viên và ủng hộ tôi
trong suốt thời gian học tập cũng như trong thời gian thực hiện ñề tài.
- Cuối cùng tôi xin cảm ơn những người bạn ñã ủng hộ và ñóng góp ý
kiến cho tôi trong luận văn này.
Một lần nữa tôi xin chân thành gửi ñến quý thầy cô, gia ñình và các bạn
lời chúc thật nhiều sức khỏe và thành ñạt.
Xin chân thành cảm ơn!

Cần Thơ, ngày… tháng… năm 2012
Sinh viên thực hiện

Ngô Minh Thức.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 1


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

NHẬN XÉT CỦA GVHD
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…, tháng…, năm 2012
Giáo viên hướng dẫn

Vương Tấn Sĩ.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 2


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

NHẬN XÉT CỦA GVPB
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…, tháng…, năm 2012

Giáo viên phản biện

Dương Bích Thảo

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 3


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

NHẬN XÉT CỦA GVPB
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…, tháng…, năm 2012
Giáo viên phản biện

Phạm Phú Cường.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 4


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................ 1
NHẬN XÉT CỦA GVHD ..................................................................................2
NHẬN XÉT CỦA GVPB ...................................................................................3
NHẬN XÉT CỦA GVPB ...................................................................................4
MỤC LỤC...........................................................................................................5

PHẦN MỞ ðẦU
I.

LÝ DO CHỌN ðỀ TÀI .............................................................................9

II.

MỤC ðÍCH NGHIÊN CỨU .....................................................................10

III. GIỚI HẠN ðỀ TÀI....................................................................................10
IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU ........................10
V.

KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU ....................................................................10

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ
I.

KHÁI NIỆM VỀ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ ....................................................12
1. Khái niệm về giáo án ñiện tử .................................................................12
2. Quy trình thiết kế giáo án ñiện tử...........................................................13
2.1. Xác ñịnh mục tiêu bài học .............................................................13
2.2. Lựa chọn kiến thức cơ bản.............................................................15
2.3. Multimedia hóa kiến thức ..............................................................16
2.4. Xây dựng các thư viện tư liệu ........................................................17
2.5. Lựa chọn ngôn ngữ ........................................................................17
2.6. Chạy thử chương trình ...................................................................18

II.

CÁC TIÊU CHÍ ðÁNH GIÁ BÀI GIẢNG ðIỆN TỬ ...........................18
1. Mục tiêu chính........................................................................................18
2. Kỹ năng trình bày...................................................................................18
3. Kỹ năng giảng bài ..................................................................................19

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 5


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

4. ðáp ứng tiêu chí tự học ..........................................................................19
5. Kỹ năng Multimedia...............................................................................19
6. Soạn câu hỏi ...........................................................................................19
7. Nguồn tư liệu..........................................................................................19
8. Từ khóa...................................................................................................19

CHƯƠNG II: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ SỬ DỤNG
MICROSOFT POWERPOINT
I.

CHUẨN BỊ..................................................................................................21
1. Mở trình xử lý tiếng Việt .......................................................................21
2. Mở chương trình PowerPoint .................................................................21
3. Lưu file ...................................................................................................22

II.

THỰC HIỆN NỘI DUNG .........................................................................22
1. Chọn ñịnh dạng trang thích hợp cho nội dung ñưa vào .........................23
2. ðưa nội dung vào slide...........................................................................23

3. Thêm vào các slide mới..........................................................................23
4. Chèn ngày và giờ (Date and Time), ñánh số trang (Page Number), chèn
Header, Footer .....................................................................................23

III. ðỊNH DẠNG NỀN TRANG .....................................................................24
1. Màu.........................................................................................................24
2. Fill Effect................................................................................................24
IV. TẠO KỸ XẢO CHO TRANG VÀ CÁC ðỐI TƯỢNG TRONG
TRANG ...............................................................................................................25
V.

ðÓNG GÓI.................................................................................................27
1. Lưu file dưới dạng *.pps ........................................................................27
2. ðóng gói .................................................................................................27

VI. CÁC TIÊU CHUẨN CỦA GIÁO ÁN ðIỆN TỬ ....................................29
1. Quy cách thiết kế....................................................................................29
2. Kết xuất giáo án ñiện tử theo chuẩn E - Learning..................................29
GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 6


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

3. Một số yêu cầu cần thiết khi giảng bài dùng giáo án ñiện tử.................30

CHƯƠNG III: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ SỬ DỤNG ADOBE

PRESENTER 7
I.

MỞ ðẦU .....................................................................................................30

II.

QUY TRÌNH XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ðIỆN TỬ DÙNG ADOBE
PRESENTER 7........................................................................................32

III. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG ADOBE PRESENTER
1. Cài ñặt Adobe Presenter.........................................................................32
2. Sử dụng Adobe Presenter .......................................................................33
2.1. Thiết lập giao diện cho bài giảng ñiện tử.......................................33
2.2. Thiết lập các thông tin của giáo viên .............................................36
2.3. Ghi âm và ñưa âm thanh vào bài giảng..........................................38
2.3.1. Cách ghi âm lời bài giảng ...................................................39
2.3.2. ðưa âm thanh vào bài giảng ...............................................40
2.3.3. ðồng bộ âm thanh với các slide trình chiếu .......................41
2.4. Chèn hình ảnh ................................................................................41
2.5. Chèn các câu hỏi tương tác ............................................................43
2.5.1. Add Question ......................................................................44
2.5.2. Add Quiz.............................................................................45
2.6. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm........................................................46
2.6.1. Các câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn (Multiple choice)
.............................................................................................................46
2.6.2. Câu hỏi dạng ðúng-Sai (True-False)..................................50
2.6.3. Câu hỏi dạng ñiền khuyết (Fill-in-the-blank) .....................51
2.6.4. Câu hỏi có câu trả lời ngắn với ý kiến của mình (Short
answer)................................................................................52

2.6.5. Câu hỏi dạng ghép ñôi (Matching) .....................................53

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 7


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

2.6.6. Loại câu hỏi ñiều tra, thăm dò ñánh giá mức ñộ tiếp thu Likert...................................................................................54
2.7. Cài ñặt kết quả hiển thị ..................................................................55
2.8. Cài ñặt các kiểu thống kê ...............................................................55
2.9. Việt hóa các thông tin, nút lệnh trong bài trình chiếu....................56
3. Xuất bản giáo án ñiện tử lên mạng.........................................................57

CHƯƠNG IV: ỨNG DỤNG THIẾT KẾ MỘT SỐ GIÁO ÁN ðIỆN
TỬ MÔN VẬT LÝ LỚP 11
1. Giáo án ñiện tử bài “Mắt” (sách giáo khoa VL 11 cơ bản)...................... 58
PHẦN I: MỤC TIÊU, YÊU CẦU CỦA BÀI GIẢNG................................... 58
PHẦN II: THIẾT KẾ BÀI GIẢNG................................................................ 60
2. Giáo án ñiện tử bài “Hiện tượng cảm ứng ñiện từ. Suất ñiện ñộng cảm
ứng” (sách giáo khoa VL 11 nâng cao)........................................................... 67
PHẦN I: MỤC TIÊU, YÊU CẦU CỦA BÀI GIẢNG................................... 67
PHẦN II: THIẾT KẾ BÀI GIẢNG................................................................ 69

PHẦN KẾT LUẬN
I. NHẬN ðỊNH CHUNG ........................................................................ 74
II. HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ðỀ TÀI ............................................ 74

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 75

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 8


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

PHẦN MỞ ðẦU
I. LÝ DO CHỌN ðỀ TÀI:
ðổi mới phương pháp dạy học ñang là vấn ñề hết sức cấp bách hiện nay,
nền kinh tế tri thức ñòi hỏi ngành giáo dục phải ñào tạo ra những con người năng
ñộng sáng tạo, có khả năng tự học tự ñánh giá, biết cách cộng tác với mọi người
ñể phát triển cá nhân hòa hợp với sự phát triển của cộng ñồng. Do ñó từ chỗ áp
dụng các phương pháp dạy học mà người thầy ñóng vai trò trung tâm, thì chúng
ta phải chuyển sang hướng dạy học lấy học sinh làm trung tâm, nhằm phát huy
tính tích cực của người học.
Thực tế cho thấy chất lượng giáo dục và ñào tạo trong nhà trường phổ
thông ở nước ta ñang từng bước ñược nâng cao. Và việc cải cách sách giáo khoa
là một bước tiến rõ rệt của nền giáo dục Việt Nam. Tuy nhiên nền giáo dục nước
ta vẫn còn kém phát triển so với xu thế tiến bộ của thời ñại. Do cơ sở vật chất
trang thiết bị ở trường phổ thông chưa ñáp ứng hết nhu cầu của sách giáo khoa
làm hạn chế các ưu ñiểm của sách giáo khoa mới. ðặc biệt là ñối với chương
trình sách giáo khoa vật lý mới hiện nay, tuy nội dung phong phú và hiện ñại
hơn, mang tính khoa học và sát thực tế hơn. Nhưng vẫn chưa ñủ ñể việc dạy và
học ñạt hiệu quả cao nên cần áp dụng phương pháp tiên tiến và các phương tiện
hiện ñại.

Nhìn chung xã hội phát triển ñã ñặt ra yêu cầu ñổi mới cho ngành giáo dục
thì cũng mang lại cho ngành giáo dục nhiều phương tiện mới ñể thực hiện nhiệm
vụ của mình. Ở ñây tôi muốn nói ñến sự phát triển như vũ bão của ngành công
nghệ thông tin; với máy vi tính, máy chiếu, mạng internet và các phần mềm ứng
dụng… Trong ñó phù hợp nhất với mức ñộ phát triển của nước ta hiện nay là
việc sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint và một số phần mềm khác ñể thiết
kế giáo án ñiện tử phục vụ cho giảng dạy. Nếu giáo viên có một hệ thống giáo án
ñiện tử ñược thiết kế hay, theo hướng dạy học tích cực thì chắc chắn việc giảng
dạy sẽ có hiệu quả cao hơn.
Vì những lý do trên tôi quyết ñịnh thực hiện ñề tài nghiên cứu “THIẾT
KẾ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ MÔN VẬT LÝ LỚP 11 SỬ DỤNG MICROSOFT
POWERPOINT VÀ ADOBE PRESENTER 7” với mong muốn công trình này
sẽ góp phần thiết thực vào việc ñổi mới phương pháp dạy học hiện nay.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 9


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

II. MỤC ðÍCH NGHIÊN CỨU
Thiết kế giáo án ñiện tử vật lý lớp 11 nhằm phục vụ nhu cầu tự học, tự
nghiên cứu của một số lượng học sinh ngày càng lớn ở nước ta, ñồng thời là tài
liệu tham khảo cho các giáo viên ở các trường trung học phổ thông. Giáo án ñiện
tử ñược xây dựng theo nội dung sách giáo khoa lớp 11, sử dụng phần mền
Microsoft Powerpoint và Adobe Presenter 7 nhằm góp một phần nhỏ trong công
cuộc ñổi mới phương pháp dạy học hiện nay.

III. GIỚI HẠN ðỀ TÀI
Do thời gian thực hiện ñề tài có giới hạn, trong quá trình thực hiện gặp
nhiều khó khăn, vướng mắc nên việc thiết kế giáo án ñiện tử ñưa vào luận văn
còn hạn chế. Hình ảnh minh họa, flash nhúng vào bài giảng chưa phong phú, ña
dạng. Mặc khác, việc nghiên cứu và tìm hiểu các phần mềm hỗ trợ, trang thiết bị
hiện ñại phục vụ cho việc thiết kế giáo án ñiện tử còn hạn chế nên việc hoàn
thành luận văn còn gặp nhiều khó khăn, thiếu sót.
IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp nghiên cứu:
- Tìm hiểu chung các phần mềm xây dựng giáo án ñiện tử thông qua sách,
giáo trình, Internet và thông qua các thầy cô, bạn bè.
- Tìm hiểu phần mềm Microsoft Powerpoint và Adobe Presenter 7.
- Nghiên cứu sách giáo khoa Vật Lý 11 hiện hành.
- Tiến hành thiết kế giáo án ñiện tử sử dụng Microsoft Powerpoint 2007,
chuyển hóa thành giáo án ñiện tử trực tuyến thông qua phần mềm Adobe
Presenter ñược tích hợp trên Microsoft Powerpoint 2007.
2. Phương tiện nghiên cứu:
- Máy vi tính, phần mềm Microsoft Powerpoint 2007 và phần mềm Adobe
Presenter 7.
- Sách giáo khoa Vật Lý lớp 11.
- Một số phần mềm hỗ trợ thực hiện ñề tài: Snatgit 10, Quick Time, Total
Video Converter.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 10


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

V. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
- Nhận ñề tài từ GVHD.
- Nghiên cứu các nguồn tài liệu có liên quan và khai thác các nguồn tài
nguyên trên Internet.
- Viết và nộp ñề cương sơ bộ cho GVHD.
- Tiến hành viết lý thuyết nộp GVHD chỉnh sửa, bổ sung.
-Thiết kế các giáo án ñiện tử sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint &
Adobe Presenter 7.
- Báo cáo, bảo vệ ñề tài.
- Chỉnh sửa và hoàn chỉnh ñề tài.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 11


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ
I. KHÁI QUÁT VỀ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ
Trong thời gian gần ñây, giáo án ñiện tử ñược sử dụng tương ñối phổ biến
ở nhiều bộ môn. Giáo án ñiện tử có thể thiết kế với bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào
tùy theo trình ñộ có ñược về công nghệ thông tin của người viết hoặc dựa vào các
phần mềm trình diễn có sẵn như Frontpage, Publisher, Powerpoint… Trong ñó
thiết kế bài giảng với phần mềm Microsoft Powerpoint là ñơn giản và dễ sử dụng

nhất ñối với ña số các giáo viên ở nước ta hiện nay.
1. Khái niệm về giáo án ñiện tử
Giáo án ñiện tử là một hình thức tổ chức bài lên lớp mà ở ñó toàn bộ kế
hoạch dạy học ñều thực hiện thông qua môi trường multimedia do máy tính tạo
ra.
Multimedia ñược hiểu là ña phương tiện, ña môi trường và ña truyền
thông. Trong môi trường multimedia, thông tin ñược truyền dưới dạng: văn bản
(text), ñồ họa (graphics), ảnh ñộng (animation), ảnh tĩnh (image), âm thanh
(audio) và phim video (video clip).
ðặc trưng cơ bản của giáo án ñiện tử là toàn bộ kiến thức bài học, mọi
hoạt ñộng ñiều khiển của giáo viên ñều ñược multimedia hóa.
Cần phân biệt khái niệm sách giáo khoa ñiện tử, giáo trình ñiện tử, giáo án
ñiện tử và bài giảng ñiện tử.
Sách giáo khoa hay giáo trình ñiện tử là tài liệu giáo khoa, mà trong ñó
kiến thức ñược trình bày với nhiều kênh thông tin khác nhau như bản ñồ, ñồ họa,
hình ảnh ñộng, hình ảnh tĩnh, âm thanh, … ðặc ñiểm quan trọng của sách giáo
khoa ñiện tử là kiến thức ñược khai thác theo nhiều phương án khác nhau: trọng
tâm, ñơn giản hoặc chi tiết… thuận tiện cho người học tra cứu và tìm kiếm thông
tin nhanh. Ngày nay sách giáo khoa ñiện tử còn cho phép kết nối cập nhật thêm
các thông tin mới từ các trang Web mà ñịa chỉ ñã có sẵn trong sách giáo khoa
ñiện tử.
Giáo án ñiện tử là bản thiết kế toàn bộ kế hoạch hoạt ñộng dạy học của
giáo viên trên giờ lên lớp, toàn bộ hoạt ñộng dạy học ñó ñã ñược multimedia hóa
một cách chi tiết, có cấu trúc chặt chẽ và logic ñược quy ñịnh bởi cấu trúc của bài

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 12

Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

học. Giáo án ñiện tử là sản phẩm của hoạt ñộng thiết kế bài dạy ñược thể hiện
bằng vật chất trước khi bài dạy ñược tiến hành. Giáo án ñiện tử chính là bản thiết
kế của bài giảng ñiện tử, chính vì vậy xây dựng giáo án ñiện tử hay thiết kế hay
thiết kế bài giảng ñiện tử là cách gọi khác nhau cho một hoạt ñộng cụ thể ñể có
ñược bài giảng ñiện tử.
2. Quy trình thiết kế giáo án ñiện tử:
Giáo án ñiện tử có thể ñược xây dựng theo quy trình gồm 6 bước:
-

Xác ñịnh mục tiêu bài học.

-

Lựa chọn kiến thức cơ bản, xác ñịnh ñúng những nội dung trọng tâm.

-

Multimedia hóa từng ñơn vị kiến thức.

-

Xây dựng thư viện tư liệu.

-

Lựa chọn ngôn ngữ hoặc phần mềm dễ trình diễn ñể xây dựng tiến

trình dạy học thông qua các hoạt ñộng cụ thể.
-

Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện.

Dưới ñây là nội dung cụ thể của từng bước:
2.1. Xác ñịnh mục tiêu bài học
Mục tiêu là cái ñích cần phải ñạt ñược sau mỗi bài học, do chính giáo
viên ñề ra ñể ñịnh hướng hoạt ñộng dạy học. Mục tiêu giống mục ñích ở chỗ ñều
là cái ñề ra nhằm ñạt ñến, nhưng chúng khác nhau cơ bản:
-

Mục ñích (aim) là mục tiêu khái quát, dài hạn.
Ví dụ: mục ñích của chương trình trung học phổ thông.

-

Mục tiêu (objective) là mục ñích ngắn hạn, cụ thể.
Ví dụ: mục tiêu của một bài dạy học.

Như vậy, mục ñích quy ñịnh mục tiêu. Mục ñích chung của chương trình
quy ñịnh mục tiêu cụ thể của các chương, các bài cụ thể ở lớp.
Xác ñịnh mục tiêu ñúng, cụ thể mới có căn cứ ñể tổ chức hoạt ñộng dạy
học khoa học và ñánh giá khách quan, lượng hóa kết quả dạy học. Trong dạy học,
hướng tập trung vào học sinh, thông thường mục tiêu phải chỉ rõ học xong bài,
hoc sinh cần ñạt ñược những gì. Ở ñây là mục tiêu học tập (Learning objectives)
chứ không phải mục tiêu dạy học (Teaching objectives).

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 13


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

Mỗi mục tiêu cụ thể nên diễn ñạt bằng một ñộng từ ñể xác ñịnh rõ mức ñộ
học sinh cần ñạt ñược bằng hành ñộng, tránh viết chung chung như “nắm ñược”,
“hiểu ñược”… ðể viết mục tiêu cụ thể nên dùng các ñộng từ như: phân tích, so
sánh, liên hệ, tổng hợp, chứng minh, ño ñạc, tính toán, quan sát, lập ñược, vẽ
ñược, thu thập, áp dụng, …
Mục tiêu ñược ñề ra nhằm vào việc ñảm bảo thực hiện nhiệm vụ. Liên
quan ñến 3 nhiệm vụ cơ bản của lý luận dạy học, bài học thường có các mục tiêu
về kiến thức, kỹ năng, thái ñộ.
Theo Bloom, nhóm mục tiêu nhận thức có 6 nhóm từ thấp ñến cao:
-

Biết: nhận biết, ghi nhớ, tái hiện, ñịnh nghĩa khái niệm.

-

Hiểu: thông báo, thuyết minh, tóm tắt, thông tin, giải thích, suy rộng.

-

Vận dụng: vận dụng kiến thức vào tình huống mới.

-

Phân tích: nhận biết các bộ phận của một tổng thể, so sánh, phân tích,
ñối chiếu, phân loại.

-

Tổng hợp: tập trung các bộ phận thành một thể thống nhất, lập kế
hoạch, dự ñoán.

-

ðánh giá: khả năng ñưa ra ý kiến một vấn ñề.

ðánh giá
Tổng hợp

Phân tích

Vận dụng
Hiểu
Biết

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 14


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

2.2 Lựa chọn kiến thức cơ bản của một bài dạy, xác ñịnh ñúng những
nội dung trọng tâm, trọng ñiểm của bài, cấu trúc các kiến trúc cơ bản theo ý
ñịnh bài học
Những nội dung ñưa vào chương trình và sách giáo khoa phổ thông ñược
chọn lọc từ khối lượng tri thức ñồ sộ của khoa học bộ môn, sắp xếp theo logic
khoa học và logic sư phạm, ñảm bảo tính khoa học, tính thực tiễn, tính giáo dục,
tính phổ thông của chương trình. Tuy nhiên trong thực tế quá trình trình dạy học,
ñã có nhiều mâu thuẫn xuất hiện giữa:
- Khối lượng tri thức phong phú và thời gian tiết lên lớp có hạn (45
phút) với nhiều nhiệm vụ ña dạng.
- Yêu cầu ñảm tính khoa học và ñảm bảo tính vừa sức ñối với học sinh.
- Yêu cầu ñảm bảo sự lĩnh hội kiến thức vững chắc với sự phát triển
những năng lực nhận thức của học sinh.
Nhiều giáo viên ñã rơi vào hai cực của việc dạy học: một số tham lam ôm
ñồm kiến thức, làm cho tiết học nặng nề ñối với học sinh, ngược lại một số khác
rơi vào cực kia quá “tóm lược” sách giáo khoa, không bảo ñảm truyền thụ ñầy ñủ
kiến thức cần thiết cho học sinh. Kiến thức cơ bản là những kiến thức chưa vạch
ra ñược bản chất của sự vật hiện tượng.
Chọn ñúng các kiến thức cơ bản của một bài dạy học là một công việc
khó, phức tạp. ðể chọn ñúng kiến thức cơ bản của một bài dạy học, cần phải
quan tâm ñến các ñiểm sau:
- Nắm vững ñối tượng và nhiệm vụ nghiên cứu của bộ môn. Do tính
tổng hợp cao của khoa học bộ môn mà nội dung tri thức liên quan ñến hàng loạt
ngành khoa học khác.
- Bám sát vào chương trình dạy học và sách giáo khoa bộ môn. ðây là
ñiều bắt buộc tất yếu vì sách giáo khoa là tài liệu dạy học và học tập chủ yếu;
chương trình pháp lệnh cần phải tuân theo. Căn cứ vào ñó ñể lựa chọn kiến thức
cơ bản là nhằm ñảm bảo tính thống nhất của nội dung dạy học trong toàn quốc.
Mặt khác, các kiến thức trong sách giáo khoa ñã ñược quy ñịnh ñể dạy cho học

sinh. Do ñó, chọn kiến thức cơ bản là kiến thức ở trong ñó chứ không phải là ở
tài liệu nào khác.
Nắm vững chương trình và sách giáo khoa, ngoài nắm vững nội dung từng
chương, từng bài, giáo viên cần có cái nhìn tổng quát chung toàn bộ chương trình

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 15


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

và mối liên hệ “móc xích” giữa chúng ñể thấy tất cả các mối liên quan và sự kế
tiếp. Do ñó mới xác ñịnh ñược ñúng ñắn những vấn ñề, khái niệm… cần giảng
kỹ, cần ñi sâu, cần bổ sung vào và giảm bớt ñi ñược mà không có hại ñến toàn bộ
hệ thống kiến thức, trên cơ sở ñó chọn lọc các kiến thức cơ bản.
Tuy nhiên, ñể xác ñịnh ñúng kiến thức cơ bản mỗi bài thì cần phải ñọc
thêm tài liệu, sách báo tham khảo ñể mở rộng hiểu biết về vấn ñề cần dạy học và
tạo khả năng chọn ñúng kiến thưc cơ bản. ðồng thời “muốn chọn lọc cái không
nhiều, cái quan trọng thường phải học tập rất nhiều (hầu như tất cả mọi thứ) và
không chỉ phải học tập mà còn phải hiểu biết khá sâu sắc nữa”. ðiều ñáng chú ý
là khi nghiên cứu nội dung sách giáo khoa, giáo viên không chỉ dừng lại ở nội
dung bài khóa mà phải nghiên cứu các bảng số liệu thống kê, tranh ảnh, câu hỏi
và bài tập trong sách giáo khoa với tư cách là một thành phần của nội dung bài
giảng.
Phải hết sức quan tâm ñến trình ñộ học sinh (tức là chú ý ñến ñối tượng
dạy học). Cần phải biết học sinh ñã nắm vững cái gì, dựa vào kiến thức của các
em ñể cân nhắc lựa chọn kiến thức cơ bản của bài giảng, xem kiến thức nào cần

bổ sung, cải tạo hoặc cần phát triển, ñi sâu hơn.
Việc chọn lọc kiến thức cơ bản của bài dạy học có thể gắn kết với việc sắp
xếp lại cấu trúc của bài ñể làm nổi bật các mối liên hệ giữa các phần kiến thức
của bài, từ ñó làm rõ thêm các trọng tâm, trọng ñiểm của bài. Việc làm này thật
sự cần thiết, tuy nhiên không phải ở bài nào cũng có thể áp dụng ñược. Cũng cần
chú ý cấu trúc lại nội dung bài phải tuân thủ nguyên tắc không làm biến ñổi tinh
thần cơ bản của bài học mà các tác giả sách giáo khoa ñã dày công xây dựng.
2.3. Multimedia hóa kiến thức
ðây là bước quan trọng nhất cho việc thiết kế bài giảng ñiện tử, là nét ñặc
trưng cơ bản của bài giảng ñiện tử ñể phân biệt với các bài giảng truyền thống
hoặc các bài giảng có sự hỗ trợ một phần của máy vi tính. Việc multimedia hóa
kiến thức ñược thực hiện qua các bước:
- Dữ liệu hóa thông tin kiến thức.
- Phân loại kiến thức ñược khai thác dưới dạng văn bản, bản ñồ, ñồ
họa, ảnh tĩnh, phim, âm thanh… Kiến thức cho một bài lên lớp thường rất nhiều,
hình thức tổ chức hoạt ñộng dạy học rất phong phú và ña dạng. Giáo viên cần
chọn một nội dung kiến thức nào ñược trình bày dưới dạng văn bản, sơ ñồ, tranh
ảnh, video clip… những hình ảnh, sơ ñồ, video clip ñó ñược trình bày dưới dạng
GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 16


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

nguồn tri thức hỗ trợ cho học sinh hoạt ñộng học tập chứ không chỉ minh họa ñơn
thuần.
- Tiến hành sưu tập hoặc xây dựng mới nguồn tư liệu sẽ sử dụng trong

bài học. Nguồn tư liệu này thường ñược lấy từ một phần mềm dạy học nào ñó
hoặc từ Internet, Encarta… hoặc ñược xây dựng mới bằng ñồ họa, hoặc ảnh quét,
ảnh chụp, quay video, bằng các phần mềm ñồ họa chuyên dụng như Macromedia
Flash…
- Chọn lựa các phần mềm dạy học có sẵn cần dùng ñến trong bài học
ñể ñặt liên kết.
- Xử lý các tư liệu thu ñược ñể nâng cao chất lượng về hình ảnh, âm
thanh. Khi sử dụng các ñoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải ñảm bảo các yêu
cầu về mặt nội dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý ñồ sư phạm.
2.4. Xây dựng các thư viện tư liệu
Sau khi có ñược tư liệu cần dùng cho bài giảng ñiện tử, phải tiến hành sắp
xếp lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo ñược cây thư mục hợp lý. Cây thư mục
hợp lý sẽ tạo ñiều kiện tìm kiếm thông tin nhanh chóng và giữ ñược các liên kết
trong bài giảng ñến các tập tin âm thanh, video clip khi sao chép bài giảng từ ổ
ñĩa này sang ổ ñĩa khác, từ máy này sang máy khác.
2.5. Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn ñể xây dựng
tiến trình dạy học thông qua các hoạt ñộng cụ thể
Sau khi ñã có các thư viện tư liệu, giáo viên cần lựa chọn các ngôn ngữ
hoặc các phần mềm trình diễn thông dụng ñể tiến hành xây dựng giáo án ñiện tử.
Trước hết cần chia quá trình dạy học trong giờ lên lớp thành các hoạt ñộng
nhận thức cụ thể. Dựa vào các hoạt ñộng ñó ñể ñịnh ra các slide (trong
Powerpoint) hoặc các trang Frontpage. Sau ñó xây dựng nội dung cho các trang
(các slide). Tùy theo nội dung cụ thể mà thông tin trên mỗi trang/slide có thể là
văn bản, ñồ họa , tranh ảnh, âm thanh, video clip…
Văn bản trình bày ngắn gọn cô ñộng, chủ yếu là các tiêu ñề và dàn ý cơ
bản. Nên dùng một loại font chữ phổ biến, ñơn giản, màu chữ ñược dùng thống
nhất tùy theo mục ñích sử dụng của văn bản như câu hỏi gợi mở, dẫn dắt hoặc
giảng giải, giải thích, ghi nhớ, câu trả lời… Khi trình bày nên sử dụng sơ ñồ khối
ñể học sinh thấy ngay ñược cấu trúc logic của những nội dung cần trình bày.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 17


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

ðối với mỗi bài dạy nên dùng khung, màu nền (background) thống nhất
cho tất cả các trang/slide, hạn chế sử dụng các màu quá chói hoặc quá tương phản
nhau.
Không nên lạm dụng các hiệu ứng biểu diễn theo kiểu “bay nhảy” thu hút
sự tò mò không cần thiết của học sinh, làm phân tán chú ý trong học tập, mà cần
chú ý ñến làm nổi bật các nội dung trọng tâm, khai thác triệt ñể các ý tưởng tiềm
ẩn bên trong các ñối tượng trình diễn thông qua việc nêu vấn ñề, hướng dẫn, tổ
chức hoạt ñộng nhận thức nhằm phát triển tư duy của học sinh. Cái quan trọng là
ñối tượng trình diễn không chỉ ñể thầy tương tác với máy tính mà chính sự hỗ trợ
một cách hiệu quả sự tương tác thầy - trò, trò - thầy.
Cuối cùng là thực hiện các liên kết (hyperlink) hợp lý, logic giữa các ñối
tượng trong bài giảng. ðây chính là ưu ñiểm nổi bật trong bài giảng ñiện tử nên
cần khai thác tối ña khả năng liên kết. Nhờ sự liên kết này mà bài giảng ñược tổ
chức một cách linh hoạt, thông tin ñược truy xuất kịp thời, học sinh dễ tiếp thu.
2.6. Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện
Sau khi thiết kế xong phải tiến hành chạy thử chương trình, kiểm tra các
sai sót ñặc biệt là các liên kết ñể tiến hành sửa chữa và hoàn thiện. Kinh nghiệm
cho thấy không nên chạy thử từng phần trong khi thiết kế.
II. CÁC TIÊU CHÍ ðÁNH GIÁ BÀI GIẢNG ðIỆN TỬ
1. Mục tiêu chính của việc xây dựng bài giảng ñiện tử
a. Giúp người học hiểu bài dễ hơn, chính xác hơn.

b. ðề cao tính có thể tự học nhờ bài giảng ñiện tử, ñáp ứng tính cá thể
trong học tập.
c. Giúp người học có thể tự học ở mọi nơi, mọi lúc, trên mọi thiết bị.
2. Kỹ năng trình bày
a. Màu sắt không lòe loẹt.
b. Không có âm thanh ồn ào.
c. Chữ ñủ to, rõ, không quá nhỏ.
d. Không ghi nhiều chữ chi chít.
e. Mỗi slide nên có chủ ñề (title).
f. Có slide ngăn cách khi chuyển chủ ñề lớn.
GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 18


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

3. Kỹ năng giảng bài
a. Tránh không thao thao bất tuyệt từ ñầu ñến cuối.
b. Hãy ñặt câu hỏi trao ñổi, khuyến khích người học phát biểu.
c. Trước khi giảng bài, cần tìm hiểu ñối tượng nghe giảng, tâm lý và mong
muốn của họ? cố gắng hãy nói cái họ cần hơn là cái mình có.
4. ðáp ứng tiêu chí tự học
a. Có nội dung phù hợp.
b. Có tính sư phạm.
5. Kỹ năng Multimedia
a. Có âm thanh.
b. Có video giáo viên giảng bài.

c. Có hình ảnh, video clips minh họa về chủ ñề ñang giảng.
d. Công nghệ chuẩn CSORM, AICC, công cụ dễ dùng, có thể online hay
offline… (giải quyết vấn ñề mọi lúc, mọi nơi).
6. Soạn câu hỏi
Các câu hỏi ở ñây không phải ñể thi cử, lấy ñiểm. Các câu hỏi ñược xây
dựng nhằm kích thích tính ñộng não của người học, thực hiện phương châm lấy
người học làm trung tâm, chú trọng tính chủ ñộng. Có những nội dung không nên
giảng luôn, mà chuyển sang thảo luận, trả lời câu hỏi gợi ý.
7. Nguồn tư liệu
Có nguồn tư liệu phong phú liên quan ñến bài học. Tài liệu, website tham
khảo ñể người học tự chủ học thêm. Tuy nhiên cũng tránh việc trích dẫn tràn lan.
8. Từ khóa
ðể gợi ý người học ñặt từ khóa ñể tìm trên mạng. Tốt nhất có cả tiếng Anh
và tiếng Việt. Ví dụ: làm thế nào ñể biết cách tách âm thanh ra khỏi ñĩa CD,
DVD? Mấu chốt nằm ở chỗ từ khóa: Ripper.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 19


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ðIỆN TỬ SỬ DỤNG
MICROSOFT POWERPOINT
Microsoft Powerpoint giúp tạo ra một loạt các công cụ trình diễn có minh
họa, nhờ ñó có thể thiết kế các mẫu chủ yếu cho bài báo cáo, bài giảng với các
trang tiêu ñề, văn bản, các biểu bảng, biểu ñồ, các hình họa, ảnh chụp ñược quét

vào máy tính, các hoạt hình, các phim video và âm thanh. Với các khả năng ñó,
nhiều giáo viên ñã tận dụng Powerpoint ñể thiết kế giáo án ñiện tử.
Sử dụng Powerpoint ñể soạn thảo giáo án ñiện tử cho phép tạo ra một tập
các slide theo cấu trúc logic của bài giảng. Mỗi một slide thường chứa ñựng trên
ñó một ñơn vị kiến thức cần truyền thụ của bài giảng. Các slide ñược liên kết với
nhau trong một file và lần lượt xuất hiện theo một trật tự ñược quy ñịnh bởi
người soạn.
Việc xây dựng giáo án ñiện tử trên máy tính không chỉ cho phép lưu trữ hệ
thống các bài giảng của từng môn học theo từng chức năng mà còn cho phép cập
nhật, sửa ñổi ñể nâng cao chất lượng của bài giảng theo thời gian. Trong
Powerpoint, số lượng các Slide cũng như mỗi liên kết giữa chúng là hoàn toàn
tùy ý.
ðặc ñiểm nổi bật của các trình ứng dụng trên Windows là chúng có thể
phát huy cao ñộ những khả năng ñồ họa của máy tính. Cũng như vậy, Powerpoint
cho phép tạo ra các Slide với những dáng vẻ khác nhau (màu nền, kiểu chữ, màu
chữ,…) rất ña dạng và phong phú, nhờ ñó ñã tăng cường ñược sự chú ý, kích
thích hứng thú, tránh ñược tâm lý buồn chán, mỏi mệt khi phải làm việc chỉ với
bảng ñen và phấn trắng.
Việc liên kết các file dữ liệu hầu hết các chương trình trên Windows ñã
cho Powerpoint khả năng sử dụng thêm các công cụ khác ñể phục vụ cho tiến
trình dạy học như: vẽ các biểu bảng, biểu ñồ, ñồ thị, xử lý các bảng số liệu…
Các hiệu ứng tác ñộng lên các ñối tượng trên các Slide như hiệu ứng xuất
hiện các dòng văn bản, các hình vẽ, ảnh chụp,… khả năng trình diễn các hoạt
ảnh, phim video, ghi âm lời thuyết minh không chỉ ñã làm cho hoạt ñộng dạy học
diễn ra phù hợp với logic của quá trình nhận thức mà còn có tác dụng làm cho thế
giới khách quan ñược tái tạo lại một cách có chọn lọc và sinh ñộng, kích thích
hứng thú, tăng cường sự chú ý và niềm tin của học sinh trong quá trình dạy học
nhận thức.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 20


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

Việc trình bày các slide theo thời gian có thể ñược thực hiện ở ba chế ñộ
tự ñộng, có ñịnh thời gian hoặc không ñịnh thời gian. Biết cách sử dụng hợp lý
ba chế ñộ này sẽ cho phép giám sát và khống chế ñược thời gian trình bày. Nhờ
vậy, bài giảng luôn ñược thực hiện ñúng theo tiến ñộ ñã ñược ñịnh sẵn.
Với chức năng Pointer Option, Powerpoint cung cấp một công cụ viết
hoặc vẽ trên nền các slide ñể ñánh dấu các ñiểm trọng yếu trong nội dung trình
bày và có thể dễ dàng xóa ñi mà không làm ảnh hưởng ñến các ñối tượng ñã
ñược tạo ra trước ñó trên slide. ðây là một chức năng rất ưu việt, thường ñược
dùng ñể nhấn mạnh nội dung kiến thức nào ñó trong khi giảng dạy.
ðể thực hiện một bài giảng dùng Powerpoint, bạn có thể theo thứ tự các
bước sau:
I. CHUẨN BỊ
1. Mở trình xữ lý tiếng Việt (Unikey):
Chọn bảng mã Unicode, kiểu gõ tiếng Việt (Telex, vini…).
2. Mở chương trình Powerpoint:
a/ Chọn font chữ sẽ sử dụng trong slide, mặc ñịnh là Arial.
b/ Chọn ñịnh dạng cho slide phù hợp với nội dung muốn trình bày.
- Vào Ripbon Design

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 21

Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

3. Lưu file
- Vào menu File/Save as, ñặt tên file ví dụ: bai 1.ppt

II. THỰC HIỆN NỘI DUNG
1. Chọn ñịnh dạng trang thích hợp cho nội dung ñưa vào
- Như tiêu ñề, ñoạn văn bản, hình, phim, bảng tính, biểu ñồ…

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 22


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

2. ðưa nội dung vào slide
a/ Văn bản
- Trực tiếp gõ hay copy từ tài liệu dán vào (nhớ mở Text Box và chọn
canh lề là Justify). Các tiêu ñề phải chọn ñịnh dạng blod.
b/ Hình, audio, video, flash.

3. Thêm vào các slide mới
- Vào Ripbon Home/New Slide (Ctrl + M)

4. Chèn ngày và giờ (Date and time), ñánh số trang (Page Number),
Header, Footer
- Vào Ripbon Insert/Slide Number, Date and Time.

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 23


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Ngô Minh Thức

II. ðỊNH DẠNG NỀN TRANG
Trang trí cho nền trang trình chiếu vào menu Format/Background, ta
có 2 ñịnh dạng:
1. Màu: chọn Color

2. Fill Effects

GVHD: Vương Tấn Sĩ

Trang 24