MỘT số BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG môn làm QUEN CHỮ cái CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI tại TRƯỜNG mầm NON

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM QUEN CHỮ
CÁI CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG
I. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết việc nâng cao chất lượng các môn học ở trường mầm
non nói chung, môn làm quen chữ cái nói riêng là một việc làm rất quan trọng và
cần thiết đối với trẻ mẫu giáo 5 tuổi theo chương trình giáo dục mầm non mới hiện
nay. Công tác đổi mới giáo dục mầm non trên cơ sở thừa kế và phát triển khắc phục
những tồn tại của các chương trình cũ. Chương trình đổi mới GDMN là đẩy mạnh
đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học theo hướng tích cực chủ động, sáng tạo
của trẻ
Ngôn ngữ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ
và giúp cho trẻ tiếp thu kiến thức học tập tốt ở trường lớp mầm non và cấp tiểu học
sau này. Ngôn ngữ còn giúp trẻ hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền
biết đọc, biết viết. Đó là nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri
thức mới thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham
quan, dạo chơi...Vì vậy cần kích thích trẻ sử dụng tiếng Việt một cách thành thạo
mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì
muốn nói một cách rõ ràng, không nói ngọng, không nói lắp...Việc giáo viên hướng
dẫn cho trẻ 5 tuổi làm quen chữ cái là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những
năng lực hoạt động ngôn ngữ. Phát triển trí tuệ và kĩ năng làm quen với chữ cái qua
đó giáo dục tình cảm và tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc
phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ nhất là đối với trẻ 5 tuổi.
Làm quen với chữ cái là môn học mở đầu cho bước ngoặt của quá trình giao
tiếp, đồng thời nó là thước đo đánh giá kết quả học tập và giảng dạy các môn học
khác trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Làm quen chữ cái dần
như chiếm vị trí quan trọng đặc biệt trong các môn học của chương trình GDMN.
Trong khi đó ở mẫu giáo trẻ đang quen với vui chơi là hoạt động chủ đạo, nhưng

khi bước vào tiểu học thì học tập lại là vai trò chủ đạo. Nên việc cho trẻ làm quen
với chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải là đưa chương trình tiếng Việt của lớp 1 vào
dạy mà ở đây trẻ mẫu giáo được sử dụng những yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ
học tập sáng tạo thông qua các hoạt động học tập “Học mà chơi, chơi mà học”, để
làm được điều đó trẻ phải nhận biết và phát âm đúng – chuẩn 29 chữ cái cơ bản.
Môn làm quen làm quen chữ cái ở trường MN được lồng ghép trong nhiều
môn: Thơ, chuyện, LQCC, trò chơi chữ cái… như vậy làm quen với chữ cái là một
môn học mang tính tổng thể và sáng tạo rất lớn và là một môn học đặc biệt quan
trọng trong công tác GDMN; mục đích cho trẻ 5 tuổi LQCC không chỉ nhằm cho
trẻ biết được các mặt chữ cái để phát âm chuẩn khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

học tiếng mẹ đẻ, làm tiền đề cho trẻ ứng dụng thích ứng với tập đọc, viết ở bậc học
tiếp theo. Làm quen với chữ cái không phải là môn học độc lập riêng mà là một
phần, một bộ phận của phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 tuổi trong chương trình chăm
sóc giáo dục trẻ. Vì vậy nó có ý nghĩa trực tiếp trong việc phát triển ngôn ngữ cho
trẻ, giúp trẻ rèn luyện kỹ năng nghe, nói và giúp trẻ phân biệt được các âm khó
thông qua chữ cái. Cũng qua môn học này rèn luyện cho trẻ các thao tác trí tuệ và
rèn luyện cho trẻ tinh thần thích hoạt động trí óc qua đó hình thành tính ham hiểu
biết, thích khám phá những điều mới lạ trong quá trình làm quen chữ cái. Qua giờ
học hình thành và rèn luyện cho trẻ khả năng tập chung chú ý có chủ định và sự
hình thành nỗ lực chú ý để giải quyết nhiệm vụ học tập, lắng nghe sự chỉ dẫn của
cô giáo.
Tuy nhiên, trong công tác giảng dạy sự lồng ghép các hoạt động giáo dục
LQCC vẫn chưa đạt được kết quả cao do nhiều nguyên nhân khách quan cũng như
chủ quan. Nguyên nhân khách quan có thể kể đến như môi trường học tập, cơ sở
vật chất… nguyên nhân chủ quan chính là do khả năng của giáo viên còn hạn chế

trong việc lồng ghép các hoạt động học tập và rèn luyện cho trẻ, một số giáo viên
còn hạn chế về cách tổ chức một tiết hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ theo
chương trình mầm non mới mà còn rập khuôn theo chương trình phương pháp cải
cách cũ, chưa có sự linh hoạt sáng tạo đổi mới, chưa tạo hứng thú học tập cho trẻ.
Vậy làm sao để cải thiện thực trạng trên và nâng cao chất lượng giáo dục LQCC
cho trẻ 5 tuổi? Việc thay đổi thực trạng này sẽ tác động như thể nào đến chất lượng
phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ hay không?
Là một giáo viên mầm non, rất tâm huyết với nghề dạy trẻ năm nay đã là
năm thứ 5 tôi ra trường và nhận công tác tại trường Mầm non Hoa Hồng được nhà
trường phân công công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi. Qua những năm trực
tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ viết không phải là việc dễ
làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những linh
hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn,
để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có tính kỷ luật trong học
tập. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển
hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng
tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của
mình. Trong tất cả các môn học của trẻ tôi đặc biệt yêu thích môn “Làm quen chữ
cái”. Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng, tôi đã tìm ra được những phương pháp hữu
hiệu nhất để phục vụ tốt nhất cho hoạt động của mình và tôi cảm thấy một phần nào
ý nguyện của mình đã thực hiện được. Tôi nhận thấy nâng cao chất lượng cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 tuổi làm quen với chữ viết, hình thành và phát triển kỹ năng nghe,
nói, tiền biết đọc, tiền biết viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để trẻ hiểu về thế
giới chữ viết và tiếp nhận những tri thức mới một cách nhanh chóng và dễ dàng.
Chính vì vậy, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng
làm quen chữ cái cho trẻ 5 – 6 tuổi”, với mong muốn góp một phần tri thức nhỏ bé
của mình đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để nâng cao hiệu quả cho trẻ
mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ cái.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
- Mục tiêu :
Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
làm quen với chữ cái góp phần phát triển ngôn ngữ, qua đó giúp trẻ nhận biết 29
chữ cái, luyện cách phát âm chuẩn, hoàn thiện tiếng mẹ đẻ, phát triển bộ máy và
các cơ quan phát âm, giúp trẻ hứng thú tham gia vào giờ học đạt kết quả cao tiếp
cận bổ sung kiến thức một cách nhạy bén và hứng thú trong học tập. Qua đề tài
nghiên cứu những vấn đề lý luận thực tiễn những năng lực hoạt động ngôn ngữ sự
phát triển trí tuệ trẻ 5-6 tuổi
Hình thành cho trẻ các kĩ năng nghe, đọc, viết một cách trọn vẹn thông qua
các môn làm quen chữ cái và được lồng ghép qua các môn học khác một cách sinh
động, sáng tạo, nhưng không làm mất đi nội dung, phương pháp của môn học làm
quen chữ cái cho trẻ 5 tuổi trong chương trình giáo dục mầm non mới.
- Nhiệm vụ:
Đề tài giải quyết mâu thuẫn khó khăn giữa việc tổ chức của giáo viên, giáo
viên chưa linh hoạt và nhẹ nhàng, trẻ chưa tích cực, còn thụ động khi hoạt động với
việc giáo viên phải làm sao để nâng cao chất lượng làm quen chữ cái một cách hợp
lý mà mang lại hiệu quả tích cực nhất, tìm ra một số giải pháp để giúp trẻ học tốt
môn làm quen chữ cái ở trường mầm non.
Nghiên cứu, sáng tạo, linh hoạt trong cách nghỉ, cách làm một cách khoa học
để tìm ra các phương pháp tối ưu để áp dụng có hiệu quả vào trong công tác giảng
dạy cho trẻ 5 tuổi tại trường lớp mầm non.
3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại
trường Mầm non Hoa Hồng.
4. Giới hạn của đề tài
Trẻ Mầm non 5 tuổi tại trường Mầm non Hoa Hồng năm học 2017-2018

thuộc xã Băng Adrênh, huyện Krông Ana, tỉnh ĐăkLăk
5. Phương pháp nghiên cứu
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
Qua thực tế giảng dạy và làm đề tài bản thân đã nghiên cứu tài liệu có liên
quan đến đề tài và sử dụng một số phương pháp nghiên cứu lí luận như: Phân tích
tổng hợp, so sánh, hệ thống hóa, khái quát hóa để làm rõ những vấn đề
Trước hết phải nhận định được thực trạng của đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu sách báo, tài liệu, Internet về các hoạt động pháp triển nâng cao
chất lượng giảng dạy môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp điều tra:
Khi bắt đầu tiến hành đề tài tôi đã sử dụng phương pháp điều tra tình hình
lớp học, phòng học cơ sở vật chất có khang trang, phong phú, sạch sẽ an toàn cho
trẻ tìm tòi khám phá hay không, phương tiện nghe nhìn đa dạng và phong phú
chưa, có tạo được điều kiện cho trẻ được trải nghiệm thực tế không .
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục:
Khi giảng dạy và làm đề tài tôi đã kết hợp một cách linh hoạt các phương
pháp.
Học hỏi trau dồi chuyên môn tổng kết lại các kinh nghiệm qua quá trình công
tác của bản thân vận dụng vào đề tài đang nghiên cứu
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm:
Sau khi lên kế hoạch cho hoạt động nâng cao chất lượng giảng dạy môn học
làm quen chữ cái tôi đã tiến hành thử nghiệm phương án đã xây dựng trên thực tế
với mục đích khảo sát tính hiệu quả của nó qua quá trình thực hiện

c. Nhóm phương pháp thống kê toán học
- Phương pháp nhằm mục đích phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
- Tôi tiến hành phân tích, tổng hợp số liệu. Xây dựng đề cương, thống kê số
liệu sáng kiến, áp dụng sáng kiến và hoàn thành đề tài.
- Quy trình dạy học của chương trình mầm non mới để kiểm tra chất lượng
trên trẻ sau mỗi học kì.Bảng thống kê đầu năm học 2017-2018
Mức độ
Tiêu chí
Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ tô viết đúng chữ cái
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế.
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động
làmquen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem
và quy trình đọc

Tổng
số
trẻ

Đạt

Chưa đạt

Số
lượng

Tỉ
lệ

Số Tỉ lệ
lượng

39
39
39
39

15
16
14
20

38%
41%
36%
51%

24
23
25
19

62%
59%
64%
49%

39

20

51%

19

49%

II. Phần nội dung
1. Cơ sở lý luận
Bộ môn làm quen với chữ cái là một phần của việc phát triển ngôn ngữ trong
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Do đó, làm quen với chữ cái nó có ý
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ và nhận biết chữ cái một cách
trọn vẹn thông qua học tập, vui chơi ở trường lớp mầm non.
Làm quen với chữ cái đối với trẻ là một nấc thang khó khăn khi trẻ mới bước
vào ngưỡng cửa của cuộc sống đầy bí ẩn: Cảm xúc, tình cảm, yêu ghét, giận, hờn.
Tiếp xúc với chữ cái là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ. Bởi chính vì vậy
làm quen với chữ cái được coi là phương tiện giáo dục, hình thành nhân cách cho
trẻ cũng được lồng ghép thông qua đọc thơ, kể chuyện, tranh ảnh có gắn các chữ
cái và các trò chơi động, tĩnh đối với làm quen chữ cái… sẽ giúp trẻ dần hình thành
trong tâm hồn của trẻ về thị hiếu về môn làm quen chữ nói riêng là việc cần thiết
hoàn thành nhận thức cũng như nhân cách của trẻ mầm non trước khi vào lớp 1 ở
trường phổ thông.
Làm quen với chữ cái có vị trí quan trọng trong việc GD trẻ phát triển toàn
diện, do đó để dạy tốt hoạt động này giáo viên phải đạt được những mục tiêu như:

- Nắm vững nội dung phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ
cái.
- Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen chữ cái theo chủ điểm, chủ
đề nhánh để phát triển kỹ năng cần thiết chuẩn bị cho tiền biết đọc, biết viết của trẻ.
- Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen chữ cái theo chủ điểm nhánh phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị.
Trước đây việc tổ chức cho trẻ làm quen với 29 chữ cái còn mang tính chất
hoạt động biệt lập, trẻ hoạt động chưa thực sự hiệu quả trong việc LQCC, tuy nhiên
trong những năm gần đây việc tổ chức cho trẻ 5-6 tuổi LQCC đã được đặt lên một
vị trí quan trọng đặc biệt. Trẻ ở độ tuổi này được làm quen với cách đọc và nhận
biết, phân biệt, so sánh 29 chữ cái. Đây là một bước phát triển đáng kể vượt qua
nấc thang khó khăn khẳng định được vị trí của LQCC đối với giáo dục mầm non.
Để chuẩn bị cho trẻ có tiền đề và nền móng vững chắc để bước vào lớp 1. Có
thể nói Làm quen với chữ cái là nền tảng đưa trẻ đến hoạt động giao tiếp trong
công tác chăm sóc giáo dục trẻ .Vì vậy mà ngay từ bây giờ cô giáo mầm non phải
chuẩn bị cho trẻ đầy đủ nhất, phù hợp với sức học độ tuổi của trẻ.
2. Thực trạng
- Trường MN Hoa Hồng đạt chuẩn. Gồm 3 phân hiệu (Buôn K62, Buôn Cuê
và Thôn 2) Tổng số học sinh toàn trường :233
- Lớp :Lá 1. Tổng số học sinh: 39, Nữ: 17. Dân tộc: 12. Nữ dân tộc: 06
Giáo viên: 02 Trình độ:Đại học
* Ưu điểm:
- Hầu hết trẻ đã nhận biết cấu tạo các chữ cái, làm quen với chữ cái, đọc, viết
chữ cái theo yêu cầu và phù hợp với từng chủ đề, chủ đề nhánh khác nhau. Qua đó
trẻ còn đọc thơ, chuyện, đồng dao, ca dao ở mọi lúc mọi nơi dựa trên các chữ cái
mà trẻ được học hàng ngày.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Giáo viên trẻ, nhiệt tình có trình độ chuyên môn trên chuẩn và có khả năng
tiếp cận với môn làm quen chữ cái một cách nhẹ nhàng lối cuốn trẻ vào tiết học.
Ngoài ra còn có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin để tìm ra các hình ảnh
động để lối cuốn trẻ vào tiết học một cách có hiệu qur nhất. Ngoài ra còn tổ chức
tốt các hoạt động kể chuyện, đọc thơ ở mọi lúc mọi nơi giúp trẻ phát triển vốn từ và
khả năng tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà tôi đang
giảng dạy.
* Khuyết điểm
- Trẻ đa số là đồng bào dân tộc thiểu số nên nhận thức còn chưa đồng đều
một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói chưa chuẩn tiếng Việt nên khả năng và năng
khiếu thơ, truyện, LQCC hầu hết cháu còn chậm về tiếp thu kiến thức trong học
tập.
- Đồ dùng dạy học phục vụ cho môn học chưa có sự sáng tạo.
- Một số giáo viên còn hạn chế về cách tổ chức một tiết hoạt động làm quen
chữ cái cho trẻ theo chương trình mầm non mới mà còn rập khuôn theo chương
trình cải cách cũ, chưa có sự linh hoạt sáng tạo.
Trên thực tế tôi thấy GV tham gia thực hiện chương trình mầm non mới ở
môn làm quen chữ cái vẫn còn lúng túng trong việc chọn đề tài để xây dựng bộ
chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi đa số giáo viên làm thay cho trẻ rất nhiều. Việc xây dựng
kế hoạch hoạt động trong ngày chưa có sự logic, chưa sáng tạo chưa đưa ra được
yêu cầu phù hợp với lớp mình .
* Nguyên nhân chủ quan:
- Một số giáo viên người đồng bào dân tộc thiểu số; trình độ giáo viên không
đồng đều, nên khả năng nắm bắt phương pháp tổ chức hoạt động môn học làm quen
chữ cái chưa thật sự sáng tạo và linh hoạt trong quá trình tổ chức giảng dạy chưa
logic, chưa phát huy khả năng tích cực, sáng tạo của trẻ nên dẫn đến hiệu quả chất
lượng của môn học chưa cao. Hoạt động giải quyết tình huống xử lí chưa linh hoạt,
chưa chú ý dạy phát triển theo khả năng của trẻ. Chính vì vậy chưa lôi cuốn và thu
hút được trẻ, nên các buổi học trẻ chưa thật sự hứng thú.

- Giáo viên tổ chức hoạt động còn cứng, chưa bao quát trẻ tốt vì vậy việc
khuyến khích trẻ hoạt động chưa được giáo viên chú trọng, trẻ còn nhút nhát, chưa
mạnh dạn và tự tin để tham gia hoạt động.
- Trẻ 5 tuổi mới đến lớp chưa được làm quen ở các lớp dưới dẫn đến tình
trạng trẻ tiếp thu kiến thức còn chênh lệch không đồng đều.
- Bên cạnh đó các bậc cha mẹ học sinh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ
yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh có nhận thức được hết về tầm
quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này, cho con nghỉ
học còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà.

GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Giáo viên chưa thường xuyên cho trẻ tiếp xúc nhiều với chữ cái (Trong các
hoạt động mọi lúc, mọi nơi), mà đa phần trẻ tiếp xúc với chữ cái (tập đọc, tập viết)
qua các hoạt động của môn học khi giáo viên tổ chức.Trong những năm qua, hoạt
động môn học làm quen chữ cái được tổ chức nhưng các hoạt động tổ chức chưa
thật sự hấp dẫn, chưa có sự đầu tư nhiều vì vậy kết quả đạt được trên trẻ chưa
cao.Một số trẻ tiếp thu chậm, không có khả năng, năng khiếu khi thể hiện tình
cảm, cảm xúc qua kể chuyện, đọc thơ.
- Một số giáo viên còn hạn chế về cách tổ chức một tiết hoạt động làm quen
chữ cái cho trẻ theo chương trình mầm non mới mà còn rập khuôn theo chương
trình cải cách cũ, chưa có sự linh hoạt sáng tạo.
* Nguyên nhân khách quan:
- Đồ dùng dạy học phục vụ cho môn học được đầu tư nhưng chưa có đổi mới
và còn hạn chế
- Đa số phụ huynh làm nhà nông vất vả, kinh tế khó khăn nên chưa quan tâm
đến con em, chưa nhận thức được tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo.

- Một số phụ huynh còn lại thì nôn nóng trong việc dạy chữ của con em
mình, đã dạy trẻ biết trước mà dạy sai lệch gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến
thức dẫn đến sự bất cập giữa gia đình và nhà trường. Và đa số phụ huynh do hoàn
cảnh công việc thường nhờ người khác đón đưa cháu đi học nên việc trao đổi trực
tiếp với phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn.
- Trường đóng trên địa bàn là nơi tổng hợp các dân cư ở tất cả các vùng miền
trên cả nước, nên việc phát âm của trẻ không giống nhau. Chính vì vậy việc dạy
phát âm chữ cái, nhận biết các âm từ là công việc không dễ đối với giáo viên mầm
non.
- Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp, tôi cần tìm ra các biện pháp tháo gỡ để
thực hiện chương trình đổi mới đạt kết quả tốt và phát triển đúng mục tiêu theo kế
hoạch đã đề ra: Nắm vững tâm sinh lý theo từng lứa tuổi của trẻ; hình thành nhân
cách của trẻ thông qua các hoạt động nghe, đọc thơ chuyện trong các giờ hoạt động
chung, hoạt động góc, đi dạo đi chơi, giờ ngoại khóa để trao đổi, đàm thoại cùng
trẻ...Tất cả các câu hỏi đặt ra nhằm khích thích trẻ cảm nhận những tình cảm, tư
duy, suy nghĩ, trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Các câu hỏi phù hợp với khả năng
của từng trẻ nhưng không áp đặt để làm mất đi sự hứng thú của trẻ, tạo cho trẻ có
sự tranh luận, thảo luận sôi nổi, khơi gợi tính tò mò, sáng tạo, khám phá để thúc
đẩy trẻ học tập tích cực hơn. Và cũng chính vì nhận thấy được những bất cập trong
việc tổ chức hoạt động môn học làm quen chữ cái, bản thân tôi đã mạnh dạn tìm
tòi, học hỏi để tìm cho mình những biện pháp hay nhất có thể áp dụng trong quá
trình thực hiện hoạt động của môn học nhằm nâng cao chất lượng phát triển ngôn
ngữ cho trẻ.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Giúp trẻ nhận biết và phát âm đúng, phát âm chuẩn 29 chữ cái, qua đó phát
triển ngôn ngữ tốt và khả năng diễn đạt ngôn ngữ ở trẻ một cách mạch lạc.
- Trẻ phát huy tính tích cực của khi tham gia hoạt động làm quen với chữ cái
có hiệu quả .
- Giáo viên tạo môi trường chữ viết phong phú trong lớp, ngoài lớp và các
phương tiện dạy học đầy đủ theo yêu cầu .
- Giúp giáo viên, phụ huynh, học sinh nhận thức đúng đắn về việc cho trẻ
làm quen với chữ cái và cách viết chữ cái trong chương trình giáo dục mầm non.
- Trẻ nhận biết 29 chữ cái và phát triển tính tư duy qua môn học làm quen
chữ cái trên lớp. Hình thành cho trẻ các kỹ năng, thói quen nghe, nói, đàm thoại
qua môn làm quen chữ cái giúp trẻ biết giao tiếp, diễn tả, cảm nhận được cái đẹp
trong cuộc sống, tình yêu quê hương đất nước, tình cảm giữa con người với con
người, con người với mọi cảnh vật xung quanh trẻ.
- Xác định rõ mục đích là tìm ra những biện pháp thiết thực để thực hiện tốt
môn làm quen chữ cái trong lớp lá 1 trường mầm non Hoa Hồng theo chương trình
mầm non mới hiện nay. Giáo viên trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp
vụ nâng cao hiệu quả giáo dục cho trẻ 5 tuổi.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
* Biện pháp 1: Thực hiện kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân.
Để bản thân nắm được mục đích, ý nghĩa, yêu cầu, nội dung, phương pháp
về việc nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ. Tôi tích cực tham
gia vào các chuyên đề về Làm quen chữ cái do nhà trường, các đơn vị bạn, đặc biệt
là do nhà trường thực hiện tổ chức. Ngoài ra để nắm vững nội dung kiến thức và
các yêu cầu về kỹ năng của “Làm quen chữ cái” một cách nhẹ nhàng, sinh động, tôi
tham gia vào các hình thức do nhà trường tổ chức như:
- Bám sát kế hoạch chuyên đề của nhà trường hàng năm, trên cơ sở đó đề ra
các mục tiêu, kế hoạch giảng dạy của lớp mình chủ nhiệm; từ tình hình thực tế của
địa phương, tôi đã tìm tòi, nghiên cứu để tìm ra các phương pháp, giải pháp tối ưu
để thực hiện tốt cho công tác giảng dạy một cách tốt nhất.
- Thảo luận kiến thức: Bản thân tôi tự nghiên cứu tài liệu, tự đặt ra những câu

hỏi có liên quan đến chuyên đề “ Làm quen chữ cái” để học hỏi các đồng chí phụ
trách chuyên môn và giáo viên có thâm niên và giáo viên giỏi về môn làm quen chữ
cái về vấn đề mình còn băn khoăn, chưa hiểu; thông qua các buổi sinh hoạt chuyên
môn, họp chuyên môn, dự chuyên đề và tự học bồi dưỡng thường xuyên để nâng
cao kiên thức về môn học mà mình ngiên cứu.
- Để dạy trẻ hoạt động làm quen chữ cái có hiệu quả, ngoài việc giáo viên có
kiến thức về nội dung, phương pháp tổ chức tiết dạy. Giáo viên cần phải có kĩ năng
về soạn giảng phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ, hướng vào đề tài giáo dục
để dạy trẻ phát âm chuẩn, rõ ràng. Tạo cho trẻ hứng thú trong hoạt động chung và ở
mọi lúc mọi nơi.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Tham gia thao giảng, dự giờ đồng nghiệp.
- Để lý thuyết và thực hành đi đôi với nhau, giúp bản thân có thể tiếp cận
được nội dung một cách sâu sắc. Sau các buổi bồi dưỡng chuyên môn, sinh hoạt tọa
đàm, khi đã nắm vững kiến thức lý thuyết, tôi đã mạnh dạn đăng ký các tiết thao
giảng, đặc biệt hoạt động làm quen chữ cái. Các tiết thao giảng, tôi đã đầu tư chặt
chẽ về nội dung hình thức, phương pháp dạy theo hướng đổi mới. Sau khi chuyên
môn, đồng nghiệp dự giờ thao giảng, tôi xin ý kiến góp ý, rút kinh nghiệm cho tiết
dạy của mình. Bên cạnh đó, bản thân tôi còn sắp xếp thời gian để dự giờ các đồng
chí, đồng nghiệp trong trường và các đơn vị bạn để học hỏi kinh nghiệm.
Chính vì vậy tôi đã nắm vững chuyên môn một cách có hiệu quả. Bản thân
nắm vững những phương pháp sáng tạo nhằm giúp trẻ hứng thú trong hoạt động
làm quen chữ cái tiếp cận công nghệ thông tin để vận dụng vào dạy trẻ trong hoạt
động LQCC lấy trẻ làm trung tâm.
Một trong biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói chung và
hoạt động làm quen chữ cái nói riêng là giúp trẻ có điều kiện học tập mà không

thấy nhàm chán.Tôi thường xuyên quan sát trẻ, ghi chép vào sổ để theo dõi, đánh
giá quá trình phát triển những kĩ năng cân thiết chuẩn bị cho việc đọc, viết của trẻ
nhằm điều chỉnh các biện pháp giáo dục đối với từng cá nhân trẻ
Kết quả đạt được ở biện pháp này tôi thấy mình học hỏi được từ ban lãnh đạo
nhà trường, chuyên môn, đồng nghiệp những kĩ năng cần thiết, việc tổ chức cho trẻ
hoạt động LQCC trở nên nhẹ nhàng hơn và trẻ cũng hứng thú với những hoạt động
trải nghiệm mới do giáo viên tổ chức.
* Biện pháp 2: Rèn cho trẻ phát âm chuẩn
Việc quan trọng đầu tiên nếu muốn dạy trẻ phát âm chuẩn thì bản thân giáo
vien phải là người am hiểu và là người phát âm chuẩn xác nhất không nói tiếng địa
phương phải rõ ràng mạch lạc không ấp úng ê a. Việc hướng dẫn trẻ đọc và phát âm
chuẩn tuy đơn giản nhưng đòi hỏi giáo viên phải thật sự chuẩn mực từ nét mặt, cử
chỉ, âm điệu khi hướng dẫn trẻ. Khi phát âm giọng nói rõ ràng để trẻ phát âm theo,
việc này không chỉ áp dụng trong hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái mà còn
trong các hoạt động khác của trẻ. Vì trẻ ở địa phương tôi dạy thuộc đa dạng vùng
miền nên cách phát âm không giống nhau, trẻ đọc chữ N thành L, hoặc ngược lại,
còn có trẻ đọc S, X không rõ. Bản thân tôi cũng do ảnh hưởng của tiếng địa phương
nên khi phát âm một số chữ cái chưa chuẩn ( s,x ) nên tôi đã tự rèn phát âm cho
mình, tôi nghiên cứu tài liệu hướng dẫn cách phát âm và tự tập phát âm các chữ đó
vào các thời gian rãnh rỗi.
Khi cho trẻ làm quen với các chữ cái tôi thường giới thiệu trước chữ cái định
cho trẻ làm quen rồi phân tích kĩ cấu tạo của chữ cái đó và cách phát âm chuẩn.
Ví dụ : Cách phát âm chữ cái L-N
Khi đọc mẫu tôi cố gắn đọc to, rõ ràng âm thật chuẩn để trẻ nghe rõ cách
đọc, đồng thời tôi nêu rõ cách phát âm cho trẻ hiểu.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Chữ L : Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa xác lợi trên
- Chữ N : Đọc thẳng lưỡi , lưỡi sát với lợi dưới
Hướng dẫn và cùng luyện tập với trẻ để trẻ biết cách đọc đúng, phát âm
chuẩn, tôi hướng dẫn trẻ trò chơi “Thi đọc đúng” “Đoán đúng chữ” giữa các đội tạo
cho trẻ tính thi đua trong học tập. Việc làm này tránh nhàm chán cho trẻ và còn
mang lại hiệu quả đáng kể
Đối với những trẻ phát âm không chuẩn tôi kịp thời động viên khuyến khích
cho trẻ luyện tập cá nhân nhiều hơn các trẻ khác , thường xuyên quan tâm giúp đỡ
trẻ phát âm đúng, chính xác.
* Biện pháp 3: Nâng cao tính linh hoạt, tích cực chủ động của trẻ trong
giờ hoạt động làm quen chữ cái
Hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái là một hoạt động tương đối khô khan
so với các hoạt động khác. Vì thế giáo viên cần sử dụng phương pháp đổi mới sáng
tạo vào việc tổ chức hoạt động để giúp trẻ tích cực và hứng thú hơn.
Giáo viên chúng ta đã nắm được đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo sự tập
trung của trẻ chưa bền vững và trẻ thích những cái đẹp mới lạ có sự hấp dẫn cao..
Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc
một tiết dạy không có đổi mới sáng tạo,mang tính áp đặt kỉ luật, rập khuôn sẽ dẫn
đến trẻ uể oải chán nản trong tiết học , phân tán tư tưởng, tiếp thu bài hạn chế. Vì
thế tôi đã tìm ra một số biện pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là phải
chuẩn bị đồ dùng đầy đủ cho cô và trẻ .Đồ dùng đó phải có tính thẩm mĩ cao vì đồ
dùng rất cần thiết , trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng , tư duy
gắn liền với tình cảm.Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh.Chính vì thế khi cho
trẻ “ Làm quen chữ cái” Tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được
lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một chữ cái
mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ 1: Ở chủ điểm Thế giới động giới động vật, hoạt động làm quen chữ
cái i,t,c. Thay vì đơn giản gắn tranh có từ: Gà mái, con vịt, con cá chép....Tôi tìm
bức tranh sinh động hơn như: Hình ảnh gà mẹ dẫn đàn con đi kiếm mồi, vịt bơi lội,

đàn cá chép trong ao...Sau đó tôi cho trẻ gọi tên các con vật, trò chuyện về chúng.
Hình ảnh đẹp và sinh động sẽ giúp trẻ tập trung và tiếp thu cao hơn. Tiếp đó giáo
viên khéo kéo đặt câu hỏi và dẫn dắt trẻ vào hoạt động một cách say mê, nhẹ
nhàng. Sau đó cô gắn tên khái niệm bằng những chữ cái ở bên cạnh cùng trẻ đọc
tên khái niệm, cho trẻ tìm chữ cái đã học. Khi trẻ trả lời được câu hỏi cô giới thiệu
chữ cái mới, trẻ đọc rồi phân tích chữ cái mới. Cuối cùng cô hệ thống lại cho trẻ
hiểu sau đó mới giới thiệu các kiểu chữ khác nhau của chữu cái đó.
Ví dụ 2: Trong hoạt động ngoài trời tôi cùng trẻ trò chuyện về các phương
tiện giao thông , chơi trò chơi “ Các phương tiện giao thông vào bến” tôi huy động
trẻ sưu tầm bìa cát tông, tranh, ảnh, họa báo về các phương tiện giao thông như:
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

máy bay, tàu, ô tô...hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình đó. Sự tìm tòi cắt dán sẽ tạo
cho trẻ khéo léo ở đôi bàn tay thuận lợi trong việc viết chữ , dán chữ lên các
phương tiện giao thông,trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng mình tự làm ra.
* Biện pháp 4: Xây dựng môi trường làm quen chữ cái.
Môi trường xung quanh trong đó có các yếu tố giúp trẻ được thường xuyên
tiếp xúc, tương tác với chữ cái là điều hết sức quan trọng trong hoạt động cho trẻ
làm quen với chữ cái.Tạo ra môi trường chữ không khó nhưng để môi trường mang
tính thẩm mĩ thu hút sự quan sát, tìm tòi của trẻ là vấn đề khó hơn. Vì vậy tôi không
ngừng nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú đa dạng và lôi cuốn sự tò mò
của trẻ.
- Tạo môi trường chữ cái trong lớp học:
Trẻ mẫu giáo luôn bị thu hút trước những gì mới lạ có kích thước lớn hoặc
màu sắc đẹp mắt.Thế giới xung quanh luôn là môi trường sống động, kích thích sự
tò mò và trí tưởng tượng của trẻ vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong
lớp học rất cần thiết để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Đối với trẻ mẫu giáo môi

trường là một vấn đề hết sức quan trọng nhằm kích thích cho trẻ hứng thú hoạt
động. Vì thế tôi luôn trang trí lớp theo mảng chủ đề từng chủ điểm, hình ảnh trang
trí rõ ràng có màu sắc đẹp hài hòa, có nội dung giáo dục theo chủ điểm, dưới mỗi
bức tranh đều có chữ viết kèm theo với tên gọi ngộ nghĩnh tôi không chỉ chú ý đến
kiểu chữ mà còn phải chú ý đến cỡ chữ phải chuẩn xác màu sắc phù hợp với hình
ảnh minh họa mà còn chú ý đến sự hài hòa thống nhất giữa các góc trong không
gian lớp học . Việc trang trí vừa làm đẹp cho phòng học vừa tạo cho trẻ có điều
kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, đồng thời trẻ được làm quen với chữ viết. Khi
xem tranh chuyện tôi hướng cho trẻ đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Làm
như vậy giúp cho trẻ tập kể chuyện theo tranh, hiểu nội dung của tranh đồng thời
được rèn luyện môi trường chữ viết và khả năng quan sát, chú ý của trẻ.
Sau khi tham gia hoạt động học trẻ sẽ được
tham gia vào hoạt động góc.Đặc biệt thông qua góc văn học và góc chữ cái sẽ giúp
trẻ thích thú và học tốt các chữ cái. Để lôi cuốn được sự thích thú của trẻ tôi đã
chuản bị rất nhiều đồ dùng, đồ chơi, nguyên phế liệu báo lịch cũ cho trẻ hoạt động.
Ở góc chữ cái tôi chuẩn bị các đồ dùng, nguyên phế liệu như bút sáp, màu
nước, len, giấy màu vụn…để trẻ vẽ hoặc dán chữ cái từ những mảnh giấy vụn.
Theo như chương trình MN mới hiện nay, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động, trẻ
phải được hoạt động và trải ngiệm. Vì vậy không những cho trẻ viết và tô màu chữ
bằng bút sáp, tôi đã cho trẻ sử dụng màu nước(trẻ có thể dùng tay trực tiếp viết chữ
hoặc dùng chổi vẽ) Khi trẻ viết xong tôi đến hỏi trẻ vừa viết được chữ gì? Như vậy
trẻ vừa nhớ lại được mặt chữ vừa luyện được cả cách phát âm. Một số giáo viên
cho rằng trẻ sử dụng màu nước hay đất nặn… sẽ rất bẩn, rửa tay lại lâu sạch mất
thời gian nhưng tôi nghĩ dù có hơi nhoe nhoét hay dửa tay lâu sạch hơn bình
thường nhưng trẻ thích thú tham gia, không gò ép trẻ. Kết quả trẻ thu được lại rất
cao.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

Bên cạnh đó tôi còn hướng trẻ vào chữ cái đang học bằng cách cho trẻ tự
tìm các chữ cái rời xếp thành tên của mình sao cho tên của trẻ đó phải có chữ cái
đang học. VD đang học chữ i,t,c thì trẻ nào thấy tên của mình có một trong 3 chữ
cái đó thì lên gắn vào
Hình ảnh minh họa

Ngoài ra tôi còn kết hợp cùng trẻ cắt chữ cái to từ sách báo, lịch cũ. Trẻ được
sử dụng kéo cắt lượn theo đường viền của chữ và được phát âm nói về đặc điểm
của chữ cái mình vừa cắt được. Từ đó giúp trẻ củng cố thêm vốn chữ cái của mình.
Dù bằng hình thức này hay hình thức khác với việc chuẩn bị nhiều đồ dùng,
nguyên phế liệu khác nhau cùng với sự hướng dẫn gợi mở của cô giáo tôi thấy trẻ
rất hứng thú tham gia học chữ cái, phát âm rõ ràng và nhớ được chữ cái lâu hơn.
Dán nhãn vào mọi thứ đồ dùng trong lớp để dần hình thành được mối liên hệ
giữa lời nói và chữ viết .Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen với chữ cái a,ă,â trong chủ đề
gia đình tôi cho trẻ ôn luyện bằng cách yêu cầu trẻ tìm chữ a,ă,â trong các từ chỉ tên
đồ vật trong lớp như:Chữ â trong từ “Cái ấm” chữ ă trong từ “Khăn mặt”
Ví dụ: Ở góc học tập: Thường xuyên thay đổi hình ảnh ở các góc theo chủ
điểm, tạo góc học tập mới hấp dẫn trẻ, ở các góc học tập tôi luôn thay đổi học xong
chữ cái nào tôi viết các kiểu chữ in thường, in hoa, viết thường, viết hoa treo ở góc
học tập để trẻ thường xuyên củng cố lại. Ví dụ: Cho trẻ làm quen chữ b, d, đ chủ
điểm thế giới động vật tôi làm mô hình vườn bách thú, cho các cháu đi tham quan
kết hợp bài hát “Thương con mèo” sau đó trò chuyện với trẻ về các con vật trong
vườn bách thú rồi hướng tới đề tài cho trẻ xem từng tranh: Tranh “Con bò” trẻ làm
quen chữ đ...với những trò chơi cũng không thể thiếu được như:
- Trò chơi ghép chữ: Ghép các nét cong, nét thẳng, nét ngang tạo chữ b, d, đ.
- Trò chơi dán đúng ký hiệu: chữ b hình tròn, chữ d hình tam giác, chữ đ hình
vuông với đoạn thơ “Ba bà đỏng đảnh” chia trẻ làm 2 đội cô cho trẻ đọc đoạn thơ
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

hoặc mở nhạc, hai đội thi nhau bật qua vòng cầm chữ dán vào ký hiệu, dứt lời bài
hát trò chơi kết thúc so sánh của 2 đội. - Trò chơi “Thi nói nhanh”: chia trẻ làm 2
đội thi đua nhau nói nhanh tên con vật có chứa chữ cái vừa học, hoặc tên người có
chứa chữ cái vưà học với chủ điểm gia đình...
Ví dụ ở góc thư vịên: Tôi chuẩn bị nhiều chuyện tranh, sách, báo dành cho
lứa tuổi mầm non ở các chủ điểm. Nhất là chuyện tranh chữ to phù hợp với sự hiểu
biết của trẻ tôi luôn thay đổi theo chủ điểm để gây sự thích thú cho trẻ, không nên
để một loạt sách từ đầu đến cuối năm trẻ sẽ chán và không thích đọc. Ví dụ: Chủ
điểm thế giới thực vật: Tôi trưng bày sách, tranh truyện về các loại hoa, quả cùng
với dòng chữ “ Thư viện của các loài hoa quả” vào các giờ hoạt động góc tôi
thường tham gia và hướng trẻ “ Cùng đọc sách và lật trang sách”. Hướng dẫn trẻ
cầm sách đúng hướng, cách mở sách, lật trang xem sách... Ví dụ: Góc bé tập tạo
hình chủ điểm thực vật thì tôi dán chữ “ Bé cùng làm quen chữ cái” rồi cắt bìa
thành một cây to, sau đó cho trẻ vẽ, cắt, dán hoặc siêu tầm họa báo, tranh, ảnh về
các loại lá, hoa, hột, hạt...sau đó cho trẻ tìm cắt các chữ cái vừa học dán dưới các
loại lá, hột, hạt, tranh, ảnh như: Chữ L dán dưới tranh lá hoặc lựu, M dán dưới chữ
mận...Những hình ảnh tôi thường thay đổi theo chủ điểm. Không những ở góc
Mỗi khi thay đổi đồ dùng đồ chơi và tên đồ dùng gắn trên các giá đồ chơi tôi
lại giới thiệu cho trẻ về đồ dùng và từ mới để trẻ quan sát và làm quen với chữ cái
mới từ đó tìm ra chữ cái đã học trong từ mới đó và ở các góc xung quanh lớp tôi
đều viết tiếng và từ tương ứng như: Hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, bé đến trường,
bé ngoan...Tất cả tôi đều trang trí vừa tầm nhìn của trẻ. Hoặc có những bức vẽ của
trẻ được viết tên trẻ vào góc trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động
làm quen chữ cái, trẻ đọc đến chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp chữ cái đó,
phía dưới tôi đặt giá đựng đồ dùng của cô và trẻ phục vụ môn chữ cái như bút chì
màu, vở tập tô, vở bé chuẩn bị vào lớp 1...ngoài ra còn có đồ dùng phục vụ cho
buổi chơi như mũ có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép

chữ lô tô từ đó phát huy khả năng ghi nhớ tư duy của trẻ dần dần trẻ trở nên yêu
quý và hứng thứ với môn LQCC hơn. Kết quả các biện pháp này theo đánh giá đạt
90%.
- Tạo môi trường ngoài lớp học:
Môi trường ngoài lớp học như: Góc thiên nhiên, Góc tuyên truyền, khu vực
đồ dùng cá nhân của trẻ... Đây là những nơi trẻ thường xuyên hoạt động nên có tác
dụng ôn tập và củng cố chữ cái cho trẻ vì vậy tôi thường tạo môi trường có nhiều
chữ cái ở những góc này.
Ví dụ: Tôi đã gắn kí hiệu riêng kèm theo tên trẻ nơi để đồ dùng cá nhân hàng
ngày của trẻ. Hàng ngày, khi lấy hoặc cất đồ dùng trẻ sẽ được nhìn tên và biết tên
của mình có mấy chữ cái, bắt đầu bằng chữ cái nào.... Hay chúng mình cùng cô sẽ
gắn bảng tên cho cây trong sân trường xem ai là người giỏi nhất. Từ đó trẻ bắt
chước và sao chép lại tên mình và tên bạn, ghi tên mình vào các tác phẩm mình tự
làm.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập trang trí môi
trường trong và ngoài lớp, tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo
lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.Và một điều quan trọng giáo viên phải biết
động viên, khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ bầu không khí tin tưởng bằng
những hành động sáng tạo và chơi những trò chơi sinh động. Khi trẻ nhận ra rằng
cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của chính mình, thì trẻ sẽ
tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có được sự tự tin, trẻ tự thấy hài lòng
và hãnh diện với suy nghĩ “Mình đã làm được điều gì đó một mình”. Đồng thời
giúp trẻ say sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt động khác.Một giáo viên có
kinh nghiệm sẽ chóng nhận ra trạng thái của nhóm và sẽ sẵn có trong tay đầy đủ
các nội dung, hình thức lựa chọn phù hợp nhằm thay đổi trạng thái của trẻ khi tổ

chức hoạt động.
Qua thực hiện biện pháp này tôi thấy mình đã linh hoạt nhẹ nhàng khi tổ
chức và điều quan trọng nhất là tôi đã biết lựa chọn những đề tài vừa phải, phù hợp
với chủ đề, vừa phù hợp với nhóm lớp của mình . Để tổ chức tốt hoạt động học và
chơi cho trẻ trong các tiết học đòi hỏi giáo viên lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm
túc như thể thí sinh đi thi sẽ biểu diễn thực sự trước khán giả.
Nếu trong lúc đang dẫn dắt trẻ vào hoạt động mà giáo viên còn nhìn vào
sách, vở bài soạn thì sẽ không thể giao tiếp trực tiếp phát hiện phản ứng của trẻ.
Nếu giáo viên thiếu tự tin khi nhớ thiếu lời bài soạn thì sao giáo viên có thể để lôi
kéo trẻ tập trung được? Giảng dạy hiệu quả đòi hỏi cô giáo phải “Làm bài tập ở
nhà”. Cô giáo cũng sẽ đạt được sự tự tin qua luyện tập như các trẻ nhỏ. Chính vì
vậy muốn để cô và trẻ tự tin trong hoạt động làm quen chữ cái, giáo viên cần phải
biết xây dựng mọi không gian học tập cho trẻ một cách hiệu quả nhất
* Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen
chữ cái.
Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của phòng GD,
các trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường MN Hoa Hồng nói
riêng đã bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Nhận thấy được sự
cần thiết và ích lợi của việc ứng dụng CNTT, tôi đã không ngường học hỏi bạn bè,
đồng nghiệp, qua Internet…để đưa CNTT vào trong giảng dạy. Trước khi tiến hành
cho trẻ làm quen với chữ cái, tôi luôn xác định trước đề tài là hoạt động làm quen
chữ cái hay hoạt động tập tô chữ cái.Sau đó tôi nghiên cứu bài soạn, vạch ra kế
hoạch hoạt động cho cô và trẻ.Tôi chuẩn bị giáo án điện tử phù hợp với nội dung
hoạt động và chủ đề. Muốn giờ học LQCC đạt hiệu quả cao và giúp trẻ chủ động,
tích cực tham gia vào hoạt động thì việc ứng dụng công nghệ thông tin đóng vai trò
quan trọng trong việc thu hút sự chú ý của trẻ vào các hoạt động giáo dục.
Và một điều đặc biệt tôi thấy hoạt động làm quen với chữ cái trước kia cần
phải mất nhiều thời gian để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh,
bảng gài chữ, thẻ chữ to, nam châm ,bảng… dễ gây cho giáo viên lúng túng trong
việc sử dụng đồ dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với nhóm chữ có 3 chữ cái

như: I,t,c hoặc b,d,đ thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và 3 bảng gài chữ có gắn
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

các thẻ chữ rời tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các thẻ chữ to cho trẻ nhìn
rõ. Nhưng khi ứng dụng CNTT vào tiết chữ cái thì không chỉ giúp trẻ tiếp cận với
tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho việc làm đồ dùng
đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo.
Ứng dụng CNTT vào hoạt động làm quen với chữ cái đã mang lại cho trẻ
hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có các hình
ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng mới lạ, hấp dẫn theo ý muốn của cô
giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết học cang đạt hiệu quả
cao hơn
VD: Trong tiết học làm quen chữ cái
Tiết làm quen với chữ cái e,ê ở chủ đề gia đình tôi coppp hình ảnh “Mẹ may
áo”, “ Bố vào bếp” từ mạng Internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh chữ tương ứng.
Khi dạy đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ chọn chữ cái nào
học rồi thì khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi gới thiệu chữ e thì
hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc khi cho trẻ so sánh chữ
e,ê, những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có màu giống nhau
Trò chơi powerpoint cho trẻ khi cho trẻ chơi với chữ cái tôi thường xuyên
chọn lọc và tìm tòi những trò chơi phù hợp với từng nhóm chữ cái. Để gây hứng
thú cho trẻ, trò chơi mà tôi sử dụng trong các hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái
thường xuyên được thay đổi và làm mới. Trò chơi phải ngắn gọn, dễ hiểu, luôn kết
hợp giữa hai yếu tố động và tĩnh, đảm bảo tính vừa sức và luôn thay đổi hình thức
để tránh nhàm chán cho trẻ. Thường xuyên sử dụng hình thức thi đua giữa các
nhóm trẻ trong trò chơi nhằm khuyến khích sự nỗ lực, cố gắng của trẻ. Ngoài ra tôi
còn thường tìm cách giới thiệu trò chơi phù hợp với từng chủ đề, cách thể hiện ấn

tượng để hấp dẫn trẻ
VD: Trong giờ làm quen với chữ h,k tôi đa sưu tầm trò chơi trong đĩa “những
trò chơi với chữ cái” mà phòng GD đã phát cho giáo viên tham khảo. Ở trò chơi
này trẻ phải tư duy để tìm chữ cái sắp xếp theo đúng quy luật. Như vậy trẻ vừa
được dùng chuột để di chuyển, vừa được củng cố lại chữ cái đã học.
Hay trò chơi “Ô số kì diệu”cô tạo những hình ô số trên màn hình mỗi ô số ẩn
phía sau là các chữ cái theo kiểu chữ in thường, viết thường và in hoa.Yêu cầu trẻ
mở ô số, ứng với mỗi ô số trẻ đọc tên chữ cái và nói được kiểu chữ cái đó.
Vd: Tôi tạo 6 ô số trên màn hình với 6 màu sắc rực rỡ khác nhau, trên mỗi ô
số là một chữ số(1,2,3,4,5,6) ẩn phía sau ô só là các chữ cái e,ê theo kiểu in thường,
viết thường và in hoa. Tôi chia sẻ làm hai đội và yêu cầu hai đội cùng thi đua nhau
mở ô số.Lần lượt từng đội sẽ mở ô số.Khi ô số mở ra đội đó phải đọc tên chữ cái ẩn
phía sau ô số và nói kiểu chữ in hoa, in thường hay viết thường.Trẻ đoán đúng thì
chữ cái sẽ xuất hiện với kích thước lớn trên màn hình và kèm theo món quà được
cô tặng

GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

Theo chương trình mầm non mới thì việc sử dụng công nghệ thông tin các
phần mềm powerpoint, phần mềm kissmarsk, phần mềm tương tác giúp cho trẻ
hứng thú , tập trung chú ý nhiều hơn vào tiết học làm quen chữ cái .
Khi dạy chữ cái trên giáo án điện tử cô cho trẻ được lên kích chuột vào các
chữ cái đã học, hoặc cho trẻ lên kích chuột vào các chữ cái giống nhau...
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng học tập và sử dụng phần mềm trên giáo án điện
tử tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học ,bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn , gần
gũi trẻ hơn
Hình ảnh minh họa

Biện pháp 6: Cho trẻ làm quen chữ cái thông qua các các môn học
Bản thân mỗi giáo viên là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng
ghép, lồng ghép các môn học một cách hợp lí để trẻ phát huy hứng thú khuyến
khích trẻ tích cực chủ động say mê trong tiết học.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt, sáng tạo ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào tiết học làm quen chữ cái và phù hợp với từng
chủ đề.
- Lồng ghép môn văn học:
Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn học vì
nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một mà bộ môn mà Bộ giáo dục chọn làm
chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài
thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cô định
cho trẻ làm quen. Tôi dùng những tờ lịch viết các bài thơ, ca dao, đồng dao, hò, vè
để cho trẻ đọc, trẻ đọc từ dưới tranh, gọi tên các con vật, đồ vật... nhằm phát triển
ngôn ngữ cho trẻ, đồng thời trẻ nhận biết những chữ cái đã học trong môi trường
chữ viết..
Ví dụ :Chủ đề nước và hiện tượng thiên nhiên tôi cho trẻ làm quen chữ cái
s,x qua đoạn thơ.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

“Giọt sương long lanh
Giọt sương trong suốt
Giọt sương hạt ngọc
Thu lượm màu xanh”
Khi đọc đoạn thơ này trẻ sẽ được luyện phát âm chữ cái s,x và tìm chữ cái đã

được học sau đó tìm chữ cái mới. Hôm nay cô sẽ dạy cho các con chữ cái S và X.
Ví dụ: Câu đố chữ Ơ
Tôi với chữ O
Giống nhau như đúc
Bỗng đâu bút mực
Vẽ một móc câu
Lên đầu tôi đấy
Bây giờ bạn thấy
Tôi giống chữ gì?
Hoặc chữ i
Một nét thẳng đứng nghiêm chào
Trên thêm dấu(.)chữ nào đoán ngay?
Các bài thơ bài vè, ca dao dồng dao thường gây hứng thú cho trẻ như bài “Vè
con vật” “ Vè loài hoa”... Thông qua việc “ Học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy,
trong giờ hoạt động góc tôi cũng lồng ghép chữ cái vào một cách nhẹ nhàng. Cho
trẻ nặn chữ, ghép chữ hoặc cho trẻ thi nhau gạch chân chữ cái vừa học.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Một phen sợ hãi” chủ đề phương tiện và luật lệ
giao thông tôi kể cho trẻ nghe và gợi ý để trẻ tự thi đua nhau đặt tên cho câu
chuyện như : “Cún con không nghe lời mẹ”. “Hai anh em cún đi chơi phố” “Cún
con qua đường” Tôi sẽ viết lên bảng những tên truyện mà trẻ đặt khi viết tôi cho trẻ
gạch dưới chữ đã học hoặc đọc từng chữ cái mà trẻ đã được làm quen với các cụm
từ đơn giản từ đó sẽ tạo được hứng thú và thói quen nhận biết chữ cái đã biết khi
đọc truyện cho trẻ.
- Lồng ghép môn âm nhạc:
Trẻ mầm non rất hứng thú với hoạt động âm nhạc.Vì vậy, để cân bằng với
tính chất khô khan và cứng nhắc của hoạt động làm quen chữ cái tôi thường kết hợp
những bài hát, lồng ghép âm nhạc vào tiết học sẽ giúp trẻ giải tỏa được sự căng
thẳng và tiếp thu các chữ cái dễ dàng hơn và giúp việc làm quen chữ cái trở nên thú
vị dễ nhớ cũng từ đó tạo không khí sôi nổi cũng như sự linh hoạt uyển chuyển giữa
các hoạt động nhỏ trong giờ cho trẻ làm quen chữ cái.

GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

VD: Trong giờ làm quen với chữ b,d,đ sau khi đã được làm quen với các chữ
cái này tôi cho trẻ hát bài “Búp bê bằng bông” Trẻ rất vui sướng, thích thú vì được
hát nhún nhảy theo nhạc. Khi trẻ hát xong tôi hỏi trẻ xem có điều gì lạ trong bài
hát. Nếu trẻ chưa trả lời được tôi sẽ gợi ý gần hơn và trẻ đã phát hiện ra mỗi từ
trong bài hát đều bắt đầu bằng chữ “b” Qua đó giúp trẻ phát âm chính xác chữ “b”
hơn.
“ Búp bê bằng bông biết bay bay bay
Búp bê biết bò, biết bắt biết bơi
Búp bê bằng bông bên bạn bươm bướm
Bươm bướm bồng bềnh bỏ bạn bay bay”
Với việc hát trong giờ làm quen với chữ cái không chỉ giúp tinh thần trẻ thêm
sảng khoái, vui nhộn mà còn giúp trẻ phát âm rõ ràng, tròn tiếng. Đây là tiền đề
quan trọng giúp trẻ học tốt ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ
- Lồng ghép môn giáo dục thể chất
Ví dụ:Trong giờ hoạt động “Bật chụm, tách chân”chủ đề Quê hương-Đất
nước, tôi vẽ các ô vuông, bên trong mỗi ô viết một chữ cái,ê,u,ư.Trẻ thực hiện động
tác bật kết hợp đọc chữ cái trong ô
Trong hoạt động này, tôi dùng hình thức thi đua giữa hai đội.Kết thúc giờ
hoạt động,đội nào thắng sẽ lên nhận hoa có gắn chữ cái
Hoặc hoạt động “Ném xa bằng một tay” tôi dán một chữ cái mà trẻ đã biết
vào túi cát.Trước khi ném, tôi yêu cầu trẻ đọc chữ cái dán trên túi cát của mình rồi
ném đúng kĩ thuật
Như vậy thông qua hoạt động phát triển thể chất tôi đã vận dụng tích hợp
được rất nhiều các chữ cái vừa tạo hứng thú cho hoạt động vừa củng cố và khắc sâu
các chữ cái trẻ mới được làm quen

- Lồng ghép môn khám phá khoa học:
Muốn cho trẻ làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao nhất thì phải có tranh ảnh,
mô hình , vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái
đó đều xuất phát từ môi trường xung quanh.
Ví dụ : Trò chơi “Ô chữ kì diệu”Trong mỗi ô chữ là một chữ cái trẻ đã biết,
phía sau ô chữ sẽ là hình ảnh các con vật. Khi chơi trẻ sẽ chọn cho mình một ô chữ,
nếu đọc được tên chữ cái trên ô chữ đó thì ô chữ sẽ mở ra hình con vật và tiếng kêu
của nó.
- Tích hợp trong hoạt động ngoài trời:
Tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ chơi trò chơi dân gian.Từ đó trong quá
trình trẻ chơi tôi luôn uốn nắn cách phát âm cũng như nhắc lại những chữ cái mà trẻ
đã biết.Ví dụ trò chơi “Rồng rắn lên mây”
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

“Rồng rắn lên mây
Có cây núc nác
Có nhà khiển binh
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay không?
Khi đọc “rồng rắn” tôi yêu cầu trẻ phải cong lưỡi và nhắc trẻ nhớ chữ cái “r”
và cách phát âm của nó
Khi trẻ chơi tự do quanh sân trường,tôi yêu cầu trẻ phải đọc tên cây và tìm
chữ cái đã học trong từ chỉ trên cây treo ở mỗi cây.
Ví dụ : Với chủ đề hoa mùa xuân với tiết học làm quen chữ cái L,M, N tôi
cho trẻ sưu tầm hoa khô , lá khô , các loại hột , hạt những vật liệu đó khi phát âm
phải chứa các chữ cái L, M, N như lá na, hạt mơ, hột mít, hoa ly....Với cách làm đồ
dùng, đồ chơi thiên nhiên ngoài trời như vậy tôi thấy có hiệu quả đáng kể.Trước hết

là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp
và cái được lớn nhất là ở trẻ có hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học , trẻ
sôi nổi hơn vì mình có phần trong đó.
- Lồng ghép môn làm quen với toán:
Bộ môn này đối với tiết chữ cái thường được đưa vào trò chơi như: "Thi đội
nào nhanh" trẻ thi đua nhau gắn chữ đó đếm số lượng và cùng kiểm tra kết quả.
Đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy ? Đối với trẻ mầm non thì học phải đi đôi với
hành kết hợp với cuộc sống, không những trên tiết học mà tôi thường dùng kiến
thức, kỹ năng ở mọi nơi, mọi lúc rèn luyện sự khéo léo của đôi tay.
Đây là việc làm rất cần thiết trong tiết học Làm quen với chữ cái và hiệu quả
mang lại tương đối cao
* Biện pháp 7. Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
Đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy
các hoạt động khác nói chung, hoạt động làm quen với chữ cái nói riêng, trò chơi
luôn được đưa vào để giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến thức. Nếu trò chơi không mới
lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán Và để giải quyết nhiệm vụ
học tập thông qua trò chơi đạt hiệu quả cao nhất, bản thân giáo viên phải tổ chức
trò chơi sao cho trò chơi trở thành một hoạt động hấp dẫn trẻ,phải xen kẽ giữa trò
chơi động để giúp trẻ hứng thú từ đó củng cố và khắc sâu chữ cái mà trẻ vừa được
làm quen.
Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh .Trẻ nhanh nhớ cũng
nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra nhưng khi
cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm hình dạng của
chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được đặc điểm của chữ
cái. Ví dụ như trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ cái…Ở các trò
chơi này, ban đầu tôi thấy nhiều trẻ xếp, nặn chữ bị ngược chẳng hạn như chữ: c, a,
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

ă, â, e, ê, b,d, p, q…Sau đó được cô giáo gợi ý trẻ đã nhanh chóng sửa sai. Không
chỉ được sử dụng đất nặn trong hoạt động tạo hình mà qua các trò chơi với chữ cái
trẻ cũng được dùng tay lăn dọc ,uốn chữ theo yêu cầu của cô. Khi quan sát trẻ chơi
tôi thấy trẻ rất hứng thú, say sưa. Như vậy trong khi chơi các trò chơi này trẻ phải
tư duy để xếp hoặc nặn được chữ cái. Ngoài ra tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi
khác như: Trò chơi tìm chữ cái còn thiếu trong từ, gạch chân chữ cái, nối chữ cái…

Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ
dựa trên hình thức nói theo cô, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó
có nhiều lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cô giáo cần xây dựng các trò
chơi luyện phát âm đúng các âm phù hợp
Ví dụ: Các trò chơi "Bắt chước tiếng kêu của các con vật" để rèn luyện phát
âm cho trẻ như: Gà con kêu "chiếp chiếp", ếch kêu " ộp ộp", vịt con kêu "vít vít"...
để trẻ phát âm theo cô một cách tự nhiên và cô không cần phải giải quyến cho trẻ
cách khép môi, bật hơi.
Ví dụ tiết làm quen với chữ e,ê, tôi cho trẻ chơi trò chơi: Ai nhanh hơn
+ Luật chơi: Đội gia đình đông con sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia
đình ít con đứng xếp thành hình chữ e. Trong thời gian một bản nhạc đội nào đứng
xếp nhanh đúng
và đẹp sẽ là đội chiến thắng
+ Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp xếp
các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu
Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ e,ê mà còn giúp trẻ
có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm
Hình ảnh minh họa:

VD: Chủ điểm tết mùa xuân làm quen chữ cái b,d,đ
Tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với chủ điểm có những trò chơi như
- Tìm chữ cái trong câu đố.

- Đi chợ tết.
- Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

* Cách hướng dẫn trò chơi:
Cô giới thiệu mùa xuân đến các ông Đồ thường làm gì ? Các con có muốn
viết chữ giống ông Đồ không ? Cô cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng đợi cô chuẩn bị 2
câu đối có các chữ B, D, Đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái
cô vừa nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong và kết
thúc trò chơi. Sau đó cô cho nhiều chữ cái và đúng với yêu cầu. Khi chuyển tiếp
sang trò chơi thứ hai đó là trò chơi "Đi chợ tết" (Tất cả các trẻ đều được chơi).
Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì ? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hoàng nhà
cửa và đi sắm tết) cô chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên, mỗi thứ
đều gắn các chữ cái B, D, Đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ nói nào chúng mình cùng
đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ B, đó là những thứ gì ? Trẻ nói
bánh quy, bánh chưng, bánh bèo .... tổ thứ 2 mua những món hàng có chữ cái D, đó
là những thứ gì ? quả dừa, quả dứa.... tổ thứ 3 mua những món hàng chứa chữ cái
Đ.... khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì ? và có chữ cái gì ? các tổ
kiểm tra lẫn nhau và đọc to chữ cái.
Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái B, D, Đ "Mùa xuân đến
cho chúng mình được đi chơi ở những đâu ?" (Được đi xem pháo hoa, đi công
viên) trong công viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài "Rềnh
rềnh ràng ràng" đến các loại hoa nào các con đoán hoa đó và giơ tranh lô tô đọc to
chữ cái chúng mình vừa học.
Ví dụ: Rềnh rềnh ràng ràng
Tìm các loài hoa
Hoa gì ngoài Bắc

Cánh nhỏ màu hồng
Cùng vui đón tết.
Trẻ giơ lô tô hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cô đọc cho trẻ
đoán chữ B, D sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
Hay với chủ điểm "Trường mầm non" với nhóm chữ cái O, Ô, Ơ vào bài tôi
kể cho trẻ nghe câu chuyện "Vịt con trong ngày khai trường" sau đó hỏi trẻ, ngày
đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì ? Trẻ nói bảng con, vở,
hộp màu .... tôi cho trẻ làm quen chữ O qua từ "bảng con" khi Vịt con viết trên
bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì ? (Hộp màu) và cô cho trẻ làm
quen chữ Ô trong từ "Hộp màu" cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu "Quyển
vở". Cũng như ở phần trên tôi cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng thành chữ cái. Bạn nào
có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào ? Cô cho trẻ được tạo như cong ngón tay lại,
cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay....
- Trên cơ thể bộ phận nào giống chữ O, trẻ nói: Mắt, đầu....
- Hai bạn có thể tạo thành chữ O không ? (trẻ cầm tay nhau giang rộng).
- Ai có thể tạo thành chữ Ô.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Cô muốn cả lớp mình cùng tạo một chữ Ô thật lớn nào ? Trẻ cầm tay nhau
đứng thành vòng trong rộng và trẻ còn lại là dấu Ô.
- Với chữ cái Ơ cô cũng cho thực hiện như thế.
Hoặc với trò chơi "Tìm đồ dùng học tập" trên các đồ dùng học tập có chứa
các chữ cái con vừa học bây giờ cô sẽ phát cho mỗi bạn chữ cái khi có hiệu lệnh
các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ Ơ thì phải lấy
thước kẻ, cô cho trẻ vừa đi vừa hát bài "Vịt con học chữ" sau đó cô kiểm tra số trẻ
lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó.
Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần phải liên hệ

thực tế hỏi trẻ chữ cái đó có giống cái gì hay con gì hay đồ vật gì ? Để phát huy
tính tích cực và tư duy của trẻ. Ví dụ: Chữ O giống quả trứng, quả cam, chữ Y
giống cái nạng, chữ D giống cái giáo, chữ H giống cái ghế.
Chính vì vậy mà để nâng cao chất lượng làm quen chữ cái thông qua tình
hình thực tế ở trường, lớp giáo viên cần hướng dẫn, gợi ý như sau: là cô giáo Mầm
non, khi bắt đầu tiến hành hoạt động nào đó với trẻ, cô giáo nên khởi đầu và kết
hợp bằng các trò chơi , bài thơ ,câu chuyện ngắn, dễ nhớ. Tuỳ theo độ tuổi và số trẻ
trong nhóm, giáo viên thường lựa chọn một hoạt động nào đó để duy trì cân đối
giữa vận động “Động và tĩnh”. Khi kết thúc một hoạt động nên làm cho nhóm trẻ
lắng dịu xuống bằng 1 bài thơ hay trò chơi thư giãn. Giáo viên sẽ đạt kết quả cao
nhất khi họ tạo sự chuyển tiếp ngọt ngào, uyển chuyển giữa các hoạt động. Nếu
giáo viên dừng lại đột ngột, đứt quãng khi chuyển sang hoạt động kế tiếp sẽ làm
cho trẻ mất tập trung, dễ xảy ra lộn xộn. Các lời nhận xét cụ thể, khích lệ thích hợp
sẽ tạo cho trẻ sáng tạo tích cực. Tránh các lời nhận xét chung chung như tốt, hay, dở,
đúng, sai.
Do vậy, giáo viên mầm non cần trau dồi kiến thức, kĩ năng hơn nữa, để vận
dụng và kết hợp tổ chức tốt các hình thức chơi trò chơi đóng vai, đóng kịch phù
hợp, trước khi đi vào hoạt động chính là LQCC như vậy sẽ có hiệu quả hơn với trẻ.
* Biện pháp 8: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giúp trẻ
làm quen chữ cái
Sự kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc CS- GD trẻ là hết sức quan
trọng và cần thiết. Thấy được điều đó tôi đã giành thời gian trao đổi về tình hình
của trẻ thông qua giờ đón và trả trẻ hoặc các buổi họp phụ huynh đầu tiên là về
chương trình và hoạt động ở lớp cũng như sự phát triển của trẻ để phụ huynh kết
hợp ôn luyện cho trẻ tại nhà đưa ra những giải phái hai phía cùng cố gắng phối kết
hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm quen với chữ cái
Sau mỗi lần tiếp thu chuyên đề tại huyện, tôi mời phụ huynh tham dự giờ dạy
mẫu của cô.
Ngoài ra nhân dịp 20/11, tôi mời phụ huynh tham gia dự tiết dạy “Hội giảng
của giáo viên giỏi” nhằm để họ thấy được các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt

động làm quen chữ cái giữa cô và trẻ trên lớp. Từ đó giúp phụ huynh có cách nhìn,
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

cách nghĩ tốt hơn, về việc học tập cho các cháu, nhất là làm quen chữ cái ở trường,
lớp mầm non là như thế nào.
Với việc đặt ra các giải pháp phù hợp và việc sử dụng nhẹ nhàng, liên hoàn,
không máy móc, không dập khuôn các phương pháp, biện pháp. Đưa ra các nội
dung tích hợp phù hợp với từng đề tài, cùng với những biện pháp nâng cao kinh
nghiệm trong quá trình dạy trẻ học chữ cái
Các buổi họp phụ huynh lớp tôi, tôi đã giành thời gian để nhấn mạnh tầm
quan trọng của hoạt động làm quen chữ cái và môi trường chữ viết ở trẻ Mẫu giáo
lớn như: Cho trẻ làm quen với chữ viết là tổ chức thực hiện các hoạt động cho trẻ
làm quen với việc đọc và viết nhằm hình thành một số kỹ năng cần thiết để chuẩn
bị cho trẻ vào lớp một.Thông báo các nội dung cần thiết về làm quen chữ viết cho
phụ huynh rõ. Giới thiệu cho phụ huynh xem những loại sách vở mà trẻ được học
tại lớp để phụ huynh tham khảo ngoài ra còn có đồ dùng, đồ chơi cần thiết để phục
vụ hoạt động này.
Tôi đã kêu gọi phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm
ra nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ cho chuyên đề , tuyên truyền phụ huynh tích cực
đóng góp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho trẻ làm quen với chữ cái như:
đóng góp báo chí để lấy tài liệu, mua truyện tranh và ủng hộ một phần kinh phí để
mua sắm thêm đồ dùng đồ chơi cho lớp.
Trao đổi với phụ huynh về một số nhược điểm của trẻ:Cách phát âm, nhận
mặt chữ, cách cầm bút tô chữ, tư thế ngồi…Từ đó phụ huynh có thể uốn nắn thêm
cho trẻ
Giải đáp với phụ huynh những thắc mắc nôn nóng của phụ huynh khi mong
muốn con học các lớp viết chữ ghép chữ trước khi vào lớp 1 là sai lệch

Hiện nay không chỉ ở thành phố mới có hiện tượng cho con đi học, luyện viết
chữ( học trước chương trình lớp 1) mà ngay cả ở nông thôn đã bắt đầu xuất hiện.
Phụ huynh cho con luyện chữ trước tuổi đến trường với kỳ vọng chuẩn bị trước vì
sợ con không theo kịp các bạn khi vào lớp 1. Tuy nhiên kỳ vọng này của cha mẹ
chưa rõ lợi đến đâu mà lại hại cho quá trình phát triển của trẻ, làm thui chột hứng
thú học ở trẻ làm ảnh hưởng đến sự phát triển cũng như tâm lí của trẻ. Trong giờ
học khi cô giới thiệu chữ cái mới có trẻ đã khoe “ con biết thừa chữ cái này rồi” ,
trong giờ học cháu không tập trung , trêu đùa bạn khác, làm ảnh hưởng đến cả lớp.
Với tình hình như vậy tôi đã tuyên truyền với phụ huynh về tác hại của việc dạy trẻ
học trước chương trình lớp 1
Ngày nay theo khoa học công nghệ thông tin bùng nổ, ngoài giờ học ở
trường ra về nhà một số cháu thường ngồi ngay vào máy vi tính với những trò chơi
phim ảnh bạo lực. Do vậy tôi cũng thường nhắc nhở phụ huynh đăng ký với nhà
trường đển mượn các đĩa về trò chơi chữ cái cho trẻ nhằm để củng cố kiến thức trẻ
đã học. Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về việc học tập của từng trẻ để có
biện pháp tác động phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện đối với những
cháu yếu, ngoài việc học ở lớp, tôi còn tranh thủ nhờ phụ huynh giúp đỡ thêm cho
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

cháu ở nhà mà hướng dẫn cách dạy phù hợp với sức của trẻ. Để việc phối kết hợp
giữa giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt động từng
tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi chương trình CSGD trẻ. Như vậy khi
phụ huynh đến lớp thấy chương trình học của trẻ đang dạy chữ cái nào thì về nhà
phụ huynh sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp cho trẻ. Bằng hình thức đó đa số trẻ
lớp tôi đã nhận biết và phát âm được các chữ cái mà tôi đã dạy theo chương trình
c. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp
Các giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ với

nhau mỗi giải pháp, biện pháp đều có tác dụng riêng nhưng đều có tác dụng hỗ trợ
cho nhau là cùng chung một nhiệm vụ cung cấp các kiến thức, giúp trẻ hứng thú
tham gia vào các hoạt động một cách tích cực sáng tạo, linh hoạt, trãi nghiệm trong
học tập. Đặc biệt ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc hơn trong học tập, vui chơi
Bởi để trẻ tích cực và hứng thú tham gia vào hoạt động LQCC thì cần phải
có những giải pháp hợp lý để giúp trẻ phát huy khả năng và nhận thức tư duy của
bản thân, một nề nếp học tập tập trung. Muốn vậy, thì cũng cần phải có những biện
pháp sử dụng hợp lý, mang tính sư phạm cao, không tạo sự nhàm chán cho trẻ, làm
tăng hứng thú cho trẻ, tạo cho trẻ một môi trường học tập lành mạnh, thoải mái, vui
vẻ, nhưng lại mang tính thẩm mỹ và có chất lượng, đáp ứng cho nhu cầu dạy và học
của cô và trẻ. Đồng thời, những biện pháp đó cũng phải nhận được những phản
hồi tích cực từ Ban giám hiệu, đồng nghiệp và phụ huynh, mang lại hiệu quả, và
khả năng áp dụng rộng rãi và kết quả đạt được tốt.
Các biện pháp được sắp xếp theo thứ tự, thực hiện tốt các biện pháp này sẽ tạo
điều kiện thuận lợi và là cơ sở cho việc mang lại hiệu quả cho biện pháp kế tiếp
quyết định cho sự thành công của đề tài khi khảo nghiệm, thử nghiệm và áp dụng
thực tiễn
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu phạm vi
và hiệu quả ứng dụng
Sau một thời gian nghiên cứu đề tài, bản thân tôi đã đưa đề tài ra khảo
nghiệm để lấy ý kiến của đồng nghiệp, tôi đã đưa ra các câu hỏi khảo nghiệm như
sau:
- Các biện pháp mà tôi đưa ra chị thấy thế nào?
- Chị thấy những biện pháp trên đã phù hợp với trẻ ở độ tuổi này chưa?
- Với những biện pháp trên khi áp dụng gặp phải những khó khăn gì?
- Hiệu quả khi sử dụng các biện pháp?
Với những câu hỏi khảo nghiệm tôi đã nhận được câu trả lời từ đồng nghiệp:
- Đồng nghiệp hoàn toàn nhất trí với những biện pháp mà tôi đưa ra, những
biện pháp đã rất phù hợp.

GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại trường MN Hoa Hồng

- Đồng nghiệp tổ chức hoạt động tự tin hơn, tổ chức nhẹ nhàng và lôi cuốn
hơn, vì đã được rèn luyện nhiều, kỹ năng đọc viết ,phát âm của trẻ đã tiến bộ rõ nét
hơn.
- Trẻ hoạt động tích cực hơn, mạnh dạn và tự tin hơn.
Sau một thời gian đưa đề tài vào áp dụng. Tôi nhận thấy đã có sự chuyển
biến đáng kể. Minh chứng :

Mức độ
Tiêu chí
Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ tô viết đúng chữ cái
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế.
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động
làmquen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem
và quy trình đọc

Tổng
số trẻ

Đạt

Chưa đạt

Số Tỉ lệ Số

lượng
lượng

Tỉ
lệ

39
39
39
39

35
36
35
39

89%
92%
90
100

4
3
4
0

10%
8%
10%

39

38

97

1

3%

Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy số trẻ nhận biết và phát âm đúng tăng
lên rõ rệt, số trẻ ở các mức độ trung bình và yếu giảm xuống đáng kể. Vì vậy có thể
kết luận rằng với những biện pháp thông thường dập khuôn, máy móc như thực
trạng hiện nay thì chất lượng thu được trên trẻ rất thấp. Nếu chúng ta biết vận dụng
sáng tạo linh hoạt các biện pháp như tôi đã làm ở trên thì hiệu quả của việc làm
quen với chữ cái sẽ được nâng lên rõ rệt
Bên cạnh việc khảo sát, qua việc áp dụng đề tài trong lớp. Bản thân tôi cũng
tự tin và nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen các hình thức cũng
như lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng những cái mới lạ vào
các hoạt động để các cháu hứng thú hơn.
Phụ huynh dần hiểu ra được phương pháp học tập của chương trình Mầm
non tuy đơn giản như trò chơi nhưng lại mang nhiều kết quả tích cực
- Đối với giáo viên
Được sự tin yêu của đồng nghiệp, phụ huynh và học sinh.
Tất cả giáo viên trong trường đều được nhận thức về tầm quan trọng của hoạt
động làm quen chữ cái.
Giáo viên đã nắm được phương pháp hình thức đổi mới của môn làm quen
với chữ cái theo chuyên đề đã được học. Nắm được nội dung của từng hoạt động
trong mỗi tiết dạy theo từng thể loại và yêu cầu trọng tâm của tiết dạy. Phát huy khả
năng tích cực sáng tạo của trẻ. Biết sắp xếp môi trường học tập phù hợp với từng

chủ đề để giúp trẻ dễ học, dễ nhớ, dễ nhận biết về từng đề tài ở mọi lúc mọi nơi.
GV:Đỗ Thị Thùy Trang- Trường MN Hoa Hồng