skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng môn tiếng việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số

Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tiếng việt là môn học có nhiều phân môn và chiếm nhiều thời gian học ở
bậc học nói chung và lớp 5 nói riêng. Cùng các môn học khác, môn Tiếng Việt
góp phần quan trọng trong việc rèn luyện tư duy, phát triển ngôn ngữ và hình
thành nhân cách cho học sinh.
Thực tế cho thấy, ở các vùng khó khăn có nhiều học sinh dân tộc thiểu số
nói chung và trường Tiểu học Y Ngông nói riêng, cha mẹ học sinh phần lớn nằm
trong diện lao động nghèo lại đông con, điều kiện kinh tế gia đình còn khó khăn,
nên chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em mình ở trường cũng như
ở nhà. Bên cạnh đó, các em ít nhận được tác động từ môi trường gia đình, cộng
đồng trong việc học tiếng việt. Hơn nữa, tiếng mẹ đẻ còn có thể là rào cản đối
với việc học tiếng việt nên đa số học sinh còn rất hạn chế về kĩ năng sử dụng
tiếng việt như: kĩ năng nghe - hiểu, kĩ năng đọc, kĩ năng viết,.. Hầu hết giáo viên
không biết nói tiếng dân tộc tại chỗ nên công tác phối hợp với cha học sinh để
nâng cao chất lượng dạy học nói chung và môn Tiếng Việt nói riêng còn gặp
nhiều khó khăn.
Trong những năm học vừa qua, công tác dạy tiếng việt cho học sinh dân
tộc thiểu số luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục, ban
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn vì vậy chất lượng học tập tiếng việt của
học sinh đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, do sự chi phối của nhiều
yếu tố khác nhau trong quá trình dạy học nên chất lượng học tập môn Tiếng Việt
của học sinh vẫn còn thấp so với mặt bằng chung.
Làm thế nào để học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 khắc phục được rào cản
ngôn ngữ, học tốt các môn học trong chương trình tiểu học nói chung và môn
Tiếng Việt nói riêng là vấn đề tôi luôn băn khoăn, trăn trở để tìm giải pháp hữu

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-1-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

hiệu nhất. Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao
chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Nghiên cứu và lựa chọn một số giải pháp phù hợp với đối tượng học sinh
nhằm nâng cao kĩ năng sử dụng tiếng việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5.
Thông qua việc nghiên cứu, khảo sát, lựa chọn và thực hiện các giải pháp
nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5,
từ đó nâng cao chất lượng học tập các môn học khác trong chương trình.
3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu các giải pháp nâng cao các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết nhằm
nâng cao chất lượng học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số nói
chung và học sinh lớp 5 nói riêng qua các năm học và đề xuất một số giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 5 tại trường
Tiểu học Y Ngông.
4. Giới hạn của đề tài
Giáo viên, học sinh khối 5 trường Tiểu học Y Ngông, xã Dur Kmăl,
huyện Krông Ana năm học 2016 - 2017 và một số tài liệu, văn bản hướng dẫn có
liên quan đến công tác tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc thiểu số trong
trường tiểu học.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp khảo nghiệm.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp điều tra nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.

- Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-2-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

1. Cơ sở lí luận
Tiếng việt là ngôn ngữ chính thức của Quốc gia, được sử dụng trong nhà
trường. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, tiếng việt có vai trò đặc biệt quan
trọng. Việc không thông thạo tiếng việt sẽ là rào cản rất lớn trong quá trình nắm
bắt tri thức của học sinh.
Nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu
số lớp 5 là một trong những yêu cầu hết sức quan trọng. Bởi học tốt môn Tiếng
Việt sẽ giúp các em học tốt các môn học khác; tạo tiền đề cơ bản để các em học
tập, lĩnh hội tri thức của các cấp học tiếp theo; góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục học sinh dân tộc thiểu số trong nhà trường.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn đặc biệt khó khăn của xã
Dur Kmăl. Trong năm học 2016-2017, tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số khối lớp 5
chiếm gần 99% tổng số học sinh toàn khối. Hầu hết các em là con em đồng bào
dân tộc Ê đê thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn, trình độ dân trí thấp,
nhận thức về giáo dục và chăm lo việc học hành của cha mẹ học sinh đối với con
em còn nhiều hạn chế. Vì vậy việc phối hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao
chất lượng học tập cho các em gặp không ít khó khăn.
Trong những năm học vừa qua, công tác nâng cao chất lượng dạy học

cho học sinh dân tộc thiểu số luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của ban
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn, ban đại diện cha mẹ học sinh. Giáo viên
trong khối luôn xác định đúng tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng dạy
học cho học sinh dân tộc thiểu số, vì vậy luôn trăn trở tìm các giải pháp để tăng
cường tiếng việt cho học sinh. Đa số giáo viên nhiệt tình, có trách nhiệm trong
công tác, có ý thức tự học, tự rèn, khắc phục hạn chế, hoàn thành tốt nhiệm vụ
được giao.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-3-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên, do ít được sự quan tâm của gia đình, môi trường giao tiếp
tiếng việt của các em còn nhiều hạn chế, bên cạnh đó, các em ít nhận được tác
động từ môi trường gia đình, cộng đồng trong việc học tiếng việt. Hơn nữa,
tiếng mẹ đẻ còn có thể là rào cản đối với việc học tiếng việt nên đa số học sinh
còn rất hạn chế về kĩ năng sử dụng tiếng việt.
Thông qua việc khảo sát thực trạng, đa số học sinh khối 5 còn hạn chế về
một số kĩ năng khi học môn Tiếng Việt như: kĩ năng đọc; kĩ năng viết đúng
chính tả; kĩ năng dùng từ đặt câu… nên ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao
chất lượng học tiếng việt. 100% giáo viên trong khối là người dân tộc kinh từ
vùng thuận lợi chuyển vào công tác tại đơn vị, không biết nói tiếng dân tộc cũng
như không hiểu biết nhiều về phong tục tập quán của đồng bào nên công tác
phối hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao chất lượng giáo dục còn gặp những
khó khăn nhất định.

Từ thực trạng trên, để tiếp tục phát huy những điểm mạnh đồng thời khắc
phục những hạn chế, cần phải đưa ra một số giải pháp thiết thực hơn, phù hợp
đối tượng học sinh, nhằm thực hiện hiệu quả việc nâng cao chất lượng học tập
môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 và từng bước nâng cao chất
lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số trong toàn khối.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp
Giúp giáo viên thực hiện hiệu quả một số giải pháp nâng cao chất lượng
học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5.
Từng bước giúp học sinh có kĩ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng việt
để hoàn thành chương trình lớp học; tạo tiền đề để học tập, lĩnh hội tri thức của
cấp học tiếp theo.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
b.1. Rèn kỹ năng đọc cho học sinh thông qua phân môn Tập đọc
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-4-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Nghe, nói, đọc, viết là 4 kĩ năng cơ bản mà học sinh cần phải lĩnh hội
được trong chương trình môn Tiếng Việt bậc Tiểu học nói chung và lớp 5 nói
riêng. Đối với lớp 5, bốn kĩ năng cơ bản trên trên được hình thành cho học sinh
thông qua các phân môn của môn Tếng Việt lớp 5, bao gồm: phân môn Tập đọc,
phân môn Chính tả, phân môn Luyện từ và câu, phân môn Tập làm văn.
Phân môn Tập đọc rèn cho học sinh các kĩ năng đọc, nghe và nói. Cũng
như các lớp dưới, phân môn Tập đọc lớp 5 cung cấp cho học sinh những hiểu

biết về thiên nhiên, xã hội, con người, cung cấp vốn từ, tăng cường khả năng
diễn đạt,…và góp phần rèn luyện nhân cách cho học sinh. Tuy vậy, các bài tập
đọc ở lớp 5 có lượng từ nhiều hơn, việc luyện đọc chú ý đến yêu cầu biểu cảm
nhiều hơn, câu hỏi tìm hiểu bài chú trọng khai thác hàm ý và nghệ thuật biểu
hiện nhiều hơn. Vì vậy, cũng yêu cầu học sinh phát triển kĩ năng đọc - hiểu, kĩ
năng nghe và nói lên mức cao hơn so với lớp dưới.
Đối với học sinh dân tộc thiểu số lớp 5, kĩ năng đọc - hiểu, nghe, nói, của
các em cơ bản đã đáp ứng yêu cầu học tập, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế cần
khắc phục. Khi đọc hoặc khi nói các em thường phát âm thiếu hoặc thừa dấu
thanh, đọc sai dẫn đến hiểu chưa đúng nội dung văn bản đó cũng là nguyên nhân
dẫn đến kĩ năng đọc- hiểu, đọc diễn cảm của học sinh còn nhiều hạn chế.
Để giúp các em khắc phục những tồn tại này, trước hết, giáo viên phải rèn
giọng đọc chuẩn tiếng việt, đọc chậm, rõ ràng, diễn cảm và phải đảm bảo yêu
cầu là giọng đọc mẫu cho học sinh. Giáo viên phải tạo điều kiện cho học sinh
được luyện đọc nhiều trong giờ tập đọc thông qua các hoạt động học tập như:
đọc bài; luyện đọc từ khó, câu khó; luyện đọc trong nhóm; luyện đọc diễn
cảm,… Trước hết, giáo viên cần chú trọng rèn cho học sinh đọc đúng. Trước khi
lên lớp, giáo viên cần dự tính từ luyện đọc đúng trong bài tập đọc để ngăn ngừa
các lỗi khi đọc, phải đối chiếu hệ thống ngữ âm tiếng mẹ đẻ của các em với
tiếng việt để giúp các em đọc đúng. Tăng cường rèn kĩ năng nghe cho học sinh
thông qua việc nghe giáo viên đọc mẫu, nghe và nhận xét bạn đọc, nghe để hiểu
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-5-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

câu hỏi và tìm câu trả lời,…Bên cạnh đó, giáo viên cần chú trọng rèn kĩ năng
diễn đạt bằng lời - kĩ năng nói cho học sinh thông qua hoạt động tìm hiểu bài,
nhận xét và đánh giá bạn,…
Thực hiện tốt phân hóa đối tượng học sinh trong hoạt động đọc, đảm bảo
mỗi học sinh đều được luyện đọc và thể hiện giọng đọc theo khả năng của mình.
Giáo viên cần giúp học sinh thấy rõ những hạn chế của bản thân và có biện pháp
giúp các em khắc phục kịp thời. Cần động viên, khích lệ kịp thới để các em tự tin
tham gia tích cực vào các hoạt động học tập. Tăng cường sử dụng đồ dùng học
tập để giúp học sinh hiểu nghĩa từ mới, đọc đúng và đó cũng là một trong những
yêu cầu cần thiết để giúp các em hiểu đúng nội dung văn bản và đọc diễn cảm.
b.2. Rèn kĩ năng viết đúng chính tả thông qua việc hướng dẫn sửa lỗi
cho học sinh khi dạy phân môn Chính tả
Trong chương trình môn Tiếng Việt lớp 5, phân môn Chính tả không chỉ
giúp học sinh rèn luyện kĩ năng viết và kĩ năng nghe mà còn kết hợp rèn luyện
một số kĩ năng sử dụng tiếng việt, phát triển tư duy góp phần hình thành nhân
cách cho học sinh. Vì vậy, viết đúng chính tả là một trong những kĩ năng cần
thiết giúp học sinh học tốt môn Tiếng Việt.
Có nhiều loại lỗi về chính tả, có loại lỗi có tính chất phổ biến ở địa
phương, có loại lỗi chỉ một số học sinh mắc phải. Với đối tượng học sinh dân
tộc thiểu số, các em thường mắc lỗi chính tả do khó nhận biết kí hiệu chữ viết
dành cho các cặp phụ âm, nguyên âm, dấu thanh, vần có âm sắc giống nhau
(gi/d, ngã-hỏi, au-âu,….). Bên cạnh đó, do hệ thống quy tắc chính tả tiếng việt
phức tạp, hệ thống ngữ âm tiếng việt và tiếng mẹ đẻ của học sinh có sự khác
biệt. Học sinh dân tộc Ê đê thường sử dụng cách phát âm của tiếng mẹ đẻ để
phát âm và tiếp nhận âm tiếng việt trong khi thực hành viết chính tả. Vì tiếng
dân tộc Ê đê không có thanh điệu nên học sinh thường viết sai dấu thanh hoặc
không viết dấu thanh khi viết tiếng việt dẫn đến sai nghĩa từ.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-6-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Ví dụ: Từ mạnh khoẻ học sinh thường viết là manh khoe.
Vì vậy, khi hướng dẫn học sinh chữa các lỗi về chính tả, giáo viên cần tập
trung chữa các lỗi có tính chất phổ biến ở địa phương trường đóng, đồng thời
chữa các lỗi chỉ ít học sinh mắc nhưng có tính chất trầm trọng.
Ví dụ:
- Từ khuôn mặt học sinh thường viết sai chính tả là khuôn măt.
+ Về thanh điệu: Tiếng măt viết thiếu dấu thanh – thiếu thanh nặng đặt
dưới âm chính “ă” . Vì vậy, cách viết đúng phải là mặt.
+ Về nghĩa: Tiếng mặt trong từ khuôn mặt là danh từ chỉ sự vật. Vì vậy,
nếu viết sai tiếng mặt thành thành tiếng măt thì sẽ không đúng nghĩa của từ.
Chữa lỗi chính tả cho học sinh cần chú ý sửa lỗi cả về cách phát âm và
nghĩa của từ (ngữ âm, ngữ nghĩa).
Hướng dẫn học sinh sửa lỗi:
+ Kẻ bảng thành 2 cột (một bên ghi lỗi chính tả, một bên ghi cách viết
chính tả đúng).
+ Ghi lỗi chính tả lên bảng, hướng dẫn học sinh nhận biết lỗi và tìm cách
sửa lỗi. So sánh từ viết đúng với từ viết sai ( về cách phát âm, về nghĩa từ).
Để tạo hứng thú cho học sinh trong học tập, giáo viên có thể chuẩn bị một
số thẻ từ chứa âm, vần, dấu thanh các em thường viết sai chính tả (giáo viên đã
phát hiện, ghi vào sổ tay trong quá trình chấm bài) và một số thẻ từ ghi từ viết
đúng chính tả tương ứng để tổ chức trò chơi học tập “Ai nhanh, ai đúng”. Ví dụ:
+ Từ viết sai chính tả: manh khoé, lau nha, viêt văn,…
+ Từ viết đúng chính tả tương ứng: mạnh khoẻ, lau nhà, viết văn,…

Giáo viên tổ chức cho học sinh chọn và gắn thẻ có từ viết đúng, viết sai
chính tả vào cột tương ứng.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-7-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, để khắc phục được lỗi chính tả cho học sinh, giáo viên nên
khuyến khích các em tăng cường sử dụng tiếng việt để giao tiếp khi ở trường.
Tạo cơ hội cho các em được giao tiếp nhiều bằng tiếng việt thông qua các hoạt
động học tập, vui chơi, nhằm giảm bớt ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ trong quá
trình học tiếng việt.
b.3. Rèn luyện kĩ năng diễn đạt bằng lời cho học sinh thông qua dạy
Kể chuyện
Phân môn Kể chuyện phát triển kĩ năng nói cho học sinh, góp phần phát
triển tư duy, đặc biệt là tư duy hình tượng và cảm xúc thẩm mĩ ở học sinh, phân
môn Kể chuyện còn góp phần tích lũy vốn sống, vốn văn học cho học sinh.
Để học sinh hứng thú, yêu thích, tập trung vào môn học thì giáo viên cần
giúp học sinh nắm vững, hiểu và có cảm xúc đối với câu chuyện sắp kể. Nhờ vậy
các em sẽ tự tin, mạnh dạn và chủ động. Đây là một nhân tố quan trọng quyết
định sự thành công của học sinh khi tham gia kể chuyện. Tạo cho học sinh tâm
thế muốn được kể chuyện cho cô, cho bạn nghe, không ngượng ngùng, rụt rè.
Điều này càng có ý nghĩa quan trọng đối với học sinh dân tộc thiểu số, vì các em
thường rụt rè thiếu tự tin khi giao tiếp trước đám đông. Lời động viên của cô
giáo, không khí thi đua giữa các tổ, nhóm, sự trang trí hoặc bố trí lớp học gợi
không khí câu chuyện ... là những cách thức có hiệu quả tạo tâm thế mong muốn

được tham gia kể chuyện trong tiết học.
Học sinh Tiểu học còn nhỏ tuổi, khả năng ghi nhớ, khả năng chú ý có
những hạn chế. Vì thế lúc đầu nên để các em tập kể từng phần câu chuyện. Tập
kể một số chi tiết, tình tiết quan trọng và kể từng đoạn trong câu chuyện. Khi tập
kể từng đoạn, do dung lượng ngắn nên học sinh có điều kiện tập vận dụng các kĩ
năng thích hợp với nội dung đoạn truyện. Giáo viên cần hướng dẫn các em luyện
cách mở đầu câu chuyện, cách ngừng nghỉ để gây hứng thú (hồi hộp, mong
chờ...) cho người nghe và luyện cách sử dụng các hình ảnh minh họa, các đồ
dùng dạy học.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-8-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Khi dạy học sinh tập kể từng đoạn, giáo viên không gò ép các em rập
khuôn theo cách kể của mình, nên để các em tự kể theo giọng điệu riêng, theo
cách thể hiện riêng, xuất phát từ cách cảm nhận, cách hiểu của mình. Chỉ khi nào
các em quên hoặc không kể được, giáo viên hãy gợi ý và hướng dẫn thêm.
Khi các em đã kể được từng đoạn, giáo viên hướng dẫn học sinh tập kể
toàn bộ câu chuyện. Đây là bước luyện tập ở mức độ cao. So với cách kể từng
đoạn, cách kể toàn truyện đòi hỏi người kể phải có trí nhớ tốt, chủ động trong
cách kể. Song nó cũng cho phép người kể sáng tạo và thể hiện khả năng của
mình.
b.4. Rèn kĩ năng dùng từ đặt câu thông qua việc hướng dẫn sửa lỗi
cho học sinh khi dạy tiết trả bài của phân môn Tập làm văn
Cùng với các môn học khác trong chương trình lớp 5, phân môn Tập làm

văn góp phần trang bị kiến thức, rèn luyện kĩ năng, mở rộng vốn sống, khả năng
tư duy lô- gic, tư duy hình tượng, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ và hình
thành nhân cách cho học sinh. Tiết trả bài viết nhằm thông báo trở lại cho học
sinh kết quả học tập, đánh giá công việc lao động, học tập về các mặt tư tưởng,
kiến thức, kĩ năng viết văn của các em. Thông qua tiết học này, giúp học sinh có
kĩ năng phát hiện lỗi, sửa lỗi trong bài viết của mình, từ đó rút kinh nghiệm và
định hướng cho những bài viết sau đạt kết quả tốt hơn.
Khi viết văn, học sinh thường mắc các lỗi về cách dùng từ như: Dùng từ
ngữ không hợp với phong cách văn bản, dùng từ sai nghĩa, dùng từ thừa, dùng
từ không đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt,...
Đối với học sinh dân tộc thiểu số, lỗi dùng từ sai nghĩa, dùng từ không
đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt thường rất phổ biến trong bài làm của
các em. Bởi hệ thống tiếng việt rất phong phú, đa dạng, mỗi từ thường có nhiều
nghĩa vì vậy rất khó để các em lựa chọn từ phù hợp, chính xác với sắc thái, ngữ
cảnh cụ thể. Phương thức tạo từ của tiếng việt và tiếng dân tộc có nhiều sự khác
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

-9-

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

biệt, trật tự từ của tiếng việt và tiếng dân tộc cũng có nhiều trường hợp khác
nhau, đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến học sinh mắc lỗi về
cách dùng từ.
Để giúp học sinh khắc phục được lỗi về cách dùng từ, khi chấm bài làm
văn viết của học sinh, giáo viên cần thống kê các kiểu dùng từ sai rồi chọn
những kiểu sai tiêu biểu để hướng dẫn học sinh chữa lỗi trong tiết trả bài viết.

Ví dụ:
+ Dùng từ ngữ không hợp với phong cách văn bản.
Trong bài văn “Tả cánh đồng quê em”, có học sinh viết “Những ngày
được cùng mẹ đi thăm cánh đồng lúa, em thấy lòng mình vui sướng quá luôn.
“Quá luôn” là từ thường dùng trong khẩu ngữ sinh hoạt hằng ngày, không hợp
với phong cách của câu văn nên có thể thay thế bằng từ “hân hoan”.
+ Dùng từ sai nghĩa.
Qua đề bài “Tả một cảnh đẹp quê em”, có học sinh viết “Em ước gì sáng
nào cũng được cùng mẹ ra thăm cánh đồng để hít thở không khí trong veo”.
Trong câu văn trên, từ “trong veo” dùng chưa chính xác. Vì “trong veo” là tính
từ chỉ tính chất rất trong, không một chút vẩn đục, với nghĩa này không thể kết
hợp được với từ không khí để hít thở nên thay thế bằng từ “trong lành” mới phù
hợp.
+ Dùng từ thừa.
Qua đề bài “Tả một đồ vật mà em yêu thích nhất”, có học sinh viết
“Trong các đồ vật, em thích nhất hơn cả là chiếc bút mực của em”. Ở câu trên,
học sinh đã mắc lỗi dùng từ thừa “nhất hơn cả” làm cho câu văn rườm rà, vì thế
nên bỏ từ “nhất” hoặc từ “hơn cả”.
+ Dùng từ không đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 10 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Với đề bài “Tả cô giáo (hoặc thầy giáo) đã từng dạy dỗ em và để lại cho

em nhiều ấn tượng và tình cảm tốt đẹp”, có học sinh viết “ Tuy không được học
với cô nữa nhưng em vẫn thường gửi cho cô những bức thư để hỏi thăm sức
khỏe”.Từ “cho” trong câu trên có ý nghĩa suồng sã, thân mật chỉ dùng giữa bạn
bè ngang hàng, không dùng đến khi nói với người bậc trên như cô giáo, cha
mẹ,…mà phải thay bằng từ “đến”.
+ Dùng từ gần nghĩa không phù hợp.
Qua bài văn “ Tả một cảnh đẹp quê em”, có học sinh viết “ Ngắm nhìn
cánh đồng lúa đang thì con gái, em cảm thấy quê mình hoà bình quá !”. Ở trong
câu trên, ý của người viết muốn diễn đạt vẻ đẹp yên ả của quê hương. Mà “hoà
bình” là tình trạng không có chiến tranh nên dùng từ “hoà bình” trong câu là
chưa phù hợp. Từ gần nghĩa có thể thay thế cho từ “hoà bình” trong câu là:
thanh bình, yên ả, bình yên,…
+ Dùng sai quan hệ từ.
Trong bài văn “Tả một người thân của em”, có học sinh viết “ Ông nội em
đã già nhưng mắt ông không còn sáng.”. Trong câu văn, học sinh đã dùng sai
quan hệ từ “nhưng”. Quan hệ từ “nhưng” thường biểu hiện quan hệ ý nghĩa giữa
hai vế câu trái ngược nhau, tương phản nhau. Trong câu trên, hai vế có quan hệ
ý nghĩa không đối lập nên dùng quan hệ từ “nhưng” là chưa chính xác. Vì vậy,
giáo viên hướng dẫn học sinh có thể thay thế quan hệ từ “nhưng” bằng quan hệ
từ “nên”.
Hướng dẫn học sinh sửa lỗi
+ Ghi toàn bộ câu văn có từ dùng sai lên bảng (có thể ghi trước ở bảng
phụ), yêu cầu học sinh đọc câu văn.
+ Dùng câu hỏi gợi mở để giúp học sinh tự phát hiện và nhận diện lỗi về
từ (giáo viên gạch chân dưới từ dùng sai đã được phát hiện).

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 11 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

+ Hướng dẫn học sinh phân tích lỗi của việc dùng từ và tìm từ đúng để
thay thế cho phù hợp (cần chú ý đến văn cảnh của câu văn).
Ví dụ: Hướng dẫn học sinh sửa lỗi trên bảng.
Từ dùng sai trong câu

Lỗi dùng từ

Em ước gì sáng nào cũng Từ trong veo

Từ thay thế phù hợp

dùng Em ước gì sáng nào cũng

được cùng mẹ ra thăm trong câu chưa phù được cùng mẹ ra thăm
cánh đồng để hít thở hợp – dùng từ
không khí trong veo.

sai cánh đồng để hít thở

nghĩa.

không khí trong lành.

…………………………. ……………………

…………………………

Khi hướng dẫn học sinh sửa lỗi về cách dùng từ, giáo viên cần tránh vội vã
chỉ ra hoặc khẳng định từ dùng chưa chính xác mà nên dùng câu hỏi gợi mở để
hướng dẫn học sinh phát hiện (lưu ý học sinh khó khăn về học).
b.5. Thực hiện tốt tăng cường tiếng việt trong các môn học và hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc thiểu số là một trong những
giải pháp quan trọng giúp học sinh học tốt môn Tiếng Việt nói chung và các
môn học khác trong chương trình. Vì vậy, trong quá trình dạy học, giáo viên cần
chú trọng tăng cường tiếng việt cho học sinh trong các môn học và hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Để thực hiện tốt giải pháp tăng cường tiếng việt, giáo viên cần chủ động
điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học các môn học khác để tập trung vào dạy
môn Tiếng Việt, Toán. Thực hiện dạy học phân hóa đối tượng học sinh. Sử dụng
linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; tăng cường tổ chức dạy
học theo nhóm, trò chơi học tập; sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên, có hiệu
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 12 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

quả; khuyến khích sử dụng các trò chơi học tập để tăng cường tiếng việt và yêu
thích tiếng việt cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn để tăng
cường tiếng việt cho học sinh trong tất cả các môn học (giáo viên chủ nhiệm lập

danh sách những học sinh cần tăng cường tiếng việt cho giáo viên bộ môn, giáo
viên bộ môn dành thời gian trong mỗi tiết học để tăng cường tiếng việt cho học
sinh). Phối hợp tốt với các đoàn thể trong nhà trường để tổ chức hiệu quả các
hoạt động ngoài giờ lên lớp như: Tham gia hội diễn văn nghệ, giao lưu tiếng Việt
cho học sinh dân tộc thiểu số,….để tạo sân chơi bổ ích và tăng cường tiếng việt
cho học sinh.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ, lôgic với
nhau. Thực hiện tốt giải pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh sẽ giúp học sinh đọc
đúng, hiểu đúng nội dung văn bản và viết đúng chính tả. Đọc đúng, viết đúng, có
kĩ năng diễn đạt bằng lời tốt sẽ hỗ trợ học sinh rất nhiều khi viết văn. Giáo viên
cần linh hoạt khi thực hiện các giải pháp, biện pháp trên để đạt được hiệu quả
cao nhất.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,
phạm vi và hiệu quả ứng dụng
Đề tài thực hiện đã góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt nói
riêng và các môn học khác trong chương trình nói chung cho học sinh lớp 5 tại
trường Tiểu học Y Ngông.
Kỹ năng sử dụng tiếng việt của học sinh được nâng lên. Các em mạnh
dạn, tự tin hơn trong giao tiếp; tích cực, chủ động hơn trong học tập. Kết quả
khảo nghiệm về chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 trong năm học 2016 - 2017 cụ
thể như sau:

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 13 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Trước khi thực hiện đề tài

Sau khi thực hiện đề tài

(đầu năm học)

(cuối năm học)

Tổng
số

Có các kĩ năng

Kĩ năng sử

học

cơ bản trong

dụng tiếng Việt

cơ bản trong

tiếng Việt còn

sinh

việc sử dụng

còn hạn chế,

việc sử dụng

hạn chế, chưa

dân

tiếng Việt, đáp

chưa đáp ứng

tiếng Việt, đáp

đáp ứng được

tộc

ứng được yêu

được yêu cầu

ứng được yêu

yêu cầu học tập

thiểu

cầu học tập

học tập môn

cầu học tập

môn Tiếng Việt.

số

môn Tiếng

Tiếng Việt.

môn Tiếng

Có các kĩ năng Kĩ năng sử dụng

Việt.

54

Việt.

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

36

66,6

18

33,4

54

100

0

0

Năm học 2016-2017, 100% học sinh khối 5 hoàn thành chương trình Tiểu
học. Các giải pháp trên tiếp tục được áp dụng cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5
trường Tiểu học Y Ngông trong năm học 2017 – 2018.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

Nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu
số là việc làm thường xuyên và hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện cho học sinh. Bởi môn Tiếng Việt là môn học công cụ giúp các em
học tốt các môn học khác. Để thực hiện tốt các giải pháp trên giáo viên cần thực
hiện tốt các nội dung sau:
Người giáo viên phải không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ. Thực hiện tốt đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 14 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

dạy học phù hợp với đối tượng học sinh nhằm phát huy được tính tích cực, chủ
động của học sinh trong học tập.
Thực hiện tốt các giải pháp tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc
thiểu số. Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình học sinh, các đoàn thể trong nhà trường,
chính quyền địa phương, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho các em.
Tóm lại, nếu giáo viên chủ nhiệm tạo được sự mật thiết giữa thầy với trò,
giữa học sinh với học sinh, thầy trò tạo được sự vui vẻ, thoải mái và nhẹ nhàng
trong học tập thì chắc chắn rằng các em là học sinh yếu sẽ mạnh dạn và tự tin
hơn rất nhiều để phát huy khả năng tự học của mình. Cùng với lòng nhiệt thành
của người giáo viên và sự cố gắng, nỗ lực của chính bản thân các em thì chúng ta
tin tưởng vào kết quả học tập tốt nhất sẽ đến với các em.
2. Kiến nghị
Đối với giáo viên: Cần học tiếng đồng bào dân tộc tại chỗ, tìm hiểu thêm
về phong tục tập quán của địa phương để làm tốt hơn công tác phối hợp giữa gia

đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục học sinh.
Đối với các cấp lãnh đạo: Quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác giáo dục
ở những vùng khó khăn; tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về nâng cao chất lượng học
tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 tại trường Tiểu học Y
Ngông. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để những kinh
nghiệm trên được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Dur Kmăl, ngày 02 tháng 4 năm 2018
Người viết

Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 15 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
Hiệu trưởng

Vũ Văn Tuyển

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 16 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1

1. Lí do chọn đề tài

1

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

2

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Giới hạn của đề tài

2

5. Phương pháp nghiên cứu

2

II. PHẦN NỘI DUNG

2

1. Cơ sở lí luận

3

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

3

3. Nội dung và hình thức của giải pháp

4

a) Mục tiêu của giải pháp

4

b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp

4

c) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp

13

d) Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,
phạm vi và hiệu quả áp dụng

13

III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

14

1. Kết luận

14

2. Kiến nghị

15

3. Tài liệu tham khảo

18

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 17 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TT

1

TÊN TÀI LIỆU
Chuẩn kiến thức, kĩ năng lớp 5.

TÁC GIẢ/NHÀ XUẤT

GHI

BẢN

CHÚ

Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam

2

Công văn số: 5842/BGD ĐT-VP

ngày 01 tháng 9 năm 2011

Bộ Giáo dục và đào tạo

3

Sách giáo viên và học sinh lớp 5

Nhà xuất bản Giáo dục

4

Sách học sinh lớp 5

Nhà xuất bản Giáo dục

5

Thiết kế bài giảng Tiếng việt lớp 5

Bộ Giáo dục và đào tạo

6

Thông tư số 30/2014/TT-BGD ĐT

Bộ Giáo dục và đào tạo

7

Thông tư số 22/2016/TT-BGD ĐT

Bộ Giáo dục và đào tạo

8

Thông tư số 145/2016/TB-BGD
ĐT, V/v kết luận của thứ trưởng
Nguyễn Vinh Hiển tại Hội nghị

Bộ Giáo dục và đào tạo

giao ban dạy học Tiếng việt cho học
sinh dân tộc thiểu số cấp Tiểu học.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 18 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông


Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh

- 19 -

Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông