Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
I. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Ông cha ta vẫn thường nói “Học đi đôi với hành”, học mà không thực
hành thì sẽ không biết, không nhớ, không hiểu... làm thế nào để mọi người cùng
hiểu và nhớ để thực hiện tốt hơn trong cuộc sống. Một khi đã làm được sản
phẩm đẹp, vậy làm cách nào để mọi người biết đến ý nghĩa và thông điệp muốn
gửi gắm qua sản phẩm, đây cũng là vấn đề đang được mọi người quan tâm.
Một sản phẩm đẹp chứa đựng tâm hồn đẹp và một tâm hồn đẹp sẽ xây
dựng, tạo ra được sản phẩm đẹp. Nếu sản phẩm đẹp kết hợp chất lượng tốt mà
không được biết đến, không thấy được giá trị của nó thì coi như không tồn tại.
Mặt hàng tốt nếu được nhà sản xuất giới thiệu đến nhiều người tiêu dùng biết về
giá trị, ý nghĩa và chất lượng thì sản phẩm đó chắc chắn được mọi người lựa
chọn và tin dùng, từ đây cũng xây dựng được thương hiệu lớn. Cũng giống như
các em đã tạo ra được sản phẩm đẹp nhưng không giới thiệu được ý nghĩa, nội
dung đến với người xem, thì sản phẩm đó dễ bị lãng quên vì không để lại ấn
tượng cho người xem. Vậy, thẩm mĩ là hình thức cảm nhận giác quan về cái đẹp,
cho phép con người giải thích bản thân và người khác bằng ngôn ngữ nghệ
thuật. Chính vì thế, thẩm mĩ còn là cách để chúng ta thể hiện cảm xúc, trải
nghiệm và trình bày kinh nghiệm của mình thông qua sản phẩm. Sáng tạo những
sản phẩm và hợp tác chia sẻ kinh nghiệm, phân tích diễn giải sự lựa chọn của
mình.
Như vậy thực hành, trải nghiệm đều là những phương thức học hiệu quả,
gắn với vận động, với thao tác vật chất, với đời sống thực. Việc học thông qua
làm, học đi đôi với hành và học từ trải nghiệm đều giúp người học đạt được tri
thức và kinh nghiệm nhưng theo các hướng tiếp cận không hoàn toàn như nhau,
trong đó trải nghiệm có ý nghĩa giáo dục cao nhất và có phần bao hàm cả làm và
thực hành.
Do đó, việc dạy mĩ thuật ở phổ thông rất quan trọng, vì cho dù ở bất cứ
môn học nào hay ở trong cuộc sống thì tính thẩm mĩ, tư duy cũng rất cần thiết.
Môn học Mĩ thuật hỗ trợ rèn luyện cho trẻ có khả năng biết nhìn nhận cái đẹp,
hiểu thế nào là cái đẹp, là lẽ phải, đồng thời rèn cho học sinh tính cẩn thận, cần
cù, siêng năng, tư duy, sáng tạo, biết tự làm đẹp, tích lũy vốn kiến thức cho
chính bản thân các em đang diễn ra trong cuộc sống xung quanh mình.
Giới thiệu, trưng bày sản phẩm là một phần không thể thiếu của môn Mĩ
thuật, ngoài việc giúp học sinh biết sắp xếp, tạo hình sao cho khéo léo, thuận
mắt, còn đòi hỏi người học phải luôn có sự sáng tạo, tìm tòi, kết hợp kiến thức
giữa các môn học để trải nghiệm cuộc sống thông qua sản phẩm mới mang đậm
tính chất văn hóa, nghệ thuật... Như thế, việc sử dụng các hình ảnh, ngôn ngữ
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
của bản thân vào thực tế thành cái mới trong bài học, bài làm của học sinh sẽ
hình thành cho các em có thói quen tập tư duy trừu tượng phát triển hơn, phong
phú hơn.
Trong quá trình giảng dạy, tôi thấy đa số học sinh đều không sâu chuỗi
các sự kiện hay các tình huống diễn ra trong cuộc sống, còn ngại ngùng đứng
trước đám đông, ngại bày tỏ cảm xúc của mình về sản phẩm mà bản thân người
học đã dùng cả tâm huyết và công sức tạo ra, không dám nói về ý nghĩa của nội
dung sản phẩm hay sở thích, về những kỉ niệm sâu sắc, về bối cảnh đã diễn ra
trong cuộc sống đã trở thành một phần kí ức không thể quên của các em.
Vậy, làm thế nào để học sinh không còn phải rơi vào những tình huống
trên, xác định được trọng tâm ý nghĩa, thông điệp của sảm phẩm khi đứng trước
đám đông để giới thiệu về sản phẩm của mình, của bạn...
Là một giáo viên giảng dạy nhiều năm, bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi
các biện pháp để giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua
đánh giá sản phẩm trong quá trình học tập, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
của môn Mĩ thuật. Một số kinh nghiệm giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống
xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4 là một vấn đề tôi rất
tâm đắc và chọn làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu: Nhằm giúp học sinh nhận biết một số hình thức trải nghiệm
cuộc sống xung quanh, để giới thiệu sản phẩm đến với người xem về giá trị của
sự sáng tạo các sản phẩm mĩ thuật; nắm vững hình thức diễn đạt và sâu chuỗi
được những kiến thức các môn học như: Kể chuyện, Tiếng Việt (tập viết kịch;
viết lời thoại; tập viết văn như mô tả, tái hiện...) mang tính chất nhân văn.
Phân biệt các hình thức giới thiệu sản phẩm, lựa chọn hình thức phù hợp
để lôi cuốn người xem. Từ đó thúc đẩy khả năng tư duy, sự sáng tạo, tính tò mò
sự hiếu kì của các em thông qua buổi giới thiệu sản phẩm mĩ thuật.
Giúp học sinh cảm thụ được vẻ đẹp của các sản phẩm mĩ thuật. Yêu qúy,
trân trọng và biết phát huy, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, có thị hiếu thẩm mĩ
đúng đắn, góp phần hoàn thiện nhân cách và để nâng cao chất lượng môn Mĩ
thuật.
Phát triển năng lực tư duy trong học tập, trong sinh hoạt mĩ thuật, tiếp cận
với thực tế xung quanh. Yêu mến và cảm nhận những hình ảnh màu sắc để vẽ
thành tranh, góp phần động viên học sinh phát triển tính chủ động. Phát hiện và
bồi dưỡng học sinh năng khiếu.
Nhiệm vụ: Tìm giải pháp nâng cao chất lượng về giới thiệu sản phẩm, để
học sinh được tái hiện lại những cảnh vật hoặc sự việc đã diễn ra trong cuộc
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
sống hằng ngày, trước tập thể trong giờ học Mĩ thuật ở lớp 4 cấp Tiểu học. Vận
dụng tốt về suy nghĩ, ý thức, trách nhiệm, thái độ tích cực vào trong cuộc sống,
làm thay đổi ý thức, thái độ, tình cảm; thay đổi kiến thức; rèn luyện kĩ năng về:
Vẽ, viết, nói... Nghiên cứu thực trạng kết quả dạy và học trong quá trình giới
thiệu sản phẩm của học sinh qua các bài thực hành. Tiến hành thực nghiệm để
chứng minh được rằng một số biện pháp đó khắc phục được tình trạng và nâng
cao chất lượng dạy, học môn Mĩ thuật.
3. Đối tượng nghiên cứu
Giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh, thông qua sản phẩm
trong môn Mĩ thuật lớp 4.
4. Giới hạn của đề tài
Một số biện pháp giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông
qua sản phẩm, năm học 2016 - 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này, tôi sử dụng một số phương pháp sau:
- Điều tra thực trạng
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thảo luận
- Phương pháp trải nghiệm
II. Phần nội dung
1. Cơ sở lí luận
Mĩ thuật là môn học thuộc lĩnh vực nghệ thuật, mà nghệ thuật là sự kết tinh
đặc biệt của sự sáng tạo cái đẹp, là đỉnh cao của giá trị thẩm mĩ, góp phần quan
trọng tạo nên đời sống văn hóa, nghệ thuật. Giá trị của cái đẹp trong nghệ thuật
là sự tổng hợp nhiều giá trị đạo đức, chính trị, xã hội…
Thực hiện công văn 135/PGDĐT- GDTH ngày 10 tháng 8 năm 2016 V/v
triển khai dạy học Mĩ thuật, Thủ công, Tin học cấp Tiểu học. “Dạy - học Mĩ
thuật theo định hướng phát triển năng lực” phương pháp dạy - học Mĩ thuật mới
sử dụng những quy trình mĩ thuật của Đan Mạch -SAEPS, lấy học sinh làm
trung tâm, kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, từ đó
các em hình thành và phát triển ba năng lực cốt lõi là: Sáng tạo Mĩ thuật và qua
đó biểu đạt bản thân (suy nghĩ, tình cảm, mong muốn,...). Hiểu, cảm nhận và
phản ánh được hình ảnh của sản phẩm/ tác phẩm mĩ thuật (phân tích, đánh giá
được sản phẩm/ tác phẩm). Giao tiếp/ trao đổi, tiếp nhận ý tưởng và ý nghĩa
thông qua sản phẩm/ tác phẩm mĩ thuật. Cùng lúc với việc phát triển những năng
lực nói trên, học sinh có thể phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, các năng lực hợp tác, năng lực tự học và
đánh giá.
Thật vậy, ngạn ngữ của Trung Hoa đã nói “Nghe rồi sẽ quên - Nhìn rồi sẽ
nhớ - Chỉ có tự làm mới hiểu” hay câu nói "Học đi đôi với hành" mà ông cha ta
đã đúc kết từ trước tới nay quả thật không sai, không thể phủ nhận được, nếu
học mà không vận dụng vào cuộc sống thì sẽ không thiết thực, chỉ là lí thuyết
suông. Học sinh áp dụng ngay những gì mình học vào cuộc sống hàng ngày, qua
đó các em được trải nghiệm kĩ năng mới, kiến thức mới, đồng thời hiểu và nhớ
kiến thức lâu hơn. Các năng lực của học sinh đều được phát triển và hỗ trợ lẫn
nhau. Qua đây nuôi dưỡng, thử thách tài trí và khả năng tưởng tượng của học
sinh... đảm bảo cho các em tiến bộ qua từng ngày. Thông qua đó, các em tự
khám phá và chiếm lĩnh những kiến thức, kĩ năng, từng bước hình thành các
phẩm chất, năng lực, tính sáng tạo, độc lập, tự chủ và kĩ năng sống cần thiết.
Chính vì thế, việc định hướng cho các em nhận biết các hình thức trải
nghiệm, để hướng dẫn cho học sinh trải nghiệm tốt các hoạt động diễn ra trong
cuộc sống hằng ngày của các em một cách sâu sắc, tạo nên dư âm, dư vị cho sản
phẩm đó là yếu tố cần thiết, giúp các em luôn xây dựng môi trường văn hóa mà
ở đó mỗi người học biết cách tôn trọng những giá trị chung, góp phần xây dựng
“Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Đó là lí do tôi chọn đề tài và chia sẻ
kinh nghiệm cùng với mọi người.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
a) Về phía học sinh
Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh rất thích được thể hiện, tái
hiện lại nội dung câu chuyện hay và có ý nghĩa hoặc thời khắc đáng nhớ đã diễn
ra; hay giới thiệu cho mọi người biết về sở thích, sở trường, ý nghĩa khi xây
dựng một sản phẩm theo đúng chủ đề đã được lựa chọn. Nhưng hầu hết các em
đều e ngại, rụt rè, không tự tin đứng trước đám đông, còn nói qua loa, xấu hổ;
câu nói thiếu trọng tâm, dài dòng, không toát lên được ý đồ hay thông điệp đến
với người xem, người nghe về vấn đề nào đó theo thói quen mà các em chưa có
sự thay đổi. Vốn về các hình ảnh, ngôn ngữ hội họa, dữ liệu ngôn ngữ, màu sắc
còn nghèo nên chất lượng diễn đạt, giới thiệu nội dung, thuyết trình hay đóng
kịch chưa cao: nội dung sơ sài, bố cục lỏng lẻo, thiếu tính sáng tạo, thiếu sự hồn
nhiên ngây thơ hoặc sao chép một cách máy móc, rập khuôn theo các câu
chuyện mẫu và chưa có cảm xúc khi hóa thân vào nhân vật.
Mặt khác các em còn lúng túng về cách thể hiện nội dung, bố cục câu
chuyện liên quan đến sản phẩm, chưa chú ý đến sức mạnh của tập thể, sự đoàn
kết trong nhóm, chưa làm rõ được trọng tâm của bài. Các em còn nghèo vốn từ
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
diễn đạt nội dung, chưa sâu chuỗi được các nội dung liên quan đến chủ đề, đến
sản phẩm.
Chưa có buổi học dành riêng cho các em có cùng sở thích, để tạo điều kiện
cho các em phát huy tối đa niềm đam mê và khả năng sáng tạo, tư duy. Bên cạnh
đó còn có nhiều phương tiện giải trí, nên chưa dành thời gian cho môn Mĩ thuật,
còn e ngại trong cách thể hiện nội dung.
b) Về phía giáo viên
Mất nhiều thời gian, kinh phí để sưu tầm tranh ảnh và chuẩn bị đồ dùng dạy
học về các đề tài phải đảm bảo các yêu cầu về tính thẩm mĩ, tính khoa học để
trong quá trình gợi ý, hướng dẫn cho học sinh lựa chọn được nội dung câu
chuyện làm sao cho thật phù hợp với nội dung sản phẩm theo khả năng riêng và
không bị lệch nội dung của bài học.
Dự kiến các tình huống xử lí nội dung liên quan trong tiết học, hoặc tình
huống đột ngột xảy ra trong quá trình giảng dạy của giáo viên chưa chu đáo,
thiếu khoa học nên gây nhàm chán cho một số học sinh và hiệu quả tiết học chưa
như mong muốn.
Là một giáo viên Tiểu học trực tiếp dạy môn Mĩ thuật, tôi cảm nhận được
cái khó trong việc tự trang bị kiến thức và thực hiện các kĩ năng trải nghiệm vào
thực tế cho học sinh thông qua sản phẩm mĩ thuật.
Hiện nay, nhu cầu tiến tới cái đẹp ngày càng cao, các em biết nhận xét, bình
chọn những tiêu chí cho cái đẹp, thế nào là đẹp phù hợp với cá nhân... Chính vì
thế, môn Mĩ thuật là môn hỗ trợ cho nhu cầu tất yếu của các em trong cuộc
sống, từ đây khơi gợi cho các em những lựa chọn đúng trong học tập và thực tế
trong sinh hoạt hàng ngày, cho mai sau.
* Nguyên nhân và yếu tổ tác động
Đa số học sinh chưa mạnh dạn trong quá trình học tập. Do các em đang làm
quen và tiếp cận với các quy trình dạy học mới, có nhiều hình thức trải nghiệm
khác lạ, nên còn lúng túng trong quá trình viết, nói, diễn đạt cũng như thực hành
các kĩ năng ấy.
Mặt khác do các em chưa bao giờ đứng trước nhiều người, để thể hiện điều
mình muốn nói từ sản phẩm mĩ thuật đến người xem, còn ngại ngùng, e thẹn,...
khi trải nghiệm thực tế. Do các em chưa chịu khó tìm tòi, học tập và giải quyết
các tình huống thường gặp trong cuộc sống.
Ít quan sát, để ý mọi việc diễn ra hằng ngày, nên không nhớ các sự việc
diễn ra như thế nào. Còn hạn chế trong việc sâu chuỗi các dữ kiện để tạo thành
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
một nội dung trải nghiệm hoàn chỉnh sao cho phù hợp với bài học, thiếu tự tin
khi đứng trước mọi người để trình diễn nội dung nào đó.
Chưa nắm được các hình thức trải nghiệm sao cho phù hợp với nội dung
của sản phẩm và nội dung trải nghiệm.
Từ những thực trạng trên, tôi đưa ra một số kinh nghiệm giúp học sinh trải
nghiệm cuộc sống xung quanh trong môn Mĩ thuật của bản thân, đã thực hiện
trong thời gian qua, phần nào đó đã cải thiện được chất lượng học tập của môn
học này.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a) Mục tiêu của giải pháp
Nhằm giúp học sinh hình thành một số kĩ năng: Quan sát, nhận biết các
tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày và vận dụng vào thực tế có hiệu
quả qua các bài học của môn Mĩ thuật. Nhận biết các hình thức trải nghiệm, lựa
chọn hình thức sao cho phù hợp với nội dung học tập.
Biết quan tâm, chia sẻ những khó khăn, giúp đỡ mọi người trong thực tế, sử
dụng ngôn ngữ của hội họa là bố cục, đường nét, màu sắc, có khả năng thể hiện
cảm xúc, ngôn ngữ hình thể của mình về thế giới xung quanh. Biết tạo và giải
quyết tình huống có vấn đề theo khả năng của mình, biết giữ gìn, phát huy vào
học tập và trong cuộc sống hàng ngày.
Phát triển khả năng quan sát, nhận xét, tư duy, tưởng tượng, sáng tạo cho
học sinh…
Phát triển khả năng viết, nói, thuyết trình, đóng kịch, sắm vai, kể chuyện
trong quá trình trải nghiệm.
Rèn cho học sinh có thói quen luôn quan tâm, chia sẻ, quan sát để ý đến
môi trường sống quanh ta. Có ý thức làm đẹp môi trường cho quê hương, đất
nước con người Việt Nam chúng ta...
Nhằm phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu.
Tăng cường tính hợp tác, học hỏi lẫn nhau trong quá trình học tập của học
sinh. Luôn có hứng thú trong các tiết học, trong giờ học luôn tự tin, thoải mái
không gò bó, tự do sáng tạo.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
b.1) Giúp học sinh nhận biết các hình thức giới thiệu sản phẩm
Lựa chọn hình thức giới thiệu sản phẩm phong phú làm cho tiết học trở nên
sinh động và sôi nổi, thu hút được sự chú ý người xem, không gây nhàm chán
trong tiết học. Mỗi hình thức đem đến cho người xem một cảm giác thú vị khác
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
nhau và người thể hiện trải nghiệm cũng có trạng thái khác nhau. Mỗi hình thức
có một tác dụng riêng, hiệu quả riêng, ý nghĩa riêng. Vậy, hình thức ấy như thế
nào, ra sao, người dạy cùng học sinh tìm hiểu, tháo gỡ, giúp đỡ học sinh để các
em hiểu và thực hiện.
- Hình thức kể chuyện
- Hình thức đóng kịch
- Hình thức sắm vai
- Hình thức thuyết trình
- Hình thức múa rối
Có hai loại hình múa rối đó là: Múa rối cạn và múa rối nước. Trong trường
học tôi chủ yếu chỉ giới thiệu loại hình múa rối cạn.
Múa rối cạn có nhiều thể loại khác nhau như: Rối tay, rối que, rối dây, rối
bóng, rối mặt nạ, rối nhà mồ, rối lốt,...
b.2) Hướng dẫn học sinh lựa chọn hình thức trải nghiệm
Muốn lựa chọn hình thức để trải nghiệm sao cho phù hợp và sinh động, thì
người học phải dựa vào ý tưởng xây dựng nội dung sản phẩm của nhóm để lựa
chọn cách trình bày.
Mỗi nội dung trong một chủ đề có nhiều hoạt động khác nhau, mỗi hoạt
động có những hình ảnh, nhân vật, thái độ, hành động khác nhau. Do đó cần
phải cân nhắc kĩ việc lựa chọn hình thức trải nghiệm. Mỗi hình thức trưng bày
có tính ưu việt riêng, để phô diễn được hết trọng tâm của người học muốn diễn
đạt nội dung cũng như gửi thông điệp hay, có ý nghĩa đến người xem.
Chính vì vậy, sự lựa chọn hình thức trải nghiệm những thách thức khi các
em sáng tạo sản phẩm cũng rất là quan trọng, mỗi em có ý thích thể hiện với
chất liệu khác nhau thì dẫn đến hình thức trải nghiệm và hiệu quả cũng khác
nhau, cụ thể như sau:
Ví dụ: Chủ đề: Sự chuyển động của dáng người
Như chúng ta đã biết con người có nhiều hoạt động khác nhau, thì dáng
người thay đổi sao cho phù hợp với hoạt động đó. Vậy, các nhóm đã lựa chọn
chất liệu như tre, giấy, đất nặn,... để tạo dáng con người. Khi các em lựa chọn
chất liệu để thực hiện tạo dáng người thì sẻ liên quan đến hình thức trải nghiệm
như múa rối (rối que, rối dây,...), kể chuyện, đóng kịch, thuyết trình hay sắm vai.
Mục đích thấy được dáng con người rất đẹp, uyển chuyển, duyên dáng, phong
phú trong các hoạt động, để thể hiện tài năng điều khiển của bản thân, biến
những vật vô tri vô giác trở nên sống động hơn qua khả năng diễn xuất và hình
thành các kĩ năng sống cho các em.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
- Hình thức múa rối cho ta thấy dáng người chuyển động linh hoạt, phong
phú, không cứng nhắc hay chỉ có một tư thế như trong tranh vẽ. Mà giúp các em
phát triển tư duy hơn khi được hóa thân thành diễn viên múa rối, người điều
khiển rối luôn phải sử dụng hai tay kéo dây và di chuyển qua lại giữa các khe
trên mặt bàn kết hợp quan sát làm sao cho các dáng người sinh động. Trải
nghiệm này tạo động lực cho các em luôn cố gắng tìm tòi sâu hơn về cách điều
khiển rối như thế nào sao cho dáng người linh hoạt, bắt mắt, các dáng phải liên
kết với nhau tạo thành một câu chuyện ấn tượng, dễ nhớ, làm cho người xem
thích thú hơn trong học tập.
Trải nghiệm khi Múa rối - Võ sĩ đấu kiếm; Lễ phát thưởng trong lễ tổng kết
năm học
- Với chất liệu đất nặn, các em tạo sản phẩm là hình khối có không gian
3D, có bối cảnh đẹp, phù hợp với hình thức trải nghiệm là đóng kịch. Mục đích
giúp các em thấy được không gian, bối cảnh trong sản phẩm và thực tế có gì
khác nhau, giúp các em sắp đặt được các nhân vật sao cho phù hợp với bối cảnh,
nhìn thấy được hình ảnh nào cần đứng trước hoặc đứng sau, nhân vật nào đứng
gần, đứng xa... thì sẽ tạo cho bố cục chặt chẽ, thuận mắt, thấy dáng người thật
uyển chuyển và đẹp như thế nào .
Ngoài sắp đặt hình ảnh nhân vật sao cho phù hợp các em còn được hóa thân
làm các nhân vật mình yêu thích như các nhân vật trong truyện cổ tích, anh hùng
lịch sử, siêu nhân hay người mà mình yêu quý nhất trong gia đình, trong cuộc
sống. Các em được thử thách với vai trò là diễn viên nhí, vậy diễn viên phải như
thế nào, làm cái gì, nói và diễn đạt ngôn ngữ hình thể như thế nào để thu hút
người xem. Đây cũng là một thử thách lớn trong quá trình học tập, nó tạo đà
phát triển hơn cho các em về các kĩ năng xây dựng kịch bản, viết lời thoại, diễn
xuất, nói sao cho hay... Với hình thức trải nghiệm này tạo động lực và hứng thú
trong học tập cho học sinh, biết trân qúy bản thân, giữ gìn sức khỏe...
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Trải nghiệm với đóng kịch - Gia đình vui vẻ đón Tết và xem múa Lân.
- Nếu sản phẩm được lựa chọn chất liệu giấy, làm tranh 2D thì các em có
thể lựa chọn hình thức trải nghiệm là sắm vai. Hình thức này gần với hình thức
đóng kịch, nhưng người diễn chủ yếu nhập vai và đứng đúng vị trí sắp xếp bố
cục theo sản phẩm sáng tạo, người sắm vai diễn lại hành động, việc làm cụ thể
của nhân vật trong sản phẩm Mĩ thuật.
Hình thúc này giúp học sinh nhận biết cách sắp xếp hình ảnh nhân vật có
gần, có xa, có mảng chính, mảng phụ... sao cho hợp lý. Ngoài ra còn giúp các
em nhớ lại các khoảnh khắc hay kí ức đẹp khi mọi người sống vui vẻ bên nhau,
cùng nhau đoàn kết làm việc nào đó có ích cho xã hội.
Trải nghiệm khi Sắm vai - Kéo co trong ngày Khai giảng
- Khi sản phẩm bằng chất liệu giấy và làm tranh 2D, các em có thể thuyết
trình sản phẩm của mình, các em giới thiệu về sản phẩm của mình chi tiết, cụ
thể, thông qua lời nói để mọi người hiểu được ý nghĩa cũng như nội dung mình
muốn diễn đạt. Hình thức trải nghiệm này, giúp các em hóa thân thành người
dẫn dắt người nghe vào thế giới riêng của các mình, làm thế nào thuyết phục
người nghe mà không bị nhàm chán và buồn tẻ. Giúp các em phải tìm hiểu kĩ
thuật nói đứng trước đám đông, nói như thế nào để mọi người không rời mắt
khỏi mình, đây cũng là trải nghiệm dành cho MC tương lai.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Hình thức thuyết trình giúp các em phát triển hơn về kĩ năng nói và kĩ
năng viết trong quá trình học tập, cũng như ươm mầm ước mơ cho các em sau
này muốn trở thành một MC...
Trải nghiệm với vai trò là MC - Bảo vệ Môi trường
- Các em có thể lựa chọn hình thức kể chuyện qua tranh vẽ 2D hoặc sản
phẩm 3D, giúp các em tái hiện lại sự việc xảy ra, có các nhân vật và tình tiết
diễn biến theo trình tự thời gian tạo nên sự việc đó. Nội dung truyện kể chính là
chuỗi sự việc xảy ra trong truyện và có ý nghĩa nhất định. Thông qua câu chuyện
người nghe hiểu được thông điệp và ý nghĩa của cốt truyện, từ đó có suy nghĩ
tích cực và việc làm đúng đắn hơn. Hình thức trải nghiệm này giúp các em luôn
có ý thức quan sát hình tượng, giọng nói các nhân vật, diễn ra trong cuộc sống,
liên kết các sự kiện theo cách nhìn thực tế, sâu chuỗi lại tạo thành một câu
truyện có ý nghĩa thiết thực.
Hình thức trải nghiệm này các em được hóa thân là người kể chuyện, dẫn
chuyện, được vào vai các nhân vật yêu thích, nhân vật chính diện, nhân vật phản
diện, được thể hiện các giọng kể thông qua các nhân vật sao cho phù hợp.
Trải nghiệm với vai trò người dẫn chuyện - kể chuyện
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
b.3) Hướng dẫn học sinh xây dựng nội dung trải nghiệm
Sau khi hoàn tất sản phẩm, các em tiến hành xây dựng nội dung, vậy xây
dựng nội dung như thế nào, dựa vào đâu để viết được kịch bản, gồm có những
vấn đề nào cần thực hiện. Giáo viên cung cấp cái sườn hay bố cục chung để các
em xây dựng nội dung sao cho chặt chẽ và logic. Khuyến khích động viên các
em mạnh dạn sáng tạo, có thể lồng ghép chương trình lớn hay làm một chương
trình quảng cáo sản phẩm... thông qua đó để đánh giá chung về sản phẩm của
nhóm và cá nhân.
Như chúng ta đã biết một câu chuyện hay sẽ được nhiều người quan tâm và
tìm đọc, một vở kịch hay sẽ lôi cuốn người xem. Do đó nội dung trải nghiệm và
nội dung sản phẩm luôn đi đôi với nhau, sản phẩm và nội dung luôn gắn kết với
nhau, nếu sản phẩm đẹp thu hút được người xem, thì cốt truyện hoặc nội dung
thuyết trình, kể chuyện... cũng phải được xây dựng có tính logic, chặt chẽ, sâu
sắc. Như vậy mới đem lại hiệu quả cao khi trải nghiệm và giới thiệu sản phẩm
trước tập thể.
Ví dụ: Xây dựng vở kịch
Việc thứ nhất: Xác định nội dung mang ý nghĩa gì?
Để xây dựng được nội dung có tính nhân văn, mang tính giáo dục cao,
diễn tả lại diễn biến câu chuyện theo tưởng tượng có ý nghĩa hoặc câu chuyện
nào đó có thực, đáng nhớ nhất trong cuộc sống mà em được chứng kiến, thì
người dạy gợi ý cho các em chọn được nội dung mang tính tích cực cao, luôn
xây dựng một môi trường sống lành mạnh và ý nghĩa. Thông qua vở kịch các em
muốn gửi thông điệp gì đến với các bạn không?
Việc thứ hai: Xác định được thời gian, không gian và bối cảnh
Khi xây dựng nội dung, để tái hiện lại các hoạt động/ sự kiện cụ thể nào đó
thì phải đảm bảo các yếu tố như: Hoạt động đã gặp phải và đã trải qua khi nào
(dịp nào) hay thời gian nào; bối cảnh đang diễn ra ở đâu?
- Bối cảnh: là địa điểm hoặc môi trường mà nhân vật sống, gặp gỡ, làm
việc, thể hiện, đi cắm trại, du lịch.
- Sự kiện: là nội dung có thể tịch cực hoặc tiêu cực; ví dụ như một mâu
thuẫn, một iềm vui bất ngờ;...các nhân vật phải hành động để câu chuyện được
tiến triển.
Việc thứ ba: Xác định các nhân vật, lời thoại, hình thức trình bày vở kịch
Nếu các em lựa chọn hình thức đóng kịch, thì chuẩn bị xây dựng cốt truyện
thông qua sản phẩm gồm bao nhiêu nhân vật, họ có mối liên hệ nào không, sở
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
thích của nhân vật là gì?... hoạt động đó có ý nghĩa gì?. Lời thoại của mỗi nhân
vật như thế nào? Mở màn vở kịch bắt đầu ra sao, trọng tâm của vở kịch diễn
biến như thế nào? Kết thúc truyện có gì gây ấn tượng?. Chú ý xây dựng nhân
vật: là những người tưởng tượng - bạn cùng lớp, thành viên trong gia đình, nhạc
sĩ, những người bán hàng, vận động viên thể thao, cũng có thể trở thành nhân
vật có những tính cách riêng.
Viết lời thoại nhằm mục đích giúp các em rèn kĩ năng viết, tập biên soạn lời
thoại sao cho gần gũi, phù hợp với tuổi thơ, mang tính chất hồn nhiên của trẻ
nhưng không kém phần logic có ý nghĩa về mặt nhân văn. Nội dung lời thoại do
từng cá nhân xây dựng và thông qua tổ, sau đó cả tổ cùng nhau xây dựng nên
một cốt truyện đúng với nội dung sản phẩm. Lời thoại phải ngắn gọn, xúc tích,
dễ hiểu, dễ nhớ phù hợp với việc làm, hành động của từng nhân vật.
Ví dụ: Xây dựng nội dung thuyết trình
- Xuất xứ/ khi nào, bắt nguồn từ đâu?
- Sử dụng chất liệu gì để tạo sản phẩm?
- Sản phẩm có điểm gì nổi bật? Như thế nào? Ngoài ra có sử dụng thêm
phụ kiện/ hình ảnh/ cảnh vật gì để sản phẩm được nổi bật, đẹp, gây ấn tượng?
- Tính ưu việt, lợi ích, tiện ích của sản phẩm/ giá trị của sản phẩm.
- Thông qua sản phẩm em gửi thông điệp gì đến người xem/ người tiêu
dùng.
Trong quá trình học sinh xây dựng nội dung để chuẩn bị cho tiết giới thiệu
sản phẩm, giáo viên luôn theo dõi, quan tâm, gợi ý những thông tin trọng tâm có
liên quan đến bài học. Ngoài ra còn cung cấp thêm kinh nghiệm sống cho các
em, giúp các em thổi hồn vào nhân vật vào sản phẩm, làm sống động lại hình
ảnh đã diễn ra trong cuộc sống mà các em gặp phải.
b.4) Thực hành trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm có nhiều hình thức khác nhau, mỗi hình thức đều có
tính ưu việt riêng, mỗi nhóm có sự lựa chọn riêng cách giới thiệu sao cho phù
hợp với nội dung đã xây dựng.
Để tiết học diễn ra có một quy trình, vui nhộn và nền nếp trong hoạt động
trải nghiệm, cũng như hình thành cho các em thói quen tốt, phép lịch sự của
người xem đối với người diễn như thế nào. Đây cũng là giáo dục phép lịch sự
nơi công cộng: thứ nhất là tôn trọng người xem, người diễn; thứ hai là giữ trật tự
nơi đông người. Việc làm nhỏ này cũng được xem là văn hóa khi xem phim,
kịch....quy trình được thể hiện như sau:
Ví dụ: Vai trò MC/ người dẫn truyện – khán giả trong phần đóng kịch
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
- Người diễn: Chào hỏi, giới thiệu bản thân; giới thiệu các thành viên trong
nhóm; Cảm ơn khán giả đã theo dõi phần trình diễn của nhóm; trả lời phỏng vấn
nhanh của khán giả.
- Khán giả: Giữ trật tự khi xem các nhóm trình diễn; vỗ tay khích kệ động
viên người diễn vào hai thời điểm (mở màn và kết thúc câu chuyện, vở kịch,...);
đặt câu hỏi phỏng vấn nhanh về hoạt động trải nghiệm của nhóm bạn.
Trên đây cho ta thấy vai trò của MC/ người diễn như thế nào và vai trò của
khán giả ra sao, cấu trúc trên, giúp các em tạo dần thói quen trong các tiết giới
thiệu sản phẩm sau.
Tiến hành hoạt động trải nghiệm
- Đóng kịch với chủ đề Ngày Tết, lễ hội và mùa xuân
Cùng thể hiện chủ đề về Ngày Tết, lễ hội và mùa xuân, nhưng mỗi nhóm đã
trải nghiệm một nội dung khác nhau và gây bất ngờ cho người xem, cả cho bản
thân người dạy.
Bài nặn - Tết đoàn viên
Đối với nội dung sản phẩm, chất liệu trên các em đã xây dựng vở kịch “Tết
đoàn viên” nội dung câu chuyện chủ yếu xoay quanh sáu nhân vật chính (ông,
bà, bố, mẹ và con cháu), các nhân vật phụ như người đánh trống, gõ xèng, Tôn
ngộ không, ông địa, người múa lân,...Câu chuyện mang lại ý nghĩa sâu sắc cho
người xem, mong muốn gia đình đoàn viên, cho dù làm việc gì, ở đâu có bận
đến như thế nào thì mỗi độ tết đến, xuân về cả gia đình gồm cha mẹ, con cháu
đều tập trung về thăm ông bà và cùng nhau ăn bữa cơm thân mật, quây quần bên
nhau. Gia đình đi xem múa lân đầu năm, cùng chia sẽ gọt bùi, đắng cay trong
năm qua, tận hưởng những phút giây hạnh phúc vui vầy bên cháu con.
Để tăng phần hấp dẫn, tăng thêm phần kịch tính cho vở kịch các em đã kết
hợp với múa lân, sử dụng trống và xèng để làm nền nhạc cho Lân biểu diễn,
ngoài ra còn có mặt nạ Tôn ngộ không, ông địa, cờ,... nhằm hỗ trợ cho quá trình
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
trải nghiệm ấn tượng, sâu sắc. Kích thích người xem phấn khởi, vui vẻ, tập trung
vào sân khấu do các diễn viên nhí biểu diễn.
Các em ấy biểu diễn múa lân, không khác như Lân của các đội chuyên
nghiệp, có mở màn; chào hỏi; cảm ơn người đã trao thưởng, lì xì...; kết thúc của
một bài múa. Nội dung thể hiện rất sinh động, động tác múa linh hoạt, không chỉ
có Lân mà các em còn có thêm nhân vật Tôn Ngộ Không và ông Địa cùng phụ
họa. Mỗi nhân vật đều thực hiện tốt vai trò của mình khi diễn cho khán giả cũng
như cho gia đình các bạn nhỏ đi xem múa lân trong vở kịch.
Một số hình ảnh trong vở kịch “Tết đoàn viên”
Giới thiệu nhân vật
Gặp mặt 2
Chào hỏi
Xem múa Lân
Gặp mặt 1
Đội hình phụ họa
Tặng bao lì xì cho đội múa
Đội múa cảm ơn
Kết thúc vở kịch
- Thuyết trình với chủ đề “Sáng tạo họa tiết, tạo dáng và trang trí đồ vật”.
+ Nhóm thuyết trình lớp 4B với sản phẩm 2D
Các em xây dựng như một chương trình lớn như: có mở màn, có khán giả,
giới thiệu sản phẩm và bình chọn sản phẩm thông qua khán giả, có thư ký tổng
hợp số phiếu bình chọn, ngoài ra các em còn lồng ghép chương trình văn nghệ,
có bế mạc kết hợp với trao giải cho cá nhân được bình chọn số phiếu cao nhất,
kết thúc buổi Hội chợ...
Nội dung chương trình của nhóm Họa mi - lớp 4B
Các em mở màn cho phần trải nghiệm của nhóm qua giới thiệu các bạn
trong vai các nghệ nhân và chào hỏi khán giả.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Tuyên bố lý do, giới thiệu địa điểm tổ chức, thời gian, không gian, nội dung
của buổi “Hội chợ”, trình làng các sản phẩm đáng yêu của các nghệ nhân đến từ
làng gốm Bát Tràng.
Sản phẩm gốm Bát Tràng
Tiến hành bình chọn sản phẩm đẹp về hình và màu của từng cá nhân trong
nhóm, kiểm phiếu (đây cũng là hình thức nhận xét, phân loại các sản phẩm, tự
đánh giá nhận xét giữa học sinh với nhau).
Tham gia bình chọn sản phẩm
Giữa chương trình các em lồng ghép chương trình văn nghệ để tổ thư ký
tổng hợp kết quả bình chọn của khán giả. Có ca sĩ lên tham gia biểu diễn văn
nghệ, khuấy động chương trình cũng như thay đổi không khí trong buổi bình
chọn sản phẩm.
Trong thời gian biểu diễn văn nghệ, thư ký tổng hợp số lượt bình chọn
cho các sản phẩm và xếp giải.
Tiếp nối chương trình, tiến hành trao giải, MC thông qua kết quả trước
khán giả và mời nghệ nhân được xướng danh, tôn vinh trong đợt bình chọn này,
đồng thời mời giáo viên lên trao quà cho nghệ nhân có số lượt bình chọn cao
nhất.
Trao giải thưởng
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Sau mỗi phần trình bày, khán giả là người động viên tinh thần lớn nhất cho
các em trong các bài học tiếp theo. Tuy là phần quà là một tràng vỗ tay động
viên nhỏ nhưng là nguồn động lực lớn nhất, khích lệ động viên các em tự tin
trên các sân khấu mini và sân khấu lớn sau này.
Khán giả biểu dương
Nội dung tổ chức chương trình hội chợ gốm Bát Tràng
Để tăng phần sinh động và tính chất tương tác, sau mỗi phần trải nghiệm
giới thiệu sản phẩm của nhóm, giáo viên dành ít thời gian để các nhóm trau đổi
kinh nghiệm cũng như học tập lẫn nhau, thông qua hình thức phỏng vấn hoặc
người xem đặt một số câu hỏi cho nhóm bạn về sản phẩm đã được giới thiệu.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Hoạt động phỏng vấn
+ Phần trải nghiệm lớp 4D với sản phẩm 3D
Nội dung được trình bày đi sâu vào sản phẩm, nói tác dụng và tiện lợi khi
sử dụng sản phẩm này như thế nào; chất liệu sử dụng để tạo được đồ vật ấy, sử
dụng những họa tiết hoặc vật liệu tự chuẩn bị để trang trí đồ vật sao cho đẹp mắt
và thu hút tầm mắt của người tiêu dùng. Tạo cho ta cảm giác như một nhà quảng
bá chuyên nghiệp của một nhà sản xuất các vật dụng gia dụng, để phục vụ cho
gia đình.
Nội dung giới thiệu sản phẩm vật dụng trong gia đình
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Thuyết trình sản phẩm
Tuy nội dung trình bày ngắn gọn nhưng đảm bảo được yêu cầu của của bài
học, tạo được sản phẩm Mĩ thuật - Hiểu (vật dụng có tiện ích gì, làm và trang trí
như thế nào, nắm bắt được sở thích chung của mọi người); cảm nhận và trân
trọng sản phẩm do mình tạo ra - Giao tiếp (phát triển ngôn ngữ, nói năng lưu
loát, thể hiện sự thân thiện...). Qua phần này đã giúp các em được phát triển các
giác quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, các
năng lực hợp tác, năng lực tự học và đánh giá.
Khi các em hoàn thành hoạt động trải nghiệm, giáo viên cùng học sinh tiến
hành đánh giá, nhận xét nội dung sản phẩm và hình thức trình bày. Đánh giá là
việc làm thường xuyên của người dạy, nhằm mục đích đo lường được mức học
của học sinh, ngoài ra còn tháo gỡ khó khăn cho học sinh, thúc đẩy các em ngày
hôm sau tiến bộ hơn ngày hôm trước, tiếp tục bồi dưỡng học sinh có khả năng
phát triển cao hơn, nuôi dưỡng tâm hồn yêu thích môn học cho học sinh.
Học sinh nhận xét về mình, về bạn, nhóm mình, nhóm của bạn, bình chọn
sản phẩm của nhóm, cá nhân; bình chọn thể hiện tốt phần diễn xuất hay là nói,...
lớp tập trung đánh giá theo yêu cầu thuộc tiêu chí của bài học và xếp loại riêng
từng bài theo cảm nhận riêng.
Đánh giá sản phẩm
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Cuối cùng giáo viên là người chốt ý, nhận xét chung cả một quá trình thực
hiện, ý thức học tập cũng như việc giữ gìn vệ sinh chung của các em, tuyên
dương kịp thời đối với từng cá nhân và nhóm.
c. Mối quan hệ giữa các biện pháp và giải pháp
Khi lựa chọn được hình thức trải nghiệm thì các em mới tiến hành xây
dựng nội dung sao cho phù hợp với hình thức đó. Nếu chưa lựa chọn hình thức
trải nghiệm mà đã xây dựng nội dung thì học sinh sẽ gặp khó khăn trong quá
trình lên ý tưởng, lựa chọn nhân vật, bối cảnh,...Vậy lựa chọn được hình thức,
đòi hỏi phải có nội dung trải nghiệm.
Qua quá trình lựa chọn hình thức trải nghiệm và xây dựng được nội dung
thể hiện mới tiến hành cho học sinh thực hành, lần lượt thực hiện từng bước như
vậy học sinh sẽ tư tin hơn trong quá trình học tập.
Nói tóm lại, các giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài này có mối liên
kết, quan hệ chặt chẽ với nhau, biện pháp thứ nhất làm tiền đề cho biện pháp
sau; ngược lại các biện pháp sau tạo sự liên kết chặt chẽ, khăng khít nhằm góp
phần hình thành một số kĩ năng cho trẻ.
Mỗi giáo viên cần linh hoạt trong việc vận dụng các giải pháp, biện pháp,
hình thức tổ chức dạy – học, thực hiện đồng bộ các biện pháp nêu trên để đạt
được hiệu quả giáo dục cao nhất.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi
và hiệu quả ứng dụng.
- Kết quả khảo nghiệm:
Qua điều tra thực tế ngay từ đầu năm học và áp dụng các giải pháp, biện
pháp trên tôi thấy học sinh phân biệt được các hình thức trải nghiệm, nắm và thể
hiện được cách trải nghiệm một cách khoa học, logic phù hợp với nội dung sản
phẩm của nhóm đã lựa chọn và thực hiện. Mạnh dạn xây dựng kịch bản có các
phần rỏ ràng, viết lời thoại cho nhân vật thì đã có tính liên kết với nhau.
Các em đã mạnh dạn, tự tin khi đứng trước đám đông để trình bày ý tưởng
của nhóm, thuyết trình hoặc đóng kịch, sắm vai, không còn ấp úng, lúng túng
hoặc ngượng ngùng khi trải nghiệm là vai trò người dẫn chương trình hay là
diễn viên nhí....
Cách các em sử dụng ngôn ngữ hình thể rất sống động, đẹp, làm tăng thêm
hiệu quả cho phần trải nghiệm, ngoài ra biết sử dụng vật dụng làm đạo cụ như
mặt nạ, cờ, trống, xèng làm âm nhạc,..., kết hợp với văn nghệ đem lời ca tiếng
hát vào xây dựng chương trình, làm tăng thêm sức hấp dẫn của vở kịch hay
thuyết trình. Khiến người xem có được cảm hứng thực sự, cũng như người học
yêu thích giờ học Mĩ thuật hơn. Nội dung các bài được người học diễn tả qua
hoạt động trải nghiệm một cách rõ ràng, thiết thực, chất lượng bài học của học
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
sinh đã đạt được những tiến bộ khả quan hơn rất nhiều so với đầu năm học.
Dưới đây là bảng đo sự tiến bộ và yêu thích môn học:
- Giá trị khoa học: Đề tài Một số kinh giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống
xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4 đã giúp chất lượng
dạy học môn Mĩ thuật nói chung của khối 4 thuộc đơn vị trường Tiểu học Krông
Ana được nâng lên rõ rệt. Học sinh tự tin khi thể hiện được cảm xúc riêng khi
trải nghiệm và tạo sản phẩm với những nội dung đã diễn ra hàng ngày quen
thuộc trong gia đình, trong cuộc sống. Không những thế các em đã gửi được
thông điệp tuyên truyền đến mọi người về việc làm tốt, những hành vi, cử chỉ
đẹp để xây dựng một cuộc sống tươi đẹp hơn, hạnh phúc hơn, con người sống
gần nhau hơn. Chất lượng sản phẩm của các em phong phú cả về nội dung lẫn
hình thức trải nghiệm, đạt kết quả cao hơn như: lựa chọn hình ảnh và hình thức
trải nghiệm phù hợp với nội dung; thể hiện hình tượng: tươi vui, hồn nhiên, ngộ
nghĩnh; sắc thái biểu cảm thể hiện đồng thuận hay không đồng thuận với việc
làm đúng hay không đúng trong cuộc sống; bố cục chặt chẽ, thể hiện được cảm
xúc, nội dung phản ánh thực tế, mang tính giáo dục cao,... lôi cuốn được người
xem. (có phụ lục kèm theo).
Bản thân người dạy nhận được sự khích lệ, động viên lớn nhất từ học sinh
đó là sự phát triển ngày một tiến bộ hơn, trưởng thành hơn của các em. Giúp
giáo viên vững vàng, tự tin hơn trong việc xây dựng kế hoạch bài dạy, tạo được
động lực giảng dạy của giáo viên cho thời gian tiếp theo. Người dạy nhìn nhận
lại những công việc như : Đề ra mục đích yêu cầu, chuẩn bị đồ dùng dạy học,
khai thác nội dung bài, vận dụng phương pháp dạy học sao cho phù hợp. Tiếp
tục bồi dưỡng học sinh có khả năng phát triển cao hơn, nuôi dưỡng tâm hồn yêu
thích môn học cho học sinh.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHI
1. Kết luận
Nhiệm vụ và mục tiêu của môn Mĩ thuật là giúp các em hiểu, nhận biết về
cái đẹp, từ đó tạo ra cái đẹp có ý thức giữ gìn cái đẹp, hướng các em phát triển
toàn diện về nhân cách. Theo tôi việc dạy và học Mĩ thuật là giúp các em cảm
thụ cái đẹp, chứ không phải dạy các em trở thành họa sĩ, diễn viên kịch hay
người dẫn chương trình...
Hoạt động trải nghiệm thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật chiếm một
vị trí quan trọng, vì nó rèn luyện cho các em các kĩ năng sống, rèn luyện tính cẩn
thận, tỉ mỉ, xây dựng những thói quen và những hành vi lành mạnh, tích cực,
hợp tác và đoàn kết cùng nhau giải quyết các nhiệm vụ học tập. Hình thành kĩ
năng vận dụng vào bài học, biến tấu kiến thức đó thành những kĩ năng, kĩ xảo
vào quá trình thực hành sao cho phù hợp. Vận dụng cho bản thân người học một
cách thiết thực, phục vụ cho cuộc sống hàng ngày như giao tiếp, làm việc, học
tập,...Trân trọng những kỉ niệm hay những khoảnh khắc đáng nhớ của các em,
thúc đẩy con người ngày một tiến bộ hơn.
Chính vì vậy, giáo viên thường xuyên vận dụng các hình thức dạy học linh
hoạt, hợp lý trong quá trình học tập của các em. Trao đổi thêm với đồng nghiệp
cùng chuyên ngành, để trau dồi năng lực giảng dạy. Nghiên cứu kĩ dạng bài, chủ
đề, hệ thống câu hỏi khoa học, đặt tình huống có vấn đề, dễ hiểu, sát với thực tế
đời sống và tâm lý của học sinh. Tôn trọng sự lựa chọn nội dung và hình thức
trải nghiệm của các em, tăng cường khuyến khích, động viên các em tham gia
thử nghiệm với các vai trò mới, tích cực trong học tập.
Nhằm giúp học sinh tăng một số kĩ năng quan sát, tăng trí tượng tượng, tư
duy sáng tạo trong thực hiện các trải nghiệm thông qua sản phẩm của mình cũng
như rèn luyện trong quá trình học tập. Qua các bài học của môn Mĩ thuật, không
những sử dụng ngôn ngữ của hội họa là bố cục, đường nét, hình khối, ánh sáng
màu sắc, mà còn có khả năng thể hiện ngôn ngữ hình thể, cảm xúc của mình về
thế giới xung quanh. Thông qua đó mục tiêu giáo dục thẩm mĩ của chúng ta sẽ
đạt được một cách dễ dàng và hiệu quả hơn, tôi tin chắc rằng môn Mĩ thuật ngày
càng trở nên quan trọng trong sự nghiệp giáo dục thẫm mĩ cho thế hệ mai sau,
những chủ nhân tương lai của đất nước.
2. Kiến nghị
- Phòng GD&ĐT: Tổ chức chuyên đề trong môn học, để giáo viên trao đổi
và học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
- Lãnh đạo nhà trường: Quan tâm hơn nữa và tạo điều kiện thuận lợi về cơ
sở vật chất; cung cấp những tài liệu, đồ dùng dạy học môn Mĩ thuật.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Trên đây là một vài kinh nghiệm của bản thân về đề tài Một số kinh nghiệm
giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn
Mĩ thuật lớp 4, rất mong được sự góp ý chân thành của các đồng nghiệp để đề
tài này được đầy đủ và hoàn thiện hơn, giúp tôi thực hiện có hiệu quả hơn nữa
trong việc giảng dạy cũng như góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho các em./.
Buôn Trấp, tháng 03 năm 2018
Người viết
Hồ Thị Kim Oanh
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
.…………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
.…………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
MỘT SỐ HÌNH THỨC TRẢI NGHIỆM CỦA HỌC SINH
Thuyết trình về sản phẩm của cá nhân và của nhóm
Ước mơ của em
Phạm Văn Quang Tiến – Lớp 4B
Bảo vệ Môi trường
Anh Đào - Vi An – Lớp 4D
Kể chuyện dựa trên sản phẩm của nhóm
Hoa viên xanh
Yến Vi - Anh Thư – Lớp 4D
Tạo dáng và trang trí đồ vật
Quốc Khánh - Lớp 4B
Múa rối - lớp 4D, 4B
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
Múa rối que
Linh- Hoàng - Tân –Linh, lóp 4D
Múa rối dây
Long – Tiến – Lớp 4B
Sắm vai khi Kéo co - lớp 4D
Đóng kịch - Về quê ăn tết -lớp 4C
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25
Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
2
3
4
NỘI DUNG
Sách giáo khoa môn Mĩ thuật lớp 5 của nhà xuất bản Giáo dục.
SGV môn Mĩ thuật lớp 5 của nhà xuất bản Giáo dục.
Tài liệu Dạy học Mĩ thuật dành cho giáo viên Tiểu học của nhà
xuất bản Giáo dục.
Phương pháp Giáo dục kĩ năng sống - Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.
GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
25