Chuyên đề vật lý

Chuyên đề: ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí ở trờng THCS
a. phần mở đầu
i- lí do chọn đề tài
Ngy nay, khi cụng ngh thụng tin cng phỏt trin thỡ vic phi ng dng
cụng ngh thụng tin vo tt c cỏc lnh vc l mt iu tt yu. Trong lnh vc
giỏo dc o to, CNTT bc u ó c ng dng trong cụng tỏc qun lý, mt
s ni ó a tin hc vo ging dy, hc tp. Tuy nhiờn, so vi nhu cu thc tin
hin nay, vic ng dng CNTT trong giỏo dc cỏc trng nc ta cũn rt hn
ch. Chỳng ta cn phi nhanh chúng nõng cao cht lng, nghip v ging dy,
nghip v qun lý, chỳng ta khụng nờn t chi nhng gỡ cú sn m lnh vc
CNTT mang li, chỳng ta nờn bit cỏch tn dng nú, bin nú thnh cụng c hiu
qu cho cụng vic ca mỡnh, mc ớch ca mỡnh.
Hn na, i vi giỏo dc v o to, cụng ngh thụng tin cú tỏc dng
mnh m, lm thay i ni dung, phng phỏp dy v hc. CNTT l phng
tin tin ti xó hi hc tp. Mt khỏc, giỏo dc v o to úng vai trũ quan
trng thỳc y s phỏt trin ca CNTT thụng qua vic cung cp ngun nhõn lc
cho CNTT. B giỏo dc v o to cng yờu cu y mnh ng dng CNTT
trong giỏo dc o to tt c cỏc cp hc, bc hc, ngnh hc theo hng dn
hc CNTT nh l mt cụng c h tr c lc nht cho i mi phng phỏp dy
hc cỏc mụn.
Thc hin tinh thn ch o trờn ca B giỏo dc o to v ca S giỏo
dc - o to Hi Dng, nhn thc c rng, vic ng dng CNTT phc v
cho vic i mi phng phỏp dy hc l mt trong nhng hng tớch cc nht,
hiu qu nht trong vic i mi phng phỏp dy hc v chc chn s c s
dng rng rói trong nh trng ph thụng trong mt vi nm ti, tụi ó mnh
dn hc tp v a CNTT vo ging dy ba nm nay.
Nhng lm th no ng dng CNTT hiu qu trong cỏc tit dy, c
bit l i vi b mụn Vt lớ ú l vn m bt c mt giỏo viờn no cng gp
phi khi cú ý nh a CNTT vo ging dy. Trong chuyờn ng dng cụng
ngh thụng tin vo dy hc Vt lớ trng THCS, tụi s a ra nhng ý kin,
kinh nghim ca cỏ nhõn mỡnh, cng nh mt s tit dy tụi ó th nghim trong

thi gian va qua cựng cỏc bn ng nghip tho lun tỡm ra nhng gii phỏp
tt nht cho nhng tit dy ca mỡnh v cỏc hot ng ngoi khúa ca b mụn
Vt lớ.
ii- mục đích nghiên cứu
1
Chuyên đề: ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí ở trờng THCS
Chuyờn : ng dng cụng ngh thụng tin vo dy hc Vt lớ trng
THCS giỳp:
- Vn dng CNTT trong dy hc nhm nõng cao cht lng o to,ci
tin phng phỏp dy hc nõng cao cht lng o to. Trong ú, vic tớch
cc vn dng CNTT v cỏc thit b dy hc hin i l nhõn t cú tỏc ng quan
trng nht i vi vic nõng cao cht lng o to ca nh trng trong thi
gian qua.
- Vn dng CNTT v cỏc thit b dy hc hin i i mi phng phỏp
dy hc i vi tt c cỏc mụn hc trng ph thụng, qua thc t ca trng
THCS Thnh Nhõn, ó chng minh u cú tỏc dng nõng cao cht lng o to
rừ rt.
iii- đối tợng nghiên cứu
õy l chuyờn : ng dng cụng ngh thụng tin vo dy hc Vt lớ
trng THCS nờn tụi tp trung nghiờn cu vic ng dng cụng ngh thụng tin
vo dy hc Vt lớ núi chung v cỏc hot ng ngoi khúa ti trng THCS
Thnh Nhõn.
iv- nhiệm vụ chuyên đề
Chuyờn ny tp trung nghiờn cu v ng dng cụng ngh thụng tin
trong dy hc Vt lớ chớnh khúa v t chc cỏc hot ng ngoi khúa ng thi
a ra mt s k nng, hỡnh thc phự hp trong vic ng dng cụng ngh thụng
tin vo dy hc trng ph thụng hin nay.
v- phạm vi chuyên đề
ti tp trung nghiờn cu vic ng dng cụng ngh thụng tin trong dy
hc Vt lớ chớnh khúa v t chc cỏc hot ng ngoi khúa ti trng THCS

Thnh Nhõn v cỏc trng THCS ca huyn Ninh Giang.
vi- phơng pháp nghiên cứu
1. Phng phỏp quan sỏt:
L phng phỏp thu thp thụng tin bng cỏch tri giỏc trc tip
2. Phng phỏp iu tra:
2
Chuyên đề: ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí ở trờng THCS
L phng phỏp thu thp cỏc s kin trờn c s s tr li bng vn bn
ca hc sinh trong trng v hc tp cú s dng CNTT.
3. Phng phỏp tng hp ti liu:
L phng phỏp tỡm hiu nhng ngi i trc cú liờn quan n chuyờn
nh th no? ó gii quyt nh th no? Liờn quan n õu...
4. Phng phỏp tng kt kinh nghim:
L phng phỏp kt hp lý lun vi thc tin ti trng, em lý lun
phõn tớch kinh nghim ca thc tin ri t nhng phõn tớch ú rỳt ra kt lun
nhng bi hc thnh cụng v tht bi, nhng phỏt hin mi v phỏt trin hon
thin.
b- nội dung nghiên cứu
i- cơ sở lí luận
Trong thi i ngy nay, trc s phỏt trin mnh m ca khoa hc k thut
v cụng ngh thụng tin, ln súng v i ca cụng ngh ang t chc li mt cỏch
c bn i sng xó hi ca con ngi v mi mt t kinh t n vn hoỏ. S
bựng n v thụng tin t ra nhu cu v tip nhn thụng tin v gii quyt vn
ca con ngi ngy cng phi nõng cao khụng ngng v ỏp ng kp vi yờu
cu ca thi i. Do vy, vic o to ra nhng con ngi cú nng lc, cú trỡnh
nhn thc cao ang l mc tiờu hng u ca nhõn loi trong th k XXI.
Xu th chung ó a giỏo dc tr thnh quc sỏch hng u, thnh lnh vc
c nhiu quc gia chỳ trng u t. i hi ln th VII (1991) ca ng
Cng sn Vit Nam khng nh giỏo dc v o to l quc sỏch hng u ng
thi ó vch ra phng hng chung i mi s nghip giỏo dc. T thc

tin kinh t - xó hi ca t nc thi kỡ i mi, ng v nh nc ta ó xỏc
nh nhim v ca giỏo dc l nhm nõng cao dõn trớ, o to nhõn lc, bi
dng nhõn ti xõy dng nhng con ngi mi nng ng sỏng to, v mc
tiờu o to l hỡnh thnh th h tr phỏt trin ton din: Nh trng o to th
h tr theo hng ton din v cú nng lc chuyờn mụn sõu, cú tri thc v kh
nng t to vic lm trong nn kinh t nhiu thnh phn(Vn kin i hi
ng ln th VII).
Cựng vi nhng cuc ci cỏch ton din v kinh t, xó hi yờu cu ci cỏch
giỏo dc cng ó c t ra. Ngi ta cp nhiu n cht lng giỏo dc,
n chng trỡnh sỏch giỏo khoa cho cỏc cp, n i mi phng phỏp dy
3
Chuyên đề: ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí ở trờng THCS
hc. Tip ni cuc ci cỏch giỏo dc ln th 3 (1979) chng trỡnh sỏch giỏo
khoa ci cỏch ó c biờn son v ỏp dng cho cp THCS vo nm 1986 v
THPT vo nm 1990. Cho n nm 2001, trc thc tin mi ca giỏo dc quc
t v giỏo dc trong nc, cụng cuc ci cỏch sỏch giỏo khoa tip tc c B
Giỏo dc v o to tin hnh, cuc ci cỏch bt u thay sỏch giỏo khoa cp
tiu hc n sỏch giỏo khoa cp THCS v hin nay ang tin hnh cp THPT
theo hỡnh thc cun chiu.
S i mi ca mc tiờu giỏo dc v ni dung giỏo dc t ra yờu cu phi
i mi phng phỏp dy hc. Ngh quyt TW 2, khoỏ VIII ó xỏc nh mc
tiờu ca vic i mi phng phỏp giỏo dc o to l nhm: khc phc li
truyn th mt chiu, rốn luyn thnh np t duy sỏng to ca ngi hc. Tng
bc ỏp dng cỏc phng phỏp tiờn tin v phng tin vo quỏ trỡnh dy v
hc, m bo iu kin v thi gian t hc, t nghiờn cu ca hc sinh, nht l
sinh viờn i hc.
Vn i mi phng phỏp dy hc v nõng cao cht lng dy hc cỏc
mụn núi chung, phng phỏp dy hc Vt lớ núi riờng ó c t ra v thc
hin mt cỏch cp thit cựng vi xu hng i mi giỏo dc chung ca th gii.
Lut giỏo dc sa i ó ch rừ: phng phỏp giỏo dc ph thụng phi phỏt huy

tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to ca hc sinh, phự hp vi c im ca tng
lp hc, tng mụn hc, bi dng phng phỏp t hc, rốn luyn k nng vn
dng kin thc ó hc vo thc tin, tỏc ng n tỡnh cm, em li nim vui
hng thỳ hc tp cho hc sinh.
Trong mt thp niờn tr li õy, nhiu quan nim, phng phỏp dy hc mi
ó v ang c nghiờn cu, ỏp dng trng ph thụng nh: dy hc nờu vn
, dy hc tớch cc, dy hc ly hc sinh lm trung tõm, dy hc theo d ỏn,
dy hc vi s h tr ca cụng ngh . Tt c u nhm mc ớch tớch cc hoỏ
hot ng ca hc sinh, phỏt trin t duy sỏng to cho hc sinh. c bit vic s
dng cụng ngh tin hc xõy dng bi ging in t (hay giỏo ỏn in t) cỏc
mụn núi chung, dy hc Vt lớ núi riờng, c xem l mt trong nhng cụng c
em li hiu qa tớch cc trong vic i mi vic dy v hc.
ii- cơ sở thực tiễn
Trng THCS Thnh Nhõn nm trung tõm huyn Ninh Giang, phn
ụng hc sinh l con em cỏc gia ỡnh cú iu kin. Do vy, a s ph huynh hc
sinh rt quan tõm u t cho con em, nhiu nh ó mua mỏy vi tớnh cho con em
phc v hc tp.
4
Chuyªn ®Ò: øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc VËt lÝ ë trêng THCS
Trường THCS Thành Nhân luôn được cấp trên quan tâm và đã đầu tư một
phòng máy vi tính gồm 30 máy, hai máy chiếu đa năng và hai Laptop nên thuận
lợi trong việc ứng dụng CNTT vào dạy học.
Từ năm học 2005-2006, nhà trường đã tiến hành dạy môn Tin học cho
học sinh.
Qua việc tiếp cận CNTT tôi luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi các bạn
đồng nghiệp cũng như tìm hiểu về tư liệu CNTT. Đặc biệt làm thế nào để ứng
dụng trong dạy học có hiệu quả.
Dưới sự chỉ đạo của Phòng GD-ĐT, sự tin tưởng của Ban giám hiệu nhà
trường tôi đã mạnh dạn và cố gắng áp dụng CNTT trong dạy học. Do vậy trong
năm học vừa qua, nhà trường đã đạt kết quả rõ rệt.

iii- sö dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc vËt lÝ
1. Ý nghĩa của việc sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí.
Hiện nay CNTT đang phát triển với tốc độ như vũ bão. Các nhà bác học
khảng định:
- Chưa có một ngành khoa học công nghệ nào lại phát triển nhanh
chóng, sâu rộng và có nhiều ứng dụng như tin học.
- Việc ứng dụng tin học trong nhà trường rất đa dạng và phong phú, tin
học trong dạy học có thể tiếp cận nhiều phương tiện, là công cụ tiện ích trong
các môn học nói chung và môn Vật lí nói riêng.
- Trên thế giới ứng dụng CNTT vào giáo dục đã trở thành mối ưu tiên
hàng đầu của nhiều nước.
1.1 Trực quan hóa
- Trực quan hóa là biểu diễn thông tin có tính cấu trúc dưới dạng có thể
nhìn thấy được.
- Trực quan hóa tăng cường khả năng tư duy của học sinh khi tiếp nhận
với những tri thức trừu tượng. Ví dụ: Chuyển động quay của trái đất quanh mặt
trời, hoạt động của động cơ đốt trong…
- Nhờ CNTT mà khi đưa ra mô hình giáo viên có thể phóng to, thu nhỏ,
làm nhanh, làm chậm để học sinh thấy rõ được bản chất của quá trình. Do đó
5
Chuyên đề: ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí ở trờng THCS
CNTT giỳp hc sinh hiu sõu hn v bn cht ca cỏc quỏ trỡnh v c bit l
nm vng nhng khỏi nim tru tng trong Vt lớ.
1.2 Kớch thớch tớnh tũ mũ v hng thỳ ca hc sinh
- kim tra bi c, giỏo viờn cú th a ra ụ ch liờn quan n nhng
kin thc ó hc v t chc cho hc sinh tham gia trũ chi mt cỏch b ớch.

- To tỡnh hung cú vn bng cỏc on phim ngn, kớch thớch tớnh tũ
mũ ca hc sinh, t ra nhim v theo dừi bi hc gii quyt tỡnh hung.
- Trong quỏ trỡnh dy cú th cú nhng hỡnh nh ng mang tớnh hi

hc liờn quan n bi hc nhm gii to tõm lý cng thng trong gi hc.
1.3 Qun lý v x lý thụng tin
- Khi lm vic trờn mỏy tớnh hc sinh cú c hi c v thu thp d
liu, rốn luyn t duy.
- Cung cp thụng tin nhanh chúng, chớnh xỏc vi nhiu hỡnh thc khỏc
nhau.
- Giỏo viờn cú th qun lý ti liu mt cỏch cú trt t v theo ý mun ca
mỡnh. Khi cn, tra cu v ly thụng tin rt nhanh.

- Rốn luyn cho hc sinh k nng tra cu ti liu trờn mng v x lý
thụng tin mt cỏch cú trng tõm.
1.4 iu chnh hot ng hc tp
- Khi tip xỳc vi CNTT hin i, buc hc sinh phi iu chnh li cỏch
nhn thc v hc tp ca mỡnh.
- Vi nhng hỡnh nh sng ng th hin ngay trờn mỏy tớnh lm cho hc
sinh hng thự v tũ mũ phỏt hin ra cỏc kin thc mi.
- Vi s giỳp ca mỏy tớnh hc sinh d dng trc nghim li kin thc
ca mỡnh sau ú t iu chnh li cho phự hp.
1.5 Mụ hỡnh hoỏ
6