Nghiên cứu tính kinh tế của một số biện pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu trong sản xuất lúa (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

-----------------

-----------------

LÊ TÙNG GIANG
Tên

tài:

NGHIÊN C U TÍNH KINH T C A M T S
BI N PHÁP GI M THI U BI N

I KHÍ H U

TRONG S N XU T LÚA

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính qui

Chuyên ngành

: Khoa h c Môi tr

Khoa

: Môi tr

Khóa h c

: 2013-2015

ng

Thái Nguyên, N m 2014

ng


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

LÊ TÙNG GIANG
Tên

tài:

NGHIÊN C U TÍNH KINH T C A M T S
BI N PHÁP GI M THI U BI N

I KHÍ H U

TRONG S N XU T LÚA
KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính qui

Chuyên ngành

: Khoa h c Môi tr

Khoa

: Môi tr

Khóa h c

: 2013-2015

Giáo viên h

IH C

ng d n

ng

ng

: 1. PGS.TS.

Th Lan

2. PGS.TS. Mai V n Tr nh

Thái nguyên, n m 2014


i

L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p, nghiên c u th c hi n
tài và vi t lu n
v n, em ã nh n
c s quan tâm, h ng d n giúp
c a nhi u quý Th y
Cô, nhi u t p th cá nhân trong và ngoài tr ng, gia ình và b n bè.

Em xin chân thành c m n các th y cô giáo tr ng i h c Nông Lâm,
c bi t là các th y cô giáo trong khoa Môi tr ng, ã cùng v i tri th c và tâm
huy t c a mình
truy n t v n ki n th c quý báu cho em trong nh ng n m
tháng h c t p t i tr ng.
Em xin chân thành c m n cán b h ng d n Ths. Nguy n Th Hu ,
các cô, các chú, các anh, ch trong Vi n Môi tr ng Nông nghi p và Công ty
TNHH MTV Nông Nghi p R ng ông ã t o i u ki n, góp ý, cung c p
nh ng tài li u quý báu giúp
em th c hi n tài này.
c bi t em xin bày t lòng bi t n sâu s c t i PGS.TS.
Th Lan,
tr ng khoa Môi tr ng - tr ng
i h c Nông Lâm và PGS.TS Mai V n
Tr nh, phó vi n tr ng Vi n Môi tr ng Nông nghi p ã ch b o t n tình và
tr c ti p h ng d n em hoàn thành khoá lu n t t nghi p.
Cu i cùng, em xin
c bày t lòng bi t n chân thành và sâu s c t i
gia ình, ng i thân và b n bè ã ng viên, giúp
em hoàn thành t t vi c
h c t p, nghiên c u c a mình.
Vì th i gian có h n và b n thân ch a có nhi u kinh nghi m th c ti n
nên
tài không tránh kh i nh ng sai sót kính mong
c s góp ý c a các
th y cô giáo bài khóa lu n t t nghi p c a em
c hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày

tháng

n m 2014

Sinh viên th c hi n

Lê Tùng Giang


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1: M c t ng nhi t
và m c thay i l ng m a trong 50 n m qua
các vùng khí h u c a Vi t Nam ...................................................................... 12
B ng 4.1: M c N c bi n dâng so v i th i k 1980 - 1999 theo k ch b n phát
th i trung bình (B2) khu v c t nh Nam nh .................................................. 35
B ng 4.2: Di n tích có nguy c b ng p t nh Nam nh theo các m c n c
bi n dâng ......................................................................................................... 36
B ng 4.3: T ng thi t h i do bão, l c, m a l
n nông nghi p trên a bàn
t nh Nam nh giai o n 1989-2010............................................................... 38
B ng 4.4: Di n tích gieo tr ng lúa c a các huy n trên a bàn t nh Nam nh
trong 5 n m g n ây (t 2008 – 2012) ............................................................ 43
B ng 4.5: Thu nh p và ngu n thu nh p c a nông dân n m 2013 ................... 46
B ng 4.6: Th ng kê ngu n lao

ng c a nông h .......................................... 48

B ng 4.7: T tr ng s nhân kh u .................................................................... 48
B ng 4.8: Lao

ng tham gia s n xu t lúa ...................................................... 49

B ng 4.9: Trình

h c v n c a nông h ........................................................ 50

B ng 4.10: Nhu c u v n s n xu t trong m t v tính trên 1000m2 .................. 51
B ng 4.11: i u ki n canh tác lúa hi n nay.................................................... 52
B ng 4.12: Th c tr ng s d ng

t cho s n xu t nông nghi p ....................... 52

B ng 4.13: L ch th i v n m 2013.................................................................. 53
B ng 4.14: C c u gi ng và NS lúa n m 2013 ............................................... 54
B ng 4.15: L

ng phân bón trung bình s d ng n m 2013 ........................... 55

B ng 4.16: Kinh nghi m s n xu t c a nông h .............................................. 56
B ng 4.17: T ng h p các h tham gia h c l p t p hu n k thu t s n xu t .... 57


iii

c áp d ng
B ng 4.18: T ng h p các bi n pháp gi m thi u bi n i khí h u
......................................................................................................................... 58

B ng 4.19: Chi phí, thu nh p và thu nh p ròng c a nông h không áp d ng
bi n pháp canh tác gi m thi u B KH ............................................................ 61
B ng 4.20: Các t s tài chính c a các h không áp d ng bi n pháp gi m
thi u bi n i khí h u ...................................................................................... 62
B ng 4.21: Chi phí, thu nh p và thu nh p ròng c a nông h áp d ng bi n pháp
gi m thi u bi n i khí h u ............................................................................. 63
B ng 4.22: Các t s tài chính c a các h áp d ng bi n pháp gi m thi u bi n
i khí h u ....................................................................................................... 64
B ng 4.23: So sánh chi phí, n ng su t , thu nh p gi a h áp d ng và h không
áp d ng bi n pháp gi m thi u bi n i khí h u cho t ng v .......................... 65
B ng 4.24: B ng so sánh các chi phí, thu nh p và thu nh p ròng gi a h áp
d ng và không áp d ng gi m thi u bi n i khí h u n m 2013 ..................... 68
B ng 4.25: B ng so sánh các t s tai chính gi a h không và h có áp d ng
bi n pháp canh tác gi m thi u B KH ............................................................ 71


iv

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: B n

hành chính t nh Nam

Hình 4.2: C c u s d ng
Hình 4.3: Nhi t

nh ................................................. 30

t c a t nh Nam

nh n m 2012 ......................... 31

trung bình n m t i Nam

nh giai o n 1980 - 2010 ...... 33

Hình 4.4: T ng l ng m a trong n m t i t nh Nam nh giai o n 1980 2010 ................................................................................................................. 34
Hình 4.5: T ng s gi n ng trong n m t nh Nam nh giai o n 1980 2010 ................................................................................................................. 34
Hình 4.6: S c n bão
b vào vùng ven bi n Qu ng Ninh - Thanh Hóa giai
o n 1960 - 2010 ............................................................................................. 36
Hình 4.7: Di n tích, NS lúa chiêm (a) và lúa Mùa (b) t i Nam nh giai o n
1995 - 2012...................................................................................................... 42
Hình 4.8:

nh h

ng trong s n xu t nông nghi p c a ng

i dân ................. 44

Hình 4.9: C c u thu nh p c a nông dân n m 2013 ....................................... 47
Hình 4.10: C c u lao

ng tham gia s n xu t ............................................... 49

Hình 4.11: C c u lao

ng tham gia s n xu t ............................................... 50

Hình 4.12: C c u n m kinh nghi m s n xu t c a nông h ........................... 57
Hình 4.13: C c u nông h tham gia h c l p t p hu n .................................. 58
Hình 4.14: So sánh các kho n chi phí s n xu t gi a h không áp d ng và h
áp d ng bi n pháp canh tác gi m thi u B KH cho t ng v .......................... 67
Hình 4.15: So sánh n ng su t gi a h không áp d ng và áp d ng bi n pháp
gi m thi u bi n i khí h u ............................................................................. 67
Hình 4.16: So sánh các chi phí gi a h không và có áp d ng bi n pháp canh
tác gi m thi u B KH ...................................................................................... 70
Hình 4.17: So sánh t ng chi phí, thu nh p, thu nh p ròng gi a h áp d ng và
không áp d ng bi n pháp canh tác gi m thi u B KH.................................... 70


v

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

ATN

: Áp th p nhi t

i

B KH

: Bi n

BVTV

: B o v th c v t

GDP

: T ng s n ph m qu c n i

IPCC

: y ban Liên Chính ph v Bi n

KH

: Khí h u

KNK

: Khí nhà kính

NBD

:N

NN&PTNT

: Nông nghi p và Phát tri n nông thôn

NS

: N ng su t

TB

: Trung bình

TBNN

: Trung bình nhi u n m

T

: Trái

TG

: Th gi i

i khí h u

i khí h u

c bi n dâng

t

TNHH MTV : Trách nhi m h u h n m t thành viên
TN&MT

: Tài nguyên và Môi tr

T

: Trung

UBND

: y ban nhân dân

VN

: Vi t Nam

XNM

: Xâm nh p m n

ng

ng


vi

M CL C

DANH M C CÁC B NG .............................................................................. ii
DANH M C CÁC HÌNH .............................................................................. iv
DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T ............................................. v

M C L C ....................................................................................................... vi
Ph n 1: M
1.1.

U ............................................................................................ 1
tv n

.......................................................................................... 1

1.2. M c tiêu nghiên c u ......................................................................... 2
1.3. M c ích nghiên c u ........................................................................ 2
1.4. Ý ngh a c a

tài.............................................................................. 3

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c ......................... 3
1.4.2. Ý ngh a th c ti n ........................................................................ 3
1.5. Yêu c u nghiên c u ....................................................................................... 3
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
2.1. T ng quan v bi n

i khí h u ........................................................ 4

2.1.1. Quan ni m v bi n

i khí h u .................................................. 4

2.1.2. Nguyên nhân c a bi n

i khí h u ............................................ 4

2.2. Tình hình B KH trên th gi i và Vi t Nam .................................. 7
2.2.1. Tình hình B KH trên th gi i ................................................... 7
2.2.2. Tình hình B KH
2.3. nh h

ng c a B KH

Vi t Nam ................................................... 11
n tình hình s n xu t nông nghi p ...... 15

2.3.1. nh h ng c a B KH n tình hình s n xu t nông nghi p trên
th gi i ............................................................................................... 15
2.3.2. nh h ng c a B KH n tình hình s n xu t nông nghi p
Vi t Nam ............................................................................................ 16
2.4. Bi n pháp gi m thi u bi n

i khí h u trong s n xu t lúa trên


vii

th gi i và Vi t Nam ........................................................................ 18
2.4.1. Khái ni m gi m nh bi n
2.4.2. Xác

i khí h u ...................................... 18

nh các bi n pháp gi m thi u ......................................... 18

2.4.3. Bi n pháp gi m thi u bi n i khí h u trong s n xu t lúa trên
th gi i ............................................................................................... 19
2.4.4. Bi n pháp gi m thi u bi n i khí h u trong s n xu t lúa Vi t
Nam .................................................................................................... 20
2.5. M t s bi n pháp canh tác gi m thi u bi n

i khí h u ............. 22

2.5.1. H th ng canh tác lúa c i ti n (SRI) ....................................... 22
2.5.2. Ba gi m, ba t ng (3G3T) ......................................................... 23
2.5.3. S d ng các gi ng chín s m ng n ngày......................................... 25
Ph n 3:
IT
NG, N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
......................................................................................................................... 26
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u ................................................. 26

3.1.1.

it

ng nghiên c u .............................................................. 26

3.1.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................. 26

3.2.

a i m và th i gian ti n hành..................................................... 26

3.3. N i dung nghiên c u ....................................................................... 27
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u ............................................................... 27

3.4.1. Ph

ng pháp thu th p thông tin th c p ................................. 27

3.4.2. Ph

ng pháp thu th p thông tin s c p .................................. 28

3.4.3. Ph

ng pháp x lý s li u ................................................................. 28

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................. 30
4.1. i u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a t nh Nam

nh ................ 30

4.1.1. i u ki n t nhiên .................................................................... 30
4.1.2. i u ki n kinh t - xã h i ......................................................... 32
4.2. Di n bi n khí h u t i Nam
4.3.

nh h

ng c a B KH

nh .................................................... 33
n ng

i dân và canh tác lúa t i Nam


viii

nh ................................................................................................... 37
4.4. Hi n tr ng quy trình k thu t áp d ng trong canh tác lúa t i t nh
Nam nh .......................................................................................... 42
4.4.1. Tình hình s n xu t lúa t i t nh Nam

nh ............................... 42

4.4.2. Hi n tr ng áp d ng quy trình k thu t canh tác lúa t i Nam
nh ................................................................................................... 44
4.5. Th c tr ng s n xu t và tiêu th lúa c a các h t i th tr n R ng
ông, huy n Ngh a H ng, t nh Nam nh. ................................... 46
4.5.1. Ngu n l c lao

ng ................................................................. 47

4.5.2. Ngu n v n

u t cho s n xu t lúa ......................................... 50

4.5.3. Ngu n l c

t ai canh tác...................................................... 51

4.5.4. K thu t trong s n xu t nông nghi p ...................................... 53
4.6.

ánh giá hi u qu s n xu t và hi u qu kinh t trong quá trình
s n xu t lúa c a các nông h .......................................................... 61
4.6.1. Tình hình s n xu t chung c a các nông h ............................. 61
4.6.2. So sánh hi u qu s n xu t c a nông h áp d ng và nông h
không áp d ng bi n pháp canh tác gi m thi u B KH ...................... 64
4.6.3. ánh giá hi u qu kinh t gi a nông h áp d ng và nông h
không áp d ng bi n pháp canh tác gi m thi u B KH ...................... 68
4.6.4. Nh n xét chung ..................................................................................... 72

Ph n 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 73
5.1. K t lu n ............................................................................................ 73
5.2. Ki n ngh .......................................................................................... 75
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 76
PH L C ....................................................................................................... 80
Ph l c 1: M t s hình nh ti n hành ph ng v n nông h , cán b
Công ty TNHH MTV Nông nghi p R ng ông t i th tr n R ng
ông ........................................................................................................ 80


1

Ph n 1
M
1.1.

U

tv n

Hi n nay, v n
bi n i khí h u là m i hi m h a c a Th gi i nói
chung và c a Vi t Nam nói riêng. D i tác ng c a B KH và n c bi n
dâng, Vi t Nam là m t trong n m qu c gia trên th gi i ch u nh h ng n ng
n nh t (theo ch ng trình bi n i khí h u IUCN). Các c nh báo v B KH
cho th y r ng di n bi n khí h u trong t ng lai h t s c ph c t p. Theo k ch
b n B KH, n c bi n dâng cho Vi t Nam n m 2011
c B Tài nguyên và
Môi tr ng xây d ng và công b , theo k ch b n phát th i trung bình (B2),
trung bình toàn Vi t Nam m c n c bi n dâng trong kho ng t 57 n 73 cm;
m c n c bi n dâng 1m, s có trên 10% di n tích vùng ng b ng sông H ng
và Qu ng Ninh b ng p. M c n c bi n dâng, nhi t
t ng, s gia t ng c a
các hi n t ng th i ti t c c oan d oán s x y ra tác ng nghiêm tr ng
n con ng i và n n kinh t Vi t Nam.
Gi m thi u B KH nh n
c s quan tâm c a nhà n c và các t ch c
xã h i. Tr c tình hình ó, Th t ng Chính ph ã phê duy t: "Chi n l c
qu c gia v bi n i khí h u (n m 2011)", "K ho ch hành ng qu c gia v
bi n i khí h u giai o n 2012 - 2020 (n m 2012)", "Ch ng trình m c tiêu
qu c gia ng phó v i B KH giai o n 2012-2015 (Q S : 1183/Q -TTg,
n m 2012)","

án qu n lý phát th i khí gây hi u ng nhà kính; qu n lý các
ho t ng kinh doanh tín ch các-bon ra th tr ng th gi i (Q S : 1775/Q TTg, n m 2012)". C ng theo ó, B tr ng B Nông nghi p và Phát tri n
Nông thôn c ng ã phê duy t " án gi m phát th i khí nhà kính trong nông
nghi p, nông thôn n n m 2020 và
a ra nh ng nhi m v (Q S :
3119/Q -BNN-KHCN, n m 2011).
Nông nghi p là ngành kinh t quan tr ng c a Vi t Nam hi n nay. N m
2009, giá tr s n l ng c a nông nghi p t 71,473 nghìn t
ng, chi m
13,85% t ng s n ph m trong n c. Trong ó s n xu t lúa g o chi m ch y u
trong n n nông nghi p và Vi t Nam là m t trong nh ng n c ng u trên
th gi i v xu t kh u g o.


2

Nam nh là t nh duyên h i phía nam ng b ng B c B , là t nh n m
trong vùng tr ng i m s n xu t l ng th c, th c ph m c a ng b ng B c
B . D i nh h ng c a bi n i khí h u, Nam nh là m t trong 3 t nh ng
b ng B c B
c ánh giá là khu v c ch u nh h ng n ng n nh t. Tr c
tình hình B KH, ng i dân Nam nh ã áp d ng các bi n pháp k thu t
canh tác lúa tiên ti n
gi m thi u m c
phát th i khí nhà kính, góp ph n
gi m thi u B KH.
góp ph n a ra cái nhìn t ng quan v tính kinh t c a
m t s bi n pháp canh tác gi m thi u B KH trong s n xu t lúa và
a ra 1
s khuy n cáo cho nông dân s n xu t b n v ng gi m thi u B KH. Sinh viên

ch n tài: "Nghiên c u tính kinh t c a m t s bi n pháp gi m thi u bi n
i khí h u trong s n xu t lúa".
1.2. M c tiêu nghiên c u
Nghiên c u tính kinh t c a nông h th c hi n bi n pháp gi m thi u
bi n i khí h u trong s n xu t lúa. T ó,
xu t m t s khuy n cáo, gi i
pháp cho nông dân s n xu t b n v ng, gi m thi u bi n i khí h u và t ng thu
nh p.
1.3. M c ích nghiên c u
Thu th p các thông tin v

i u ki n t nhiên kinh t xã h i t i t nh Nam

nh;
Phân tích di n bi n B KH t i t nh Nam
Tìm hi u nh ng nh h
t nh Nam nh;

ng c a bi n

nh;
i khí h u

n s n xu t lúa t i

Tìm hi u, thu th p hi n tr ng áp d ng các quy trình k thu t canh tác
lúa và nh ng bi n pháp canh tác gi m thi u B KH trong canh tác lúa t i t nh
Nam nh;
Nghiên c u tính kinh t c a m t s bi n pháp gi m thi u bi n
h u trong s n xu t lúa t i t nh Nam nh;

i khí

Ki n ngh , xu t m t s khuy n cáo, gi i pháp cho nông dân s n xu t
b n v ng, gi m thi u bi n i khí h u và t ng thu nh p.


3

1.4. Ý ngh a c a

tài

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
Khóa lu n có th giúp sinh viên có th v n d ng
h c vào trong th c ti n.

c các ki n th c ã

Giúp sinh viên nâng cao ki n th c, k n ng và rút ra nh ng kinh
nghi m th c t ph c v cho công tác sau này.
1.4.2. Ý ngh a th c ti n
Khóa lu n là c s cho a ph ng có nh ng gi i pháp, khuy n cáo cho
nông dân s n xu t b n v ng, gi m thi u B KH và t ng thu nh p.
1.5. Yêu c u nghiên c u
Các thông tin, s li u nghiên c u ph i trung th c, khách quan
ánh
giá úng th c tr ng tình hình v bi n i khí h u và s n xu t nông nghi p t i
a ph ng.
ph

xu t các khuy n cáo, gi i pháp ph i phù h p v i i u ki n c a
ng, có tính th c ti n và kh n ng áp d ng vào th c t .

a


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. T ng quan v bi n
2.1.1. Quan ni m v bi n

i khí h u
i khí h u

Bi n i khí h u (B KH) là s bi n i tr ng thái c a khí h u so v i
trung bình ho c dao ng c a khí h u duy trì trong m t kho ng th i gian dài,
th ng là vài th p k ho c dài h n. B KH có th là do các quá trình t nhiên
bên trong ho c các tác ng bên ngoài, ho c do ho t ng c a con ng i làm
thay i thành ph n c a khí quy n hay trong khai thác s d ng t (B Tài
nguyên và Môi tr ng, 2008).
Công c khung c a Liên h p qu c v B KH quan ni m B KH là s
bi n i c a tr ng thái khí h u do các ho t ng tr c ti p hay gián ti p c a
con ng i gây ra s thay i thành ph n c a khí quy n toàn c u và nó
c
thêm vào s B KH t nhiên quan sát
c trong các th i k có th so sánh
c.

Khái ni m B KH
c p n s thay i v tr ng thái c a khí h u mà
có th xác nh
c (ví d nh s d ng các ph ng pháp th ng kê) di n ra
trong m t th i k dài, th ng là m t th p k ho c lâu h n. B KH c p n
b t c bi n i nào theo th i gian, có hay không theo s bi n i c a t nhiên
do h qu các ho t ng c a con ng i (IPCC, 2007).
Có r t nhi u quan ni m v B KH trên th gi i, nói chung B KH là s
thay i các i u ki n khí h u theo xu th d n d n tr nên x u i ho c t t lên.
2.1.2. Nguyên nhân c a bi n

i khí h u

B KH là hi n t ng ã xu t hi n t lâu trên T , b t u ngay t th i
i a ch t qua th i i l ch s
n th i i hi n nay. N u nh trong th i i
a ch t và th i i l ch s B KH di n ra phù h p v i các quá trình v n ng
t nhiên
duy trì s t n t i và phát tri n c a T thì trong th i i hi n nay
v i hàng lo t ho t ng c a con ng i cùng hàm l ng cao các khí nhà kính
trong ó c bi t là s xu t hi n c a khí CFCs, B KH l i tr thành m t hi n


5

t

ng áng lo ng i,
c c th gi i quan tâm vì nó có nh h ng tr c ti p
n cu c s ng, s t n t i và phát tri n c a t t c các sinh v t s ng trên T .

B KH là k t qu c a nhi u y u t bao g m c các quy trình ng n ng
c a b n thân trái t, c các l c bên ngoài bao g m các bi n i trong c ng
ánh sáng m t tr i, c bi t là nh ng ho t ng c a con ng i trong th i
gian g n ây.
S bi n

i trong qu

o trái

t

Trong các y u t tác ng n khí h u, s thay i trong qu
oc a
trái t là y u t có ý ngh a quan tr ng làm thay i n ng l ng m t tr i, b i
vì dù ch có s thay i r t nh trong qu
o trái t c ng ã d n t i nh ng
s thay i trong s phân ph i c a ánh sáng m t tr i khi ti n t i b m t T .
l ch tâm,
nghiêng c a tr c và tu sai là 3 chu kì chi ph i t o ra
s thay i trong qu
o trái t. S k t h p hi u qu c a các bi n th trong
3 chu kì này ã t o ra s thay i trong s ti p nh n theo mùa v c a b c x
m t tr i trên b m t trái t. Nh v y, chu kì Milankovitch (tên g i cho hi u
ng t h p c a các thay i trong chuy n ng c a trái t lên khí h u) nh
h ng tr c ti p n vi c t ng hay gi m b c x m t tr i mà trái t nh n
c,
t ó s nh h ng n hoàn l u khí quy n, ng th i c ng nh h ng t i
ho t ng c a h th ng b ng hà trên trái t (Bùi Thu Vân, 2013).

Ho t

ng núi l a

Phun trào núi l a là m t quá trình v n chuy n v t li u t d i sâu lòng
t lên b m t, nh là m t ph n c a ti n trình mà T lo i b s quá d th a
v nhi t và áp su t bên trong lòng nó. S phun trào núi l a là s gi i phóng
các m c
khác nhau nh ng v t li u c bi t vào trong b u khí quy n.
Trong m t th k mà x y ra vài v n núi l a s có tác ng ít nhi u n khí
h u toàn c u, i n hình là chúng có th gây ra hi n t ng “mát” cho m t giai
o n kéo dài kho ng m t n m ho c nhi u h n th . S ho t ng c a núi l a
Pinatubo n m 1991 - ho t ng phun trào núi l a l n th hai trên T trong
th k XX (ch sau ho t ng c a núi l a Novarupta x y ra vào n m 1912), là
m t ví d , làm cho khí h u b nh h ng áng k , nhi t
toàn c u gi m i
0,5oC, và làm cho t ng ô zôn b suy y u i áng k (Bùi Thu Vân, 2013).


6

Núi l a c ng là m t ph n làm gia t ng l ng khí cacbon có trong khí
quy n. Tuy nhiên, theo s kh o sát c a các oàn a ch t Hoa Kì, ã c tính
r ng các ho t ng c a con ng i còn t o ra m t kh i l ng khí cacbon nhi u
g p 130 l n l ng khí
c t o ra do ho t ng núi l a. (Bùi Thu Vân, 2013).
S tác

ng c a con ng

i

Ngu n g c c b n gây nên B KH là s thay i các thành ph n v t
ch t trong khí quy n, mà s thay i này
c xác nh ch y u là xu t phát
t s thay i m c ích s d ng t, ngu n n c và s gia t ng l ng phát
th i khí CO2 và các khí nhà kính khác t ho t ng c a con ng i, i u ó
c ng có ngh a là con ng i chính là tác nhân ch y u, b ng các ho t ng c a
mình ã và ang khi n cho tình hình di n bi n B KH ngày càng tr nên ph c
t p và khó ki m soát h n.
B t u t th i i công nghi p, con ng i ã không ng ng c i ti n và
hoàn thi n công c lao ng, tác ng nhi u h n vào thiên nhiên nh m th a
mãn cho nhu c u ngày càng cao c a chính mình. Trong h u h t các m i quan
tâm v nh ng tác ng do con ng i gây ra thì m i quan tâm hàng u hi n
nay ó là s gia t ng c a l ng khí CO2 do vi c t các nhiên li u có ngu n
g c hóa th ch, vi c s n xu t xi m ng. Các y u t khác, bao g m c vi c s
d ng t, l th ng t ng ôzôn, s n xu t nông nghi p và n n phá r ng c ng
óng vai trò quan tr ng nh h ng n khí h u (Tr n Th
t, 2012).
Hi u ng nhà kính
Trái t nh n n ng l ng t M t tr i d i d ng các b c x sóng ng n.
B c x sóng ng n d dàng xuyên qua các l p khí CO2 và l p ô zôn
xu ng
m t t. Khi xu ng m t t, m t ph n c a n ng l ng này
c ph n x vào
không khí, m t ph n b các ch t trên m t t h p thu, làm cho b m t trái t
nóng lên. Khi b m t Trái t nóng lên l i b c x n ng l ng vào khí quy n
d i d ng các b c x b c sóng dài, ch y u là các b c x nhi t. Các b c x
sóng dài không có kh n ng xuyên qua “khí nhà kính”, g m khí CO2, h i
n c, CH4, các h p ch t chloroflorocacbon (CFC’s) và NO2. Khí nhà kính có

m t trong khí quy n s h p th nh ng b c x sóng dài,
c s i nóng và
l i ph n x ra m i phía trong ó có phía lên b m t c a trái t. K t qu là b


7

b m t trái t c ng b nóng lên. Hi n t ng
m t trái t b m lên, nhi t
này
c g i là “hi u ng nhà kính” vì trong quá trình nóng lên c a trái t
t ng t nh quá trình nóng lên trong nhà kính, có s t ng khí CO2 và các
ch t b c x nhân t o, l p khí này có tác d ng nh l p kính gi nhi t c a nhà
kính tr ng rau xanh vào mùa ông. N i b t trong các khí gây hi u ng nhà
kính là CO2, có kh n ng h p th các tia b c x b c sóng dài và nóng lên.
Do v y, ng i ta cho r ng s phát sinh CO2 ngày càng nhi u trong khí quy n
s làm b u khí quy n nóng lên, (CO2 t ng lên là k t qu c a t cháy nhiên
li u, c i, than á, giao thông v n t i, cháy r ng làm m t ngu n h p thu b t
CO2 nh O2). S t ng nhi t
làm thay i khí h u c a khí quy n toàn c u.
Khi các nhà kính v t quá gi i h n và phát sinh KNK m i thì “hi u
ng nhà kính” gây h u qu nghiêm tr ng. M t trong s h u qu nghiêm tr ng
c a hi u ng nhà kính ó là s nóng d n lên c a T . Nhi t
T t ng lên
0,5°C (1870 - 1900),
n 1900 - 1940, nhi t
trên b m t T t ng kho ng
0,8°C, ã có hi n t ng b ng tan hai c c, m c n c bi n t ng, khu v c b
bi n mong manh d b tràn ng p sóng gió. Bão t x y ra th ng xuyên h n,
n c m n th m vào m c n c ng m, làm h y ho i nông nghi p và nh h ng

n vi c cung c p n c ng t, làm khí h u thay i b t th ng, nh h ng n
ch
m a (Tr n Th c, 2010).
2.2. Tình hình B KH trên th gi i và Vi t Nam
2.2.1. Tình hình B KH trên th gi i
Nh ng thay

i quan sát

Gia t ng hàm l

c c a B KH trên TG có th k

n nh :

ng các khí trong b u khí quy n

CO2 - lo i khí nhà kính quan tr ng nh t trong b u khí quy n toàn c u.
Theo báo cáo ánh giá l n th t c a Ban Liên Chính Ph v B KH hàm
l ng khí CO2 trong khí quy n n m 2005 ã v t xa m c t nhiên trong
kho ng 650.000 n m qua (180 - 280) và t 379ppm (t ng g n 35%).
Hàm l ng khí metan (CH4) trong khí quy n ã t ng 715ppb trong th i
k ti n công nghi p lên 1.732 ppb trong nh ng n m u th p k 90 c a th k
20 và t 1.774 ppb n m 2005 (t ng g n 148%).


8

Hàm l ng khí nito oxit (NOx) trong khí quy n t ng t 270 ppb trong
th i k ti n công nghi p lên 319 ppb vào n m 2005 (t ng 18%). Các khí

metan và nit oxit t ng ch y u t ho t ng nông nghi p, khai thác r ng,
khai hoang và công nghi p (Lê V n Khoa và c ng s , 2011).
S thay

i c a nhi t

Trong vòng 125.000 n m qua, nhi t
toàn c u ã có khuynh h ng
gia t ng nh ng ch a t ng t i 2oC. Tuy nhiên trong th k 20, trên kh p các
châu l c và i d ng nhi t
có xu th t ng lên rõ r t.
l ch tiêu chu n
c a nhi t
trung bình toàn c u là 0,24oC, sai khác l n nh t gi a hai n m liên
ti p là 0,29oC (gi a n m 1976 và n m 1977), t c
c a xu th bi n i nhi t
c a c th k là 0,75oC, nhanh h n b t k th k nào trong l ch s , k t
th k XI n nay (Tr n ãng H ng, 2007).
Vào 5 th p k g n ây 1956 - 2005, nhi t
t ng 0,64oC ± 0,13oC, g p
ôi th k 20. Rõ ràng là xu th bi n i nhi t
ngày càng nhanh h n. Giai
o n 1995 - 2006 có 11 n m (tr 1996)
c x p vào danh sách 12 n m nhi t
cao nh t trong l ch s quan tr c nhi t
k t 1985, trong ó nóng nh t là
n m 1998 và n m 2005. Riêng 5 n m 2001 - 2005 có nhi t
trung bình cao
o
h n 0,44 C so v i chu n trung bình c a th i k 1961 - 1990. áng l u ý là,

m c
t ng nhi t
c a B c C c g p ôi m c t ng nhi t
trung bình toàn
c u. Nhi t
c c tr c ng có xu h ng phù h p v i nhi t
trung bình, k t
qu là gi m s êm l nh và t ng s ngày nóng và biên
nhi t
ngày càng
o
gi m i ch ng 0,07 C m i th p k (Nguy n V n Th ng và c ng s , 2010).
S thay

ic al

ng m a

B c M , l ng m a t ng lên nhi u n i, nh t là B c Canada
nh ng l i gi m i Tây Nam n c M , ông B c Mexico và bán o Bafa
v it c
gi m ch ng 2% m i th p k , gây ra h n hán trong nhi u n m g n
ây. Nam M , l ng m a l i t ng lên trên l u v c Amazon và vùng b
bi n ông Nam nh ng l i gi m i Chile và vùng b bi n phía Tây. Châu
Phi, l ng m a gi m Nam Phi, c bi t là Sahen trong th i o n 1960 1980. khu v c nhi t i, l ng m a gi m i Nam Á và Tây Phi v i tr s
xu th là 7,5% cho c th i k 1901 - 2005. Khu v c có tính a ph ng rõ r t


9

nh t trong xu th bi n i l ng m a là Australia do tác ng to l n c a
ENSO.
iv
trung bình và v
cao, l ng m a t ng lên rõ r t mi n
Trung B c M , ông B c M , B c Âu, B c Á và Trung Á. Trên ph m vi toàn
c u l ng m a t ng lên các i phía B c v
30oN th i k 1901 - 2005 và
gi m i các v
nhi t i, k t th p k 1990. T n s m a l n t ng lên
trên nhi u khu v c, k c nh ng n i l ng m a có xu th gi m (Nguy n V n
Th ng và c ng s , 2010).
H n hán và dòng ch y
Dòng ch y c a h u h t các sông trên th gi i u có nh ng bi n i sâu
s c t th p k này sang th p k khác và gi a nh ng n m trong t ng th p k .
B c bán c u, xu th h n hán ph bi n t gi a th p k 1950 trên ph n l n
vùng B c Phi, c bi t là Saahel, Canada và Alaska. Nam bán c u, h n hán
rõ r t trong nh ng n m t 1974 n 1998. Trong khi ó các n c khu v c Tây
Âu l i b e d a b i nh ng tr n l l t l n, do m c n c bi n dâng cao c ng
nh nh ng t b ng giá mùa ông kh c li t. Trên l u v c sông Lena Xibiri
c ng có s gia t ng dòng ch y ng th i v i nhi t
t ng lên và l p b ng
ph gi m i. l u v c Hoàng Hà, dòng ch y gi m i rõ r t trong nh ng n m
cu i th k XX do l ng n c tiêu th t ng lên, nhi t
và l ng b c h i
t ng lên trong khi l ng m a không có xu th t ng hay gi m. Châu Phi
dòng ch y các sông Niger, Senegal và Dambia u sa sút i (Nguy n V n
Th ng và c ng s , 2010).
Bão và thiên tai
Nh ng d li u thu

c qua v tinh t ng n m cho th y s tr n bão, l c
c ng
m nh, s c tàn phá l n ã t ng lên, c bi t B c M , Tây Nam
Nam nh D ng, n
D ng, B c i Tây D ng. S l ng các tr n bão
l n, l c xoáy c ng
m nh, s c tàn phá l n ã t ng lên g p ôi, trùng h p
v i nhi t
b m t i d ng t ng lên gây thi t h i l n v ng i và c a, nh
tr n sóng th n
n
D ng n m 2004 ã c p i sinh m ng c a 225.000
ng i thu c 11 qu c gia (Nguy n V n Th ng và c ng s , 2010).
S thay

im cn

c bi n toàn c u


10

M c n c bi n trên toàn c u ã t ng trong th k 20 v i t c ngày
càng cao. Hai nguyên nhân chính làm t ng m c n c bi n là s giãn n nhi t
c a i d ng và s tan b ng trên ph m vi toàn c u (IPCC, 2007).
Các quan tr c t n m 1978 n nay cho k t qu là l ng b ng trung
bình hàng n m B c B ng D ng gi m 2,7 (2,1 - 3,3)% m i th p k . B ng
trên các vùng núi c hai bán c u c ng tan i v i kh i l ng áng k . bán
c u B c, ph m vi b ng ph gi m i kho ng 7% so v i n m 1900 và nhi t
trên nh l p b ng v nh c u t ng lên 3oC so v i n m 1982 (Nguy n V n

Th ng và c ng s , 2010).
S li u quan tr c m c n c bi n trong th i k 1961 - 2003 cho th y t c
t ng c a m c n c bi n trung bình toàn c u kho ng 1,8±0,5 mm/n m,
trong ó óng góp do giãn n nhi t kho ng 0,42±0,12 mm/n m, nhanh h n
áng k so v i th i k 1961 - 2003 (IPCC, 2007).
K ch b n B KH c a th gi i trong t

ng lai

Các k ch b n v B KH
c xây d ng trong khuôn kh các nghiên
c u c a IPCC (2007) d a trên các d báo v s phát th i khí nhà kính t th p
n cao và d a trên các k ch b n phát tri n kinh t - xã h i toàn c u. Các k ch
b n khác nhau v gi
nh liên quan n s phát tri n kinh t
quy mô toàn
c u, dân s th gi i và m c
tiêu dùng, chu n m c cu c s ng và l i s ng,
tiêu th n ng l ng và tài nguyên n ng l ng, chuy n giao công ngh và thay
i s d ng t (B TN&MT, 2009).
Nhìn chung theo các k ch b n này, trong m t th p k t i, nhi t
trung
o
bình toàn c u s t ng 0,2 - 0,3 C m i th p k và vi c quan tr ng là c n gi
cho nhi t
Trái t th k XXI ch t ng trong ph m vi 2oC so v i th i k
ti n công nghi p, b i vì n u v t quá kh i gi i h n này, các nguy c B KH
tr thành th m h a trong t ng lai s gia t ng r t nhanh tuy nhiên c ng theo
các k ch b n này, vi c làm trên là vô cùng khó kh n th c hi n b i theo tính
toán d a trên các k ch b n, nhi t

trung bình th gi i n n m 2080 s t ng
o
t 2,3 n 4,5 C so v i th i k ti n công nghi p hóa, v t xa m c 2oC ng ng mà quá trình B KH tr nên nguy hi m (UNDP, 2008).


11

Cùng v i s gia t ng nhi t , m c n c bi n dâng cao c ng là m i e
d a khác. Theo nghiên c u c a Dasgupta và c ng s (2007), s phát th i các
KNK ang ti p t c t ng và hi n t ng nóng lên toàn c u s làm cho m c
NBD t 1m n 3m vào cu i th k XXI. Ngoài ra, các t ng b ng
Greenland và B c c c ang tan nhanh ngoài d ki n có th làm cho m c n c
bi n dâng lên 5m.
Ngoài ra, nh ng hi n t ng th i ti t c c oan theo các k ch b n cho th
k XXI ch c ch n ho c r t có th s x y ra. ó là: m a tuy t, b ng giá, bão
m nh nh ã có trong n m v a qua ang có xu h ng, t n su t xu t hi n ngày
càng nhi u h n, d báo s v t qua các m c l ch s , k l c ghi nh n tr c ó.
Các t n ng nóng gay g t, nhi t
càng ngày càng cao; s ngày l nh, êm
l nh ít i trên h u h t kh p các vùng l c a. S s ki n m a l n ho c t l
m a l n trong t ng l ng m a t ng h u h t các vùng; các vùng ch u nh
h ng c a h n hán t ng lên, c ng
ho t ng c a bão, áp th p nhi t i
t ng lên, các s ki n c c tr cao c a m c n c bi n - không k sóng th n t ng
lên, nh h ng nghiêm tr ng n s s ng và s phát tri n c a toàn nhân lo i
(Lê V n Khoa và c ng s , 2011).
Theo Ngân hàng Th gi i (2010), ông Nam Á là m t trong nh ng khu
v c trên th gi i s ch u nh h ng n ng n nh t c a B KH do khu v c này
có
ng b bi n dài, m c

t p trung dân s và các ho t ng kinh t ven
bi n cao, ng th i ph thu c nhi u vào s n xu t nông nghi p, tài nguyên
nhiên nhiên và lâm nghi p. B KH ã có nh ng nh h ng n khu v c này,
bi u hi n t n su t và c ng
c a các hi n t ng th i ti t c c oan nh
các t n ng nóng, h n hán, l l t.
2.2.2. Tình hình B KH

Vi t Nam

Theo s li u quan tr c, bi n

i c a các y u t khí h u

Vi t Nam:

V nhi t : Trong kho ng 50 n m qua (1958 - 2007), nhi t
trung
o
bình n m Vi t Nam ã t ng lên 0,7 C. Nhi t
trung bình n m c a 4 th p
k g n ây (1961 - 2000) cao h n trung bình n m c a 3 th p k tr c ó
(1931 -1960). Nhi t
trung bình n m c a th p k 1991 - 2000 Hà N i, à
N ng, thành ph H Chí Minh u cao h n trung bình c a th p k 1931 -


12

trung bình n m c 3

1940 l n l t là 0,8, 0,4 và 0,6oC. N m 2007, nhi t
n i trên u cao h n trung bình c a th p k 1931 - 1940 là 0,8 - 1,3oC và cao
h n th p k 1991-2000 là 0,4 - 0,5oC (Nguy n
c Ng , 2008).
V l ng m a: L ng m a mùa khô (tháng 11 - 4) t ng ít ho c không
thay i áng k
các vùng khí h u phía B c và t ng m nh m
các vùng
khí h u phía Nam trong 50 n m qua. L ng m a mùa m a (tháng 5 - 10)
gi m t 5 n h n 10% trên a ph n di n tích phía B c n c ta và t ng
kho ng t 5 n 20% các vùng khí h u phía Nam trong 50 n m qua. Xu th
di n bi n c a l ng m a n m t ng t nh l ng m a mùa m a, t ng các
vùng khí h u phía Nam và gi m các vùng khí h u phía B c. Khu v c Nam
Trung B có l ng m a mùa khô, mùa m a và l ng m a n m t ng m nh
nh t so v i các vùng khác n c ta, nhi u n i n 20% trong 50 n m qua
(Nguy n
c Ng , 2008).
L ng m a ngày c c i t ng lên h u h t các vùng khí h u, nh t là
trong nh ng n m g n ây. S ngày m a l n c ng có xu th t ng lên t ng
ng, nhi u bi n ng m nh x y ra khu v c mi n Trung. T n t i m i t ng
quan khá rõ gi a s nóng lên toàn c u và nhi t
b m t bi n khu v c ông
xích o Nam nh D ng v i xu th bi n i c a s ngày m a l n trên các
vùng khí h u phía Nam (Nguy n
c Ng , 2008).
B ng 2.1: M c t ng nhi t
và m c thay i l ng m a trong 50 n m
qua các vùng khí h u c a Vi t Nam
Vùng khí h u

Nhi t

(ºC)

L

ng m a (%)

Tháng 1

Tháng 7

N m

Th i k 11 - 4

Th i k 5 - 10

N m

1,4

0,5

0,5

6

-6

-2

1,5

0,3

0,6

0

-9

-7

1,4

0,5

0,6

0

-13

-11

B c Trung B

1,3

0,5

0,5

4

-5

-3

Nam Trung B

0,6

0,5

0,3

20

20

20

Tây Nguyên

0,9

0,4

0,6

19

9

11

Nam B

0,8

0,4

0,6

27

6

9

Tây B c B
ông B c B
ng B ng B c B

(Ngu n: Tr n Th c, 2010)


13

S gi n ng: Trong th i gian 1961-1990, s gi n ng trung bình hàng
n m Vi t Nam bi n i nhi u. S gi n ng trung bình hàng n m gi m 20
gi
B c Giang, Hà N i, H i D ng; gi m 10 gi
Nam nh. mi n Nam
gia t ng 20 gi n ng Nha Trang; t ng 18 s gi n ng Pleiku; t ng 10 gi
n ng Ban Mê Thu t; gi m 20 gi n ng C n Th và B c Liêu.
S

t không khí l nh nh h ng t i Vi t Nam gi m i rõ r t trong hai
th p k g n ây (cu i th k XX u th k XXI). N m 1994 và n m 2007
ch có 15 - 16 t không khí l nh b ng 56% trung bình nhi u n m. 6/7 tr ng
h p có s
t không khí l nh trong m i tháng mùa ông th p d th ng (0 - 1
t) c ng rõi vào 2 th p k g n ây (3/1990, 1/1993, 2/1994, 12/1994,
2/1997, 11/1997). M t bi u hi n d th ng g n ây nh t v khí h u trong b i
c nh B KH toàn c u là t không khí l nh gây rét m, rét h i kéo dài 38
ngày trong tháng 1 và tháng 2 n m 2008 gây thi t h i l n cho s n xu t nông
nghi p (Ngô Huy n, 2012).
Bão và thiên tai: VN n m trong vùng nhi t i gió mùa, m t trong n m
bão c a khu v c Châu Á - Nam nh D ng nên có th nói r ng bão là hi n
t ng th i ti t nguy hi m b c nh t VN. Hàng n m có g n 10 c n bão ho t
ng trên bi n ông, trong ó có kho ng 3 - 5 c n bão nh h ng tr c ti p
n Vi t Nam gây ra nh ng thi t h i l n v ng i và c a. Vào nh ng n m
g n ây, s c n bão có c ng
m nh nhi u h n, qu
o bão d ch chuy n
d n v các v
phía nam và mùa bão k t thúc mu n h n, nhi u c n bão có

qu
o di chuy n d th ng h n (Nguy n V n Th ng và c ng s , 2010).
S ngày m a phùn trung bình n m Hà N i gi m d n trong th p k
1981 - 1990 và ch còn g n m t n a (15 ngày/n m) trong 10 n m g n ây
(Tr n Th c, Lê Nguyên T ng, 2010).
M c n c bi n: S li u quan tr c t i các tr m h i v n d c ven bi n Vi t
Nam cho th y t c dâng lên c a m c n c bi n trung bình VN hi n nay là
kho ng 3mm/n m (giai o n 1993 - 2008). Tính n n m 2005, t i Th a
Thiên Hu , S quan tr c t ng trình m c n c bi n t i ó dâng cao h n 5cm,
khi n xói l thêm tr m tr ng. Theo s li u quan tr c trong kho ng 50 n m qua


14

các tr m C a Ông và Hòn D u, m c n c bi n trung bình ã t ng lên
kho ng 20 cm, phù h p v i xu th chung c a toàn c u (B TN&MT, 2008).
Hi n t ng ENSO (EL Nino và La Nina) nh h ng m nh n n c ta
trong vài th p k g n ây, gây ra nhi u t n ng nóng, rét m rét h i kéo dài
có tính k l c. D oán vào cu i th k XXI, nhi t
trung bình t ng kho ng
o
3 C và s t ng s
t và s ngày n ng nóng trong n m, m c n c bi n s
dâng cao lên 1m. i u này d n n nhi u hi n t ng b t th ng c a th i ti t.
c bi t là tình hình bão l và h n hán. NBD d n n s xâm th c c a n c
m n vào n i a, nh h ng tr c ti p n ngu n n c ng m, n c sinh ho t
c ng nh n c và t s n xu t nông - công nghi p (Ngô Huy n, 2012).
Hi n t ng ENSO nh h ng n n c ta m nh m h n trong th p k
1991-2000 so v i tr c ó (trong th i k 1950 - 2000), m i th p k có 3 t
El Nino, trong ó các th p k 1951 - 1960, 1961 - 1970, 1971 - 1980, m i

th p k có m t t m nh, riêng th p k 1981 - 1990 và 1991 - 2000 có 2 t
m nh và u là m nh nh t th k (Nguy n
c Ng , 2008).
K ch b n B KH cho Vi t Nam trong t

ng lai

K ch b n B KH, n c bi n dâng i v i Vi t Nam
c khuy n ngh
s d ng trong th i i m hi n nay là k ch b n ng v i m c phát th i trung
bình (B2). Theo ó có th tóm t t nh sau (B TN&MT, 2012):
V nhi t : Vào cu i th k XXI, nhi t
n c ta có th t ng 2,3oC
so v i trung bình th i k 1980 - 1999. M c t ng nhi t
dao ng t 1,6 n
o
2,8 C các vùng khí h u khác nhau. Nhi t
các vùng khí h u phía B c và
B c Trung B t ng nhanh h n so v i nhi t
các vùng khí h u phía Nam.
T i các vùng thì nhi t
mùa ông t ng nhanh h n nhi t
mùa hè.
V l ng m a: N m 2010, l ng m a n m ng v i k ch b n trung bình
các vùng khí h u B c B t ng t 7,3% n 7,9%, các vùng khí h u t Nam
Trung B tr vào l ng m a t ng th p h n, t 1,0% n 3,2%. Tính chung c
n c, l ng m a n m vào cu i th k XXI t ng kho ng 5% so v i th i k
1980 - 1999, t ng l ng m a n m và l ng m a mùa m a t ng trong khi
l ng m a mùa khô l i gi m.

15

M c n c bi n dâng: Theo k ch b n c a B TN&MT thì vào gi a th
k XXI, m c n c bi n có th dâng kho ng 28cm n 33cm và n cu i th
k XXI có th dâng thêm 65cm n 100cm so v i th i k 1980 - 1999. Và
n u v i v n t c dâng nh IPCC tiên oán thì n c bi n s dâng thêm 64cm
vào n m 2010. Vùng duyên h i VN có
cao 1m trên m t n c bi n, chi m
m t di n tích r t l n theo h n 3.000 km b bi n s b e d a tr m tr ng.
Nhi u n i trong s ó có thành ph Sài Gòn ch cao h n m t bi n 3m, n u
m c n c bi n dâng cao h n hi n nay 100cm, s kho ng 40.000 km² t trên
lãnh th VN, chi m 21,1% di n tích toàn qu c b nh n chìm trong bi n n c.
2.3. nh h
2.3.1. nh h
gi i

ng c a B KH
ng c a B KH

n tình hình s n xu t nông nghi p
n tình hình s n xu t nông nghi p trên th

B KH gây ra nh ng nh h ng l n n s n xu t nông nghi p trên toàn
th gi i. Liên h p qu c (LHQ) ã ti n hành m t cu c nghiên c u và k t qu
thu
c th t s áng lo ng i. Tình tr ng sa m c hóa ang gia t ng v i t c
báo ng, g p ôi so v i nh ng n m 1970 (B TN&MT, 2014).
Theo tính toán, n n m 2025 s có 2/3 di n tích t canh tác châu
Phi, 1/3 di n tích t canh tác châu Á và 1/5 di n tích t canh tác Nam

M không còn s d ng
c. Các n c Trung Á c ng b nh h ng n ng, c
bi t Kazakhstan k t n m 1980, g n 50% di n tích tr ng tr t ã b b hoang
vì t quá c n trong ti n trình sa m c hóa (B TN&MT, 2014).
Nam Âu - vùng ã t ng d b t n th ng b i tính b t th ng c a khí
h u - B KH s làm cho các i u ki n (nhi t
cao và h n hán) nghiêm tr ng
h n và nhìn chung làm gi m kh n ng s d ng n c, ti m n ng thu i n, du
l ch và NS cây tr ng (B TN&MT, 2014).
Châu Phi, vào n m 2020, m t s n c, s n l ng nông nghi p d a
vào n c m a có th gi m t i 50%. S n xu t nông nghi p t i nhi u n c
Châu Phi s b thi t h i nghiêm tr ng, gây nh h ng x u h n t i an ninh
l ng th c và t ng tình tr ng suy dinh d ng.
n cu i th k XXI, m c
n c bi n dâng s gây nh h ng t i các vùng tr ng ven bi n, ông dân c .
Chi phí thích ng có th chi m ít nh t t 5% - 10% t ng s n ph m qu c n i