Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Việt 1 theo phương án công nghệ giáo dục ở các trường tiểu học huyện Lâm Thao, Phú Thọ (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ LAN THANH

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC TIẾNG VIỆT 1 THEO PHƢƠNG ÁN
CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN LÂM THAO, PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ LAN THANH

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC TIẾNG VIỆT 1 THEO PHƢƠNG ÁN
CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN LÂM THAO, PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TSKH NGUYỄN KẾ HÀO

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng trong bấ t
cƣ́ mô ̣t công trình nào .
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015
Tác giả luận văn

Phạm Thị Lan Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc, cho phép đƣợc gửi lời cảm ơn
đến Ban giám hiệu, Khoa sau đại học, khoa Tâm lý - Giáo dục và các thầy cô giáo
trƣờng Đại học Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên đã tham gia quản lý, giảng dạy, tƣ
vấn và giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Em xin trân trọng cảm ơn thầy giáo PGS. TSKH Nguyễn Kế Hào - ngƣời đã tận
tình chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo Lâm Thao, Ban giám hiệu,
thầy cô giáo và các em học sinh trƣờng tiểu học Cao Mại và các trƣờng tiểu học huyện
Lâm Thao, Phú Thọ đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tôi
điều tra thực trạng, thu thập thông tin, số liệu phục vụ luận văn.
Dù đã có nhiều cố gắng, song do điều kiện và thời gian hạn chế nên trong
luận văn của em chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc
sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo để luận văn của em đƣợc
hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015
Tác giả

Phạm Thị Lan Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

ii

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii
MỤC LỤC ............................................................................................................... iii
BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................................................................. vi
MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ..............................................................................................5
3. Giả thuyết và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................5
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................5
4. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu .............................................................5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................6
6. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................8
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
TIẾNG VIỆT 1 THEO PHƢƠNG ÁN CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC ................9
1.1. Lƣợc sử nghiên cứu các vấn đề ...........................................................................9
1.1.1. Phong trào xóa nạn mù chữ ..............................................................................9
1.1.2. Cuộc cải cách giáo dục lần 3: 11/1979 ............................................................ 10
1.1.3. Đổi mới giáo dục năm 2001 - 2002 ................................................................ 12
1.1.4. Sự ra đời của công nghệ giáo dục ...................................................................13
1.2. Các khái niệm công cụ ...................................................................................... 21
1.2.1. Khái niệm quản lý .......................................................................................... 21
1.2.2. Chức năng của quản lý ................................................................................... 22
1.2.3. Vai trò của quản lý ......................................................................................... 24
1.2.4. Quản lý giáo dục .............................................................................................. 25
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học ................................................................................ 26
1.3. Một số lý luận về dạy học Tiếng Việt 1 theo phƣơng án công nghệ giáo dục ........ 34

1.3.1. Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ giáo dục cấp tiểu
học...................34
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iii

/>

1.3.2. Bản chất của dạy và học tiếng Việt lớp 1 theo phƣơng án CGD.......................36

1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý dạy học Tiếng Việt 1 - công nghệ giáo dục........... 42
1.4.1. Mục tiêu.............................................................................................................42
1.4.2. Nội dung............................................................................................................42
Kết luận chƣơng 1 ....................................................................................................45
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC TIẾNG VIỆT LỚP 1
THEO PHƢƠNG ÁN CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC TẠI CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ............. 47
2.1. Một số nét về các trƣờng Tiểu học tại Phòng giáo dục huyện Lâm Thao,
tỉnh Phú Thọ .................................................................................................47
2.1.1. Khái quát về đặc điểm địa lý, tình hình kinh tế - xã hội huyện Lâm Thao,
tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................47
2.1.2. Tình hình giáo dục và giáo dục tiểu học huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................ 48
2.2. Thực trạng dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD ở các trƣờng tiểu học huyện
Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................................ 48
2.2.1. Thực trạng năng lực giảng dạy môn Tiếng Việt 1 CGD của giáo viên .................. 48
2.2.2. Thực trạng học tập môn Tiếng Việt 1 CGD của học sinh ................................ 50
2.3. Thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD tại các trƣờng tiểu học
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .....................................................................52
2.3.1. Khái quát quá trình điều tra ............................................................................ 52
2.3.2. Kết quả điều tra .............................................................................................. 53
2.4. Đánh giá chung về công tác quản lý dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD tại các
trƣờng tiểu học huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................................. 66
2.4.1. Những ƣu điểm .............................................................................................. 66
2.4.2. Những hạn chế ............................................................................................... 67
2.4.3. Nguyên nhân ..................................................................................................68
Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................70
Chƣơng 3. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG VIỆT LỚP 1 THEO PHƢƠNG ÁN CÔNG NGHỆ
GIÁO DỤC ..................................................................................................71
3.1. Các nguyên tắc để đề xuất biện pháp .................................................................71

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .................................................................71
3.1.2. Đảm bảo tính khả thi ...................................................................................... 71
3.1.3. Đảm bảo tính lợi ích ....................................................................................... 71
3.2. Đề xuất các biện pháp ....................................................................................... 71
3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cƣờng năng lực quản lý cho đội ngũ hiệu trƣởng; nâng
cao năng lực giảng dạy Tiếng Việt 1 CGD cho đội ngũ giáo viên...................... 71
3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo thực hiện đúng phƣơng pháp dạy học môn Tiếng
Việt 1 CGD ...................................................................................................77
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cƣờng quản lý việc học tập Tiếng Việt 1 CGD của học sinh
tiểu học .......................................................................................................... 80
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cƣờng đầu tƣ và phát huy tác dụng của cơ sở vật chất,
thiết bị trong dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD ............................................... 83
3.2.5. Biện pháp 5: Đẩy mạnh phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội để
tạo điều kiện tốt nhất cho hoạt động dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD .............. 85
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................ 89
3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ...... 90
3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ................................................................................... 90
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ...................................................................................... 91
3.4.3. Tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý
đề xuất .......................................................................................................... 94
Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................................97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 98
1. Kết luận ............................................................................................................... 98

2. Khuyến nghị......................................................................................................... 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 102
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT
CBQL

:

Cán bộ quản lý

CGD

:

Công nghệ giáo dục

CNH, HĐH :

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CP

:

Chính phủ

CSVC

:

Cơ sở vật chất

ĐHSP

:

Đại học sƣ phạm

GD ĐH

:

Giáo dục đại học

GD&ĐT

:

Giáo dục và đào tạo

HĐDH

:

Hoạt động dạy học

KTDH

:

Kỹ thật dạy học

KT-XH

:

Kinh tế, xã hội

NC

:

Nghiên cứu

NSNN

:

Ngân sách nhà nƣớc

PPDH

:

Phƣơng pháp dạy học

QLGD

:

Quản lý giáo dục

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

TTCGD

:

Trung tâm công nghệ giáo dục

UBND

:

Ủy ban nhân dân

VNEN

:

Mô hình trƣờng học mới Việt Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Kết quả điều tra về năng lực giảng dạy Tiếng Việt 1 CGD của GV ......... 49
Bảng 2.2. Thống kê kết quả học tập môn Tiếng Việt 1 CGD năm học 20122013; 2013 - 2014 của học sinh huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............. 50
Bảng 2.3. Kết quả điều tra thái độ của học sinh đối với môn Tiếng Việt 1 CGD .....51
Bảng 2.4. Kết quả điều tra về điều kiện học tập của học sinh ..................................51
Bảng 2.5. Kết quả điều tra về quản lý công tác giảng dạy của giáo viên .................. 55
Bảng 2.6. Kết quả điều tra về quản lý học tập của học sinh .....................................61
Bảng 2.7. Kết quả điều tra về quản lý tác động của môi trƣờng đến dạy học
Tiếng Việt 1 CGD ................................................................................... 64
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý đề xuất ......... 91
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất ............ 92
Bảng 3.3. Mối tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý dạy học môn Tiếng Việt 1 CGD tại các trƣờng tiểu học
huyện Lâm Thao - Phú Thọ .....................................................................95

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1.

Chức năng của quản lý ........................................................................24

Sơ đồ 3.1.

Quan hệ giữa các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Việt 1
CGD tại các trƣờng tiểu học huyện Lâm Thao, Phú Thọ .....................89

Biểu đồ 3.1. Biểu diễn tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp quản lý đề xuất....................................................................96

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

vi

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục là một hoạt động xã hội rộng lớn có liên quan trực tiếp đến lợi ích,
nghĩa vụ và quyền lợi của mọi ngƣời dân, đồng thời có liên quan đến nhiều mặt của
đời sống kinh tế - xã hội về thể chế chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, khoa học và

công nghệ,… và qua đó tác động mạnh mẽ đến quá trình phát triển nhanh hay chậm
của một quốc gia. Do đó bất cứ quốc gia nào dù lớn hay nhỏ, dù đang phát triển hay
phát triển bao giờ cũng phải quan tâm đến giáo dục.
Giáo dục đƣợc coi là nền móng của sự phát triển khoa học kỹ thuật và đem lại
thịnh vƣợng cho nền kinh tế quốc dân, vì lẽ đó có thể nói giáo dục đồng nghĩa với sự
phát triển và có thể khẳng định rằng không có giáo dục thì không có bất cứ sự phát
triển nào đối với con ngƣời, đối với kinh tế, văn hoá xã hội. Hiến pháp nƣớc cộng hoà
xã hội chủ nghĩa (CHXHCN) Việt Nam tại điều 35 quy định: "Giáo dục Đào tạo là
quốc sách hàng đầu". Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX Đảng ta khẳng định
“Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững” [16]. Tiếp
theo đó, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã xác định: “Nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung, phương pháp dạy và học;
thực hiện “chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa”, "chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”
[18]. Đại hội đã đặt ra những nhiệm vụ cụ thể cho ngành giáo dục và đào tạo, trong đó
đổi mới công tác quản lý giáo dục và đào tạo đƣợc xem là giải pháp quan trọng nhằm
nâng cao chất lƣợng của giáo dục và đào tạo. Mặc dù vậy Giáo dục Việt Nam trong
những năm gần đây tuy đã đạt đƣợc một số thành quả nhất định nhƣng vẫn còn nhiều
hạn chế.Trong báo cáo nghị quyết TW 9 khoá X (2009) đánh giá về giáo dục trong thời
gian gần đây nêu rõ “Chương trình, nội dung phương pháp dạy và học còn lạc hậu,
trình độ ngoại ngữ, tin học, khả năng tư duy độc lập, sáng tạo, khả năng thực hành, kỹ
năng giao tiếp yếu, sau 5 năm giáo dục Việt Nam tụt 9 bậc, đứng vị trí 79/129 quốc gia
được phân loại ” [19].
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

1

/>

Chiến lƣợc phát triển giáo dục Việt Nam 2011 - 2020 nhận định: “Phương pháp

giáo dục từ mầm non đến phổ thông đã được đổi mới nhưng còn bộc lộ nhiều hạn chế…
Phương pháp dạy học về cơ bản vẫn theo lối truyền thụ một chiều, đòi hỏi người học
phải ghi nhớ máy móc, không phát huy được tư duy phê phán, tư duy sáng tạo và tinh
thần tự học ở người học” [4].
Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc và hội nhập
quốc tế, nguồn lực con ngƣời Việt Nam trở nên có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự
thành công của công cuộc phát triển đất nƣớc. Giáo dục ngày càng có vai trò và
nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội. Việc chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa
(XHCN), sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, nhu cầu học tập
ngày càng tăng của nhân dân, xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, đặc
biệt trong điều kiện nƣớc ta đã gia nhập WTO, vừa là thời cơ, vừa tạo ra thách thức to
lớn đối với giáo dục nƣớc ta.Trong bối cảnh đó, giáo dục phải đƣợc đổi mới mạnh
mẽ, phải không ngừng nâng cao chất lƣợng đào tạo ở các bậc học, trong đó có bậc
học tiểu học.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học xã hội, khối lƣợng kiến thức mà ngƣời
học cần tiếp thu không chỉ tăng theo cấp số cộng mà tăng theo cấp số nhân,việc học tập
và lĩnh hội kiến thức không chỉ từ ngƣời dạy mà có thể từ nhiều kênh khác nhƣ
internet, sách, báo, tivi,… do đó đòi hỏi mỗi cá nhân ngoài việc trang bị cho mình kiến
thức phổ thông, kiến thức về chuyên môn còn phải trang bị cho mình các kĩ năng khác
nhƣ tính năng động, sáng tạo, tự học, tự nghiên cứu và có thể thích nghi với mọi hoàn
cảnh,… điều đó buộc phƣơng pháp dạy học phải đƣợc xem xét, đổi mới. Học vấn mà
nhà trƣờng phổ thông trang bị không thể thâu tóm đƣợc mọi tri thức mong muốn, vì
vậy phải coi trọng việc dạy cách đi tới kiến thức của loài ngƣời, trên cơ sở đó tiếp tục
học tập suốt đời. Xã hội đòi hỏi ngƣời có học vấn hiện đại không chỉ có khả năng lấy ra
từ trí nhớ các tri thức dƣới dạng có sẵn, đã lĩnh hội ở nhà trƣờng phổ thông mà còn
phải có năng lực chiếm lĩnh, sử dụng các tri thức mới một cách độc lập; khả năng đánh
giá các sự kiện, hiện tƣợng mới, các tƣ tƣởng một cách thông minh, sáng suốt khi gặp
trong cuộc sống, trong lao động và trong quan hệ với mọi ngƣời. Phƣơng pháp dạy học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

2

/>

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full