Một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy, đặc tính của vi khuẩn E. coli phân lập ở lợn con tiêu chảy dưới 2 tháng tuổi tại huyện Lạng Giang tỉnh Bắc Giang và biện pháp phòng trị (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THÀNH ĐẠT

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỘI CHỨNG
TIÊU CHẢY, ĐẶC TÍNH CỦA VI KHUẨN
E. COLI PHÂN LẬP Ở LỢN CON TIÊU CHẢY
DƯỚI HAI THÁNG TUỔI TẠI HUYỆN LẠNG GIANG
TỈNH BẮC GIANG VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THÀNH ĐẠT

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỘI CHỨNG
TIÊU CHẢY, ĐẶC TÍNH CỦA VI KHUẨN
E. COLI PHÂN LẬP Ở LỢN CON TIÊU CHẢY
DƯỚI HAI THÁNG TUỔI TẠI HUYỆN LẠNG GIANG
TỈNH BẮC GIANG VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ
Ngành: Thú y
Mã ngành: 60.64.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Quang

THÁI NGUYÊN - 2017


i
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa được công
bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Mọi thông tin trích dẫn trong
luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả

Vũ Thành Đạt


ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận văn này, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc tới TS. Nguyễn Văn Quang đã hướng dẫn, chỉ bảo tôi hết sức tận tình
trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.
Trong quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành Luận văn, tôi đã nhận
được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện về cơ sở vật chất của Ban giám
hiệu, phòng đào tạo, Ban chủ nhiệm Khoa Chăn nuôi Thú y - Trường Đại học
Nông lâm Thái Nguyên, Trạm chẩn đoán bệnh Chi cục Chăn nuôi và thú y
Bắc Giang, Trạm Chăn nuôi và thú y huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang và
Công ty cổ phần thuốc thú y Marphavet. Tôi xin trân trọng cảm ơn những sự
quan tâm giúp đỡ quý báu đó.

Tôi vô cùng biết ơn các thành viên trong gia đình và bạn bè đã luôn ở
bên tôi, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.
Thái Nguyên, ngày 15 tháng 9 năm 2017
Tác giả

Vũ Thành Đạt


iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
AEEC
BHI
cs
CPU
ED
EDP
EHEC
EMB
EPEC
ETEC
HEM
KN
LT
Nxb
PCR
RR
SLT
SLT1
SLT2
ST (a,b)

ST1
Stx2e
tr
TSI
TT
VP
VT2e
VTEC

: Adhenicia Enteropathogenic Escherichia coli
: Brain-heart infusion
: Cộng sự
: Colinial Forming Unit
: Endema disease
: Eudema disease pathogenic
: Entero haemarrhagic
: Eosin Methylene Blue Agar
: Enteropathogenic Escherichia coli
: Enterotoxigenic Escherichia coli
: Heamolysin
: Kháng nguyên
: Heat-Labile toxin
: Nhà xuất bản
: Polymerase Chain Reaction
: Relative Risk
: Shiga-like toxin
: Shiga-like toxin 1
: Shiga-like toxin 2
: Heat- Slable toxin (a,b)
: Heat- Slable 1

: Shiga toxin 2e
: trang
: Triple Sugar Iron
: Thể trọng
: Voges Pros Kaver
: Verotoxin 2e
: Verotoxigenic Escherichia coli


iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ....................................................... iii
MỤC LỤC ............................................................................................................................ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ viii
DANH MỤC CÁC HÌNH..................................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn....................................................................... 2
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................................. 3

1.1. Một số hiểu biết chung về hội chứng tiêu chảy ......................................... 3
1.1.1. Khái niệm về hội chứng tiêu chảy....................................................................... 3
1.1.2. Đặc điểm sinh lý tiêu hóa của lợn con ................................................................ 4
1.1.3. Một số nguyên nhân gây tiêu chảy ở lợn ............................................................ 6
1.1.4. Bệnh lý lâm sàng của hội chứng tiêu chảy .......................................................10
1.1.5. Một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy ...................................................12

1.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước về vai trò của vi khuẩn E. coli
trong hội chứng tiêu chảy ................................................................................ 19
1.2.1. Những nghiên cứu trong nước ...........................................................................19
1.2.2. Những nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................................22
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26

2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu .......................................... 26
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................26
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ..........................................................................................26
2.1.3. Thời gian nghiên cứu .........................................................................................26
2.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 26


v
2.2.1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy ở lợn con dưới
2 tháng tuổi tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang ....................................................26
2.2.2. Triệu chứng, bệnh tích của lợn con mắc tiêu chảy ...........................................26
2.2.3. Nghiên cứu xác định một số đặc tính của vi khuẩn E. coli phân lập được
ở lợn con tiêu chảy dưới 2 tháng tuổi ..........................................................................26
2.3. Vật liệu dùng trong nghiên cứu ................................................................ 27
2.3.1. Mẫu bệnh phẩm ..................................................................................................27
2.3.2. Động vật thí nghiệm...........................................................................................27
2.3.3. Các loại hoá chất và môi trường nuôi cấy, phân lập vi khuẩn........................27
2.3.4. Các loại kháng huyết thanh chuẩn để định type vi khuẩn E. coli phân lập
được (do Nhật Bản - JICA cung cấp) ..........................................................................28
2.3.5. Thiết bị dùng trong nghiên cứu .........................................................................28
2.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 28
2.4.1. Phương pháp nghiên cứu dịch tễ học ................................................................28
2.4.2. Thu thập mẫu và phân lập vi khuẩn ..................................................................30
2.4.4. Xác định số lượng vi khuẩn E. coli trong 1 gam phân lợn tiêu chảy và lợn

bình thường ...................................................................................................................32
2.4.5. Phương pháp xác định đặc tính sinh hoá của vi khuẩn E. coli ........................32
2.4.6. Xác định serotype kháng nguyên O của vi khuẩn E. coli bằng phản ứng
ngưng kết nhanh trên phiến kính .................................................................................33
2.4.7. Phương pháp xác định độc lực của các chủng vi khuẩn E. coli ......................34
2.4.8. Phương pháp xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng
vi khuẩn E. coli phân lập được.....................................................................................34
2.4.9. Xây dựng phác đồ điều trị tiêu chảy cho lợn con dưới 2 tháng tuổi ...............36
2.4.10. Phương pháp xử lý số liệu ...............................................................................36
Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................................ 37

3.1. Kết quả nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy ở lợn
con dưới 2 tháng tuổi tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang ........................ 37


vi
3.1.1. Tỷ lệ lợn con dưới 2 tháng tuổi tiêu chảy và chết do tiêu chảy tại một số
xã của huyện Lạng Giang ........................................................................................37
3.1.2. Tỷ lệ lợn con dưới 2 tháng tuổi mắc tiêu chảy và chết do tiêu chảy theo
mùa vụ tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang...........................................................39
3.1.3. Tỷ lệ lợn con dưới 2 tháng tuổi mắc tiêu chảy và chết do tiêu chảy theo
phương thức chăn nuôi tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang .................................42
3.1.4. Tỷ lệ lợn con dưới 2 tháng tuổi mắc và chết do tiêu chảy theo lứa tuổi tại
huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang ..............................................................................45
3.1.5. Tỷ lệ các triệu chứng thường thấy ở lợn tiêu chảy tại huyện Lạng Giang......47
3.1.6. Bệnh tích đại thể của lợn con mắc tiêu chảy ....................................................49
3.2. Kết quả nghiên cứu xác định một số đặc tính của vi khuẩn E. coli phân
lập được ở lợn con tiêu chảy dưới 2 tháng tuổi .............................................. 51
3.2.1.Kết quả phân lập vi khuẩn E. coli từ phân lợn con tiêu chảy ...........................51
3.2.2. Kết quả phân lập vi khuẩn E. coli từ các mẫu bệnh phẩm lợn con tiêu

chảy tại một số xã trong huyện Lạng Giang ...............................................................52
3.2.3. Kết quả xác định số lượng vi khuẩn E. coli có trong phân của lợn tiêu
chảy và lợn bình thường ...............................................................................................54
3.2.4. Kết quả giám định đặc tính sinh học của các chủng vi khuẩn E. coli phân
lập được .........................................................................................................................57
3.2.5. Kết quả xác định serotype kháng nguyên O của các chủng vi khuẩn E.
coli phân lập được.........................................................................................................59
3.2.6. Kết quả xác định yếu tố gây bệnh của các chủng vi khuẩn E. coli phân
lập được .........................................................................................................................61
3.2.7. Kết quả kiểm tra độc lực của một số chủng vi khuẩn E. coli trên chuột
nhắt trắng .......................................................................................................................64
3.2.8. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi
khuẩn E. coli phân lập được.........................................................................................66
3.3. Kết quả thử nghiệm phác đồ điều trị tiêu chảy cho lợn ........................... 70


vii
3.4. Đề xuất một số biện pháp phòng bệnh tiêu chảy cho lợn con ................. 71
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................................................ 73

1. Kết luận ....................................................................................................... 73
2. Đề nghị ........................................................................................................ 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 75


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Khuẩn lạc của vi khuẩn E. coli ....................................................... 30
Bảng 2.2. Tiêu chuẩn đánh giá mức độ mẫn cảm và kháng kháng sinh
theo NCCLS ..................................................................................... 35

Bảng 3.1. Tỷ lệ lợn con tiêu chảy và chết do tiêu chảy tại một số xã
thuộc huyện Lạng Giang ................................................................... 37
Bảng 3.2. Tình hình mắc tiêu chảy và chết do tiêu chảy trên đàn lợn theo
mùa vụ ............................................................................................... 40
Bảng 3.3. Tỷ lệ lợn con tiêu chảy và chết do tiêu chảy .................................. 43
Bảng 3.4. Tỷ lệ lợn con mắc tiêu chảy và chết do tiêu chảy theo lứa tuổi ..... 45
Bảng 3.5. Tỷ lệ các triệu chứng thường gặp ở lợn con mắc tiêu chảy tại
huyện Lạng Giang ............................................................................. 47
Bảng 3.6. Bệnh tích đại thể của lợn con mắc tiêu chảy .................................. 49
Bảng 3.7. Kết quả phân lập vi khuẩn E. coli từ các mẫu phân lợn con tiêu chảy ... 51
Bảng 3.8. Kết quả phân lập vi khuẩn E. coli từ các mẫu bệnh phẩm ............. 52
Bảng 3.9. Kết quả xác định số lượng vi khuẩn E. coli có trong 1 gam
phân của lợn tiêu chảy và lợn khỏe................................................... 55
Bảng 3.10. Kết quả giám định đặc tính sinh học của các chủng vi khuẩn
E. coli phân lập được ........................................................................ 58
Bảng 3.11. Kết quả xác định serotype kháng nguyên O của các chủng
E. coli phân lập được ........................................................................ 60
Bảng 3.12. Tỷ lệ chủng vi khuẩn E. coli mang các gen quy định sinh tổng
hợp các yếu tố gây bệnh .................................................................... 62
Bảng 3.13. Kết quả kiểm tra độc lực của một số chủng vi khuẩn E. coli
trên chuột bạch .................................................................................. 65
Bảng 3.14. Kết quả xác định tính mẫn cảm với kháng sinh của
các chủng vi khuẩn E. coli phân lập được ........................................ 67
Bảng 3.15. Kết quả điều trị thực nghiệm phác đồ điều trị
tiêu chảy cho lợn con ........................................................................ 70


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Sơ đồ 2.1. Qui trình phân lập vi khuẩn E. coli (Viện thú y quốc gia) ............ 31

Hình 3.1. Biểu đồ so sánh tỷ lệ lợn con mắc và chết do tiêu chảy giữa các xã..... 39
Hình 3.2. Biểu đồ so sánh tỷ lệ lợn con mắc và chết do tiêu chảy theo
mùa vụ ............................................................................................. 41
Hình 3.3. Biểu đồ so sánh tỷ lệ lợn con mắc và chết do tiêu chảy theo
phương thức chăn nuôi .................................................................... 43
Hình 3.4. Biểu đồ so sánh tỷ lệ lợn mắc và chết do tiêu chảy theo lứa tuổi ... 46
Hình 3.5. Biểu đồ tỷ lệ xuất hiện triệu chứng ở lợn con mắc tiêu chảy ......... 48
Hình 3.6. Biểu đồ về tỷ lệ có bệnh tích trên lợn con mắc tiêu chảy ............... 50
Hình 3.7. Biểu đồ tỷ lệ vi khuẩn E. coli phân lập được từ mẫu phân tại các
xã huyện Lạng Giang ........................................................................ 51
Hình 3.8. Biểu đồ tỷ lệ mẫu bệnh phẩm dương tính với vi khuẩn E. coli ...... 53
Hình 3.9. Biểu đồ so sánh số lượng vi khuẩn E. coli trong 1g phân ở lợn
khỏe và lợn tiêu chảy ....................................................................... 55
Hình 3.10. Biểu đồ xác định tỉ lệ serotype kháng nguyên O của vi khuẩn..... 60
Hình 3.11. Biểu đồ tỷ lệ các chủng vi khuẩn E. coli mang các gen ............... 64
Hình 3.12. Biểu đồ tỷ lệ mẫn cảm và kháng kháng sinh của các chủng
vi khuẩn E. coli phân lập được ........................................................ 69


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngành chăn nuôi nước ta đã và đang chiếm một vị trí quan trọng trong
sản xuất nông nghiệp nói riêng và trong cơ cấu nền kinh tế của cả nước nói
chung. Chăn nuôi, với nhiều phương thức phong phú và đa dạng đã góp phần
giải quyết công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho
người dân, tạo ra nguồn thực phẩm nguồn gốc động vật có giá trị cho người
tiêu dùng.
Bắc Giang là tỉnh có nghề chăn nuôi phát triển, đem lại nguồn thu nhập
cao cho nhiều hộ gia đình. Ngày 20/11/2015 chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang

đã ban hành Quyết định số 668/2015/QĐ- UBND về việc ban hành Quy định
một số chính sách hỗ trợ chăn nuôi nông hộ giai đoạn 2016 - 2020 trên địa
tỉnh Bắc Giang. Do vậy, tỉnh Bắc Giang đã thực hiện nhiều dự án, hỗ trợ con
giống, đưa lợn nái ngoại, khuyến khích áp dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo
trong chăn nuôi ở các nông hộ. Lạng Giang cũng là một trong những huyện
trong tỉnh có nghề chăn nuôi lợn khá phát triển. Theo số liệu thống kê chăn
nuôi (01/10/2015) của cục thống kê Bắc Giang, tổng đàn lợn của huyện là
211.396 con, trong đó lợn nái là 50.960 con, lợn thịt là 160.436 con. Trên địa
bàn huyện có trên 60 trại chăn nuôi tập trung (quy mô 20 lợn nái và 100 lợn
thịt trở lên). Mô hình chăn nuôi tập trung thực sự là một bước tiến mới trong
nghề chăn nuôi lợn của huyện, góp phần phát triển chăn nuôi lợn bền vững,
tạo ra sản phẩm an toàn có sức cạnh tranh cao trên thị trường.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khi ngành chăn nuôi phát triển
mạnh thì dịch bệnh cũng xảy nhiều, nhất là những bệnh truyền nhiễm như
bệnh lở mồm long móng, bệnh tai xanh, bệnh dịch tả lợn. Ngoài ra, hội chứng
tiêu chảy ở lợn cũng xảy ra thường xuyên, gây thiệt hại đáng kể cho chăn nuôi
tại nhiều nông hộ và trang trại.


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full