ẢNH HƯỞNG của VIỆC bổ SUNG PREMIX KHOÁNG lên NĂNG SUẤT và TRỌNG LƯỢNG TRỨNG gà đẻ THƯƠNG PHẨM GIỐNG HISEX BROWN từ 48 53 TUẦN TUỔI

TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

HU NH NH T TI N

NH H
NG C A VI C B SUNG PREMIX
KHOÁNG LÊN N NG SU T VÀ TR NG L
NG
TR NG GÀ
TH
NG PH M GI NG HISEX
BROWN T 48 – 53 TU N TU I

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

n Th , 2013


TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

Tên

tài:

NH H
NG C A VI C B SUNG PREMIX
KHOÁNG LÊN N NG SU T VÀ TR NG L
NG
TR NG GÀ
TH
NG PH M GI NG HISEX
BROWN T 48 – 53 TU N TU I

Giáo viên h ng d n:
TS. Nguy n Th Th y

Sinh viên th c hi n:
Hu nh Nh t Ti n
MSSV: lt11007
p: CN K37

n Th , 2013


Hu nh Nh t Ti n

NH H
NG C A VI C B SUNG PREMIX
KHOÁNG LÊN N NG SU T VÀ TR NG L
NG
TR NG GÀ
TH
NG PH M GI NG HISEX

BROWN T 48 – 53 TU N TU I

n Th , ngày…tháng…n m 2013
GIÁO VIÊN H

NG D N

C n Th , ngày…tháng…n m 2013
DUY T B

MÔN

TS. Nguy n Th Th y

n Th , ngày…tháng…n m 2013
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu trình
bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong b t c công trình
nghiên c u hay báo cáo nào tr c ây.

Tác gi lu n v n

Hu nh Nh t Ti n

i


IC MT
Con xin chân thành c m n cha m , ng
dành tr n tình c m, ni m tin cho con.

i ã sinh thành, d

Em xin chân thành c m n quý th y cô Tr ng
nh ng kinh nghi m quý báo em b c vào i

ng d c con khôn l n và

i h c C n Th

ã h t lòng truy n

Em xin chân thành c m n cô Nguy n Th Th y ã h t lòng quan tâm, d y b o và h
n em trong su t quá trình th c hi n tài.

t

ng

Xin chân thành c m n anh Nguy n Hoàng H i ch tr i gà
p Hòa Thu n, xã Nguy n
n Th nh, huy n Bình Tân, t nh V nh Long ã ch b o trong su t quá trình thí nghi m.
Chân thành c m n cô chú, anh ch trong tr i ã t n tình giúp .
Cu i cùng, xin chúc m i ng

i nhi u s c kh e!

n Th , ngày

tháng

n m 2013

Sinh viên th c hi n

Hu nh Nh t Ti n

ii


DANH M C B NG
Trang
ng 2.1: Khoáng thi t y u và n ng

trong c th gia súc ............................................ 6

ng 2.2: Các ngu n Calcium (Ca) và phospho (P) .......................................................... 7
ng 2.3: Nhu c u khoáng cho các lo i gà......................................................................... 9
ng 2.4. Nh ng

c

m bên ngoài c a gà mái t t và x u tr

ng 3.1: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d

c khi

....................... 11

ng c a kh u ph n th c n c s ........ 19

ng 3.2: Thành ph n khoáng t ng h p ............................................................................ 20
ng 3.3. B trí thí nghi m.................................................................................................. 22
ng 3.4: Ch

ng trình thu c vaccine cho gà

Hisex Brown ....................................... 23

ng 4.1: nh h

ng c a vi c b sung khoáng lên

l

a gà.................................. 26

ng 4.2: nh h

ng c a kh u ph n thí nghi m lên tiêu t n th c n.............................. 28

ng 4.3: nh h

ng c a vi c b sung khoáng lên tr ng l

ng tr ng gà (g) ................. 30

ng 4.4: Hi u qu kinh t c a các kh u ph n th c n thí nghi m .................................. 32

iii


DANH M C HÌNH
Trang
Hình 3.1. Gà thí nghi m......................................................................................................17
Hình 3.2: Tr i gà thí nghi m...............................................................................................18
Hình 3.3: T m làm mát và h th ng

u khi n ................................................................18

Hình 3.4: Th c n c s ......................................................................................................20
Hình 3.5: Khoáng t ng h p ................................................................................................21

DANH M C BI U
Bi u

4.1. So sánh t l

trung bình c a các nghi m th c.........................................27

Bi u

4.2. So sánh tiêu t n th c n c a gà qua các nghi m th c .................................28

Bi u

4.3. So sánh tiêu t n th c n trên tr ng qua các nghi m th c............................29

Bi u

4.4. So sánh tr ng l

ng tr ng trung bình qua các nghi m th c .......................31

iv


DANH M C CH
ME

ng l

ng trao

KPCS

Kh u ph n c s

Ca

Canxi

CP

i

m thô

P

Photpho

Mg

Magnesium

Na

Natri

Cl

Clorua

S

VI T T T

u hu nh

CSHD

Ch s hình dáng

PRE 0

Kh u ph n không b sung

PRE 0,5

KPCS + 5 g premix khoáng/kg th c n (PRE 5)

PRE 1,0

KPCS + 10 g premix khoáng/kg th c n (PRE 10)

VTN

n v thí nghi m

v


CL C
Trang
I CAM OAN ....................................................................................................................i
I C M T ......................................................................................................................... ii
DANH M C B NG ............................................................................................................. iii
DANH M C HÌNH...............................................................................................................iv
DANH M C BI U
DANH M C CH

.........................................................................................................iv

VI T T T.............................................................................................v

C L C...............................................................................................................................vi
TÓM L

C .......................................................................................................................... ix

CH

NG 1

TV N

CH

NG 2 C

S

2.1 Gi i thi u s l

..................................................................................................1

LÝ LU N........................................................................................... 2
c v m t s gi ng gà công nghi p

tr ng.................................... 2

2.1.1 Gi ng gà Isa Brown ....................................................................................................... 2
2.1.2 Gi ng gà Leghorn ......................................................................................................... 3

2.1.3 Gi ng gà Hyline ............................................................................................................. 3
2.1.4 Gi ng gà Goldline 54 ................................................................................................. 3
2.1.5 Gi ng gà Hisex Brown................................................................................................... 3
2.2 Nhu c u dinh d

ng c a gà

...................................................................................... 3

2.2.1 Nhu c u n ng l

ng duy trì........................................................................................... 3

2.2.2 Nhu c u n ng l

ng cho s n xu t tr ng ...................................................................... 4

2.2.3 Nhu c u protein và acid amin ....................................................................................... 5
2.2.4 Nhu c u khoáng trong dinh d
2.2.4.1 S l

ng

ng v t................................................................ 5

c v khoáng....................................................................................................... 5
vi


2.2.4.2 Vai trò c a các khoáng ch t

i v i n ng su t và s c kh e c a v t nuôi .............. 6

2.3 Quy trình ch n l c gà h u b ...................................................................................... 10
2.4 Các ch tiêu v n ng su t ch t l

ng tr ng ...............................................................11

2.5 S hình thành tr ng trong c th gia c m .................................................................14
CH

NG 3 PH

3.1 Ph

NG PHÁP THÍ NGHI M..........................17

ng ti n thí nghi m .................................................................................................17

3.1.1 Th i gian và
3.1.2

NG TI N VÀ PH

a

m thí nghi m ................................................................................17

ng v t thí nghi m......................................................................................................17

3.1.3 Chu ng tr i thí nghi m.................................................................................................17
3.1.4 Th c n thí nghi m .......................................................................................................19
3.1.5 D ng c thí nghi m.......................................................................................................21
3.2 Ph

ng pháp thí nghi m...............................................................................................21

3.2.1 B trí thí nghi m............................................................................................................21
3.2.2 Quy trình ch m sóc nuôi d
3.2.3 Quy trình phòng b nh
3.2.4 Ph

ng...................................................................................22

tr i.........................................................................................22

ng pháp l y m u...................................................................................................24

3.2.5 Các ch tiêu theo dõi .....................................................................................................24
3.2.5.1 Tiêu t n th c n, g/gà/ngày.......................................................................................24
3.2.5.2 Tiêu t n th c n, g/ gà/tr ng.....................................................................................24
.....................................................................................................................................................
3.2.5.3 Các ch tiêu v n ng su t...........................................................................................25
3.2.6 Hi u qu kinh t ............................................................................................................25
3.2.7 X lý s li u ...................................................................................................................25

vii


CH

NG 4 K T QU VÀ TH O LU N......................................................................26

4.1 Nh n xét chung v
4.2 nh h

àn gà trong thí nghi m ..............................................................26

ng c a kh u ph n thí nghi m lên n ng su t và tr ng l

4.2.1 nh h

ng c a kh u ph n thí nghi m lên t l

4.2.2 nh h

ng c a kh u ph n thí nghi m lên tr ng l

ng tr ng ........26

......................................................26
ng tr ng....................................30

4.3 Hi u qu kinh t c a các kh u ph n thí nghi m.......................................................31
.....................................................................................................................................................
CH

NG 5. K T LU N VÀ

NGH .........................................................................34

5.1 K t lu n............................................................................................................................34
5.2

ngh .............................................................................................................................34

TÀI LI U THAM KH O...................................................................................................35

viii


TÓM L

C

Thí nghi m nh h ng c a vi c b sung premix khoáng lên n ng su t và tr ng l ng
tr ng gà th ng ph m gi ng Hisex Brown t 48 53 tu n tu
c b trí theo th
th c hoàn toàn ng u nhiên v i 3 nghi m th c và 5 l n l p l i.
Nghi m th c 1: Th c n h n h p c a tr i (KPCS)(PRE 0).
Nghi m th c 2: KPCS + 5 g khoáng t ng h p/kg th c n (PRE 5)
Nghi m th c 3: KPCS + 10 g khoáng t ng h p/kg th c n (PRE 10).
t qu thí nghi m:
l
c a gà các nghi m th c không có s khác bi t có ý ngh a th ng kê (P = 0,77).
Trong ó nghi m th c PRE 5 là 96,07% k
n là PRE 10 (95,83%) và th p nh t là
PRE 0 (95,12%).
TTTA/gà/ngày,g cao nh t là PRE 10 (125,78 g) và th p nh t là PRE 5 (119,29 g), tuy
nhiên s khác bi t này không có ý ngh a th ng kê (P = 0,39)

TTTA, g/tr ng có khuynh h ng cao h n nghi m th c PRE 10 (131,37 g), k
n là
PRE 0 (126,69 g) và th p nh t là PRE 5 (124,35 g), s khác bi t này không có ý ngh a
th ng kê (P = 0,43).
TTTA, kg/kg tr ng: C ng không có s khác bi t có ý ngh a th ng kê (P = 0,57), nghi m
th c cao nh t là PRE 10 (2,23 kg) và th p nh t là PRE 0 (2,13 kg).
t qu v tr ng l ng tr ng c ng không có khác bi t giao
g (PRE 0) n 58,09 g (PRE 5).

ng trong kho ng t

59,69

Hi u qu kinh t trong các nghi m th c b sung thì nghi m th c PRE 5 có xu h ng
phát tri n có l i cho ng i ch n nuôi, chênh l ch l i nhu n cao nh t là nghi m th c
PRE 5 (207.549 ng) và th p nh t nghi m th c PRE 10 (149.081 ng).

ix


CH

NG 1.

TV N

Ch n nuôi óng vai trò quan tr ng trong n n kinh t Nông nghi p n c ta. Trong
ó, ch n nuôi gà tr thành m t ngành công nghi p ch n nuôi v i quy mô l n. Th t
gà là lo i s n ph m có ch t dinh d ng cao, nhi u m, th t gà th m ngon và d ch
bi n so v i các lo i khác ( trâu, bò, heo). Tr ng t i có tác d ng b i b s c kh e

con ng i. Chính vì v y mà hi n nay ngành ch n nuôi gà
tr ng r t
c quan
tâm phát tri n. Do ó,
m b o quy trình s n xu t ra các s n ph m s ch, c ng
nh kích thích, thúc y thêm s phát tri n và áp ng nhu c u ng i tiêu dùng
ngày càng cao chúng ta c n nghiên c u s d ng các ch t b sung nh b t c , t i ,
ngh , r ng, trà xanh, m cá tra, d u màng g o, khoáng vi l ng… b sung vào kh u
ph n c a gà n nh m nâng cao n ng su t và ch t l ng trong s n ph m.
Canxi và phospho là 2 nguyên li u ch y u cho vi c hình thành nên x ng và v
tr ng c a gia c m.
ng th i, trong mô c th canxi còn duy trì ch c n ng ho t
ng c a mô th n kinh, xúc tác quá trình ông máu, t ng ho t ng c a mô c vân,
tim, c tr n, duy trì ho t ng c a t bào, t o
n th sinh h c trên m t b ng t
bào và xúc tác men trypxin trong quá trình tiêu hóa protein trong th c n. Còn
phospho ngoài ch c n ng t o x ng nó còn tham gia vào thành ph n axit nucleic,
tham gia vào h th ng men tiêu hóa tinh b t và m . S thi u h t canxi và phospho
làm nh h ng r t l n n các ho t ng trong c th . V i c
m rõ nh t là
gia c m b i li t,
non,
gi m và t l p n th p (Nguy n Xuân Bình, et al.,
2009).
T nh ng công d ng c a premix khoáng nói trên chúng tôi ti n hành nghiên c u
tài: “ nh h ng c a vi c b sung premix khoáng lên n ng su t và tr ng
ng tr ng gà
th ng ph m gi ng Hisex Brown t 48 – 53 tu n tu i”.
c tiêu: ánh giá nh h ng c a vi c b sung premix khoáng vào trong th c n
nh p nt l

, tr ng l ng tr ng và hi u qu kinh t c a vi c b sung này.

1


CH
2.1 Gi i thi u s l

NG 2. C

S

LÝ LU N

c v m t s gi ng gà công nghi p

tr ng

Gà là m t loài gia c m thu c l p chim v i các c
m nh sau: có lông v , b
máy tiêu hóa không có r ng, d i da không có tuy n m hôi (Lê H ng M n,
2005).
ho t ng sinh lý: gà ch u nóng kém, có thân nhi t cao h n ng v t có vú 0,5 –
1 C. Tuy không có r ng nh ng gà có d dày c (m ) r t kh e
nghi n bóp các lo i
th c n thông th ng, ngoài ra h th ng men tiêu hóa l i ph c t p nên v n t c tiêu
hóa c a gà r t l n,
u này th hi n gà n r t kh e. T nh ng c
m trên gà có
t ti m n ng sinh h c r t l n ( nhi u nhanh l n…), do v y gà có nh ng

m
nh và
m y u (Lê H ng M n, 2005).
0

m m nh c a gà:
gà hi u su t chuy n hóa th c n thành ph m l n, gà th t t kh i l ng c th g p
50 l n kh i l ng s sinh trong 8 tu n (con s này heo là 20 l n trong 26 tu n,
bò là 6 – 7 l n trong 52 tu n…), v y ti m n ng v s c sinh s n r t l n (Lê H ng
n, 2005).
m y u c a gà:
Do không có tuy n m hôi thân nhi t cao, gà ch u rét t t nh ng ch u nóng kém. Do
ng
trao i ch t cao nên gà r t m n c m v i các b nh v dinh d ng, th ng
xuyên n m c khó phát hi n và r t d “b qua”, ch
n khi quá n ng m i nh n ra
c, lúc ó thi t h i v v t ch t r t l n. N m
c
u này, chúng ta hi u c n k
n v nguyên lý nh ng bi n pháp k thu t trong ngành nuôi gà, kh c ph c t i a
nh ng nh c
m, ng th i phát huy khai thác t i a nh ng u th sinh h c c a
gà ph c v cho m c ích kinh doanh (Lê H ng M n, 2005).
2.1.1 Gi ng gà Isa Brown
Gi ng gà này
c t o ra Pháp, m i
c nh p vào n c ta nh ng n m g n
ây. S n l ng tr ng 280 qu /mái/n m. Kh i l ng tr ng 58 – 60 gam. V tr ng
màu nâu. Gà b t u
tu n tu i 20. Th i gian kéo dài cho n 76 tu n tu i.

2


2.1.2 Gi ng gà Leghorn
Gà có thân hình nh , lông và tr ng màu tr ng, có ngu n g c t Italia. Gà mái
tr ng thành t tr ng l ng 1,7 – 1,8 kg, n ng su t tr ng t 270 – 280 tr ng/
m. Tiêu t n 1 qu tr ng h t: 0,13 – 0,16 kg th c n. Không nên nuôi quá 2 n m vì
c s gi m.
2.1.3 Gi ng gà Hyline
Là gi ng gà tr ng c a M . S n l ng tr ng 280 – 290 qu / 76 tu n tu i. T l
cao nh t 93 – 96%. Kh i l ng tr ng 56 gam, v tr ng màu nâu, gà thành th c sinh
c s m (18 tu n tu i b t u ). Tiêu t n th c n cho 10 qu tr ng 1,7kg.
2.1.4 Gi ng gà Goldline

54

Là gi ng gà siêu tr ng có ngu n g c t Hà Lan, con mái có lông màu nâu, con
tr ng màu tr ng nên có ý ngh a trong vi c ch n tr ng mái ngay t khi gà con m i
. N ng su t tr ng 250 – 300 tr ng/ n m, tr ng có màu nâu. Tiêu t n th c n cho
10 qu tr ng h t: 1,5 – 1,6 kg th c n. Gà có u
m là chu k
m là tr ng dài
(có th kéo dài t i 15 tháng ho c h n).
2.1.5 Gi ng gà Hisex Brown
Hisex Brown là gi ng gà tr ng có ngu n g c t Hà Lan, m i
c nh p vào n c ta
Thái Lan và
c nuôi nhi u các t nh phía Nam. Gà có màu lông nâu và tr ng
có th phân bi t tr ng mái qua màu s c lông lúc 1 ngày tu i. S n l ng tr ng t

290 – 300 qu trong 76 tu n tu i. Kh i l ng tr ng 56 – 60 gam. Tr ng màu nâu.
Tiêu t n th c n cho 10 tr ng 1,5 – 1,7 kg (Bùi
c L ng, 1999).
2.2 Nhu c u dinh d

ng c a gà

2.2.1 Nhu c u n ng l

ng duy trì

Theo Bùi Xuân M n (2007) thì nuôi gia c m cho m c ích s n xu t, tr c h t ph i
nuôi d ng
duy trì s s ng, m c dù chúng có s n xu t hay không. M t l ng
áng k th c n tiêu t n c a gia c m là s d ng cho duy trì s s ng. Nhu c u n ng
ng duy trì c a gia c m bao g m s trao i c b n và ho t ng bình th ng.
Trao i c b n là s tiêu phí n ng l ng t i thi u ho c s sinh nhi t trong nh ng
u ki n khi nh h ng c a th c n, nhi t
c a môi tr ng và ho t ng ch
ng b lo i ra. S sinh nhi t c b n thay i theo
l n c a v t nuôi, nhìn chung
thì
l n c a v t nuôi t ng thì s sinh nhi t c b n trên m t n v th tr ng gi m.
sinh nhi t c b n c a gà con m i n vào kho ng 5,5 calo trên m t gam th tr ng
3


trong m t gi , nh ng trái l i
ng l ng này.

i v i gà mái tr

ng thành thì ch c n phân n a s

ng l ng yêu c u cho ho t ng có th thay i áng k , th ng
c c tính
ng kho ng 50% c a s trao i c b n.
u này có th b nh h ng b i nh ng
u ki n chu ng tr i c ng nh gi ng gia c m
c nuôi. S d ng chu ng l ng làm
gi i h n các ho t ng s d n n s tiêu phí n ng l ng th p h n, kho ng 30% c a
trao i c b n s v i nuôi n n.
c dù th c t nh ng ng v t l n h n yêu c u n ng l ng duy trì th p h n trên
t n v th tr ng, nh ng t ng n ng l ng c n cho nh ng ng v t l n h n l i
cao h n nhi u s v i v t nh h n. T quan m th c ti n cho th y, m t gà mái s n
xu t tr ng có
l n c th nh nh t,
tr ng l n và s c s ng cao s có kh n ng
chuy n i th c n thành s n ph m t hi u qu nh t, vì tiêu phí n ng l ng duy trì
th p. Ch n nuôi gà ho c gà tây th t t n
bán trong m t th i gian ng n nh t s
at hi u qu nh t v bi n i th c n thành s n ph m, vì n u kéo dài th i gian nuôi
ph i chi phí duy trì l n h n. H u h t gà ang tr ng và gà th t ang sinh tr ng
u
c cho n t do theo yêu c u s n xu t. L ng th c n gia c m tiêu th có liên
quan tr c h t n nhu c u n ng l ng c a gia c m trong th i gian này. Khi các
ch t dinh d ng khác có
l ng trong th c n thì kh n ng tiêu th th c n
c
xác nh tr c tiên d a trên m c n ng l ng c a kh u ph n. M c tiêu th n ng

ng c a gia c m h ng ngày có th o b ng kilocalo n ng l ng trao i thì ch c
ch n s n nh h n là t ng l ng th c n tiêu th , n u trong kh u ph n có ch a các
c n ng l ng khác nhau.
2.2.2 Nhu c u n ng l

ng cho s n xu t tr ng

Theo Bùi Xuân M n (2007) n ng l ng thu n c n cho m t mái ang có t l
cao
m n ng l ng tiêu phí cho duy trì và n ng l ng d tr trong tr ng. Gà mái có
kh n ng thay i m c tiêu th th c n theo m c n ng l ng trong kh u ph n. M c
ng l ng t i thi u trong kh u ph n cho gà
không th d i m c 2640 Kcal
ME/kg. Khi gà mái ph i ch u ng trong môi tr ng l nh thì m c n ng l ng
không th th p h n 2750 Kcal ME/kg. Th ng thì m c n ng l ng th c trong kh u
ph n s tùy thu c nhi u vào m c
c a giá th c n trong th c t s n xu t.
Theo D ng Thanh Liêm (2003) c tr ng c a gia c m là không có vùng nhi t
trung hòa rõ r t . Khi nhi t
môi tr ng t ng lên hay gi m th p thì chúng n th c
n ít hay nhi u lên.

4


Trong th c t khi
c cho n t do, gà t cân i n ng l ng ME n vào v i nhu
u c a chúng. Th ng hàm l ng ME trong th c n gà
t 10 – 12 MJ/kg (11,5
– 13,5 MJ/kg ch t khô). N u t ng hay gi m 1% hàm l ng n ng l ng trong th c

n (l n h n 12 MJ hay d i 10 MJ) gây nên s t ng hay gi m t ng ng l ng n
kho ng 0,5%. N u gà n kh u ph n ch a ít h n 10 MJ/kg s d n n gi m s n xu t
tr ng, kh u ph n ch a nhi u h n 12 MJ/kg th c n có th làm t ng tích l y m , làm
mau h gà mái nh ng không làm t ng s l ng tr ng
(m c dù tr ng l ng tr ng
có th t ng).
2.2.3 Nhu c u protein và acid amin
Nhu c u protein và acid amin c a gia c m non ang sinh tr ng là c bi t quan
tr ng. Ph n l n nh t v t ch t khô t ng lên v i s sinh tr ng là protein. S thi u h t
a protein t ng s ho c là m t s acid amin thi t y u nào ó u làm gi m t c
ng tr ng. S t ng h p protein yêu c u t t c các acid amin c n thi t làm thành
protein c n ph i có m t trong c th g n nh cùng m t lúc. Khi thi u m t acid amin
thi t y u thì không có s t ng h p protein. Nh ng protein không hoàn ch nh s
không bao gi
c t o thành. Các acid amin không
c s d ng cho t ng h p
protein s chuy n i thành carbohydrate ho c m , ng th i nó có th d dàng b
oxy hóa cho nhu c u n ng l ng tr c ti p hay
c d tr d i d ng mô m . Thân
th t c a nh ng v t nuôi cho n kh u ph n thi u protein ho c các acid amin th ng
ch a nhi u m h n nh ng ng v t
c n kh u ph n
và cân i protein.
u cân nh c quan tr ng nh t trong vi c bi u di n nhu c u các acid amin là l ng
th c n tiêu th . M t l ng n nh protein t ng s và acid amin thi t y u trong
th c n
c yêu c u
giúp cho t c
t ng tr ng mô c th có thành ph n
không thay i. Tuy nhiên khi nhu c u protein

c bi u th theo ph n tr m trong
kh u ph n thì m c protein n vào th c s s tùy thu c vào s tiêu th th c n. M c
ng l ng trong kh u ph n có th là s xem xét quan tr ng nh t trong vi c ánh
giá l ng th c n n vào. Vì lý do này mà các nhu c u
c bi u di n nh ph n
tr m c a kh u ph n luôn có liên quan n m c n ng l ng c a kh u ph n ó.
2.2.4 Nhu c u khoáng trong dinh d
2.2.4.1 S l

ng

ng v t

c v khoáng

Có trên d i 40 ch t khoáng
c tìm th y trong c th gia súc nh ng ch có 15
khoáng là thi t y u. Ch t khoáng th ng x p vào hai nhóm tùy theo n ng
là
khoáng vi l ng hay khoáng a l ng. Thông th ng nh ng ch t khoáng
cg i
là vi l ng khi chúng có m t trong c th
ng v t không quá l n h n 50mg/kg.
5


Khoáng ch t có vai trò r t quan tr ng trong c th v t nuôi, c bi t trong u ki n
ch n nuôi t p trung, thâm canh luôn s d ng th c n công nghi p. Vì v y khoáng
ch t ã tr thành m t trong các l nh v c
c quan tâm trong chi n l c phát tri n

ngành ch n nuôi hàng hóa ch t l ng cao. Tuy nhiên, hi n nay không ph i nhà s n
xu t th c n ch n nuôi nào c ng ý th c
c t m quan tr ng c a khoáng ch t và
m v ng k thu t b sung khoáng ch t trong s n xu t th c n ph c v ch n nuôi.
Có th kh ng nh r ng ngoài các thành ph n dinh d ng c a th c n, vi c s d ng
các ch t khoáng theo m t t l thích h p c ng là m t trong nh ng bí quy t công
ngh , quy t nh n ch t l ng, s c m nh c nh tranh c a s n ph m.
ng 2.1 Khoáng thi t y u và n ng

trong c th gia súc

Khoáng thi t y u

Khoáng có th thi t y u

Khoáng a
ng

g/kg

Vi l

ng

Ppm

Vi l

Ca

15

Fe

20 – 80

F

P

10

Zn

10 – 15

Br

K

2

Cu

1–5

Ba

Na

1,6

Mn

0,2 – 0,5

Cl

1,1

I

0,3 – 0,6

S

1,5

Co

0,02 – 0,1

Mg

0,4

Mo

1–4

Se

1–2

ng

(Ngu n: L u H u Mãnh, et al., 1999)

2.2.4.2 Vai trò c a các khoáng ch t
Ng i ta phát hi n trong c th
hoàn.

i v i n ng su t và s c kh e c a v t nuôi

ng v t có t i 70 nguyên t c a b ng h th ng tu n

Ca, P gi vai trò khoáng dinh d ng quan tr ng, tr c h t nó là thành ph n c u trúc
a x ng, r ng. P là thành ph n c a acid nucleic, phospholipids, tham gia vào
nh ng ph n ng phosphoryl hóa và nh ng ph n ng chuy n hóa n ng l ng. Ca, P
có vai trò quan tr ng trong kích thích th n kinh, hai nguyên t này có tác d ng c
ch s hung ph n cho nên n u thi u chúng s xu t hi n quá trình h ng ph n, n u
6


nghiêm tr ng s xu t hi n co gi t, li t. Do nh ng vai trò nh v y nên khi thi u Ca,
P s có nh ng bi u hi n x u n kh n ng sinh s n, t c
sinh tr ng, kh n ng
n xu t c a v t nuôi (V Duy Gi ng, et al., 1997).
ng 2.2 Các ngu n Calcium (Ca) và Phosphorus (P)
Ngu n

Khoáng (%)

Ghi chú

Ca

P

Calcium carbonate

38

0

Canxi cao, giá r

Dicalcium phosphate

22

18,5

Hàm l

ng Ca, P cao r t khác nhau

Monodicalcium phosphate

16

21

Hàm l

ng Ca, P cao r t khác nhau

Sodium tripody phosphate

0

25

Giá mua

Defluorinated phosphate

32

18

Hàm l

ng Ca, P cao r t khác nhau

24

12

Hàm l

ng Ca, P cao

6

3

Hàm l

ng Ca, P trung bình

5

3

Hàm l

ng Ca, P trung bình

t á

tx

ng

Ch t th i lò m
t cá

c

(Ngu n: Nguy n Minh, 2004)

Ca và P gi vai trò chính trong c u t o b x ng và th c hi n nhi u ch c n ng sinh
lý khác. Vai trò c a Ca còn th hi n trong s ông máu và co c , vai trò c a P v i
trao i n ng l ng. Trong s n xu t th c n
có l ng Ca và P phù h p c n
ph i d a vào 3 y u t :
Vi c cung c p

các khoáng ch t

d ng tiêu hóa

c trong kh u ph n.

Ph i có m t t l thích h p Ca và P tiêu hóa trong kh u ph n.
c bi t ph i chú ý n m t l ng Vitamin D phù h p, nó r t c n thi t cho vi c
ng hóa Ca và P trong c th (Nguy n Minh, 2004).
Na, Cl r t quan tr ng trong kh u ph n gà mái , thi u mu i con v t m lông và n
th t l n nhau, con v t t ng tr ng kém, n ng su t tr ng gi m (L u H u Mãnh, et al.,
1999). Mu i n c n cho vi c hình thành d ch v tiêu hóa, duy trì ph n nh, duy trì
cân b ng các d ch th , áp l c th m th u bên trong c th (Võ Bá Th ,1996).

7


Mg tham gia c u trúc b x ng, các mô m m và ch t d ch. B sung Mg th ng
ng oxid magnesium. Mg trong máu th p g y ch ng phong gi t nh ng n u n
nhi u quá thì m t n i , ng a ngáy, tim p nhanh và cu i cùng gây phong gi t
(L u H u Mãnh, et al., 1999).

S tham gia c u t o lông, ch t s ng
lông. L u hu nh c n thi t cho trao

móng và m . Vì v y, gia c m r t c n S
t o
i protein, c n thi t cho s n xu t hoocmon.

t, ng, Coban tham gia c u t o máu. Thi u s t gà b thi u máu, ng c l i th a
t gây tích l y các h p ch t phospho không hòa tan trong c th (Võ Bá Th ,
1996).
Mangan (Mn) c n cho c u t o x ng. Mn là nguyên t vi l ng hay thi u gà.
Thi u nó gà b b nh Perosis, phôi b d d ng do r i lo n sinh s n, t l n gi m (Võ
Bá Th , 1996).
Iod (I) t p trung ch y u (90%) tuy n giáp tr ng, ph n nh
th n, gan, tim.
tuy n giáp, I tham gia t o nên hoocmon thyroxin – hoocmon
u hòa sinh tr ng.
thi u h t I trong th c n d n t i hi n t ng “Goiter”, ngh a là làm t ng tr ng
tuy n giáp, nh h ng n
u hòa sinh tr ng làm gi m t l p n , gi m s phát
tri n phôi. Gà con c n 0,37 mg/kg th c n, gà
0,15 mg/kg th c n (Bùi H u
oàn, 2009).
m (Zn) là m t thành ph n quan tr ng c a nhi u enzyme ch a kim lo i trong c
th
ng v t bao g m synthetase và transferase DNA và RNA, các enzyme
c
liên k t v i hormone insulin. Vì v y ch t này óng vai trò quan tr ng trong trao i
ch t c a protein, carbohydrate và lipid. K m có vai trò trong phát tri n x ng, duy
trì s c sinh s n (Võ Bá Th , 1996).

Coban (Co)
c h p thu ru t, d tr trong gan, lách, th n, t y. Coban có vai trò
t s c quan tr ng
t o nên vitamin B12 và kích thích t o máu. Thi u Coban làm
thi u B12, t ó gi m ng hoá protein, hydratcarbon, trao i n ng l ng và gi m
thèm n. Th c n ng v t nhi u Co h n th c v t (H i ch n nuôi Vi t Nam, 2002).
Molybdenum (Mo) có tác d ng kích thích t ng tr ng cho gà. Mo là y u t c a
enzyme xanthin, oxidase, tác d ng trong quá trình t ng h p purin. M i quan h gi a
Mo, Cu, SO4 là gây tiêu ch y n c en do Mo quá cao làm gi i h n tích l y Cu khi
có s hi n di n SO4 (Võ Bá Th , 1996).
Selen (Se) óng vai trò quan tr ng trong h p thu và trao i vitamin E, phòng ch ng
thi u vitamin E, phòng tiêu ch y. N u thi u Se trong th c n, gia c m gi m , t l
8


phôi và p n kém. H n ch thành th c sinh d c, làm bi ng d ng tuy n t y, làm
gi m s d ng vitamin E, làm thoái hóa c , gà tr ng nh y mái kém, làm gi m tiêu
hóa ch t béo. Yêu c u: gà con, gà dò: 0,1 – 0,15 mg/kg th c n, gà
0,25 mg/kg
th c n (Bùi H u oàn, 2009).
Arsennic (As) phân b r ng rãi trong mô và th d ch c a c th , c bi
trong lông, da và móng. As b sung trong kh u ph n gia súc có nh h
t ng tr ng và chuy n hóa th c n. C ch tác ng là mu i As h u c
vi khu n ho t ng gi ng nh tr ng h p tr sinh. Tuy nhiên As là m
i ti ng trong nhân lo i (Võ Bá Th , 1996).

t có nhi u
ng t t trên
kích thích
t ch t c

ng 2.3 Nhu c u khoáng cho các lo i gà
Các nguyên t khoáng

Gà h u b

Gà th t

2,7 – 3,1

1,1 – 1,3

1,0 – 1,2

Ph t pho (%)

0,8

0,8

0,8

Natri (%)

0,4

0,3 – 0,4

0,3 – 0,4

t (%)

25

25

25

ng (%)

2,5

3,5

3,5

Mangan (%)

50

50

50

m (%)

50

50

50

Coban (%)

2,5

2,5

2,5

Iod (%)

1,0

1,0

1,0

Canxi (%)

Gà

(Ngu n: Tr nh Quang Khuê, Nguy n V n Minh, 2011)

Nhu c u v khoáng ch t th ng
c th c hi n b i n ng
hi n di n trong thành
ph n th c n thông th ng. Các lo i t khác nhau ch a khoáng ch t khác nhau. Do
ó, th c n ch n nuôi tr ng m t s khu v c a lý có th
c nhi u ho c thi u

các khoáng ch t c th . Vì v y, kh u ph n n c a gia c m c n
c b sung
m
o
l ng khoáng c n thi t. Các m i t ng tác x y ra gi a các khoáng ch t nh
Selen và Th y Ngân, Canxi và K m, Canxi và Mangan (Mertz, 1986) khi n ng
quá m c c a m t trong nh ng khoáng ch t có th d n n gi m h u tính c a các
u t khác. Ng i thi t l p kh u ph n n gia c m c n ph i nh n th c
c nh ng
ng tác này và hình th c hóa h c (s k t h p cation – anion) c a các ngu n
khoáng ch t (Allaway, 1986). Các mu i khoáng
c s d ng nh ch t b sung
9


trong th c n th
ch t khác.

ng không ch a các h p ch t tinh khi t nh ng có th ch a khoáng

2.3 Quy trình ch n l c gà h u b
Trong giai
n này th ng có 2 th i k ch n l c ó là ch n l c k t thúc giai
n
gà con (42 ho c 49 ngày tu i i v i gà h ng th t, 63 ngày tu i i v i gà h ng
tr ng), và ch n l c lúc k t thúc giai
n gà h u b vào lúc 133 ngày tu i i v i gà
ng tr ng và 140 ngày tu i i v i gà h ng th t (Bùi H u oàn, 2009).
Ch n l c giai
n này c ng d a vào ngo i hình và kh i l ng c th . Nhìn chung

các gi ng gà phát tri n bình th ng thì có c
m m c lông nh sau: cu i tu n l
th nh t ã nhìn th y lông uôi, c bi t gà mái. Trong tu n l th hai, lông m c
theo hình r qu t vai, sau ó m c t trong ra ngoài. D c theo ranh gi i phía d i
a cánh xu t hi n lông m c phía d i ùi. Trong tu n l th ba lung ã có lông và
xu t hi n lông phía d i di u. Sau 20 ngày có lông gáy và tu n l th 5 có lông
. Ch tu n l th 6 hai bên s n c a vùng ng c m i xu t hi n hai m ng lông.
n tu n l th 7, gà h ng tr ng ã có b lông t ng i hoàn ch nh.
i v i gà
ng th t thì b lông phát tri n che kín thân mu n h n t 1 – 2 tu n l . C n c vào
c
m c lông trên c th gà có th nh n bi t t ng i tu i gà. D a trên c s
này có th rút ra k t lu n v ph ng th c trao i ch t và kh n ng s n xu t sau này
a gia c m. Trong giai
n gà h u b , nhìn chung gà có chân t ng i cao và
thân mình h p. Ch ch n nh ng cá th phát tri n hoàn ch nh, t m vóc cân i, mào
và tích tai phát tri n, b lông óng m t.
i v i gà mái c n xem xét kho ng cách
ng háng và xoang b ng (Bùi H u oàn, 2009).

10


ng 2.4 Nh ng
Các b ph n

m bên ngoài c a gà mái t t và x u tr

Gà mái t t

u
t

c

Gà mái x u

ng, sâu

p, dài

To, l i, màu da cam

Nh , màu nâu xanh

Ng n, ch c

Dài, m nh

Mào, tích

Phát tri n t t có nhi u mao Nh , nh t nh t
ch

Thân

Dài, sâu, r ng

ng

Chân

c khi

p, ng n, nông

Phát tri n t t, kho ng cách gi a Kém phát tri n, kho ng cách gi a cu i
n háng và x ng l n h p
cu i x ng l n và x ng
háng r ng
Màu vàng, bóng, ngón chân Màu nh t, thô giáp, ngón chân dài
ng n

Lông

m, sáng, phát tri n tôt

Tính tình

a ho t

Xù, kém phát tri n

ng

t n ho c u o i

(Ngu n: Bùi H u oàn, 2009)

2.4 Các ch tiêu v n ng su t và ch t l

Khi nuôi gà
, bên c nh
ng i ta th
tr ng, ch s
các thành ph
a lòng ,

ng tr ng

thu c gi ng chuyên tr ng thì vi c quan tâm n t l
không ch a
ó ta c n quan tâm n ch t l ng tr ng.
ánh giá ch t l ng tr ng
ng dùng các ch tiêu bên ngoài nh màu s c v tr ng, kh i l ng
hình dáng,
dày v và
b n c a v tr ng. Ch s bên trong ó là
n c u t o tr ng, ch s lòng tr ng tr ng, ch s lòng
tr ng,
m
n v Haugh.

Tr ng l ng tr ng không nh ng là m t trong nh ng ch tiêu quan tr ng
ánh giá
ch t l ng tr ng mà còn liên quan n tr ng l ng c a gia c m con. Tr ng to thì
con s kh e và có t l s ng cao. Tr ng l ng tr ng
c xác nh b ng cân. Cân
ng qu sai s 0,5g (Bùi H u oàn, 2009).
Hình dáng tr ng
(I) là t l gi a

tr ng.

c ánh giá qua ch s hình dáng tr ng (CSHD). CSHD tr ng
ng kính l n D (chi u dài) và
ng kính nh d (chi u r ng) c a

11


o
ng kính l n (D) và
ng kính nh (d) c a tr ng th ng b ng th c k p.
CSHD c a tr ng liên quan m t thi t n t l p n . Tr ng bình th ng có t l p
cao, tr ng quá dài ho c quá tròn có t l p n th p. Tr ng có CSHD 71 – 76 %
là tr ng chu n, t t (Bùi H u oàn, 2009).
dày v tr ng có ý ngh a quan tr ng c v k thu t và kinh t . Nó liên quan n t
d p v trong quá trình thao tác óng gói, p tr ng, v n chuy n và nh h ng n
l pn .
dày v tr ng ph thu c vào nhi u y u t nh ng quan tr ng nh t là
hàm l ng Ca, P và vitamin D trong kh u ph n. H s di truy n v
dày c a v
tr ng m c th p 0,15 – 0,3.
dày v c a tr ng gà ph i l n h n 0,32 mm và
2
n trung bình t 3 – 5 kg/cm (Nguy n
c H ng, 2006).
Màu s c v tr ng
c quy t nh b i y u t di truy n m nh h n là dinh d ng.
Ng c l i
m nh t c a lòng

là do s c t trong th c n quy t nh.
thay
i màu c a v tr ng ph i thông qua vi c t o ra các t h p gen m i, còn thay i
màu lòng
tr ng ch c n thay i thành ph n kh u ph n th c n. Xu h ng chung
hi n nay là t o ra gia c m lai
tr ng có v màu (nâu, h ng, nâu s m…) thay cho
tr ng v tr ng. Anh 100% gà
tr ng th ng ph m là v màu, Pháp là 85%,
c 80%... V tr ng màu th ng g n v i b lông màu và th ng di truy n liên k t
i gi i tính. Màu s c tr ng t ng
ng v i gi ng, phù h p v i th hi u c a ng i
tiêu dùng là màu nâu (Nguy n
c H ng, 2006).
Ch s lòng
tr ng: ch s lòng
là t s gi a chi u cao lòng
và
ng trung
bình c a lòng . Ch s lòng
tr ng bi u hi n tr ng thái và ch t l ng c a lòng
. Ch s lòng
tr ng bi u hi n tr ng thái và ch t l ng c a lòng , ch s này
càng cao ch t l ng càng t t, tr ng gia c m t i ch s này là 0,4 – 0,5.
Ch s này thay i ph thu c vào c
m loài, gi ng, cá th , nó gi m d n theo
th i gian b o qu n tr ng (Nguy n Th Mai et al.,2009).
Ch s lòng tr ng tr ng: ch s lòng tr ng tr ng là m i liên h gi a chi u cao lòng
tr ng c và trung bình gi a
ng kính l n và

ng kính nh c a lòng tr ng c.
Ch s này tr ng t i là 0,08 – 0,09. Ch s này càng cao thì ph m ch t tr ng
càng t t. Ch s này khác nhau tùy theo loài, gi ng và cá th (Nguy n Th Mai et
al.,2009).
n v Haugh (ch s Haugh – Haugh Unit). Ch s này càng cao thì ph m ch t
tr ng càng t t. Th c nghi m cho bi t, nh ng qu tr ng chênh l ch nhau d i 8 n
Haugh thì có ch t l ng tr ng t ng
ng nhau (Nguy n Th Mai et al.,2009).

12


Theo Lã Th Thu Minh (1995) tr ng

t yêu c u thì ph i

m b o các ch tiêu:

pH t 7,6 – 8,2 là t t.
Tr ng l

ng tr ng >50g

Ch s hình dáng

t t 71 – 75%

n ph i có s cân
30%, v 11,5%

i gi a v , lòng

, lòng tr ng: Lòng tr ng 58,5%, lòng

dày v 0,32 – 0,35 mm
Ch s lòng tr ng

0,08

Ch s lòng

0,04

Màu s c lòng

7 – 12. Màu s c tr ng ph i phù h p v i th hi u ng

t s y u t làm nh h

ng

n n ng su t ch t l

i tiêu dùng.

ng qu tr ng

Ca trong th c n: Ca
c h p th vào nh ng gi bu i sáng, sau ó t ng lên trong
su t 4 gi tr c khi m t tr i l n. Gà

r vào 10 – 11 gi sáng. S hình thành v
tr ng vào 4 – 5 gi sáng. N u thi u Ca gà s n nhi u vào bù vào s thi u t ó.
u thi u Ca d ng b t hoàn toàn s làm gi m tiêu th th c n d n n m t cân
ng dinh d ng làm gi m n ng su t và v tr ng m ng. Nên cho n Ca d ng
nh, c c (s i ho c v sò) (Bùi
c L ng và Lê H ng M n, 1999).
Theo Bùi
c L ng và Lê H ng M n (1999), i v i gà
tr ng có kh n ng ch u
0
0
c khí h u l nh15 C và nóng 38 – 40 C. Tuy v y, vào th i k
tr ng n u nhi t
0
0
môi tr ng d i 15 C ho c trên 30 C nh h ng l n n s c
tr ng và kh i
ng tr ng, t l hao h t t ng.
Ngoài ra theo Nguy n Xuân Bình (1999), có nhi u nguyên nhân làm gi m t l
tr ng nh : kh u ph n th c n thi u m, thi u Ca, P, vitamin D, stress nhi t…
2.5 S hình thành tr ng trong c th gia c m
Theo Bùi H u oàn (2009) s phát tri n c a t bào tr ng có 3 th i k : sinh s n,
sinh tr ng và chín… Quá trình phát tri n t bào sinh d c cái x y ra không ch là s
thay i c u trúc và kích th c c a nó mà còn thay i c b máy nhi m s c th c a
nhân t bào.

13