Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của một số giống ngô nếp tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM

TRƯƠNG THỊ BÍCH

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
VÀ NĂNG SUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG NGÔ NẾP
TẠI HUYỆN NGÂN SƠN - TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Thái Nguyên - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM

TRƯƠNG THỊ BÍCH

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
VÀ NĂNG SUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG NGÔ NẾP
TẠI HUYỆN NGÂN SƠN - TỈNH BẮC KẠN
Ngành: Khoa học cây trồng
Mã số: 60.62.01.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Hồng

Thái Nguyên - 2017

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Hữu Hồng.
Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu được trình bày
trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa cơng bố trong bất kỳ cơng
trình nghiên cứu khoa học nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn. Các thơng tin trích dẫn, tài liệu tham khảo sử dụng để hoàn
thành luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017
Tác giả luận văn

Trương Thị Bích


ii
LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin trân trọng cảm ơn thầy giáo PGS.TS Nguyễn Hữu
Hồng đã nhiệt tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện đề
tài, cũng như trong q trình hồn thiện luận văn tốt nghiệp!
Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự
quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Ngun,
phịng đào tạo, khoa nơng học, các thầy giáo, cơ giáo, bạn bè, đồng nghiệp, và
gia đình. Trước tiên tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS
Nguyễn Hữu Hồng đã tận tình hướng dẫn khoa học, chỉ bảo và tạo mọi điều
kiện giúp đỡ tơi hồn thành luận văn này. Đồng thời tơi xin trân thành cảm ơn
tới tồn thể các thầy giáo, cơ giáo trong phịng đào tạo, khoa Nơng học,các thầy
giáo, cơ giáo giảng dạy chuyên nghành Trường Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong quá trình học tập,
nghiên cứu và tạo điều kiện giúp đỡ tơi trong q trình học tập và hồn thành
luận văn này. Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sự động viên khích lệ của gia đình,
bạn bè và đồng nghiệp trong suốt thời gian làm luận văn. Một lần nữa tôi trân
trọng cảm ơn!
Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của đồng nghiệp,
bạn đọc và xin trân trọng cảm ơn./.
Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017
Tác giả luận văn

Trương Thị Bích


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................ iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................... vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài .............................................................. 2
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ................................. 3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................... 4
1.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 4
1.2. Tình hình sản xuất ngô trên thế giới và trong nước ........................... 5
1.2.1. Tình hình sản xuất ngơ trên thế giới ............................................... 5
1.2.2. Tình hình tiêu thụ ngơ trên thế giới ................................................ 9
1.2.3. Tình hình sản xuất ngơ tại Việt Nam ............................................ 10

1.2.4. Tình hình tiêu thụ ngơ ở Việt Nam ............................................... 13
1.2.5. Tình hình sản xuất ngơ tại Bắc Kạn .............................................. 15
1.3. Tình hình nghiên cứu về ngơ nếp trên thế giới và ở Việt Nam ....... 16
1.3.1. Tình hình nghiên cứu về ngơ nếp trên thế giới ............................. 16
1.3.2. Tình hình nghiên cứu về ngô nếp ở Việt Nam .............................. 18
Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ........................................................................................................ 24
2.1. Vật liệu nghiên cứu .......................................................................... 24
2.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu ....................................................... 24
2.3. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ............................................. 24
2.3.1. Nội dung nghiên cứu ..................................................................... 24


iv
2.3.2. Phương pháp nghiên cứu............................................................... 25
2.3.3. Phương pháp nghiên cứu............................................................... 26
2.4. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi, đánh giá .............................. 26
2.4.1. Chọn cây theo dõi.......................................................................... 27
2.4.2. Các chỉ tiêu theo dõi đánh giá ngơ ở điều kiện thí nghiệm đồng
ruộng ........................................................................................................ 27
2.5. Hiệu quả kinh tế ............................................................................... 34
2.6. Phương pháp phân tích số liệu ......................................................... 34
Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................... 35
3.1. Ảnh hưởng của thời vụ đến khả năng sinh trưởng của một số giống
ngô nếp lai tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn ....................................... 35
3.1.1. Ảnh hưởng của thời vụ đến một số giai đoạn sinh trưởng chính .. 35
3.1.2. Ảnh hưởng của thời vụ đến chiều cao cây, chiều cao đóng bắp của
một số giống ngô nếp mới ....................................................................... 39
3.2.2. Ảnh hưởng của thời vụ đến số lá trên cây và chỉ số diện tích lá .. 40
3.2.3. Trạng thái cây, trạng thái bắp độ bao bắp ..................................... 43

3.3. Nghiên cứu mức độ phản ứng với sâu bệnh hại và khả năng chống
chịu với các điều kiện bất thuận của một số giống ngô nếp lai tại huyện
Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn .......................................................................... 46
3.3.1. Tình hình nhiễm sâu, bệnh hại của một số giống ngô nếp lai tại
huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn ............................................................... 46
3.3.2. Khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh của một số giống
ngô nếp lai tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn năm 2017 ...................... 53
3.4. Ảnh hưởng của thời vụ đến năng suất và các yếu tố cấu thành năng
suất của một số giống ngơ nếp thí nghiệm vụ Xuân - Hè năm 2017 tại
huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn ............................................................... 55
3.4.1. Ảnh hưởng của thời vụ đến các yếu tố cấu thành năng suất của một
số giống ngô nếp ..................................................................................... 55


v
3.4.2. Chỉ tiêu chất lượng của các giống ngơ thí nghiệm trong vụ xuân và
hè năm 2017 ............................................................................................ 61
3.5. Hạch tốn kinh tế cho một số giống ngơ nếp trồng tại huyện Ngân
Sơn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................... 63
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .................................................................. 67
1. Kết luận ............................................................................................... 67
2. Đề nghị ................................................................................................ 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 69
PHẦN PHỤ LỤC


vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CIMMYT

:

Trung tâm cải tạo ngô và lúa mỳ quốc tế (Centro
internacional de Mejoramienio de Maizy Trigo).

P1000 hạt

:

Khối lượng 1000 hạt

TGST

:

Thời gian sinh trưởng

CSDTL

:

Chỉ số diện tích lá

CV

:

Hệ số biến động (Coefficient of variation)

ĐC

:

Đối chứng

NL

:

Nhắc lại

NXB

:

Nhà xuất bản

NSLT

:

Năng suất lý thuyết

NSTT

:

Năng suất thực thu

NSBT

:

Năng suất bắp tươi

P1000 hạt

:

Khối lượng 1000 hạt

P

:

Sai khác giữa các trung bình

LSD0.05

:

Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa ở mức 95%


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Diện tích, năng suất, sản lượng ngô trên thế giới năm 2010 - 20166
Bảng 1.2. Tình hình sản xuất ngơ ở một số khu vực trên thế giới năm 2016 . 7
Bảng 1.3. Tình hình sản xuất ngô của một số nước trên thế giới năm 2016 . 8

Bảng 1.4. Lượng ngô tiêu thụ của một số nước trên thế giới ..................... 9
Bảng 1.5. Tình hình sản xuất ngơ ở Việt Nam năm 2011 - 2016 ............ 11
Bảng 1.6. Tình hình sản xuất ngơ ở các vùng sinh thái Việt Nam năm
2016 ................................................................................................ 12
Bảng 1.7. Tình hình nhập khẩu ngơ ở Việt Nam năm 2014 - 2015 ......... 14
Bảng 1.8. Tình hình sản xuất ngơ tại Bắc Kạn giai đoạn 2010 - 2015 .... 15
Bảng 3.1: Ảnh hưởng của thời vụ đến các giai đoạn sinh trưởng của các
giống ngơ nếp thí nghiệm vụ Xn và vụ Hè năm 2017 ......... 36
Bảng 3.2: Ảnh hưởng của thời vụ đến chiều cao cây, chiều cao đóng bắp
của các giống ngơ thí nghiệm vụ Xn và vụ Hè năm 2017 ... 39
Bảng 3.3: Ảnh hưởng của thời vụ đến số lá và chỉ số diện tích lá của một
số giống ngơ nếp thí nghiệmvụ Xn và vụ Hè năm 2017 ..... 41
Bảng 3.4: trạng thái cây, trạng thái bắp và độ bao bắp của các giống ngô
nếp lai mới ..................................................................................... 44
Bảng 3.5. Ảnh hưởng của thời vụ đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên
ngô của một sốgiống ngô nếp lai mới ........................................ 48
Bảng 3.6. Khả năng chống chịu điều kiện ngoại cảnh của một số giống
ngô nếp lai ..................................................................................... 53
Bảng 3.7. Ảnh hưởng của thời vụ đến chiều dài bắp và đường kính bắp của
một số giống ngô nếp mới tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn.. 55
Bảng 3.8. Ảnh hưởng của thời vụ đến số hàng hạt và số hạt/hàng của một số
giống ngô nếp thí nghiệm tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn .. 57


viii
Bảng 3.9. Ảnh hưởng của thời vụ đến tỷ lệ hạt/bắp và khối lượng 1000 hạt
của một số giống ngô nếp mới .................................................... 59
Bảng 3.10. Ảnh hưởng của thời vụ đến năng suất của một số giống ngô
nếp trồng tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn............................ 60
Bảng 3.11. Chất lượng của một số giống ngơ nếp thí nghiệm tại huyện

Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn .............................................................. 62
Bảng 3.12. Hạch toán kinh tế cho 1ha (thu hạt khô) ................................. 65


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, khi mà đời sống con người ngày một được
nâng cao thì nhu cầu sử dụng ngơ làm thực phẩm ngày càng lớn. Người ta sử
dụng bắp ngô bao tử làm rau cao cấp, các loại ngô nếp, ngô đường (ngô ngọt)
được dùng để làm quà ăn tươi (luộc, nướng), chế biến thành các món ăn được
nhiều người ưa chuộng như ngơ chiên, súp ngơ, snack ngơ hoặc đóng hộp làm
thực phẩm xuất khẩu, việc xuất khẩu các loại ngô thực phẩm mang lại hiệu quả
kinh tế đáng kể cho một số nước như Trung Quốc, Thái lan, Đài Loan ...
Ở Việt Nam, sản xuất ngô nếp ăn tươi đã thu được những kết quả vượt
trội, tuy sản lượng chưa cao nhưng nhu cầu sử dụng các giống ngô này trong
thời gian gần đây đang tăng lên rất nhanh. Với ngơ nếp, nhờ tinh bột có thành
phần chủ yếu là amylopectin, có giá trị dinh dưỡng cao, giàu lizin và triptophan,
từ lâu nó đã là nguồn lương thực quý của đồng bào dân tộc miền núi và là nguồn
nguyên liệu quý cho công nghiệp, đặc biệt công nghiệp thực phẩm. Gần đây,
vai trị của ngơ nếp càng được nâng lên nhờ những thành tựu từ nghiên cứu
chọn tạo và mở rộng những giống lai cho năng suất cao mà vẫn giữ được phẩm
chất và chất lượng tốt. Các giống ngơ nếp dùng ăn tươi giúp người sản xuất có
thu nhập khá. Thân lá ngô được tận dụng cho chăn nuôi, thời gian cây ngô
chiếm đất không dài chỉ từ 70-90 ngày. Hiện tại, giá giống ngô nếp lai rất cao
mà giá bán bắp tươi là khoảng từ 2.500đ đến 3.000đ/bắp. Mặc dù giá giống khá
cao nhưng người nông dân vẫn chấp nhận vì thu nhập từ trồng ngơ nếp vẫn cao
hơn một số cây trồng khác. Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng đã lai
tạo và nhập nội được nhiều giống ngô nếp đáp ứng về năng suất, chất lượng.
Vì vậy, việc lựa chọn giống nhằm tăng năng suất, chất lượng và tăng hiệu quả

kinh tế từ ngô nếp phù hợp với điều kiện của từng vùng là nhiệm vụ chính của
các nhà khoa học.


2
Bắc Kạn là tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển sản xuất ngơ. Tuy nhiên
năng suất ngơ bình qn tại đây lại đạt thấp hơn so với năng suất trung bình
của cả nước. Hiện nay một số nơi trong tỉnh cịn sử dụng giống ngơ địa phương
và giống thụ phấn tự do nên năng suất và chất lượng chưa cao. Các giống ngô
nếp được trồng trong tỉnh chủ yếu là các giống ngô nếp địa phương do người
nông dân tự để giống có thời gian sinh trưởng dài và năng suất thấp nên chưa
mang lại hiệu quả kinh tế cho người nơng dân. Vì vậy, để phát huy được tiềm
năng về đất đai cũng như khai thác các đặc tính tốt của giống mới và tránh
những rủi ro do giống khơng thích ứng với điều kiện sinh thái tại địa phương,
trước khi đưa các giống ngô mới vào sản xuất đại trà, nhất thiết phải tiến hành
đánh giá quá trình sinh trưởng, phát triển, khả năng chống chịu và tính thích
ứng với điều kiện sinh thái của địa phương. Lựa chọn được giống ngơ nếp lai
mới có khả năng thích ứng với điều kiện sinh thái của vùng cho năng suất và
chất lượng tốt để giới thiệu cho người nông dân đưa các giống ngô chất lượng
vào sản xuất từ đó góp phần tăng thu nhập cho người nơng dân. Xuất phát từ
nhu cầu cấp thiết trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu khả
năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của một số giống ngô nếp tại huyện
Ngân Sơn - tỉnh Bắc Kạn.”
2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài
2.1. Mục tiêu của đề tài
- Chọn được những giống ngơ nếp mới có triển vọng, cho năng suất
cao, chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện sinh thái tại huyện Ngân Sơn, tỉnh
Bắc Kạn.
2.2. Yêu cầu của đề tài
- Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của một số giống ngơ nếp

lai thí nghiệm trong điều kiện vụ Xuân và vụ Hè năm 2017.
- Đánh giá khả năng chống chịu với các điều kiện bất thuận và mức độ
phản ứng của các giống ngô nếp mới đối với sâu bệnh hại.


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full