NGHIÊN cứu sử DỤNG CHẾ PHẨM SINH học TRONG ƯƠNG NUÔI ấu TRÙNG tôm CÀNG XANH QUI TRÌNH nước TRONG

KHOA THU
B

NGHIÊN C
ÙNG TÔM CÀNG XANH
(Macrobrachium rosenbergii) QUI TRÌNH N

LU
CHUYÊN NGÀNH NUÔI TR

2009

1


KHOA THU
B

NGHIÊN C
ÙNG TÔM CÀNG XANH
(Macrobrachium rosenbergii) QUI TRÌNH N

LU
CHUYÊN NGÀNH NUÔI TR

Ts. TR
PGs.Ts. NGUY

2009

2

XÁC NH
Th
Th

H
Ts. Tr
ài vi

ày 22/05/2009. Thành viên h
Ts. Nguy
òa và Cô Ts. Ngô Th
ã qua ch

Ch
Ch

…………………………
……………………………..

3

m


L

Tác gi xin chân thành bày t
d

ã
báo trong su
ình th
Xin chuy

C MT

òng bi
à cho nh

ên quý

ài.
n Thanh
à ch
M

anh Châu Tài T
ã giúp
C

tác gi th

ài.
–

C
tr

à toàn th

trong su
ình h
ành c
ã giúp

ã
c

và anh Tr
th
ài.
Xin c
kh n

t

nh

ã giúp

4

trong nh

Nuôi

khó


TÓM T

Nghiên c

th

hi

nh

lo
trùng tôm Càng
Xanh (Macrobrachium rosenbergii)
ình n
.
Thí nghi
(1) không s
g ch
ph
s
sinh h
; (3) s
sinh h
; (4) k t h
rên. Theo dõi các y
ùng, phân tích vi khu trong môi tr
n
và
ng giai o tôm b 10 ngày tu . K
k
trung bình là 75,3%. S

ch
góp ph àm gi
Vibrio và l
môi
àt
ùng phát tri
àt
i nghi
s
.S
ch
ã góp ph
tích c
xu
tôm Càng Xanh và qui trình có th

5


M
L
....................................................................................................i
TÓM T
.........................................................................................................ii
M
....................................................................................................... iii
DANH SÁCH CÁC B
..............................................................................v
DANH SÁCH CÁC HÌNH..............................................................................vi
.....................................................................................................10

.................................................................................................10
1.1 Gi
1.2 M

...............................................................................................10
êu c

ài................................................................................10

1.3 N

ên c

.............................................................................11

.....................................................................................................12
ÀI LI

..............................................................................12

àng Xanh ..............................................12
2.1.1 V
.................................................................................12
2.1.2 Phân b .............................................................................................12
2.1.3 Vòng
àng xanh ...........................................................12
à yêu c
.........................12
...............................................................................13
............................................................................13

2.1
2.2 Tình hình s
àng Xanh trên th
à trong
..............................................................................................................14
2.3 M
s ................................................................................................................15
.....................................................................................................17
V

-

..........................................17

3.1.2 Th

– th
..............................................................................17
...........................................................................................17
..........................................................................................17

3.2 V

àd

...............................................................................17

.....................................................................18
3.3.1 Chu
.........................................................................18

3.3.2 B
..............................................................................18
–
...........................................................................19
3.3.4 Theo dõi các y
.......................................................21
3.3.5 Thu và phân tích m
........................................................21
....................................................................21

6


.....................................................................................................22
K

- TH

............................................................................22

4.1 Các y
..........................................................................22
4.1.1 Nhi
............................................................................................22
4.1.2 pH.....................................................................................................23
.........................................................................23
4.1.4 Nitric (NO2 ).....................................................................................24
4.2 K

.....................................................................25

ùng và tôm b ..........................................27
4.3 Các ch êu theo dõi
4.3.1 Ch
.......................................................................27
4.3.2 Chi
ài
ùng và tôm b ..........................................................28
4.4 T

...............................................................................................29
.....................................................................................................31

K

5.1 K

................................................................................31
.................................................................................................31
...................................................................................................31

TÀI LI
PH

.............................................................................32
........................................................................................................34

DANH SÁCH CÁC B

B

B

2.1: N m n

d

Trang
v s l
tôm n
ng t n m 2001.................... 5
........................................................................... 10
7


B
B

ùng tôm ....................................... 11
ùng...................................................... 11

o
B
C) trong thí nghi ............................................. 13
B
................................................................... 14
B
à Nitrite trong thí nghi ................ 15
B
...................................... 16
B ng 4.5: Ch

ùng (LSI) ............................................................................. 19
B
4.6: Chi
ài
ùng (mm)........................................................................ 19
B g 4.7: Chi
ài tôm b
......................................................................... 20
B
u
ùng TCX .................................................................. 20

8


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
àng Xanh .......................................................................... ..3
àng Xanh ............................................. ..8
.................................................................... ..10
............................................................... ..11

Hình 2.1: Vòng
Hình 3.1: Mô hình tr
Hình 3.2: H
Hình 3.3: Cho
Hình 4.1: Vi khu
d
ph
h

à
NT4: s
......................................................................................................... 17
Hình 4.2: Vi khu
ch
th
à NT4
s
.................................................................................................................. 18
Hinh 4.4: T
a
.............................................. 21

9


CH

NG 1

1.1 Gi
), vùng nuôi th
ùng, thì nhi
nuôi tôm bi

à quan tr
òn thu

à có ý ngh

ngh
ì tôm Càng Xanh (TCX)

ùh pv
trong s
ua,
di
ên r
.
g
1/2008à
con gi
c
v
và giá quá cao
i l
(Lê
Xuân Sinh, 2007). Vi
và áp d
gi
à nhân t
ành công. Th
qua, ã có nhi
ình nghiên c
gv
òn
m
ên vi
ghiên c
àc

trình là c
thi
Hi
qui trình
trong s
TCX
b
l g
không ch
và khó
ch
, vi
à yuca
s
ng là m
m
ã
nh
(2007),
àng Oanh (2000), Tr
(2008)
ên c
à
Khoa Th s ài: “Nghiên c
ph
sinh h
ùng tôm Càng Xanh (Macrobrachium
rosenbergii) qui trình n

1.2 M

êu c
i

B trong qu
trình

ài

s

ùng TCX hi

ch

A và ch
góp ph
th

qu

10

ìm ra qui


1.3 N

ên c
vi

s

trong.

11

ch
ùng TCX trong h

A và B lên


CH

NG 2
ÀI LI

2.1
Xanh

àng

2.1.1 V
Ngành: Arthropoda.
L
L
B
H
Gi

Loài: Macrobrachium rosenbergii .

2.1.2 Phân b
Trong t

ên, TCX phân b

t
Qu
à
B
nhau và tùy mùa v
th
àm

, TCX phân b
Tùy t
à TCX xu

2.1.3 Vòng
Vòng

ùng nhi

à á nhi
ình D

ên ch
ành

àng xanh
có 4 giai
ùng, h
ành. TCX
ng

thành s
thành th
b
à
tr
ào các chân b
Hình 2.1: Vòng
m Tôm m ôm tr
l
-18 ppt
ùng n
ù du và tr
tr
ành h
sông, r
, chúng sinh s
àl
ên.

àng Xanh

à yêu c
2.1.4.1

Trong quá trình l
c
l

) và ph
S

,

ên, tôm tr
ti n l
ào kích c , th

12

l

Chu k
à gi


ki
l
2.1.4.2 Yêu c

Tôm nh

l

-8,5

- pH: thích h
ùng c
m
-16 ppt.
c
ppt, t
- Oxy hoà tan: t
ên 3 ppm
-150 ppm
- Các lo
ppm, không có càng t

ml
-5 ppt

2.1.5.1

TCX
ên v
giáp xác, côn trùng, nhuy

ài t

ùn b

2.1.5.2 Nhu c
- Nhu c
tôm b
- Nhu c
- Nhu c

v
- Nhu c

ôm gi

-35% và
-45%.
ng 6-7,5%.

và khoáng: vitamin C kho

-500 mg/kg th

hs
Trong t

ên tôm thành th
à giao v
ào nh
ùa chính tùy t
ùa tôm
sinh s
à kho
-6 và tháng 8Tuy nhiên, tu
thành th
à kích c
ành th
tôm còn ph
ào r
à th

TCX
ành s
ành th
tr
ào
xu th
-18 ppt.
Khi bu
n IV, tôm cái l
Quá trình
l
ìm
S
òn giúp b
các tôm cái khác t
Quá trình giao v
à
, trong vòng 20-35 phút. Sau khi
giao v
-10 phút. Tôm cái
ình
tr
b
Sau khi giao v 5 gi
Trong
13


quá trình
tr

h. Tr
g. Th
15-25 phút. Trong quá trình
òng ch
àm thoáng khí cho
-23 ngày.
às

-

ùng chân b
tr
Tùy theo nhi
à th
Tùy vào kích c à tr
tham gia sinh s
às
bình dao
kho
-1000 tr

m .

2.2 Tình hình s
Càng Xanh trên th
TCX
ình th

ên th

nhi
bi
B
Stt
Qu
1 Trung Qu
2 Vi
3
4 Thái Lan
5 Bangladesh
(Fao,2003)
L
thà

à trong
v

. Tuy nhiên, hình th
-4.500 k
(New,1995).`

ình t
S

Ghi chú
128.338
28.000 Ch
24.230
12.067

7.000

à tôm Càng Xanh

gh
và mô t
TCX phát tri

phát tri
à ã có 4 qui trình

ình hình s
r
ãi: n
h
trong kín
c
ành công;
b
ên c
xanh c
Nuôi TCX là ngh
Vi
ên c
ãb
qui trình n
à tu
àn (Nguy
H
). Tr

ên t
Qu
(FAO)
Úc thông qua
sông Mêthành tr tôm V
àu (Tr

14

ên
ùng. T
áp d

à Singholka (1982) nghiên

à
ên 80 v
àu do T
.
ã tài tr

à hoàn
ên c


xu
Vi
trình n
mang l
Tre, Ti

(Nguy
m
Nuôi tr

ên c

àc
ui trình n
n

trong h
vi
tr

m
ình ch

àu, B
ành l
ên

ên c
à tr
là duy trì ho
Tuy nhiên, s
TCX nhân t
ã
phát tri
khi ngh
à

ành công mô
hình n
c
s - Khoa Nông nghi ã ti
ành các nghiên c
ùng TCX
d
ình “n
à tri
m
). Hi
nay,
ó 111 tr , s
à 95% áp d
mô hình n
(Lê Xuân Sinh, 2007).

2.3 M
d
s

V

ên c
àu (thu

ui
ã

ong nuôi tr

Vi

ã
ào
nh
à Taga (1980) cho r
l ìm th
à th
à còn có tác d
h
các loài vi khu
d
y s
à vi khu
Lactobacillus,
Carnobacterium…), gi
Vibrio (Vibrio alginolyticus…), gi
Bacillus
ho
Có nhi
ên c
các tr
ng
nghiên c
à Liao (1992) s
t
ã làm
òng vi khu
-110. M

òng Vibrio alginolyticus ã
cho vào b
ùng tôm (Litopenaeus vannamei) hàng ngày (Garriques
và Arevalo, 1995). Rengpipat và Ruk
ã k
Bacillus S11 là dòng vi khu
ìn chung,
khá nhi
TCX còn h
trông nuôi tr
th y s còn khá m
m
ày càng nhanh v
15


h
ình Kim, 2005). Hi

y, các mô hình

nuôi tôm
à Mau, vi
r
ãi tron
vi
s d
men Eco-tab trong s
TCX mô hình n
c

và t
ên 30% (Tr
àng Oanh và ctv.
ã tìm hi
gc
Bio-dream lên các y
àh
ùng TCX.
Nguy
ctv. (2001), nghiên c
Ecomarine, Bioùng TCX qui trình
ti
àm
ài nghiên c
-tab trong
nuôi
ùng TCX quy trình n
Tr
(2008).

16


CH

NG 3

-

V

3.1

– th

Tr
An Khánh, qu

TCX s 29/42
hành ph

g Bàng, ph

Hình
Mô
tr
gi

3.1:
hình
xu
TCX

3.1.2 Th
03-05/2009.

3.2 V
-

-

H
và x
ng d

àd
b

b

h

à 50 L g

,b

ô
, túi l v 1 µm
kính hi vi, lame, lamel

Cân, n
,v
B
Hc
.
Ch
: A d
, 1 kg ch : Bacillus spp 2.4*1012
CFU, ch
Yuca schidigera 30g và men phân h

h
, li l
theo khuy
às
g/m3
d
1 kg ch
vi khu Bacillus spp ch
cây Yuca schidigera 300g, mannanoligosccharide 50g, li l
theo
3
khuy
às
0 g/m
e 70%, formol 38% …
Hóa ch
D
òng phân tích vi sinh.

17


3.3
3.3.1 Chu n b thí nghi m
-

-

-

V
à
kh ùng b
ppm
Ngu
-120
V
túi l
µm và x
chlorine 20 ppm (tính trên chlorine nguyên ch , s
chlorin
ành ph
Tôm m à cho n
ch
thu tôm t
nhiên, ch
tích, không có d
hi
), có tr
-80
g/con và tr
ùng màu xá
ppm
trong 30 phút,
vào b
ppt m
/100 lít.
ùng: dùng t
ch sáng cho
ùng t

à siphon thu l
ùng.
ùng
ppm trong 30 giây và ti
ùng thu ng
ên 20 ml b
à
3l
ình.
b
ào b
v
con/lít.

3.3.2 B
Li

s
d

ch
u à 2,5 g/m3
hi b
ày/l
Thí nghi

sinh h
A và 10 g/m3

àn toàn ng

à
B. Chu k s
àt
ày th
ên g

nghi

B
3.1: Cách b
Nghi
Li

Ghi chú

18


1
2
3
4

Không dùng
2,5 g/m3
2,5 g/m3 + 10 g/m3
10 g/m3

hi

Ch
S
Ch

+B
B

B xen k

Hình
H
b
nghi

3.2:
th
trí thí

–
-

Ngày th
: t
Artemia V

ày th

ày th
,

m
ày 2 l
à chi
M
-2 Artemia/ml. T
ày th
tr
Artemia NABS 1 l
ày vào bu i chi
à 2-4
Artemia/ml. Artemia sau khi n
ppm trong 1 phút và cho vào các b
ày th
lecithin và
Vitamin C. T
ào máy xay sinh t
15bi
-3 l
cho tôm t
ên m
ùng
nh
c
à khi
ìm
ày (8h,
11h, 14h và16h).

19

Hình 3.3: Cho
B
3.2: Công th
Thành ph
Tr ng gà
S
àu can-xi
D
Lecithin
Vitamin C

ùng tôm
1 tr
10 g
3%
1,5%
200 mg/kg

3.3: Kích c
ùng

B

ùng
Kích c

4-5
6-8
9 - 11

-

-

300
500
700

S
ên t
ì su
Th
ùng
n
ì siphon ra.
Hàng ngày theo dõi ho
ng, bi
c
ùng và 3 ngày/l
theo dõi ch
ài.
LSI = (Ai)/i
ch
Ai là
ùng th
L =
i)/i
chi
ài c
ùng (mm)

20


-

Li là chi
ài c a
ã chuy
10.

Khi

ùng th
t
sang Post thì ti

TLS (%) = (s

ùng b

3.3.4 Theo dõi các y
Các y
- Nhi
- pH:
-

100

õi t

:
2l

c

ày lúc 7 gi à 14 gi
ngày lúc 7 gi à 14 gi
b
à sau khi s
24 gi

-

NO2 :
và sau khi s

h

g

khi s
-

ành

TAN

2

24 gi

3.3.5 Thu và phân tích m
M
i th
s
men vi
sinh 24 gi , tr
và chuy
ào phòng phân tích.
+
loãng và c
t ng c
à vi khu Vibrio spp (
òng thí nghi
B
h
- Khoa Th
ành:
- L
- Chu
2
ml dung d
%. Dùng pipet
hút 1 ml m
cho vào
ùng pipet hút ra
1ml cho vào
- L
ml t
NA+ và

TCBS, que th
Làm l
các m
ãng. M
ãng l
- M
ùng.
- Nh
theo công th
S
ào/ml (CFU/ml) = S
ãng*10
(CFU: Colony Forming Unit)

S
Anova 1 nhân t (phép th

ình Excell
.

21

ình th

ê


CH
K

NG 4
- TH

4.1 Các y
4.1.1 Nhi
Nhi

ày

s

ng và
ình trao

ùng TCX nói riêng. Nhi
khi nhi
. Nhi
òn
hi nhi
ì làm t
(
Th Thanh H

ng
thì

ng và hô h
các enzyme
ng, 2000).
Nhìn chung, nhi

có
m
ài có m
ì nhi
trong kho
à nhân t
Theo Nguy
ctv. (2003) nhi
liên quan r
l
à phát tri
ùng TCX, tác gi
h
ùng tôm trong kho
-31oC
và t
à 28-30oC. Khi nhi
ài kho
-33oC ho
o
ùng tôm s
gi , nhi
C hay trên 38 oC s
ch
trùng. Theo New và Singholka (1985) thì nhi
ù
o
ch
C c ng gây b
ùng tôm.

TCX, nhi
c
trùng.
B
: Bi
(oC) trong thí nghi
Nghi
Sáng
Chi
27,5±0,21
30,1±0,18
NT1
27,7±0,14
30,0±0,20
NT2 (A)
27,7±0,09
30,3±0,24
NT3 (A+B)
27,7±0,11
30,0±0,27
NT4 (B)
B

cho th

ình c
ghi
,5-27,7 C và bu
ình trong ngày là 28,9 oC. Gi
o

o

30,3 C, nhi
không có s
thí nghi
th
hi , do th
l
và bu
bi

ênh l

,0Ch

Nhi
à bu

chi
.M

ênh l
-2,5
ào tháng 3 (mùa n
khác, th tích b

22

hi

o

ày c
L) c g gây


nhi
TCX.

là thu

ùng

4.1.2 pH
Giá tr

. pH trong su
chu k
,5-8,0, trung bình là 7,9 và không có s
ênh l
gi
th . Ta th
thích h
à không có s
bi
ày là i ki thu l cho s
ùng
TCX. pH không bi
r
ùng tôm càng xanh. Trong các nhân t

ì t
à y
,
2006). Do qui trình không s
t
ên pH không bi
khác, vi
àm
(Ph
2007).
B
Y
pH trong thí nghi
Nghi

Sáng
7,9±0,00
7,9±0,00
7,9±0,00
7,9±0,00

NT1
NT2 (A)
NT3 (A+B)
NT4 (B)

pH c
mu

ày

–

l
trùng t

Chi
7,9±0,00
7,9±0,00
7,9±0,00
7,9±0,00

pH thay

òa áp su
). Theo Nguy

ào sinh v
ctv. (2003) pH có
h cho sinh
,5 hay trên 9,0 kéo dài s
và m
Theo Nguy
làm m
, gay t
3 và pH th
ình l
.

-8,5

mang, gây tr
Ammonia là y
s

NH3. Theo Nguy
là không rõ l
s
.
B

(Tr
ctv. (2003) thì trong s
c cho phép là 1

àt
. Theo Nguy
ên duy trì hàm
à 0,1
+
ùng TCX
4 lên
-0,5 ppm thì
là bi

TAN) và Nitrite trong thí nghi

23

Nghi
NT1
NT2 (A)
NT3 (A+B)
NT4 (B)
Các giá tr

NO2- (mg/l)
0,47±0,00b
0,18±0,02a
0,16±0,03a
0,18±0,04a

TAN (mg/l)
2,61±0,10b
1,94±0,48a
1,58±0,14a
1,66±0,43a
ùng 1 c

ì khác bi

ê (p<0,05)

B
2,6
t
T

ng bình dao

chu k
à xác c

-

. Các d
inh v
sinh ra t

ài ti
ì các d
à ch
ình không s
ì hàm l
s
r cao vào cu
M
ình phân gi
hành ch
+
vào
4 / NH 3) c
m
th
.
h
ên
ùng
v
ì

Thanh Ph ng và Tr Ng H
(2004) trong
ùng TCX qui trình n
t
ùng v n phát tri
Ta th
t
3, 4 (s
so v
ày cho th
ch
ã phát huy tác d
TAN th
s
d
sinh h
Trong hai lo
s
ành ph
vi khu Bacillus spp (phân gi
Yuca schidigera (h
h n là h
3) n
K
ùh
hiên c
(2008).

4.1.4 Nitrite (NO2-)
NO 2-

3

NO 3-

tác d
Nitrosomonas
hóa thành
d
Nitrobacter
trùng TCX nên duy trì hàm l
1 ppm (Nguy
2
và ctv., 2003). NO 2 là y
trùng (Tr
H
,h
s sinh ra NO2- là gi
t
-0.47
2 trung bình trong thí nghi
ppm (B
àt
ì
Ta th
NO2 cao nh
à th
nh
ày là do ch

24


xu
Yuca Schidigera trong ch
sinh ra NO2- theo ph
3
h
ên c
ctv. (2000) và Nguy

i khu

ãh
2 ). K

3

ng phù
ành Oanh và

4.2 K
Vi khu
TCX nói riêng mang l
nâng cao s
e và s

nuôi tr
àm

ùng, gi
Ho
khu
trú, chuy
ch
ch
à
ti
e (Ph
).
Theo Jayaprakash, N. S và ctv. (2005) thì vi khu n h ích có th ti ra các
enzyme proteases, lipase, catalase và amylase thúc
quá trình phân h v
ch h c trong môi tr
ng trùng tôm Càng Xanh.
M
qua B
. Qua phân tích m
ùng, ta th
t
c
th
(không s
),
trong khi m
Vibrio l
B
M
Bi
Trung bình

Nghi
th
Vk Vibrio
Vk t
Vk vibrio
Vk t
NT1
0,12x103-3,50x103
0,20x102-51,00x102 1,92x103a 15,40x102b
NT2 (A)
1,72x103-12,00x103
2,10x102-13,10x102 4,38x103a 11,40x102ab
3
3
NT3 (A+B)
2,11x10 -7,10x10
0,80x102-26,00x102 4,41x103a 7,40x102ab
NT4 (B)
1,25x10 3-9,60x103
2,80x102-11,00x102 5,11x103a
4,60x102a
Các giá tr

ùng 1 c

ì khác bi

Các nghi

c

3, 4 (s

ình 4.1).
h ) có m
s
h trong
Theo khuy
vi khu
ng là 10 6
s
(2005) ph
khu n gram âm chi
spp và Bacillus spp

ê (p<0,05)

c

trung bì
ày cho th

s

bi
ch
ch
c

.

Theo Bob Kennedya và ctv.
ph
à các vi
Aeromonas spp, Pseudomonas spp, Vibrio
Vibrio hi

25