LUẬN văn sư PHẠM hóa vận DỤNG sơ đồ tư DUY NHẰM PHÁT HUY NĂNG lực tự học môn hóa học của học SINH lớp 10, BAN cơ bản

TR12NG Đ3I H4C C5N TH6
KHOA S1 PH3M
B7 MÔN HÓA

V8N D9NG S6 ĐA T1 DUY NHBM PHÁT HUY
NĂNG LCC TC H4C MÔN HÓA H4C CDA H4C
SINH LEP 10, BAN C6 BFN
Lun văn tt nghip
Ngành: S phm Hóa hc

Giáo viên h12ng d3n:

Sinh viên th4c hi5n:

Ts. GVC. Bùi Ph16ng Thanh Hu7n

Đ8ng Th9 Ph16ng Thúy
L2p: S1 phAm Hóa K32
Mã sB SV: 2060440

CCn Th6, 2010


L2I CFM 6N
†
Trong quá trình th1c hi2n đ3 tài, em đã nh4n đ56c s1 giúp đ7 nhi2t tình c8a quý th9y
cô và các bAn. NhB v4y đ3 tài đ56c hoàn thành đúng thBi hAn.
LBi đ9u tiên, em xin chân thành gCi lBi cDm En sâu sFc đn:
 Th9y Bùi Ph5Eng Thanh Hun, GV h5ng dn lu4n văn, TS.GVC - B môn Hóa Khoa S5 phAm - Tr5Bng ĐAi hc C9n ThE, th9y đã t4n tình h5ng dn em trong sut quá
trình th1c hi2n và hoàn thành lu4n văn.
 Các Th9y Cô trong b môn Hóa – Khoa S5 phAm – Tr5Bng ĐAi hc C9n ThE đã

giúp đ7, đóng góp ý kin cho em trong quá trình th1c hi2n đ3 tài.
 Th9y Võ Quc C5Bng, Cô Tăng Kim Liên – giáo viên h5ng dn th1c t4p, tr5Bng
trung hc ph thông Bùi Hu Ngha đã đng viên, đóng góp ý kin và tAo mi đi3u ki2n
thu4n li cho em hoàn thành lu4n văn.
 T4p th lp 10C, 10B9 - Tr5Bng trung hc ph thông Bùi Hu Ngha.
 Và xin chân thành cDm En đn tt cD các bAn lp s5 phAm hóa K32, đn gia đình và
tt cD bAn bè đã giúp đ7 và đng viên em trong sut quá trình th1c hi2n đ3 tài.
Chân thành cDm En
Đ8ng Th9 Ph16ng Thúy


M9C L9C
†
LBi cDm En........................................................................................................................i
Mc lc....................................... .....................................................................................ii
Danh mc các t vit tFt trong lu4n văn.........................................................................iv
Nh4n xét c8a giáo viên h5ng dn ..................................................................................v
Nh4n xét c8a giáo viên phDn bi2n...................................................................................vi
Tóm tFt lu4n văn ............................................................................................................vii
Phn M Đ5U
1. Lý do chn đ3 tài ......................................................................................................1
2. Mc đích nghiên cu .................................................................................................1
3. Nhi2m v nghiên cu ................................................................................................1
4. Ph5Eng pháp và ph5Eng ti2n.......................................................................................
5. GiD thuyt khoa hc...................................................................................................1
6. Các b5c th1c hi2n đ3 tài ............................................................................................
Phn N7I DUNG
Ch5Eng 1. CE s lí lu4n và th1c ti n c8a đ3 tài ..............................................................
1.1. CE s lí lu4n c8a vi2c đi mi ph5Eng pháp dAy hc..........................................3
1.1.1. Ph5Eng pháp dAy hc....................................................................................3

1.1.1.1. Các khái ni2m..........................................................................................3
1.1.1.2. H2 thng các ph5Eng pháp dAy hc ........................................................3
1.1.2. Đi mi ph5Eng pháp dAy hc hóa hc.......................................................4
1.1.2.1. Chuyn t mô hình dAy hc truy3n th mt chi3u sang mô hình dAy hc h6p
tác hai chi3u .....................................................................................................................5
1.1.2.2. DAy cách hc hóa hc..............................................................................7
1.1.3. Ph5Eng pháp dAy hc tích c1c......................................................................7
1.1.4. Mt s ph5Eng pháp dAy hc tích c1c..........................................................9
1.1.4.1. DAy hc đ!t và giDi quyt vn đ3 ..........................................................10
1.1.4.2. Ph5Eng pháp grap dAy hc ....................................................................12
1.1.4.3. Ph5Eng pháp algorit ..............................................................................14
1.1.5. Ph5Eng pháp hc tích c1c...........................................................................18
1.1.5.1. Cách hc có hi2u quD.............................................................................18
1.1.5.2. Ph5Eng pháp t1 hc...............................................................................18
1.2. CE s th1c ti n ..................................................................................................22
Ch5Eng 2. Tng quan v3 sE đ" t5 duy và ph9n m3m Mindjet Mananger Pro 7.............
2.1. Gii thi2u chung v3 sE đ" t5 duy.....................................................................23
2.1.1. Tác giD Tony Buzan....................................................................................23
2.1.2. Tìm hiu não trái và não phDi .....................................................................24
2.1.3. SE đ" t5 duy (Mindmaps) ...........................................................................24
2.1.4. L6i ích c8a sE đ" t5 duy .............................................................................25
2.1.5. H5ng dn cách v# sE đ" t5 duy ................................................................26
2.2. Gii thi2u chung v3 ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 .................................27
2.3. H5ng dn cài đ!t ph9n m3m Mindjet.............................................................28


2.4. Giao di2n c8a ch5Eng trình..............................................................................31
2.4.1. Home...........................................................................................................31
2.4.2. Insert ...........................................................................................................32
2.4.3. Format .........................................................................................................32

2.4.4. Review ........................................................................................................33
2.4.5. View............................................................................................................33
2.4.6. Tools ...........................................................................................................34
2.5. H5ng dn cách tAo sE đ" t5 duy b$ng ph9n m3m Mindjet ............................35
2.6. L4p k hoAch t1 hc môn hóa hc theo sE đ" t5 duy V4n dng sE đ" t5 duy đ sE đ"
hóa ph5Eng pháp t1 hc t4p hóa hc c8a HS ................................................................37
2.7. V4n dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 và sE đ" t5 duy h5ng dn hc sinh t1
hc môn hóa hc lp 10, ban cE bDn .............................................................................40
Ch5Eng 3. Th1c nghi2m s5 phAm .................................................................................49
3.1. Mc đích th1c nghi2m s5 phAm.......................................................................49
3.2. Nhi2m v th1c nghi2m.....................................................................................49
3.3. Đi t56ng th1c nghi2m ....................................................................................49
3.4. Chu%n b& th1c nghi2m ......................................................................................49
3.5. Tin hành th1c nghi2m ....................................................................................49
3.6. Kt quD th1c nghi2m ........................................................................................49
3.6.1. Cách trình bày kt quD th1c nghi2m s5 phAm ............................................49
3.6.2. Phân tích đ&nh l56ng kt quD th1c nghi2m s5 phAm ..................................49
3.6.3. Phân tích đ&nh tính kt quD th1c nghi2m s5 phAm......................................58
K'T LU(N VÀ KI'N NGH) .......................................................................................60
PH* L*C ......................................................................................................................61
TÀI LI+U THAM KH,O .............................................................................................93


Danh mc các t vit tt trong lun văn
†
GV
:
giáo viên
HS
:

hc sinh
THPT
:
trung hc ph thông
TN
:
thí nghi2m
PPDH
:
ph5Eng pháp dAy hc
SGK
:
sách giáo khoa
PTP:
ph5Eng trình phDn ng
PTN
:
phòng thí nghi2m


Nhn xét ca giáo viên hng dn
Hi2n nay, có rt ít công trình nghiên cu v3 t1 hc c8a hc sinh, đ!c bi2t là v4n dng sE
đ" t5 duy c8a tác giD Tony Buzan đ sE đ" hóa k hoAch t1 hc c8a hc sinh. Vì v4y, thành
công c8a đ3 tài có th áp dng đ h5ng dn hc sinh t1 hc tAi nhà và trên lp mt cách
thit th1c và hi2u quD.
Vi tinh th9n ham hc h.i, siêng năng trong nghiên cu khoa hc sinh viên đã hoàn
thành tt đ3 tài lu4n văn c8a mình. Vi t5 cách là giáo viên h5ng dn, tôi có lBi ng6i khen
sinh viên Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy.
GV h5ng dn
Bùi Ph5Eng Thanh Hun

Nhn xét ca giáo viên phn bin
V4n dng sE đ" t5 duy đ phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc là ph5Eng pháp mi.
Hc theo sE đ" t5 duy hc sinh phát trin đ56c các năng l1c nh4n thc đ"ng thBi bit đ56c
mi quan h2 gia các ni dung kin thc giúp hc sinh nh lâu, hiu sâu kin thc.
Trong quá trình th1c hi2n đ3 tài tác giD đã có nhi3u c gFng đc tài li2u tham khDo –
nghiên cu đ hoàn thành mc tiêu c8a đ3 tài.
Tác giD đã h2 thng đ56c các ph5Eng pháp dAy hc, có chú ý đn ph5Eng pháp dAy hc
tích c1c đ!c bi2t là h5ng dn hc sinh t1 hc có hi2u quD; l4p k hoAch t1 hc môn hóa hc
theo sE đ" t5 duy; th1c nghi2m s5 phAm đ rút ra kt lu4n.
Tác giD c9n l5u ý khi l4p sE đ" t5 duy đ hc môn hóa hc nên l1a chn đ8 các loAi bài
nh5: cu tAo nguyên tC, các loAi phDn ng hóa hc, các bài v3 sDn xut hóa hc, không nên
t4p trung vào loAi bài các cht c th. Khi giDng dAy c9n phi h6p sC dng sE đ" t5 duy vi
các ph5Eng pháp khác có hi2u quD đ giB dAy sinh đng hEn.
Giáo viên phDn bi2n
Nguy n Văn BDo


TÓM T T LU8N VĂN
†
Qua tìm hiu th1c t  tr5Bng ph thông cho thy, vi2c hc t4p môn hóa hc c8a hc sinh
hi2n nay còn nhi3u bt c4p, đa s các em còn ph thuc nhi3u vào ph5Eng pháp dAy hc c8a
giáo viên, ch5a th1c s1 ch8 đng trong hc t4p, đ!c bi2t là ch5a bit phát huy khD năng t1
hc t4p theo h5ng tích c1c.
Hi2n nay, có rt ít đ3 tài nghiên cu v3 quá trình t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh ph
thông, làm th nào đ các em tit ki2m đ56c thBi gian hc t4p trên lp c/ng nh5 vi2c chu%n
b& bài  nhà, dành nhi3u thBi gian đ trao đi và thDo lu4n trên lp, phát huy năng l1c phát
hi2n và giDi quyt vn đ3.
Đ3 tài “V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc sinh lp 10 –

ban cE bDn” s# góp ph9n nâng cao khD năng t1 l4p k hoAch hc t4p môn hóa hc c8a hc
sinh mt cách có hi2u quD. Xut phát t mc đích trên, ni dung c8a lu4n văn đ56c xây d1ng
nh5 sau:
Lu4n văn g"m 3 ph9n.
Phn 1: PH5N M Đ5U
Phn 2: N7I DUNG NGHIÊN C!U
Đây là ph9n chính c8a đ3 tài, bao g"m:
Ch12ng 1: C2 s3 lý thuy4t
Ph9n này nghiên cu v3:
“ Ph5Eng pháp dAy hc
“ Các ph5Eng pháp dAy hc tích c1c
“ Ph5Eng pháp hc tích c1c
Ch12ng 2: T5ng quan v6 s2 đ7 t1 duy và ph8n m6m Mindjet Manager Pro 7
Ph9n này nghiên cu v3:
“ SE đ" t5 duy c8a Tony Buzan
“ Gii thi2u ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7
“ V4n dng sE đ" t5 duy và ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 đ sE đ" hóa k
hoAch hc t4p môn hóa hc c8a hc sinh
Ch12ng 3: Th9c nghiAm s1 phBm
Th1c nghi2m s5 phAm đã chng minh r$ng:
Đ3 tài “V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc
sinh lp 10 - ban cE bDn” là c9n thit.
Phn 3: K"T LU8N VÀ KI"N NGH#


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

M Đ5U
1. LÝ DO CH4N Đ$ TÀI
Th k0 XXI là th k0 đi vào văn minh trí tu2 vi các xu th đã rõ ràng nh5 s1 phát

trin c8a công ngh2 cao, đ!c bi2t là công ngh2 thông tin và truy3n thông, kinh t tri thc, xã
hi hc t4p…Con ng5Bi mun t"n tAi, đ3u phDi hc, hc sut đBi, hc theo h5ng bn tr
ct c8a giáo dc (là hc đ bit, hc đ làm, hc đ cùng sng vi nhau, hc đ làm ng5Bi).
Vi2c hc  n5c ta đang có nhng chuyn đng mAnh m#, va phDn ánh s1 phù h6p vi trit
lý giáo dc th k0 XXI va phù h6p vi nhng mc tiêu phát trin c8a đt n5c, mà mt
trong nhng yu t mi đ56c đ3 ra  ĐAi hi IX c8a ĐDng (4/2001) là phDi th1c hi2n “ MCi
ng1Di đi hCc, hCc th1Dng xuyên suEt đDi; cF n1c tr3 thành mt xã hi hCc tp”
Hc t4p c8a hc sinh ngày nay mang nhi3u ý ngha t1 hc, ngh3 s5 phAm đ56c xác
đ&nh tr5c ht không phDi là hoAt đng dAy mà phDi b$ng các hoAt đng hc c8a ng5Bi hc.
BDn lnh c8a ng5Bi giáo viên biu hi2n  năng l1c va t4p trung đi sâu vào ni dung hc va
t4p trung đi sâu vào vi2c hc. T chuyên gia v3 dAy hc, ng5Bi giáo viên phDi tr thành
chuyên gia v3 vi2c hc c8a ng5Bi hc.
Bên cAnh đó, t năm hc 2008 - 2009 B Giáo dc và Đào tAo đã ch8 tr5Eng đ%y
mAnh ng dng công ngh2 thông tin vào nhà tr5Bng trung hc ph thông. Vì v4y, vi2c
nghiên cu đ3 tài “V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc
sinh lp 10, ban cE bDn” là rt c9n thit và góp ph9n đáp ng nhng yêu c9u c8a th1c ti n
hi2n nay.

2. M9C ĐÍCH NGHIÊN C!U
Phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc sinh lp 10, ban cE bDn b$ng sE đ" t5 duy
thông qua vi2c sC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 và h5ng dn hc sinh t1
hc hóa hc.

3. NHI%M V9 NGHIÊN C!U
- Nhi2m v th nht: Nghiên cu lý thuyt v3 lý lu4n dAy hc hóa hc, ph5Eng pháp t1
hc và h5ng dn hc sinh t1 hc.
- Nhi2m v th hai: Nghiên cu lý thuyt v3 sE đ" t5 duy c8a Tony Buzan, tìm hiu
ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7, sC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 h5ng
dn hc sinh tAo các sE đ" t5 duy t1 hc theo ni dung ch5Eng trình lp 10 ban cE bDn, thit
k giáo án, phiu hc t4p phc v cho tit dAy, thit k 10 phiu t1 hc hóa hc theo sE đ" t5

duy.
- Nhi2m v th ba: Tin hành th1c nghi2m s5 phAm  tr5Bng trung hc ph thông Bùi
Hu Ngha đ đánh giá hi2u quD và tính khD thi c8a đ3 tài nghiên cu.

4. PH16NG PHÁP VÀ PH16NG TI%N
4.1. Ph5Eng pháp:
- Nghiên cu lý thuyt: các tài li2u v3 lý lu4n dAy hc hóa hc, ph5Eng pháp t1 hc
và h5ng dn hc sinh t1 hc, lý thuyt v3 sE đ" t5 duy c8a Tony Buzan.
- Nghiên cu ng dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 đ sE đ" hóa k
hoAch hc t4p môn hóa hc, nh$m phát huy năng l1c t1 hc c8a hc sinh lp 10, ban cE bDn.
- Th1c nghi2m s5 phAm
DAy th1c nghi2m  tr5Bng trung hc ph thông Bùi Hu Ngha.
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

1

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Đi3u tra, ph.ng vn, xC lý s li2u th1c nghi2m.
Tng kt, đánh giá và kt lu4n.
4.2 Ph5Eng ti2n:
- Máy tính, ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7.
- Sách giáo viên, sách giáo khoa và sách bài t4p lp 10, ban cE bDn.
- Phiu đi3u tra,…
1
1

5. GIF THUY"T KHOA H4C
Hi2u quD và cht l56ng hc t4p môn hóa hc c8a hc sinh tr5Bng trung hc ph thông
s# đ56c nâng lên rõ r2t nu th1c hi2n đ56c các bi2n pháp sau đây:
- Ni dung đ3 tài th1c hi2n: SC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 tAo các sE
đ" t5 duy t1 hc theo ni dung ch5Eng trình lp 10 ban cE bDn:
1 H5ng dn hc sinh l4p sE đ" t5 duy t1 hc các bài hóa đAi c5Eng vô cE .
1 H5ng dn hc sinh l4p sE đ" t5 duy t1 hc các bài cht c th.
1 H5ng dn hc sinh l4p sE đ" t5 duy t1 hc các bài luy2n t4p ch5Eng.

6. CÁC B1EC THCC HI%N Đ$ TÀI
Đ3 tài đ56c th1c hi2n: t 7/2009 đn tháng 5/2010 g"m các giai đoAn sau:
- Giai đon 1:
G!p GVHD LVTN nh4n đ3 tài.
Tham khDo tài li2u, xây d1ng đ3 c5Eng.
- Giai đon 2:
Tìm hiu nhng chc năng chính c8a ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7, sC
dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 đ tAo mt s sE đ" t5 duy theo ch5Eng trình
sách giáo khoa lp 10, ban cE bDn.
Tìm hiu các ph5Eng pháp dAy hc tích c1c.
Thit k các sE đ", biu bDng phc v cho tit dAy.
Hoàn thành phiu ph.ng vn.
- Giai đon 3:
Tin hành th1c nghi2m  tr5Bng ph thông trong đ6t th1c t4p s5 phAm.
- Giai đon 4:
XC lý s li2u th1c nghi2m.
Đánh giá kt quD nghiên cu, kt lu4n và kin ngh&.
Xin ý kin đóng góp c8a GVHD đ ch1nh sCa bài cho hoàn ch1nh
Hoàn thành lu4n văn, báo cáo lu4n văn. ThBi gian t tháng 3 đn tháng 5/2010.

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

2

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

CH16NG 1
C6 S LÍ LU8N VÀ THCC TI&N CDA Đ$ TÀI
1.1. C6 S LÍ LU8N CDA VI%C Đ'I MEI PH16NG PHÁP D3Y H4C
1.1.1. Ph(ng pháp dy hc
1.1.1.1. Các khái nim
- Ph16ng pháp dAy hDc
Ph5Eng pháp dAy hc là cách thc, con đ5Bng hoAt đng c8a th9y và trò d5i s1 ch1
đAo c8a th9y, nh$m làm cho trò nFm vng kin thc, k2 năng, k2 xDo, phát trin năng l1c
nh4n thc, hình thành th gii quan khoa hc và nhân sinh quan xã hi ch8 ngha.
Ph5Eng pháp dAy hc có vai trò quan trng quyt đ&nh s1 thành công hay tht bAi c8a
quá trình dAy hc. R.Đecactor ( trit gia Pháp th k1 XVII ) đã nói: “ Không có ph5Eng pháp
ng5Bi tài c/ng mFc l3i, có ph5Eng pháp ng5Bi bình th5Bng c/ng có th làm đ56c nhng
công vi2c phi th5Bng”. Vì vai trò quan trng c8a ph5Eng pháp dAy hc nói riêng và ph5Eng
pháp giáo dc nói chung, Nhà n5c ta đã và đang rt quan tâm đn vn đ3 đi mi ph5Eng
pháp dAy hc theo h5ng: “Phát huy tính tích c1c, t1 giác ch8 đng, t5 duy sáng tAo c8a
ng5Bi hc, khD năng th1c hành, lòng say mê hc t4p và ý chí v5En lên”. Mc đích là đào tAo
th h2 tr4 tr thành nhng con ng5Bi t1 ch8 năng đng, sáng tAo đáp ng đ56c yêu c9u c8a
công cuc đi mi và tin b xã hi hi2n nay.
- Ph16ng pháp dAy hDc hoá hDc
Trong các tác ph%m lý lu4n dAy hc, các nhà nghiên cu đã đ5a ra nhi3u đ&nh ngha v3
ph5Eng pháp dAy hc hóa hc. Giáo s5 Nguy n Ngc Quang đã đ&nh ngha: Ph5Eng pháp
dAy hc hóa hc là cách thc hoAt đng, cng tác có mc đích gia GV và HS trong đó

thng nht s1 đi3u khin c8a GV đi vi s1 b& đi3u khin – t1 đi3u khin c8a HS nh$m làm
cho HS chim lnh khái ni2m hóa hc.
1.1.1.2. H thng các ph(ng pháp dy hc
Có nhi3u cách phân loAi ph5Eng pháp dAy hc khác nhau d1a trên các căn c khác
nhau. Trong quá trình dAy hc không ai ch1 sC dng mt ph5Eng pháp dAy hc mà các
ph5Eng pháp dAy hc đ56c sC dng phi h6p xen k4 vi nhau tAo nên s1 hoàn ch1nh v3 các
ph5Eng pháp tác đng đn HS. Cho nên vi2c gi tên chính xác mt ph5Eng pháp dAy hc ch1
mang tính cht t5Eng đi.
Cùng vi s1 phát trin chung c8a xã hi, chúng ta đang tìm kim và v4n dng sáng tAo
các ph5Eng pháp dAy hc hi2n đAi cho phù h6p vi đi3u ki2n giDng dAy  nhà tr5Bng hi2n
nay.
Tác giD Đ!ng V/ HoAt và mt s nhà lý lu4n dAy hc đã chia các ph5Eng pháp dAy hc
thành bn nhóm sau:

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

3

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Ph5Eng pháp
dùng lBi

Ph5Eng pháp thuyt trình
Ph5Eng pháp đàm thoAi
HS làm vi2c vi SGK

Ph5Eng pháp
tr1c quan

Ph5Eng pháp trình bày tr1c quan
Ph5Eng pháp quan sát

Ph5Eng pháp
th1c ti n

Ph5Eng pháp luy2n t4p
Ph5Eng pháp ôn t4p
Ph5Eng pháp làm TN

Ph5Eng pháp
dAy hc

Ph5Eng pháp
kim tra – đánh giá

Kim tra
Đánh giá

1.1.2. Đ)i mi ph(ng pháp dy hc
Đ&nh h5ng đi mi ph5Eng pháp dAy và hc đã đ56c xác đ&nh trong ngh& quyt trung
5Eng 4 khóa VII (1- 1993), ngh& quyt trung 5Eng 2 khóa VIII (12 -1996), đ56c th ch hóa
trong lu4t giáo dc (12 -1998), đ56c c th hóa trong các ch1 th& c8a b giáo dc và đào tAo
đ!c bi2t là ch1 th& s 15 (4-1999).
Đi mi ph5Eng pháp dAy hc (PPDH) tr5c ht xut phát t yêu c9u c8a xã hi và
thBi đAi. Xã hi  th k1 XXI phDi là mt xã hi “d1a vào tri thc”, d1a vào t5 duy sáng tAo.
N3n sDn xut  th k1 XXI là n3n sDn xut d1a trên cht xám nhi3u hEn hoAt đng chân tay.

Và xut phát t yêu c9u c8a xã hi v3 con ng5Bi mi, đó phDi là ng5Bi bit làm vi2c đc l4p,
t1 hc, t1 nghiên cu đ"ng thBi hoAt đng tt trong nhóm cùng làm vi2c, có khD năng t1
đánh giá đ t đó hoàn thi2n mình... Do đó, cách dAy và hc truy3n thng không còn phù
h6p vi đòi h.i cao c8a xã hi ngày nay. Vì th, tt yu phDi dn đn đi mi ph5Eng pháp
dAy hc.
Bên cAnh đó, năng l1c nh4n thc c8a HS đã phát trin hEn tr5c: đBi sng v4t cht và
tinh th9n c8a nhân dân đ56c nâng lên mt b5c, tr4 em ngày nay đ56c nuôi d57ng và giáo
dc tt hEn, các em có đi3u ki2n tip xúc vi các lu"ng văn hóa đa chi3u vi h2 thng thông
tin đa dAng, trí l1c c8a các em phát trin nhanh, khD năng nh4n thc tt hEn…
Ngoài ra, vi2c đi mi ch5Eng trình, sách giáo khoa, s1 phát trin c8a công ngh2 thông
tin góp ph9n hi2n đAi hóa ph5Eng ti2n, thit b& dAy hc đã góp ph9n vào vi2c đi mi PPDH.
BDn cht c8a vi2c đi mi PPDH là t chc cho ng5Bi hc đ56c hc t4p trong hoAt
đng và bng hoAt đng t1 giác, tích c1c, sáng tAo, trong đó vi2c xây d1ng phong cách hc
t4p sáng tAo là ct lõi c8a đi mi ph5Eng pháp giáo dc nói chung và ph5Eng pháp dAy hc
nói riêng.
* Mc đích ca đ)i mi ph(ng pháp dy hc
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

4

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Mc đích c8a vi2c đi mi ph5Eng pháp dAy hc  tr5Bng ph thông là thay đi li
dAy hc truy3n th mt chi3u sang dAy hc theo “ Ph5Eng pháp dAy hc tích c1c”
(PPDHTC) nh$m giúp HS phát huy tính tích c1c, t1 giác, ch8 đng, sáng tAo, rèn luy2n thói
quen và khD năng t1 hc, tinh th9n h6p tác, k năng v4n dng kin thc vào nhng tình
hung khác nhau trong hc t4p và trong th1c ti n”; tAo ni3m tin, ni3m vui, hng thú trong

hc t4p. Làm cho “Hc” là quá trình kin tAo; HS tìm tòi, khám phá, phát hi2n, luy2n t4p,
khai thác và xC lý thông tin, t1 hình thành hiu bit, năng l1c và ph%m cht. T chc hoAt
đng nh4n thc cho HS, dAy HS cách tìm ra chân lí. Chú trng hình thành các năng l1c (t1
hc, sáng tAo, h6p tác) dAy ph5Eng pháp và k thu4t lao đng khoa hc, dAy cách hc. Hc
đ đáp ng nhng yêu c9u c8a cuc sng hi2n tAi và t5Eng lai. Nhng đi3u đã hc c9n thit,
b ích cho bDn thân HS và cho s1 phát trin xã hi.
Nh5 v4y, có th nói t5 t5ng và c/ng là mc đích c8a quá trình đi mi PPDH là tích
c1c hóa hoAt đng hc t4p c8a HS. Tính tích c1c trong hoAt đng hc t4p c8a HS th1c cht
là tính tích c1c nh4n thc đ56c đ!c tr5ng  khát vng hiu bit, c gFng trí tu2 và ngh& l1c
cao trong quá trình chim lnh tri thc.
1.1.2.1. Chuy*n t mô hình dy hc truy+n th m,t chi+u sang mô hình dy hc
h-p tác hai chi+u
Có 2 cách dAy hc hay hai mô hình dAy hc.
- DBy hCc theo cách truy6n th mt chi6u t th8y đ4n trò.
Vi2c đánh giá ch8 yu nh$m xem trò nFm đ56c thông tin bao nhiêu và chính xác  mc
đ nào, hEn là xem trò hiu th nào.
- DBy hCc theo cách hp tác hai chi6u gia th8y và trò.
Th9y huy đng vn kin thc đã có  trò đ giúp trò xây d1ng kin thc mi. Vi2c đánh
giá ch8 yu là xem xét s1 hng thú, l6i ích c8a trò tc là phát huy tính tích c1c c8a trò hiu,
xem trò hiu đn đâu, hiu nh5 th nào, hEn là xem trò bit đn đâu.
Có th so sánh đ!c tr5ng c8a dAy hc truy3n thng và dAy hc tích c1c nh5 sau:

Quan nim

Bn ch/t

Mc tiêu

Dy hc truy+n thng
Dy hc tích c.c

Hc là quá trình ti4p thu và lnh Hc là quá trình ki4n tBo; hc sinh
hi, qua đó hình thành kin thc, tìm tòi, khám phá, phát hiAn, luy2n
k năng, t5 t5ng, tình cDm.
t4p, khai thác và xC lý thông tin,…
t9 hình thành hiu bi4t, năng l9c và
phm cht.
Truy6n th tri thc, truy3n th và T5 chc hoAt đng nh4n thc cho
chng minh chân lí c8a giáo viên. hCc sinh. DAy hc sinh cách tìm ra
chân lí.
Chú trng cung cp tri thc, k Chú trng hình thành các năng l9c
năng, k xDo. Hc đ đi phó vi (sáng tAo, h6p tác,…) dAy ph12ng
thi c. Sau khi thi xong nhng pháp và k thut lao đng khoa hc,
đi3u đã hc th5Bng b& b. quên dAy cách hCc. Hc cách ng xC,
ho!c ít dùng đn.
cách giDi quyt vn đ3, cách sng,

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

5

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

T sách giáo khoa + giáo viên

N,i dung

Ph(ng

pháp
Hình
t) ch0c

Các ph5Eng pháp truy3n th kin
thc mt chi3u.
CE đnh, cng nh c: gii hAn
trong 4 bc t5Bng c8a lp hc,
th0c
giáo viên đi di2n vi cD lp.

Ch5a đ56c quan tâm đúng mc
Ph(ng
tin dy hc
GV là ng5Bi đc quy3n đánh giá
kt quD hc t4p c8a HS, chú ý ti
Ki*m tra - khD năng ghi nh và tái hi2n các
thông tin GV đã cung cp.
Đánh giá

hc đ đáp ng nhng yêu c8u ca
cuc sEng hi2n tAi và t5Eng lai.
Nhng đi3u đã hc c9n thit, b ích
cho bDn thân hc sinh và cho s1
phát trin xã hi.
T nhi3u ngu"n khác nhau: SGK,
GV, các tài li2u khoa hc phù h6p,
thí nghi2m, th1c t… gFn vi:
- Vn hiu bit, kinh nghi2m và nhu
c9u c8a HS.

- Tình hung th1c t, bi cDnh và
môi tr5Bng đ&a ph5Eng
- Nhng vn đ3 hc sinh quan tâm.
Các ph5Eng pháp giFi quy4t vn đ6,
ph5Eng pháp thDo lu4n nhóm...
C2 đng, linh hoBt: hc  lp, 
phòng thí nghi2m, trong th1c t…,
hc cá nhân, hc đôi bAn, hc theo
cD nhóm, cD lp đi di2n vi giáo
viên.
SC dng các thí nghi2m, các thit b&
hi2n đAi và đ!c bi2t là vi2c ng
dng công ngh2 thông tin vào giDng
dAy.
HS t1 giác ch&u trách nhi2m v3 kt
quD hc t4p c8a mình, đ56c tham
gia t1 đánh giá, t1 đánh giá ln
nhau, t1 đi3u ch1nh v3 các mc tiêu
c8a tng ph9n trong ch5Eng trình
hc t4p.

- Đi mi PPDH theo h5ng “ dAy cách hc ” là th1c hi2n vi2c chuyn d&ch mô hình dAy
hc t “ truy+n th m,t chi+u” sang “ h-p tác hai chi+u”.
Th9y sC dng s1 hiu bit và kin thc đang có  trò làm đim xut phát c8a vi2c dAy.
Th9y trình bày ni dung môn hc theo cách gii thi2u nhng quan ni2m và nhng quá trình,
chú trng làm cho lp hc đ56c đ&nh h5ng vào s1 t5Eng tác và vào hoAt đng nhóm, nh$m
dn dFt trò t1 kin tAo kin thc cho mình, hiu th1c ti n theo cách c8a mình.

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

6

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Mc đích c8a vi2c dAy là làm cho trò bit hc đúng cách, tc là hiu. Ng5Bi dAy phDi t1
h.i v3 nhng tác đng c8a mình đi vi ng5Bi hc, tr5c ht là có làm cho ng5Bi hc hiu
đúng không? Có bit cách hc đúng không?
BDng d5i đây cho thy xu th phát trin c8a mô hình dAy hc
Mô hình
Truy3n thng
Cá th
H6p tác

SC PHÁT TRI1N MÔ HÌNH D3Y H4C
Vai trò HS
Ph(ng tin
Tp trung vào ai?
GV
Th đng
BDng, radio, tivi
Máy tính ni mAng
HS
Ch8 đng
internet, projector
Nhóm
Thích ng

1.1.2.2. Dy cách hc hóa hc
Th k1 XXI vi n3n kinh t tri thc đòi h.i con ng5Bi mun t"n tAi đ3u phDi hc, hc
sut đBi. Vì th, năng l1c hc t4p c8a con ng5Bi đ56c nâng lên mAnh m# nhB vào tr5c ht
là ng5Bi hc bit “ hc cách hc” và ng5Bi dAy bit “ dy cách hc”.
Hóa hc là môn khoa hc t1 nhiên và là môn hc va th1c nghi2m va lý thuyt. DAy
cách hc hóa hc là dAy cách t5 duy tru t56ng, dAy cách “nhìn b$ng óc” đ nhìn vào th
gii c8a nhng hAt vi mô mà mFt th5Bng không th nhìn thy đ56c, đó là các hAt nguyên tC,
phân tC, ion, electron… chúng đ56c ví nh5 nhng viên gAch xây nên v/ tr.
DAy cách hc hoá hc là dAy cách quan sát và dAy các thao tác t5 duy:
- DAy quan sát và so sánh
- DAy quy nAp và suy di n
- DAy phân tích và tng h6p
- Rèn luy2n trí thông minh cho hc sinh
1.1.3. Ph(ng pháp dy hc tích c.c
* Tính tích c4c
Tính tích c1c là mt ph%m cht vn có c8a con ng5Bi, bi vì đ t"n tAi và phát trin con
ng5Bi không ch1 tiêu th nhng gì có s5n trong thiên nhiên mà luôn phDi ch8 đng, tích c1c
sDn xut ra nhng c8a cDi v4t cht, cDi bin môi tr5Bng t1 nhiên, cDi tAo xã hi.
Hình thành và phát trin tính tích c1c là mt trong các nhi2m v ch8 yu c8a giáo dc,
nh$m đào tAo nhng con ng5Bi năng đng, thích ng và góp ph9n phát trin xã hi.
* Tích c4c hDc tEp
Tích c1c trong hoAt đng hc t4p là tích c1c nh4n thc, đ!c tr5ng  khát vng hiu bit,
c gFng trí tu2 và ngh& l1c cao trong quá trình chim lnh tri thc.
Trong hc t4p, HS phDi khám phá ra nhng hiu bit mi đi vi bDn thân d5i s1 t
chc và h5ng dn c8a GV.
Đn mt trình đ nht đ&nh,thì s1 hc t4p tích c1c s# mang tính nghiên cu khoa hc và
ng5Bi hc c/ng có th khám phá ra nhng tri thc mi cho khoa hc.
Tính tích c1c trong hoAt đng hc t4p liên quan tr5c ht đn đng cE hc t4p. Đng cE
đúng tAo ra hng thú. Hng thú là ti3n đ3 c8a t1 giác. Hng thú và t1 giác là hai yu t tAo
nên tính tích c1c. Tính tích c1c tAo ra np t5 duy đc l4p. T5 duy đc l4p là m9m mng c8a

sáng tAo. Ng56c lAi, hc t4p tích c1c đc l4p, sáng tAo s# phát trin tính t1 giác, hng thú,
b"i d57ng đng cE hc t4p.
S1 hiu bit và cp đ c8a tính tích c1c hc t4p, mi liên quan gia đng cE và hng
thú trong hc t4p đ56c biu đAt trong sE đ" sau:
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

7

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn
TÍCH C9C H:C T(P

C6P Đ7

BI;U HI+N

-

Khao khát hc
Hay nêu thFc mFc
Ch8 đng v4n dng
T4p trung chú ý
Kiên trì

-

BFt ch5c
Tìm tòi

Sáng tAo

Đ7NG C8

H
T9 GIÁC

SÁNG T=O

TÍCH C9C

Đ7C L(P

Hình 1.1:S6 đF din t tính tích c4c trong hDc tEp

* Ph16ng pháp dAy hDc tích c4c
Ph5Eng pháp dAy hc tích c1c là mt th8 thu4t rút gn đ56c dùng  nhi3u n5c đ ch1
nhng ph5Eng pháp giáo dc và dAy hc theo h5ng phát huy tính tích c1c, ch8 đng và
sáng tAo c8a ng5Bi hc.
Ph5Eng pháp dAy hc tích c1c h5ng ti vi2c hoAt đng hóa, tích c1c hóa hoAt đng
nh4n thc c8a ng5Bi hc, ngha là t4p trung vào vi2c phát huy tính tích c1c c8a ng5Bi hc,
ch không phDi t4p trung vào phát huy tính tích c1c c8a ng5Bi dAy. Ph5Eng pháp dAy hc
tích c1c hàm cha cD ph5Eng pháp dAy và ph5Eng pháp hc. Đ dAy hc theo ph5Eng pháp
tích c1c thì GV phDi kiên trì dùng cách dAy hoAt đng đ d9n d9n xây d1ng cho HS ph5Eng
pháp hc t4p ch8 đng mt cách va sc đi t thp đn cao, phDi có s1 phi h6p tt gia
hoAt đng dAy và hc.
* Đ8c tr1ng ca các ph16ng pháp dAy hDc tích c4c:
- DAy hc thông qua các hoAt đng hc t4p c8a HS:
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

8

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Trong ph5Eng pháp dAy hc tích c1c, HS đ56c đ!t vào v& trí ch8 th c8a hoAt đng
hc t4p, GV là tác nhân, là ng5Bi t chc, ch1 đAo, h5ng dn, đng viên đ HS t1 l1c khám
phá nhng đi3u mình ch5a bit, ch không th đng tip thu nhng tri thc do GV sFp đ!t
s5n và thông báo.
Đ56c đ!t vào nhng tình hung c8a đBi sng th1c t, HS tr1c tip quan sát các đi
t56ng nghiên cu, thDo lu4n, làm TN, giDi quyt vn đ3 đ!t ra theo cách suy ngh c8a mình,
qua đó va nFm đ56c kin thc, k năng mi va nFm đ56c ph5Eng pháp tìm ra kin thc,
không r4p theo nhng khuôn mu s5n có, phát huy ti3m năng sáng tAo.
- DAy hc chú trng rèn luy2n ph5Eng pháp t1 hc:
Trong xã hi hi2n đAi, vi s1 bùng n thông tin, khoa hc và công ngh2 phát trin
nh5 v/ bão thì không th dAy hc theo kiu nh"i nhét kin thc mà phDi quan tâm dAy
ph5Eng pháp hc. Trong ph5Eng pháp hc thì ct lõi là ph5Eng pháp t1 hc. Ph5Eng pháp
t1 hc là c9u ni gia hc t4p và nghiên cu khoa hc. Nu rèn luy2n cho HS có đ56c
ph5Eng pháp, k năng, thói quen và ý chí t1 hc, bit linh hoAt v4n dng nhng đi3u đã hc
vào nhng tình hung mi, bit t1 l1c phát hi2n và giDi quyt nhng vn đ3 g!p phDi trong
th1c ti n thì kt quD hc t4p s# đ56c nhân lên gp bi, tAo cho HS lòng ham hc, khEi d4y
ti3m năng vn có trong m3i ng5Bi. T1 hc không ch1  nhà mà t1 hc ngay cD trong các giB
lên lp có s1 h5ng dn c8a GV.
- DAy hc tăng c5Bng hc t4p cá th phi h6p vi hc t4p h6p tác:
Lp hc là môi tr5Bng giao tip th9y – trò, trò – trò, tAo nên mi quan h2 h6p tác gia
các cá th trên con đ5Bng chim lnh kin thc, k năng.
Thông qua thDo lu4n, tranh lu4n ý kin m3i cá nhân đ56c bc l qua đó ng5Bi hc

nâng mình lên mt trình đ mi, lp hc s# sinh đng và kích thích đ56c s1 hng thú hc
t4p.
Hc h6p tác làm tăng hi2u quD hc t4p nht là khi xut hi2n nhu c9u phi h6p gia
các cá nhân đ hoàn thành nhi2m v chung.
Trong vi2c hc h6p tác tính cách, năng l1c c8a m3i thành viên đ56c bc l, tính 0 lAi
đ56c un nFn, ý thc t chc, tình bAn, tinh th9n t5Eng thân t5Eng tr6 đ56c phát trin.
Trong xu h5ng toàn c9u hóa, xut hi2n nhu c9u h6p tác xuyên quc gia, liên quc gia
thì năng l1c h6p tác th1c s1 tr thành mt mc tiêu đào tAo c8a giáo dc nhà tr5Bng.
- Kt h6p đánh giá c8a th9y vi t1 đánh giá c8a trò:
Trong dAy hc, vi2c đánh giá HS không ch1 nh$m mc đích nh4n đ&nh th1c trAng hc
t4p đ đi3u ch1nh hoAt đng hc c8a trò mà đ"ng thBi tAo đi3u ki2n nh4n đ&nh th1c trAng dAy
đ đi3u ch1nh hoAt đng dAy c8a th9y.
Tr5c đây GV gi đc quy3n đánh giá HS, HS là đi t56ng đ56c đánh giá. Trong
PPDHTC, GV phDi h5ng dn HS phát trin k năng t1 đánh giá, tAo đi3u ki2n đ HS tham
gia đánh giá ln nhau đ t1 đi3u ch1nh cách hc. T1 đánh giá đúng và đi3u ch1nh hoAt đng
k&p thBi là năng l1c c9n cho s1 thành công trong cuc sng c8a HS sau này.
1.1.4. M,t s ph(ng pháp dy hc tích c.c
- Nhóm ph5Eng pháp tr1c quan: sC dng TN, mô hình, bDn v#,…
- Nhóm ph5Eng pháp th1c hành: HS đ56c tr1c tip tác đng vào đi t56ng (quan sát
mu cht, lFp dng c TN, làm TN,…) t1 l1c khám phá tri thc mi.
- Vn đáp tìm tòi: GV là ng5Bi t chc s1 tìm tòi, còn HS là ng5Bi t1 l1c phát hi2n
kin thc mi.
Mt s ph5Eng pháp hi2n đAi:
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

9

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy

V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

- DAy hc đ!t và giDi quyt vn đ3 (đ56c du nh4p vào Vi2t Nam t năm 1960 nh5ng
còn ít đ56c áp dng).
- DAy hc h6p tác trong nhóm nh. (ch8 yu đ56c áp dng trong các giB th1c hành, còn
rt ít đ56c áp dng trong dAy hc bài mi).
Trong s các ph5Eng pháp tích c1c thì “dAy hc nêu vn đ3” đ56c các nhà s5 phAm
quan tâm nhi3u hEn cD, đ56c coi là mt t h6p các ph5Eng pháp tích c1c có giá tr& trí - đc
dc to ln.
Ngoài ra còn mt s ph5Eng pháp tích c1c khác nh5: ph5Eng pháp grap dAy hc,
ph5Eng pháp algorit...
1.1.4.1. Dy hc đ2t và gii quyt v/n đ+
Đây không phDi là mt ph5Eng pháp dAy hc riêng bi2t mà là mt t4p h6p nhi3u
ph5Eng pháp dAy hc liên kt ch!t ch# vi nhau và t5Eng tác vi nhau, trong đó ph5Eng
pháp xây d1ng tình hung có vn đ3 và dAy HS giDi quyt vn đ3 gi vai trò trung tâm, gFn
bó các ph5Eng pháp dAy hc khác trong t4p h6p. DAy hc đ!t và giDi quyt vn đ3 có khD
năng thâm nh4p vào h9u ht các ph5Eng pháp khác và làm cho tính cht c8a chúng tr nên
tích c1c hEn. DAy hc đ!t và giDi quyt vn đ3 s# góp ph9n nâng cao tính tích c1c t5 duy c8a
HS, gFn li3n hai m!t nh4n thc và t5 duy, đ"ng thBi hình thành  HS nhân cách có khD năng
sáng tAo th1c s1, góp ph9n rèn luy2n trí thông minh cho HS.
- Ba đ!c tr5ng cE bDn c8a dAy hc đ!t và giDi quyt vn đ3:
 GV đ!t ra tr5c cho HS mt loAt nhng bài toán nh4n thc có cha đ1ng mâu
thun gia cái đã bit và cái phDi tìm (bài t4p nêu vn đ3 Heuristic).
 HS tip nh4n mâu thun c8a bài toán Heuristic nh5 mâu thun c8a ni tâm mình và
đ56c đ!t vào tình hung có vn đ3.
 B$ng cách t chc giDi bài toán Heuristic, HS s# lnh hi kin thc mt cách t1 giác
và tích c1c.
- T5Eng t1 nh5 quá trình nghiên cu khoa hc, quá trình dAy hc giDi quyt vn đ3
c/ng bao g"m ba giai đoAn:
 Quan sát và đ3 xut vn đ3 c9n nghiên cu hc t4p (xây d1ng tình hung có vn

đ3).
 GiDi quyt vn đ3 (xây d1ng và kim tra giD thuyt).
 V4n dng kin thc mi.
- Xây d1ng tình hung có vn đ3:
 Tình hung có vn đ3 trong dAy hc là trAng thái tâm lí đ!c bi2t c8a HS khi h g!p
mâu thun khách quan c8a bài toán nh4n thc gia cái đã bit và cái phDi tìm, t1 h chp
nh4n và có nhu c9u, có khD năng giDi quyt mâu thun đó b$ng tìm tòi, tích c1c, sáng tAo, kt
quD là h nFm đ56c cD kin thc và ph5Eng pháp giành kin thc.
 Ba đi3u ki2n c8a mt tình hung có vn đ3:
+ Có mâu thun nh4n thc, có đi3u ch5a bit c9n tìm.
+ Gây ra nhu c9u mun bit kin thc mi.
+ Phù h6p vi khD năng c8a HS.
 Ba cách tAo ra tình hung có vn đ3 - ba kiu tình hung có vn đ3 cE bDn trong
dAy hc hóa hc:
Tình hung ngh&ch lí, b tFc: kin thc HS đã có không phù h6p (không đáp ng
đ56c) vi đòi h.i c8a nhi2m v hc t4p ho!c vi th1c nghi2m.
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

10

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Tình hung l1a chn: HS l1a chn trong nhng con đ5Bng có th có mt con đ5Bng
duy nht bDo đDm vi2c giDi quyt đ56c nhi2m v đ!t ra.
Tình hung v4n dng: HS phDi tìm đ5Bng ng dng kin thc trong hc t4p, trong
th1c ti n, ho!c tìm lBi giDi đáp cho câu h.i “tAi sao”.
 Câu h.i có tính cht nêu vn đ3:

Câu h.i nêu vn đ3 khác vi câu h.i thông báo. Câu h.i nêu vn đ3 là câu h.i v3 cái
ch5a bit, th5Bng xut phát t phía HS hEn là phía GV.
Ba đ!c đim c8a câu h.i nêu vn đ3:
+ PhDi cha đ1ng mt mâu thun nh4n thc.
+ PhDi cha đ1ng ph5Eng h5ng giDi quyt vn đ3, thu h>p phAm vi tìm kim câu trD
lBi.
+ PhDi phDn ánh đ56c tâm trAng ngAc nhiên c8a HS khi nh4n ra mâu thun nh4n thc,
khi đng chAm ti vn đ3.
- DAy HS cách giDi quyt vn đ3:
Các b5c c8a quá trình dAy HS giDi quyt mt vn đ3 hc t4p:
 Làm cho HS hiu rõ vn đ3.
 Xác đ&nh ph5Eng h5ng giDi quyt, ngha là xác đ&nh phAm vi kin thc tìm kim,
nêu giD thuyt. Nu có vn đ3 ln, phDi chia ra nhng vn đ3 nh. và giDi quyt d9n.
 Kim tra s1 đúng đFn c8a các giD thuyt b$ng lí lu4n hay th1c nghi2m. Xác nh4n
mt giD thuyt đúng.
 GV ch1nh lí, b sung giD thuyt đúng và ch1 ra kin thc mi c9n lnh hi.
 Kim tra lAi và ng dng kin thc va thu đ56c.
- Các mc đ c8a vi2c áp dng dAy hc giDi quyt vn đ3:
 Mc đ th nht: GV th1c hi2n cD ba khâu đ!t vn đ3, phát biu vn đ3 và giDi
quyt vn đ3. Đó chính là ph5Eng pháp thuyt trình có nêu vn đ3.
 Mc đ th hai: GV đ!t vn đ3 và phát biu vn đ3, HS giDi quyt vn đ3.
 Mc đ th ba: GV đ!t vn đ3, HS phát biu và giDi quyt vn đ3.
 Mc đ th t5: GV t chc, kim tra và h5ng dn HS t1 đ!t vn đ3, phát biu và
giDi quyt vn đ3. Mc đ này t5Eng đ5Eng vi ph5Eng pháp nghiên cu trong dAy hc.
* 1u đi*m và tác dng ca ph(ng pháp dy hc đ2t và gii quyt v/n đ+
- Phát trin trí tu2.
- Hc đ56c con đ5Bng khám phá.
- Kích thích hng thú hc t4p.
- Đ b3n kin thc cao.
- HS phát trin đ56c nhi3u khD năng: nh4n ra vn đ3 c9n giDi quyt, vAch ra k hoAch,

...
- Tránh đ56c hi2n t56ng hc v>t.
- Khuyn khích cách hc vi t5 duy m, có tính t5Eng tác, phê phán và tích c1c.
- Xây d1ng ý thc tôn trng gia th9y và trò v3 các khía cAnh: kin thc, tình cDm và
l6i ích.
- PhDn ánh bDn cht c8a tri thc là có tính phc h6p và phát trin (bin đi).
- DAy hc giDi quyt vn đ3 là làm cho s1 vi2c tr nên sáng t., là làm cho các câu h.i
đ!t ra có câu trD lBi, là làm cho tình hung “có vn đ3” tr thành tình hung “không có vn
đ3”.
* Nh-c đi*m:
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

11

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

- DAy hc nêu vn đ3 ra đBi t nhng năm 1960, nh5ng cho đn nay vn ch5a đ56c
sC dng rng rãi do g!p khó khăn trong vi2c tAo tình hung có vn đ3.
- Đòi h.i đ8 đi3u ki2n cE s v4t cht, dng c, hóa cht, tài li2u, …
- C9n nhi3u thBi gian.
1.1.4.2. Ph(ng pháp grap dy hc
T năm 1970 v4n dng quy lu4t đã phát hi2n v3 s1 chuyn hóa ph5Eng pháp khoa
hc thành ph5Eng pháp dAy hc, c giáo s5 Nguy n Ngc Quang đã cùng vi các cng tác
viên trin khai nghiên cu v4n dng lý thuyt grap c8a toán hc chuyn hóa nó thành
ph5Eng pháp dAy hc hóa hc.
- Grap ni dung dAy hc là sE đ" phDn ánh tr1c quan t4p h6p nhng kin thc cht
(cE bDn, c9n và đ8) c8a mt ni dung dAy hc và cD logic phát trin bên trong.

+ V3 m!t nh4n thc lu4n, grap toán hc đ56c chn đ chuyn hóa thành PPDH vì nó
là ph5Eng pháp khoa hc thuc loAi riêng rng, có tính khái quát cao, có tính n đ&nh vng
chFc. Nó có khD năng ng dng trong nhi3u lnh v1c khoa hc k2 thu4t, giáo dc…
+ V3 m!t tâm lý – lý lu4n dAy hc, grap va tru t56ng – khái quát, lAi va có th
biu đAt b$ng sE đ" ha hình c th - tr1c quan.
Trong các dAng grap ni dung dAy hc, grap c8a bài hc là dAng quan trng nht.
- -u đim:
 HS d nFm trng tâm bài.
 HS d hiu và khFc sâu bài hc.
 Có l6i cho s1 ghi nh kin thc.
- PhAm vi áp dng:
 Thit k ni dung dAy hc:
Ôn t4p, luy2n t4p ch5Eng.
C8ng c, h2 thng kin thc mt bài.
Cách giDi bài t4p.
 Thit k ph5Eng pháp dAy hc.
- Yêu c9u khi sC dng grap trong dAy hc c9n đDm bDo nhng yêu c9u sau:
 Tính khái quát: grap th hi2n đ56c tính tng th c8a các kin thc, logic phát trin
c8a vn đ3 và các mi liên h2 gia chúng.
 Tính tr1c quan: đ5Bng liên h2 rõ, đ>p; hình khi cân đi; dùng kí hi2u, màu sFc, đ
đ4m nhAt c8a đ5Bng nét… đ nhn mAnh ý quan trng.
 Tính h2 thng: th hi2n rõ trình t1 kin thc, logic phát trin c8a kin thc.
 Tính súc tích: dùng kí hi2u, quy 5c vit tFt  các đ1nh đ nêu đ56c nhng du hi2u
bDn cht nht c8a kin thc.
- Nguyên tFc xây d1ng grap ni dung dAy hc:
Ni dung

Kin thc cht
Đ1nh

Đ1nh

Đ1nh

Logic
Hình 1.2: Xây d4ng s6 đF grap

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

12

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Trong đó:
Đ1nh di n tD kin thc cht c8a ni dung
Cung di n tD mi liên h2 dn xut gia các kin thc cht, cho thy logic phát trin
c8a ni dung.
- Sáu hình thc xây d1ng grap (t d đn khó):
 GV trin khai grap ni dung có s5n cho ni dung bài.
 Xây d1ng grap cho mt ph9n c8a bài giDng.
 GV cho tr5c mt grap ni dung ch5a hoàn ch1nh (ch5a rõ đ1nh và ch5a có cung),
HS t1 l1c hoàn thành.
 HS xây d1ng grap ni dung d1a vào sE đ" câm và nhng câu h.i g6i ý c8a GV.
 Bài giDng đ56c tin hành d1a trên ni dung do HS t1 l4p tr5c  nhà.
 HS l4p grap cho bài hc ngay t đ9u giB d1a vào SGK theo s1 h5ng dn c8a GV
b$ng h2 thng câu h.i và bài t4p. Sau đó HS báo cáo kt quD, thDo lu4n đ hoàn thi2n grap.
Cui cùng GV đ5a ra grap đã hoàn thi2n.

- Các b5c c th l4p grap ni dung dAy hc bao g"m:
B1c 1. T chc các đ1nh.
G"m các công vi2c chính sau:
 Chn kin thc cht ti thiu c9n và đ8.
 Mã hóa cho th4t súc tích, có th dùng kí hi2u quy 5c.
 Đ!t chúng vào các đ1nh trên m!t ph?ng.
B1c 2. Thit l4p các cung.
Th1c cht là ni các đ1nh vi nhau b$ng các m/i tên đ di n tD mi liên h2 ph thuc
gia ni dung các đ1nh vi nhau, làm sao phDn ánh đ56c logic phát trin c8a ni dung.
B1c 3. Hoàn thi2n grap.
Làm sao cho grap trung thành vi ni dung đ56c mô hình hóa v3 cu trúc logic,
nh5ng lAi giúp cho HS lnh hi d dàng ni dung đó, phDi đDm bDo m2 thu4t v3 m!t trình
bày.
Ví d:

Hình 1.3: Mô hình dAy – hDc Hóa hDc kt hp Grap-Bloom

Tóm lAi, grap ni dung bài hc c9n tuân th8 m!t khoa hc, m!t s5 phAm và cD m!t
th%m m2.
1.1.4.3. Ph(ng pháp algorit
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

13

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

- Algorit th5Bng đ56c hiu là bDn ghi chính xác, t5Bng minh t4p h6p nhng thao tác

sE đ?ng, đEn tr& theo mt trình t1 nht đ&nh (tùy m3i tr5Bng h6p c th) đ giDi quyt bt kì
vn đ3 nào thuc cùng mt loAi hay kiu.
- Algorit giDi có hai dAng:
 Algorit giDi dùng lBi.
 Algorit giDi dAng sE đ" block.
- Các kiu algorit dAy hc:
 Algorit nh4n bit: Là algorit dn ti kt quD là s1 phán đoán kiu x ∈ A.
x: đi t56ng nh4n bit.
A: mt loAi nào đó.
 Algorit bin đi: Tt cD nhng algorit không phDi là algorit nh4n bit.
- Ba khái ni2m cE bDn khi tip c4n algorit
Mô tD algorit

BDn ghi algorit

Quá trình algorit c8a hoAt đng
Hình 1.4: Tip cEn algorit

 Mô tD algorit: Là mô hình hóa cu trúc c8a hoAt đng, là b5c đ9u tiên c8a vi2c
algorit hóa hoAt đng. BDn thân algorit không giDi quyt đ56c bt c bài toán nào. Nh5ng nó
lAi là cE s xut phát c8a quá trình algorit hóa.
 BDn ghi algorit: Là t4p h6p nhng m2nh l2nh thao tác sE đ?ng, đEn tr&, theo mt
trình t1 nht đ&nh.
BDn ghi algorit cha chc năng đi3u khin quá trình giDi bài toán, cho ta bit phDi
hành đng nh5 th nào, theo logic nào, bFt đ9u t đâu, qua nhng b5c gì và đi đn đâu.
 Quá trình algorit c8a hoAt đng: d1a trên s1 h5ng dn c8a bDn ghi algorit, ng5Bi
giDi bài toán ch1 vi2c chp hành chính xác nhng m2nh l2nh trong bDn ghi đó và đi ti đáp s
mt cách chFc chFn.
- Nhng nét đ!c tr5ng cE bDn c8a algorit dAy hc:
 Tính xác đ&nh: Nhng m2nh l2nh th1c hi2n, nhng thao tác ghi trong algorit phDi

đEn tr&, ngha là phDi hoàn toàn xác đ&nh (có hay không, đúng hay sai,...) phDi loAi tr mi
ngu nhiên, tùy ti2n mE h". Ni dung càng ngFn gn càng tt, nh5ng nht thit phDi d hiu,
ai c/ng rõ ngha c8a m2nh l2nh.
Ngoài ra m2nh l2nh phDi t5Eng ng vi thao tác dAy hc sE đ?ng, ai c/ng th1c hi2n đúng,
d dàng và nh5 nhau.
 Tính đAi trà: Ng5Bi ta ch1 algorit hóa nhng hoAt đng l!p đi l!p lAi nhi3u l9n,
mang tính đAi trà, ph bin, thuc cùng mt th loAi nào đó nh5 giDi bài toán, thí nghi2m, lFp
ráp dng c hóa hc…Không ai hoài công l4p algorit cho mt hoAt đng riêng bi2t, ch1 di n
ra mt vài l9n.
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

14

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

 Tính hi2u quD: Tính cht algorit là đi c1c vi tính cht 8rixtic. Nu sC dng
ph5Eng pháp algorit chFc chFn s# ch1 dn ti thành công, ngha là xác sut đAt kt quD c8a
nó v3 lý thuyt, p=12. Đi3u này hoàn toàn d hiu, đó là vì algorit là mô hình cu trúc đã bit
c8a hoAt đng, là bDn ghi các m2nh l2nh thao tác đ th1c hi2n, là quá trình trin khai chính
xác nhng m2nh l2nh đó.
- Các mc đ c8a algorit dAy hc:
 Mc đ 1: GV đ5a ra algorit giDi bài toán, hc sinh áp dng algorit đã cho.
 Mc đ 2: GiDi bài toán mu, GV phân tích ph5Eng pháp giDi và ch1 dn cho HS
thy algorit giDi bài toán đó r"i cho HS áp dng đ giDi bài toán tip theo.
 Mc đ 3: Phân tích nhng bài toán đ9u tiên, GV yêu c9u HS t1 vAch ra algorit giDi
bài toán này r"i áp dng vào vi2c giDi các bài toán tip theo.
* L-i ích ca ph(ng pháp algorit và vic dy hc cho HS ph(ng pháp algorit

Đi vi HS
- L6i ích đ9u tiên mà ph5Eng pháp algorit mang lAi là giúp HS hình thành ba b5c giDi quyt
vn đ3 theo ph5Eng pháp algorit:
+ Mô hình hoá b$ng ph5Eng pháp grap.
+ L4p bDng ghi algorit.
+ Trin khai quá trình hoAt đng d1a theo algorit.
- Theo ý kin c8a mt s chuyên gia, ph5Eng pháp algorit giúp phát huy tính tích c1c, t5 duy
có đ&nh h5ng c8a HS. Có ý kin cho r$ng, các algorit có s5n r4p khuôn nh5 v4y s# không
phát huy tính tích c1c c8a HS. Th1c ra, trong ph9n các đ!c tr5ng c8a algorit cho ta bit,
algorit đ56c l4p ra không phDi đ giDi mt bài toán riêng bi2t mà là cho mt dAng toán, nó
bao g"m các b5c đi mà ng5Bi giDi toán phDi tin hành đ đi đn kt quD. Nhng bDn ghi đó
ch1 có tính đ&nh h5ng h5ng giDi mt dAng toán ch không phDi là mt bài giDi c th, giúp
ng5Bi giDi không cDm thy khó khăn khi đng tr5c bài toán, mà mun giDi nó, ng5Bi giDi
c/ng phDi t5 duy, suy lu4n áp dng cho bài toán c th, và c nh5 v4y t5 duy HS s# phát
trin sau m3i l9n giDi mt bài c th.
Ngha là các ph5Eng pháp giDi nhng bài toán hóa hc đ56c c th hóa b$ng các algorit
mang lAi li ích thi4t th9c c th nht, đó là đi đn k4t quF bài toán chính xác, nhanh chóng,
tránh mò m!m mt nhi6u thDi gian. Đi3u này s# có nhng đng viên v3 m!t tinh th9n c8a
tng đi t56ng HS khác nhau:
- HS khá gi.i: có đ56c kt quD nhanh, chính xác đ7 mt thBi gian, t đó có th suy ngh đn
nhng ph5Eng pháp giDi khác.
- HS yu kém: bDn thân các em s# có đ56c ni3m tin trong hc t4p hEn, các em s# đ56c đng
viên, khích l2, t đó s# hình thành ý thc hc t4p tt hEn.
- Hình thành ph5Eng pháp chung, ph bin c8a t5 duy khoa hc và hoAt đng có mc đích.
T đó, giúp HS làm quen vi ph5Eng pháp làm vi2c mà trong đó quy đ&nh rõ các vi2c c9n
tin hành theo trình t1 ch!t ch#.
Bi vì, bDn ghi algorit va là công c đi3u khin hoAt đng va là công c t1 đi3u khin
cho ng5Bi dùng algorit trin khai hoAt đng.
Nói mt cách khác, ban đ9u algorit đ56c l4p ra là đ đi3u khin hoAt đng c8a ng5Bi giDi
theo bDn ghi các thao tác có s5n có tính cht r4p khuôn máy móc. Nu ch1 hiu đn khía cAnh

này thì ph5Eng pháp algorit dAy hc không th nào phát huy đ56c tính tích c1c c8a HS mà
còn làm cho HS th đng hEn. V4y có ngha là ph5Eng pháp algorit dAy hc không phDi là
ph5Eng pháp hi2u quD, do v4y không nên sC dng chăng?
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

15

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

Đó ch1 là tác dng ban đ9u c8a algorit, th1c t chính t nhng thói quen làm vi2c luôn có
mc đích, có k hoAch đ!c bi2t là t5 duy logic khoa hc đ56c phát trin. T đó s# giúp cho
HS phát trin năng l9c t9 hCc. Trong quá trình t1 hc, các em s# hình thành nên nhng
algorit "rixtic kin thc khác (algorit c8a quá trình tìm kim) sáng tAo hEn, hi2u quD hEn đ
giDi quyt vn đ3 trong các tình hung có vn đ3 do GV ho!c do cuc sng, sDn xut đ!t ra
mà không h3 r4p khuôn máy móc.
M!t khác, các thói quen làm vi2c theo các quy tFc ch!t ch# s# giúp hình thành nhân cách
toàn di2n cho HS, hình thành nên th gii quan duy v4t bi2n chng cho các em: khi làm vi2c
luôn bit tôn trng các quy đ&nh có s5n (các quy lu4t khách quan c8a t1 nhiên và xã hi) thì
các công vi2c s# có kt quD nh5 mong mun.
Đi vi GV
Vi2c dAy hc b$ng ph5Eng pháp algorit s# giúp ng5Bi GV hình thành đ56c các ph5Eng
pháp giDi bài toán hóa cho HS mt cách t4p trung vào trng tâm, nhanh chóng và có hi2u
quD. T kt quD đAt đ56c khi giDi toán, HS s# đ56c khích l2 đng viên, do đó hng thú hoAt
đng, tích c1c tham gia vào hoAt đng chung c8a cD lp c/ng nh5 hoBt đng t9 hCc. Đ!c bi2t
là HS yu kém.
- Giúp GV thit k algorit các giB th1c hành thí nghi2m có h2 thng, hi2u quD. NhB các
algorit, HS s# thu đ56c các kt quD thí nghi2m th4t tt. Các giB th1c hành thí nghi2m s#

không th tin hành thành công đ56c nu không tuân theo các algorit hoAt đng c th.
- Giúp ng5Bi GV thit k tt ni dung “dAy hc ch5Eng trình hoá” nh$m làm cho HS tip
thu tt nht, h2 thng các kin thc mà GV truy3n th.
Hi2n nay, dAy hc ch5Eng trình hóa còn  giai đoAn thí đim. Nh5ng hi2u quD s5 phAm
c8a nó đã có sc thuyt phc ln.
Có th nêu ra đ&nh ngha nh5 sau: dAy hc ch5Eng trình hóa là mt kiu dAy hc mà ni
dung dBy hCc đ1c s p x4p theo mt ch12ng trình trên cE s c8a nguyên tFc đi3u khin hoAt
đng nh4n thc (algorit), có tính toán đ9y đ8 khD năng tip thu tt nht c8a HS.
DAy hc ch5Eng trình hóa là s1 dAy hc đ56c th1c hi2n d5i s1 ch1 đAo s5 phAm c8a mt
ch5Eng trình dAy; trong s1 dAy hc này, nhng chc năng c8a h2 dAy (GV) đ56c khách quan
hóa và s1 hoAt đng c8a h2 hc (HS) đ56c ch5Eng trình hóa. @ đây ch12ng trình dBy đ1c
soBn thành mt algorit dAy nh$m xác đ&nh ch!t ch# s1 hoAt đng c8a tng HS riêng l4.
* Vn dng ph(ng pháp algorit hóa trong dy hc hóa hc
Trong quá ABCnh DAy Ec Ftr5Bng phFthông, sCFDng GHi t4p EIJFEc KHFvi2c KHm hi2u LMDF
NHFkhông thFthiu OFnâng cao PEDFnăng t5 duy, suy lu4n logic Q8a Ec sinh, đ"ng thBi Q/ng
RSTp Ec sinh nFm vng KUFthuyt, v4n Dng mt cách AEHnh AEAo, áp dng KUFthuyt trong
EIHn QDnh QFthFc8a th1c ti n. Vi2c RSDi GHi t4p phFthông không VEDi bao giB c/ng d dàng
đi vi mi đi t56ng HS. Ngay cD vi nhng HS khá, gi.i c/ng c9n phDi đ56c rèn luy2n
mt cách có k hoAch v3 ph5Eng pháp giDi và tt nhiên vi HS trung bình và yu thì yêu c9u
đó lAi càng tr nên bc thit.
Mt trong nhng cách đ cung cp, h5ng dn HS giDi các dAng toán ph thông là dùng
ph5Eng pháp algorit. Vi ý ngha là mt bDng ghi t5Bng minh, chính xác, trình bày các b5c
giDi đEn tr& và chFc chFn đi đn kt quD đúng, PPDH algorit có ý ngha tích c1c quan trng
đi vi HS có khD năng t5 duy kém và có chc năng đ&nh h5ng cho các HS khá và gi.i.
Tr5c đây và hi2n nay có nhi3u ý kin trái ng56c nhau khi đánh giá v3 dAy hc theo algorit.
Có ý kin cho r$ng algorit s# git cht khD năng t5 duy, sáng tAo c8a HS, nó hình thành li
suy ngh tiêu c1c, 0 lAi, r4p khuôn. LAi có ý kin cho r$ng algorit là mt ph5Eng ti2n hi2u
GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

16

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy


V4n dng sE đ" t5 duy nh$m phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh lp 10-cE bDn

quD đ HS giDi tt các bài t4p nói riêng và kin thc hoá hc nói chung. Quan đim c8a
chúng tôi là bt kì PPDH nào c/ng có 5u khuyt đim riêng, do v4y mà ng5Bi GV phDi th4t
s1 khéo léo trong vi2c sC dng nó. Chính s1 v4n dng các PPDH vào th1c t c8a các GV
khác nhau thì không ging nhau đã làm nên phong cách riêng c8a GV mà ng5Bi khác không
th sao chép đ56c. Ph5Eng pháp algorit c/ng không phDi là ph5Eng pháp vAn năng, nh5ng
ng5Bi GV có th sC dng nó cho mi đi t56ng HS có trình đ khác nhau, có đi3u vi m3i
đi t56ng thì mc đ sC dng, thBi gian, thBi đim sC dng phDi khác nhau, có nh5 v4y mi
phát huy ht tác dng c8a ph5Eng pháp algorit, hAn ch đ56c m!t yu c8a nó. M!t khác,
ph5Eng pháp algorit c9n đ56c phi h6p nhu9n nhuy n, bi2n chng vi các PPDH khác thì
mi có th tAo ra hi2u quD th1c s1.
Tóm li
- Algorit dAy hc có tác dng rt ln đi vi vi2c giDng dAy môn hoá hc c/ng nh5 tt cD các
môn hc khác  tr5Bng ph thông. Đ!c bi2t, vi HS có hc l1c trung bình và yu thì dAy
theo algorit rt hi2u quD:
+ Cung cp h5ng giDi đúng, tránh tình trAng mò mm, không có đ&nh h5ng tr5c.
+ T 1 bài t4p hay 1 thí d c8a GV, HS có th v4n dng cho nhi3u dAng bài t5Eng t1 nhau.
+ Giúp HS làm vi2c có h2 thng, bit cách sC dng hình Dnh tr1c quan đ làm cho bài toán
tr nên trong sáng, d hiu, tránh nh9m ln khi giDi.
+ Giúp HS bit khai thác, sC dng d ki2n đ3 bài mt cách h6p lý.
- Algorit không phDi công c vAn năng, không đ56c áp dng r4p khuôn algorit vào mi bài
toán mà b. qua đ!c đim riêng c8a bài toán. Algorit dù hay đn đâu thì c/ng không th áp
dng cho mi tr5Bng tr5Bng h6p.
- Algorit dAy hc bao g"m các thao tác c th, khoa hc, theo trình t1 nht đ&nh, h3 tr6 HS
t5 duy. Nh5ng bDn thân nó c/ng có tính hai m!t và s# bc l nh56c đim nu nh5 GV sC

dng không đúng.
1.1.5. Ph(ng pháp hc tích c.c
1.1.5.1. Cách hc có hiu qu
Hc là quá trình t1 đi mi, t1 phát trin, tìm kim và xC lý thông tin t môi tr5Bng
bên ngoài thành tri thc bên trong con ng5Bi mình, t1 cDi bin chính mình làm thành ng5Bi
tri thc hóa phát trin toàn di2n. Khái ni2m hc bao giB c/ng bao hàm yu t t1 hc, dù hc
 bt c hình thc nào nu mun thành công đ3u c9n phDi t1 hc. “T1 hc là ni l1c trng
yu phát trin con ng5Bi, là ci ngu"n c8a phát trin, ci ngu"n c8a đi mi, ci ngu"n c8a
sáng tAo”. Cách hc có hi2u quD có th tóm tFt  bn đng t theo sE đ" sau:
- Hc: Ct lõi là t1 hc. Ng5Bi hc phDi bit t1 h.i, t1 trD lBi và t1 đánh giá. Bàn v3
vi2c hc H" Chí Minh đã vit trong cun “SCa đi l3 li làm vi2c” : “Cách hc t4p, phDi ly
t1 hc làm ct, phDi bit t1 đng lao đng...”.
- H3i: Hc phDi h.i thì hc mi hiu, h.i đ hc. H.i, có th là t1 h.i ho!c h.i ng5Bi
khác. Khi hc, không nên ch1 tip thu mt chi3u, mà phDi l4t đi, l4t lAi vn đ3, phDi đ3 ra
đ56c câu h.i và tìm cách trD lBi thì mi hiu sâu, hiu rng. “Đi vi bt kW vn đ3 gì, đ3u
phDi đ!t câu h.i: Vì sao?, đ3u phDi suy ngh k2 càng xem có h6p vi th1c t không, có th4t
đúng lý không, tuy2t đi không nên nhFm mFt tuân theo sách v mt cách xuôi chi3u” (H"
Chí Minh). H.i chính là mt thao tác kích thích t5 duy, nâng cao năng l1c tìm tòi. “T5 duy
phát trin trong hoàn cDnh có vn đ3”.

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5Eng Thanh Hun

17

SVTH: Đ!ng Th& Ph5Eng Thúy