T62 Hình cầu

TRƯỜNG THCS ĐÔNG THÀNH GV : ĐĂNG TẤN TRUNG
Tuần: Tiết:
62
BÀI 3: HÌNH CẦU-DIỆN TÍCH MẶT CẦU
VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU
Soạn:
A/ MỤC TIÊU: Qua bài này HS cần nắm :
• Về kiến thức : HS nắm vững các khái niệm về hình cầu : tâm, bán kính, đường kính, đường tròn
lớn, mặt cầu. HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi một mặt phẳng luôn là một hình tròn.
• Về kó năng : Nắm vững công thức tính diện tích mặt cầu.
• Về tư duy thái độ : Thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu.
B/ CHUẨN BỊ:
GV: Thiết bò quay nửa hình tròn tâm O để tạo nên hình cầu. Một số vật có dạng hình cầu.
Mô hình mặt cắt của hình cầu, bảng phụ, thước thẳng, compa, phấn màu.
HS: Mang vật có dạng hình cầu , thước thẳng, compa.
C/ PHƯƠNG PHÁP
Nhóm, trực quan, làm việc với sách, đàm thoại gợi mở.
D/ TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
HOẠT ĐỘNG 1 (10‘)
1.HÌNH CẦU:
Khi quay một nửa hình
tròn tâm O bán kính R một
vòng quanh đường kính
AB cố đònh ta được một
hình cầu.
Điểm O được gọi là tâm, R
là bán kính của hình cầu
hay mặt cầu đó.
GV : Khi quay hình chữ nhật một
vòng quanh một trục cố đònh, ta

đònh hình gì?
HS ta được hình trụ .
Khi quay một tam giác vuông một
vòng quanh một cạnh góc vuông
cố đònh ta được hình gì?
HS: ta được một hình nón .
Khi quay một nửa hình tròn tâm O
bán kính R một vòng quanh đường
kính AB cố đònh ta được một hình
cầu
HS nghe và xem.
GV thực hiện quay.
Nửa đường tròn trong phép quay
nói trên tạo nên mặt cầu.
Điểm O được gọi là tâm, R là bán
kính của hình cầu hay mặt cầu đó.
HS xem hình 103 SGK chỉ tâm bán
kính của mặt cầu.
HS lấy ví dụ về hình cầu và mặt cầu
mà HS đã chuẩn bò.
HOẠT ĐỘNG 2 (13‘)
2.CẮT HÌNH CẦU BỞI MỘT MẶT PHẲNG:
GV đưa ra mô hình HS xem
Khi cắt hình cầu bởi một mặt
phẳng thì mặt cắt là hình gì?
Khi cắt hình cầu bởi một mặt phẳng
thì mặt cắt là1 hình tròn.
HS làm
?1

Hình Hình trụ Hình cầu
Hình chữ nhật
Không Không
Hình tròn bán kính R
Có Có
Hình tròn bán kính < R
Không Có
HS đọc nhận xét SGK trang 122
H: Quan sát hình 104 có nhận xét
gì?
HS: Đường tròn đó có bán kính bé
hơn R nếu mặt phẳng không đi qua
tâm.
Tiết 62 – trang Giáo án HH91
TRƯỜNG THCS ĐÔNG THÀNH GV : ĐĂNG TẤN TRUNG
GV đưa hình 105 SGK giới thiệu :
Trái đất xem như là một hình cầu,
xích đạo là một đường tròn lớn.
GV treo tiếp hình 112 SGK trang
127 hướng dẫn HS nội dung bài
đọc thêm “ Vò trí của một điểm
trên mặt cầu”
Vó tuyến, xích đạo, bán cầu bắc,
bán cầu nam.
Vòng kinh tuyến, kinh tyến, kinh
tuyến gốc, bán cầu đông, bán cầu
tây.
Cách xác đònh tọa độ đòa lý của
điểm P trên bề mặt đòa cầu: xác
đònh điểm G’, P’, G,

·
G OP
′ ′
,
·
G OG
′
.
Số đo
·
G OP
′ ′
là kinh độ của P.
Số đo
·
G OP
′ ′
là vó độ của P.
Ví dụ : tọa độ vi65 trí đòa lý của Hà
Nội là
0
0
105 28 Đông
20 01Bắc
′


′



(kinh độ viết trên, vó độ viết dưới)
HOẠT ĐỘNG 3 (10‘)
3.DIỆN TÍCH MẶT CẦU
Gv bằng thực nghiệm, người ta
thấy diện tích mặt cầu gấp 4 lần
diện tích hình tròn lớn của hình cầu
. S = 4
π
R
2
mà 2R= d
⇒
S =
π
d
2
.
Ví dụ1: Tính diện tích mặt cầu có
đường kính 42cm.
HS tính: S
mặt cầu
=
π
.d
2
=
π
.42
2
=

1746
π
(cm
2
)
Ví dụ 2: trang 122 SGK
S
mặt cầu
= 36 (cm
2
) .Tính đường kính
của một mặt cầu thứ hai có diện
tích gấp ba lần diện tích mặt cầu
này.
HS: giải
Diện tích mặt cầu thứ hai:
36.3 = 108(cm
2
) .
Ta có : S
mặt cầu
=
π
.d
2
.
108 =3.14.d
2

⇒

d
2

≈
108
3.14

≈
34,39
⇒
d = 5,86(cm)
HOẠT ĐỘNG 4 (10‘)
CỦNG CỐ:
BT TRẮC NGHIỆM
1/ Công thức tính diện tích của mặt cầu là :
a/ V =
π
.r
2
.h ; b/ S = 2.
π
.r.h .
c/ S =
π
.r
2
. d/ S =
π
d
2

1/ d/ S =
π
d
2
2/ Diện tích mặt cầu có bán kính 21 cm là : 2/ d/ 1746
π
cm
2
Tiết 62 – trang Giáo án HH92
TRƯỜNG THCS ĐÔNG THÀNH GV : ĐĂNG TẤN TRUNG
a/ 100
π
cm
2
b/ 513
π
cm
2
c/ 1000
π
cm
2
d/ 1746
π
cm
2
Bài tập 31 tr 124 SGK GV chia nửa lớp làm 3 ô đầu, nửa
lớp làm 3 ô sau.
HS làm: S = 4
π

R
2
Hai HS lên điền kết quả:
Bán kính hình cầu 0,3mm 6,21dm 0,283m 100km 6hm 50dam
Diện tích mặt cầu
1,13mm
2
484,37dm
2
1,006m
2
125663,7km
2
452,39hm
2
31415,9dam
2
Bài 32 trang 125 SGK Để tính diện tích bề mặt của khối
gỗ còn lại (cả trong lẫn ngoài) ,
cần tính những diện tích nào?
Nếu cách tính?
Ta cần tìm diện tích xung quanh của
hình trụ và diện tích hai mặt bán
cầu:
Diện tích xung quanh của hình trụ là
S
trụ
=2
π
r.h = 2

π
r.2r = 4
π
r
2

Diện tích hai mặt bán cầu chính
bằng diện tích mặt cầu:
S
mặt cầu
= 4
π
r
2
Vậy diện tích bề mặt cả trong lẫn
ngoài của khối gỗ là:
S
trụ
+ S
mặt cầu
= 4
π
r
2
+ 4
π
r
2
= 8
π

r
2
.
Bài 34 trang 125 SGK HS lên bảng trình bày :
Diện tích mặt kinh khí cầu là:
S
mặt cầu
=
π
.d
2

≈
3.14.11
2
≈
379,94(m
2
)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (2’)
Nắm vững các khái niệm về hình cầu.
Nắm chắc các công thức tính diện tích mặt cầu.
Bài tập về nhà 33 trang 125 SGK. Bài 27, 28, 29 trang 128, 129 SBT.
Tiết 62 – trang Giáo án HH93