CHẨN đoán và THEO dõi kết QUẢ điều TRỊ một số BỆNH DA PHỔ BIẾN TRÊN CHÓ tại TRẠM THÚ y LIÊN QUAN NINH KIỀU – BÌNH THỦY

TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

TH TUY T ANH

CH N OÁN VÀ THEO DÕI K T QU

U TR

T S B NH DA PH BI N TRÊN CHÓ T I TR M
THÚ Y LIÊN QU N NINH KI U – BÌNH TH Y

Lu n v n t t nghi p
Ngành: BÁC S THÚ Y

C n th , 2010


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: BÁC S THÚ Y

Tên

tài:

CH N OÁN VÀ THEO DÕI K T QU

U TR

T S B NH DA PH BI N TRÊN CHÓ T I TR M
THÚ Y LIÊN QU N NINH KI U – BÌNH TH Y

Giáo viên h

ng d n:

Sinh viên th c hi n :

Nguy n V n Bi n

H Th Tuy t Anh
MSSV: 3064566
p: THÚ Y K32

n th , 2010


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG
MÔN THÚ Y

tài: Ch n oán và theo dõi k t qu

u tr m t s b nh da ph bi n trên

chó t i Tr m Thú Y Liên Qu n Ninh Ki u – Bình Th y; do sinh viên: H Th
Tuy t Anh th c hi n t i tr m thú y liên qu n Ninh Ki u – Bình th y t
10/08/2010

n 18/10/2010.

n Th , ngày......tháng......n m 2010

C n Th , ngày......tháng.....n m 2010

Duy t B môn

Duy t Giáo viên h

ng d n

NGUY N V N BI N

n Th , ngày

tháng

n m 2010

Duy t Khoa Nông Nghi p & SH D

ii


IC M

N

có
c thành qu nh ngày hôm nay ngoài s c g ng c a b n thân còn là s
quan tâm, ng viên, giúp
c a r t nhi u ng i. Vì v y ngoài lòng bi t n sâu s c
tôi còn mu n g i n h l i cám n chân thành!
Cám n ba m ng
hi sinh vì con.

i ã sinh thành d

Cám n chú thi m tám, dì d
ng h và giúp
con.

ng d c và yêu th

ng con, ng

ng ba, các anh, ch nh ng ng

i ã su t

i ã luôn yêu th

i
ng,

Cám n th y Nguy n V n Bi n ng i th y ã h t lòng quan tâm, h ng d n em
trong su t quá trình nghiên c u và hoàn thành lu n v n.
th y con không ch h c
c ki n th c mà còn h c
c nhân cách làm ng i và o c làm ngh .
Cám n th y
Trung Giã – th y c v n h c t p c a Thú Y 32B, ng
yêu th ng và t n tâm giúp
các h c trò.

i th y luôn

Cám n t t c các th y cô thu c b môn Thú y và b môn Ch n nuôi vì ã t n tình
truy n t nh ng ki n th c và kinh nghi m cho chúng em su t th i gian gi ng
ng i h c.
Cám n các cô chú, anh ch làm vi c t i Tr m Thú Y Liên Qu n Ninh Ki u – Bình
Th y ã t o m i

u ki n
tôi th c hi n
tài, rèn luy n tay ngh và ch b o t n
tâm m i u tôi th c m c.
Cám n các b n c a tôi nh ng ng
tôi nh ng lúc c n thi t.

i ã luôn s n lòng h tr , giúp

và chia s v i

C n Th , ngày 10 tháng 12 n m 2010
H Th Tuy t Anh

iii


CL C
Trang t a

i

Trang duy t

ii

L ic m n

iii

M cl c

iv

Danh m c b ng

vii

Danh m c hình

viii

Tóm l

x

c

Ch

ng 1:

tV n

Ch

ng 2: C S Lý Lu n

1
2

2.1. Da

2

2.1.1 Hình thái c a da

2

2.1.2 C u t o da

2

2.1.3 Ch c n ng c a da

3

2.1.4 S tu n hoàn và h th ng th n kinh c a da

3

2.2. S n ph m c a da

4

2.2.1 Lông

4

2.2.2 Móng

5

2.2.3 Tuy n da

5

2.3. B nh do vi khu n
2.3.1 H vi khu n bình th

5
ng trên da

2.3.2 M t s b nh da do vi khu n
2.4. N m da

5
6
9

2.4.1 Nguyên nhân

9

2.4.2 Cách sinh b nh

10

2.4.3 Tri u ch ng lâm sàng và b nh tích

10

2.4.4 i u tr

11

iv


2.5. B nh da do ký sinh trùng

11

2.5.1 B nh ve ký sinh

11

2.5.2 B nh b chét ký sinh

12

2.5.3 B nh r n ký sinh

13

2.5.4 B nh gh

13

2.5.5 B nh mò bao lông

15

2.6. B nh viêm tai

Ch

16

2.6.1 Nguyên nhân

16

2.6.2 Tri u ch ng

17

2.6.3 i u tr

18

2.7. Kh i u ngoài da

18

ng 3: N i Dung Và Ph
3.1. Th i gian và
3.2. Ph

ng Pháp Thí Nghi m

a

ng ti n thí nghi m

3.2.1

it

20
20

ng thí nghi m

20

3.2.2 D ng c

20

3.2.3 Hóa ch t

20

3.2.4 Thu c

u tr

3.3. N i dung và ph

C

m thí nghi m

20

20
ng pháp thí nghi m

21

3.3.1 N i dung thí nghi m

21

3.3.2 Ph

21

ng pháp thí nghi m

ng 4: K t Qu Và Th o Lu n

24

4.1. Tình hình b nh da trên chó t i Tr m Thú Y

24

4.1.1 T l b nh v da so v i các b nh khác

24

4.1.2 T l b nh da trên chó theo lo i hình lông

24

4.1.3 T l b nh da trên chó theo nhóm tu i

25

4.1.4 T l b nh da trên chó theo gi i tính

26

v


4.1.5 T l b nh da trên chó theo nhóm gi ng
4.2. Các lo i b nh da và k t qu
4.2.1 Các lo i b nh v da th
4.2.2 K t qu
C

ng 5: K t Lu n Và

26

u tr

27

ng g p

28

u tr

36

Ngh

37

5.1. K t lu n

37

5.2.

37

ngh

Tài li u tham kh o

38

Ph l c

40

vi


DANH M C B NG

B ng 2.1 S khác nhau gi a kh i u lành tính và kh i u ác tính

19

B ng 4.1 T l b nh da so v i các b nh khác

24

B ng 4.2 T l b nh da trên chó theo lo i hình lông

25

B ng 4.3 T l b nh da trên chó theo nhóm tu i

25

B ng 4.4 T l b nh da trên chó theo gi i tính

26

B ng 4.5 T l b nh da trên chó theo nhóm gi ng

26

B ng 4.6 T l các lo i b nh da th

27

B ng 4.7 k t qu

ng g p

u tr b nh da

36

vii


DANH M C HÌNH

Hình 1. C u t o da

2

Hình 2. Viêm m n p g p

7

Hình 3. B nh viêm da mõm

8

Hình 4. Sarcoptes scabiei var Canis

13

Hình 5. Demodex Canis

15

Hình 6. Viêm tai do n m

16

Hình 7. T l các ca b nh da th

ng g p

27

Hình 8. Ve bám

k chân chó

28

Hình 9. Ve bám

gi a l ng chó

28

Hình 10. Da n i m n

do b b chét ký sinh

29

Hình 11. Chó b nhi m Demodex canis

30

Hình 12. Demodex canis

30

c tìm th y trên chó b nh mò bao lông

Hình 13. Chó b nhi m Sarcoptes scabiei var Canis

30

Hình 14. Sarcoptes scabiei var Canis trên chó b nh gh

30

Hình 15. Chó b viêm da b m t

31

Hình 16. Chó b viêm da nông

31

Hình 17. Chó b viêm da sâu

32

Hình 18. Chó b n m toàn thân

33

Hình 19. Chó b n m da vùng m t

33

Hình 20. Chó b n m da vùng uôi

33

Hình 21. Chó b n m da n i m n

nh s y

33

Hình 22. Chó b viêm tai cho d ch ti t d ng sáp màu vàng

34

Hình 23. Chó b viêm tai do n m

35

Hình 24. Chó b viêm tai do ve

35

Hình 25. Kh i u

35

khu u chân

viii


Hình 26. Kh i u

hàm

35

ix


TÓM L

C

Sau h n 2 tháng th c hi n
tài lu n v n t t nghi p: “Ch n oán và theo dõi k t
qu

u tr m t s b nh da trên chó t i Tr m Thú Y Liên Qu n Ninh Ki u –
Bình Th y”, t 10/08/2010 n 18/10/2010, tôi thu
c k t qu nh sau:
Trong t ng s 547 ca chó
c mang n khám và i u tr có n 121 ca chó m c
b nh v da (22,12%). Trong 121 ca chó m c b nh v da có 46 ca chó m c b nh da
do ngo i ký sinh trùng ký sinh (38,02%), b nh viêm da do vi khu n chi m 32 ca
(26,45%), b nh n m da chi m 27 ca (22,31%), b nh viêm tai ngoài 12 ca (9,92%),
b nh kh i u ngoài da chi m 4 ca (3,3%).
i v i các ca b nh v da vi c ch n oán
nh b nh ch y u s d ng ph ng pháp lâm sàng, riêng i v i các ca b nh nghi
ng là nhi m ngo i ký sinh trùng Demodex canis và Sarcoptes scabiei var canis thì
ti n hành c o da xét nghi m
nh b nh.
Qua th i gian theo dõi i u tr 121 ca b nh da có 110 ca kh i b nh (90,91%).
i
v i các ca b nh do ve, r n, b chét ký sinh vi c u tr nhanh chóng và hi u qu v i
Frontline, Frondog ho c Ivermectin t l kh i b nh lên n 100%. Các ca do
Demodex canis ký sinh thì ph i u tr lâu dài v i Ivermectin k t h p t m taktic t
l kh i b nh là 78,57%. B nh do Sarcoptes scabiei var canis ký sinh i u tr v i
Ivermectin k t h p t m taktic t l kh i b nh là 100%. B nh da do vi khu n gây ra
i u tr hi u qu khi k t h p kháng sinh và x t Skincure ngoài da t l kh i b nh là
93,75%.
i v i b nh n m da thì cho u ng Ketoconazole k t h p thoa Gentrisone
cho k t qu
u tr kh i là 85,19%. B nh viêm tai ngoài thì i u tr b ng kháng
sinh k t h p v i
u tr nguyên nhân cho t l kh i b nh là 83,33%. Ph u thu t
c ti n hành i v i các ca kh i u ngoài da cho t l kh i b nh là 100%.

x


CH
NG 1
TV N
Ngày nay chó không ch là loài v t nuôi
gi nhà,
làm c nh mà chúng
còn
c xem là m t ng i b n, là m t thành viên c a gia ình. Chính vì v y mà
s c kh e c a chúng ngày càng
c quan tâm và xem tr ng, các ch nuôi th ng
c m th y bu n phi n vì chó d m c nhi u b nh t t. M t trong nh ng c n b nh ph
bi n trên chó ó là b nh v da. Tuy ít gây t vong cho chó, nh ng nó r t ph c t p
và a d ng, có th do nhi u nguyên nhân khác nhau gây ra nh ng ch bi u hi n gi i
h n v i m t s b nh tích nh : ng a, r ng lông, l loét, hôi, gây khó ch n oán.
B nh da không ch gây nh h ng n s c kh e và i s ng bình th ng c a chó
mà nó còn gây nh h ng n môi tr ng s ng c a ch nuôi.
Xu t phát t nh ng nhu c u th c t c ng nh t mong mu n tìm hi u b nh
da c a b n thân mà tôi th c hi n
tài: “Ch n oán và theo dõi k t qu
u tr
m t s b nh da trên chó t i tr m thú y liên qu n Ninh Ki u – Bình Th y”
i
s
ng ý c a b môn Thú Y, khoa Nông Nghi p & Sinh H c ng D ng, tr ng
i H c C n Th .
M c ích c a

tài:

Ghi nh n các lo i b nh da, các lo i b nh tích th
Tìm hi u cách ch n oán thích h p
Tìm hi u cách

u tr và xác

chó.

i v i t ng lo i b nh da.

nh k t qu

1

ng g p

u tr

i v i t ng lo i b nh da.


CH
NG 2
S LÝ LU N
2.1 Da
2.1.1 Hình thái da
Theo Nguy n ình Nhung và Nguy n Minh Tâm (2005).
Da dày h n l ng, b ng, các chi. Da m ng môi, mi m t. Các l t nhiên

(mi ng, h u môn, âm h ) da r t b n nên b o v c
trong, vì th trong nhi u tr ng
h pc
bên trong b t n th ng mà da không b rách.
Da có màu s c khác nhau do có t bào s c t . Ngoài da còn có lông, màu lông c ng
khác nhau tùy loài gia súc.
2.1.2 C u t o da:

Hình 1. C u t o da
( />
Theo Lâm Th Thu H

ng (2005) da g m 3 l p: bi u bì, chân bì và h bì.

Bi u bì: là bi u mô lát kép hóa keratin (s ng) m nh. B dày c a l p này thay i
tùy n i. Th ng dày nh ng n i không có lông và có s c xát m nh. L p này
không có m ch máu, dinh d ng th c hi n nh s th m th u t các mao m ch bên
i.
L p này có tác d ng:
Lót m t ngoài và b o v

th nh s s ng hóa.

Ch a h c t bào, là nh ng t bào t o ra s c t có tác d ng b o v c th
v i nh ng tia b c x .

2

i

Bi u bì không ch a m ch máu nên vi khu n không xâm nh p vào c th n u
v t th ng ch a sâu n l p chân bì.
Chân bì: là mô liên k t s i v ng ch c, có nhi u m ch máu và th n kinh. Chân bì
th ng l i lên bi u bì và t o thành nh ng nhú chân bì.
Chân bì

c phân ra ba l p:

L p nhú: ngay sát bi u bì, m i nhú là m t kh i mô liên k t th a không có
ng nh t nh, trong ó ngoài thành ph n mô liên k t còn ch a t ng bào và m t
s b ch c u. ôi khi có nh ng bó c tr n t o thành c d ng lông.
L p bình di n: là ph n mô liên k t n m song song v i b m t da, l p này
ch a nhi u s i keo, s i àn h i, m ch máu, m ch b ch huy t, các s i th n kinh và
u th n kinh nh ti u th meissner, ti u th golgi mazzoni.
L p d ng gân: t o b i mô liên k t ch a nhi u s i ch y song song b m t da
và nén ch t nhau.
ây ch có m ch máu ch y xuyên qua ch không phân nhánh,
c ng có nh ng u th n kinh có bao.
H bì: mô liên k t m
c ng n thành nhi u thùy và ti u thùy b i nh ng bó s i
keo. Trong h bì ch a nh ng ti u ng m ch, ti u t nh m ch và m ch b ch huy t,
dây th n kinh, u th n kinh tr n và u th n kinh b c nh ti u th Ruffini.
2.1.3 Ch c n ng c a da
Theo Lâm Th Thu H

ng, 2005.

B o v c th tránh nh ng nh h ng c a y u t bên ngoài: c h c nh c xát, è
nén, các vi khu n, vi sinh v t gây b nh, tia t ngo i, hóa ch t.

Duy trì tính ch t không thay i c a môi tr ng bên trong c th nh có tính không
th m và ng n c n s thoát h i n c bên trong c th . Nh có l p m d i da mà da
ho t d ng nh m t tác nhân u hòa thân nhi t.
Da tham gia quá trình trao i ch t r t m nh. Quá trình hô h p và bài xu t nh
m ng l i mao m ch và các tuy n n m d i da.
Da ch a nh ng u mút th n kinh c m giác giúp c th c m nh n
và c m giác au.
2.1.4 S tu n hoàn và h th ng th n kinh c a da
Theo Lâm Th Thu H

ng (2005).

3

c áp l c, nhi t


Nh ng m ch máu: nh ng ng m ch hay t nh m ch c a da n i v i nhau thành
i m ch máu ch y song song v i b m t c a da. Chính nh c u trúc này mà da
m nh n
c nhi u ch c n ng. H
ng m ch và t nh m ch s t o thành 2 l i
m ch: l i nông và l i sâu.
i m ch máu sâu: nh ng m ch máu t l p d i da ti n vào h bì r i lên n l p
i chân bì và phân nhánh t o ra d i d ng ng m ch sâu, c ng có m t h th ng
t nh m ch ng c l i.
i m ch máu nông: t l i ng m ch sâu s phân nhánh t o ra nh ng ng
m ch nh xuyên qua l p d ng gân c a chân bì lên n l p d i nhú và t o thành
l i mao m ch nông. L p này l i phân nhánh
t o ra nh ng mao m ch hình quai

ti p xúc v i t nh m ch c a nhú.
M ch b ch huy t: b t ngu n t nh ng mao m ch kín
sau ó
vào l i mao m ch b ch huy t d i nhú n
thành l i b ch huy t trong chân bì, n m gi a hai l i m
i này l i
vào t nh m ch b ch huy t r i xuyên qua h
huy t d i da.

u n m trong nhú chân bì
t ng sâu c a chân bì t o
ch máu nông và sâu. T
bì
n t nh m ch b ch

Th n kinh: nh ng nhánh th n kinh c a da có hai ngu n g c là giao c m và não t y,
chúng t o thành ám r i n m h bì và có hai lo i
ám r i th n kinh có myelin: là nh ng nhánh c a th n kinh c m giác.
ám r i th n kinh không có myelin: g m nh ng s i th n kinh giao c m ti p xúc
quanh m ch máu và các tuy n d i da.
2.2 S n ph m c a da
Theo Lâm Th Thu H

ng (2005).

2.2.1 Lông
Là s bi n d ng c a l p bi u bì. Bi u bì ch y l ng vào l p bì và các t bào c a nó
b hóa s ng. Lông có hình tr dài, c m sâu vào trong da và g m có hai ph n: thân
lông và chân lông.
Thân lông: ch i lên trên m t da, g m ba l p

T y lông: chính gi a tr c lông, ch a nh ng t bào ch a hóa s ng, còn nhân, n u
gia súc lông l n và có màu s c thì t bào có ch a nh ng h t s c t . Gi a các t
bào có khoang ch a không khí, nh v y lông có tính không d n nhi t.

4


Màng v lông: c u t o b i nh ng t bào d p x p thành l p ã hóa s ng, không có
nhân, không có s c t . Hình thái và cách s p x p c a màng này tùy lo i gia súc.
Áo ngoài: là m t l p t bào sinh ra t nh ng t bào n m trên s
ngay ngoài nh ng t bào sinh v lông.

n c a nhú lông,

Chân lông: n m sâu trong da, ó là vùng dinh d ng sinh tr ng c a lông. Ph n
t n cùng c a chân lông phình to g i là c lông, c t d c chân lông thì ngoài cùng là
bao s i liên k t, trong là b lông là ph n kéo dài c a bi u bì da. L p s ng c a da s
t o thành màng v b .
2.2.2 Móng
Móng
c phát sinh t da, mô liên k t và x ng c a vùng t cu i cùng c a chi.
Nó t o thành các mi ng s ng b c các u chi. T ngoài vào trong, móng g m ba
l p: l p ngoài (l p mái), l p gi a và l p trong. Các l p này có
dày và cách s p
x p h i khác nhau tùy theo loài gia súc.
2.2.3 Tuy n da
Tuy n da g m tuy n nh n, tuy n m hôi và tuy n s a.
Tuy n nh n: là tuy n nang n m trong l p chân bì. Tuy n này m ra ph n chân
lông ti t ch t nh n vào túi th ng bì g c lông, ch nào không có lông thì tuy n
nh n

ra m t da. Ch t nh n có tác d ng làm cho da m m m i, tránh khô n t và
tránh th m n c.
Tuy n m hôi: là tuy n ng u phía d i cu n l i thành túi n m trong t ng l i
c a l p chân bì.
u phía trên c a vòng xo n c xuyên qua bi u bì và
ra ngoài
m t da. Tuy n m hôi có tác d ng bài ti t ch t c ra kh i c th , th i nhi t và t o
mùi c tr ng cho t ng loài. Loài chó h u nh không có tuy n m hôi.
Tuy n s a: là lo i tuy n m hôi bi n i
thích ng v i ch c ph n t o s a, ch
th y trên thú cái. Tuy n s a là m t kh i tròn d p n m ngoài h bì y da ph ng lên.
2.3 B nh da do vi khu n
2.3.1 H vi khu n bình th

ng trên da

H vi khu n bình th ng trên da g m 2 d ng, m t d ng s ng c trú và m t d ng
s ng t m th i. Vi khu n s ng trên da thì thích h p v i môi tr ng mà môi tr ng
này thì
i l p v i s t n t i c a các loài vi khu n khác. Staphylococcus,
Streptococcus là nh ng loài vi khu n ch y u s ng c trú trên da. Các loài vi khu n
này có kh
ng t o ra các ch t kháng khu n nh m ng n c n các vi khu n khác xâm

5


nh p vào da b ng tác nhân gây b nh c a chúng và giúp duy trì h vi sinh v t cân
b ng trên da. H vi khu n s ng t m th i xu t hi n khi môi tr ng s ng c a con v t
ho c da lông b nhi m khu n. Chúng có th gây ra các b nh k phát sau nh ng t n

th ng trên da ho c do các nguyên nhân khác. Staphylococcus intermedius,
Staphylococcus aureus có th phát tri n gây b nh lên n 90% trên da lông chó.
Các loài vi khu n s ng t m th i ch y u tìm th y trên da chó bao g m: Escherichia
coli, Proteus mirabilis, Pseudomonas spp và các loài Bacillus (P.J. Quinn et al.,
1997).
2.3.2 M t s b nh da do vi khu n
B nh viêm m n p g p
Theo Nguy n V n Bi n (2007).
Viêm da n p g p th ng x y ra nh ng ch có n p g p sâu nh n p môi sâu, hay n p
g p âm h nh ng chó quá m p. Các tr ng h p này th ng do viêm da b m t.
Nguyên nhân: tu v trí môi hay âm h .
môi: n p g p môi trên ph sâu l p môi d i hi n di n trên m t s gi ng chó,
làm cho th c n, n c dãi ng l i, ng th i có s c gi a 2 n p t o u ki n cho vi
khu n phát tri n mà ch y u là Staphylococcus intermedius và Staphylococcus aureus
gây viêm.
âm h : n p g p âm h b hai bên háng è lên th ng th y
là chó cái thi n. Ch này th ng xuyên ng n c ti u c ng t o
khu n phát tri n gây viêm.

chó m p nh t
u ki n cho vi

Tri u ch ng:
môi ch môi trên ph môi
i viêm
có m , có mùi hôi. Khi ch viêm
sinh m s kích thích con v t li m, c , chà ho c c n vào ch viêm gây cho b nh tích
tr m tr ng thêm.
Âm h b

ng n

c ti u viêm

có khi có m mùi hôi.

6


Hình 2. Viêm m n p g p
( />
i u tr :
Ph ng pháp t m th i: c t lông r a s ch vùng viêm, bôi corticoide, u ng các lo i
kháng sinh sau:
Amoxycillin và clavulanic acid v i li u 12,5 - 20 mg/kg ngày u ng 3 l n.
Enrofloxacine v i li u 2,5 mg/kg ngày u ng 2 l n.
Cephalexine v i li u 22 - 30 mg/kg ngày u ng 2 - 3 l n.
Clindamycine v i li u 11 mg/kg ngày u ng 3 l n.
gi i quy t d t
m thì ph i gi i ph u c t b n p g p sao cho 2 ph n da hay
niêm m c không còn ch ng lên nhau.
B nh tróc l
Theo P.J. Quinn et al., 1997.
Tróc l là hi n t ng nhi m vi khu n trên b m t da,
hi n vùng da không có lông chó con.

c tr ng b i các n t m xu t

Nguyên nhân: do các vi khu n Staphylococcus và Streptococcus gây ra nhi m trùng
k phát, ch

dinh d ng th p, môi tr ng s ng d b n hay do nh ng ký sinh
trùng.
Tri u ch ng: n t m m c vùng có ít lông m c ho c không có lông nh b n, b ng và
nách. Da t o nhi u v y nh ho c l p bi u bì da xu t hi n nhi u vòng tròn nh s ng
. Con v t b ng a nh , n t m d v và khô, ôi khi có d ch màu vàng ch y ra.
i u tr :
Dùng các d ng cream kháng khu n bôi lên vùng da t n th

7

ng.


Dùng xà phòng t m chó có ch a chlohexidine ho c ethyl lactate t m t 1-2
tu n.
B nh viêm da mõm

Hình 3. B nh viêm da mõm
( />
Theo Nguy n V n Bi n (2007) b nh th

ng x y ra

d ng viêm da sâu.

Nguyên nhân: nguyên nhân ch a
c bi t rõ, nh ng ng
nhi m trùng th phát v i Staphylococcus intermedius.

i ta cho r ng th

ng có

Tri u ch ng: b nh th ng x y ra v i nh ng gi ng chó có s
u dài. B nh x y ra
thình lình, con v t th y au, n i
và s ng lên vùng gi a m i. B nh có th gây
loét và ch y nhi u d ch ti t.
i u tr : tr c h t t m r a vùng b viêm b ng xà phòng sát trùng hexachlorophen,
các thao tác ph i nh nhàng. Các thu c kháng sinh có th dùng nh :
Enrofloxacine v i li u 2,5 mg/kg ngày u ng 2 l n.
Cephalexine v i li u 22 - 30 mg/kg ngày u ng 2 - 3 l n.
Thu c ph i
c dùng liên t c cho
sâu, có th ph i tr n 10 tu n.

n khi chó kh i b nh h n. V i d ng viêm da

Viêm da chó con
Theo Nguy n V n Bi n (2007).
B nh th ng x y ra chó con t 3 tu n n 4 tháng tu i, c bi t th ng x y ra
các gi ng chó lông ng n. B nh có th x y ra cùng lúc nhi u con trong b y.

8


Nguyên nhân: thì ch a rõ l m nh ng có th do vi trùng sinh m Staphylococcus
intermedius gây viêm da. Ngoài ra các ph n ng d ng c ng có th là nguyên nhân
gây ra b nh.
Tri u ch ng: các vùng quanh m i, quanh m t quanh mi ng s ng, n i ban

m n n c, có m n m và r ng lông. Chó th ng s t, b n và l
.

, có

i u tr : có th áp d ng các bi n pháp sau
Cephalosporin v i li u 20 mg/kg u ng ngày 2 l n trong 4 tu n.
Prednisolone 2,2 mg/kg cho u ng kèm trong th i gian kho ng 3 ngày.
Ngoài ra c n ph i ch m sóc chó b ng cách t m r a nh tay làm s ch s ch b nh
b ng xà bông sát trùng h ng ngày.
Viêm da t n th

ng

Theo P.J. Quinn et al. (1997).
Viêm da t n th ng x y ra các mô liên k t d i da do da b t n th ng ho c do các
v t c n có s hi n di n c a vi khu n sinh m . B nh th ng d ng viêm da sâu.
Nguyên nhân: do các vi khu n k
Staphylococcus, Streptococcus, E. coli.

khí Clostridium perfringens type A,

Tri u ch ng: chó b s t, bi ng n, r , h ch b ch huy t s ng to. Hình thành các
xoang ch a m trên b m t da. Các áp xe có th tìm th y c , vai, chân và góc
tai. Các vi khu n sinh m t o ph n ng viêm c c b . Da ho i t có màu s m, d ch
ti t có mùi hôi, l p da này có th tróc ra.
i u tr : làm s ch vùng lông quanh v t th

ng, s d ng các thu c sau

Cephalosporin v i li u 20 mg/kg ngày 2 l n.
Prednisolone v i li u 2,2 mg/kg trong 3 ngày.
D n

u các

áp xe b ng ph u thu t.

2.4 B nh da do n m
2.4.1 Nguyên nhân
Theo R. Moraillon et al. (1997) chó b b nh n m da do nhi u nguyên nhân, nh ng
ch y u là do nh ng nguyên nhân sau:
i u ki n ch m sóc kém v sinh, m
Ch

dinh d

ng không h p lý.

9

t.


Suy gi m mi n d ch trong th i k nhi m b nh.
Lây nhi m t thú b nh sang thú lành b nh.
S d ng kháng sinh lâu dài làm gi m s c
s th c bào, gi m kh n ng t o kháng th …

kháng c a c th nh làm gi m

Nh ng gi ng chó lông dài c ng là i u ki n thu n l i cho n m da phát tri n.
Khi g p
u ki n ch m sóc kém, khí h u nóng m, m
c a da t ng thì t l
nhi m n m da nh ng gi ng chó lông dài r t cao.
Kho ng 70% b nh n m da chó
c gây ra b i Microsporum canis, 20% b i M.
gypseum, và 10% b i Trichophyton mentagrophytes (C.M. Fraser, 1986).
2.4.2 Cách sinh b nh
Theo Nguy n V nh Ph

c (1978).

N m gây b nh thông qua s th y phân ch t keratin trên da, khu n ty c a n m âm
vào làm y u và g y lông, làm h h i nang lông và gây ra các b nh tích nh viêm
nang lông, viêm da, da r ng lông thành t ng m d ng vòng, hình tròn hay hình b u
d c, da n i lên ban
r i hình thành v y, nh ng vòng này gò lên có b rõ ràng,
xung quanh lông nh b xén, ôi khi gây viêm da có m do s ph nhi m c a vi
trùng.
N m da phát tri n l p bi u bì c a da, lông, móng, chúng không xâm nh p qua l p
mô s ng và không có m t nh ng vùng viêm n ng và dài.
Th i k nung b nh trung bình t 8-10 ngày, b nh tích xu t hi n t 15-30 ngày.
Trong th i k này, b nh tích c ng có th t h t và lông m c l i t 2-3 tháng n u s c
kháng c a c th t t.
2.4.3 Tri u ch ng lâm sàng và b nh tích
Theo Nguy n V nh Ph
B nh bi n

c (1978).

i tùy thu c v trí nhi m trùng và ch ng lo i n m.

B nh n m da vùng da nh n bi u hi n d i nh ng ám hình tròn v i r t nhi u
d ng khác nhau. Có th bi u hi n d i d ng v y, n i ban , m n n c ho c m n
m .
B nh n m da có th chia làm các th b nh sau
Th c n lâm sàng ho c nhi m không bi u hi n b nh tích rõ.
Th có nh ng t n th

ng d ng vòng c

10

n.


Th có nh ng t n th ng chung nghiêm tr ng do ph nhi m b i vi khu n
ho c các loài kí sinh trùng ngoài da.
Nh ng bi u hi n lâm sàng i n hình c a b nh
R ng lông hoàn toàn ho c g y lông nh tr ng thái c t lông thành t ng m
ho c t ng m ng trên da, m t, m t, môi, ho c toàn thân, lông x xác, d nh , d i
chân
c bao b c b i túi bi u bì.
R ng lông toàn thân kèm theo da nh n, x p li da, c ng có th th y nh ng v t
viêm loét do ph nhi m trùng.
Da hôi, s n sùi, n i m n

ho c óng v y, con v t ng a ngáy khó ch u.

2.4.4 i u tr
Theo Nguy n V n Bi n (2007) có th tr t i ch hay tr toàn thân.
C t lông xung quanh b nh tích, làm s ch ch b nh, dùng m t trong các lo i thu c
nh :
Miconazole 2% bôi ngày 2 l n.
Ketoconazole d ng kem 2% bôi ngày 2 l n.
N u b nhi u thì dùng 0.5% n

c vôi l u hu nh

r a tu n 2 l n.

Giseofulvin (Gricin, Fugivin) 20mg/kg/ngày, u ng 4-6 tu n.
Ketoconazole 10mg/kg, ngày u ng 2 l n.
2.5 B nh da do ký sinh trùng
Theo Nguy n V n Bi n (2007).
2.5.1 B nh ve ký sinh
Ký sinh trùng
Ve ký sinh trên chó có nhi u loài nh ng th ng th y nh t là Rhipicephalus
sanguineus, có hình qu lê và màu nâu en. Chu k phát tri n t 7 tháng n 1
m. Ve có th nh n ói 19 tháng. Ve phát tri n qua các giai
n tr ng, u trùng,
thi u trùng và ve tr ng thành. Ve cái và ve c giao ph i trên c th ký ch , sau
khi giao ph i ve cái hút no máu r i r i kh i c th ký ch ,
tr ng trên m t t.
M i giai
n phát tri n là sau khi ve hút no máu l i r i ký ch , bi n thái trên m t
t r i bám vào ký ch m i. Khi bám vào da, ve chích ch t kháng ông vào máu ký
ch , m i ve cái có th hút 0,5 ml máu.

11


Rhipicephalus sanguineus ngoài vi c ký sinh hút máu chó, còn là m t vector
truy n các m m b nh: Babesia canis, Piroplasma canis, Rickettsia canis chó.
Ngoài ra loài ve này còn là v t ch trung gian c a giun ch (Dipetalonema grassi,
Dipetalonema reconditum, Dirofilaria immitis) ký sinh chó. Nguy hi m h n,
chúng còn truy n các b nh truy n nhi m cho con ng i nh : Rickettsiosis,
Spirokettosis (xo n trùng).
Tri u ch ng
Ve th ng bám trong và ngoài vành tai, vùng c , k ngón chân. Nhi m n ng ve
bám kh p c th . Nh ng v t c n c a ve gây t n th ng da sinh ph n ng viêm, làm
chó ng a ngáy khó ch u, gãi th ng xuyên, có th gây nhi m trùng th phát, áp xe
hay loét. N u nhi u có th làm chó b thi u máu, m t s ch da xù xì, d y lên, chó
c g m, li m, cào c u th ng xuyên.
i u tr
Các lo i thu c có th dùng

tr nh :

Cho u ng ho c tiêm Ivermectin
Frontline v i ho t ch t fipronil dùng nh lên gáy ho c x t và xoa trên lông
chó, m i l n tr ve
c 1 tháng.
Bofo d ng d u g i, x t ho c vòng eo c tr b chét, ve, r n.
Sebacil v i ho t ch t phoxim tr

c ve, r n, cái gh .

Bayticol (flumethrin 6%) pha 1ml cho 2 lít n

c t m hay x t cho chó.

Vòng eo c Kiltix tr ve và b chét trong 7 tháng hay vòng eo c
Preventef tr
c ve trong 4 tháng.
t ng hi u qu ta nên k t h p d n v sinh và x t thu c sát trùng
chó.

nh kì ch

c a

2.5.2 B nh b chét ký sinh
Ký sinh trùng
B chét có th có nhi u loài: Ctenocephalides canis, C. felis felis, C. felis orientis.
B chét có thân hình d p, chân dài nên có th bò r t nhanh trên da c ng nh búng
nh y r t xa. B chét hút máu ký ch , trong
u ki n thu n l i có th hoàn thành
vòng i trong kho ng 3 tu n, b chét tr ng thành có th nh n ói 2 tháng. Nguy
hi m nh t là b chét truy n nh ng b nh khác nh : sán sây Dipyllidium canium, vi
trùng b nh d ch h ch.

12


Tri u ch ng
Có th d dàng nhìn th y chúng vùng ít lông hay không có lông nh b ng, háng.
Gây ng a, viêm da, m n loét, r ng lông chó. Chó nhi m nhi u bò chét thì g y

y u n u n ng có th ch t.
i u tr
Các lo i thu c có th dùng: Program (lufenuron) m i tháng u ng 1 viên, Frontline,
Bofo, Bayticol (flumethrin 6%), vòng eo c Kiltix.
t ng hi u qu ta nên k t h p d n v sinh và x t thu c sát trùng
chó.

nh kì ch

c a

2.5.3 B nh r n ký sinh
Ký sinh trùng
R n ký sinh chó có 2 lo i: r n n lông (Trichodectes canis, Heterodoxus spineger)
và r n hút máu (Linognathus selosus), toàn b
i s ng c a nó
c hoàn thành
trên kí ch trong vòng 3 tu n. Trichodectes canis còn là ký ch trung gian cho sán
dây Dipylidium caninum.
Tri u ch ng
Con v t ng a ngáy không th ngh ng i, kém n, ch m l n, v t c n gây viêm bi u
bì, bao lông, gây ng a ngáy, r ng lông l ch .
i u tr
Các lo i thu c có th dùng: Bofo, Sebacil, Bayticol (flumethrin 6%).
2.5.4 B nh gh
Ký sinh trùng

Hình 4. Sarcoptes scabiei var canis
( />
13

B nh gh gây ra chó là do Sarcoptes scabiei var canis, con c dài 0,2 – 0,35
mm, con cái dài 0,35 – 0,5 mm, vòng i m t 15 – 20 ngày, trong 3 tháng m t gh
cái có th s n sinh m t qu n th 150.000 con. Gh và thi u trùng ào hang d i l p
bi u bì l y d ch lâm ba và d ch t bào làm ch t dinh d ng.
Tri u ch ng
Có 3 tri u ch ng ch y u: ng a, r ng lông, óng v y.
Ng a: do gh

ào hang và do

c t trong n

c b t c a gh kích thích.

R ng lông: do con v t c xát và viêm nang lông. Lông r ng thành nh ng ám tròn,
lúc u ch 2 – 3 mm, càng ngày càng lan r ng ra xung quanh, do gh cái sinh s n
nhanh, gh không t p trung mà di c kh p c th , cho nên nh ng ch r ng lông
ngày càng lan r ng và t ng thêm. Gh gây r ng toàn b lông thành t ng ám và lan
ra ch m.
óng v y: nh ng ch ng a u có m n n c to b ng u inh ghim, do c xát m n
b t ra và m t i,
l i nh ng v t th ng, r i t ng d ch ch y ra
l i máu và
nh ng m nh th ng bì khô l i óng thành v y màu nâu nh t. Nh ng ch r ng lông
và óng v y lan r ng d n. Sau 5 – 6 tháng da hoàn toàn b tr i, óng v y, dày và
nh n nheo, có mùi hôi do các tuy n da ti t ra quá nhi u r i lên men.
B nh gh làm cho ch c n ng c a da không ho t ng
c, con v t ng a ngáy liên

t c, không ng
c nên con v t g y m d n và có th ch t (Phan L c, 2005).
i u tr
C n t m r a chó s ch, c t lông vùng gh tr

c khi dùng thu c.

Tr ký sinh trùng: các lo i thu c có th dùng
Amitraz 0,025% trong n

c bôi lên da có gh .

Ivermectin v i li u 0,2 mg/kg th tr ng, tiêm 2 – 4 l n, m i l n cách nhau
14 ngày.
DEP (Diethyl – phthalate) bôi lên ch có gh .
Tr nhi m trùng th phát: các lo i thu c có th dùng
Penicillin V v i li u 10 mg/kg th tr ng, ngày u ng 3 l n.
Chloramphenicol v i li u 50 mg/kg th tr ng, ngày u ng 3 l n.

14