Giúp trẻ 5 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4

Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

I. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, thẩm mĩ, tình cảm, trí tuệ... của mỗi
con người.
Không biết từ bao giờ những lời ru, lời ca, những câu thơ, câu vè, câu
chuyện của bà, của mẹ…luôn in sâu trong trí nhớ của mỗi con người chúng ta. Có
lẽ từ thuở còn nằm trong nôi mỗi chúng ta không ai không một lần được nghe
những lời ru à ơi của bà, của mẹ hay được nghe những câu chuyện mà bà và mẹ
đã kể cho ta nghe, và cũng từ đó những lời ru, những câu hát, những câu chuyện
đã theo mỗi chúng ta suốt cả cuộc đời. Văn học là một loại hình nghệ thuật, là
người bạn không thể thiếu đối với trẻ thơ nhất là lứa tuổi mẫu giáo, Văn học còn
giúp trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng
và phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo ở trẻ. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học
đến với trẻ rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình cho trẻ tiếp
xúc với tác phẩm văn học phải từ đơn giản đến phức tạp, từ đó giúp trẻ bộc lộ khả
năng cảm thụ văn học của mình. Đồng thời góp phần giúp trẻ phát triển một cách
toàn diện.
Trong chương trình Giáo dục mầm non, hoạt động cho trẻ làm quen với
tác phẩm văn học (thơ, truyện…) có ưu thế nhiều hơn trong việc giáo dục phát
triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ giúp
trẻ phát triển trí tưởng tượng, trẻ được hóa thân vào những nhân vật ngộ nghĩnh,
ly kỳ trong những câu chuyện cổ tích, hay trẻ được thể hiện cảm xúc của bản thân
khi đọc những bài thơ, ca dao, đồng dao qua hoạt động làm quen văn học ở lớp,
không những vậy trong quá trình cô giáo kể chuyện, đọc thơ qua lời kể, ánh mắt,
cử chỉ, điệu bộ của cô đã một phần giúp trẻ phân biệt được cái tốt, cái xấu, cái
thiện, cái ác, từ đó giúp hình thành và phát triển tình cảm trong con người trẻ, trẻ
biết yêu “cái đẹp”, bảo vệ “cái đẹp”, hướng về “cái đẹp” trong cuộc sống hàng

ngày và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời mới, chân trời nhận thức cho trẻ. Từ
1

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

đó giúp hình thành nhân cách của trẻ một cách toàn diện. Các hoạt động ở trường
mầm non có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, vì vậy việc làm thế nào để thu hút được
trẻ tích cực tham gia vào hoạt động là rất cần thiết. Hiện nay trên thực tế cho thấy
nhiều giáo viên còn hạn chế trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ. Giáo
viên còn rập khuôn, áp đặt trẻ thực hiện theo bài mẫu mà mình đã soạn, chưa tạo
được hứng thú cho trẻ, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ, chưa
thực sự lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình dạy và học. Cùng với sự thay đổi
phương pháp dạy học của các bậc học trong cả nước là dạy học tích cực và xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm gây hứng thú, thu hút trẻ
để trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng, không gò bó, áp đặt nhưng lại đạt hiệu quả
cao. Nhận thấy được tính cần thiết của việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
các hoạt động ở trường mầm non nói chung và hoạt động làm quen tác phẩm văn
học nói riêng. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, với mong muốn được đóng
góp một số kinh nghiệm nhỏ của mình trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ
nhằm nâng cao chất lương giáo dục nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số
biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
* Mục tiêu:
- Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm.

- Giúp cho trẻ hình thành và phát triển nhân cách, đồng thời trẻ mạnh dạn
hơn, tự tin hơn, có lối ứng xử văn minh trong cuộc sống hàng ngày.
* Nhiệm vụ:
- Hình thành cho trẻ những kĩ năng đọc thơ, kể chuyện diễn cảm; Phát
triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và trẻ với mọi
người xung quanh.
2

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

- Dạy trẻ phát âm chính xác ngôn ngữ tiếng Việt; Luyện cho trẻ kĩ năng
nghe, hiểu, đọc thơ hay kể lại câu truyện, các sự việc, trong cuộc sống và trong
sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Một số biện pháp sư phạm giúp học tốt môn Làm quen văn học theo
hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
4. Giới hạn của đề tài:
- Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo
hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường Mầm non Cư Pang.
- Đối tượng khảo sát: Trẻ 5-6 tuổi lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang.
-Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 03 năm 2018
5. Phương pháp nghiên cứu:
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và nghiên cứu tổng hợp
các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Các tài liệu về quá trình hình
thành và phát triển ngôn ngữ, tâm sinh lý của trẻ, Module 3 Đặc điểm phát triển
ngôn ngữ, Module 30 làm đồ dùng dạy học và đồ chơi tự tạo…Thông qua mạng

internet tìm những bài thơ, câu truyện phù hợp với lứa tuổi của trẻ, phù hợp với
nội dung chương trình Giáo dục mầm non.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, thu thập các thông
tin từ thực tế ở lớp lá 4, quan sát hoạt động của trẻ giúp giáo viên nắm bắt được
những hoạt động của trẻ để lên kế hoạch cụ thể trong việc chăm sóc và giáo dục
trẻ, sau đó tổng hợp và rút ra các kinh nghiệm giáo dục.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thường xuyên nghiên cứu các đề tài
trong chương trình giáo dục, soạn bài và chuẩn bị đồ dùng trước khi giảng dạy.
Thử áp dụng các biện pháp vào môn làm quen văn học và các hoạt động khác
trong ngàỳ. Học hỏi các phương pháp hay của đồng nghiệp trong các tiết dạy.
3

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Phương pháp thực hành: Đối với trẻ mầm non ghi nhớ có chủ định chưa
cao, trẻ dễ nhớ và cũng nhanh quên, chính vì vậy cần cho trẻ thực hành một cách
tích cực, thông qua trò chơi đóng kịch trẻ thể hiện được bản thân mình, điều này
giúp trẻ nhớ lâu đồng thời cũng giúp hình thành và phát triển ở trẻ những kĩ năng
trong cuộc sống hàng ngày.
c. Phương pháp thống kê toán học: Đảm bảo cho quá trình nghiên cứu
khoa học đi đúng hướng cũng như trong trình bày kết quả nghiên cứu thành một
hệ thống lôgic. Để theo dõi được mức độ phát triển của tất cả trẻ trong lớp, giáo
cần phải có sự theo dõi, ghi chép, trình bày số liệu rõ ràng, cụ thể và tính toán chi
tiết. Từ đó giúp giáo viên nắm được số liệu cụ thể để thuận tiện trong việc theo
dõi sự phát triển của trẻ.
II.Phần nội dung

1.Cơ sở lí luận
Tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25/01/2017 của Bộ
GDĐT về việc triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung
tâm” giai đoạn 2016 – 2020, Bộ GDĐT tổ chức hội thảo sơ kết 02 năm triển khai
thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Tổ chức
cuộc thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở
giáo dục mầm non”.
Tiếp tục thực hiện Quyết định số 1008/QĐ-TTg ngày 2/6/2016 của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non”
Thực hiện có hiệu quả Chương trình Giáo dục mầm non mới, chú trọng
vào việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong công tác giáo dục nhằm nâng cao chất
lượng chăm sóc và giáo dục trẻ, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về đổi mới phương
pháp giáo dục; “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” củng cố,
phát triển số lượng và chất lượng ở trường mầm non.
Hoạt động Làm quen Văn học ở trường mầm non là một trong những hoạt
động có vai trò quan trọng đối với việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non, là
4

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

phương tiện giúp trẻ rèn luyện ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc, giúp tăng cường vốn
tiếng Việt cho trẻ.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là chúng ta đã góp phần mở rộng
nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn
ngữ, phát triển ở trẻ kĩ năng đọc và kể truyện…những điều này vai trò rất lớn
trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.

Với mong muốn mang những điều tốt đẹp nhất đến cho trẻ thông qua các
hoạt động ở trường nói chung và các tác phẩm văn học nói riêng, là một giáo viên
mầm non khi lên kế hoạch tôi đã lựa chọn các tác phẩm văn học phù hợp với lứa
tuổi của trẻ và tình hình thực tế của đơn vị mình nhằm cung cấp những kiến thức
mới cho trẻ giúp nâng cao chất lượng dạy và học tại trường lớp mầm non theo
hướng “xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Đây cũng là nhiệm
vụ trọng tâm của một người giáo viên trong giai đoạn mới hiện nay.
2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
- Năm học 2017-2018 là năm học tiếp tục hưởng ứng và thực hiện nghiêm
túc có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
trong trường mầm non”, để chất lượng giáo dục được nâng cao bản thân cô và trẻ
cần phải cố gắng hơn trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
Riêng đối với trẻ 5 tuổi sẽ phải chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ bước tiếp vào
một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học. Nhưng trẻ
lại gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ nói chung và quá trình làm quen với
tác phẩm văn học nói riêng. Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên mầm non
không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến thức, những kĩ năng ở trường
mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một tâm thế vững vàng, mạnh dạn, tự
tin, sẵn sàng bước vào lớp một một cách tốt nhất.
Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát trên 25 trẻ tại lớp Lá
4, trong đó có 9 em là nữ, 25 em là người đồng bào dân tộc thiểu số. Thống
kê kết quả như sau:
5

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Nội dung
Trẻ nói rõ ràng
Trẻ đọc thơ, kể chuyện
diễn cảm
Trẻ biết kể truyện sáng
tạo.
Trẻ diễn đạt ý tốt

Đạt

Chưa đạt

Số trẻ đạt

Tỉ lệ %

Số trẻ chưa đạt

Tỉ lệ %

8/25

32

17/25

68

7/25

28

18/25

72

6/25

24

19/25

76

6/25

24

19/25

76

Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học hiện nay chưa mang lại kết
quả như mong muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như dạy trẻ làm
quen văn học thông qua các hoạt động, tích hợp lồng ghép…chưa đạt hiệu quả
cao. Những yếu tố khách quan khác làm cho thực trạng của đề tài còn tồn tại
nhiều hạn chế.
Nguyên nhân chủ quan:
Ưu điểm: Là một giáo viên mầm non yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi, luôn
tìm tòi vận dụng các biện pháp, hình thức đổi mới về các hoạt động nhằm lôi

cuốn trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động một cách chủ động. Thường xuyên
tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn và các đợt sinh hoạt chuyên đề, các hội
thi…để học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân.
Hạn chế: Kinh nghiệm giảng dạy chưa lâu, sự tích lũy chuyên môn còn
nhiều hạn chế.
Nguyên nhân khách quan:
Ưu điểm: Được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa
phương, hội cha mẹ học sinh và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của bộ phận
chuyên môn Phòng giáo dục và đào tạo cũng như Ban lãnh đạo nhà trường đầu tư
về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bộ phận chuyên môn luôn tạo mọi điều kiện
cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề, các chị em đồng nghiệp luôn
sẵn sàng hỗ trợ giúp đỡ tôi hoàn thành tốt công tác của mình. Một số cha mẹ học
sinh quan tâm đến con em mình, luôn có sự phối hợp với giáo viên trong việc
6

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng,
đồ chơi cho các cháu.
Hạn chế: Trường Mầm non Cư Pang là một trường quốc lập mới được
thành lập từ tháng 6/2014 với nhiệm vụ là thực hiện công tác giáo dục chất lượng
ở cấp mầm non, được tách ra từ trường Mẫu giáo Hoa Sen tại địa bàn xã Ea
Bông, Đơn vị trường đóng thuộc vùng đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí thấp,
chưa đảm bảo được mức sống cho người dân. Một số bộ phận không nhỏ người
dân chưa có nhận thức đúng mức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của việc đưa trẻ
đến trường đúng độ tuổi. Hầu hết các cháu 5 tuổi đến trường đều chưa học qua

lớp 3 tuổi, 4 tuổi, các cháu còn bở ngỡ với tất cả các hoạt động ở trường mầm non
nói chung hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Những yếu tố trên
đã ảnh hưởng không nhỏ đến thực trạng vì vậy định hướng của bản thân về việc
giúp trẻ học tốt môn văn học tại lớp Lá 4 trường Mầm non Cư Pang là tiếp tục
vận dụng và phát triển các biện pháp cũ để phát huy những mặt mạnh, những
thành công, tận dụng những thuận lợi của thực trạng và bổ sung những cái mới
linh hoạt hơn, có hiệu quả hơn.
3.Nội dung và hình thức của giải pháp.
a. Mục tiêu của giải pháp.
Hình thành ở trẻ các kĩ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ tiếng Việt rõ ràng,
mạch lạc.
Hình thành cho trẻ kĩ năng đọc thơ, kể truyện diễn cảm, sáng tạo…
giúp trẻ học tốt môn văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Lựa chọn các biện pháp, giải pháp phù hợp sẽ giải quyết được một số vấn
đề khó khăn trong quá trình trẻ tham gia hoạt động làm quen các tác phẩm văn
học.

7

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Trẻ cảm nhận được những nội dung và giá trị nghệ thuật trong tác phẩm,
khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học.
Trẻ tham gia hoạt động ngày một chủ động hơn, không áp đặt, không gò
bó, trẻ có thể phát huy được năng lực và tính sáng tạo của bản thân trong quá
trình tham gia vào các hoạt động.

Cha mẹ trẻ cảm nhận được sự thay đổi của con mình, từ đó có những suy
nghĩ tích cực hơn trong công tác phối hợp với nhà trường chăm sóc và giáo dục
trẻ.
b.Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.
Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, đặc điểm ngôn ngữ và hoàn
cảnh gia đình của trẻ trong lớp để lập kế hoạch giáo dục.
Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, trẻ khác nhau
về thể chất, tình cảm, trí tuệ, tâm lý, hoàn cảnh gia đình và văn hóa. Vì vậy đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ có sự hứng thú, cách học
và tốc độ tiếp thu kiến thúc khác nhau. Vì vậy điều cần thiết là chúng ta phải nắm
bắt được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ để từ đó có kế hoạch cũng như biện
pháp giáo dục cụ thể phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ.
Ngay từ đầu năm học cô giáo tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm
sinh lý và ngôn ngữ của trẻ, lên kế hoạch và lựa chọn các nội dung luyện tập cho
trẻ dựa vào các tiêu chí áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Kế
hoạch giáo dục năm, tháng/chủ đề, tuần/chủ đề nhánh.
Tìm hiểu về đặc điểm vốn từ: Vốn từ của trẻ bước đầu còn nghèo nàn trẻ
ngại giao tiếp với cô giáo, với bạn, chưa hiểu nghĩa của câu hoặc của từ…
Ví dụ: Khi trẻ đến lớp cô hỏi con tên gì? Trẻ cũng chỉ nói lại lời của cô con
tên gì?...
Về đặc điểm ngữ pháp: trẻ thường sử dụng câu cụt để trả lời cô giáo hoặc
khi giao tiếp với bạn.
8

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Ví dụ: Cô hỏi trẻ con ăn sáng chưa?, trẻ trả lời “chưa”…
Trước những tình huống trên cô giáo giúp trẻ nhận định đâu là câu hỏi của cô,
đâu là câu trẻ cần trả lời, khuyến khích trẻ sử dụng câu có nghĩa, cô giáo sử dụng
những câu hỏi mở để kích thích tư duy của trẻ khi trẻ trả lời cô, hạn chế sử dụng
những câu hỏi đóng như: “có- không”
Vào đầu năm học, khi lên kế hoạch cho chủ đề trường mầm non, cô giáo
chọn những bài thơ, câu truyện có nội dung phù hợp với chủ đề, phù hợp với đặc
điểm, nhận thức của trẻ. Thông qua các bài thơ, câu truyện cô giáo kết hợp luyện
tập các bài tập cho trẻ như bài tập phát âm, bài tập nói, bài tập tai nghe cho trẻ qua
hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Các chủ đề tiếp theo cô giáo tiếp tục lựa
chọn những tác phẩm văn học với nội dung yêu cầu cao hơn, thực hiện và lồng
ghép các bài tập phát triển vốn từ cho trẻ. Ở các bài tập này lời hướng dẫn của cô
cần phải nói rõ ràng, giải thích nghĩa của từ khó giúp cho trẻ hiểu, nhớ và vận
dụng được từ để đặt câu. Để đẩy mạnh sự phát triển khả năng vận động các cơ
quan phát âm cần tập cho trẻ các bài tập luyện cơ quan phát âm thích hợp, Thiết
kế những trò chơi luyện tai nghe, luyện trí nhớ, những trò chơi giúp trẻ nói đúng
ngữ pháp, nói mạch lạc như: Trò chơi Tôi là ai, bé yêu thơ, bé chọn vai nào, ai
nói đúng, truyền tin…
Khi trẻ đã có một số lượng vốn từ phong phú, cũng như có những trải
nghiệm trong thực tế trẻ sẽ tự tin hơn trong mọi hoạt động nói chung và hoạt
động đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch…nói riêng.
Cùng với việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm phát triển ngôn
ngữ của trẻ cô giáo còn chú ý đến hoàn cảnh gia đình của trẻ, bởi gia đình chính
là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách con người.
Về hoàn cảnh gia đình: Mỗi trẻ có mỗi hoàn cảnh khác nhau, vì vậy cô
giáo cần có sự quan tâm, tìm hiểu hoàn cảnh, gia đình của trẻ để có sự lựa chọn
phương pháp giáo dục phù hợp và phối hợp với gia đình trong công tác chăm sóc
và giáo dục trẻ.
9

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Cô giáo tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình của trẻ
Sau khi tìm hiểu gia đình trẻ…Nắm được đặc điểm tâm lý và đặc điểm
ngôn ngữ của trẻ, căn cứ vào nhu cầu học tập của trẻ, những điều kiện sẵn có ở
địa phương để lựa chọn các tác phẩm văn học có nội dung phù hợp.
Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý, đổi mới hình thức và phương pháp
giáo dục theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ chủ động, tự chủ
trong các hoạt động là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần tốt, luôn
thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, giải quyết tốt nhiệm vụ cô
giao, không những vậy trẻ còn được tự trải nghiệm và xử lý những tình huống
xảy ra trong quá trình tham gia hoạt động, trẻ không bị gò bó, áp đặt…điều này
giúp trẻ có thêm niềm tin khi tham gia vào các hoạt động nói chung và hoạt động
làm quen với tác phẩm văn học nói riêng.
Biện pháp2: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
hoạt động làm quen Văn học
Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là
phương tiện, là điều kiện để phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi.
Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ
thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng
xã hội. Và việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là khâu vô
10

Người thực hiện: Võ Thị Hiền

Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

cùng qua trọng. Để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi bám
sát các tiêu chí sau:
- Đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ và trẻ thường xuyên được giao
tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiết giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung
quanh.
- Hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người
khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo.
- Môi trường vật chất trong lớp, ngoài lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi
của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng chơi, phù
hợp với điều kiện thực tế.
- Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng các
không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, phong phú, các góc hoạt
động trong lớp và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng lựa chọn
và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trãi nghiệm.
- Khuyến khích trẻ có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau; tạo điều
kiện cơ hội cho trẻ hoạt động, trãi nghiệm, khám phá với nhiều hình thức khác
nhau, phát triển toàn diện.
- Tạo những điều kiện, cơ hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ
hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn.
Môi trường giáo dục gồm môi trường ngoài lớp học và môi trường trong
lớp học
* Môi trường ngoài lớp học:
Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Khi cho trẻ tham gia hoạt
động ngoài trời cô giáo có sự chuẩn bị trước cho trẻ về môi trường hoạt động, đồ
dùng, đồ chơi...Sân bãi sạch sẽ, đảm bảo tầm nhìn bao quát trẻ, đảm bảo an toàn
cho trẻ hoạt động, có đồ dùng đồ chơi phù hợp, tận dụng và sử dụng có hiệu quả

11

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

các đồ dùng bằng nguyên vật liệu mở sẵn có ở địa phương…
Dưới sự chỉ đạo của nhà trường các cô giáo đã vận động cha mẹ trẻ ủng
hộ ngày công cũng như 1 số nguyên vật liệu sẵn có ở thôn buôn như tre, nứa,
rơm, rạ, lốp xe hỏng…để xây dựng các khu hoạt động ngoài trời cho trẻ.

Phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu và cùng cô giáo làm đồ chơi cho trẻ
Bên cạnh đó giáo viên kết hợp với cha mẹ trẻ cùng nhau xây dựng khu vui
chơi với các nhân vật cổ tích, hay còn gọi là “vườn cổ tích”, “sân khấu ngoài
trời”, vườn rau của bé, vườn hoa của bé…thông qua vườn cổ tích hay sân khấu
ngoài trời… sẽ giúp trẻ nhập vai vào các nhân vật trong câu truyện một cách tốt
hơn hay biểu diễn đọc thơ hay hơn, diễn cảm hơn bên cạnh đó còn giúp trẻ được
trãi nghiệm và thể hiện những năng khiếu sẵn có của bản thân trẻ.
Ví dụ: Đến với “ Vườn hoa của bé” Cô và trẻ được quan sát các loại hoa
trong vườn, trẻ có thể gọi tên các loại hoa và nói được màu sắc của các loại hoa
đó, điều này giúp trẻ nhớ sâu hơn về các đặc điểm của loại hoa và khi cô dạy trẻ
đọc thơ (kể chuyện) về các loại hoa như bài thơ Hoa đào Hoa mai, Hao cúc
vàng…hay câu truyện Sự tích Hoa hồng, sự tích hoa mào gà…lúc này trẻ đã có
được những hiểu biêt về các loại hoa và sẽ giúp trẻ hứng thú hơn, chủ động hơn
trong quá trình tham gia hoạt động.

12

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Vườn hoa của bé và vườn rau của bé

Một số công trình phụ huynh và cô giáo cùng làm, góp phần tạo môi
trường hoạt động cho trẻ thêm đa dạng và phong phú
Hay với câu truyện Cậu bé Tích Chu, trong hoạt động ngoài trời cô có thể
dẫn dắt trẻ đến khu vườn cổ tích, cho trẻ đóng vai và thể hiện lại lời các nhân vật
trong câu truyện, lúc này trẻ như được hòa mình vào thế giới cổ tích, được ngồi
trên chiếc chõng tre hay chui ra chui vào ngôi nhà tranh xinh xắn do bố, mẹ của
mình làm…điều này sẽ góp phần giúp trẻ hứng thú hơn tích cực hơn khi tham gia
hoạt động.
Trước kia với hoạt động dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ nghe với cách
dạy truyền thống cô và trẻ cùng ngồi trong lớp, cô đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ
nghe. Giờ đây khi môi trường ngoài lớp học được cải thiện và xây dựng đa dạng,
phong phú thì việc cô giáo dạy trẻ đọc thơ (hay kể chuyện) cho trẻ ở môi trường
13

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

này đã góp phần không nhỏ đến chất lượng giáo dục cho trẻ nói chung và hoạt
động cho trẻ làm quen văn học nói riêng.

*Môi trường trong lớp học:
Môi trường trong lớp học có vai trò quan trong không kém môi trường
bên ngoài lớp học. Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, ngay từ
đầu năm học cô giáo đã lên kế hoạch thiết kế những góc chơi phù hợp với không
gian của lớp học, phân chia không gian và vị trí các khu vực phù hợp với diện
tích lớp. Để tạo sự hứng thú cho trẻ khi chơi cô giáo đã sắp xếp các góc chơi một
các khoa học với nhiều đồ chơi đa phần sử dụng bằng nguyên vật liệu mở (như: lá
cây, hột, hạt, hộp sữa…), có sản phẩm mua sẵn và sản phẩm cô với trẻ tự làm…
đồ chơi được cô giáo để ngang tầm mắt và vừa tầm tay của trẻ, giúp trẻ dễ quan
sát, dễ lấy và cất… Đồ chơi cho trẻ là những đồ chơi quen thuộc, gần gũi với
cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa
phương; các góc luôn có sự thay đổi theo hình thức trang trí mở để tạo ra sự hấp
dẫn mới lạ đối với trẻ.
Ví dụ: Thông qua góc truyền thống giúp trẻ hiểu hơn về văn hóa vùng
miền như: Văn hóa cồng chiêng Tây nguyên; văn hóa nhà dài Ê dê…Trẻ biết
được một số nghề truyền thống ở địa phương như: Nghề dệt thổ cẩm, nghề đan
tre, làm rượu cần…Trẻ tự hào về truyền thống dân tộc, có ý thức bảo vệ di sản
văn hóa dân tộc.

14

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Các góc chơi của bé được trang trí theo hình thức mở
Sau khi đóng chủ đề trước và mở chủ đề mới. Cô và trẻ cùng thống nhất
cách xây dựng môi trường trong lớp theo chủ đề. Sau đó huy động các nguyên vật

liệu sẵn có, nguyên vật liệu phế thải dẽ tìm ở địa phương.
Trong các nhóm lớp cô chú ý quan tâm đến môi trường chữ viết tiếng việt,
chữ viết to, rõ, đúng quy định. Đối với trẻ 5 tuổi ưu tiên môi trường chữ số và
chữ viết.
Cho trẻ tham gia vào vào hoạt động trang trí các góc cùng với cô, vì đây
chính là cơ hội tốt để cô truyền tải cách thức, kĩ năng cho trẻ mà không áp đặt trẻ,
trẻ thể hiện một cách tự nhiên, chủ động, sáng tạo. Trang trí ở góc mở có sản
15

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

phẩm của cô và của trẻ phong phú và đa dạng.

Cô và trẻ cùng trang trí góc lớp theo hình thức trang trí động (mở ra gắn vào).
Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là
thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong
công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt
động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn
diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi, học tập trong
lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát
triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của
trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân
thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ sẽ tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm, chia
sẻ nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng
hơn và hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và
bạn bè hơn.

Qua biện pháp trên giúp cho giáo viên có thêm những kinh nghiệm sắp
xếp, bố trí, chuẩn bị cho môi trường hoạt động ngoài trời, môi trường trong lớp
học cũng như tận dụng triệt để và sử dụng có hiệu quả các phương tiện sẵn có ở
địa phương giúp xây dựng môi trường hoạt động của trẻ nói chung và môi trường
cho trẻ làm quen với văn học nói riêng một cách khoa học nhằm thu được những
kết quả cao trong quá trình trẻ hoạt động.
16

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Biện pháp 3: Làm và sử dụng đồ dùng, đồ chơi trong hoạt động của trẻ
Đồ dùng đồ chơi đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển tâm-sinh
lý, trí tuệ, tình cảm thẩm mỹ và góp phần hình thành nhân cách trẻ thơ. Do đặc
điểm tâm lý của trẻ ở lúa tuổi này rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, nên trẻ
không chỉ ngồi nhìn, nghe cô giáo kể chuyện hay đọc thơ. Chính vì vậy nếu
không có đồ dùng trực quan, không cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật thì trẻ
dễ bị phân tán sự chú ý, mức độ hứng thú không cao, tri thức lĩnh hội không sâu
và nhanh quên. Và điều đặc biệt là trẻ càng hứng thú hơn khi trẻ được sử dụng
những đồ dùng mà chính tay trẻ tự làm ra. Nắm được tâm lý đó tôi bản thân tôi đã
tìm hiểu, học cách làm và sử dụng đồ dùng dạy học một cách thành thạo, khoa học,
không dừng lại ở đó tôi đã hướng dẫn trẻ trong lớp cùng làm đồ dùng, đồ chơi bằng
các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương với mục đích phát huy tính tích cực, sáng
tạo của trẻ, rèn cho trẻ sự khéo léo, tạo hứng thú cho trẻ đồng thời giáo dục trẻ biết
quý trọng những sản phẩm của mình và của mọi người làm ra.
Ví dụ: Để làm mô hình dạy bài thơ “Hoa đào hoa mai” chủ đề “Tết và mùa
xuân”, cô và trẻ cùng nhau nhặt những chiếc lá, những cành cây khô, cắt hoa, bẻ

những cây cỏ, sử dụng giấy bìa cứng của phụ huynh ủng hộ làm ngôi nhà..với những
đồ dùng trên cô và trẻ cừng làm và tạo ra một mô hình sinh động phục vụ cho hoạt
động dạy trẻ đọc thơ.

Cô và trẻ làm mô hình vườn hoa để chuẩn bị cho hoạt động dạy trẻ đọc thơ

17

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Khi dạy trẻ đọc thơ ( kể chuyện), cô cho trẻ lựa chọn hình thức theo ý thích
của trẻ đồng thời cô thay đổi nhiều hình thức như: đọc (kể) diễn cảm, sáng tạo, sử
dụng mô hình..với cách thay đổi hình thức đọc thơ (kể chuyện) sẽ gây cho trẻ sự
hứng thú, không nhàm chán, trẻ tích cực tham gia vào hoạt động hơn.
Các đồ dùng trực quan cô chuẩn bị cho trẻ theo mức độ từ đơn giản đến
phức tạp, nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trong thao tác sử dụng đồ dùng
thì cô hướng dẫn tỉ mỉ các thao tác. Trong quá trình cô và trẻ cùng sử dụng đồ
dùng, đồ chơi sẽ giúp hình thành ở trẻ những kĩ năng, kĩ xảo, đồng thời giúp trẻ
phát triển các tố chất vận động, kĩ năng vận động, các nhóm cơ…
Ví dụ: Cho trẻ trực tiếp sử dụng rối que, các ngón tay của trẻ đòi hỏi phải
khéo léo điều khiển những con rối nhẹ nhàng sao cho phù hợp với từng lời dẫn
hay lời đọc của trẻ, qua đó góp phần phát triển vận động tinh cho trẻ.
Để khuyến khích tính chủ động sáng tạo của trẻ cô có thể sử dụng chính
những sản phẩm tạo hình của trẻ để làm phương tiện dạy trẻ đọc thơ hay (kể
chuyện). Trẻ hứng thú hơn khi được sử dụng chính những sản phẩm của mình tạo
ra. Đồng thời giáo dục trẻ biết cách giữ gìn, bảo quản những đồ dùng, đồ chơi do

chính tay trẻ làm ra, trẻ có ý thức hơn trong quá trình sử dụng và bảo quản đồ
dùng, đồ chơi.

Sử dụng tranh của trẻ vẽ làm phương tiện dạy bài thơ:Em yêu nhà em
trong chủ đề: Gia đình
18

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Qua việc cho trẻ làm và sử dụng các đồ dùng, đồ chơi tự tạo một cách trực
tiếp trong hoạt động Làm quen văn học và nhất là với những đồ dùng, đồ chơi mà
cô và trò tự tay làm ra tôi nhận thấy trẻ tập trung chú ý hứng thú hơn, trẻ hoạt
động với đồ dùng tích cực hơn, giúp quá trình cảm nhận các tác phẩm văn học
của trẻ tốt hơn và đạt hiệu quả cao hơn.
Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động có chủ đích trong làm quen văn học
Để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động học một cách nhẹ nhàng, hứng thú
trước hết người giáo viên ngoài tình yêu nghề, mến trẻ cần phải có năng lực sư
phạm, có kiến thức, có trình độ chuyên môn vững, hiểu được tâm lý trẻ. Đồng
thời thực hiện tốt phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Nhằm đáp ứng
được những vấn đề trên bản thân tôi không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu và
sưu tầm những “Nghệ thuật lên lớp” để tổ chức tiết học một cách linh hoạt, sinh
động, tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm, để trẻ tích cực tham gia vào các hoạt
động theo cách giáo dục và phát triển riêng của trẻ.
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động làm quen văn học, chủ đề “Các hiện tượng
tự nhiên” đề tài: Truyện “Giọt nước tí xíu”,cô tổ chức cho trẻ đi đến vườn cổ tích,
sau đó dẫn dắt trẻ vào hoạt động. Để tạo sự hứng thú cho trẻ cô sử dụng chính

góc trang trí của chủ đề để kể truyện cho trẻ nghe, lời cô kể cần phải rõ ràng và
thể hiện nổi bật tính cách của từng nhân vật, không nói ngọng… Khi đặt câu hỏi
đàm thoại, cô lựa chọn câu hỏi vừa sức với trẻ, từ dễ đến khó, động viên khen trẻ
khi trẻ trả lời đúng, gợi ý cho trẻ khi trẻ trả lời chưa đúng, cho trẻ lự chọn hình
thức kể chuyện mà trẻ thích, không áp đạt trẻ, luôn khuyến khích sự sáng tạo của
trẻ. Trò chơi củng cố cho hoạt động nhẹ nhàng, linh hoạt nhưng không kém sự lôi
cuốn trẻ, đảm bảo tất cả trẻ trong lớp đều được tham gia.
Để thực hiện có hiệu quả các hoạt động cô và trẻ cùng nhau chuẩn bị đồ
dùng dạy học phù hợp với chủ đề, sử dụng những nguyên vật liệu mở, sẵn có ở
trường (lớp), ở địa phương điều này theo tôi nghĩ là rất cần thiết vì nó tạo cho trẻ
sự hứng thú hơn khi được sử dụng những đồ dùng gần gũi, thân quen.
19

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Cô giáo sử dụng chính bức tranh trẻ và cô trang trí để làm phương tiện
cho hoạt động kể chuyện“Giọt nước tí xíu”
Qua những tiết học giúp trẻ nắm bắt được nội dung bài thơ, câu truyện.
Trẻ biết cách đọc thơ, kể truyện cũng như biết trả lời câu hỏi của cô và chơi trò
chơi thành thạo…Điều này đã góp phần không nhỏ trong quá trình phát triển
ngôn ngữ của trẻ nói riêng và phát triển toàn diện nói chung.
Biện pháp 5: Tổ chức tiết học linh hoạt, lồng ghép tác phẩm văn học
trong các giờ học và mọi lúc, mọi nơi.
Thực hiện phương pháp dạy học lồng ghép tích hợp chúng ta có thể lồng
ghép hoạt động Làm quen văn học vào các hoạt động có chủ đích khác như: Hoạt
động khám phá khoa học, làm quen với toán, hoạt động âm nhạc, hoạt động mọi

lúc, mọi nơi…
Giờ đón trẻ cô luôn vui vẻ, tạo sự gần gũi, yêu thương trẻ, nhắc nhở trẻ cất
đồ dùng đúng nơi qui định. Cô trò chuyện thân mật tạo sự gần gũi giữa cô và trẻ,
cho trẻ chơi cùng cô, cô có đặt câu đố vui cho trẻ trả lời, cho trẻ đọc các bài thơ,
hát bài hát trong chủ đề, trẻ đọc đúng, hát đúng cô tuyên dương khen trẻ động
viên trẻ trước các bạn…
Ví dụ: Khi cho trẻ chơi ở các góc chơi cô có thể gợi ý cho trẻ quan sát góc
chủ đề thông qua góc chủ đề hỏi trẻ có biết bài thơ hay câu truyện nào có nội
dung tương tự như góc chủ đề (Cô gợi ý cho trẻ, khơi gợi những bài thơ, câu
20

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

truyện mang nội dung liên quan đến hình ảnh)..
- Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động làm quen với toán.
Ví dụ: Chủ đề Thế giới thực vật, tết và mùa xuân, đề tài: Chia nhóm có 9
đối tượng thành 2 phần. Với đề tài này cô và trẻ chuẩn bị nhiều đồ dùng như nhặt
những chiếc lá, những bông cỏ, bông hoa… xung quanh trường để sử dụng cho
hoạt động. Nhằm gây hứng thú cho trẻ vào hoạt động cô giáo đã sử dụng câu
truyện Ai đáng khen nhiều hơn để dẫn dắt bài dạy. Thông qua câu truyện cô dùng
lời của Thỏ mẹ để nhờ các con giúp mẹ chia nhóm bông hoa, lá..có số lượng là 9,
với cách dùng nội dung bài thơ hay câu truyện để dẫn dắt vào bài sẽ gây sự chú ý
đến trẻ nhiều hơn, trẻ tập trung, hứng thú vào hoạt động hơn và sẽ cho kết quả
của tiết dạy cao hơn.
- Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động Khám phá khoa học.
Môn Khám phá khoa học là một trong những môn học giúp trẻ phát triển

nhận thức và ngôn ngữ tích cực nhất, vì vậy cần phát huy hết tác dụng của môn
học này để dạy trẻ, thông qua đó giáo viên có thể kết hợp lồng ghép tác phẩm văn
học để hỗ trợ có hiệu quả cho hoạt động chủ đích.
Ví dụ: với đề tài Tìm hiểu một số con vật sống trong rừng, chủ đề thế giới
động vật, để dẫn dắt vào bài gây hứng thú cho trẻ cô có thể dùng bài thơ “Con vỏi
con voi” để giới thiệu vào bài. Qua đó trẻ biết tên, đặc điểm, nơi sống của con
voi...những đặc điểm của con vật này trẻ đã nắm được trong môn làm quen văn
học và khi được hỏi về đặc điểm của con voi thì trẻ đã có sẵn những kiến thức đó
để diễn đạt. Bên cạnh việc cung cấp vốn từ cho trẻ còn giúp trẻ tìm hiểu về sự vật
xung quanh trẻ. Hình thành cho trẻ tình cảm đối với con vật, trẻ biết chăm sóc
bảo vệ con vật hiền lành và tránh xa những con vật hung dữ… điều này sẽ giúp
trẻ lĩnh hội kiến thức dễ dàng hơn trong hoạt động.
- Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động âm nhạc.
Với trẻ mầm non âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng là phương tiện
21

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, giúp trẻ phát triển hài hòa về mọi mặt..trẻ
yêu thích âm nhạc, cảm thụ âm nhạc, hòa mình vào âm nhạc sẽ giúp khơi gợi ở
trẻ sự sáng tạo, hình thành nhiều năng lượng tích cực ở trẻ. Nói đến âm nhạc
không thể không nói đến văn học, bởi người xưa có câu nói “Trong thơ có nhạc
hay trong nhạc có thơ”. Để tạo cho trẻ sự sáng tạo cô có thể khuyến khích trẻ tự
phổ nhạc cho bài thơ theo sự ngẫu hứng của trẻ, điều nay góp phần tạo không khí
vui vẽ cho tất cả trẻ trong lớp, bởi trẻ nào cũng được thể hiện “tài năng” của
mình.

Vi dụ: bài thơ Bạn mới chủ đề trường mầm non cô và trẻ cùng phổ nhạc
và hát theo sự sáng tạo và ngẫu nhiên của trẻ.
Hay trong quá trình tiến hành hoạt động âm nhạc, cô có thể tạo tình huống
lồng ghép cho trẻ đọc bài thơ hay bài đồng dao để chuyển đội hình, chống mệt
mỏi cho trẻ…
Ví dụ: Dạy vận động bài hát Chú voi con chủ đề thế giới động vật cô giáo
sử dụng bài thơ con vỏi con voi làm động tác chống mệt mỏi cho trẻ
Thông qua cách lồng ghép các bài thơ, bài vè…vào hoạt động, các cháu
không những cảm nhận tốt được giai điệu của bài hát mà còn giúp các cháu rèn
luyện cách đọc thơ, đọc vè… rõ ràng, mạch lạc, gây hứng thú cho trẻ trong quá
trình hoạt động, thay đổi hình thức hoạt động nhằm giúp tiết học đạt được kết quả
tốt hơn.
- Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động mọi lúc, mọi nơi.
Ngoài các hoạt động kể trên có ưu thế nổi trội trong việc phát triển ngôn
ngữ cho trẻ. Hoạt động Làm quen văn học cần được tiến hành thường xuyên,
thông qua các hoạt động khác ở trường mầm non. Giáo viên cần khai thác tính
chất của mỗi hoạt động để lồng ghép cho phù hợp.
Ví dụ: Vào giờ ăn cô gợi ý cho trẻ đọc bài thơ Giờ ăn đến rồi hay giờ đi
ngủ trẻ đọc bài thơ Giờ đi ngủ…
22

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Giờ trả trẻ cũng như giờ chơi tự do cô giáo luôn tạo mọi tình huống cho
trẻ tiếp xúc với văn học, như tổ chức một số trò chơi dân gian sử dụng các bài vè,
câu đố.. của địa phuong, hay cho trẻ ngồi chơi theo nhóm.

Ví dụ: Cho trẻ ngồi thành từng nhóm, mỗi nhóm có khoản 4-5 bạn, cho
mỗi bạn rút 1 thẻ lô tô bất kì, sau đó 5 bạn trong nhóm sẽ kết hợp 5 thẻ lô tô lại và
tự nghĩ ra 1 câu truyện sáng tạo có nội dung tương ứng vơi 5 thẻ lô tô.
Dưới hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học” trẻ ở lớp đã có sự chuyển
biến khá rõ rệt, trẻ đã mạnh dạn hơn trong giao tiếp, không rụt rè mỗi khi tham
gia hoạt động, không nhút nhát khi chơi với bạn và đồng thời giúp phát triển
những kĩ năng ở trẻ như đọc thơ diễn cảm, đọc thơ thể hiện cử chỉ điệu bộ, kể
chuyện sáng tạo, kể chuyện theo tranh, đóng kịch..góp phần giúp trẻ phát triển
một cách toàn diện.
Biện pháp 6: Tuyên truyền phối hợp và vận động cha mẹ học sinh, kết hợp
lồng ghép vào các hội thi, lễ hội.
Môi trường tiếp xúc của trẻ mầm non chủ yếu là gia đình và tiếp theo mới
đến nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong quá
trình chăm sóc và giáo dục trẻ là một vấn đề quan trọng. Ngay đầu năm học cô
giáo đã lên kế hoạch tổ chức họp cha mẹ học sinh, tuyên truyền đến các bậc cha
mẹ trẻ về tầm quan trọng của việc đưa trẻ đến trường mầm non đúng độ tuổi,
Ngoài bản tin của nhà trường, cô giáo còn làm bản tin treo ở cửa lớp tuyên truyền
đến cha mẹ trẻ về một số kiến thức chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường để từ đó
cha, mẹ có thể phối hợp với cô giáo trong công việc chăm sóc và giáo dục trẻ
được tốt hơn.

23

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Cô giáo tuyên truyền đến phụ huynh một số nội dung lên quan đến quá

trình chăm sóc và giáo dục trẻ
Qua các hội thi do lớp, nhà trường tổ chức như Hội thi Bé yêu thơ, Bé hát
dân ca,lễ hội bé đến trường chủ đề Trường mầm non…Cô giáo đã tuyên truyền
đến cha mẹ trẻ và mời cha mẹ trẻ tham gia trực tiếp vào một số hoạt động trong
hội thi. Điều này góp phần không nhỏ đến quá trình hoạt động của trẻ, trẻ tích cực
hơn, hứng thú hơn khi có ba mẹ của mìnhcùng tham gia. Qua những hoạt động
trên đã giúp cha mẹ trẻ hiểu được tầm quan trong của việc đưa trẻ đến trường
mầm non đúng độ tuổi nói chung và chăm sóc giáo dục trẻ mầm non nói riêng.
Ngoài ra, trong các chương trình, các buổi văn nghệ khai mạc lễ hội hay
các buổi tọa đàm của nhà trường, ngoài những tiết mục văn nghệ cô giáo đã mạnh
dạn đăng ký cho các cháu những tiết mục đọc thơ, kể truyện…điều này góp phần
không nhỏ vào việc giúp trẻ mạnh dạn hơn trước mọi người. Mỗi trẻ có mỗi tố
chất khác nhau, có trẻ có năng khiếu hát, múa nhưng lại hạn chế năng khiếu đọc
thơ, kể truyện và ngược lại. Vì vậy cô giáo chính là người giúp trẻ phát triển
những tố chất sẵn có trong trẻ một cách hoàn thiện hơn. Thông qua các hoạt động
tổ chức lễ hội ở trường cũng như ở lớp cô giáo đã đưa nội dung cho trẻ làm quen
với tác phẩm văn học vào lồng ghép. Cô thường tổ chức cho trẻ các hoạt động
đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch theo một chương trình biểu diễn mà tất cả trẻ trong
lớp đều được tham gia nhằm giúp trẻ hứng thú với bộ môn Làm quen văn học, thể
loại truyện kể cho trẻ.
24

Người thực hiện: Võ Thị Hiền


Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang

Ví dụ: Vào cuối tuần hay cuối một chủ đề, cô giáo tổ chức cho trẻ chương
trình “Bé yêu thơ”, “Bé làm diễn viên” hay chương trình “Biểu diễn văn nghệ

cuối chủ đề” ..có sự tham gia của bố mẹ trẻ .Điều đặc biệt là trong hoạt động này
tất cả trẻ trong lớp đều được tham gia.

Phụ huynh cùng tham gia một số hoạt động do trường tổ chức như
“Hội thi bé yêu thơ”,“Ngày hội tri ân các thầy cô giáo”
Trẻ đến trường không những được giao tiếp với cô giáo, với các bạn, ngoài ra trẻ
còn được tham gia tất cả các hoạt động trong chương trình giáo dục mầm non nói
chung và hoạt động làm quen văn học nói riêng. Đây là môn học giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ một cách rõ ràng, mạch lạc, ngoài ra còn giúp trẻ phát triển khả
năng cảm thụ văn học tốt hơn.
Qua việc áp dụng một số biện pháp trên tôi thấy chất lượng môn làm quen
Văn học của trẻ trong lớp tăng lên khá rõ, các cháu rất thích học bộ môn này, cháu
đã mạnh dạn hơn khi giao tiếp, thích trò chuyện cùng người lớn và đặc biệt rất
thích tham gia vào hoạt động nói chung và hoạt động làm quen văn học nói riêng.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các biện pháp nêu trong đề tài đều có mối quan hệ mật thiết với nhau, nó
bổ trợ cho nhau, tạo thành một chuỗi liên kết, nhằm hòa quyện các nội dung lại
với nhau để đi đến một thể thống nhất là tìm ra các giải pháp tối ưu, hiệu quả
nhưng vẫn đảm bảo được tính chính xác, khoa học và lô gíc giữa các giải pháp và
biện pháp.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi
và hiệu quả ứng dụng.
25

Người thực hiện: Võ Thị Hiền