đánh giá khả năng sinh trưởng, sức sản xuất và hiệu quả chăn nuôi gà đẻ trứng giống thương phẩm ISA Brown nuôi theo phương thức công nghiệp tại trại Tám Lợi - Nam Sách - Hải Dương

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
------------------

NGUY N T T TH NG

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

ðÁNH GIÁ KH NĂNG SINH TRƯ NG, S C S N XU T VÀ
HI U QU CHĂN NUÔI GÀ ð TR NG GI NG THƯƠNG PH M
ISA BROWN NUÔI THEO PHƯƠNG TH C CÔNG NGHI P
T I TR I TÁM L I - NAM SÁCH - H I DƯƠNG

Chuyên ngành: CHĂN NUÔI
Mã s : 60.62.40

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. ðINH VĂN CH NH

HÀ N I - 2008


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này
là trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này
đã đư c c m ơn và các thơng tin trích d n đã đư c ch rõ ngu n g c.

Tác gi lu n văn

Nguy n T t Th ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………i


L I C M ƠN
Nhân d p hoàn thành lu n văn, cho phép tơi đư c bày t lịng bi t
ơn chân thành nh t ñ n PGS. TS. ðinh Văn Ch nh, ngư i hư ng d n
khoa h c đã t n tình giúp đ tơi trong q trình th c hi n đ tài và hồn
thành lu n văn.
Tôi xin chân thành c m ơn t i các th y cô trong b môn Di truy n
– Gi ng v t nuôi - Khoa Chăn nuôi và Nuôi tr ng thu s n; các th y cơ
trong Khoa Sau đ i h c - Trư ng ða h c Nơng nghi p Hà N i đã t o
m i ñi u ki n thu n l i cho tơi hồn thành lu n văn này.
Tơi xin chân thành c m ơn t i gia đình Ơng bà Tám L i ch trang
tr i gà t i Ti n Trung - Nam Sách - H i Dương đã h p tác giúp đ tơi b
trí thí nghi m, theo dõi và thu th p s li u làm cơ s cho lu n văn này.
Tôi xin c m ơn gia đình, b n bè và đ ng nghi p ủó luôn bên tôi,
động viên giỳp ủ tụi hoàn thành lu n văn này.
Hà N i, ngày 18 tháng 9 năm 2008
Tác gi

Nguy n T t Th ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các b ng

v

Danh m c ñ th , bi u ñ

vi

1.

M ð U

1

1.1.

ð tv nñ

1

1.2.

M c ñích c a ñ tài

2

1.3.

Ý nghĩa c a ñ tài

2

2.

T NG QUAN TÀI LI U

3

2.1.

Cơ s khoa h c nghiên c u kh năng sinh trư ng và các y u t
nh hư ng t i kh năng sinh trư ng c a gà

3

2.2.

Cơ s nghiên c u s c s ng và kh năng kháng b nh c a gia c m

15

2.3.

Tiêu t n th c ăn

16

2.4.

Cơ s nghiên c u kh năng sinh s n

2.5.

Tình hình phát tri n và nghiên c u chăn nuôi gia c m trên th

gia c m
gia c m mái

gi i và trong nư c
3.

17
25

ð I TƯ NG, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
C U

30

3.1.

ð i tư ng nghiên c u

30

3.2.

Th i gian và ñ a ñi m nghiên c u

30

3.3.

N i dung nghiên c u

31

3.4.

ði u ki n nghiên c u

31

3.5.

Phương pháp nghiên c u

34

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iii


4.

K T QU VÀ TH O LU N

4.1.

38

K t qu nghiên c u ñ i v i gà mái h u b (1ngày tu i - 18 tu n
tu i)

4.1.1.

38

T l ni s ng

38

4.1.3.L−ỵng th c ăn thu nhËn

50

4.1.4. Hi u qu chăn nuụi

52

4.2.

53

K t qu mghiờn c u ủ i v i gà mái ñ (19 - 74 tu n tu i)

4.2.1. T l nuôi s ng

53

4.2.2. S thành th c

56

4.2.3. M t s ch tiêu s¶n xuÊt

61

4.2.4. Lư ng th c ăn thu nh n

68

4.2.5. Ch t lư ng tr ng

74

5.

K T LU N VÀ ð NGH

78

5.1.

K t lu n

78

5.2.

ð ngh

79

TÀI LI U THAM KH O

80

PH L C

89

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iv


DANH M C CÁC CH

VI T T T

TN

: Thí nghi m

TT

: Tu n tu i

TB

: Trung bình

HH

: Hao h t

TL

:T l

ðK

: ð u kỳ

KLT

: Kh i lư ng tr ng

NST

: Năng su t tr ng

SLT

: S n lư ng tr ng

TTTA

: Tiêu t n th c ăn

TA

: Th c ăn

CS

: C ng s

NXB

: Nhà xu t b n

GD

: Giáo d c

KHKT

: Khoa h c k thu t

VCN

: Vi n Chăn nuôi

FAO

: T ch c lương th c nông nghi p c a Liên H p Qu c
(Food and Argriculture Organization)

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………v


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

4.1.

T l nuôi s ng c a gà mái h u b (1-18 tu n tu i)

39

4.2.

Kh i lư ng cơ th c a gà mái h u b

42

4.3.

Sinh trư ng tuy t ñ i

46

4.4.

Sinh trư ng tương ñ i c a gà mái h u b

48

4.5.

Thức ăn thu nhận c a g mỏi h u b

51

4.6.

Hi u qu chăn nuôi qua 2TN nuụi gà mái h u b

52

4.7.

T l nuôi s ng c a gà mái ñ

54

4.8.

Tu i thành th c sinh d c c a gà mái đ

56

4.9.

Kh i lư ng c¬ thể lúc t l đẻ 5%, 30%, 50%, ủ nh cao.

59

4.10.

Kh i lư ng tr ng lóc tû lƯ đ 5%, 30%, 50%, ñ nh cao

60

4.11.

T l ñ c a gà mái qua các tu n tu i (%)

61

4.12.

Năng su t tr ng và kh i lư ng tr ng

67

4.13.

Th c ăn thu nhËn c a gà mái ñ

69

4.14.

Tiêu t n th c ăn/10 qu tr ng

72

4.15.

K t qu kh o sát ch t lư ng tr ng

75

4.16.

Hi u qu chăn nuụi g mỏi ủ

76

Tr ng i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vi


DANH M C ð
STT

TH

Tên ñ th

Trang

4.1.

T l s ng c a gà mái h u b

40

4.2.

Kh i lư ng gà mái h u b

44

4.3.

Sinh trư ng tuy t ñ i c a gà mái h u b

47

4.4.

Sinh trư ng tương ñ i c a gà mái h u b

49

4.5.

T l s ng c a gà mái ñ

56

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vii


1. M

1.1.

ð U

ð tv nñ
Sau 20 năm ñ i m i, n n kinh t nư c ta đã có nh ng bư c phát tri n

ñ t phá. Cùng v i s phát tri n đó n n nơng nghi p nói chung, chăn ni
nói riêng cũng có bư c phát tri n theo, ® c bi t ngh chăn nuôi gia c m.
Chăn nuôi gia c m là m t ngh truy n th ng, có t lâu ñ i c a nhân
dân ta, t o vi c làm, góp ph n xố đói gi m nghèo cho nơng dân, gi v trí
th hai trong t ng giá tr s n xu t c a ngành chăn nuôi và cung c p kh i
lư ng s n ph m l n th hai sau chăn nuôi l n.
Gia c m d ni, quay vịng nhanh, tiêu t n th c ăn đ s n xu t 1 kg
s¶n phÈm th p, phát tri n ñư c m i vùng sinh thái, th trư ng r ng l n, cho
nên khơng có lo i đ ng v t nào có th thay th đư c gia c m, song chăn
nuôi gia c m

nư c ta hi n nay quy mơ nh l là ch y u. Do đó vi c ng

d ng nh ng ti n b k thu t v gi ng, th c ăn, chu ng tr i, v sinh phòng
b nh... còn nhi u h n ch , hi u qu kinh t chưa cao, nh hư ng l n ñ n
vi c phát tri n chăn nuôi gia c m trong nh ng năm ti p theo.
Nhu cầu sử dụng sản phẩm chăn nuôi gia cầm ở nớc ta l rất lớn.
Ngời chăn nuôi còn phải sử dụng nhiều giống gia cầm kiêm dụng năng
suất thấp để sản xuất thịt, trứng.
Nh m kh c ph c tình tr ng này, nư c ta đã khơng ng ng cho nh p
nh ng gi ng gia c m năng su t cao nh»m nâng cao hi u qu cho ngư i
chăn ni. Trong ®ã có gi ng gà ISA Brown là gi ng gà chuyên tr ng có
ngu n g c t Pháp do Cơng ty CP Vi t Nam ñưa vào th trư ng Vi t Nam
sau năm 1995 v hiện nay đ đợc nuôi khá phỉ biÕn ë n−íc ta.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………1


Trên cơ s đó chúng tơi đã ti n hành nghiên c u ñ tài: “ðánh giá
kh năng sinh trư ng, s c s n xu t và hi u qu chăn ni gà đ tr ng
gi ng thương ph m ISA Brown nuôi theo phương thøc công nghi p t i
tr i Tám L i - Nam Sách - H i Dương”.
1.2.

M c đích c a đ tài
- ðánh giá kh năng sinh trư ng, phát tri n c a gà mái h u b gi ng

th−¬ng phÈm ISA Brown.
- ðánh giá kh năng s¶n xuÊt trøng c a gà mái ñ tr ng gi ng thương
ph m ISA Brown.
- Xác đ nh hi u qu chăn ni gà ñ tr ng gi ng thương ph m ISA
Brown trong ñi u ki n chăn nuôi t i tr i Tám L i, Nam Sách, H i Dương.

1.3.

Ý nghĩa c a ñ tài
- Nghiên c u ñánh giá m t cách tương đ i có h th ng v m t s ñ c

ñi m sinh trư ng, phát tri n và kh nămg s n xu t c a gà tr ng gi ng
thương ph m ISA Brown nuôi t i Vi t Nam, ñ ng th i làm tài li u ph c v
cho công tác gi ng d y và nghiên c u khoa h c.
- Cung c p thêm thông tin cho các cơ s s n xu t, các nhà chăn ni
trong vi c đ nh hư ng l a ch n s n xu t.
- Góp ph n xây d ng quy trình chăn ni thích h p cho gà tr ng
gi ng thương ph m ISA Brown trong th c t s n xu t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………2


2. T NG QUAN TÀI LI U
2.1.

Cơ s khoa h c nghiên c u kh năng sinh trư ng và các y u t

nh

hư ng t i kh năng sinh trư ng c a gà
2.1.1. Khái ni m v sinh trư ng và phát tri n
Sinh trư ng là quá trình di n ra đ ng th i, liên t c trong cơ th ñ ng
v t cũng như

cơ th gia c m. Sinh trư ng là s tăng lên v kh i lư ng, kích

thư c c a cơ th do k t qu c a s phân chia các t bào dinh dư ng. Theo F.S
Lee, Gatner (1898) cho bi t: S sinh trư ng, trư c h t là k t qu c a s phân
chia t bào, tăng th tích, tăng các ch t

mơ t bào ñ t o nên s s ng, trong

ñó tăng s lư ng và tăng th tích t bào là quá trình quan tr ng nh t (D n theo
Tr n ðình Miên, 1995; Tr n ðình Miên, Nguy n Kim ðư ng, 1992) [34].
Chamber J.R (1990) [68] trích theo Mozan (1977) ñã ñ nh nghĩa: “Sinh
trư ng là t ng h p s sinh trư ng c a các b ph n như th t, xương, da. Nh ng
b ph n này không nh ng khác nhau v t c ñ sinh trư ng mà còn ph thu c
vào ch ñ dinh dư ng”. Khái quát hơn, Tr n ðình Miên (1995) [33] ñã ñ nh
nghĩa ñ y ñ như sau “Sinh trư ng là m t q trình tích lu các ch t h u cơ
do đ ng hố và d hoá, là s tăng chi u cao, chi u dài, b ngang, kh i lư ng
c a các b ph n và toàn cơ th c a con v t trên cơ s tính ch t di truy n t
đ i trư c”. Cùng v i q trình sinh trư ng, các t ch c và cơ quan c a cơ th
ln ln phát tri n hồn thi n ch c năng sinh lý c a mình d n ñ n phát d c.
V m t sinh h c, sinh trư ng c a gia c m là quá trình t ng h p protein thu
nh n t bên ngồi chuy n hố thành protein đ c trưng cho t ng cơ th c a
t ng gi ng, dòng làm cho cơ th tăng lên v kh i lư ng và kích thư c.
cơ th gia c m, s tăng trư ng đư c tính

hai th i kỳ là th i kỳ h u

phôi và th i kỳ trư ng thành. T t c các đ c tính c a gia c m như ngo i hình,
th ch t, s c s n xu t đ u khơng ph i s n có trong t bào sinh d c ho c trong
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………3


phơi đã có đ y đ khi hình thành mà chúng đư c hồn ch nh trong su t q

trình sinh trư ng. Các đ c tính y tuy là s ti p t c th a hư ng ñ c tính di
truy n c a b m nhưng chúng ho t đ ng m nh hay y u cịn do tác đ ng c a
mơi trư ng.
Khi nghiên c u v sinh trư ng, khơng th khơng nói đ n phát d c. Phát
d c là quá trình thay ñ i v ch t, t c là s tăng thêm và hồn ch nh các tính
ch t, ch c năng c a các b ph n c a cơ th . Các thí nghi m c đi n c a
Hammond (1959) ñã ch ng minh s sinh trư ng c a các mơ cơ đư c di n
bi n theo trình t sau:
+ Hình thành h th ng ch c năng tiêu hố - n i ti t.
+ Hình thành h th ng khung xương
+ Hình thành và phát tri n h th ng cơ b p
+ Tích lu m
D a vào k t qu nghiên c u c a Hammond, thông qua chăn nuôi gia
súc, gia c m, ta th y ñư c r ng: Trong giai ño n ñ u c a s sinh trư ng, th c
ăn dinh dư ng ñư c dùng t i ña cho s phát tri n c a xương, mô cơ và m t
ph n r t ít t o nên m . ð n giai ño n cu i c a s sinh trư ng, ngu n dinh
dư ng v n ti p t c s d ng nhi u ñ c u t o h th ng xương, cơ, nhưng lúc
này hai h th ng này ñã gi m b t t c ñ phát tri n. Càng ngày con v t càng
già và ch t dinh dư ng chuy n sang tích lu m . Trong t t c các t ch c

cơ

th gia c m thì kh i lư ng cơ chi m t l nhi u nh t so v i kh i lư ng cơ th ,
gà t 42 - 45%; v t t 40 - 43%; ng ng t 48 - 50%; gà tây 52 - 54% (Ngô
Gi n Luy n, 1994) [28]
S sinh trư ng

ñ ng v t tuân theo nh ng quy lu t nh t đ nh. Theo

Tr n ðình Miên, Nguy n Kim ðư ng (1992) [34] thì Midedorpho A.F (1987)

là ngư i ñ u tiên ñã phát hi n ra quy lu t sinh trư ng theo giai ño n c a gia
súc. Ông cho r ng

gia súc non phát tri n m nh nh t sau khi m i sinh, sau đó

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………4


ph n tăng kh i lư ng gi m d n theo tu i. Theo Kislowsky D.A (1930) trong
tài li u c a Nguy n Ân(1984) [2] ñã kh ng ñ nh: Th i gian c a các giai ño n
dài hay ng n, s lư ng giai ño n và s ñ t bi n trong sinh trư ng c a t ng
gi ng, t ng cá th có s khác nhau. S sinh trư ng khơng đ u còn th hi n
t ng b ph n cơ quan (mơ, xương, cơ), có b ph n
nhanh, nhưng

th i kỳ này phát tri n

th i kỳ khác l i phát tri n ch m.

Quá trình sinh trư ng c a gà con trong hai tháng ñ u ñư c chia thành 3
giai đo n, đó là:
+ Giai đo n 10 ngày tu i đ u: Gà con chưa hồn thi n cơ quan ñi u
ch nh nhi t cơ th , có t c đ sinh trư ng nhanh do ñư c s d ng ch t dinh
dư ng d tr

lịng đ l n vào xoang b ng, chưa có s khác nhau v sinh

trư ng gi a con tr ng và con mái. Gà con giai ño n này ít v n đ ng, bu n
ng , địi h i nhi t đ mơi trư ng cao, có ph n x y u v i ñi u ki n ngo i
c nh. Giai ño n này gà c n có chăm sóc, ni dư ng c n th n.

+ Giai ño n t 11 ñ n 30 ngày tu i, gà con sinh trư ng r t nhanh, cơ
quan ch c năng ñi u khi n thân nhi t đã hồn thi n, có s khác bi t rõ v s
sinh trư ng gi a con tr ng và con mái, màu lơng và nh ng đ c đi m sinh d c
th c p như mào, tích, tai. Gà con s d ng và chuy n hoá th c ăn t t.
+ Giai ño n t 31 ñ n 60 ngày: Kh i lư ng cơ th gà con tăng lên g p
nhi u l n. Gà con có t c đ sinh trư ng nhanh, hi u su t s d ng th c ăn t t.
Gà con k t thúc q trình thay lơng tơ b ng lông vũ. Các ph n x v th c ăn,
nư c u ng, đi u ki n chăm sóc, ni dư ng đư c c ng c b n v ng.
2.1.2.

nh hư ng c a ñ c ñi m di truy n, dịng và gi ng đ n sinh trư ng
Di truy n là m t trong nh ng y u t quan tr ng nh t, nh hư ng ñ n

t c ñ sinh trư ng c a cơ th gia c m. Tr n ðình Miên, Nguy n H i Quân,
Vũ Kính Tr c (1975) [33] d n tài li u c a Swright chia các gen nh hư ng
ñ n sinh trư ng c a ñ ng v t thành 3 lo i:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………5


+ Gen nh hư ng ñ n s phát tri n nói chung, đ n các chi u, đ n tính
năng lý h c các chi u.
+ Gen nh hư ng theo nhóm.
+ Gen nh hư ng đ n m t vài tính tr ng riêng r .
Theo Nguy n Ân, Hoàng Gián, Lê Vi t Ly (1983) [3]; Nguy n Ân
(1984) [2] thì các tính tr ng năng su t (trong đó có t c đ sinh trư ng) là các
tính tr ng s lư ng hay cịn g i là tính tr ng đo lư ng đư c như kh i lư ng cơ
th , kích thư c, chi u đo. Tr n ðình Miên, Nguy n Văn Thi n (1995) [35]
cho bi t: Các tính tr ng s lư ng chi ph i b i nhi u gen hay cịn g i đa gen
(polygens). Các gen này ho t đ ng theo 3 phương th c đó là s c ng g p,

tr i, l n và tương tác gi a các gen.
G=A+D+I
G: Giá tr ki u gen (Genotype value)
A: Giá tr c ng g p - Hi u ng tích lu t ng gen (Additive value)
D: Sai l ch do tương tác tr i l n - hi u ng gi a các gen cùng lôcut
(Dominance deviation).
I: Sai l ch do tương tác gi a các gen - hi u ng tương tác c a các gen
không cùng lôcut (Interaction deviation)
Trong th c t s n xu t cũng như nghiên c u, ñ xác ñ nh m c ñ

nh

hư ng c a di truy n ñ n sinh trư ng c a v t nuôi, ngư i ta s d ng ñ i lư ng
h s di truy n (h2). ð ng H u Lanh, Tr n ðình Miên, Tr n ðình Tr ng
(1999) [22] khái quát: H s di truy n là t l c a ph n do gen quy ñ nh trong
vi c t o nên giá tr ki u hình. Tài li u c a ð ng H u Lanh, Tr n ðình Miên,
Tr n ðình Tr ng (1999) [22] cho bi t

gà 32 tu n tu i có h s di truy n th

tr ng là 0,55, khèi l−ỵng tr ng là 0,50, s n lư ng tr ng là 0,10. Nhìn chung
các tính tr ng thu c “nhóm tăng trư ng” thư ng có h s di truy n cao, cịn
các lo i “nhóm sinh s n” thư ng th p.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………6


S t n t i c a các gen ho c nhóm gen trong các dịng và gi ng gia c m
r t khác nhau. Các cơng trình nghiên c u c a các tác gi trong nư c ñã ch ng
minh r t rõ v n ñ này. Nguy n Huy ð t, Nguy n Thanh Sơn, ðoàn Xuân Trúc

và CS (1996) [6] nghiên c u so sánh ch tiêu năng su t c a gà thương ph m
th t 4 gi ng gà AA, Lohmann, ISA Vedete và Avian ni trong cùng m t đi u
ki n cho th y, ch s s n xu t PN c a gà broiler t i 49 ngày tu i

4 gi ng gà

là khác nhau: gà broiler AA: 187,97, gà broiler Lohmann là 215,33, gà broiler
ISA Vedette 211,83 và gà broiler Avian 204,95, như v y gà broiler Lohmann
và ISA Vedette là cao nh t và th p nh t là gà AA. V i gà lơng màu qua các
cơng trình nghiên c u c a Tr n Cơng Xn, Hồng Văn L c, Nguy n ðăng
Vang (1997) [59] nghiên c u hai dịng gà Tam Hồng 882 và Jang Cun vàng
ñ u cho k t lu n r t rõ là các gi ng khác nhau và th m chí trong cùng m t
gi ng thì các dịng khác nhau có t c đ sinh trư ng khác nhau.
Tài li u c a Nguy n M nh Hùng và CS (1994) [16] cũng cho bi t s
khác nhau v kh i lư ng gi a các gi ng gia c m là r t l n. Các gi ng gà kiêm
d ng n ng hơn gà hư ng tr ng kho ng 500 ñ n 700 gam (t 13 ñ n 30%).
2.1.3.

nh hư ng c a th c ăn, môi trư ng và đi u ki n ni dư ng ñ n

sinh trư ng và phát tri n
Các tính tr ng s lư ng, trong đó t c đ sinh trư ng và kh i lư ng cơ
th gà, ch u nh r t l n các tác ñ ng c a môi trư ng E (Environment). Theo
Nguy n Văn Thi n, Nguy n Khánh Qu c (1998) [45] quan h gi a ki u hình
P (Phenotype) ki u gen G (Genotype) và mơi trư ng E (Environment) đư c
bi u th b ng công th c P = G + E; ð ng H u Lanh, Tr n ðình Miên, Tr n
ðình Tr ng (1999) [22] Nguy n Văn Thi n, Nguy n Khánh Qu c (1998) [45]
cho r ng căn c vào m c đ , tính ch t nh hư ng lên cơ th gia súc, gia c m,
mơi trư ng E đư c chia làm hai lo i.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………7


- Mơi trư ng chung Eg (Genral environment) tác đ ng thư ng xuyên
liên t c ñ n t t c các cá th trong qu n th .
- Môi trư ng ñ c bi t ES (Special environment) tác ñ ng ñ n m t s cá
th riêng bi t nào đó trong qu n th trong m t th i gian ng n.
Theo Lê ðình Lương, Phan C Nhân (1994) [25] các gi ng gia súc, gia
c m ñ u nh n ñư c t t tiên, b m chúng m t s gen quy t ñ nh tính tr ng,
trong đó có các tính tr ng s lư ng. ðó chính là nh ng đ c đi m di truy n c a
gi ng ho c dòng, nhưng nh ng kh năng đó có phát huy đư c hay khơng cịn
ph thu c r t nhi u vào môi trư ng s ng c a chúng như th c ăn, đi u ki n
chăm sóc ni dư ng và khí h u.
a) nh hư ng c a th c ăn ñ n kh năng sinh trư ng
Th c ăn là y u t

nh hư ng tr c ti p, lâu dài đ n tồn b các giai ño n

sinh trư ng và phát d c c a gia c m. ð c bi t ñ i v i gia c m non, do khơng
đư c bú m như

đ ng v t có vú nên th c ăn c a chúng

giai đo n đ u có

tác d ng quy t ñ nh ñ n kh năng sinh trư ng và kh i lư ng cơ th c a chúng
sau này. Theo Tr n ðình Miên (1975) [33] thì vi c nuôi dư ng mà ch y u là
th c ăn có tác d ng r t l n ñ i v i s sinh trư ng c a gia súc, gia c m. Theo
Bùi ð c Lũng (1992) [26] ñ phát huy kh năng sinh trư ng c n ph i cung
c p th c ăn t t ñư c cân b ng nghiêm ng t gi a protein v i các axit amin và

năng lư ng. Ngoài ra trong th c ăn c n ñư c b sung các ch ph m hố sinh
h c khơng mang ý nghĩa dinh dư ng nhưng nó kích thích sinh trư ng và làm
tăng ch t lư ng th t.
K t qu nghiên c u c a nhi u tác gi như Nguy n Th Mai, Vũ Duy
Gi ng (1994) [31], Tr n Cơng Xn, Hồng Văn L c và CS (1999) [60] ñ u
ñã kh ng ñ nh nh hư ng r t l n c a th c ăn và dinh dư ng ñ n kh năng
sinh trư ng c a gia c m.
b) nh hư ng c a th i ti t, mùa v ñ n sinh trư ng và phát tri n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………8


Y u t th i ti t, mùa v cũng là m t tác nhân quan tr ng c a mơi
trư ng nh hư ng đ n t c đ sinh trư ng, phát tri n c a gia c m. ð c bi t là
nhi t ñ , ñ

m và ánh sáng.

+ nh hư ng c a y u t nhi t đ .
Gà con

giai đo n cịn nh (30 ngày tu i ñ u) cơ quan ñi u khi n nhi t

chưa hoàn ch nh, cho nên yêu c u v nhi t ñ tương ñ i cao. Nó r t nh y c m
v i tác đ ng c a đi u ki n khí h u thay ñ i. Nh ng ngày ñ u tiên thân nhi t
c a gà con m i n không n ñ nh và ph thu c vào nhi t ñ chu ng ni. Vì
th nhi t đ chu ng ni trong giai ño n ñ u c a gà c n ph i quan tâm gi
m, n u nhi t ñ quá th p gà con s t ñ ng l i, không ăn, gà sinh trư ng kém
ho c ch t do t ñ ng d m ñ p lên nhau. Song

các giai ño n sau n u nhi t đ

mơi trư ng q cao thì s h n ch vi c s d ng th c ăn, gà u ng nhi u nư c,
bài ti t phân l ng, h n ch kh năng sinh trư ng và gà d m c b nh các đư ng
tiêu hố.
Gia c m có thân nhi t tương đ i n ñ nh, s

n ñ nh này là do chúng có

s đi u hồ nhi t hồn ch nh, trong đó h th n kinh đóng vai trị quan tr ng.
Nhi t ñ c a các cơ quan bên trong và c a não ln thay đ i, nó cao hơn nhi t
đ trung bình c a thân, nhi t đ c a da th p hơn và có th b thay ñ i, thân
nhi t c a gia c m trung bình 40 - 420C. Nhi t đ c a cơ th dao đ ng do các
y u t ni dư ng, tu i, gi ng gia c m, th i gian trong ngày cũng như m c
ñ ho t ñ ng c a gà. S

n ñ nh tương ñ i nhi t ñ c a cơ th gia c m (ñ ng

nhi t) ñư c gi l i ch trong ñi u ki n cân b ng gi a s t o nhi t và s m t
nhi t. ði u này ñ t ñư c nh s ñi u hồ hố h c (thơng qua q trình trao
đ i ch t) và đi u hồ lý h c (s thay ñ i nào v nhi t ñ c a mơi trư ng đ u
nh hư ng đ n cơ ch ñi u ti t nhi t

gia c m và nó nh hư ng đ n q trình

sinh trư ng và phát d c c a chúng).

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………9

nh hư ng c a y u t nhi t ñ là nh ng tác ñ ng c a nó liên quan
ñ n vi c tiêu th th c ăn, ngồi ra cịn làm tăng ho t đ ng sinh lý c a h
tu n hồn, hơ h p gây stress m nh. Nhi t đ thích h p nh t cho gà là 150C
ñ n 250C. Nh ng thay ñ i nhi t ñ trên và dư i ngư ng này đ u có th gây
stress và nh hư ng ñ n kh năng sinh trư ng và phát tri n c a gà.
Scoft M.L và CS (1976) [73] cho bi t trong kho ng 260C ñ n 320C khi
nuôi gà broiler, tiêu th th c ăn gi m 1,5g/10C/ 1 gà và trong kho ng 320C 360C tiêu th th c ăn gi m 4,2g/10C/1gà, Reddy C.V (1999) [39] ñã nghiên
c u xác ñ nh m i liên h gi a nhi t đ mơi trư ng v i sinh trư ng và h s
chuy n hoá th c ăn và ñã rút ra k t lu n: Gà broiler nuôi trong môi trư ng
mát m và ôn hồ cho năng su t cao hơn trong mơi trư ng nóng.
Theo tác gi Bùi ð c Lũng, Lê H ng M n (1993) [27] tiêu chu n nhi t
ñ trong khi ni gà thay đ i theo l a tu i c a chúng v i khung nhi t ñ thích
h p như sau:
Tu i

Nhi t ñ trong chu ng nuôi 0C

1 - 3 ngày

33 - 32

4 - 7 ngày

31 - 30

Tu n th 2

29 - 27

Tu n th 3

27 - 26

Tu n th 4

25 - 23

Tu n th 5

22 - 21

Tu n th 6 - 8

20 - 18

+ nh hư ng c a đ

m khơng khí.

m đ cũng là m t tác nhân nh hư ng ñ n sinh trư ng và phát tri n
c a gia c m. Trong m i ñi u ki n c a th i ti t, n u m đ khơng khí cao ñ u
b t l i cho gia súc, gia c m, b i vì nhi t đ th p mà m ñ cao làm tăng kh
năng d n nhi t, gà con d m t nhi t gây c m l nh và ngư c l i nhi t ñ cao,
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………10


m ñ cao làm cơ th gia c m th i nhi t khó khăn và d n đ n c m nóng. Nhi t
đ và m đ là hai y u t ln thay đ i theo mùa v , cho nên nh hư ng c a
th i ti t mùa v ñ n t c ñ sinh trư ng c a gia c m là ñi u t t y u.
Vai trị c a m đ khơng khí, cùng v i nhi t đ mơi trư ng ln luôn là

nh ng tác nhân ch y u nh hư ng tr c ti p đ n ti u khí h u chu ng ni, t
đó nh hư ng tr c ti p ñ n ho t ñ ng s ng hàng ngày c a cơ th gia c m,
chúng không nh ng ch u nh hư ng khi gia c m đã l n mà cịn tác đ ng khi
chúng

giai đo n nh , th m chí cịn

c giai ño n phôi thai. Phisinhin (1985)

d n theo tài li u c a Larion B.P (trích t ðào Văn Khanh, 2002) [19] xác nh n,
gà con n vào mùa xuân, thư ng sinh trư ng kém trong 15 ngày ñ u, sau đó
t c đ sinh trư ng kéo dài ñ n 3 tháng tu i. Smetner CI (1975) (trích t ðào
Văn Khanh, 2002) [19] ñã ch ng minh r ng: Gà con n vào mùa xuân và mùa
hè, th i gian ñ u sinh trư ng kém, ngư c l i n vào mùa thu thì gà sinh trư ng
t t ngay trong nh ng ngày tu i ñ u. Như v y trong đi u ki n khí h u t i ưu, m
ñ th p, th i ti t mát m s

nh hư ng t t ñ n sinh trư ng c a gia c m.

+ nh hư ng c a y u t ánh sáng.
Gia c m r t nh y c m v i ánh sáng, ñ c bi t là giai ño n gà con và giai
ño n gà ñ . Th i gian và cư ng ñ chi u sáng phù h p s t o ñi u ki n thu n
l i cho gà ăn, u ng, v n ñ ng nh hư ng t t ñ n kh năng sinh trư ng. Theo
Bùi ð c Lũng, Lê H ng M n (1993) [27] gà broiler c n ñư c chi u sáng 23
gi /ngày khi ni trong nhà kín.
c) nh hư ng c a k thu t nuôi dư ng, chăm sóc
Chăn ni gia c m là ngành đang phát tri n m nh

nư c ta, song chăn

ni nói chung và chăn ni gà nói riêng là v n đ nan gi i đ i v i nh ng
nư c có khí h u khơng thu n hồ. Khí h u nư c ta thu c lo i khí h u nhi t
đ i gió mùa. Trong q trình chăn ni, r t nhi u tác nhân khí h u đã có nh
hư ng l n đ n hi u qu chăn ni như nhi t đ , m đ khơng khí, ánh sáng ...

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………11


cho nên

nư c ta, nh t là

mi n B c ph i có nh ng bi n pháp b o v chu ng

ni chu đáo. Nh ng bi n pháp như che gió, thơng thống, sư i m ... nh m
t o ra ti u khí h u chu ng ni t i ưu, cũng như ni

m t đ h p lý, v n

d ng m t cách linh ho t tuỳ thu c vào s bi n ñ ng c a th i ti t là m t vi c
làm c n thi t ñ tri t tiêu ho c làm h n ch ñ n m c th p nh t nh ng nh
hư ng b t l i c a môi trư ng, s giúp chăn nuôi ñ t k t qu cao.
S bi n ñ i c a ti u khí h u trong chu ng ni v tính ch t v t lý
(nhi t đ , m đ , gió, b i, ánh sáng ...) và tính ch t hóa h c (oxi, nitơ,
cacbonic, amoniac ...) và vi sinh v t, khác xa so v i khơng khí ngồi t nhiên.
Thành ph n c a ti u khí h u chu ng ni ph thu c vào nhi u y u t :
hư ng chu ng, trang thi t b k thu t, quy trình k thu t chăn ni và đ c bi t
là m t đ chu ng ni. Khi ti u khí h u chu ng ni khơng đ m b o s làm
gi m s thu nh n th c ăn c a gà. V i đi u ki n khí h u nư c ta, vi c quan
tâm nh m làm gi m tác ñ ng b i stress nhi t trong đi u ki n nóng là quan

tr ng hơn c . Cách t t nh t ñ tránh stress là đ phịng x y ra stress, mu n
v y ph i k t h p nhi u bi n pháp. Trư c h t là v trí chu ng, hư ng chu ng,
tr n nhà (tr n có th ñư c cách nhi t và phun mưa trên mái ho c làm chu ng
kín ki u đư ng h m làm mát b ng hơi nư c có qu t hút). Ngoài ra k t h p
thêm các bi n pháp b tr như làm l nh nư c u ng (bình thư ng t l nư c so
v i th c ăn là 2/1

nhi t ñ 210C, nhưng s tăng lên thành t l 8/1

nhi t ñ

380C). Theo Teeter và Smith (1996) [75] qua nh ng thí ñã k t lu n r ng vi c
cung c p nư c l nh và vi c b sung 0,25% mu i vào nư c u ng có hi u qu
t t trong vi c ch ng nóng. Thay ñ i kh u ph n ăn, cũng như b sung thêm
vitamin C, khống vào nư c u ng đ u có l i cho ch ng nóng. C th trong
th i gian stress nhi t, nên thay th năng lư ng c a kh u ph n b ng năng
lư ng c a ch t béo, đó là cách h n ch s n sinh nhi t trong quá trình stress
nhi t, cơ s khoa h c cho v n ñ này b t ngu n t th c t là “s tích t nhi t”
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………12


g n li n v i s trao ñ i ch t béo th p hơn tinh b t. S gi i phóng nhi t t tiêu
hố và trao đ i ch t c a tinh b t cao hơn ch t béo x p x 30% (Robert D và
Aswick, 1999) [40] ho c là ph i gi m th p t l protein trong kh u ph n thay
b ng cân ñ i t l axit amin hơn là nâng cao t l protein. Vi c th a nitơ d n
đ n gi i phóng q nhi u nhi t, nh hư ng khơng t t đ n năng su t c a gà
trong th i gian có khí h u nóng. Vi c b xung vitamin C và bicarbonat cũng
có tác d ng t t khi ni gà trong th i ti t nóng. Balnave và Olive (d n theo
tài li u Lã Văn Kính (2000) [20] cho bi t cung c p thêm 50 - 300 gam
vitamin C/1 t n th c ăn có th giúp tăng s c ch ng nóng cho gà, ho c theo

Balnave và Olive (d n theo tài li u Lã Văn Kính (2000) [20] thì b sung
bicarbonat vào th c ăn và nư c u ng r t có l i
nhưng khơng nên b sung

nhi t đ cao (> 30(0C))

nhi t đ bình thư ng là 210C.

M t đ ni cũng là m t v n ñ nh y c m, nh hư ng t i hi u qu
và năng su t chăn ni gia c m. Ni m t đ thưa lãng phí lao đ ng, lãng
phí chu ng tr i và hi u qu s n xu t th p. Ni

m t đ cao khơng h p

lý nh hư ng t i ti u khí h u chu ng ni. nh hư ng c a m t đ ni
g m nhi u y u t .
- M t ñ ni nh hư ng t i hàm lư ng khí đ c sinh ra trong chu ng
ni. Khí đ c trong chu ng sinh ra t phân b phân hu , nư c ti u, nư c th i,
th c ăn th a ... t o thành các khí NH3, CO2, H2S, CH4 ... khí NH3 khi đi vào
cơ th hàm lư ng ki m d tr trong máu tăng, gia c m rơi vào trúng ñ c ki m
(ð Ng c Hoè, 1995) [14]. Khi làm lư ng NH3 trong chu ng là 25ppm s
làm gi m lư ng hemoglobin trong máu, gi m s trao đ i khí, gi m h p thu
dinh dư ng và làm gi m tăng tr ng c a gà t i 4% (theo Coldhaft T.M (1971)
trích t ð Ng c Hoè, 1995) [14]. Cùng v i NH3, khí H2S cũng là khí ñ c
nh hư ng t i sinh trư ng, H2S k t h p v i Na trong d ch niêm m c đư ng hơ
h p t o thành Na.S, mu i này ñi vào máu, thu phân thành H2S tác ñ ng t i
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………13


th n kinh gây trúng ñ c cho gia súc. N u n ng ñ H2S l n hơn 1mg/l gà s b

ch t vì b li t trung khu hô h p (ð Ng c Hoè, 1995) [14]
- M t đ chu ng ni nh hư ng t i hàm lư ng vi sinh v t trong
chu ng, chúng làm chu ng b i b n nhi u, cùng v i hàm lư ng vi sinh v t
có nhi u trong ch t đ n chu ng, thơng qua s có m t c a nhi t đ , đ

m

khơng khí là vectơ lan truy n m m b nh. Theo ð Ng c Hoè (1995) [14]
trích t Osbadistons, Gbrit (1968), khi nuôi gà thương ph m t 11,5 con/
m2 lên 14.5 con/ m2 s làm tăng thêm s t n công c a vi sinh v t và s
lư ng vi sinh v t trong khơng khí tăng lên, ñ ng th i m c ñ nhi m b nh và
t l ch t tăng theo.
- M t ñ nuôi nh hư ng t i kh năng ñi u hồ thân nhi t, vì m t đ
ni làm thay ñ i nhi t ñ , ñ

m c a ti u khí h u chu ng ni. Gi m m t đ

ni, góp ph n làm to nhi t t cơ th gà ra d dàng hơn. V i đi u ki n khí
h u

nư c ta, khi ni gà nh t thì m t đ 10 con/ m2 ho c ít hơn là c n thi t

đ cơ th to nhi t thu n l i.
2.1.4. ðánh giá t c đ sinh trư ng
- Sinh trư ng tích lu : Là s tăng kh i lư ng cơ th , kích thư c các
chi u do trong m t ñơn v th i gian nh t ñ nh. Kh i lư ng cơ th

t im t

th i ñi m nào đó là ch tiêu đư c s d ng quen thu c nh t ñ ch kh năng

sinh trư ng. Xác ñ nh ñư c kh i lư ng cơ th sau các kho ng th i gian khác
nhau như: 1 tu n tu i, 2 tu n tu i .... s cho ta nh ng s li u v sinh trư ng
tích lu . ð i v i gà th t sinh trư ng tích lu là ch s năng su t quan tr ng
nh t làm căn c ñ so sánh các cá th , các dòng ho c gi ng v i nhau.
ð i v i gà đ tr ng sinh trư ng tích lu (ñ c bi t giai ño n h u b ) liên
quan ch t ch ñ n kh năng sinh s n c a gà

giai ño n ñ tr ng. N u kh i

lư ng cơ th nh thì kh năng sinh s n th p, n u kh i lư ng cơ th l n thì tiêu

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………14


t n th c ăn tăng. Như v y kh i lư ng cơ th gà mái ñ tr ng có nh hư ng
l n đ n hi u qu kinh t .
Tr n Long (1994) [24] ñã nghiên c u đư ng cong sinh trư ng c a các
dịng gà V1, V3, V5 thu c s ng gà Hybro (HV 85), ñư ng cong sinh trư ng
c a 3 dịng gà có s khác nhau và trong m i dịng gi a gà tr ng và mái cũng
có s khác nhau: T c ñ sinh trư ng cao

7 - 8 tu n tu i ñ i v i gà tr ng và

6 - 7 tu n ñ i v i gà mái.
Sinh trư ng tuy t ñ i: Là s tăng lên v kh i lư ng, kích thư c, th
tích cơ th trong kho ng th i gian gi a 2 l n kh o sát. ð th sinh trư ng
tuy t đ i có d ng Parabon.
Sinh trư ng tương ñ i: là t l % tăng lên c a kh i lư ng, kích thư c
và th tích cơ th lúc k t thúc kh o sát so v i lúc ñ u kh o sát.ð th sinh
trư ng tương đ i có d ng Hypebon

2.2.

Cơ s nghiên c u s c s ng và kh năng kháng b nh c a gia c m
S c s ng và kh năng kháng b nh là m t ch tiêu quan tr ng nh hư ng

tr c ti p t i cơ th . Hi u qu chăn nuôi b chi ph i b i các y u t bên trong cơ
th (di truy n) và môi trư ng ngo i c nh (dinh dư ng, chăm sóc, mùa v , d ch
t , chu ng tr i ...). Lê Vi t Ly (1995) [29] cho bi t, đ ng v t thích nghi t t th
hi n

s gi m kh i lư ng cơ th th p nh t khi b stress, só s c sinh s n t t,

s c kháng b nh cao, s ng lâu và t l ch t th p
S c s ng đư c xác đ nh b i tính di truy n, đó là kh năng có th ch ng
l i nh ng nh hư ng b t l i c a môi trư ng cũng như nh hư ng c a d ch
b nh (Johanson (1992) [18]
S gi m s c s ng

giai đo n h u phơi có th do tác đ ng c a các

gen n a gây ch t, nhưng ch y u là do tác đ ng c a mơi trư ng (Brandsch,
Biichel, 1998) [4]. Các gi ng v t ni nhi t đ i có kh năng ch ng b nh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………15


truy n nhi m, b nh ký sinh trùng cao hơn so v i các gi ng v t nuôi

x ơn

đ i (Tr n ðình Miên và CS, 1994) [36].
Tr n Th Mai Phương (2004) [38]. cho bi t, t l nuôi s ng c a gà Ác
t 0 - 8 tu n tu i ñ t 93,6 - 96,9% T l nuôi s ng c a gà Ri t

0 - 9 tu n

92,11% (Nguy n ðăng Vang và CS, 1999) [56]
2.3.

Tiêu t n th c ăn

gia c m

Chi phí th c ăn trong chăn nuôi gia c m thư ng chi m t i 60 - 70% giá
thành s n ph m, do v y tiêu t n th c ăn trên m t ñơn v s n ph m càng th p
thì hi u qu kinh t càng cao và ngư c l i.
Theo Chambers và CS (1984) [69], h s tương quan gi a kh i lư ng
cơ th v i tiêu t n th c ăn thư ng r t cao (r = 0,5 - 0,9). Tương qua gi a sinh
trư ng và chuy n hoá th c ăn là âm và th p t (r = -0,2 ñ n -0,8). Box và
Bohren (1954) [67], Willson (1969) [77] ñã xác ñ nh h s tương quan gi a
kh năng tăng kh i lư ng cơ th và hi u qu chuy n hoá th c ăn t 1 - 4 tu n
tu i là r = + 0,5.
ð i v i gia c m nuôi th t, tiêu t n th c ăn thư ng ñư c tính cho m t kg
tăng tr ng, ph thu c vào dịng, gi ng, tính bi t, đ i tu i ... Các gi ng có t c
đ tăng tr ng nhanh s tiêu t n ít th c ăn hơn các gi ng tăng tr ng th p.
Nh ng giai ño n tu i ñ u tiên t m th c ăn th p hơn so v i các giai đo n sau.
Theo Tr n Cơng Xn và c ng s (1995) [58], gà broiler Ross 208 V35 ñư c nuôi cùng ch ñ dinh dư ng, tiêu t n th c ăn/ kg tăng tr ng

4; 6

và 8 tu n tu i tương ng là 1,65; 1,83 và 2,02kg.
ð i v i gia c m sinh s n l y tr ng gi ng ho c thương ph m, tiêu t n
th c ăn thư ng ñư c tính cho 10 qu tr ng ho c 1kg tr ng.
Theo Nguy n ðăng Vang và CS (1999) [57], tiêu t n th c ăn/ 10
tr ng c a gà ðơng T o trong 36 tu n đ là 4,14kg. Tr n Công Xuân và CS
(1999) [61] cho bi t, gà Tam Hồng Jiangcun có m c tiêu t n th c ăn/ 10
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………16


tr ng trong 66 tu n ñ ñ t 2,94 - 2,998kg. Theo Phùng ð c Ti n và CS
(1999) [49] gà kiên d ng tr ng th t Ai C p tiêu t n 2,33 kg th c ăn/10 tr ng
trong 43 tu n.
Gè ñ tr ng tiêu chu n có m c tiêu t n th c ăn s n xu t tr ng th p,
Nguy n Huy ð t và CS (1996) [7], [8] cho bi t tiêu t n th c ăn/10 tr ng
trong 12 tháng ñ gà Goldline -54 thương ph m ñ t 1,65 – 1,84 kg và gà
Moravia thương ph m ñ t 1,86kg.
Ngoài ra tiêu t n th c ăn c a gia c m cịn ph thu c vào đi u ki n khí
h u, th i ti t, ch đ chăm sóc ni dư ng và tình tr ng s c kho
2.4.

Cơ s nghiên c u kh năng sinh s n

2.4.1. Sinh lý sinh s n

gia c m mái

gia c m mái

Gia c m là lồi đ tr ng. Con mái thoái hoá bu ng tr ng bên ph i, ch
còn l i bu ng tr ng và ng d n tr ng bên trái t n t i và phát tri n. Âm h g n

li n v i t cung và cũng n m trong l huy t, do đó l huy t đ m b o ba ch c
năng: ch a phân, ch a nư c ti u và cơ quan sinh d c. Khi giao ph i, gai giao
c u c a con tr ng áp sát vào l huy t c a con mái và phóng tinh vào âm h .
Kích thư c và hình d ng bu ng tr ng ph thu c vào tu i và lo i gia
c m. Gà m t ngày tu i bu ng tr ng có kích thư c 1 - 2mm, kh i lư ng 0,03g.
Th i kỳ gà đ bu ng tr ng có hình chum nh , kh i lư ng kho ng 45 - 55g
ch a nhi u t bào tr ng. S hình thành bu ng tr ng và tuy n sinh d c x y ra
vào th i kỳ ñ u c a s phát tri n phôi. Sau m i l a tu i l i có nh ng thay đ i
v c u trúc và ch c năng c a bu ng tr ng.
Ch c năng ch y u c a bu ng là t o tr ng. Quá trình phát tri n c a t
bào tr ng tr i qua ba th i kỳ: tăng sinh, sinh trư ng và chín.
Trư c khi b t đ u đ , bu ng tr ng gà có kho ng 3500 - 4000 tr ng,
m i t bào có m t nỗn hồng.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………17