giảng dạy lịch sử địa phương lớp 11

LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với sự hỗ trợ,
giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Tục ngữ có câu
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây ”. Vâng, bản thân em về trường THPT Nguyễn Huệ thực
tập mười tuần. Bước vào đợt thực tập này, bắt đầu từ ngày 26/02/2018 đến ngày
05/05/2018, một khoảng thời gian không đủ dài nhưng em đã đúc kết được không
ít kinh nghiệm và học tập được từ các thầy, cô giáo rất nhiều điều bổ ích. Em đã
từng bước trưởng thành và vững vàng hơn từ trong thực tiễn của nhà trường phổ
thông. Ngày ngày gặp gỡ và tiếp xúc với học sinh thân yêu em càng yêu quý thêm
nghề nghiệp và yên tâm hơn về con đường mà mình lựa chọn. Phải nói rằng, tuy
kinh nghiệm chưa nhiều nhưng từ công tác giảng dạy đến kinh nghiệm chủ nhiệm
em đã nhận ra được nhiều điều mà qua bao năm ở trường sư phạm em chưa có
được.
Em xin chân thành cảm ơn thầy Lê Văn Son Hiệu trưởng trường THPT
Nguyễn Huệ, đã nhận em về thực tập và tạo mọi điều kiện để em hoàn thành tốt
nhiệm vụ thực tập tốt nghiệp.
Trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành báo cáo, em nhận được rất
nhiều sự động viên, giúp đỡ từ những người thầy, người cô đáng kính, từ bạn bè, từ
gia đình. Em đã tích lũy cho mình một hành trang kiến thức và kỹ năng nghề
nghiệp, để em có thể vững tin bước tiếp trên con đường đã chọn. Báo cáo này cũng
chính là những kiểm nghiệm mà em đã thu hoạch trong thời gian qua.
Vì vậy, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý thầy, cô trường THPT
Nguyễn Huệ đã tạo điều kiện, tận tình giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình
thực hiện bài báo cáo thu hoạch này.

1


Em cũng xin chân thành cảm ơn thầy Bùi Tiến Nhân giáo viên hướng dẫn
chủ nhiệm cũng là giáo viên hướng dẫn giảng dạy bộ môn Lịch Sử. Trong mười
tuần qua thầy đã tận tình chỉ bảo em về những điều còn chưa biết trong cách lên

lớp sinh hoạt, lập kế hoạch chủ nhiệm, những lưu ý cần thiết, tạo điều kiện để em
tập giảng dạy trước học sinh, điều chỉnh giáo án, làm quen - hòa nhập với môi
trường Sư Phạm…Và giúp em hoàn thành Báo cáo thu hoạch đợt TTSP.
Vì thời gian và năng lực có hạn, bài Báo cáo thu hoạch không thể tránh khỏi
thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp của quý thầy cô và các bạn để bổ sung
và hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Tuy Hòa, ngày 22 tháng 04 năm 2018

SINH VIÊN THỰC TẬP

Nguyễn Hiếu Nhi

2


MỤC LỤC
Trang
Mục lục………………………………………………………………………. .3
Danh mục các từ viết tắt……………………………………………………...5
PHẦN MỞ ĐẦU……………………………………………………………....6
I. Lý do chọn đề tài……………………………………………........................6
II. Mục đích nghiên cứu……………………………………..………………. 7
III. Nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………….……………… 7
IV. Đối tượng và khách thể nghiên cứu…………………………...................7
V. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………. 8
PHẦN NỘI DUNG…………………………………………………………….9
I. Cơ sở lý luận………………………………………………...……………... .9

II. Thực trạng………………………………………………….……………...10
1. Vài nét về trường THPT Nguyễn Huệ......................... …………………..12
2. Một số kết quả đạt được trong dạy học LSĐP…………………………...15
III. Giải pháp để giải quyết vấn đề …………………….…..……..................15
1. Nâng cao trình độ chuyên môn của GV trong công tác giảng dạy LSĐP.15
2. Tổ chức hoạt động ngoại khóa trong dạy và học LSĐP…………………16
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………………………..20
3


I. Kết luận……………………………………………………………………..20
II. Kiến nghị…………………………………………………………………..21
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………...23

4


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1. GV: Giáo viên
2. HS:Học sinh
3. THPT:Trung học phổ thông
4. GD & ĐT: Giáo dục và đào tạo
5. NXB : Nhà xuất bản
6. TTSP: Thực tập sư phạm
7. PPDH: Phương pháp dạy học
8. 8.LSĐP: Lịch sử địa phương
9. 9.LSDT: Lịch sử dân tộc

5

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Ngày nay cuộc sống đang thay đổi và tiến lên từng giờ. Đó là sự phát triển
như vũ bão của khoa học kỹ thuật, của nền văn minh tin học, sự phát triển của nền
kinh tế thị trường và xu thế toàn cầu hoá ngày càng mạnh mẽ. Với tình hình thế
giới phát triển như vậy đòi hỏi nền giáo dục Việt Nam phải có những thay đổi
trong đào tạo thế hệ tương lai của đất nước đáp ứng được yêu cầu thời đại.
Giáo dục ở THPT đang có những bước chuyển mình căn bản và toàn diện
trong chương trình học tập của HS. Tuy nhiên một thực trạng đáng tiếc đang diễn
ra hiện nay đa phần các em chỉ chú tâm vào học các môn khoa học tự nhiên. Trong
khi mỗi bộ môn có vai trò quan trọng đối với việc hình thành kiến thức, kỹ năng,
thái độ khác nhau đối với HS. Bộ môn Lịch sử nói riêng và các môn khoa học xã
hội có vai trò rất lớn trong giáo dục nhân cách. Đặc biệt là môn Lịch sử giúp giáo
dục truyền thống yêu nước và các truyền thống khác của dân tộc mà truyền thống
yêu nước lại bắt nguồn từ tình yêu quê hương. Vì vậy, để giáo dục tình truyền
thống yêu nước trước hết phải giáo dục tình yêu đối với quê hương.
LSĐP là một bộ phận hữu cơ của LSDT, bất kì một sự kiện nào của LSDT
đều diễn ra tại một địa phương cụ thể với thời gian, không gian nhất định. Do vậy
các sự kiện lịch sử có yếu tố địa phương trước khi mang ý nghĩa quốc gia và quốc
tế. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy GV cố gắng liên hệ với LSĐP khiến bài học
trở nên sinh động hơn và góp phần làm cho vốn hiểu biết của học sinh trở nên
phong phú hơn, mang lại những hiểu biết nhất định về quê hương. LSĐP còn có tác
dụng giáo dục lòng yêu nước, lòng yêu quê hương, tự hào về nơi chôn rau cắt rốn

6


của mình. Và từ đó các em có ý thức xây dựng quê hương, gìn giữ các di tích lịch
sử, di sản văn hóa ở địa phương.

Chính vì tầm quan trọng của LSĐP và những lợi ích mà nó mang lại nên
trong thiết kế chương trình giảng dạy bộ môn Lịch sử có 1 tiết dùng để giảng dạy
LSĐP.Vậy thì tiết học sẽ được chuẩn bị, tổ chức như thế nào khi kiến thức không
có sẵn trong sách giáo khoa? Trước thực tế này, tôi xin mạnh dạn lựa chọn đề tài “
Giảng dạy lịch sử địa phương lớp 11, trường THPT Nguyễn Huệ” làm đề tài
nghiên cứu cho Báo cáo thu hoạch của mình.
II. Mục đích nghiên cứu
Thông qua việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn giảng dạy trong quá trình
thực tập ở trường THPT Nguyễn Huệ tôi khẳng định vị trí, vai trò của việc giảng
dạy LSĐP. Tiết dạy LSĐP đã đạt được những kết quả gì và những hạn chế còn gặp
phải. Qua đó,rút kinh nghiệm để tổ chức việc dạy học LSĐP hiệu quả, bổ ích, kích
thích sự hứng thú trong học tập bộ môn Lịch sử cho HS.
III. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng liên quan đến vấn đề giảng dạy
LSĐP ở trường THPT.
- Tham khảo các tài liệu có liên quan đến nội dung dạy học LSĐP.
- Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra hiệu quả của tiết học LSĐP.
- Đề xuất biện pháp nhằm tăng hiệu quả khi giảng dạy LSĐP.
IV. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
7


Đối tượng nghiên cứu là giảng dạy LSĐP ở trường THPT.
2. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu là học sinh lớp 11 trường THPT Nguyễn Huệ, tỉnh
Phú Yên.
V. Phương pháp nghiên cứu
1. Nghiên cứu lí luận
- Nghiên cứu tài liệu về giảng dạy LSĐP, PPDH LSĐP.

-Nghiên cứu các công trình, sách và các tạp chí về quan điểm dạy học LSĐP
2. Khảo sát thực tiễn
-Tham khảo ý kiến của các chuyên gia, các GV dạy LSĐP ở trường THPT.
-Tiến hành giảng dạy LSĐP

8


PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
Lịch sử địa phương là lịch sử của các địa phương như làng, xã, huyện, tỉnh,
vùng, miền,… Nó còn bao hàm cả lịch sử của các đơn vị sản xuất, chiến đấu, các
cơ quan, xí nghiệp… Xét về phạm vi địa lí và lịch sử, các tổ chức và đơn vị này
đều thuộc phạm vi địa phương, song về chuyên môn, kĩ thuật có thể xếp theo dạng
lịch sử chuyên ngành.
Công tác nghiên cứu, giảng dạy lịch sử địa phương đòi hỏi tính khoa học
cao, tính đảng sâu sắc và tính nhân dân rộng rãi. Nhằm mục đích giáo dục con
người, trên cơ sở vận dụng quan điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử trong
quá trình nghiên cứu. Trước hết, khi nghiên cứu về LSĐP cần phải có những hiểu
biết nhất định về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới, những vấn đề về phương pháp
luận sử học và nguyên tắc, phương pháp nghiên cứu lịch sử cụ thể.
Do sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam, hầu như ở xã, huyện nào trong
nước đều có một trường THPT. Học sinh, chủ yếu là người địa phương. Việc giảng
dạy LSĐP ở đây có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác giáo dục tư tưởng, giáo
dục lòng yêu quê hương đát nước, sự gắn bó thực với cuộc sống thực ở địa
phương. Trong phương hướng giáo dục hiện nay và tương lai, việc gắn liền cuộc
sống ở địa phương với giảng dạy và học tập ở nhà trường đang ngày càng có ý
nghĩa quan trọng.

9

Thông qua quá trình giảng dạy GV giúp HS hiểu sâu sắc về lịch sử tại địa
phương mình. Từ đó, HS sẽ hình thành, kế thừa những truyền thống tốt đẹp của
ông cha ta, sẽ hình thành tư tưởng chính trị của một thời đại mới cũng như tinh
thần và óc thẩm mĩ của HS. Nó có một vị trí quan trọng trong việc hình thành cho
thế hệ trẻ lòng yêu quê hương, đất nước. Bởi vì nguồn gốc của tình yêu tổ quốc
chính là bắt nguồn từ tình yêu quê hương mình. HS cảm thấy tự hào những chiến
công, những thành tựu ở mảnh đất nơi mình sinh ra.
LSĐP là một bộ phận của LSDT. Nó có ý nghĩa quan trọng, gắn bó mật thiết
với nhau và hỗ trợ cho nhau. Vì vậy viejc giảng dạy LSĐP là rất quan trọng và cần
thiết. Người GV cần phải có một sự đầu tư để phát huy hết những ưu điểm mà tiết
học này mang lại.
II.Thực trạng
1.Vài nét về trường THPT Nguyễn Huệ
Ngôi trường THPT Nguyễn Huệ được thành lập cách đây hơn nửa thế kỷ
trong bối cảnh đất nước còn chiến tranh. Buổi đâu thành lập trường mang tên
trường Trung học Nguyễn Huệ được hình thành tại Phú thứ Huyện Tuy hoà ( nay là
huyện Tây hoà ). Lúc bấy giờ trường chỉ có 2 phòng học và 1 văn phòng với hơn
150 học sinh đựoc chia làm 4 lớp. Trải qua một thời gian dài đến hiện tại trường đã
tọa lạc tại 09 Hoàng Diệu, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Cơ sở vật chất, trang
thiết bị học tập ngày càng trở nên khang trang, hiện đại. Hiện nay, trường có các
khu: hành chính văn phòng, khu 4 tầng, khu 3 tầng và khu 2 tầng. Với cơ sở vật
chất đầy đủ trường đã đáp ứng được nhu cầu giáo dục không chỉ trong thành phố
mà còn ở các huyện tập trung về. Đội ngũ GV tâm huyết, năng động, sáng tạo
không ngừng nỗ lực để chất lượng giáo dục ngày càng nâng cao. Trường có 119
cán bộ trong đó ban giám hiệu gồm 4 người, nhân viên 13 người và giáo viên gốm
10

102 người. Đội ngũ GV tâm huyết, năng động, sáng tạo không ngừng nỗ lực để
chất lượng giáo dục ngày càng nâng cao.
Bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập yêu cầu về giáo dục thay đổi. Nhà
trường tuân thủ sự lãnh đạo của Đảng, đổi mới tư duy quản lý, cải tiến phương
pháp giảng dạy, trang bị trang thiết bị cơ bản, hiện đại đáp ứng cho nhu cầu tăng
cường ứng dụng công nghệ thông tin, bảo đảm thực hành thí nghiệm. Với những
cố gắng, nỗ lực của nhà trường đến hiện tại Nguyễn Huệ đã được xép là một trong
những trường chuẩn quốc gia.
Đặt mục tiêu giáo dục toàn diện lên hàng đầu, nhà trường luôn chú trọng đến
học văn hóa và cả công tác đoàn, văn nghệ, thể thao… Bằng chứng cho thấy kết
quả hằng năm học sinh Nguyễn Huệ chẳng những học giỏi về văn hoá mà còn
đươc đánh giá cao vê tác phong, nền nếp, trật tự kỷ luật trường học được ổn định,
luôn là lá cờ đầu của các phong trào văn nghệ,thê dục thể thao trong toàn ngành.
Kết quả thi tốt tốt nghiệp và thi ĐH luôn ở thứ hạng cao so với các trường trong
tỉnh. Như trong tháng 3/2018 trường đã tổ chức nhiều hoạt động hội thao tháng
Thanh niên chủ đề “Ngày hội Tôi yêu Tổ quốc tôi ” với 3 môn: chạy tiếp sức Nam
Nữ, bóng chuyền Nam Nữ và kéo co Nam Nữ (tổ chức ngày 12/3/2018); là chuyến
đi Về Nguồn –Tây Sơn Bình Định và tập huấn kỹ năng sinh hoạt tập thể tại bãi
biển Quy Nhơn; ra quân xung kích tình nguyện làm vệ sinh, giữ gìn môi
trường, cảnh quan nhà trường và lớp học sạch đẹp... thu gom rác thải tái chế, chai
nhựa… tạo quỹ “ Tiếp Bước cho em đến trường”; đạt được 880 tiết học tốt và có
nhiều tiết dạy thao giảng được tổ chuyên môn xếp loại giỏi; phát thanh “Khi tôi
18” với chủ đề “ Đoàn viên thanh niên trường THPT Nguyễn Huệ - Tự hào tuổi trẻ
thời đại Hồ Chí Minh"; phối hợp với tổ Vật Lý tổ chức cuộc thi “ Trò chơi Vật Lý”
– Thiết kế Tên Lửa Nước; Tổ chức thi đồng diễn múa dân vũ tập thể “ Những tim
trái tim Việt Nam“ cho khối lớp 10, trên nền nhạc “Những trái tim Việt Nam” và “
90 triệu trái tim là một!”; đội dân vũ của Đoàn trường cũng đạt Giải nhất cuộc thi
11

đồng diễn dân vũ tập thể do Thành đoàn tổ chức…. Học văn hóa cũng có những
thành công như giải nhì cuộc thi Khoa học Kỹ thuật cấp Quốc gia năm 2018.
Với những kết quả đạt trong quá trình phát triển, được nhà trường chiếm lĩnh
được niềm tin của phụ huynh và nhân dân trong tỉnh. Nhà trường được chính phủ,
lãnh đạo các cấp ghi nhận và khen tặng nhiều phần thưởng cao quý : 01 Huân
chương Giải phóng hạng 3; 01 Huân chương Lao động hạng 3; 01 Huân chương
Lao động hạng 2; 01Huân chương Lao động hạng nhất và nhiều cờ thi đua dẫn đầu
ngành, nhiều bằng khen, giấy khen . . .
2. Một số kết quả đạt được trong dạy học LSĐP:
Giáo viên tổ chức tiết dạy LSĐP tại lớp, nội dung bài giảng “ Khởi nghĩa Lê
Thành Phương trong phong trào Cần Vương ở Phú Yên”. Trong quá trình chuẩn bị,
tổ chức giảng dạy giáo viên và học sinh đã đạt được những kết quả nhất định:
Về kiến thức, GV phải cho HS thấy ảnh hưởng to lớn của phong trào Cần
Vương ở Phú Yên đối với các tỉnh Nam Trung Bộ nói riêng và cả nước nói chung.
Từ đó, nêu lên tấm gương sáng ngời về ý chí kiên cường, bất khuất và tinh thần
anh dũng hy sinh vì dân vì nước của Lê Thành Phương. Đây là những kiến thức cơ
bản nhất người GV phải truyền tải được cho HS qua nội dung bài dạy.
Để có thể rút ra được những kiến thức cơ bản GV phải hướng dẫn HS tìm
hiểu từng phần cụ thể, chi tiết. Tìm hiểu tiểu sử, thân thế của Lê Thành Phương
phải biết được sinh ra ở đâu, năm nào và gia đình có ảnh hưởng gì đến Lê Thành
Phương. HS phải nắm được Lê Thành Phương sinh năm 1825 tại xã An Hiệp,
huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên trong một gia đình nhà Nho có truyền thống yêu nước
( cha ông là một vị quan trong triều đình nhà Nguyễn, mẹ ông là người có học
thức). Chính vì vậy nên ảnh hưởng rất lớn đến tính cách, quyết tâm đánh giặc bảo
vệ quê hương.

12


Bối cảnh thời đại có ảnh hưởng gì đến việc phất cờ khởi nghĩa của Lê Thành

Phương? Hưởng ứng chiếu Cần vương, 13/8/1885, Lê Thành Phương phất cờ khởi
nghĩa tại núi Một (Tuy An) và được suy tôn thành Thống soái. Nhanh chóng có
những bước chuẩn bị sẵn sàng chống Pháp.GV phải nêu được những điểm quan
trọng khởi nghĩa của Lê Thành Phương.Chú ý phân tích sự phát triển của phong
trào Cần Vương trong giai đoạn I từ 8/1885 đến giữa 1886 nghĩa quân làm chủ tình
hình và mở rộng từ Phú Yên đến Bình Thuận. GV phải giúp HS rút ra nguyên nhân
thất bại, bài học kinh nghiệm, ý nghĩa.
Để cho HS tiếp thu được dung lượng kiến thức vừa đủ, không dư thừa tránh
sự dài dòng, không đi vào trọng tâm bài học nhưng cũng không quá ngắn dẫn đến
sự kém hấp dẫn, lôi cuốn. GV thiết kế bài giảng “ Khởi nghĩa Lê Thành Phương
trong phong trào Cần Vương ở Phú Yên” có thể thiết kế theo tiến trình mà tôi đã
trình bày dung lượng kiến thức vừa đủ, HS cảm thấy thoải mái, dễ tiếp thu và cơ
bản nắm được những điều cốt lõi.
Về kĩ năng, rèn luyện được cho HS những kĩ năng phân tích, nhận xét, rút ra
bài học lịch sử và đặc biệt là kỹ năng hoạt động nhóm. Bài học LSĐP kiến thức
không có sẵn trong SGK vì vậy cần phải có sự tìm hiểu, chuẩn bị trước ở nhà. Hiện
nay, nguồn tư liệu rất phong phú từ internet, sách, báo, tạp chí… Trong quá trình
tìm hiểu các nhóm sẽ phân chia số lượng công việc cho các thành viên trong tổ để
khi tiến hành bài dạy các em đã có sự am hiểu nhất định về kiến thức sẽ học trong
LSĐP, không tốn quá nhiều thời gian vào việc tìm hiểu
Ví dụ : Trong bài dạy “ Khởi nghĩa Lê Thành Phương trong phong trào Cần
Vương ở Phú Yên”, GV sẽ chia lớp làm 4 nhóm theo thứ tự của 4 tổ:
+ Nhóm 1: Tìm hiểu về lễ hội, đền thờ Lê Thành Phương.
+ Nhóm 2: Tiểu sử Lê Thành Phương.
13


+ Nhóm 3:Bối cảnh và sự chuẩn bị khởi nghĩa của Lê Thành Phương.
+ Nhóm 4: Diễn biến khởi nghĩa Lê Thành Phương
GV giao công việc, HS sẽ có sự phân chia công việc dựa trên năng lực của

mỗi cá nhân sao cho hợp lý. Tất cả thành viên mỗi nhóm sẽ cùng góp công sức
hoàn thành bài Rèn luyện năng lực làm việc nhóm, xây dựng một bài thuyết trình.
Đồng thời các cá nhân sẽ rèn luyện được khả năng thuyết trình, tự tin trước đám
đông.
HS được rèn luyện khả năng phân tích, nhận xét, rút ra bài học lịch sử trong
quá trình tìm hiểu và học tập trên lớp.GV xây dựng hệ thống câu hỏi kích thích khả
năng tư duy của học sinh : Nhận xét về vai trò của Lê Thành Phương trong phong
trào Cần Vương ở Phú Yên?; Suy nghĩ về câu “Ninh thọ tử bất ninh thọ nhục?;
Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm trong phong trào Cần
Vương do Lê Thành Phương lãnh đạo ở Phú Yên?...
Về thái độ, HS tự hào về truyền thống quê hương đất nước, ý thức trân
trọng, bảo vệ và giữ gìn những di sản lịch sử văn hóa của dân tộc sau khi kết thúc
bài học. Mảnh đất Phú Yên đã sản sinh ra bao thế hệ anh hùng, những con người
ấy đã ngã xuống bảo vệ mảnh đất cha ông. Thấy được sự hi sinh cao cả như vậy để
làm nổi bật lên tình yêu quê hương đất nước của những người con đất Phú. Từ đó,
HS tụ hào về quê hương, thấy được sinh ra trên mảnh đất Phú Yên phải có trách
nhiệm xây dựng quê hương đất nước và nhiệm vụ quan trọng trước mắt là cố gắng
học hành.
Như vậy, LSĐP “ Khởi nghĩa Lê Thành Phương trong phong trào Cần
Vương ở Phú Yên” đã thực hiện được nhiệm vụ cơ bản của một tiết học là giáo
dục, giáo dưỡng và phát triển.
14


Người GV khi tiến hành giảng dạy LSĐP cũng có thể tiến hành nghiên cứu
khoa học để tìm hiểu sâu hơn giúp bài học trở nên phong phú, sinh động, Có nhiều
cách để tiến hành một bài dạy LSĐP vì vậy GV cần có sự linh hoạt, sáng tạo khi
tiến hành tổ chứi. Khi tiến hành bài dạy GV không chỉ nâng cao được kiến thức về
địa phương, làm cầu nối giữa học sinh với bức tranh quá khứ mà còn tạo được cho
mình một kinh nghiệm mới trong giảng dạy.

3. Một số vấn đề còn tồn tại khi dạy học LSĐP
Mặc dù có rất nhiều nguồn tư liệu phong phú nhưng việc sưu tầm tư liệu cho
cả GV và HS rất khó khăn. HS sử dụng internet là nguồn tra cứu tư liệu chủ yếu
nhưng có những tư liệu chính thống, tư liệu không chính thống HS chưa đủ trình
độ phân biệt được. Tổng hợp kiến thức để hoàn chỉnh bài thuyết trình LSĐP còn
gặp nhiều khó khăn. Còn đối với GV có sách chuyên khảo, hỗ trợ giảng dạy nhưng
vẫn còn những hạn chế như tài liệu hình ảnh minh họa ít, nguồn tư liệu không phân
tích sâu, chỉ nêu những cái cơ bản dẫn đến bài học không sinh động. Ví dụ không
có những hình ảnh quan trọng để minh họa : lược đồ diễn biến khởi nghĩa Lê
Thành Phương, hình ảnh Lê Thành Phương bị chém đầu…Trong quá trình dạy, HS
chưa có sự liên hệ với sự kiện LSDT.
Ví dụ: Khi chuẩn bị bài thuyết trình HS không nhắc đến bối cảnh dẫn đến
khởi nghĩa Lê Thành Phương. GV phải nhắc lại kiến thức bài cũ là do tác động
của chiếu Cần vương ,13/8/1885, Lê Thành Phương phất cờ khởi nghĩa tại núi Một
(Tuy An) và được suy tôn thành Thống soái.
Thực trạng học sinh không ham thích học LS dẫn đến tình trạng HS không
có hứng thú với LSĐP. Sự tổ chức của GV còn khô khan, kém sinh động nên dẫn
đến một số tiết học chưa đảm bảo được nội dung và yêu cầu của chương trình. Và
vì không hứng thú với bộ môn nên sự chuẩn bị của HS chưa kĩ lưỡng.
15


III.Các biện pháp để giải quyết vấn đề
1.Nâng cao trình độ chuyên môn của GV trong công tác giảng dạy LSĐP
Tiết học lịch sử địa phương chỉ quy định rất ít đối với mỗi khối lớp cho cả
một năm học Do đó để có thể khắc phục tình trạng học sinh ít biết, hiểu về lịch sử
địa phương trong quá trình dạy học giáo viên tổ chức tiết học đạt hiệu quả cao.
Song yếu tố quyết định của việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương có hiệu quả
hay không lại phụ thuộc vào trình độ, trách nhiệm và tâm huyết của giáo viên .
Muốn thực hiện tốt việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương trong dạy học lịch sử

dân tộc, giáo viên bộ môn lịch sử cần không ngừng rèn luyện, trau dồi chuyên môn
nghiệp vụ và nghiên cứu tìm hiểu, nắm vững lịch sử địa phương để đưa vào sử
dụng trong các bài giảng lịch sử dân tộc có hiệu quả. Đặc biệt giáo viên cần phải
nắm vững phương pháp dạy học bộ môn nói chung và biện pháp sử dụng tài liệu
lịch sử địa phương nói riêng để việc sử dụng đạt hiệu quả cao.
2.Tổ chức các hoạt động ngoại khóa trong dạy và học LSĐP
Chính việc tổ chức cho HS tìm hiểu, thảo luận về LSĐP của mình sẽ giúp
cho chúng ta giáo dục tốt hơn về truyền thống cách mạng địa phương cho HS và
cũng nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy bộ môn, thực hiện tốt việc đổi mới
phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực lấy HS làm trung tâm. Lịch sử là
những sự kiện đã đi qua nhưng không biến mất mà vẫn còn để lại dấu vết của nó
qua ký ức của nhân loại, của các nhân chứng lịch sử, qua những thành tựu văn hóa
vật chất, qua các hiện tượng lịch sử, qua các ngành nghề truyền thống địa
phương… chỉ có trên cơ sở những chứng cứ vật chất nói trên mới có sự nhận thức
và trình bày đúng đắn về lịch sử. Để thực hiện tốt yêu cầu trên và tổ chức dạy
LSĐP cho HS, dưới đấy là một số hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa hữu
hiệu:
16


- Tổ chức thông qua hoạt động tham quan học tập
Trong công cuộc đổi mới của đất nước nói chung và của GD&ĐT nói riêng
thì hình thức giáo dục ngoài nhà trường là một nhu cầu hoạt động xã hội, hoạt
động ngoại khóa, tham quan học tập, đặc biệt là hoạt động tham quan học tập lịch
sử cách mạng địa phương là rất quan trọng và cần thiết. Thực tế đã qua, các hoạt
động trên đã và đang được khơi dậy mạnh mẽ trong các nhà trường phổ thông. Vì
vậy cần phải được quản lý tổ chức, điều hành hoạt động này theo chương trình cụ
thể, có kế hoạch, phương pháp tổ chức và nội dung cụ thể .
Tham quan các di tích lịch sử, lịch sử văn hóa, di tích văn hóa, văn hóa cổ,
văn hóa lịch sử cách mạng ở địa phương trong hai thời kháng chiến trên địa bàn

trường (xã, huyện, tỉnh) đã được xếp hạng ở các cấp.
Vào khoảng 28. 29 âm lịch tháng Giêng ở huyện Tuy An thường tổ chức lễ
hội Lê Thành Phương. Trường có thể tổ chức hoạt động ngoại khóa vừa cho HS
tham quan đền thờ Lê Thành Phương vừa tham gia lễ hội. Tại đây các em sẽ được
học LSĐP thông qua những hoạt động văn hóa. Không chỉ giúp mở mang tầm hiểu
biết mà còn biết thêm lễ hội ở quê hương Việt Nam
Cuối tuần tổ chức cho HS chuyến du lịch tham quan đền thờ Lê Thành
Phương. GV có thể đóng vai người hướng dẫn viên giới thiệu về di tích lịch sử cấp
quốc gia này, giới thiệu về người anh hùng
Thông qua những hoạt động học mà chơi này HS vừa học vừa chơi, việc tiếp
thu kiến thức dễ dàng, tạo sự hứng khởi, thích thú cho HS.
Tổ chức học tập thông qua các cuộc thảo luận, hái hoa học tập
Trong quá trình tổ chức học tập lịch sử địa phương cho HS căn cứ vào mục
đích và yêu cầu của từng nội dung mà chúng ta có những hình thức dạy học khác
nhau. Trong cuộc sống và hoạt động bản thân của HS cũng thường đặt ra những
câu hỏi Vì sao? Tại sao? Nguyên nhân nào? Do đâu? Làm thế nào? Quan hệ ra
sao? Như thế nào? Ở đâu? Do ai?...
17


Căn cứ vào những vốn hiểu biết đã được trang bị, các em sẽ tìm kiểm những
câu trả lời thích hợp. Chúng ta biết rằng quá trình nhận thức của con người luôn đi
từ chưa biết đến biết, từ biết ít đến biết nhiều, từ cảm tính tính đến lý tính, từ kinh
nghiệm đến lý luận. Đó chính là những nấc thang giúp cho HS đi sâu vào bản chất
của sự vật, hiện tượng. Mặt khác vì HS luôn luôn phải đáp ứng những vấn đề của
cuộc sống, của hiện thực khách quan mà các HS này chưa sáng tỏ trên cơ sở của
mối liên hệ với những vấn đề đã biết, đã nắm vững. Đối với việc tổ chức học tập
lịch sử địa phương cho HS thì với việc tổ chức hình thức thảo luận, trao đổi đàm
thoại, hái hoa học tập sẽ giúp HS nắm vững kiến thức một cách thiết thực gắn bó
với cuộc sống hiện tại và tương lai của HS. Qua đó HS sẽ hình thành và phát triển

tư duy độc lập sáng tạo. Biết diễn đạt được tư tưởng, biết khái quát, lập luận trên
cơ sở những hiểu biết của mình về lịch sử cách mạng địa phương, từ đố chúng ta
có thể đánh giá được kết quả lĩnh hội về lĩnh vực giáo dục này mà có những điều
chỉnh và bổ sung. Vì vậy hình thức tổ chức hoạt động thảo luận, trao đổi, đàm
thoại, hái hoa học tập trong HS là một trong những hình thức cần thiết và quan
trọng trong việc dạy lịch sử địa phương cho HS.
PPDH này đòi hỏi HS phải có sự chuẩn bị, sự am hiểu nhất định về Lê
Thành Phương để hình thành sự tích cực hoạt động cá nhân, tư duy, lập luận, Ví dụ
thảo luận về nguyên nhân thất bại, bài học kinh nghiệm…
- Tổ chức học tập thông qua hình thức kể chuyện lịch sử
Kể chuyện lịch sử là hình thức giáo dục, trong đó người trình bày dùng lời
nói để truyền đạt các nội dung theo chủ đề nhất định. Qua đó HS tiếp thu một cách
có ý thức. Đây là phương pháp giáo dục cổ truyền được sử dụng phổ biến trong các
nhà trường phổ thông hiện nay. Riêng với việc học tập lịch sử địa phương thì
phương pháp này giữ vai trò hết sức quan trọng, bởi vì qua phương pháp này HS
có thể lĩnh hội tri thức được giáo dục có hệ thống theo yêu cầu của nội dung cơ bản
cần giáo dục, mặt khác còn được báo cáo viên mở rộng có giới hạn những tri thức
18


cần thiết khác. Rõ ràng là trong thời gian nhất định, chỉ dựa vào chủ yếu là lời nói
của GV hoặc báo cáo viên, HS có thể lĩnh hội được một khối lượng kiến thức theo
yêu cầu. Đồng thời với hình thức và phương pháp này GV hoặc báo cáo viên sẽ
chủ động mặt thời gian, chủ động trình bày nội dung cần giáo dục một cách có hệ
thống theo một lôgic chặt chẽ hướng vào những yêu cầu thiết thực nhất trong giáo
dục truyền thống cách mạng địa phương cho HS.
Khác với các bộ môn khoa học xã hội khác trong nhà trưởng phổ thông, đối
với môn lịch sử địa phương thì hiệu quả thực sự của việc giáo dục là ở chỗ trên cơ
sở HS hiểu và nắm chắc được các kiến thức cơ bản và thiết thực, HS biết vận dụng
vào việc nhìn nhận và giải quyết vấn đề trong hoạt động nhận thức và hoạt động

thực tiễn. Cho nên việc lựa chọn nội dung để kể chuyện là một yêu cầu hết sức cần
thiết. Do đó, đề tài thuyết trình bao giờ cũng phải có trọng tâm, trọng điểm, phải
nêu được bản chất sự vật, hiện tượng và mối quan hệ của chúng với nhau hoặc với
các sự vật, hiện tượng khác, tránh lan man, quá chi tiết để giúp HS tư duy năng
động và sáng tạo. Dạy về phong trào Cần vương do Lê Thành Phương lãnh đạo
không nên chú trọng phân tích chi tiết vào diễn biến mà chỉ cần nêu những nét
chính để nắm HS nắm được bản chất, khái quát về diễn biến. Và từ đó, có cái nhìn
tổng quát những chiến thắng của cuộc khởi nghĩa,
Về hình thức có thể tổ chức học HS nghe kể chuyện về lịch sử địa phương
thông qua các buổi sinh hoạt truyền thống, sinh hoạt chủ điểm, sinh hoạt kỷ niệm
các ngày lễ lớn, sinh hoạt dưới cờ… Có thể tiến hành k kể một mẩu chuyện về một
địa danh hay nhân vật lịch sử của địa phương thông qua hình ảnh, tiểu phẩm trong
học tập… Tùy theo điều kiện và cơ sở vật chất của nhà trường hoặc nơi tổ chức kể
chuyện lịch sử cho HS mà có thể bố trí số lượng HS.

19


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

I. Kết luận
Trong dạy học lịch sử hiện nay không chỉ chú ý đến dạy LSDT mà cả LSĐP
bởi vì không có hình thức nào giáo dục ý thức về truyền thống quê hương cho học
sinh tốt bằng giáo dục qua lịch sử địa phương, Vì vậy, GV cần phải chuẩn bị kiến
thức vè LSĐP phong phú, đa dạng và PPDH linh hoạt, sáng tạo để tiết học đạt chất
lượng. Với thực tế, tôi thấy rằng giải pháp tôi đề xuất có thể áp dụng để tạo hứng
thú và nâng cao hiệu quả giảng dạy LSĐP cho HS trường THPT trên địa bàn tỉnh
Phú Yên nói chung và trường THPT Nguyễn Huệ nói riêng. Đây là giải pháp
không mới, không đặc biệt nhưng đôi khi chúng ta có thể không để ý và không
thấy hết tác dụng của nó khi áp dụng vào bài dạy. Với kinh nghiệm bản thân tôi

mạnh dạn đưa ra đây để mọi người tham khảo. Tôi mong nhận được ý kiến đóng
góp của các thầy cô giáo, của các bạn trong nhóm và những ai quan tâm đến vấn đề
“Giảng dạy lịch sử địa phương lớp 11, trường THPT Nguyễn Huệ”
II. Kiến nghị
Qua đề tài “Giảng dạy lịch sử địa phương lớp 11, trường THPT Nguyễn
Huệ” tôi thấy rằng giảng dạy LSĐP là điều thực sự cần thiết, có ý nghĩa lớn đối
với bộ môn lịch sử. Vì vậy cần phải cố gắng giảng dạy LSĐP đạt chất lượng tốt
nhất.Sau đây, tôi xin đề xuất một số ý kiến sau:
20


- Các cấp lãnh đạo và giáo viên phải quan tâm thật sự tới chất lượng học tập
của HS.
- Các giáo viên giảng dạy phải có ý thức thường xuyên trau dồi tri thức và
tìm tòi những sáng kiến mới có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm từng nơi để áp
dụng vào trong giảng dạy.
- Bộ GD & ĐT nên có những đợt tập huấn nâng cao kiến thức, PPDH về
lịch sử ở từng địa phương cho GV.
- Cần tăng cường kinh phí hỗ trợ việc dạy học ngoại khóa môn lịch sử mà
đặc biệt là LSĐP.
- HS phải nỗ lực học tập, tích cực tham gia ý kiến thảo luận nhóm và lắng
nghe, tiếp thu ý kiến đúng của các bạn và thầy cô.
- HS phải có sự cân bằng giữa học các môn tự nhiên và xã hội
Trên đây là một vài đề xuất của bản thân tôi trong sáng kiến giáo dục này.
Rất mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của nhà trường, các bạn để đề tài đạt
hiệu quả.

Tuy Hòa, Ngày 22 tháng 04 năm 2018

Người viết

Nguyễn Hiếu Nhi
21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.TS Đào Nhật Kim (2011), Khởi nghĩa Lê Thành Phương - đỉnh cao phong trào
Cần Vương Phú Yên (1885-1887).
2.Nguyễn Thị Côi (2006) , Các con đường biện pháp nâng cao hiệu quả ở trường
phổ thông, NXB Đại học Sư phạm Hà Nội, Hà Nội.
3.Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Côi (2002), Phương pháp dạy
học lịch sử, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội.
4.Trương Hữu Quýnh, Phan Ngọc Liên, Nguyễn Thái Hoàng, Nguyễn Cảnh Minh,
Nguyễn Văn An (1980), Lịch sử địa phương, NXB Giáo dục, Hà Nội.
.

22